HĠZMETLERĠNĠN ORGANĠZASYONU – ORGANĠZASYONBiçimsel (Formal) ve Biçimsel Olmayan (Ġnformal) Organizasyon Türleri Bir kurum içinde, kurumun bilinen biçimsel organizasyon

YÖNETĠM VE

ORGANĠZASYON

HAFTA

11

HEMġĠRELĠK

HĠZMETLERĠNĠN

ORGANĠZASYONU –1

HEDEFLER

Bu üniteyi çalıştıktan sonra;

Yönetim sürecinin ikinci aşaması olan organize etmeyi

tanımlayabilecek,

Organize etmede izlenen adımları kavrayabilecek,

Organizasyon şeması çiziminde dikkat edilecek noktaları

öğrenecek,

Formal ve informal organizasyonların özelliklerini

öğrenecek,

Organizasyonların temel ilkelerini kavrayabileceksiniz.

ĠÇĠNDEKĠLER

1. Organizasyon ve organizasyon yapıları

2. Organizasyon şemaları

3. Organizasyon ilkeleri

Hemşirelik Hizmetlerinin Organizasyonu –1

Atatürk Üniversitesi Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi

HEMġĠRELĠK HĠZMETLERĠNĠN ORGANĠZASYONU –1

GĠRĠġ

Bu konuda yönetim sürecinin önemli bir diğer adımı olan organizasyon/örgütleme

basamağından söz edilecektir. Yönetim sürecinin ilk aşaması olan planlama aşamasında;

hemşirelik hizmetleri ile ilgili amaç ve hedeflerin, hemşirelik felsefesinin, standartların

ve kriterlerin, politika ve prosedürlerin belirlenmesiyle ilgili bilgiler verilmişti. Bu

konuda, genel olarak organizasyon kavramından, organize etme sürecini etkileyen

faktörlerden, organizasyon ilkelerinden, bir kurumun organizasyon yapısını oluşturan

organizasyon şemalarından ve organizasyon şeması çizerken dikkat edilecek noktalardan

söz edilecek, bu konun devamı bir sonraki konuda ise, hastane ve hemşirelik

hizmetlerinin organizasyon yapılarından, yönetici hemşirenin organizasyon ile ilgili

sorumluluklarından söz edilecektir.

ORGANĠZASYON /ÖRGÜTLEME

Organizasyon (örgüt); belirli amacı gerçekleştirmek üzere iki veya daha fazla kişinin

çabalarını bilinçli olarak birleştirmeleri yolu ile ortaya çıkan işbirliği sistemidir. Organize

etme (örgütleme)ise amaçlara ulaşmak üzere yapılması öngörülen işlerin, tanımlanmış

görevler halinde düzenlenmesi ve bu görevlere uygun kişilerin getirilmesi yoluyla ortaya

çıkan yapısal süreç şeklinde tanımlanmaktadır. Örgüt, örgütleme süreci sonunda ortaya

çıkan yapıyı belirtir.

Organizasyon, belirli amaçlar kümesini gerçekleştirmek üzere kurulmuş bir

işletmede/kurumda, iş bölümü ve uzmanlaşma esasından hareketle detaylı olarak

belirlenmiş görevler/işler arasındaki koordinasyonu (iletişim, yetki ve sorumluluk

ilişkilerini) yansıtan/belirleyen yapıdır/iskelettir.

Organize etmek/örgütlemek denildiğinde, varılmak istenen bir amaç ya da amaçlar

dizisi, bu amaç ya da amaçlar dizisini gerçekleştirmek için yapılacak işler, bu işlerin

çalışacak kişiler arasında bölünmesi ve bu kişiler arasındaki ilişkilerin belirlenmesi

anlaşılmalıdır.

Yönetim sürecinin ikinci işlevi olan organize etme (örgütleme); örgütün biçimsel,

resmi otorite yapısının kurulmasıdır. Bu yapı aracılığı ile departmanlar ve daha küçük alt

birimler belirlenecek, birbiriyle ilişkilendirilip belirlenmiş amaçlara ulaşılabilmesi için



etkinlikler koordine edilecektir. Planların verimli ve ekonomik bir biçimde uygulanması

için gerekli koşulları sağlama ve sürdürme çalışmaları örgütleme içerisinde yapılır.

Örgütleme, görev ve yetkilerin personel arasında dağıtılmasını ve personelin çalışma

çerçevesinin kurulması işlemlerini de kapsar.

Organize etmenin bir değişmeyen (statik) bir de değişen (dinamik) yönü vardır.

Statik yön, örgütün yapısının örgütün asıl amacına uygun biçimde ayarlanmasıdır.

Dinamik yön ise, sosyal ekonomik ve siyasal konular, malzeme, insan gücü ve usuller

karşısında örgüte yeni bir yön verme aşamasıdır.

Organizasyon/ örgütleme

- İş ile iş

- İş ile insan

- İnsan ile insan arasındaki düzen ve düzenlemelerdir.

Örgütlemenin Evreleri Nelerdir?

Amaçlara ulaşmak için yapılacak işler belirlenmeli,

İş analizleri yardımıyla, birbirlerine çeşitli bakımlardan benzer işleri bir araya

getirerek gruplandırılmalı,

Her iş grubu için bu işleri görecek sayı ve nitelikte personel belirlenmeli (norm-

kadro),

İşe alınacak personelin (yöneticiler ve işgörenlerin) yetenek, bilgi ve

tecrübelerinin ne olması gerektiği belirlenmeli,

İşe personel almadan önce bu personelin yapacağı görevlerin veya işlerin tanımı

yapılmalı,

Yönetim görevini üstlenecek personelin üretim kaynaklarını (araç, gereçleri,

insanları v.b.) ne oranda kullanabileceği, kuruluşu hangi konularda, nasıl ve ne

ölçüde temsil edeceği, hangi ölçüde kurum adına serbestçe anlaşmaya girebileceği

konusundaki yetkileri ve bunun karşılığında sorumlulukları belirlenmeli,

Organizasyonda görev alan yöneticilerin hangi iş grupları (bölüm ve kısımların)

yöneticileri ile ne konularda nasıl ilişki ve işbirliğine gidecekleri açıklanmalı,



Yöneticilerin kuruluşun yakın çevresindeki kişi, grup ve kuruluşlarla ne zaman,

nasıl, hangi konularda, hangi yetkiler ölçüsünde ilişki kuracakları belirlenmeli,

Üst yönetici ile hangi zamanlarda ne tür (yazılı veya sözlü veya her ikisi) bir

raporlama ilişkisi kurulacağı belirlenmeli,

Her bölüm veya kısım yöneticisinin başka grup yöneticileri ile katılacakları

komite toplantılarının neler olduğunu, bu komitedeki görevleri açıklanmalı,

Bütün bu özellikleri taşıyan pozisyonlar için işe uygun nitelik ve özellikleri

taşıyan personel, bilimsel usullerle istihdam edilmelidir (işe uygun eleman seçme

ve yerleştirme).

Örgütlemenin Yararları Nelerdir?

Görev, yetki ve sorumlulukların belirlenerek, emir-komuta zincirinin

oluşturulması ile belirsizliklerin önlenmesi, işlerde tekrarların engellenmesi ve

boşluklardan kaçınılmasını sağlar.

Görev, yetki ve sorumluluk karmaşasından kaynaklanacak çatışmaları önler.

İnsan ve yönetimin diğer kaynakları arasında uyumlu ilişkiler kurarak bunlardan

en üst düzeyde yararlanılmasını sağlar.

Ekip çalışmasını ve işbirliğini sağlar.

Yöneticilerin yöneltme ve denetim işlerine ışık tutar,

Astların kime karşı sorumlu oldukları belirlendiğinden rehberlik etkinliklerini

artırır, ast-üst ilişkilerini düzenler.

Grup motivasyonunu ve birlikte istekle çalışma ortamının oluşmasını sağlar.

Birimler arası ilişkilerin kurulmasını ve bunlar arasındaki uyumu sağlar.

ORGANĠZASYON ġEMALARI

Organizasyon şemaları, bir örgütsel yapı içinde yer alan bölümleri, organları ve

bunlar arasındaki ilişkileri ve haberleşme kanallarını gösteren çizimlerdir. Her örgütün

bir organizasyon şeması olmalıdır.



Şemalar, işlerin nasıl dağıldığını her birimin ne yaptığını, kimlerin kimleri yönettiğini

ve emir veren ve emir alanların yetki ve sorumluluk durumlarını gösterir. İnceleme

yapanlara ve yöneticilere işlerin yürütülmesinde yardımcı olur. Şemalar sayesinde örgütte

çalışan herkes, örgüt içindeki yerini kolaylıkla bulabilir.

Organizasyon Ģemaları;

İşlerin ana gruplanma tarzının ne olduğunu,

Pozisyonlar arasındaki ilişkileri ve kimin kime bağlı olduğunu

Pozisyonları ve unvanlarını

Çeşitli pozisyonların organizasyon içindeki nisbi yerini gösterir.

Organizasyon Ģemaları;

Her pozisyonun sahip olduğu yetki düzeyini

Ne tür bir yönetim tarzı uygulandığını

İşLerin tanım ve genişliğini

Fiili haberleşme düzenini

İnformel ilişkileri göstermez göstermez.

Organizasyon Ģemaları ne iĢe yarar?

Organizasyonun analiz edilmesinde büyük kolaylık sağlar.

Personel yönetimine ve örgüt geliştirme programlarına yardımcı olur.

Eksik ve aşırı örgütlenme varsa açıklıkla görülebilir.

Bireylerin yeteneklerine göre nereye kadar yükselebilecekleri görülür.

Organizasyon şeması, yukarıdan aşağıya inen emirlerin ve aşağıdan yukarı gelen

dilek ve isteklerin yerine getirilmesini çabuklaştırır ve her iki yönde

olabilecek tıkanıklıkları önler.

Organizasyon şemaları yapısal, görevsel ve kadroları gösteren örgüt şemaları olarak

sınıflandırılabilir. Ancak organizasyon şeması denildiği zaman akla gelen yapısal örgüt

şemalardır.



Organizasyon Ģeması çizerken nelere dikkat edilmelidir?

Örgüt şemaları açık ve basit olarak hazırlanmalıdır.

Çizgiler ve dikdörtgenlerin sade anlaşılır biçimde olmasına dikkat edilmelidir.

Örgüt şemaları simetrik ve dengeli biçimde olmalıdır.

Örgüt şemalarında yetki ve görev yönünden ağırlıkları eşit olan makamlar bir hizada

yani aynı hat veya yatay çizgi üzerinde gösterilmelidir.

Örgüt şemalarında danışma birimleri ile yürütme birimleri kolaylıkla birbirinden

ayırt edilebilmelidir. Bunu sağlamak için genellikle yürütme birimleri düz çizgilerle

gösterilir, danışma birimleri ise, kesik çizgi noktalarla ve çok kez yürütme birimlerinin

yanlarında, emir ve kumanda çizgisinin dışında gösterilirler.



Örgüt şemalarında, sözü edilen şemanın hangi kuruluşa ait olduğu belirten bir başlığı,

şemanın hazırlandığı tarih ve yerini belirten bilgiler bulunmalıdır.

Örgüt şemalarında, bir birimi veya makamı belirtmek için dikdörtgenler kullanılır.

Dikdörtgenlerin birbirleriyle olan bağlantıları da dikey ve yatay çizgilerle belirtilir.

Üst kademede bulunanlar daha büyük dikdörtgenlerle ve alt kademelere inildikçe

gittikçe küçülen dikdörtgenler kullanılarak dikdörtgenler kullanılır.

Bir hizada bulunanları, görev ve sorumlulukları aynı olan makamları ifade etmek

üzere aynı yatay düz çizgi üzerinde bulunan dikdörtgenlerin büyüklükleri birbirine eşit

olur.

Organizasyon şemaları, bir örgütün yapısını ve modelini göstermek amacıyla

kullanılan araçlardır.

Bir örgütün yapısını ve modelini göstermek amacıyla kullanılan bir diğer araç

organizasyon el kitabıdır. Organizasyon el kitapları, örgüt üyeleri için örgütün amaçları,

ilkeleri ve politikaları, her organa düşen yetki ve sorumluluğun sınırları, ilişkiler ve

haberleşme kanallarının bilinmesi açısından bir kaynaktır.



Biçimsel (Formal) ve Biçimsel Olmayan (Ġnformal) Organizasyon Türleri

Bir kurum içinde, kurumun bilinen biçimsel organizasyon şeması dışında, orada

çalışan personelin birbirine çeşitli biçimde yakınlaşmalarından doğan biçimsel olmayan

gruplar ve örgütler vardır. Biçimsel organizasyona, formal organizasyon, resmi

organizasyon da denilmektedir. Biçimsel olmayan organizasyona da resmi olmayan,

gayri resmi organizasyon denilmektedir.

Biçimsel (Formal) Yapı

Biçimsel yapı; insanlar, araçlar ve görevler arasındaki ilişkilerin yönetim tarafından

belirlendiği, işleyişin nasıl olması gerektiğini belirten örgüt yapısını ifade eder. Biçimsel

organizasyon yapısında, çalışanların davranışlarını standartlaştıran planlanmış bilinçli

düzenlemeler vardır.

Biçimsel Olmayan (İnformal) Yapı

İnformal yapı, biçimsel örgüt yapısındaki düzey ve konumların çalışanlarca

doldurulması sonucunda oluşan ve herhangi bir ön planlama ve bilinçli bir düzenleme

eseri olmayan, ancak bireylerarası ilişkiler sonucu ortaya çıkan bir yapıdır. Bu yapıda

hiyerarşik temellere dayanmayan ilişkiler esastır. Biçimsel olmayan örgütün temel

unsurları arasında güç, gruplar ve üyelerin algıları, ihtiyaçları, çıkarları, meslekleri yer

alır. Ayrıca biçimsel olmayan örgüt yapısının oluşmasında örgüt kültürü ve örgüt iklimi

de etkilidir.

Bir yöneticinin informal yapıyı görmemezlikten gelmesi mümkün değildir.

Çünkü formal yapının etkinliğini informal yapı önemli ölçüde etkiler.

ORGANĠZASYON ĠLKELERĠ

Amaç Birliği Ġlkesi

Bir bütün olarak organizasyonun ve onu oluşturan her düzeyin açıkça belirlenmiş bir

amacı olmalıdır. organizasyonun temel amacı belirlendikten sonra, bu temel amacın alt

amaçları olarak bölümlerin ve mevkilerin amaçları saptanmalıdır.



Alt amaçların gerçekleşmesi sonucu organizasyonun temel amacına ulaşılması

mümkün olacaktır. O halde örgütlemede tüm birimler aynı amacı gerçekleştirecek şekilde

düzenlenmelidir.

ĠĢbölümü ve UzmanlaĢma Ġlkesi

İşbölümü, işlerin küçük parçalara bölünerek, bir kişinin işin bütününü yapması

yerine, uzmanlaştığı tek bir parçasını yapmasıdır. İş bölümü eşit emekle, daha üstün

sonuç almak demektir. Uzmanlaşma ise, hem iş bölümünü kolaylaştırır, hem de işe

egemen olmayı sağlar, dolayısıyla etkinliği sağlar. Bu nedenle yöneticiler çalışanlara

bilgi, yetenek ve tecrübelerine uygun olan görevler vermeli, diğer kimselerin yapacağı

görevlerden ayırmalı ve bu görevleri devamlı şekilde yapmalarını sağlayarak

uzmanlaşmalarına zemin hazırlamalıdır.

Kontrol Alanı Ġlkesi ve Merkeziyetçilik Derecesi

Bir yöneticinin etkili ve verimli bir şekilde yönetip kontrol edeceği birim ve

insanların sayısı sınırlıdır. Çünkü, her yöneticinin uzmanlık alanı, enerji ve zamanı

belirlidir. Bir üstün kontrol alanını, denetimi altında bulunan astların sayısı belirler. Bir

üste kaç ast bağlanması gerektiği konusunda 3-10 gibi rakamların verildiği

görülmektedir. Ancak sabit bir rakam her zaman için doğru değildir. Bir organizasyonda

ideal kontrol alanının koordinasyon ihtiyacına bağlı olarak belirlenmesi gerekmektedir.

Kontrol alanını belirleyen pek çok faktör vardır.

Bunlar:

Denetlenen işin karmaşıklığı

Diğer işlerle olan benzerlik

Diğer işlerle olan karşılıklı bağlılık



Örgütün içinde bulunduğu ortam koşulları

İşlerin standartlaşma derecesi

Yönetici ve astların nitelikleri

Yöneticinin yönetim felsefesi

Uzmanlaşma derecesi

Çalışanların bilgi ihtiyacı

Kişilerin otonomi talepleri

Çalışanların yönlendirilme ihtiyaçları

Bir organizasyonda kontrol alanının genişliği

yönetsel hiyerarşinin niteliğini ve merkeziyetçiliğin

derecesini göstermektedir. Kontrol alanın geniş ve dar

tutulduğu örgüt yapıları aşağıdaki gibidir. Bir örgütte

yetkinin tek bir merkezde toplanma veya sistemik bir

tarzda alt düzeylere geçirilme derecesi, o örgütte

merkezleşmenin veya merkezleşmemenin derecesini

ifade eder.

Merkeziyetçi yapı

Merkezleşme, yetkinin sistemli ve bilinçli bir

biçimde üst kademelerde toplanmasıdır. Üst

yöneticiler tüm kararları alır ve daha alt kademe

yöneticiler, üst yönetimin talimatlarını yerine getirir.

Merkezi yapı dik bir piramit, daha fazla hiyerarşik

düzey ve daha dar kontrol alanına sahiptir.

MerkezleĢmenin yararları

Karar verme yetkisi tek elde toplandığı için yöneticiler güç ve prestij sahibi olur.

Karar mekanizmalarında bütünlük sağlanır.



Yetkinin tek elde toplanması sonucunda bütün işletme birimlerinde tek düze bir

politika ve karar uygulaması sağlanır.

Yetkilerin tek elde toplanması neticesinde çeşitli bölümler tarafından yapılacak

gereksiz tekrarlar ortadan kalkar.

Üst yönetimde işletmenin geleceği ile ilgili planlara daha geniş ve daha bütüncül

olarak bakıldığından, bunların isabet derecesi yükselir.

Yöneticiler astları üzerinde kontrol, denetim ve koordinasyonu kolay sağlar.

İşletmenin farklı fonksiyonlarının yöneticileri birbirleriyle rekabet ortamında

işletmenin genel amacını gözden kaçırabilirler. Yetkinin üst yönetimde

toplanması bu durumu önler.

MerkezleĢmenin sakıncaları

Karaların merkezden verilmesi, uzak bölgelerdeki şubelerde işerin aksamasına

neden olur.

Yetki devrine girilmediği için, orta ve alt kademe yöneticileri sadece verilen

emirleri yapacaklarından, insiyatif kullanma alışkanlıkları gelişmez.

Emir kumanda zinciri uzadığı için haberleşme güçleşir.

Kontrol alanı dar olduğu için çalışanların üzerinde sıkı denetim vardır.



Merkezkaç Yapı

Merkezkaç yapıda, örgütteki karar alma yetkisinin organizasyonun alt kademelerine

doğru yayılımını ifade eder. Merkezkaç yapı, çalışanları karar verme sürecine katarak

motive etmektedir. Merkezkaç yapı basık organizasyon piramidinde denetim alanı

geniştir.

Günümüzün büyük örgütlerinde merkezkaç yapıya dolayısıyla demokratikleşmeye

daha çok önem verilmektedir. Çünkü en alt kademelere kadar örgütte görev alan bütün

bölüm ve şahıslara bir dereceye kadar özerk olma ortamı sağlamaktadır.

Merkezkaç yapının yararları

Üst kademe yöneticilerini önemsiz ayrıntılardan kurtarır.

Astların yetişmesini ve gelişmesini sağlar.

Üst yönetimi faaliyet sorumluluklarından kurtarır, yönetimin yükünü hafifletir.

Yenilikler desteklenir.

Yöneticilerin gelişimini sağlar.

Karar vermede çabukluk ve doğruluk sağlar.

Emir komuta zinciri kısaldığı için iletişim kolaylaşır, yanlış anlaşılmalar azalır.

Merkezkaç yapının sakıncaları

Yetki devredilen yöneticilerde sorumluluktan kaçma olabilir.

Hizmetlerde ve tesislerde çakışma olur.

HiyerarĢik Yapı Ġlkesi

Örgütte görev, yetki ve sorumluluklar yukarıdan aşağıya doğru açık, kesin ve

zincirleme bir şekilde derece derece inmektedir. Ast üstünün kim olduğunu ve kendi

yöneticisinin uyguladığı kural ve politikaların ne olduğunu öğrenmelidir. Böylece

organizasyonunun en alt kademesi ile en üst kademesi arasında tam bir uyumluluk ve

dikey koordinasyon sağlanmış olacaktır. Organizasyonda çalışan bir birey, kendisine

devir olunan yetkiyi aşan konularda, kime başvuracağını bilmelidir.



Emir - Komuta Birliği Ġlkesi

Emir-komuta birliği ilkesi, bir örgütte her astın sadece bir üstten emir almasını ve bir

üste karşı sorumlu olmasını öngörmektedir. Bu ilkenin temelinde yatan varsayım, işi ile

ilgili birden fazla amirden emir almak durumunda kalan bir astın etkin çalışmasının güç

olacağı şeklindendir. Ayrıca koordinasyonun sağlanıp sürdürülebilmesi için bu ilkeye

uyulması gerekmektedir. Fakat matriks proje örgüt yapılarında ve fonksiyonel örgütleme

biçimlerinde bu ilke geçerliliğini kaybetmiş durumdadır.

Ġstisna Ġlkesi

Örgütte rutin sık sık tekrarlanan kararlar alt kademe yöneticilerine bırakılmalı,

stratejik ve önemli nitelik taşıya kararlar üst kademe yöneticiler tarafından alınmalıdır.

Bu ilke, üst yönetim düzeyinin günlük ayrıntılardan uzaklaşarak, daha temel nitelikteki

konularda düşünebilmek için zaman ayırmasını amaçlamaktadır. Modern örgüt yaklaşımı,

örgütlerde verilecek kararları stratejik nitelikteki kararlar, yönetim kararları ve teknik

nitelikteki kararlar olmak üzere üç grupta ele alır. Bunlardan stratejik kararları tepe

yönetim, yönetim kararlarını orta düzey yöneticiler, teknik kararları ise alt düzey

yöneticilere aittir.

Açıklama Ġlkesi

Bir örgütte görev alan kişilerin görevleri, yetki ve sorumlulukları, örgütsel ilişkileri

açık anlaşılır bir dille tanımlanmalı ve yazılı hale getirilmelidir. Böylece örgüt içindeki

yetki çatışmaları, görev karışıklıkları, aksamalar büyük ölçüde önlenmiş olacaktır



Ekonomiklik Ġlkesi

Organizasyonun amaçlarının en az maliyetle, en etkin biçimde gerçekleştirilmesidir.

Yetki ve Sorumluluk Denkliği ilkesi

Yetki, karar verme ve diğer bireyleri harekete geçirme, onlara emir verme hakkıdır.

Sorumluluk ise; işe ilişkin faaliyetleri başarma yükümlülüğüdür.

Örgütün her düzeyindeki kişilere verilen sorumluluğa denk bir yetkinin verilmesini

ifade eder. Bir kimsenin üstüne karşı taşıdığı sorumluluk o kimsenin, kendi astına karşı

sahip olduğu yetkiye eşit olmazsa, görevini yerine getirmesi olanaklı değildir.

Sorumluluk Ġlkesi

Astlar, yaptıkları bütün faaliyetlerden dolayı üstlerine karşı sorumludurlar. Üstler de

astlarının başarılarından veya başarısızlıklarından sorumludurlar.

Denge Ġlkesi

Organizasyonun çeşitli bölümlerinin büyüklüğü arasında, standardizasyon ile

esneklik arasında ve merkezilik ile merkezkaçlık arasında belirli bir denge sağlanmalıdır.

Basitlik ve AnlaĢılırlık Ġlkesi

Organizasyon basit ve anlaşılır olmalıdır. Bu ilke bilgi ve veri akışı yönünden örgüt

kademelerinin azlığı ile ele alınabilir. Çünkü her kademe bilgi veri akışının sağlığını

olumsuz etkilemektedir.

Esneklik (DeğiĢebilirlik ve Reorganizasyon) Ġlkesi

Örgütler dinamik ve değişen iç ve dış şartlara kolayca uyabilecek esneklikte

olmalıdır. Örgütler değişikliler karşısında amaçlarını gözden geçirebilmeli, gerekirse yeni

amaçlar benimsemeli ve yeni düzenlemeler yapabilmelidirler. Bir örgüt için en büyük

sakınca; yapısının katı, donmuş ve durağan kalmasıdır.

ÖZET

Bu derste özetle, genel olarak organizasyon kavramından, organize etme sürecini

etkileyen faktörlerden, bir kurumun organizasyon yapısını oluşturan organizasyon

şemalarından ve organizasyon şeması çizerken dikkat edilecek noktalardan ve

organizasyon ilkelerinden söz edildi.



DEĞERLENDĠRME SORULARI

1. Aşağıdakilerden hangisi örgütlemenin yararlarından biri değildir?

a) Görev, yetki ve sorumlulukların belirlenmesi ile işlerde tekrarları engeller.

b) Astların kime karşı sorumlu oldukları bilinmediğinden ast-üst ilişkilerini

engeller.

c) Emir-komuta zincirinin oluşturulması ile ilişkilerdeki belirsizlikleri önler.

d) Görev, yetki ve sorumluluk karmaşasından kaynaklanacak çatışmaları önler.

e) Yöneticilerin yöneltme ve denetim işlerine ışık tutar.

2. Organizasyon şemaları ile ilgili aşağıdaki açıklamalardan hangisi yanlıştır?

a) Organizasyon şeması pozisyonları ve unvanlarını gösterir.

b) Organizasyon şeması pozisyonlar arasındaki ilişkileri ve kimin kime bağlı

olduğunu gösterir

c) Organizasyon şeması, kurumda ne tür bir yönetim tarzı uygulandığını gösterir.

d) Organizasyon şeması sayesinde çalışan herkes, örgüt içindeki yerini kolaylıkla

bulabilir.

e) Organizasyon şeması kurumdaki formal (resmi) haberleşme yolunu gösterir.

3. Biçimsel ve biçimsel olmayan organizasyon yapıları ile ilgili aşağıdaki

açıklamalardan hangisi yanlıştır?

a) Bir kurum içinde, çalışanların birbirine çeşitli biçimde yakınlaşmalarından

doğan biçimsel olmayan yapılar vardır.

b) Biçimsel yapı; insanlar, araçlar ve görevler arasındaki ilişkilerin yönetim

tarafından belirlendiği yapıyı ifade eder.

c) İnformal yapı, herhangi bir ön planlama ve bilinçli bir düzenleme yapılmadan

bireylerarası ilişkiler sonucu ortaya çıkan bir yapıdır.

d) Biçimsel olmayan örgüt yapısının oluşmasında, örgüt kültürü ve örgüt iklimi

etkilidir.

e) Bir yönetici formal yapının etkinliğini önemli ölçüde etkileyen informal

yapıyı görmezlikten gelmelidir.

CEVAP ANAHTARI

1. B

2. C

3. E



KAYNAKLAR

1. Saruhan SC, Yıldız ML. Çağdaş Yönetim Bilimi. İstanbul: Beta Basım Yayım

Dağıtım, 2009.

2. Koçel T. İşletme Yöneticiliği, Yönetim Ve Organizasyon, Organizasyonlarda

Davranış Klasik-Modern-Çağdaş Yaklaşımlar. İstanbul: Beta Basım Yayım

Dağıtım, 1998.

3. Tortop N, İsbir EG, Aykaç B, Yayman H, Özer A. Yönetim Bilimi. Ankara:

Nobel Yayın Dağıtım, 2007.

4. Efil İ. İşletme Organizasyonu ve Ekip Çalışması. İstanbul: Aktüel Yayınları,

Motif Matbaacılık, 2005.

5. Seçim H. Hastane Yönetim ve Organizasyonu, Türkiye’de hastanelerin

organizasyonu için bir model önerisi. İstanbul: Küre Ajans, 1991.

6. Uyer G. Hemşirelik hizmetleri yönetimi el kitabı. İstanbul: Vehbi Koç Vakfı

Yayınları, Birlik Ofset 1996.

7. Velioğlu P, Oktay S. Sağlık Kurumları Yönetimi. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi

Açık Öğretim Fakültesi Yayınları, 1996.

8. Uyer G. Hemşirelik ve Yönetim. Ankara: Hürbilek Matbaacılık, 1997.

9. Şimşek Ş. Yönetim ve organizasyon. Konya: Adım Ofset, 2007.

10. Tengilimoğlu D. Işık O. Akpolat M. Sağlık işletmeleri yönetimi.Ankara. Nobel

Yayın Dağıtım Özyurt Basımevi, 2009.

11. Budak G, Budak G. İşletme yönetimi. İzmir: Barış Yayınları, Şafak matbaacılık,

2004.

12. Genç N. Yönetim ve organizasyon, çağdaş sistem ve yaklaşımlar. Ankara: Seçkin

Yayıncılık, 2007.

13. Eren E. Yönetim ve organizasyon, çağdaş ve küresel yaklaşımlar. İstanbul: Beta

Basım Yayım, Kahraman Neşriyat Ofset, 2009.

Documents

HĠZMETLERĠNĠN ORGANĠZASYONU – ORGANĠZASYONBiçimsel (Formal) ve Biçimsel Olmayan (Ġnformal) Organizasyon Türleri Bir kurum içinde, kurumun bilinen biçimsel organizasyon