การพฒนารปแบบกจกรรมนนทนาการแบบมสวนรวมกบชมชน โดยใชพพธภณฑวถชาวนา วดชะอ า อ าเภอชะอ า จงหวดเพชรบร

เพอสงเสรมการเรยนรเชงสรางสรรค Development of Recreational Activity with Community Participation by

Using Museum of the Thai Farmer's Way of Life at Wat Cha-am in Petchaburi for Promoting Creative Learning

เออมพร โตภาณรกษกล / Uamporn Topanurakkun 1

บทคดยอ

การวจยครงน มวตถประสงคเพอ 1) ศกษาบรบทและกจกรรมนนทนาการแบบมสวนรวมกบ

ชมชนโดยใชพพธภณฑวถชาวนาวดชะอ าเพอสงเสรมการเรยนรเชงสรางสรรค 2) พฒนากจกรรมนนทนาการแบบมสวนรวมกบชมชนโดยใชพพธภณฑวถชาวนาวดชะอ าครเพอสงเสรมการเรยนร เชงสรางสรรค 3) ทดลองกจกรรมนนทนาการแบบมสวนรวมกบชมชนโดยใชพพธภณฑวถชวตชาวนาวดชะอ าเพอสงเสรมการเรยนรเชงสรางสรรค เปนการด าเนนการวจยในรปแบบการวจยและการพฒนา (Research and Development) ในลกษณะการวจยแบบผสานวธ (Mixed Methods Research) ระหวางวธการวจยเชงปรมาณและเชงคณภาพ

ผลการวจยพบวา กจกรรมนนทนาการทพฒนาขนท าใหเดกและเยาวชนในทองถนเกดการเรยนรเชงประสบการณ การมมนษยสมพนธ การท างานเปนทม การสรางองคความรดวยตนเอง ความภาคภมใจในตนเองและทองถนและทส าคญคอการเรยนรเชงสรางสรรคเกดการรคด จนตนาการ แรงบนดาลใจ สนทรยภาพ และความซาบซงตอความด ความงามในชวตและชมชน ผลทเกดขนจากโครงการนคอ ความศรทธา ความเชอมนจ านวนมาก กระแสตอบรบและการใหขอมลยอนกลบ ทกคนชนชมประทบใจ มความสข ท าใหเกดการขยายผลขององคความรตอผทสนใจตอไปจากรนสรนเกดความภาคภมใจในทองถนและส านกรกบานเกด ค าส าคญ: กจกรรมนนทนาการ การเรยนรเชงสรางสรรค การมสวนรวมกบชมชน พพธภณฑวถชาวนา

1 อาจารยประจ าหลกสตรบรหารการศกษา คณะครศาสตร มหาวทยาลยราชภฎเพชรบร

108 วารสารมนษยสงคมปรทศน ปท 19 ฉบบท 2 กรกฎาคม – ธนวาคม 2560

Abstract The objectives of this research were: 1) to study the context and the recreational activity

with community participation by using Museum of the Thai farmer's way of life at Wat Cha-am in Petchaburi to Promote Creative Learning; 2) to develop the recreational activity with community participation by using Museum of the Thai farmer's way of life at Wat Cha-am in Petchaburi to Promote Creative Learning; and 3) to experiment the recreational activity with community participation by using Museum of the Thai farmer's way of life at Wat Cha-am in Petchaburi to Promote Creative Learning. Research and Development (R&D) method with the mixed methods was used in this research.

The findings showed that the developed recreational activity could help local young learners experienced the knowledge, human relation, team work, construct their own wisdom, and being proud of their local history. The most important result was the creative learning that made students aware, imagine, inspire, and appreciate in the virtue of life and community. These produced faith and reliance, and the spreading of knowledge to other groups which created pride and awareness of those hometown.

Keywords: recreational activity, creative learning, community participation, museum of Thai farmer's way of life

ความเปนมาบทบาทของพพธภณฑในการกระตนให

เกดสงใหมทเปนประโยชนตอการเรยนรของสงคมอาท พพธภณฑเปนสถานทดงการสอนจากหองเรยนสประสบการณจรง เปนการเรยนรของชวต เปนการเรยนร เพ อช ว ตผ เ รยนโดยเฉพาะเดกและเยาวชนไดเรยนรเกยวกบชมชน ทองถนกระตนใหผ ใหญ มโอกาสใชพพธภณฑกาวน าไปสการเรยนร พพธภณฑเปนแหล งการ เ ร ยนร ส าหรบผ ท สนใจในการศกษาหาความรดวยตนเองบคคลและครอบครวมโอกาสเขารวมกจกรรมการเรยนรในสภาพการจดการความร ท เ หมาะสมเกด

แรงจงใจส าหรบผทเขามาเรยนรในสถานการณทเปนการเรยนรตลอดชวตอยางมอสระเกดการประสานงานระหวางพพธภณฑกบชมชนอยางใกลชด

ประเทศไทยมพพธภณฑอยจ านวนมาก ทงสวนของภาครฐ เอกชน และพพธภณฑทองถน แตพพธภณฑเหลานนยงมไดเปนแหลงความรทสามารถเรยนรไดอยางเพลดเพลน อกทงไมไดตอบสนองเปาหมายใหคนในชาตไดรและเขาใจถงความเปนมาของตนเอง และเกดส านก ในความเปนไทย ซ ง แตกต างจากพพธภณฑทมชอเสยงของตางประเทศทเดกๆ

วารสารมนษยสงคมปรทศน ปท 19 ฉบบท 2 กรกฎาคม – ธนวาคม 2560 109

สามารถเขาไปหาความรไดอยางเพลดเพลน แตเบองหลงความเพลดเพลนเหลานนมการส อความหมายใหเดกเกดกระบวนการเรยนร สงทน ามาจดแสดงในพพธภณฑของเขาจะเนน เรองการสอความหมายกระตนใหเดกเกดการตงค า ถาม เพ อ แสว งหาค าตอบ การสร า งพพธภณฑในประเทศไทยเปนการสรางแบบลดขนตอน ตางประเทศกวาจะสรางพพธภณฑขนสกแหง เขาจะท างานเปนขนเปนตอน มการสงสมรวบรวมความรของทองถน แลวน าขอมลเหลานนมาก าหนดเปนนโยบายและเปาหมายในการด าเนนงานของพพธภณฑไวอยางชดเจน สรางความรวมมอใหเกดในทองถน และสรางเคร อข าย เช อมโยงความร ใ นท อ งถ นก บพพธภณฑระดบชาตเขาดวยกน เพราะตองยอมรบวาพพธภณฑนน ไมสามารถเกบทกอย า ง ไว ได หมด เ มอ เด ก เข า ไป เร ยนร ทพพธภณฑ เขาจะสามารถตามไปสบคนขอมลไดจากสถานทจรง เดกจะเกดกระบวนการเรยนรโดยอตโนมต ความส าเรจของพพธภณฑทองถนขนอยกบบทบาทของพพธภณฑนนๆ วาสามารถสรางความรความเขาใจ ในเรองราวของทองถนใหคนในชมชนไดเรยนรและเขาใจมากนอยเพยงใด และแนนอนวาการทจะท าเชนนนได ตองเปนการด าเนนงานโดยคนในทองถน เพอคนในทองถนเปนหลก คนภายนอกไมวาจะเปนนกวชาการหรอนกทองเทยวเปนเพยงสวนเสรมหรอสนบสนนในดานนกวชาการ หรอดานทนในการด าเนนงานใหตอเนองเทานน (ศรศกด วลลโภดม, 2549)

พพธภณฑวถชวตชาวนาวดชะอ า เปนพพธภณฑทเกดจากความรวมมอรวมใจของผคนในทองถน เพอสบสานวถชวต ภมปญญา

ชาวชะอ า โดยพระมหาโกมล อาจารสโภ ทปรกษาเจาอาวาสวดชะอ าคร เปนผรเรมสะสมเครองมอเครองใชในการท านา ซงชาวบานมอาชพท านา แตระยะหลงววฒนาการเรมมรถแทรกเตอรและเครองทนแรงอนๆ เขามาชวยในการท านา ชาวบานจงไดเกบเครองมอเครองใชในการท านาไวเฉยๆ แตเมอทราบวาเจาอาวาสไดน าเครองมอเครองใชในการท านามาสะสมไวทวด เลยน ามาถวาย ภายในพพธภณฑจะประกอบไปดวยเครองมอเครองใช ในการ ท านา เชน สฝด ลอเกวยน ไถควาย ไถวว ระหดวดน า และของใชอน ๆ เชน กระบง ตะเกยงเจาพาย นอกจากนยงมเครองมอจบสตวน าประเภทตางๆ ไดด าเนนการจดสรางพพธภณฑวถชาวนาชะอ าแลวเสรจในสมยพระอธการ อ านาจ ฐานสสโร และไดมการพฒนาใหพพธภณฑเปนแหลงเรยนรของชมชน ตามแนวคด “บวร” โดยสรางความรวมมอใหเกดขนในทองถน และรอฟนประเพณทองถนขนเพอใหชมชนเกดความรกความสามคคและภาคภมใจในทองถนของตน นอกจากนพพธภณฑวถชาวนาตงอยใกลตวเมองชะอ าและใกลสถานททองเทยวส าคญตางๆ จงมศกยภาพและโอกาสในการอ านวยประโยชนตอผคนจ านวนมากทงคนในทองถน และนกทองเทยวทงชาวไทยและตางประเทศทมาเยอน อยางไรกตามสงทส าคญคอพพธภณฑตองมการเชอมโยงกบชมชนและนกทองเทยวตลอดจนเครอขายการเรยนรอนๆทจะเกอหนนกนในทกทาง ทงนสามารถจดการใหเกดขนไดดวยการพฒนารปแบบกจกรรมนนทนาการแบบมสวนรวมกบชมชนโดยใชพพธภณฑและแหลงเรยนร ในทองถนเพอสงเสรมการเรยนรเชงสรางสรรค

110 วารสารมนษยสงคมปรทศน ปท 19 ฉบบท 2 กรกฎาคม – ธนวาคม 2560

วตถประสงคของการวจย 1 . เพ อ ศ กษาบรบทและก จกรรม

นนทนาการแบบมสวนรวมกบชมชนโดยใชพพธภณฑวถชาวนาวดชะอ าเพอสงเสรมการเรยนรเชงสรางสรรค

2. เพอพฒนากจกรรมนนทนาการแบบมสวนรวมกบชมชนโดยใชพพธภณฑวถชาวนาวดชะอ า เพอสงเสรมการเรยนรเชงสรางสรรค

3. เพอทดลองกจกรรมนนทนาการแบบมสวนรวมกบชมชนโดยใชพพธภณฑวถชวตชาวนาวดชะอ า เพอสงเสรมการเรยนร เชงสรางสรรค ค าถามการวจย

1. พพธภณฑวถชาวนาวดชะอ า ม สภาพการณในปจจบนเปนเชนไร นบตงแตประวตความเปนมา การจดแสดง การบรหารจดการ การใหบรการความร และความสมพนธกบชมชน

2. พพธภณฑวถชาวนาวดชะอ า ควรมแนวทางการพฒนาตนเองหรอจดโครงการ/กจกรรมอะไรและอยางไรแกชมชนและผชมจงจะสามารถพฒนารปแบบกจกรรมนนทนาการแบบมสวนรวมกบชมชนกบบรบทภมสงคมวฒนธรรมของตน ชมชนและผเขาชม อกทงเมอทดลองจดแลว ผลการจดกจกรรมนนเปนเชนไร ทงในดานกระบวนการ ผลผลต ผลกระทบ และความยงยน

ขอบเขตการวจย การศกษาวจยครงนเปนการศกษาเพอ

หารปแบบในการบรณาการศาสตรทางดานนนทนาการกบการจดการพพธภณฑและแหลงเรยนรในทองถนเพอสงเสรมการเรยนร เชงสรางสรรค โดยใชกรณศกษาพพธภณฑวถชาวนาวดชะอ า อ าเภอชะอ า จงหวดเพชรบร

1. ขอบเขตดานผใหขอมลส าคญ (Key Informant) เพอ ให ไดขอ มลเชงลกเก ยวกบพพ ธภณฑว ถ ชาวนา ผ ว จ ยได ใช ว ธ การสมภาษณแบบเจาะลก (Indept-Interview) การสนทนากลม (Focus Group Discussion) และการจดการความรจากการถอดบทเรยนจากชมชนนกปฏบต (Community of Practice) โดยใชวธเลอกแบบเจาะจง (Purposive Selection) ประกอบดวย ตวแทนปราชญชาวบาน แกนน าชมชนท มบทบาทส าคญตอการพฒนาแหลงเรยนรพพธภณฑวถชาวนาเพอสมภาษณเกยวกบประวตศาสตรทองถน ความเปนมาของวถชาวนาชะอ าจากอดตจนถงปจจบน ปญหาและอปสรรคของการจดท าพพธภณฑวถชาวนา รวมท งภ มปญญาการด ารงช วต ประเพณ วฒนธรรม ความเชอ และพธกรรมตางๆ ทเกยวของ เพอใหเหนการเปลยนแปลงการด ารงอยวถชาวนา องคกรภาครฐทมบทบาทส าคญ ประกอบดวย นายอ าเภอชะอ า นายกเทศมนตร เทศบาลเมองชะอ า พฒนากรอ าเภอ/เกษตรต าบล นายกองคการบรหารสวนต าบล สมาชกองคการบรหารสวนต าบล ก านนผใหญบาน กลมตวแทนคร อาจารย และตวแทนเดกและเยาวชน เครอขายมหาวทยาลยราชภฏเพชรบร

วารสารมนษยสงคมปรทศน ปท 19 ฉบบท 2 กรกฎาคม – ธนวาคม 2560 111

2. ขอบเขตดานเนอหา 2.1 ศกษาภมปญญาชาวนา ปญหา

และอปสรรคการสบทอดภมปญญา โดยศกษาประวตศาสตรทองถน วามประวตความเปนมาอยางไรและมวถชวตประจ าวนอยางไรบาง ศกษาสภาพสงคม ศกษากระบวนการสบทอดและอนรกษภมปญญาจากรนสรน

2.2 ศกษากจกรรมนนทนาการเชงสรางสรรค การวจยครงนใชวธการด าเนนการว จ ย เ ช ง ป ฏ บ ต ก า ร แ บ บ ม ส ว น ร ว ม (Participatory Action Research) กบชมชน โดยเขาไปมสวนรวมกบกระบวนการจดกจกรรมวถชาวนา

3. ขอบเขตดานพนท ผวจยเลอกท าการศกษาและพฒนา

ในพนทเขตเทศบาลเมองชะอ า อ าเภอชะอ า จงหวดเพชรบร ใน 6 ชมชนคอ ชมชนเจาพอเขาใหญ ชมชนบานสระ ชมชนบานพล ชมชนตลาด ชมชนบานใหญ ชมชนหวบาน

วธด าเนนการวจย

การพฒนานวตกรรมรปแบบกจกรรมนนทนาการ แบบมสวนรวมกบชมชน โดยใชแหลงเรยนร พพธภณฑวถชาวชาวดชะอ าคร เพอสงเสรมการเรยนรเชงสรางสรรคเปนการด า เนนการในรปแบบการว จยและพฒนา(Research and Development) ในลกษณะของวธการวจยแบบผสมผสานระหวางวธการวจยเชงปรมาณ และเชงคณภาพ (Mixed Methods Research) โดยมขนตอนในการด าเนนการ ดงน การท าวจยไว 4 ระยะ 4 ขนตอน คอ

ระยะท 1 เปนการว จยเพอการเกบขอมลพนฐานทจ าเปนของชมชนทศกษา และเกบรวบรวมขอมลเกยวกบความคดเหนของชมชนท มต อแนวทางการพฒนารปแบบก จกรรมนนทนาการท จ ะ ใช แหล ง เ ร ยนรพพธภณฑ วถชาวนา วดชะอ า ต าบลชะอ า เปนฐานการเรยนร โดยมงศกษาในประเดน สภาพทตงของชมชน ระบบการบรหารจดการของชมชน การเรยนรของคนในชมชน กจกรรมและบรบทตางๆ ของคนในชมชนความสมพนธเชอมโยงระหวางชมชนกบการมสวนรวมตอการจดการเรยนร

ระยะท 2 เปนการน าขอมลทไดจากการท าวจยในระยะแรกมาวางแผนออกแบบรปแบบกจกรรมนนทนาการ แบบมสวนรวม กบชมชน เพอสงเสรมการเรยนรเชงสรางสรรค โดยใชแหลงเรยนรในทองถน แหลงเรยนรพพธภณฑวถชาวนาวดชะอ า ต าบลชะอ า ใหเปนแหลงเรยนรท มงเนนใหผ เขารวมกจกรรมเกดการเรยนร เช งสรางสรรค อนจะน าไปสความตระหนก การเหนคณคา รวมถงการประยกตใชความรจากการศกษาคนควาจากกจกรรมตางๆ น าไปประยกตใชไดอยางเหมาะสม ซงจะน าไปสจดมงหมายทชมชนตองการ

ระยะท 3 เปนชวงเวลาทผ ว จยไดด า เ น น ก า รทด ล อ ง ใ ช ร ป แ บบก จ ก ร ร มนนทนาการแบบ มส วนร วมก บช มชนทพฒนาขน ในการจดกจกรรมตามโครงการเลาเ ร อ ง เ ม อ งชะอ า ต อนต านาน เมล ดข า ว ทก าหนดไวและน าผลผลตทไดจากโครงการไปด าเนนการตามวตถประสงค ทก าหนด

ระยะท 4 เปนชวงเวลาของการประเมนผลตามโครงการทไดจดท าขน โดยมการประเมนผล

112 วารสารมนษยสงคมปรทศน ปท 19 ฉบบท 2 กรกฎาคม – ธนวาคม 2560

รวมกบชมชน ประเมนจากกระบวนการเรยนร รปแบบการเรยนร ชนงาน มมมอง แนวคด ความตระหนกและการเหนคณคา โดยมงประเมนใน 4 ประเดน ไดแก กระบวนการของการจดกจกรรมผลผลตของกจกรรม ผลกระทบและความยงยนทจะเกดขนภายหลงจดกจกรรมตามโครงการเสรจสน ซงสามารถเขยนกรอบการด าเนนการวจยได

ขนตอนการด าเนนการวจย 4 ขนตอนดงน 1) การวจย (Research) การศกษาขอมลพนฐาน 2) การพฒนานวตกรรม (Development) การพฒนาและออกแบบกจกรรมนนทนาการแบบมสวนรวมกบชมชน และหาประสทธภาพของนว ตก ร รมท พ ฒนาข น 3 ) ก า รว จ ย(Research) การทดลองใชกจกรรมนนทนาการแบบมสวนรวมกบชมชน เพอสงเสรมการเรยนรเชงสรางสรรคโดยใชพพธภณฑวถชาวนาวดชะอ า 4) การพฒนา (Development) ประเมนผลและปรบปรงแกไขกจกรรมนนทนาการแบบม

สวนรวมกบชมชนเพอสงเสรมการเรยนรเชงสรางสรรคโดยใชพพธภณฑวถชาวนา วดชะอ า

การวเคราะหขอมลและสถตทใชในการวเคราะห

1. ขอมลจากแบบสอบถามกระบวนการเรยนร วเคราะหโดยใชคาเฉลย ( x ) และคาเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.)

2. ผลการทดลองจากแนวทาง การจดกจกรรมเพอจดแหลงเรยนร เชงสรางสรรค วเคราะหโดยการแจกแจงความถ หาคารอยละ และวเคราะหเนอหา (Content Analysis)

3. ข อ มลจากแบบประ เ มนการจดกจกรรม วเคราะหโดยใชคาเฉลย ( x ) และคาเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.)

4.ขอมลจากแบบสมภาษณความคดเหน วเคราะหเนอหา (Content Analysis) แลวน าเสนอในลกษณะการบรรยายความ

ภาพท 1 การประชมแบบมสวนรวม

วารสารมนษยสงคมปรทศน ปท 19 ฉบบท 2 กรกฎาคม – ธนวาคม 2560 113

\

ภาพท 2 กจกรรมววไถนา

ภาพท 3 อนสาวรยแมโพสพ หนาเทศบาลเมองชะอ า

114 วารสารมนษยสงคมปรทศน ปท 19 ฉบบท 2 กรกฎาคม – ธนวาคม 2560

แผนภม กรอบการด าเนนการวจย

ศกษาความตองการจ าเปนในการพฒนารปแบบกจกรรมนนทนาการ แบบมสวนรวมกบชมชนโดยใชแหลงเรยนรพพธภณฑ วถชาวนาวดชะอ า เปนฐาน (R1)

ศกษาขอมลพนฐานเก ยวกบการพฒนา รปแบบนนทนาการแบบมสวนรวมกบชมชน

1. สภาพบรบทของชมชน

ขอมลพนฐานของชมชน

สภาพภมปญญาและแหลงเรยนร กระบวนการเรยนรของคนในชมชน

การมสวนรวมของคนในชมชน

2. สภาพพพธภณฑ/แหลงเรยนรทศกษา

ประวตความเปนมา การกอตง การบรหารจดการ การจดแสดง กจกรรมและการใหความร การรวมมอและการสนบสนนของชมชน

ปญหา ความตองการ ความคดเหน ขอเสนอแนะในการพฒนา

การพฒนารปแบบกจกรรมนนทนาการแบบ มสวนรวมกบชมชนโดยใชแหลงเรยนรพพธภณฑ วถชาวนาวดชะอ า ต าบลชะอ าเปนฐานการเรยนร (D1)

น าขอมลทไดจากการศกษาน ามาพฒนารปแบบกจกรรมนนทนาการแบบมสวนรวมกบชมชนโดยใชแหลงเรยนรพพธภณฑวถชาวนาวดชะอ า เพอออกแบบกจกรรมนนทนาการ

1. กจกรรมบวงสรวงแมโพสพ

2. ลานนทรรศการวถชาวนา

3. ลานกจกรรมสาธตวถชาวนาและวฒนธรรมพนบาน

4. ลานการแขงขนวถชาวนา

5. ลานของเลนเดกวถชาวนา

6. ลานววเทยมไถ

7. ลานการแสดงการละเลนพนบาน

ทดลองใชรปแบบกจกรรมนนทนาการแบบมสวนรวมกบชมชน โดยใชแหลงเรยนรพพธภณฑวถชาวนาวดชะอ าคร (R2)

น ากจกรรมทไดปรบปรงแลวไปทดลองใชกบกลมเปาหมายเพอสงเสรมการเรยนร เชงสรางสรรค ณ ลานเพลนบานชะอานและ วดชะอ า ต าบลชะอ า อ าเภอชะอ า จงหวดเพชรบร

ประเมนผลการใชรปแบบกจกรรมนนทนาการแบบมสวนรวมกบชมชนโดยใชแหลงเรยนรพพธภณฑวถชาวนา (D2)

แนวทางการพฒนารปแบบกจกรรมนนทนาการเพอสงเสรมการเรยนรเชงสรางสรรคแบบมสวนรวมกบชมชน

1. สถานศกษาตระหนกในประโยชนของแหลงเรยนรในทองถน

2. ครเกดความตระหนก เหนคณคา และประโยชนในการใชแหลงเรยนรในทองถนในการจดการเรยนการสอน

3. ผเรยนเกดการเรยนรเชงสรางสรรคจากแหลงเรยนรในทองถน ตระหนก เหนคณคาของแหลงเรยนรในทองถน และมทกษะในการแสวงหาความรดวยตนเอง

4. ชมชนและผมสวนเกยวของมสวนรวมในการพฒนารปแบบกจกรรมนนทนาการเพอสงเสรมการเรยนรเชงสรางสรรคและตระหนกในความส าคญของแหลงเรยนรในทองถน

วารสารมนษยสงคมปรทศน ปท 19 ฉบบท 2 กรกฎาคม – ธนวาคม 2560 115

สรปผลการวจย 1. การว จย (Research) การศกษา

ขอมลพนฐาน พพธภณฑวถชาวนาวดชะอ าเปนแหลงเรยนรทส าคญของอ าเภอชะอ า ตงอย ต าบลชะอ า อ าเภอชะอ า จงหวดเพชรบร ตงอยในพนทของวดชะอ า ไมมผดแลรบผดชอบโดยตรง เปนพพธภณฑทเกดจากความรวมมอรวมใจของผคนในทองถน เพอสบสานวถชวตภมปญญาชาวชะอ า ความรและการจดกจกรรมยงเปนสวนของวดโดยพระมหาโกมล อาจาร-ส โภ ทปรกษาเ จาอาวาส วดชะอ าค ร เปนวทยากรใน การน าชม และมนกทองเทยวมาเทยวชมดวยตนเอง ปจจบนความเชอและพธกรรมหลายๆ อยาง ก าลงเลอนหายไปจากสงคมไทยทงๆ ทขาวยงคงเปนอาหารหลกของคนไทย แมแตแมโพสพทสงคมไทยเคยยกยอง ก าลงกลายเปนเรองเหลอเชอไรเหตผล เปนสญลกษณของการไมพฒนา ชาวนาตองพฒนาใหทนกบความเปลยนแปลงของโลก จะมโอกาสเปนไปไดหรอไมทจะท าใหสงคมไมลม “อดต” อนเปนพนฐานพฒนามาสการท านาในปจจบน ความชาญฉลาดของชาวนาในอดตทอบรมลกหลานใหเขาใจหลกในการด ารงชวตอยางสนตสข โดยอาศยรปแบบของพธกรรมและความเชอเกยวกบขาวและการท านาอนเปนทมาของวถชวตไทย และทส าคญควรส านกในบญคณของชาวนาผผลตขาวเพราะกวาจะเปนเมลดขาวไดตองผานกระบวนการตางๆ ทตองอาศยแรงกาย แรงใจ และพลงความศรทธาเชอมนของชาวนาในการผลตขาวเปนอาหารของคนไทยสบไป จากการสนทนากลมกบผทมส วน เก ยวข อ ง ประกอบด วย ผ น าชมชน

นายอ าเภอชะอ า สมาชกองคการบรหารสวนจงหวดเพชรบร ตวแทนจากเทศบาลเมองชะอ า ตวแทนจากวฒนธรรมจงหวด ตวแทนจากมหาวทยาลยราชภฏเพชรบร ตวแทนชาวบาน นกเรยน คร ผอ านวยการโรงเรยน องคกรเอกชน ภาคเครอขาย พบวา ทกคนเหนดวยกบการพฒนาแหลงเรยนรในทองถนในลกษณะของการจดกจกรรมการเรยนรเชงสรางสรรค เพอเปนการปลกจตส านกการเหนคณคาของสงทมในชมชนเปนการชวยเผยแพรองคความรทมใหผทสนใจไดเรยนร และจดพพธภณฑใหมชวต สรางกจกรรมท มส วนรวมของชมชน เชน การจดกจกรรมการท านาจรง การจดการละเลนพนบานสะทอนวถชาวนา ซงกระบวนการม สวนรวมของทกฝายในการอนรกษ สบทอด บอกเลาประวตและเรองราวความเปนมาของวถชาวนาใหกบคนรนตอไปไดศกษา และใหทกคนในชมชนเหนความส าคญของมรดกททรงคณคาในทองถนของตนเอง พพธภณฑทองถนจงเปนการน าเอาอดตมารบใชวนนและก าหนดอนาคตไปพรอมกน

2. การพฒนานวตกรรม (Development) การพฒนากจกรรมการเรยนรแบบมสวนรวมกบชมชน จากการประชมวางแผนการด าเนนการ โดยการชแจงเปาหมายและวตถประสงคของการด าเนนการ เพอรวมกนออกแบบแนวทางในการจดกจกรรมนนทนาการทน ามาใชในการสงเสรมใหพพธภณฑ เปนแหลงเรยนร เช งสร า งสรรค การ จดการ เ ร ยนร ก จกรรมนนทนาการคอ กจกรรมทท าตามความสมครใจในยามว า ง เพ อ ให เ ก ดความสนกสนาน เพลดเพลน และผอนคลายความตงเครยด และกจกรรมนนๆ จะตองเปนกจกรรมทส งคม

116 วารสารมนษยสงคมปรทศน ปท 19 ฉบบท 2 กรกฎาคม – ธนวาคม 2560

ยอมรบ ซงเปนกจกรรมทมความหลากหลาย เชน กจกรรมศลปะหตกรรม การอาน -เขยน กจกรรมอาสาสมคร ศลปวฒนธรรม งานอดเรก เกม กฬา การละคร ดนตร กจกรรมเขาจงหวะ แ ล ะน นทนาก า รกล า ง แ จ ง ส ร ป ผลก า รด าเนนการ โดยการสงเสรมใหผ เรยนเรยนรกจกรรมนนทนาการของพพธภณฑวถชาวนา 1) จดกจกรรมการเรยนการสอนในสาระการเรยนรทองถน รายวชาเพมเตมทองถนของเรา (อ าเภอชะอ า) ดานประวตความเปนมาวถชวตชาวนา ต านานเมลดขาว โดยใชการผลตสอ Facebook ของนกเรยนมธยมศกษาปท 5 โรงเรยนชะอ าคณหญงเนองบร 2) จดกจกรรมอบรมเชงปฏบตการแนวทางดานการพฒนาดานศลปะและการออกแบบประตมากรรมต านานเมลดขาว รวมกบสาขาวชาศลปะและการออกแบบ คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยราชภฏเพชรบร และกจกรรมการเรยนรเชงสรางสรรค พพธภณฑมชวต ในงานเลาเรองเมองชะอ าตอนต านานเมลดขาว จากกจกรรม 7 กจกรรม คอ 1) กจกรรมบวงสรวงแมโพสพ 2) ลานกจกรรมนทรรศการ 3) ลานกจกรรมสาธต 4) ลานกจกรรมการแขงขนวถชาวนา 5) ลานกจกรรมของเลนเดกวถชาวนา 6) ลานกจกรรมววเทยมไถ 7) ลานกจกรรมการแสดงการละเลนพนบาน

3. การวจย (Research) การทดลองใชกจกรรมนนทนาการแบบมสวนรวมกบชมชน ผลการทดลองใชกจกรรมนนทนาการแบบมสวนรวมกบชมชนโดยใชพพธภณฑวถชาวนาวดชะอ าเพอสงเสรมการเรยนรเชงสรางสรรค โดยการสงเสรมใหผเรยนเรยนรกจกรรมนนทนาการของพพธภณฑวถชาวนาท ร วมกนคดขนม

การก ากบ ตรวจสอบ ประเมนผลความคบหนาของงานอยางตอเนอง ชนงานตางๆ ทรวมกนคด รวมกนท าในชวงแรกของการสงเสรมใหผเรยนเรยนรกจกรรมนนทนาการของพพธภณฑวถชาวนา และด าเนนตามโครงการจดงานเลาเรองเมองชะอ า “ตอนต านานเมลดขาว”

4. การพฒนา (Development) ประเมนผลและปรบปรงแกไขผล การประเมนโครงการทไดจดท าขน โดยมการประเมนผลรวมกบชมชน ประเมนจากกระบวนการจดกจกรรมนนทนาการทน ามาใชในการสงเสรมพพธภณฑเปนแหลงเรยนร เช งสรางสรรค 1) เพอพฒนาอารมณกจกรรมนนทนาการเปนกระบวนการเสรมสราง และพฒนาอารมณของบคคลและชมชน 2) เพอเสรมสรางประสบการณใหม 3) เพอเพมพนประสบการณ 4) เพอสงเสรมการมสวนรวม 5) เพอสงเสรมการแสดงออก 6) เพอสงเสรมคณภาพชวต 7) เพอสงเสรมความเปนมนษยชาต สรปผลทไดรบจากการจดกจกรรมดงน

ผลการจดกจกรรมท 1 การสงเสรมใหผ เ ร ย น เ ร ย น ร ก จ ก ร รมน นทน าก า รขอ งพพธภณฑวถชาวนา

1. กจกรรมการเรยนการสอนในสาระการเรยนรทองถน รายวชาเพมเตมทองถนของเรา (อ าเภอชะอ า) ดานประวตความเปนมา วถชวตชาวนา ต านานเมลดขาว โดยใชการผลตสอFacebook ของนกเรยนมธยมศกษาปท 5 โรงเรยนชะอ าคณหญงเนองบร สงผลใหนกเรยนมความร เกยวกบชมชนของตนเองการจดกจกรรมการเรยนร ผ เ ร ยนได เ รยนร จากประสบการณจรงจากการฝกปฏบต ท าใหนกเรยนไดคด วเคราะห และแกปญหา จาก

วารสารมนษยสงคมปรทศน ปท 19 ฉบบท 2 กรกฎาคม – ธนวาคม 2560 117

กจกรรมการเรยนการสอนไดผสมผสานสาระทงทางดานเนอหาและดานทกษะกระบวนการ ตลอดจนปลกฝงคณธรรม จรยธรรม และคานยมทดงามและเหมาะสมใหแกผเรยน จากการทนกเรยนไดลงพนท ท าใหนกเรยนไดเหนคณคาในตนเอง มความรกความผกพนตอทองถน ภาคภมใจในบรรพบรษ ไดความกตญญตอแมโพสพและเมลดขาวโดยเฉพาะชาวนา ไดรบประสบการณทแปลกใหม ไดรบความรความเขาใจทางดานศลปวฒนธรรม และประเพณทองถน นอกจากนยงไดพฒนาการทางดานรางกาย จตใจ สงคม และสตปญญาไดสมภาษณชาวบาน ฝกการมมนษยสมพนธ เหนคณคาชาวนาและทงนาท าใหหวงแหนแผนดนเกด เสรมสรางความคดสรางสรรคใหกบนกเรยนในการคดกจกรรมในเวบเพจของตนและไดความรกความสามคคในการท างานกลม เกดผลงานทตนเองภาคภมใจเผยแพรไปยงสาธารณชน

2. จดกจกรรมอบรมเชงปฏบตการแนวทา งด า นก า รพ ฒนาด า นศ ล ป ะแล ะ การออกแบบ ประตมากรรมต านานเมลดขาว ร วมกบสาขาว ชาศลปะและการออกแบบ ค ณ ะ ม น ษ ย ศ า ส ต ร แ ล ะ ส ง ค ม ศ า ส ต ร มหาวทยาลยราชภฏเพชรบร กจกรรมศลปะเปนกจกรรมทเดกไดคดสรางสรรคตาม การเรยนรจากการกระท าจรงและประสบการณ เกด การรบร มนใจในความคด กลาแสดงออกและถายทอดความรสกออกมาเปนผลงานศลปะ เปนกจกรรมของการแสดงออกความร ความคด และจนตนาการ ซงสามารถน าลกษณะของความงาม และการไดระบายออกทางอารมณมาเปนสอการเรยนร ทสรางใหเกดความจ าและความเขาใจดยงขน “แรงบนดาลใจจากรวงขาว” ส

ประตมากรรม เมลดขาวยงเปนการบรณาการประสานความรวมมอจากโครงการบรการวชาการ หนงคณะหนงอ าเภอ ซงเปนกจกรรมอบรมเชงปฏบตการ แนวการพฒนาดานศลปะและการออกแบบสเยาวชนทองถน ระหวางมหาวทยาลยราชภฏเพชรบร และโรงเรยนชะอ าคณหญงเนองบร โดยมพพธภณฑวถชาวนา วดชะอ าเปนศนยกลางในการสงเสรมการเรยนรเชงสรางสรรค

ผลการจดกจกรรมท 2 กจกรรมการเรยนรเชงสรางสรรค พพธภณฑมชวตในงาน เลาเรองเมองชะอ าตอนต านานเมลดขาว จากกจกรรม 7 กจกรรม คอ

1. กจกรรมบวงสรวงแม 2. กจกรรมนทรรศการ 3. กจกรรมสาธต 4. กจกรรมการแขงขนวถชาวนา 5. กจกรรมของเลนเดกวถชาวนา 6. กจกรรมววเทยมไถ 7. กจกรรมการแสดงการละเลนพนบาน

ในการจดกจกรรมเลาเรองเมองชะอ า ตอนต านานเมลดขาวไดตอบโจทยของกจกรรมนนทนาการเชงสรางสรรคไดอยางด ในภาพรวมเปนกจกรรมทพฒนาอารมณของบคคลและชมชน โดยอาศยกจกรรมทง 7 กจกรรมเปนส อ กลาง ท า ให เ ก ดความส ข สนกสนาน เพลด เพลน เ ร มต งแตก จกรรมท เสรม จตวญญาณของผคนใหเปนหนงเดยวกน การบวงสรวงอนสาวรยพระแมโพสพทอยใจกลางเทศบาลเมองชะอ า เปนสญลกษณสะทอนถงความเปนชะอ าของชมชน และวถชวตของชาวชะอ า กจกรรมท าพธบวงสรวงแมโพสพในตอนเชา เหนความสามคคและความเปนหนงเดยว

118 วารสารมนษยสงคมปรทศน ปท 19 ฉบบท 2 กรกฎาคม – ธนวาคม 2560

ผทมาชวยเหลอกจกรรม และผทเขารวม ทกคนตางมความศรทธาและมความรสกรวมทจะมาชวยงานอยางแขงขน รวมถงพธกรรมในตอนเชากไดความรวมมอจากคนในชมชนและทางเทศบาลท ใหอ านวยความสะดวกรวมกนจดเตรยมขาวของและรวมด าเนนพธ สงทเหนไดชด และน าพาใหผคนตางมความรสกรวมทจะดแลรกษา และอยากใหทศนยภาพของเมองชะอ านนสวยงาม สบายตา ภาพทเหน คอ การให ความรวมมอ และคนในชมชนตางเรมเหนความส าคญเขามารวมงานเปนจ านวนมาก ท าใหมภาพสะทอนความสมพนธของคนในชมชนทรวมแรงแขงขน นอกจากนชะอ ายงเปนชมชนทมวดชะอ าเปนศนยกลางทผกโยงคนในชมชน โดยมความเชอของชมชนรวมกน มประวตศาสตร ประเพณ และมความสมพนธทางเครอญาต แมวาการเปลยนแปลงของชมชนจากชมชนประมง รมชายทะเล และชมชนชาวนา ทเคยท านาและท าตาลสลบกนในอดต ดานความเชอเกยวกบคณพอด า ซงมศาลอยบรเวณทางขนเขาทมบนไดนาค โดยเหนไดอยางชดเจนวามกลมผรกษาศลและคนในชมชนยงคงมการกราบไหวเสมอๆ ความนบถอในหลวงพอด า ท าใหผคนยอมรบในกตกาของการอยรวมกน โดยหลายสงทเกดขนเปนการดลบนดาลของคณพอด า

การจดงานต านานเมลดขาวของกลมบ านชะอาน เป นการ ร วม มอประส านก บหนวยงานราชการ และชมชนตางๆ ซงยดตามโครงสรางของการจดตงโดยเทศบาลเมองชะอ า การท างานทเรมจากการพดคยปรกษาหารอกนของคณะท างาน โดยมหนวยงานราชการ ชมชน หนวยงานธรกจในพนท โดยมผน าทางศาสนาท

ชาวบานศรทธาคอหลวงพอของวดมารวมประชม ท าใหคณะประชมสามารถหาจดรวมในการด าเนนงาน โดยมพพธภณฑวถชาวนาในวดชะอ าเปนพนทด าเนนกจกรรมการด าเนนการเตรยมงานทผประสานงานไดประสานเครอขายนอกพนทใหรวมด าเนนกจกรรม โดยมเยาวชนในพนทเปนผขบเคลอนงานท าใหเกดสงส าคญ ค อ ก า ร เ ร ย น ร ร ว ม ก น ข อ ง ค น ท า ง า น การไดรบการถายทอดเรองราวของต านานแมโพสพ ไดรบรถงอดตทเกยวกบการท านา และการไดเรยนรสถานการณการท านา ทเปนทงปญหาอปสรรคและภมปญญาความรของคนในชมชนเอง ท าใหเกดกระบวนการขบเคลอนงานของกลมคนทตองการความเปนชมชนทเคยรวมแรงรวมใจกน มการเอออาทรตอกน โดยไมตอง ถกบบคนดวยปจจยทางเศรษฐกจ ชมชนชะอ ามพลงของชมชนในการท ากจกรรมการเรยนรอยางสง แตถกเบยดขบดวยกระแสทนทถาโถมเขาสพนท เพราะเปนเมองทองเทยว กจกรรมของชมชนจงซบเซาลงไป เหนไดจากงานประเพณและพธกรรมทเยาชนคนรนใหมไมคอยมสวนรวม เพราะขาดการสอสาร และไมมผด าเนนการสรางกจกรรมอยางเปนระบบ ชาวบานเองกขาดก าลงทจะลกขนมาจดการดวยตนเอง เพราะถกท าใหคดวาตนเองขาดความร ไมมความเปนวชาการ แตเมอกลมบานชะอานมาจดกจกรรม โดยดงการมสวนรวมของชมชน จงท าใหเกดกจกรรมทมสสน มชวตชวาอยางยง จนเปนกระแสของการจะตอยอดกจกรรมของคนในชมชนอยางเปนรปธรรมผานการประชมสรปก า รท า ง า นข อ ง ช ม ชน โ ร ง เ ร ย น ส า ธ ตมหาวทยาลยราชภฏเพชรบร ไดสงกจกรรมละครเรองต านานแมโพสพส านวนจงหวดพทลง

วารสารมนษยสงคมปรทศน ปท 19 ฉบบท 2 กรกฎาคม – ธนวาคม 2560 119

ไปรวมแสดง ซงนบวาเปนกจกรรมทสรางพนทใหนกเรยนไดแสดงออก ไดสบคนขอมลจากอนเตอรเนต มการฝกซอมรวมกนของคณะนกแสดง และผจดฉากการแสดงไดประสานงานกบสาขานาฏยการแสดง คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยราชภฏเพชรบร ซงท าใหนกเรยนฝกฝนทกษะในการตดตอสอสารกบหนวยงานอน เพอใหเกดการสรางสรรคผลงาน เพราะตองยมอปกรณและชดส าหรบการแสดงตาง โดยตลอดระยะเวลาของการฝกซอมนกเรยนไดฝกความอดทน ฝกความรบผดชอบตอหนาท และเหนอสงอนใดคอการไดตรวจสอบความถนด ความสนใจของตนเองตองานทตดสนใจด าเนนการ ซงเปนการเรยนรจากการปฏบตทด นกเรยนจะไมสามารถรความสนใจอยางชดเจนหากไมมการท ากจกรรม อกทงยงเปนการสร าง มตรภาพระหว าง เพ อนรวมโรงเรยน ครอาจารย และไดแลกเปลยนเรยนรในการท ากจกรรมกบเยาวชนจากโรงเรยนอน กลมเยาวชนอน และไดเรยนรพนทของชมชนชะอ าดวยตนเอง บรรยากาศของงานเปนไปอยางมสสน สนกสนาน เพราะมเยาวชนจากชมชนและหนวยงานการศกษาตงแตระดบประถมศกษา มธยมศกษา และอดมศกษามารวมกจกรรม ท าให เกดแรงบนดาลใจ และความมนใจในการท ากจกรรมของตนเอง เพราะมเยาวชนใหความสนใจจ านวนมาก การแสดงทท าใหเยาวชนและชมชนไดชม ไมเพยงแตเปนการรบชมเพอความบนเทง แตเปนการผลตซ าถงประวตศาสตร ผลตซ าวถชวตของคนในชมชน ทเคยสงบนงอยนาน หรอมการสอสารเพยงกลมเลกๆ เทานน แตเมอมเวทการแสดงกลางท าใหเยาวชนและชมชนมการหลอมรวมความสนใจ มการรวม

ก าลงใจรวมกนอยางไมเปนทางการ โดยสรปงานต านานเมลดขาวทพพธภณฑวถชาวนาวดชะอ าเปนพนทของการถายทอดการเรยนรของเยาวชนและคนในชมชน มกระบวนการ การท างานรวมกน มการจดกจกรรมทเกดความหลอมรวมจตใจในสงทตนเองใหความส าคญรวมกน ซงเปนการกอเกดของการสรางความเขมแขงของชมชนโดยการมสวนรวมของทกภาคสวน

การอภปรายผลการวจย

การพฒนากจกรรมนนทนาการแบบมสวนรวมกบชมชนโดยใชพพธภณฑวถชาวนาวดชะอ า อ าเภอชะอ า จงหวดเพชรบร เพอส ง เ ส ร ม ก า ร เ ร ย นร เ ช ง ส ร า ง ส ร รค จ ากผลการวจยพบวา พพธภณฑทองถนทเกดขนเวลานยงไมพนทจะเกดกบพระสงฆและวด ในขณะทสงคมยงเชอกนวาวดไดถกลดทอนบทบาทจากการเปนศนยกลางในการสราง แลกเปลยน และพฒนาชวตทางวฒนธรรมของทองถนกวาศตวรรษแลว ซงสอดคลองกบงานวจยของ ปรตตา เฉลมเผากออนนตกล และคณะ (2547, บทคดยอ) ไดท าการพฒนาพพธภณฑทองถน ระยะท 1 สรางเครอขายและส ารวจสภาพพพธภณฑทองถน จากการศกษาพบวา พพธภณฑทองถนจ านวนมากเปนพพธภณฑวดถง 26% ชมชน 4% สวนบคคล 17% อก 25% เปนพพธภณฑโรงเรยนและส ถ า บ น ก า ร ศ ก ษ า ซ ง เ ก ด ข น ใ น ย ค ทกระทรวงศกษาธการรณรงคใหมหองพพธภณฑในสถานศกษาขณะท 21% เปนพพธภณฑสถานแหงชาต และหนวยงานราชการ และอก 7% อย

120 วารสารมนษยสงคมปรทศน ปท 19 ฉบบท 2 กรกฎาคม – ธนวาคม 2560

ในความดแลขององคกรปกครองสวนทองถน ผวจยไดศกษาการเกดขนของพพธภณฑวถชาวนาวดชะอ า ซ งสอดคลองกบ ศรศกด วลลโภดม (2549) การจดตงพพธภณฑทองถนวาการจดตงพพธภณฑทองถนไมใชของใหมในประเทศไทย เพราะปจ จบน มพพ ธภณฑมากมายหลายแหงทกภมภาคทงในระดบชาต ระดบจงหวด และทองถน แตพพธภณฑทองถนเปนสงใหมไมเหมอนพพธภณฑเหลานน หลายคนอาจจะคดคานวาพพธภณฑตามทองถนกมอยางมากมายอยแลว จะไมเรยกวาพพธภณฑทองถนไดอยางไร ค าตอบในทนกคอ บรรดาพพธภณฑเหลานนแสดงหรอใหอะไรทท าใหเหนวาเปนความรเฉพาะทองถนนนบาง เพราะประเพณการจดพพธภณฑทงระดบชาต ระดบจงหวด และทองถนทเปนอยขณะน คอ การน า เอาบรรดาโบราณวตถมา จดแสดง ถ า ในระดบชาต โบราณวตถสวนใหญกเปนศลปวตถทมคณคาราคาแพง มความเกาแก เพราะมงทจะแสดงความเกาแกและความรงเรองของชาตเปนส าคญ การจดตงพพธภณฑทองถนอาจวเคราะหไดเปน 2 อยาง คอ เปนการจดการโดยคนจากภายนอกทมความรเรองการจดการพพธภณฑ ค าวา ทองถน หมายถง พนท ไมใชคนผรบผดชอบ เชน จากหนวยราชการ กจะไปรวบรวมโบราณวตถทงทางดานโบราณคด และชาตพนธ ภายในพนทของทองถนมาตงแสดง ผจดนอกจากการตงสงของในการแสดงแลวยงก าหนดเนอหาทตความจากโบราณวตถเหลานน โดยไมเชอมโยงไปถงสภาพและความเปนไปของสงคมวฒนธรรมทองถนแมแตนอย ประการท 2 เปนการด าเนนการโดยคนในทองถนเอง อยางเชน พพธภณฑท เกดขนตามวด อน

เนองมาจากพระภกษสงฆรวบรวมสงของไวแลว อาศยลกศษยลกหาจดสรางพพธภณฑทองถนขน น าสงของทสะสมไวมาจดแสดงเทานน ซงถาหากปลอยปละละเลยแลวพพธภณฑเหลานนก จ ะ ก ล า ย เ ป น ส ภ าพ โ ก ด ง เ ก บ ข อ ง ไ ป เพราะฉะนนจงคดวาการจะจดตงพพธภณฑทองถนขนนน ส งทจะน ามาจดแสดงหาใชร ป แ บ บ อ า ค า ร พ พ ธ ภ ณ ฑ แ ล ะ บ ร ร ด าโบราณวตถแตเพยงอยางเดยวไมหากจะสรางสมพนธกบเนอหาในดานประวตศาสตรทางวฒนธรรม ประวตศาสตรสงคม และชวตวฒนธรรมของชมชนตางๆในพนทหรอทองถนเดยวกน การพฒนาพพธภณฑวถชาวนาสอดคลองกบ เออมพร โตภาณรกษกล (2554) วถชวตชาวนา ชวตแบบเกษตร หรอการแสดงถงความรสกหวงแหนสงมคาทไดสญเสยไปแลว หรอสรางใหเกดความภาคภมใจในอตลกษณทางวฒนธรรมของตน แตแนวทางการพฒนาแหลงเรยนรปรชญาเศรษฐกจพอเพยงเปนปจจยทสรางรายไดใหกบศนยวฒนธรรมและสงคมทองถนจงจ าเปนตองจดฐานขอมลแบบเปนเครอขายใหได ขอเสนอแนะ

ขอเสนอแนะตอแหลงเรยนร 1. จากกจกรรมการพฒนากจกรรม

การเรยนรแบบมสวนรวมกบชมชนโดยใชแหลงเรยนร ควรมการสงเสรมการจดกจกรรมเชงสรางสรรคใหมความหลากหลายและขยายพนทใหบรการกบโรงเรยนในจงหวดเพชรบรใหมากยงขน รวมทงมการใหบรการทเขาถงชมชนและ

วารสารมนษยสงคมปรทศน ปท 19 ฉบบท 2 กรกฎาคม – ธนวาคม 2560 121

ทองถนตลอดจนน าชมชนและทองถนเขามามสวนรวมในการจดกจกรรมใหมากขนดวย

2. ควรสงเสรมพฒนาแหลงเรยนรใหเปนแหลงเรยนรทมชวต ซงอาจน าความรดานเทคโนโลยเขามาใชในการจดแสดง มการจ าลองวถชวตเรองราวของชะอ าในอดตและปจจบน มอปกรณ เครองใชของคนในสมยกอน มเสยงบรรยายเลาเหตการณตางๆ ในลกษณะของการโตตอบ การสนทนา พดคย เพอกระตนใหเกดความนาสนใจและประทบใจมากขนส าหรบผทมาเยยมชมแหลงเรยนร

3. จดตงคณะกรรมการชมชนในหมบานรวมกบผน าชมชน เพอการพฒนากจกรรม การเรยนรเชงสรางสรรคใหเปนแหลงเรยนรทส าคญของชมชนในการศกษา คนควา และปลกจตส านกและสรางเจตคตทดตอผทอยอาศยในชมชน รวมทงการวางแผนการด าเนนการเพอสรางรายไดใหกบชมชนในลกษณะของสนคา OTOP ของทระลก พวงกญแจ เสอยด กระเปา ภาพถาย และด าเนนการในลกษณะแหลงทองเทยวเชงวฒนธรรมเพอเปนการสรางรายไดใหกบชมชน

4. โรงเรยนควรมการปรบหลกสตร การเรยนการสอนเรองประวตศาสตรทองถนโดยเปนการเรยนรเรองราวของทองถนตนเองอยางแทจรง รจกและส านกในความเปนทองถนของตนเองมากย งข น ควร มการส ง เสรมกระบวนการ เร ยนร และท าก จกรรมนอกหองเรยนของกลมนกเรยนทชวยกระตนและพฒนาทกษะในการด าเนนชวตมากขน เนองดวยแผนการด าเนนงาน ของพพธภณฑวถชาวนาพรอมรองรบกบการด าเนนกจกรรมของกลมเยาวชนในพนทอยางเตมรปแบบ

ขอเสนอแนะตอชมชน 1. ความอยรอดและอนาคตของ

พพธภณฑทองถนไมควรถอเปนภารกจของชมชนแตเพยงฝายเดยว ยงในยคทพดกนมากถงการปฏรปการศกษาเพราะหากมองภาพพพธภณฑทองถนเชอมโยงกบบรบทสงคมโดยรวมแลว พพธภณฑทองถนจะมคณปการอยางยงตอการศกษาวฒนธรรม โดยเฉพาะมตของความหลากหลายทางสงคมวฒนธรรม ดงนนรฐจงจ าเปนตองใหการสนบสนนไมเฉพาะแตเพยงการแกไขปญหาเฉพาะหนา แตควรมองไกลไปถงการสนบสนนเชงโครงสรางสถาบนดวย เปนตนวา การจดตงกองทนและองคกรสนบสนนงานดานพพธภณฑ การงดเวนภาษ การยกเลกหรอเปลยนแปลงขอกฎหมาย และระเบยบปฏบตตางๆทเกยวของกบงานดานพพธภณฑ

2. องคกรในชมชนควรใหความส าคญ ตอการอนรกษ สบทอด และรวมเผยแพรเรองราวประวตความเปนมาของชะอ า เพอใหคนในชมชนเกดความตระหนกและเหนคณคาของพพธภณฑวถชาวนาวดชะอ าอยางแทจรง

3. องคกรทองถนควรรวมมอกนเพอจด กจกรรมเรยนร เชงสรางสรรค แหลงเรยนร พพธภณฑวถชาวนาวดชะอ า และสนบสนนใหขยายวงกวางออกไปในพนทตางๆ ของจงหวดเพชรบรและจงหวดใกลเคยง อาจด าเนนการในลกษณะของการท าเวบไซตของจงหวด อ าเภอ และในระดบต าบล มการพฒนาเปลยนแปลงขอมลทเปนปจจบน เพอดงดดและกระตนความสนใจของผมาเยยมชม

122 วารสารมนษยสงคมปรทศน ปท 19 ฉบบท 2 กรกฎาคม – ธนวาคม 2560

4. องคกรและผน าชมชนควรสงเสรม จดสรรงบประมาณในการสนบสนน สงเสรมแนวทางการ จดก จก ร รมการ เ ร ยนร เ ช งสรางสรรคให เกดขนกบแหลงเรยนรอยางตอเนอง เปนแกนกลางในการประสานงานระหวางบาน วดและโรงเรยนชมชนในการจดงาน วถชาวนาชะอ าประจ าป เพอเกดประโยชนทถาวรกบแหลงเรยนรตลอดไป

ขอเสนอแนะในการวจย 1. ควรมการขยายกลมเปาหมายใน

การสงเสรมกจกรรมการเรยนรเชงสรางสรรคใหกบโรงเรยนตางๆ ในส านกงานเขตพนทการศกษาจงหวดเพชรบร และนกทองเทยวทงชาวไทยและชาวตางชาต

2. ดานบรหารการจดการควรมการจดประชมเพอรวมกนวางแผนตดตามด าเนนงานอยางตอเนอง ควรมสวนรวมในชมชนใหมากทสดในการบรหารจดการ ควรมคณะกรรมการบรหารอยางตอเนอง พฒนาใหมคณภาพ มการจด นกเรยนนกศกษาไปดงานอยางตอเนอง

เอกสารอางอง ปรตตา เฉลมเผากออนนตกล และคณะ.

(2547). วจยและพฒนาพพธภณฑทองถน ระยะท 1 สรางเครอขายและส ารวจสภาพพพธภณฑทองถน.กรงเทพฯ: ส านกงานกองทนสนบสนนการวจย.

พนธทพย รามสต. (2540). การวจยเชง ปฏบตการแบบมสวนรวม.

กรงเทพฯ: สถาบนพฒนาการ สาธารณสขอาเซยน มหาวทยาลยมหดล.

ศรศกด วลลโภดม. (2545). พพธภณฑ ทองถน:กระบวนการเรยนร รวมกน. กรงเทพฯ: ศนย มานษยวทยาสรนธร. ______. (2549, กรกฎาคม – กนยายน). “ชทางออกพพธภณฑไทย. วารสารสอพลง,

14 (3), 22 – 25. ศนยมานษยวทยาสรนธร (องคการมหาชน).

(2540). เอกสารการสมมนาทางวชาการเรองพพธภณฑทองถนในประเทศไทย. กรงเทพฯ: ศนยมานษยวทยาสรนธร.

เออมพร โตภาณรกษกล. (2552). ชะอ าเมองแหงประวตศาสตร. เพชรบร: ส านกงานเขตพนทการศกษาเพชรบร เขต 2.

______. (2554). แนวทางบรหารจดการศนยวฒนธรรมพนบานชะอ า อ าเภอชะอ า จงหวดเพชรบร ดวยการบรหารแบบมสวนรวม. วทยานพนธปรญญาครศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการบรหารการศกษา มหาวทยาลย ราชภฏเพชรบร.