ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI

KHOA LUẬT

BÙI QUANG HUY

THAM NHŨNG VÀ VẤN ĐỀ PHÒNG, CHỐNG THAM NHŨNG

TRONG ĐIỀU KIỆN XÂY DỰNG

NHÀ NƯỚC PHÁP QUYỀN Ở NƯỚC TA HIỆN NAY

CHUYÊN NGÀNH: LÝ LUẬN VÀ LỊCH SỬ NHÀ NƯỚC VÀ PHÁP LUẬT

MÃ SỐ: 60 38 01

LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HỌC

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS. HOÀNG THỊ KIM QUẾ

HÀ NỘI – NĂM 2008

MỤC LỤC

Trang phụ bìa

Lời cam đoan

Mục lục

MỞ ĐẦU……………………………………………………………………....1

Chương 1. MỘT SỐ VẤN ĐỀ CHUNG VỀ THAM NHŨNG

1.1. Khái niệm …………………………………………………………………5

1.1.1. Khái nhiệm về tham nhũng ……………………………………………..5

1.1.2. Tham nhũng nhìn từ góc độ văn hóa …………………………………...8

1.1.2.1.Văn hóa và sự cần thiết phải tiếp cận vấn đề tham nhũng từ góc độ văn

hóa…………………….…………………………………………………..……8

1.1.2.2. Đặc trưng, nguồn gốc và hậu quả của tham nhũng – nhìn từ góc độ văn

hóa…………………………………………………………………………9

1.1.2.3. Vấn đề phòng, chống tham nhũng – nhìn từ góc độ văn hóa ………..12

1.1.3. Pháp luật chống tham nhũng thời kỳ phong kiến…………………...….12

1.1.3.1. Thời kỳ nhà Ngô, Đinh, Tiền Lê, Lý, Trần…………..…………....…12

1.1.3.2. Thời kỳ Hậu Lê…………………………………………………....... 13

1.1.3.3. Thời kỳ nhà Nguyễn…………………………………………………13

1.1.4. Các dấu hiệu đặc trưng, nguồn gốc và hậu quả của hành vi tham nhũng-Nhìn từ góc

độ pháp luật………………………………………………….…..14

1.1.4.1. Các dấu hiệu đặc trưng của tham nhũng……………………………..14

1.1.4.2. Nguồn gốc của tham nhũng………………………………………….16

1.1.4.3. Nguyên nhân của tham nhũng…………………………………….….17

1.2. Thực trạng, nguyên nhân và tác hại của tệ tham nhũng tại Việt Nam…..17

1.2.1. Thực trạng tham nhũng ở nước ta hiện nay……………………………17

1.2.1.1. Thực trạng tham nhũng và những khú khăn trong việc đỏnh giỏ thực

trạng tham nhũng hiện nay………………………………………………..….17

1.2.1.2. Đánh giá chung tình hình tham nhũng từ góc độ kinh tế - xã hội và

pháp luật………………………………………………………………………18

1.2.1.3. Tình hình tham nhũng ở một số lĩnh vực cụ thể ……………….……27

1.2.1.4. Đối tượng tham nhũng………………………………………...……..32

1.2.2. Nguyên nhân của tình trạng tham nhũng………………………………33

1.2.2.1. Nguyên nhân khách quan………………………………………….…33

1.2.2.2. Nguyên nhân chủ quan…………………………………………...…..35

1.2.3. Tác hại của nạn tham nhũng đối với công cuộc phát triển KT-XH..…. 42

1.2.3.1..Tham nhũng gây thiệt hại lớn về tài sản của Nhà nước, của tập thể và

của nhân dân………………………………………………………………….42

1.2.3.2. Tham nhũng cản trở sự nghiệp đổi mới đất nước……...……………43

1.2.3.3. Tham nhũng làm thay đổi, đảo lộn những giá trị đạo đức xã hội, làm

vẩn đục những giá trị đạo đức truyền thống của dân tộc…………………..…44

1.2.3.4. Tham nhũng làm tha hóa đội ngũ cán bộ, công chức nhà nước...……45

1.2.3.5. Tham nhũng xói mòn lòng tin của nhân dân đối với Đảng, Nhà nước,

đối với sự nghiệp xây dựng đất nước, tiến lên CNXH…………………….…45

1.3. Quan điểm của Đảng và Nhà nước ta về phòng, chống tham nhũng...…..46

1.3.1. Tư tưởng của Hồ Chí Minh về phòng, chống tham nhũng……...……..46

1.3.1.1. Quan điểm, tư tưởng của Hồ Chủ Tịch về tham nhũng………...……46

1.3.1.2. Quan điểm, tư tưởng của Hồ Chủ Tịch về chống tham nhũng…....50

1.3.2. Chủ trương của Đảng và Nhà nước về chống tham nhũng…….………54

1.3.3. Quan điểm của Đảng trong chỉ đạo chống tham nhũng…………..……55

1.3.3.1. Đấu tranh chống tham nhũng phải gắn chặt với đổi mới kinh tế - xã

hội, nâng cao đời sống của nhân dân, giữ vững ổn định chính trị, tăng cường

khối đại đoàn kết toàn dân……………………………………………………55

1.3.3.2. Đấu tranh chống tham nhũng phải gắn liền và phục vụ cho đổi mới hệ

thống chính trị, xây dựng Đảng và kiện toàn, tăng cường đoàn kết nội bộ….56

1.3.3.3. Chống tham nhũng phải gắn liền với chống quan liêu, lãng phí..…57

1.3.3.4. Đấu tranh chống tham nhũng phải kết hợp giữa xây, phòng và chống.

Vừa tích cực phòng ngừa, vừa xử lý nghiêm mọi hành vi tham nhũng………58

1.3.3.5. Đấu tranh chống tham nhũng một cách chủ động, phối hợp chặt chẽ

mọi lực lượng đấu tranh chống tham nhũng, thực hiện đấu tranh chống tham

nhũng ở mọi cấp, mọi ngành……………………………………………….…59

1.4. Kinh nghiệm quốc tế về phòng, chống tham nhũng ……………...….….59

1.4.1. Các biện pháp phòng, chống tham nhũng của các nước trên thế giới…59

1.4.1.1. Công tác giáo dục con người……………………………………...…59

1.4.1.2. Thực hiện nguyên tắc công khai, minh bạch…………………...……60

1.4.1.3. Phòng ngừa xung đột lợi ích………………………………...……….60

1.4.1.4. Quy định về việc kê khai tài sản của công chức……...……………...61

1.4.1.5. Trả lương cao cho công chức……………………..…………………61

1.4.2. Pháp luật về phòng chống tham nhũng của các nước trên thế giới….…61

1.4.2.1. Quy định rõ tội danh và khung hình phạt đối với các tội danh về tham

nhũng……………………………………………………………………….…61

1.4.2.2. Ban hành Luật Chống tham nhũng và các văn bản pháp luật phục vụ

cho việc phòng, ngừa phát hiện và xử lý tham nhũng……………………..…62

1.4.3. Mô hình tổ chức cơ quan chống tham nhũng các nước…...………..…64

Chương 2.THỰC TRẠNG PHÁP LUẬT PHÒNG CHỐNG THAM NHŨNG

Ở NƯỚC TA VÀ NHỮNG YÊU CẦU ĐẶT RA TRONG ĐIỀU KIỆN XÂY

DỰNG NNPQ

2.1. Sơ lược lịch sử pháp luật phòng, chống tham nhũng ở Việt Nam qua các

thời kỳ………………………………………………………………….…..…65

2.1.1. Pháp luật chống tham nhũng từ sau cách mạng tháng 8-1945đến nay...65

2.1.1.1. Thời kỳ kháng chiến chống thực dân Pháp……...………………..…65

2.1.1.2. Thời kỳ kháng chiến chiến chống Mỹ cho đến trước khi có Pháp lệnh

chống tham nhũng năm 1998………………….…………………….………..65

2.1.1.3. Thời kỳ từ khi có Pháp lệnh chống tham nhũng 1998 đến nay ......…66

2.2. Hệ thống hóa văn bản pháp luật phòng, chống tham nhũng ………...….67

2.2.1. Pháp luật phòng, chống tham nhũng trước khi có Luật phòng, chống

tham nhũng……....……………………………………………………………67

2.2.2.Hệ thống pháp luật hiện hành về phòng chống tham nhũng……………68

2.2.3. Các hành vi và tội tham nhũng theo quy định của pháp luật hiện hành.69

2.2.4. Các biện pháp phòng ngừa và phát hiện tham nhũng theo quy định của

pháp luật hiện hành……………………………………………………...……71

2.2.4.1. Các biện pháp phòng ngừa tham nhũng theo quy định của pháp luật.71

2.2.4.2. Các biện pháp phát hiện tham nhũng theo quy định của pháp luật….73

2.2.5. Các quy định của pháp luật liên quan đến xử lý tham nhũng……….…76

2.2.5.1. Xử lý người có hành vi tham nhũng và các hành vi vi phạm pháp luật

khác…………………………………………………………………………..77

2.2.5.2. Xử lý tài sản tham nhũng ……………………………………………78

2.3. Xây dựng hệ thống pháp luật phòng, chống tham nhũng với yêu cầu xây

dựng Nhà nước pháp quyền………………………………………………….78

2.3.1. Những tiêu chuẩn cơ bản của một nhà nước pháp quyền……………...79

2.3.1.1. Nhà nước pháp quyền dựa trên nền tảng của chủ nghĩa lập hiến…....79

2.3.1.2. Pháp luật giữ vị trí chi phối và có hiệu lực pháp lý tối thượng trong xã

hội, Nhà nước cũng phải chịu sự ràng buộc của pháp luật………..…….……80

2.3.1.3. Bảo đảm nguyên tắc phân quyền và yêu cầu về sự độc lập của tư

pháp………………………………………………………………….………..82

2.3.1.4. Pháp luật phải được áp dụng công bằng, nhất quán, phải đảm bảo tính

công khai, sự minh bạch, dễ tiếp cận, áp dụng kịp thời………………………83

2.3.1.5. Tôn trọng và bảo vệ quyền công dân và quyền con người…...…...…84

2.3.2. Những yêu cầu đặt ra đối với quá trình xây dựng nhà nước pháp quyền

XHCN Việt Nam và vấn đề đấu tranh chống tham nhũng…………………...87

2.3.2.1. Những yêu cầu chung………………………………...……..……….87

2.3.2.2. Các yêu cầu về nguyên tắc của việc xây dựng Nhà nước pháp quyền ở

nước ta - cơ sở của việc xác định giải pháp phòng, chống tham nhũng…...…89

2.3.2.3. Giám sát việc thực hiện quyền lực nhà nước là điều kiện cần thiết để

phòng, chống tham nhũng trong một nhà nước pháp quyền………..……….102

2.3.2.4. Giám sát của xã hội dân sự đối với các hoạt động của bộ máy nhà

nước và cán bộ, công chức là một yếu tố quan trọng góp phần đấu tranh chống

tham nhũng…………………………………………………………….…….108

Chương 3. CÁC GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN PHÁP LUẬT PHÒNG CHỐNG

THAM NHŨNG Ở NƯỚC TA HIỆN NAY

3.1. Mục tiêu, quan điểm phòng, chống tham nhũng……...…..…………….112

3.1.1. Mục tiêu……………………………………………………...…….…112

3.1.2. Quan điểm và những định hướng lớn trong phòng chống tham nhũng113

3.2. Các giải pháp nâng cao hiệu quả phòng, chống tham nhũng……….…..113

3.2.1. Những giải pháp quản lý kinh tế xã hội………...……….……………115

3.2.2.1. Thực hiện nghiêm các quy định về quản lý và sử dụng đất đai….....116

3.2.1.2. Chấn chỉnh công tác quản lý đầu tư xây dựng cơ bản và hoạt động mua

sắm công………………………………………………………………….…117

3.2.1.3. Đẩy mạnh cải cách nền tài chính công, kiểm soát tốt hơn nữa công tác

thu, chi ngân sách……………………………………………………………119

3.2.1.4. Đẩy nhanh tiến độ cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước; tăng cường quản lý vốn và

tài sản Nhà nước tại doanh nghiệp…………………..……..122

3.2.2. Những giải pháp về chính trị tư tưởng…………………………..……123

3.2.3. Những giải pháp về tổ chức, cán bộ và quản lý………….………...…125

3.2.3.1. Sửa đổi bổ sung các quy định về công tác cán bộ, đảm bảo công khai

dân chủ………………………………………………………………………125

3.2.3.2. Tăng cường minh bạch tài sản thu thập của cán bộ, công chức, đề cao

tính tự giác và trách nhiệm của cán bộ đảng viên nhất là những người có chức

danh lãnh đạo, quản lý trong các cơ quan đảng, nhà nước, tổ chức chính trị xã

hội…………………………………………………………………..……….127

3.2.3.3. Xử lý trách nhiệm của người đứng đầu khi để xảy ra tham nhũng trong

cơ quan, tổ chức hoặc ngành lĩnh vực, địa phương mà mình phụ trách…….129

3.2.3.4. Cải cách chế độ tiền lương nhằm phòng ngừa tham nhũng…...……130

3.2.4. Những giải pháp về kiểm tra, giám sát hoạt động công quyền…..…..132

3.2.4.1. Các giải pháp nhằm tăng cường kiểm soát hoạt động công vụ của cơ

quan, tổ chức và kiểm soát cán bộ công chức………………………….……133

3.2.4.2. Xây dựng và bảo đảm thực hiện qui tắc ứng xử của cán bộ công

chức………………………………………………………………………….136

3.2.5. Những giải pháp về nâng cao nhận thức và phát huy vai trò của xã hội

dân sự………………………………………………………..………………139

3.2.5.1. Các giải pháp tăng cường giáo dục đạo đức, nâng cao nhận thức của xã

hội đối với tham nhũng và đấu tranh chống tham nhũng……………..….….140

3.2.5.2. Phỏt huy vai trũ của xó hội cụng dõn trong đấu tranh chống tham

nhũng….………………………………………………………..……………14

2

KẾT LUẬN …………………………………………………………………146

TÀI LIỆU THAM KHẢO ……………………………………………...…..148

1. Tính cấp thiết của đề tài

Tham nhũng là căn bệnh nguy hiểm của Nhà nước, của xã hội nó

hiện diện ở mọi lĩnh vực kinh tế, văn hóa, xã hội nó tồn tại và phát

triển không ngừng, hàng ngày hàng giờ len lỏi vào mọi mặt của đời

sống, nó làm phương hại đến lợi ích của hầu hết công dân, cản trở sự

phát triển bền vững của Nhà nước, nguy hiểm hơn nó có thể làm sụp đổ

cả một chế độ. Không chỉ đối với Việt Nam mà đối với các nước trên

thế giới, tham nhũng luôn là mối đe dọa đối với sự phát triển của kinh

tế - xã hội làm suy giảm lòng tin của nhân dân vào chính quyền vào

pháp luật

Nhận rõ sự tác hại nguy hiểm của tệ tham nhũng, Đại hội đại biểu

lần thứ VIII của Đảng Cộng sản Việt Nam đã nhận định:”nạn tham

nhũng đang là một nguy cơ trực tiếp quan hệ đến sự sống còn của hệ

thống chính trị” bên cạnh đó cũng xác định rõ nhiệm vụ ”phải tiến hành

đấu tranh kiên quyết, thường xuyên và có hiệu quả chống nạn tham

nhũng trong bộ máy nhà nước, trong các ngành, các cấp từ trung ương

đến cơ sở”. Trong nghị quyết Đại hội lần thứ IX của Đảng tiếp tục

khẳng định:”Nạn tham nhũng diễn ra nghiêm trọng, kéo dài, gây bất

bình trong nhân dân và là một nguy cơ lớn đe dọa sự sống còn của

chế độ ta”. Qua thực tiễn đấu tranh chống tệ tham nhũng tại nghị quyết

của Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ X của Đảng đã chỉ rõ: “Tích cực

phòng ngừa và kiên quyết chống tham nhũng lãng phí là đòi hỏi bức

xúc của xã hội, là quyết tâm chính trị của Đảng ta, nhằm xây dựng một

bộ máy lãnh đạo và quản lý trong sạch, vững mạnh, khắc phục một

trong những nguy cơ lớn đe dọa sự sống còn của chế độ ta”.

Khi nghiên cứu vấn đề tham nhũng và đấu tranh chống tham nhũng

một vấn đề dễ nhận thấy đó là liên quan đến quá trình vận hành của

bộ máy nhà nước. Một bộ máy nhà nước vững mạnh, được tổ chức chặt

chẽ, hợp lý sẽ ít cơ hội để tham nhũng phát triển. Một nhà nước mạnh

khi nó được tổ chức một cách hợp lý dựa trên nguyên tắc phân công

quyền lực rõ ràng, hợp lý giữa quyền hành pháp, lập pháp và tư pháp.

Đó cũng chính là một đặc điểm, yêu cầu trong việc xây dựng nhà nước

pháp quyền.

Như vậy, vấn đề phòng chống tham nhũng có mối liên hệ chặt chẽ

với vấn đề xây dựng nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa ở nước ta

hiện nay. Đây là hai vấn đề lớn, nhiệm vụ trọng tâm, cấp thiết trong

công cuộc xây dựng nhà nước trong sạch, vững mạnh một nhà nước của

dân, do dân, vì dân. Chính vì vậy tôi đã mạnh dạn chọn đề tài “Tham

nhũng và vấn đề phòng, chống tham nhũng trong điều kiện kiện xây

dựng Nhà nước pháp quyền ở nước ta hiện nay” nhằm góp phần nghiên

cứu về vấn đề nêu trên ở nước ta hiện nay.

2. Mục đích của đề tài

Nêu ra vấn đề mối quan hệ giữa pháp luật phòng chống tham nhũng

trong điều kiện xây dựng nhà nước pháp quyền tìm ra những phương

hướng hoàn thiện nhà nước pháp quyền Việt Nam xã hội chủ nghĩa tạo

ra bộ máy nhà nước vững mạnh để loại trừ tận gốc nạn tham nhũng.

Với mục đích đó, nhiệm vụ chính của luận văn là:

Khái niệm, nhận diện hành vi tham nhũng từ góc độ văn hóa và góc

độ pháp luật. Pháp luật về phòng chống tham nhũng qua các thời kỳ.

Phân tích những quan tư tưởng, điểm của chủ đạo của Chủ tịch Hồ

Chí Minh, của Đảng và của Nhà nước về phòng, chống tham nhũng. Đặt

cuộc chiến chống tham nhũng trong mối quan hệ với việc xây dựng Nhà

nước pháp quyền từ đó rút ra mối quan hệ biện chứng giữa hai vấn đề

mà Đảng và Nhà nước ta đang nỗ lực xây dựng và hoàn thiện.

Đưa ra một số kiến nghị về các giải pháp phòng, chống tham nhũng

trong điều kiện xây dựng Nhà nước pháp quyền ở nước ta hiện nay phù

hợp với tình hình chính trị, kinh tế và xã hội ta trong giai đoạn phát triển

hiện nay.

3. Phương pháp nghiên cứu.

Để thực hiện đề tài, phương pháp nghiên cứu cơ bản mà luận văn sử

dụng là phương pháp tổng hợp, thống kê, nghiên cứu và phân tích các

văn kiện của Đảng, pháp luật của Nhà nước ta để làm rõ những quan

điểm điểm của Đảng trong việc phòng, chống tham nhũng đặt nó trong

mối quan hệ với việc xây dựng Nhà nước pháp quyền.

Luận văn cũng sử dụng các tác phẩm, bài viết, nói chuyện của Chủ

Tịch Hồ Chí Minh các công trình nghiên cứu khoa học của các tác giả

trong và ngoài nước về phòng, chống tham nhũng.

Ngoài ra, luận văn còn sử dụng phương pháp duy vật biện chứng,

duy vật lịch sử, phương pháp logic và phương pháp so sánh để làm sáng

tỏ một số vấn đề, nội dung của Luận văn.

4. Tình hình nghiên cứu đề tài.

Trong những năm gần đây, nhiều văn kiện, nghị quyết của Đảng và

Nhà nước, nhiều bài viết, phát biểu của đồng chí lãnh đạo Đảng và Nhà

nước tại các diễn đàn, hội nghị đã thể hiện quan điểm về nạn tham

nhũng và vấn đề phòng chống tham nhũng cũng như vấn đề xây dựng

Nhà nước pháp quyền. Đây là định hướng cơ bản và quan trọng để xây

dựng một bộ máy nhà nước khoa học, hợp lý để đẩy lùi, tiến tới loại trừ

nạn tham nhũng ra khỏi đời sống xã hội.

Trên thực tế hiện nay cũng đã có không ít những công trình khoa

học, bài viết liên quan đến vấn đề này song mỗi công trình, mỗi bài viết

đề cập ở những khía cạnh khác nhau. Bên cạnh đó cũng có thể thấy mỗi

một giai đoạn phát triển kinh tế - xã hội khác nhau thì mục tiêu, biện

pháp … để phòng, chống tham nhũng cũng có những điểm khác biệt

nhất định. Một số công trình nghiên cứu đề cập vấn đề tham nhũng và

các biện pháp phòng, chống tham nhũng như: Một số vấn đề cơ bản về

phòng ngừa và chống tham nhũng, NXB. Tư pháp năm 2004; Một số

vấn đề về tệ nạn tham nhũng và những nội dung cơ bản của Luật phòng,

chống tham nhũng năm 2005 NXB. Chính trị Quốc gia nam 2006; Tệ

quan liêu, lãng phí và một số giải pháp phòng, chống NXB. Chính trị

Quốc gia nam 2006;; Tăng cường công tác kiểm tra của Đảng góp phần

ngăn chặn và đẩy lùi tham nhũng GS.TS.Nguyễn Thị Doan Ủy viên

Trung ương Đảng, Phó chủ nhiệm Ủy ban kiểm tra Trung ương Đảng.

Tạp chí Cộng sản số 12 - 2002.; Kiên quyết đấu tranh chống bệnh quan

liêu và đẩy lùi nạn tham nhũng trong Bộ máy Đảng, Nhà nước ta. Võ

Chí Công nguyên ủy viên Bộ Chính trị. Tạp chí Cộng sản số 16- 2002;

Tiếp tục thực hiện có hiệu quả cuộc vận động xây dựng, chỉnh đốn Đảng

gắn liền với cải cách hành chính nhà nước, đẩy lùi một bước tình trạng

tham nhũng, lãng phí, tệ nạn xã hội. Bài phát biểu của Tổng Bí thư Nông

Đức Mạnh bế mạc Hội nghị lần thứ 4 BCH Trưng ương Đảng khóa

IX.Tạp chí Cộng sản số 23 – 2001...

5. Kết cấu của Luận văn

Ngoài phần mở đầu, kết luận, nội dung của Luận văn gồm có 3

chương được bố cục như sau:

Chương 1. Một số vấn đề về tham nhũng

Chương 2. Pháp luật về phòng chống tham nhũng trong điều kiện

xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa.

Chương 3. Các giải pháp hoàn thiện pháp luật phòng, chống tham

nhũng ở nước ta hiện nay.

Chương 1.

MỘT SỐ VẤN ĐỀ VỀ THAM NHŨNG

1.1. Khái niệm

1.1.1. Khái nhiệm về tham nhũng

Khi nghiên cứu về vấn đề tham nhũng vẫn chưa có một định nghĩa

chung nhất và cụ thể về tham nhũng và có rất nhiều khái niệm về tham

nhũng. Tuy có nhiều khái niệm khác nhau, tuy nhiên nhìn chung có hai

loại khái niệm phổ biến nhất về tham nhũng như sau.

Theo nghĩa rộng: bao gồm mọi hành vi của bất kỳ người nào có

chức vụ, quyền hạn hoặc được giao nhiệm vụ, quyền hạn và lợi dụng

chức vụ, quyền hạn và lợi dụng chức vụ, quyền hạn, hoặc nhiệm vụ

được giao để vụ lợi.

Theo nghĩa hẹp: và cũng là theo khái niệm của pháp luật Việt Nam

được quy định (Luật phòng, chống tham nhũng), thì tham nhũng là

hành vi của người có chức vụ, quyền hạn đã lợi dụng chức vụ, quyền

hạn đó vì vụ lợi; người có chức vụ, quyền hạn ở những người trong

khu vực nhà nước

1.1.2. Tham nhũng nhìn từ góc độ văn hóa.

Tham nhũng từ trước đến nay phần nhiều được nghiên cứu với tính

cách là một hiện tượng pháp lý. Tuy nhiên trong những năm gần đây,

tham nhũng ngày càng có tính chất phổ biến và tràn lan, không chỉ còn

là một căn bệnh của bộ máy nhà nước mà đã lây sang cả quan niệm và

cung cách ứng xử của của xã hội. Chính vì vậy nó cần được nghiên cứu

dưới khía cạnh văn hóa để tìm thấy sự tác động cần thiết, nhất là để đưa

ra các giải pháp phòng ngừa tham nhũng có hiệu quả

1.1.2.1. Văn hóa và sự cần thiết phải tiếp cận vấn đề tham nhũng từ

góc độ văn hóa

Dù tiếp cận dưới góc độ nào thì văn hóa vẫn được nhìn nhận với ý

nghĩa cơ bản của nó, đó là “sự giáo hóa qua vẻ đẹp của những giá trị, sự

vun trồng tinh thần theo chuẩn mực thẩm mỹ chân – thiện – mỹ”. Sự hấp

thụ những giá trị đẹp đẽ của văn hóa có thể ví như mảnh đất tốt để nuôi

dưỡng tình thương , tinh thần trách nhiệm, ý thức vì cộng đồng, là cơ sở

vững chắc để con người có hành vi xử sự đúng đắn, tránh xa mọi biểu

hiện tiêu cực, trong đó có tham nhũng. Ngược lại, sự nhận thức lệch lạc

về các giá trị chuẩn mực, sự tha hóa trong lối sống…sẽ là những nguyên

nhân mang tính tất yếu của tham nhũng, hối lộ và nhiều hiện tượng tiêu

cực khác.

1.1.2.2. Đặc trưng, nguồn gốc và hậu quả của tham nhũng – nhìn từ

góc độ văn hóa

Đặc trưng của tham nhũng nhìn từ góc độ văn hóa: Dưới góc độ văn

hóa, tham nhũng được nhận biết với một số đặc trưng quan trọng đó là

tính (1)lịch sử, tham nhũng là hiện tượng xã hội thuộc phạm trù lịch sử,

gắn liền với sự ra đời, phát triển của nhà nước và quyền lực nhà nước,

(2)tính hệ thống tham nhũng thường không bao giờ là một hành vi

mang tính nhất thời mà thường được thực hiện nhiều lần (3) tính phi văn

hóa xét dưới góc độ văn hóa, có thể coi đây là một hành vi phi văn hóa,

bởi lẽ nó đi ngược lại với những quy tắc, chuẩn mực về đạo đức…

Nguồn gốc của tham nhũng: Chủ nghĩa cá nhân, lối sống coi trọng

vật chất và tệ nạn tham nhũng; Sự tha hóa, biến chất và tham nhũng;

Vấn đề nhận thức và tệ nạn tham nhũng

Hậu quả của tham nhũng đối với văn hóa Tham nhũng làm thay đổi,

thậm chí còn làm đảo lộn những giá trị chuẩn mực đạo đức xã hội, làm

vẩn đục các quan hệ xã hội

1.1.2.3. Vấn đề phòng, chống tham nhũng – nhìn từ góc độ văn hóa

Dưới góc độ văn hóa việc phòng, chống tham nhũng bằng những

giải pháp về văn hóa, từ góc độ văn hóa chính là sự phòng, chống tham

nhũng “từ xa”, tuy không trực tiếp và tức thời nhưng cũng không kém

phần hiệu quả, do đó, cần được quan tâm vận dụng nhiều hơn nữa trong

thực tiễn.

1.1.3. Pháp luật chống tham nhũng thời kỳ phong kiến

1.1.3.1. Thời kỳ nhà Ngô, Đinh, Tiền Lê, Lý, Trần

Thông qua những tài liệu ít ỏi về lịch sử thời kỳ này có thể nhận

thấy, quan niệm về tham nhũng thời kỳ này tuy mới sơ khai nhưng đã

liệt kê ra được một số hành vi cụ thể.

Về việc xử lý đối với các hành vi tham nhũng cũng cho thấy rất

nghiêm khắc ai vi phạm đều bị liệt vào tội hình. Có quy định thưởng cho

người tố cáo hành vi làm quyền của quan lại trong việc thu thuế quá quy

định.

1.1.3.2. Thời kỳ Hậu Lê

Có thể nhận thấy rằng ở thời kỳ này quan niệm về tham nhũng vẫn

chưa có sự khái quát vẫn chỉ quy định mang tính mô tả cụ thể từng hành

vi lợi dụng chức vụ quyền hạn để mưu lợi cá nhân trong mối quan hệ

với nhân dân hoặc với công quỹ Nhà nước. Tuy nhiên so với thời kỳ

trước thời kỳ này đã tiếp cận đúng bản chất của hành vi tham nhũng, có

thể nhận thấy rõ điều này qua sự điều chỉnh pháp luật với việc dành

nhiều quy định trong chương Đoán ngục (xử án) của Bộ luật Hồng Đức

để điều chỉnh các hành tham nhũng trong hoạt động tư pháp

1.3.3.3. Thời kỳ nhà Nguyễn

Thời kỳ này ngày càng sát hơn với bản chất của hành vi lợi dụng

chức quyền để mưu lợi cá nhân. Điều đặc biệt của thời kỳ này đã nhận

thức rõ được tệ tham nhũng, hối lộ là căn bệnh đồng hành cùng đội ngũ

quan lại.

1.1.4. Các dấu hiệu đặc trưng, nguồn gốc và nguyên nhân của

hành vi tham nhũng - Nhìn từ góc độ pháp luật

1.1.4.1. Các dấu hiệu đặc trưng của tham nhũng

– Vị trớ cụng tỏc, nhiệm vụ, quyền hạn được giao;

– Sự lợi dụng vị trớ đú;

– Cú mục đớch vụ lợi (cho mỡnh hoặc cho ngưũi khỏc).

Phõn tớch khỏi niệm “tham nhũng” theo quy định của phỏp luật

Việt Nam, cú thể thấy tham nhũng cú cỏc đặc trưng cơ bản sau:

Chủ thể tham nhũng là người cú chức vụ, quyền hạnnhững đối

tượng này cú những đặc điểm đặc thự so với cỏc nhúm đối tượng

khỏc, như họ thường là những người cú quỏ trỡnh cụng tỏc và cú uy tớn

xó hội nhất định và thậm trớ cú cả thế mạnh về kinh tế

Chủ thể tham nhũng lợi dụng chức vụ, quyền hạn được giao Trong

hành vi tham nhũng thỡ kẻ tham nhũng phải là người sử dụng chức vụ

quyền hạn của mỡnh như một phương tiện để mang lại lợi ớch cho

mỡnh hoặc cho gia đỡnh mỡnh hoặc cho người khỏc

Động cơ, mục đớch của hành vi tham nhũng là vụ lợi. Vụ lợi ở đõy

phải được hiểu là lợi ớch “vật chất” lợi ớch “phi vật chất” mà người

cú chức vụ, quyền hạn đó đạt được hoặc cú thể đạt được thụng qua

hành vi tham nhũng

1.1.4.2. Nguồn gốc của tham nhũng

– Tham nhũng là một hiện tượng xã hội gắn liền với sự xuất hiện

chế độ tư hữu, quyền lực nhà nước và các quyền lực công cộng khác.

– Kinh tế thị trường và sự can thiệp của Nhà nước là những tiền đề

khách quan quan trọng làm cho nạn tham nhũng phát triển

– Vấn đề lợi ích cá nhân là yếu tố chủ quan dẫn đến tham nhũng

1.1.4.3. Nguyên nhân của tham nhũng

Nguyên nhân của tham nhũng gồm ba yếu tốsau:(1)Lòng tham;

(2)Quyền lực;(3) Những điều kiện về cơ chế thiếu chặt chẽ hoặc sự

kiểm soát lỏng lẻo.

1.2. Thực trạng, nguyên nhân và tác hại của tệ tham nhũng tại

Việt Nam

1.2.1. Thực trạng tham nhũng ở nước ta hiện nay

1.2.1.1. Thực trạng tham nhũng và những khó khăn trong việc

đánh giá thực trạng tham nhũng hiện nay

Tham nhũng cùng với lãng phí gây thiệt hại lớn về tài sản của Nhà

nước, làm băng hoại đạo đức của một bộ phận cán bộ, đảng viên; xâm

hại trực tiếp công lý và công bằng xã hội, xói mòn lòng tin của nhân

dân, là một trong những nguy cơ đe dọa sự sống còn của Đảng và chế độ

ta.

1.2.1.2. Đánh giá chung tình hình tham nhũng từ góc độ kinh tế -

xã hội và pháp luật

Mức độ tham nhũng ngày càng lớn

Phạm vi tham nhũng ngày càng lan rộng, phổ biến

Tính chất tham nhũng ngày càng phức tạp, nghiêm trọng, thủ

đoạn ngày càng tinh vi

Sự cõu kết giữa cỏc phần tử thoỏi hoỏ trong đội ngũ cụng chức

với cỏc phần tử tội phạm bờn ngoài, giữa khu vực cụng và khu vực tư

cú xu hướng phỏt triển.

Tham nhũng ở nước ta mang nhiều dấu ấn và đặc điểm của quỏ

trỡnh phỏt triển nền kinh tế thị trường ở nước ta.

1.2.1.3. Tình hình tham nhũng ở một số lĩnh vực cụ thể

Việc đánh giá về tình hình tham nhũng trong các lĩnh vực cụ thể

thông qua các số liệu là vấn đề hết sức khó khăn. Bởi vì nếu căn cứ vào

các yếu tố cần và đủ để xác định hành vi hay vụ việc tham nhũng thì

tham nhũng phải có đủ yếu tố lợi dụng chức vụ quyền hạn và vụ lợi.

Trong nhiều lĩnh vực, tham nhũng gắn bó chặt chẽ với hành vi cố ý làm

trái hoặc lãng phí mà nhiều trường hợp rất khó hoặc không chứng minh

được yếu tố vụ lợi cho nên chúng ta thường hay nhận định chung về tình

trạng “thất thoát” hay “sai phạm về kinh tế”. Sau đây xin được đưa ra

con số thông qua các phương tiện thông tin đại chúng có thể tin cậy.

Tham nhũng trong lĩnh vực đầu tư xây dựng cơn bản

Tham nhũng trong lĩnh vực quản lý đất đai

Tham nhũng trong lĩnh vực tài chính - ngân hàng và các tổ chức

tín dụng.

Tham nhũng trong lĩnh vực tài chính, sử dụng ngân sách nhà

nước

Tham nhũng trong việc thực hiện các chủ trương, chính sách phát

triển kinh tế - xã hội

Tham nhũng trong quản lý và quá trình cổ phần hóa doanh

nghiệp

Tham nhũng trong lĩnh vực y tế, giáo dục - đào tạo

Tham nhũng trong họat động tư pháp và thanh tra, kiểm tra

Tham nhũng trong công tác tổ chức cán bộ

1.2.1.4. Đối tượng tham nhũng

Có thể nói một cách khái quát, đối tượng có hành vi tham nhũng là

rất rộng, từ lãnh đạo đến nhân viên, từ những người làm việc ở cơ quan

trung ương đến người làm việc tại chính quyền cơ sở.

1.2.2. Nguyên nhân của tình trạng tham nhũng

1.2.2.1. Nguyên nhân khách quan

Do Việt Nam là nước đang phát triển, trình độ quản lý còn lạc

hậu, mức sống thấp, pháp luật chưa hoàn thiện

Do quá trình chuyển đổi cơ chế, tồn tại và đan xen giữa cái mới

và cái cũ nên tham nhũng có cơ hội phát triển

Do những tiêu cực của nền kinh tế thị trường

Do ảnh hưởng của một số tập quán văn hóa cũ bị lợi dụng

1.2.2.2. Nguyên nhân chủ quan

Phẩm chất đạo đức của một bộ phận cán bộ, đảng viên suy thoái,

công tác quản lý, giáo dục cán bộ, đảng viên yếu kém

Cơ chế chính sách pháp luật chưa đầy đủ, thiếu đồng bộ, một số

chính sách trong lĩnh vực cụ thể còn thiếu nhất quán.

Cải cách hành chính vẫn còn chậm và lúng túng, cơ chế “xin cho”

vẫn phổ biến, thủ tục hành chính phiền hà, nặng nề, bất hợp lý tạo kẽ hở

cho sự sách nhiễu, vòi vĩnh, ăn hối lộ

Sự lãnh đạo, chỉ đạo của Đảng và Nhà nước đối với công tác

phòng ngừa và đấu tranh chống tham nhũng chưa chặt chẽ, sâu sát,

thường xuyên; việc xử lý tham nhũng nhiều nơi, nhiều lúc còn chưa

nghiêm

Thiếu các công cụ phát hiện và xử lý tham nhũng hữu hiệu.

Việc huy động lực lượng đông đảo nhân dân cũng như sự tham

gia của lực lượng báo chí vào cuộc đấu tranh chống tham nhũng còn

chưa được quan tâm đúng mức.

Nâng cao công tác tuyên truyền, đề cao ý thức trách nhiệm của

người dân trong việc tham gia vào cuộc đấu tranh chống tham nhũng.

Công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật chưa đi sâu vào trong nhân

dân dẫn đến họ không hiểu được đầy đủ các quyền và nghĩa vụ của mình

khi tham gia vào các quan hệ pháp luật, các quan hệ với cơ quan nhà

nước

1.2.3. Tác hại của nạn tham nhũng đối với công cuộc phát triển

kinh tế - xã hội

Tham nhũng là một tệ nạn nguy hiểm, có tác động tiêu cực đến

mọi hoạt động của quốc gia; cản trở quá trình dân chủ hóa và gây ảnh

hưởng không tốt đến hình ảnh quốc gia…Tuy nhiên có thể khái quát

hậu quả chủ yếu của tham nhũng đối với Việt Nam ở những điểm chính

sau đây

1.2.3.1. Tham nhũng gây thiệt hại lớn về tài sản của Nhà nước, của

tập thể và của nhân dân

Với động cơ vụ lợi, một số người đã lợi dụng vị trí của mình trong

bộ máy nhà nước hoặc lợi dụng những quyền hạn nhất định được pháp

luật hoặc cơ quan nhà nước có thẩm quyền giao cho để thực hiện các

hành vi chiếm đoạt tài sản hoặc các lợi ích khác của Nhà nước, của tập

thể hoặc cá nhân. Hậu quả của hành tham nhũng không chỉ là việc tài

sản, lợi ích của nhà nước, của tập thể hoặc của cá nhân bị xâm hại, biến

thành tài sản riêng của người thực hiện.

1.2.3.2. Tham nhũng cản trở sự nghiệp đổi mới đất nước

Quan điểm, chủ trương và tư duy đổi mới cùng cơ chế, chính sách,

pháp luật đúng đắn, phù hợp của Đảng và Nhà nước ta trong thời gian

qua đã một phần bị nạn tham nhũng làm cho méo mó. Tham nhũng đã

biến sự thông thoáng của cơ chế chính sách thành sự ban ơn, vụ lợi của

một số người.

Tham nhũng biến các công cụ quản lý nhà nước như thanh tra, kiểm

tra, giám sát … bị lợi dụng và trở thành công cụ để hù dọa đòi hối lộ của

những kẻ tham nhũng. Cơ chế , chính sách, pháp luật đã bị những kẻ

tham nhũng bóp méo làm công cụ để thực hiện những lợi ích cá nhân

1.2.3.3. Tham nhũng làm thay đổi, đảo lộn những giá trị đạo đức xã

hội, làm vẩn đục những giá trị đạo đức truyền thống của dân tộc.

Trong những năm qua, tham nhũng không chỉ phát sinh ở trong các

lĩnh vực kinh tế, tài chính, ngân hàng, xây dựng cơ bản, quản lý đất đai,

…mà còn có xu hướng lan sang cả các lĩnh vực xa lạ với kinh tế như văn

hóa, y tế, giáo dục, thể thao, thậm chí ngay cả trong những cơ quan bảo

vệ pháp luật tham nhũng len lỏi vào các mối quan hệ thường nhật ở mọi

nơi, mọi lúc.

1.2.3.4. Tham nhũng làm tha hóa đội ngũ cán bộ, công chức nhà

nước

Trong những năm vừa qua, nhất là từ khi chúng ta chuyển đổi cơ

chế quản lý kinh tế và tiến hành đổi mới, một bộ phận cán bộ, công chức

đã bị đồng tiền và những lợi ích vật chất cám dỗ đã thực hiện nhiều hành

vi tham nhũng ở mọi cấp, mọi ngành. Nhiều người trong số họ đã không

giữ được đạo đức, lý tưởng cách mạng, bị cám dỗ bởi những vật chất

tầm thường, nghiêm trọng hơn đã có sự cấu kết, móc ngoặc, thông đồng

với nhau để cùng đục khoét tài sản của nhà nước. Điều đáng báo động

là việc tham nhũng, ăn hối lộ dường như đã trở thành thói quen của một

số cán bộ, công chức. Họ cho rằng nhân dân hoặc những người thuộc

phạm vi quản lý của mình đương nhiên phải bồi dưỡng khi họ thực hiện

các công việc mà họ cho rằng người dân phải đi xin và họ là người ban

ơn.

1.2.3.5. Tham nhũng xói mòn lòng tin của nhân dân đối với Đảng,

Nhà nước, đối với sự nghiệp xây dựng đất nước, tiến lên CNXH.

Nạn tham nhũng diễn ra một cách tràn lan, phổ biến ở các cấp chính

quyền cơ sở là nơi tiếp xúc trực tiếp với nhân dân, liên quan trực tiếp

đến lợi ích của nhân dân. Những điều này xảy ra đã và đang làm giảm

lòng tin của nhân dân vào sự lãnh đạo của Đảng, quản lý của Nhà nước

gây ra bất bình, phản ứng trong nhân dân.

1.3. Quan điểm của Đảng và Nhà nước ta về phòng, chống tham

nhũng

1.3.1. Tư tưởng của Hồ Chí Minh về phòng, chống tham nhũng

Khi nghiên về tham nhũng và đấu tranh chống tham nhũng, chúng

ta không thể không nghiên cứu những quan điểm, tư tưởng Hồ Chí Minh

về tham nhũng và đấu tranh chống tham nhũng. Người có thái độ hết

sức nghiêm khắc đối với “Tệ tham ô, lãng phí và bệnh quan liêu” và

thường xuyên giáo dục toàn Đảng, toàn dân đấu tranh không khoan

nhượng đối với tệ nạn này.

1.3.1.1. Quan điểm, tư tưởng của Hồ Chủ Tịch về tham nhũng

Quan niệm về tham nhũng, lãng phí. Người coi tham ô, lãng phí

là “tội lỗi đê tiện nhất trong xã hội”. Người chỉ rõ bản chất của tham ô:

“là lấy của công làm tư. Là gian lận tham lam”, “tham ô là trộm cướp”.

Nguyên nhân của tệ tham ô, lãng phí. Người chỉ rõ tệ quan liêu

chính là căn nguyên sâu xa, nguyên nhân trực tiếp, là điều kiện của

tham ô, lãng phí. Người khẳng định nơi nào có tệ quan liêu thì ở đó có

tham ô, lãng phí; mà quan liêu càng nặng thì tham ô, lãng phí càng

nhiều.

Tác hại của tệ tham ô, lãng phí, quan liêu. Trước hết và trực tiếp,

nó gây ra thiệt hại cho tài sản nhà nước, của nhân dân.Tham ô, lãng phí

còn làm tha hóa, suy thoái đạo đức cách mạng của cán bộ, phá hoại tinh

thần trong sạch, ý chí vượt khó của cán bộ, nhân dân, xói mòn lòng tin

của nhân dân vào Đảng, Nhà nước.Tham ô,lãng phí làm sựcản trở, phá

hoại sự nghiệp cách mạng, “làm chậm trễ công cuộc kháng chiến và kiến

quốc của ta”.

1.3.1.2. Quan điểm, tư tưởng của Hồ Chủ Tịch về chống tham

nhũng

Chống tham ô, lãng phí là cách mạng. Cách mạng không thể

thành công hoàn toàn nếu vẫn còn tham ô, lãng phí. Vì vậy, chống

tham ô, lãng phí là một nội dung, nhiệm vụ quan trọng của cách mạng.

Chống tham ô, lãng phí là dân chủ. Dân chủ tức là nhân dân làm

chủ. Cán bộ là người được giao quản lý tài sản để thực hiện các nhiệm

vụ do nhân dân giao phó.

Quan điểm chỉ đạo công tác phòng, chống tham ô, lãng phí của

Hồ Chủ Tịch là rất quan trọng, phải được tất cả các cấp, các ngành quan

tâm và tiến hành thường xuyên

Các biện pháp phòng, chống tham ô, lãng phí, quan liêu Hồ Chủ

Tịch luôn coi giáo dục, thuyết phục là chính, nhưng cũng rất nghiêm

khắc đối với những kẻ tham ô, tư lợi, phá hoại sự nghiệp cách mạng.

1.3.2. Chủ trương của Đảng và Nhà nước về chống tham nhũng

Tham nhũng không đã trở thành hiểm hoạ trong thực tế mà nó đã

được xác định là một trong bốn nguy cơ cản trở cản trở sự nghiệp đổi

mới của đất nước, là nguyên nhân số một của các nguy cơ và điều lo sợ

nhất là “diễn biến hoà bình từ nội bộ từ Đảng ta”.

Đảng ta xác định đấu tranh chống tham nhũng là nhiệm vụ quan

trọng hàng đầu của Đảng. Nó được coi như một bộ phận cấu thành quan

trọng của sự nghiệp đấu tranh cách mạng của Đảng và nhân dân ta, góp

phần nâng cao vai trò lãnh đạo của Đảng

1.3.3. Quan điểm của Đảng trong chỉ đạo chống tham nhũng

Tham nhũng được xem như là căn bệnh của quyền lực, bởi vậy đấu

tranh chống tham nhũng chủ yếu và trươc hết là chống tham nhũng

trong bộ máy quyền lực.

1.3.3.1. Đấu tranh chống tham nhũng phải gắn chặt với đổi mớiKT-

XH, nâng cao đời sống của nhân dân, giữ vững ổn định chính trị, tăng

cường khối đại đoàn kết toàn dân

Đấu tranh chống tham nhũng phải đặt trong bối cảnh đổi mới nền

kinh tế thị trường XHCN có sự quản lý của nhà nước. Đồng thời, trong

thế giới đa cực hoá đầy phức tạp như hiện nay, nhiều thế lực thù địch

tranh thủ lợi dụng sự mất ổn định chính trị để thực hiện âm mưu phá

hoại sự nghiệp cách mạng của dân tộc. Không vì sự tha hoá của một

thiểu số người mà để kẻ địch lợi dụng bôi xấu cả chế độ ta, xuyên tạc

những lý tưởng mà Đảng và nhân dân ta đã lựa chọn. Không vì việc xử

lý một số kẻ tham nhũng mà gây xáo trộn hay đình trệ hoạt động của

các cơ quan Đảng và Nhà nước.

1.3.3.2. Đấu tranh chống tham nhũng phải gắn liền và phục vụ cho

đổi mới hệ thống chính trị, xây dựng Đảng và kiện toàn, tăng cường

đoàn kết nội bộ.

Đổi mới Đảng, đổi mới hệ thống chính trị phục vụ cho đổi mới kinh

tế đang là yêu cầu bức thiết hiện nay. Để đáp ứng với tình hình mới,

đảm bảo hiệu quả trong quản lý nhà nước, bộ máy nhà nước cần nhà

nước cần phải có những bước cải cách căn bản.

1.3.3.3. Chống tham nhũng phải gắn liền với chống quan liêu, lãng

phí.

Trong thực tế, tham nhũng, quan liêu và lãng phí thường đi liền với

nhau, chúng đều là biểu hiện của sự tha hoá của quyền lực nhà nước.

Trong mối quan hệ khăng khít này thì quan liêu đóng vai trò như một

nhân tố tạo điều kiện phát sinh và phát triển tham nhũng, lãng phí.

1.3.3.4. Đấu tranh chống tham nhũng phải kết hợp giữa xây, phòng

và chống. Vừa tích cực phòng ngừa, vừa xử lý nghiêm mọi hành vi tham

nhũng.

Đấu tranh chống tham nhũng là một quá trình tự hoàn thiện của bộ

máy nhà nước. Chống tham nhũng nhằm tìm ra những kẻ thoái hoá biến

chất trong hàng ngũ cán bộ, công chức, vạch ra những hành vi vi phạm

để trừng trị là điều hết sức quan trọng, nhưng quan trọng hơn là chúng ta

tìm ra được những khiếm khuyết của bộ máy nhà nước.

Để đảm bảo được hiệu quả của đấu tranh chống tham nhũng trong

quá trình phát hiện và xử lý những người có hành vi tham nhũng, phải

áp dụng kết hợp các biện pháp vừa có tính răn đe, giáo dục và phòng

ngừa

1.3.3.5. Đấu tranh chống tham nhũng một cách chủ động, phối hợp

chặt chẽ mọi lực lượng đấu tranh chống tham nhũng, thực hiện đấu

tranh chống tham nhũng ở mọi cấp, mọi ngành.

Việc đấu tranh chống tham nhũng cần phải được đẩy mạnh ở mọi cấp,

mọi ngành phải ý thức được rằng tham nhũng có thể xảy ra ngay ở cơ

quan, đơn vị mình để từ đó nâng cao ý thức trong giám sát và quản lý.

Hiện nay có tình trạng chỉ thấy tham nhũng xảy ra ở ngành khác cơ quan

khác mà không thấy ở ngành mình, cơ quan mình. Do vậy, nhiều ngành,

địa phương chỉ lên TÀI LIỆU THAM KHẢO

Văn kiện Đại hội Đảng, văn bản quy phạm pháp luật

1. Đảng cộng sản Việt Nam, Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ VII, Nxb Sự

thật, 1991.

2. Đảng cộng sản Việt Nam, Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ VIII, Nxb

Chính trị quốc gia, Hà Nội, 1996.

3. Đảng cộng sản Việt Nam, Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ IX, Nxb Chính

trị quốc gia, Hà Nội, 2001.

4. Đảng cộng sản Việt Nam, Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ X, Nxb Chính trị

quốc gia, Hà Nội, 2006.

5. Đảng cộng sản Việt Nam, Văn kiện Hội nghị lần thứ 3 BCHTW Đảng cộng sản khóa

VIII, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 1997

6. Đảng cộng sản Việt Nam, Văn kiện Hội nghị lần thứ 6 (lần2) BCHTW Đảng cộng sản

khóa VIII, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 1999

7. Đảng cộng sản Việt Nam, Văn kiện Hội nghị lần thứ 3 BCHTW Đảng cộng sản khóa X,

Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2006.

8. Đảng cộng sản Việt Nam, Nghị quyết Hội nghị lần thứ 9 Trung ương khóa IX, Báo

nhân dân số 17721 ngày 5 tháng 2 năm 2004.

9. Nghị quyết trung ương Nghị quyết số 04-NQ-T.Ư "Về tăng cường sự lãnh đạo của

Đảng đối với công tác phòng, chống tham nhũng, lãng phí". (trang Web báo điện tử đảng cộng

sản Việt nam) http://www.cpv.org.vn/

10. Hiến pháp nước cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội,

2002.

11. Bộ luật Hình sự nước cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, Nxb Chính trị quốc gia, Hà

Nội, 1999

12. Luật Mặt trậnTổ quốcViệt Nam,Nxb Chính trị quốc gia,Hà Nội,1999

13. Luật tổ chức Quốc hội năm 2001; sửa đổi, bổ sung năm 2007, Nxb Chính trị Quốc gia,

Hà Nội, 2007

14. Luật sửa đổi,bổ sung một số điều của luật Phòng, chống tham nhũng,Nxb Chính trị

quốc gia, Hà Nội, 2007

15. Pháp lệnh chống tham nhũng, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội,1998.

Sách, tạp chí 16

16. Hồ Chí Minh:Toàn tập, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2002, tập 6

17. Hồ Chí Minh:Toàn tập, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2002, tập 7

18. Hồ Chí Minh:Toàn tập, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2002,tập10

19. Hồ Chí Minh:Toàn tập, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2002,tập12

20. Hoàng Thanh Đạm, Tinh thần pháp luật của Montesquie, Nxb.Giáo dục trường Đại học

khoa học xã hội và nhân văn, Hà nội 1996

21. Vũ Đình Hòe, Pháp quyền nhân nghĩa Hồ Chí Minh, Nxb.Trẻ 2005

22. Đinh Văn Minh, Một số vấn đề về tệ nạn tham nhũng và những nội dung cơ bản của

Luật, phòng chống tham nhũng năm 2005 Nxb. Chính trị quốc gia 2006.

23. Báo cáo số 05 - BC/QQLDA, ngày 27/06/2003 của Ban quản lý dự án chống tham

nhũng thuộc Ban nội chính Trưng ương về kết quả chuyến đi nghiên cứu kinh nghiệm chống

tham nhũng tại Thụy điển.