, , , , , , , .

, , , -, , .

- . - , . , , -, . , .

. . , , , .

: . . , , , . , , . , , , , , . , , . ( ) . . ( ).

. , , . .

1. , 600 . 300 . - 16 . 2 . . ( , 1-).2. 4 . 450 .3. 340 . . ( ).4. . 10 , . . ( , 58-).

, . ? . . . . . . , , , . . , . ( ).

. . , .

, . . . . . , . 9 , . . . 400 . .

. , 20 . . . , . , . 10 . , .

: , , , , . . . - , . 100% , 80% , 16% , 4 % . - 100 % , , 90% . 80% , 70% . 60% 40-45% . 24% . ( ).

Alexis Carrel : . , , , , . ( , 3-10-).

9 , . : . , . . , . : , . . . 3 . . . . , . . , , . 1944 . ( , 274-).

, , : , . . , , .

: , . , , . , ( , 3-30-).

-

.. - , , . , - , .

.. - . . ( , 2 - 133-).

.. - , , . . ( , 99-).

- . : - . . ( , 62-).

, - . - - . , - 10 60 , - , . - .

, - , . , , , , . , , , , . ( 70 , . , 129-).

, , , . , , , . , , .

, . 3 . , , , . . , , .

, , . : .... .

() , . , , , , DVD, , , , .

, - . () 36% . , . . . . ( , 110-).

. . , : , () (!). ( , ) ! ( !) () ! ( ) ( ) (- ) , () , ( ) , () (, ) . ( , 1 6-).

, . . , , , . , , . . . - . , . , , . , , , . .

. .

:

, :

- , ! . () , .

:

! ? .

, ! , .

, , , . . , . () .

, . , . . . - . . . . - . . , . . . . ! . . . ! ! , ! ! ! , ! ! .

! ! , ! ! ! , ! . . . . . . . , , .

! . . , , .

:

, () :

! . , . . , . . , . , , .

:! , ! . .

: : . , . . , , , . .

, , . , . , , . . , , . , . ( , 9-, 210-).

.. : ... . : , . , . . : ? , , , , . , , , , , . ( 2-, 132-).

. , , . .. 1 920 . . : , . - . 3 . ( , 86-).

. : . . . 24 . , . . , , , - . , 36 , 7-10 . . , , . - , 2. . , . . . , . , , . , .

. , , . , 3 ( ).

, .

, . 20 , , : , , . . , 20 , , .

40 . 40 . , , , , . . ( , 58-59-).

, . . , . ( , 59-).

, , , . . ( , 176-).

, . , , , . , , . , , . , : () ( ), : , , ! ! , () ! , () , () . ( ) ( ) . ( , 27 29-).

: . . , . : .

. , , 6, 12 , .

- .C , , , , , , , , , ;E , ;B6 , , , , , , , , ;B12 , , , (, , ), . . 21 .

[1]( [1] 4,24 .) , 1,5 , 1,5 , 4 .

[2] ([2] , .) .

. ( , 48-).

, , . . , .

( ) . , , 0,5 , 5 . , . ( , , 2-, 1956 , 205-206-).

.

1-2 , .

7 . . , .

, , . ( . ).

: 3 . . . , , . , , . , 24% . , . , , , 24% .

? . , , . . , . , . () , , , , . . .. . , . ( , 190-194-). , , , .

, , . , , . . .

60 ..

, : . , . , , . . .

, , . . , . , , , .

, . , , , . , , , , .

, .

. , . . : : , , , , , . , . . ( - ). , . ( , 60-, 71-).

, , . . , . , , , . , . ( , 22-).

, . , . . , . . . : , - - . . , . . , . .

, .

: , .

: : , . , , . : , , , .

:

: , , , ?

. , . , . , - . , .

, , , .( )

, , , , , , , - , , . ( , 83-84-).

- : , , , - , . . , , , . ( , 174-). , . 40% .

1. 10 % .2. 4-5 .3. .4. 100 . . 2 .5. 1 ( ) 20 . ( , 119-120-).6. .7. 20 . , 1 96 . (12 . ) .

////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

Xotirani charxlash sirlari

Kerakli kitob sahifasidagi malumotlarni esda saqlash yomon emas-a ? Dostlaringizni tugilgan kunlari hamisha yodda tursa, qanday yaxshi!.. Hammada eslab qolish qobiliyati turlicha. Kopchilik biror bir narsani eslab qolish maqsadida uni oziga tanish bolgan narsalar bilan boglaydi. Masalan, Tohir ismini yodda saqlash uchun "Tohir va Zuhra romanini, yoki qarindoshlaridan birining ismi Tohir bolsa, shuni asosiy tayanch qilib oladi. Bu bilan kishilar oz xotirasini turli mashqlar yordamida charxlashi va yodda turmaydigan narsalarni, osonlik bilan elsab qolishi mumkin. Xotira haqidagi maslahatimiz hayotingizda asqatadi degan umiddamiz.Qadam-baqadam maslahat

1"Eslab qolish qobiliyatim yaxshi", deya ozingizni ishontiring. Kopchilik insonlar ozlarini "mening xotiram past, ism va raqamlarni negadir eslab qololmayman, deb ishontirib qoyishadi. Bunday fikrni xayolingizdan chiqarib tashlang va xotiramni yaxshilayman deb qatiy qaror qabul qiling. Bu borada erishgan har bir yutugingizni nishonlang bu sizga kuch va gayrat bagishlaydi. 2Oxshash narsalar orqali eslab qolish ota foydali. Dostimizning telefon raqamini eslab qololmasligimizga sabab ular orasida bogliqlik mavjud emas. Masalan, 5354127 raqamlarini xotirlash juda qiyin. Shunday hollarda bu raqamlarni qismlarga ajratib (5,3,5,4,1,2,7) bosh harfini yoki ozini biror bir hikoya yoki tanish matal bilan boglash kerak. Masalan, besh boladan uchtasi besh oldi. 535 raqami chiqadi. Ana endi siz bu raqamni shubhasiz, eslab qolasiz. Bu, albatta har bir insonning ijodkorlik mahoratiga bogliq 3Xayoliy boglash ham eslab qolishga katta yordam beradi. Masalan, kitob oqib otirgan bolani yodda saqlamoqchisiz . Xayolingizga kitob oqib otirgan bolani keltirmang bu juda oddiy va tez esdan chiqadigan narsa. Bu sizning xayolingiz va bu yerda siz xohlagan narsalarni amalga oshira olasiz shu sababli gayritabiiy holda tasavvur qilishga harakat qiling "bolani quvlab yurgan kitob yoki "kitobni ishtaha bilan yeyayotgan bolakayni tasavvur qiling va albatta siz buni esdan chiqarmaysiz.

4Narsalarni guruhlashtirish ham eslab qolishga yordam beradi. Kopchiligimiz bozorga borishdan oldin kerakli narsalarni royxatini olamiz, lekin baribir nimadir esdan chiqadi yoki olmoqchi bolgan bazi bir narsalarimizni esdan chiqarib qoyamiz. Bunday hollarda ularni guruhlarga bolish bizga katta yordam beradi. Sabzavotlar, mevalar, goshtli mahsulotlar ularning har birini sonini eslab qolamiz va qay birini olishimizdan qat'iy nazar bir guruhga kiruvchi narsalar boshqasini eslatib turadi.

Yana bir misol : 1991194722001989 korinishidagi raqamni eslab qolish qiyin, ammo uni har torttasini bir guruhga ajratsak yillar hosil boladi. (1991-1947-2200-1989) Va ularni biror narsa bilan boglaymiz. 1991-yil Ozbekiston mustaqillikka erishgan. 1947-yil Hindiston mustaqillikka erishgan. Toshkent yaqinda ozining 2200 yilligini nishonladi. 1989-yil Ozbek tiliga davlat tili maqomi berilgan. Qarab turibsizki, endi bu raqamlarni eslab qolish hech qanday qiyinchilik tugdirmaydi. 5Eslab qolmoqchi bolgan narsalarimizni takrorlash. Rus xalqida bir maqol bor: "Takrorlash bu bilimning onasi. Haqiqatan, tez-tez biror bir narsani takrorlash uning xotirada muhrlanishiga sabab boladi. Har bir inson hayotda tez-tez takrorlanib turadigan narsalarni esdan chiqarmaydi. Talaba imtihonga tayyorgarlik korib misollarni bajarishi mumkin, ammo malumotlarni takrorlab turmasa, yakuniy imtihonni topshira olmaydi. Inson xotirasi qisqa muddatli axborotlar saqlanadigan va uzoq muddatli xotira, doimiy malumotlar saqlanadigan bolimdan iborat. Malumot birinchi marta qabul qilinganda qisqa muddatli xotirada saqlanadi va malum vaqtdan song ochiriladi. Agar malumot bir necha marotaba qaytarilsa, uzoq muddatli xotira bolimiga joylashtiriladi. Shu sababli eslab qolmoqchi bolgan narsangizni qancha kop takrorlasangiz shuncha yaxshi eslab qolasiz. Malumotlarni bunday usulda eslab qolish uchun fleshkardlardan foydalaniladi. Fleshkard yasash uchun qogozning bir tomoniga savol, ikkinchi tomoniga javobini yozasiz. Savolni oqib javobini bilsangiz otkazib yuboraverasiz, topa olmasangiz orqasiga qaraysiz . Qayta takrorlanaverganligi uchun savollarning javobi xotirangizda muhrlanadi. 6Hayotingizni jadvallashtiring. Doimiy ishlatadigan narsalar: kalit, kozoynaklaringizni bir joyda saqlashga harakat qiling. Kun tartibi rejalashtirilgan elektron qurulmalardan yoki yon daftarchadan foydalaning. Qarindosh va dostlaringizni uy manzillarini va telefon raqamlarini daftarga yozib qoying, telefon va kompyuter xotirasiga ham kiritib qoying. Bu narsalar sizning xotirangizni ortiqcha yukdan xalos qiladi va boshqa zarur narsalarni eslab qolishingizga yordam beradi. Agar rejalashtirish sizning eslab qolish qobiliyatingizni oshirmasa ham ranjimang, siz baribir manfaatdorsiz . (Hech bolmaganda kalitni qayerga qoyganingizni bilasiz).

7Yangi malumotlarni eslab qolmoqchimisiz, sekin va chuqur nafas oling. Odam miyasi sekin va chuqur nafas olganda ozining ishlash mexanizmini ozgartirar ekan. Bunday holat odatiy normal holda uxlaganda kuzatiladi. Inson biror bir narsani eslamoqchi boladi-yu, ammo eslay olmaydi. Uxlab turganidan song tosatdan yodiga tushadi. Bu holat yuqorida aytib otganlarimizga misol boladi. Shu sababli biror bir narsani eslab qolmoqchi bolsangiz sekin va chuqur nafas olib chiqaring.

Umumiy maslahatlar. 1Aqlni charxlash.Turli tuman yangi narsalarni bajarish misol uchun, til yoki pianino chalishni organish eslab qolish qobiliyatini shakllantirishga yordam beradi. Aqlni doimiy charxlab turish zehnni kuchaytiradi va eslab qolish qobiliyatini yaxshilaydi, oddiy krossvordlarni yechish xotira uchun mashq vazifasini otab beradi.

2Badantarbiya.Badantarbiya va aerobika mashqlari qon aylanishini yaxshilaydi. Bu esa miyaning funksiyalarini yaxshi ishlashiga yordam beradi. Bu qarilik bilan keladigan xislatlardan biri bolmish esdan chiqarib qoyishni oldini oladi.

3Asabiylashishdan muhofazalanish.Insonning kop asabiylashishi haqiqatan uning sogligi uchun juda yomon tasir korsatadi, xususan miyaga ham. Shu sababli kop siqilib asabiylashish xotiraning susayishiga olib keladi. Har doim ham asabiylashishdan qochib, qutulib bolmaydi, lekin uni qaysidir manoda boshqarsa boladi . Ozini qolga olish, asabiylashmaslikka harakat qilish bazan miyani manaviy dam oldirish bunga misol bola oladi.

4Vaqtida yaxshi ovqatlanish.Hozirgi kunda xotira qobiliyatini yaxshilovchi koplab oziq-ovqatlar chiqib ketgan, ammo ularning aksariyati laboratoriyada oz isbotini topmagan. Togri va vaqtida ovqatlanish inson salomatligidan tashqari uning xotirasiga ham tasir korsatadi. Istemol qiladigan ovqatlarimiz tarkibida timin va vitamin B6 moddalarining bolishi miya faoliyati uchun juda foydali.Bir kunda 3 marta toyib ovqatlanish orniga 6 marta kam-kam tanovul qilgan yaxshiroq. Va qondagi qand moddasining bir meyorda bolishi, ham miya, ham xotira uchun foydali. Istemol qilayotgan taomingizni foydali ekanligini nazorat qiling. Eng asosiysi, achchiq va nordon taomlardan ozingizni tiying, bu ham xotiraning sustlashishiga olib keladi.

5Rasmdan foydalanish.Bazan biz "xotiram pand berdi, eslay olmayapman degan narsaga xotira emas, bizning loqaydligimiz sabab boladi. Masalan, yangi bir inson bilan tanishib uning ismini eslolmay yuramiz. Bu bizning xotiramiz sustligidanmas, balki loqaydligimiz tufaylidir. Etiborni kuchaytirish bunday hollarning oldini oladi. Etiborni kuchaytirish uchun biror bir rasm olamiz; bir lahza unga qarab, teskari ogirib qoyamiz va tasvirni eslashga harakat qilamiz; kozni yumib hayolan tasavvur qilishga urinamiz. Mashq jarayonida har gal yangi rasmdan foydalaning va tez orada katta ozgarishlarni his qilasiz.

6Eslab qolishingiz uchun ozingizga vaqt bering.Biror bir narsani bir lahzada eslab qolish uning bir lahzada unutilishiga sabab bolishi mumkin. Har qanday chalgituvchi narsa siz eslab qolayotgan narsani unutib yuborishingizga sabab bolishi mumkin, hatto tasodifiy qongiroq ham. Shu bois biror bir narsani xotirada saqlayotganingizda ozingizga bir oz vaqt bering xayolingizdan boshqa narsalarni chiqarib, diqqatingizni eslab qolmoqchi bolgan narsangizga qarating. Uni qaytib yodingizga tushurmoqchi bolganingizda ham sizni chalgitishi mumkin bolgan narsalardan xoli bolib, diqqatingizni bir joyga jamlab eslashga harakat qiling. 7Yetarlicha uxlash.Oxirgi Garvorddagi tadqiqotlar shuni korsatdiki, inson uyqu davomida kun boyi toplangan malumotlarni sintez qiladi. Inson aqliy salomatligi uchun kuniga kamida 7 soat uxlashi kerak. Shunda xotira zaiflashmaydi.

8Ozingizni yodda saqlab qolish usullaringizni yarating.Mamlakatdagi gozal joylarni undagi shaharlar nomi bilan boglab oling va hokazo.