HUBUBAT ÜRETİMİ VE TOHUMCULUĞU

EKİZ TOHUMCULUK LTD. ŞTİ.

Doç. Dr. Hasan Ekiz

Tel: 0332-342 5727, Faks: 342 5728Cep: 0533-665 0119

Adres: Büyük Buğday Pazarı, Ticaret Borsası Yanı-Konya.

Üretimi Etkileyen Faktörler

• Çeşit-Tohum

• Toprak

• Su-Gübre-İlaç-Bakım

• Çevre

• Hasat

• Depolama

Çeşit Seçimi

• Genel ve özel uyum.

• Bölge ve yıl özellikleri.

• Toprak özellikleri.

• Ekim zamanı ve yetiştirme şekli.

• Üretim amacı.

Bölge ve Yıl Özellikleri

• Her bölgenin iklim ve toprak özellikleri farklıdır.

• Bölge içinde farklılıklar vardır.

• Her yıl farklı gelir, yıl yılı tutmaz.

• Yıl x çeşit etkileşimi önemlidir.

• Her yıla uyan çeşit bulmak zordur.

Genel ve Özel Uyum

Genel uyum: Farklı yıllara ve alanlara yüksek uyum yeteneği.

Özel uyum: Özel şartlara daha iyi uyabilme yeteneği.

Ekim Zamanı

• Bölgelere göre değişir.

• Yağış durumu etkilidir.

• Ön bitkinin hasat zamanı belirleyicidir.

Ekim zamanı ve çeşit uyumu önemlidir.

Çeşit Seçimi

Buğday Çeşitleri:– Ülkemizde 200’ün üzerinde.– Üretimde olan 50’nin üzerinde.– Yerli ve yabancı kaynaklı.– Alternatif çok.

Çeşit Seçimi

Yetiştirme Şekli:– Kışlık, alternatif, yazlık.– Sulu-kuru (Gerek 79, Ahmetağa).– Normal ekim-geç ekim (Bezostaja, Toros)– Verim potansiyeli (250 Kg, 800 kg).– Çiftçi potansiyeli (Ahmetağa, 400 kg, 750 kg)

9

Çeşit SeçimiÜretim Amacı:

• Kullanım amacı• Mevcut pazar ve yerel nedenler.• Yetiştirme kültürü• Verim• Kalite• Verim x kalite• Yüksek gelir

Ekmeklik Buğday Çeşitleri• Yerli ve yabancı pek çok sayıda çeşit

vardır.

• Gerek 79, Kıraç 66, Dağdaş 94, Gün 91, Bezostaja-1, Kate-A, Sönmez 2001, Bayraktar, Karahan, Alpu 2001, Yıldız 98, Eser, Pehlivan, Odeska, Esperia, Ceyhan 99, Toros, Ukrayna, Ahmetağa, Ekiz, Konya 2002, vs.

Makarnalık Buğday Çeşitleri

• Ekmekliklere göre daha az sayıda çeşit vardır.

• Kunduru 1149, Çeşit 1252, Mirzabey, Kızıltan 91, Ankara 98, Altın, Selçuklu 97, Meram 2002, vs.

Arpa Çeşitleri

• Bölgemize uyabilecek çok sayıda çeşit vardır.

• Tokak, Tarm-92, Bülbül, Obruk, Karatay 94, Konevi, Beyşehir, Aydanhanım, Larende, Çetin, Kıral 97, Bilgi, vd.

Tritikale Çeşitleri

• İlk çeşitler üniversite çeşitleri.– Üretime geçememiştir.

• Araştırma Kuruluşlarının geliştirdiği çeşitler: – Tatlıcak 97, Melez 2001, MİKHAM 2002,

Presto, Karma 2002.

Yulaf Çeşitleri• Yulaf çeşit sayısı azdır.

• Yulafa talep düşüktür.

• Fiyatlar oynaktır.• Çeşitler:

– Yerli populasyonlar– Çekota– Seydişehir– Faikbey

Toprak İşleme

• Sulu ve kuru şartlara göre değişir.

• Kuruda nadas + ikileme sistemi yaygındır.

• Suluda ön bitki ve ekim zamanı işleme şeklini etkiler.

• Tohum yatağının iyi hazırlanması esastır.

• Kullanılacak alet tipi önemlidir.

• Pulluk tabanı belli aralıklarla kırılmalıdır.

Münavebe

• Arka arkaya aynı bitki ekilmemelidir.

• Kuruda yağış durumuna göre uygun bitki seçilmelidir.

• Suluda farklı çapa bitkileri, yem ve baklagil bitkileri münavebeye girebilir.

ÖRNEK:

Buğday + Pancar + Fiğ + Mısır + Buğday.

Münavebe

Kuruda:• Buğday üstüne buğday tavsiye edilmez.• Buğday-arpa sistemi de çok uygun

değildir.• Yağışın daha az olduğu yerlerde macar

fiği, mercimek münavebede yer alabilir.• Daha yüksek yağışlı yerlerde nohut

olabilir.• Aspir ve kanola iyi değerlendirilmelidir.

Gübreleme

Gübre cinsi, miktarı ve uygulama zamanı şartlara bağlıdır.

• Toprak özellikleri• İklim özellikleri• Sulu-kuru• Beklenen verim• İstenen kalite

Toprak ve bitki analizi esastır.

Gübreleme

Esas Olanlar:• Hidrojen• Oksijen• Azot• Fosfor• Potasyum• Kükürt• Kalsiyum• Magnezyum

Gerekli Olanlar:• Çinko• Demir• Mangan• Bakır• Bor• Ni• Mo• Vd.

Gübreleme

Her besin maddesinin önemli görevleri vardır.

Azot: Yeşil aksam

Fosfor: Döl

Potasyum: Kalite

Çinko: Enzim faaliyeti, kuraklık toleransı

Demir: Klorofil oluşumu

Magnezyum: Klorofil oluşumu

Mangan: Hastalıklara dayanıklılık, besin dönüşümü

Bor: Hastalıklara dayanıklılık, döllenme, besin taşınımı.

Minimum Besin Yasası

Tahta Fıçı: 16 adet tahta çıtadan yapılmıştır.

• Çıtalar sağlamsa fışı ağzına kadar dolar.

• Çıtalardan birisi kısa ise su o çıtaya kadar dolar ve dışarı akmaya başlar.

Yeterli olan besin maddelerinin bitki tarafından kullanımı eksik olan besin maddesiyle sınırlanır.

Gübre Miktarı

• Toprak analizi esastır.

• Bitki analizi gerekebilir.

• Tarladaki durumdan tahmin edilebilir.

• Toprak özellikleri önemlidir.

• Yağış ve su miktarına göre gübre atılır.

• Beklenen verim ve kalite belirleyicidir.

Gübreleme Zamanı

Kuruda:

Fosfor: Ekimle birlikte.

Azot : Ekimle ve ilkbaharda (!!!!!).

Potasyum: Gerekmeyebilir.

Kükürt: Toprağa veya yapraktan.

İz elementler: Toprağa, yaprağa, tohuma.

Organik Gübre: Gerekli

Gübreleme Zamanı

Suluda: Fosfor: Ekimle + gerekirse üstten.Azot : Ekimle, ilkbaharda ve daha sonraki dönemlerde (kalite!!!).Potasyum: Gerekir (Verim ve kalite).Kükürt: Toprağa veya yapraktan.İz elementler: Toprağa, yaprağa, tohuma.Organik Gübre: Gerekir.

Gübre Miktarı

Kuruda (kg/da):

Toprak nemi, yağış miktarı ve zamanı önemlidir.– Azot: 4-6 kg – Fosfor: 5-6 kg– İz elementler: 3-5 kg

Gübre Miktarı

Suluda (kg/da):

Yağış miktarı, sulama, verim potansiyeli önemlidir.– Azot: 12-22 kg – Fosfor: 8-12 kg– Potasyum: 5-10 kg– İz elementler: 3-5 kg

GÜBRELEMEDE TOPRAK VEYA BİTKİ

ANALİZİ ESASTIR

Ekler

Tohumluk Miktarı (Kg/Da)

Önemli Faktörler:• Çeşit• Dane iriliği• Tohumluk vasfı• Toprak özellikleri• Toprak hazırlığı• Alet ekipman düzeni• Ekim zamanı

Tohumluk Miktarı (Kg/Da)

• Metre kareye dane üzerinden hesaplanır.

• Metrekareye 400-600 adet tavsiye edilir.

• Çeşite göre dekara 18-22 kg arasında değişebilir.

• Uygun toprak, iklim ve yetiştirme şartlarında miktar azalabilir.

• İri daneli tohumlar tercih edilmelidir.

• Tohumluk vasfı önemlidir.

Sulama

Dikkate alınması gereken Faktörler:

• Toprak özellikleri

• Yağış durumu

• Çeşit

• Gübreleme

• Beklenen verim ve kalite

• Sulama şekli

Sulama

Sulama zamanı, miktarı ve sayısı:• Bitkinin ihtiyaç duyduğu zaman.• Sonbahar suyu gerekli olmayabilir.• İlkbahar erken sulama çok kritiktir.• Yüksek verimli çeşitlerde dane suyu

önemlidir.• Çiçeklenme dönemi sulamaya dikkat.• Sulama sayısı şartlara bağlıdır.

Hastalıklar

• Paslar-Bazı yıllar sarı pas.

• Septorya

• Rastık-Sürme

• Kök hastalıkları-Gittikçe sorun oluyor.

• Virüs hastalıkları– Toprak kökenli mozaik virüsü

– Arpa sarı cücelik virüsü

Hastalık

• Paslar-Bazı yıllar sarı pas.– Rüzgarla taşınır, çevrede vardır.– İklim şartlarına göre ilaç gerekmeyebilir.

• Rastık-Sürme– Tohumla taşınır– Dayanıklı çeşit

SEPTORYA YAPRAK LEKESİ

Hastalık

Kök hastalıkları (Kök ve kök boğazı çürüklüğü-Fide ve Başak yanıklığı).– Toprakta barınır, bazı türleri tohumla taşınır. – Değişik tür mikroplar bir aradadır.– Münavebe gereklidir.– Üst üste anıza ekim hastalığı artırır.– Toprak derin işlenmeli ve devrilmelidir.– Aşırı sulama ve azot sakıncalıdır.– Çiçeklenme dönemi sulama sorun olabilir.– Tohuma ve yeşil aksama iki uygulama gerekebilir.

KÖK ÇÜRÜKLÜĞÜ

KÖK ÇÜRÜKLÜĞÜ

KÖK ÇÜRÜKLÜĞÜ

KÖK ÇÜRÜKLÜĞÜ

KÖK ÇÜRÜKLÜĞÜ

KÖK ÇÜRÜKLÜĞÜ

KÖK ÇÜRÜKLÜĞÜ

ANİMASYON

KÖK ÇÜRÜKLÜĞÜ

Hastalık

Virüs hastalıkları:• Toprak Mozaik Virüsü

– Toprakta bir mantar üzerinde yaşar.– Rutubetli ve ılık yılları sever.– Toprakla taşınır.– İlaçlı mücadele yoktur.– Dayanıklı çeşit ekilmelidir.– Münavebe hastalığı azaltabilir.

SBWMV

SBWMV

SBWMV

SBWMV

HastalıkVirüs hastalıkları:• Arpa sarı cücelik virüsü

– Afitle taşınır– İlaçla mücadelesi yoktur– Böcek mücadelesi faydalı olabilir.– Genetik dayanıklılık sınırlıdır.– Makarnalık buğdaylarda daha

etkilidir.

ASCV

ASCV

ASCV

ASCV

ASCV

HASTALIKLAR İÇİN KULLANILABİLECEK

İLAÇLAR

KÖK VE KÖK BOĞAZI ÇÜRÜKLÜĞÜ

Tohum İlaçlaması için:Carboxin+Thiram 205+205 g/l FS 300cc/100kg tohum

Prothioconazole+Tebuconazole 250+150 g/l FS 15cc/100kg tohum

Yeşil Aksam İlaçlaması İçin:•

 Prochloraz 450 g/l EC 100 cc / dekar

Prochloraz +Carbendazim 300+80 g /l EC 150 cc / dekar

PASLAR• Difenocanozole + Propicanozole 150+150 g/l EC 40 cc / dekar• Epoxiconazole + Carbendazim 125+125 g/l SC 100 cc / dekar• Fluquinconazole 100 g / l SC 100 cc / dekar• Flutriafol 125 g / l SC 100 cc / dekar• Maneb 80 % WP 350 g / dekar• Mancozeb 80 % WP 350 g / dekar• Metconazole 60 g /l FS 150 cc / dekar• Oxycarboxin 75 % WP 300 g / dekar• Tebucanozole 25 % WP 75 g / dekar• Propicanozole 250 g / l EC 50 cc / dekar• Propicanozole + Tebucanozole EW 150 cc / dekar• Spiroxamine + Tebucanozole + Triadimenol EC 60 cc / dekar

SEPTORYA

• Difenocanozole + Propicanozole 150+150 g/l EC 40 cc / dekar• Epoxicanozole+Pyraclostrobin 62.5+ 85 g / l SC 200 cc / dekar• Fluquinconazole 100 g /l SC 100 cc / dekar • Metconazole 60 g /l FS 150 cc / dekar• Tebucanozole 25 % WP 75 g / dekar• Spiroxamine + Tebucanozole + Triadimenol EC 80 cc / dekar• Prochloraz +Tebocanozole 267 + 133 EW 125 cc / dekar

ERKEN İLKBAHARDA SOĞUK ZARARI

SOĞUK ZARARI

SOĞUK ZARARI

SOĞUK ZARARI

SOĞUK ZARARI

SOĞUK ZARARI

SOĞUK ZARARI

SOĞUK ZARARI

SOĞUK ZARARI

SOĞUK ZARARI

SOĞUK ZARARI

SOĞUK ZARARI

SOĞUK ZARARI

Zararlılar

• Toprak altı kurtları.– Zabrus, tel kurtları.

• Süne-kımıl

• Bambul

• Tripsler

• Bitler

• Yaprak madencisi (Leaf miner)

Zararlı İlaçları

• Toprak altı kurtları– Endosülfan, Clorpryphos, Gaucho, vd.

• Süne-kımıl– Sipermetrin, biyolojik mücadele.

• Bambul– Chlorpryphos, sipermetrin, vd.

• Tripsler, bitler, leaf miner.– Delthametrin, sipermetrin, chlorpryphos, vd.

Ot Mücadelesi

Önemli Yabancı Otlar:

• Geniş yapraklı otlar-dikenler:– Gökbaş, kekre, sarı ot, yapışkan ot, domuz

pıtrağı, horoz ibiği, kokar ot, sarmaşık, köy göçüren, kangal, gök diken, yandak, vd.

• Buğdaygiller:– Ayrık, Ae. cylindrica, tilki kuyruğu, yabani

yulaf, çayır otları.

Ot İlaçları

• Esterli

• Aminli

• Mustang

• Granstar

• Puma, Ralon, Atlantis, Atribute Super

• Round Up

ÇAYIR OTLARI

ÇAYIR OTLARI

İlaçlı

İlaçsız

ÇAYIR OTLARI

TohumlukTohumluk kademeleri:

1. Islahçı tohumu

2. Elit

3. Orijinal-1

4. Orijinal-2

5. Anaç (Kalktı)

6. Sertifikalı-1 (Eski anaç yerine)

7. Sertifikalı-28. Sertifikalı-3

TohumlukÖnemli Hususlar:

1. Genetik kalite2. İsmine doğruluk3. Fiziksel safiyet4. Çimlenme ve sürme gücü5. Çeşit-tür karışıklığı6. Yabancı ot tohumu7. Tohumla taşınan hastalıklar8. Dane iriliği9. İlaçlama ve besin maddeleri10.Net ağırlık

Tohumluk

• İlk altı tanesi kademeli tohumluktur. Bunları sadece tohum üreticisi kuruluşlar kullanır.– Fiyatları 1.00-2.50 T

• Çiftçiye sadece son iki kademe (Sertifikalı-2, Sertifikalı-3 satılır).

Tohumluk

Her sertifikalı tohumluk aynı kalitede değildir.Kademe : Sertifikalı-2Safiyet : %97, %100Çimlenme : %98, %86Arpa-Çavdar-Yulaf : 1 kg içinde 0 adet, 40 adet.Yabancı çeşit : 1 kg içinde 2 adet, 100 adet.Yabancı ot tohumu : 1 kg içinde 0 adet, 50 adet.Elek boyu : 2 mm, 2.5 mm.Kullanılan ilaç : 0.5 kuruş, 3.5 kuruş.Besin Maddesi : Yok, var (1,2,3,4 değişik besin).Kullanılan tohumluk kademesi: Farklı değerler.

TohumlukTohumculuk zahmetli bir iştir.

1. Kademeli tohumluk (Araştırma-Üniversite)2. Temiz tarla3. İyi bakım-yetiştirme4. Tarla temizliği (en az iki dönemde)5. Tarla kontrolleri (İl Müdürlüğü)6. Hasat ve nakliye7. Selektör, ilaçlama ve ambalajlama8. Etiketleme-sertifikasyon (TTSM-Bakanlık)9. Satış (Ya nasip)

Tohumluk

Tohumluk üretimi masraflı bir iştir. - Kademesine göre maliyet artar.

- Ürün fiyatına göre maliyet %50-100 arasında değişir.

Örnek: Sertifikalı-2 kademede tohumluk maliyeti 2009 yılında: 72 kuruş-80 kuruş arasında değişmiştir.

Tohumluk Ucuz kalitesiz tohumluk çok kaybettirir!!!! - 2 ton tohumda en fazla 200 TL az ödenir. - 2 ton tohum 100 dekar eker. - Dekara 250 kg’dan 25 ton ürün alınır. - Verim %10 fark etse, 2.5 ton fazla yapar. 50

kuruştan 1.250 TL yapar. - Ayrıca kalite farklı olacaktır. Diyelim 2 kuruş fiyat

fark etti. 25 tonda 500 TL eder. - Toplam kayıp 1.750 TL. - 200 TL kazandık, 1.550 TL kaybettik.

Tohum çoktan bedavaya gelirdi.

Tohumluk

Piyasada eksikler-yanlışlar-hileler var.

• Üstün vasıflı tohumluk kullanılmıyor.

• Tarlaya hasata kadar gelen giden yok.

• Tarla kontrolleri yetersiz.

• Başka tarlalar gösteriliyor.

• Hasat ve nakliye kontrollü değil.

Tohumluk

• Depo ve selektör temizliği yetersiz.

• Sözleşmeli çiftçiden tohumluk alınmıyor, piyasadan alınıp sertifikalı gibi satılıyor.

• Tohumla taşınan hastalıklardan çoğu tohumcunun bilgisi yok.

• İşi bilerek ve gereği gibi yapan firma sayısı oldukça az.

Tohumluk

Tohumla taşınan hastalık:• Hastalığı sağlam tarlanıza bulaştırır.• Toprağın hastalıktan kurtulması zordur.• Verim %30-70 arasında düşer.• Kalite olumsuz etkilenir. • İnsan sağlığına zararlı toksinler üretebilir.• Kalkan ürün tohum olarak kullanılırsa

hastalık her tarafa yayılır.

Tohumluk

Tohumluk Alırken:• Kaliteli sağlıklı tohumluk almaya çalış.• Tohumluk aldığın firmanı iyi seç.• Tohumluğunun arkasında durmayan

firmayı unut.• Firmanın bilgi, tecrübe ve güvenirliliğini

araştır.

Tohumluk işi şakaya gelmez !!!

TOHUMLUK TARLASI

TOHUMLUK TARLASI

TOHUMLUK TARLASI

UNUTMAYALIM

Kaliteli tohum üretimin temelidir.

Çürük temele sağlam bina yapılmaz.

Ekiz Tohumculuk Hangi Çeşitlerin Tohumluğunu Satıyor?

Ürettiği Çeşitler:

1. Gerek 79 (E. Buğday)

2. Gün 91 (E. Buğday)

3. Bezostaja-1 (E. Buğday)

4. Sönmez 2001 (E. Buğday)

5. Ahmetağa (E. Buğday)

6. Kızıltan 91 (M. Buğday9

7. Çeşit 1252 (M. Buğday)

8. Aydanhanım (Arpa)

9. Tatlıcak 97 (Tritikale)

Alıp Sattığı Çeşitler:

1. Ekiz (E. Buğday)

2. Esperia (E. Buğday)

3. Konevi (Arpa)

4. TARM-91 (Arpa)

5. MİKHAM 2002 (Tritikale)

Yeni Çeşit Adaylarımız

Verimli ve kalitesi iddialı 36 adet çeşit adayımız vardır.

Dokuz tanesinin Tescil Ön Denemeleri başlamıştır.

2011 yılında en az 2 tanesinin üretim izinlerinin alınması beklenmektedir.

ADAY İSİMLERİ: 1) Hayta, 2) Baba

Tohumluk Üretim ve Satış Miktarları (ton)

Üretilen Miktar:

2.000 ton

Alıp Satılan Miktar:

500 ton

TOPLAM: >2.500 ton

HEDEF: 4.000 ton

BİTKİ BESİN MADDELERİ

EKİZ TOHUMCULUK LTD. ŞTİ.

SAĞLIK, ESENLİK VE BEREKETLİ BİR YIL DİLER