Upload
dat-tran
View
223
Download
2
Embed Size (px)
DESCRIPTION
tham nhũng và tăng trưởng kinh tế
Citation preview
1
Tng quan kinh t Vit Nam 2013
Nguyn c Thnh, Ng Quc Thi
BI NGHIN CU NC-33
2
2014 Trung tm Nghin cu Kinh t v Chnh sch Bi Nghin cu NC-33 Trng H Kinh t, i hc Quc gia H Ni
Tng quan kinh t Vit Nam 20131
Nguyn c Thnh2, Ng Quc Thi
3
Quan im c trnh by trong bi nghin cu ny l ca (cc) tc gi v khng nht thit
phn nh quan im ca VEPR.
1 Mt phin bn ca Nghin cu ny c cng b nh Chng 2 trong Bo co Thng nin Kinh t Vit Nam
2014, TS. Nguyn c Thnh ch bin, NXB HQGHN 2014. 2 Gim c Trung tm Nghin cu Kinh t v Chnh sch (VEPR), email: [email protected].
3 Nghin cu vin, Trung tm Nghin cu Kinh t v Chnh sch (VEPR), email: [email protected].
3
MC LC
DANH MC BNG ................................................................................................................. 5
DANH MC HP ..................................................................................................................... 6
DN NHP ............................................................................................................................... 7
DIN BIN KINH T V M .................................................................................................. 8
I. C C TH NH PH N T NG CUNG ............................................................................. 13
II. C C TH NH PH N T NG C ................................................................................ 19
III. C C C N V M .................................................................................................. 24
IV. TH TR NG V N V TH TR NG T N T ...................................................... 26
V. TH TR NG T N ................................................................................................ 31
T L U THAM KHO ....................................................................................................... 42
4
DANH MC HNH
Hnh 1.Tng trng GDP theo ngnh 2005-2013, phn trm, gi 2010 .................................... 8
Hnh 2. Phn tch xu th tng trng kinh t Vit Nam 1990-2013, phn trm tng trng . 10
Hnh 3. Phn tch chu k kinh t 1990-2013, phn trm ......................................................... 10
Hnh 4. T l lm pht hng thng theo nm 2009-2014, phn trm ...................................... 11
Hnh 5. T l lm pht li theo thng 2009-2014, phn trm .................................................. 12
Hnh . Tng trng gi tr sn xu t 2001-2013 ...................................................................... 13
Hnh 7. Tng trng P theo ngnh 2011-2013, phn trm .................................................... 14
Hnh 8. Thay i ch s sn xu t cng nghip hng thng 2010-2014, phn trm .................. 15
Hnh 9. Cc ch bo ngnh ch bin ch to 2011-2014, phn trm thay i .......................... 15
Hnh 10. Ch s Mua hng Nh sn xu t 2011-2013 (PMI) .................................................... 16
Hnh 11. T l th t nghip v thiu vic lm hng qu 2010-2012 ......................................... 18
Hnh 12. dng GDP cho tiu dng hng nm, 2005-2013 ................................................. 19
Hnh 13. Chi ngn sch hng nm 2010-2013, nghn t v phn trm .................................... 20
Hnh 14. u t tr c tip n c ngoi hng nm 200 -2013, t D v phn trm ............... 21
Hnh 15. Kim ngch thng mi 1995-2013, t USD ............................................................. 23
Hnh 1 . Cn cn thanh ton 199 -2013, t USD ................................................................... 24
Hnh 2. 17. Cn cn ngn sch 2005-2013, nghn t ng v phn trm GDP ....................... 26
Hnh 18. Li su t iu hnh ..................................................................................................... 26
Hnh 19. Tng trng tn dng ................................................................................................ 27
Hnh 20. D n tri phiu bng ng ni t, nghn t ng. ................................................... 28
Hnh 21. Li su t bnh qun lin ngn hng, phn trm .......................................................... 29
Hnh 22. T gi quy i VND/USD ........................................................................................ 30
Hnh 23. Gi vng, triu ng/lng ....................................................................................... 32
Hnh 24. Bin ng sn chng khon TP H Ch Minh ......................................................... 33
5
DANH MC BNG
Bng 1. T trng GDP theo lnh v c kinh t 2004-2013, phn trm ......................................... 9
Bng 2. Th hng trn cc bng xp hng mi trng kinh doanh 2010-2013 ....................... 22
6
DANH MC HP
Hp 1. Logistics Vit Nam ...................................................................................................... 17
Hp 2. TNN d i dng st nhp v mua li (M&A) ............................................................ 22
Hp 3. Chnh sch h tr thu nm 2013 ................................................................................ 35
Hp 4. Hin php sa i 2013 ............................................................................................... 37
7
DN NHP
Nm 2013 c trng bi trng thi n nh c p v m v nhng n l c thot khi trng thi
tr tr c p vi m. Cc ch bo gi nn kinh t l y li cn bng t c sc lm pht cao
nm 2011 v suy gim kinh t nm 2012. Mi trng v m ang xc tin cc hot ng kinh
t quay tr li cng v i cc iu chnh c c u. V pha tng cung, nng su t th p v chi ph
cao tip tc eo bm doanh nghip (DN), cng v i l sc p cnh tranh gay gt trong bi
cnh mi trng kinh doanh v iu kin sn xu t t ci thin. V pha tng cu, tiu dng v
u t t nhn b km hm bi sc mua yu v tm l thn trng. Nhu cu t bn ngoi y
mnh hot ng xu t nhp khu, m c hng li nhiu nh t l sn phm in t, giy
d p, v dt may ca cc DN c vn u t n c ngoi (TNN); nh hng n khu v c
trong n c l hn ch. Tuy thu ngn sch st gim do DN suy yu, chi tiu ngn sch khng
gim tng ng, thm ht nghim trng buc vay n gia tng. Ngoi thm ht ngn sch, cn
cn thanh ton thng d l n c cn cn vng lai v cn cn vn, to iu kin iu tit
li su t v t gi. Li su t tip tc gim v d tha vn nhng hiu qu kch thch ln vay
mn tng i hn ch do nhu cu vay vn th p. Th trng chng khon si ng trong
nm khi cc ch s chng khon chnh u tng v s tham gia ca nh u t n c ngoi.
Th trng b t ng sn chng kin mt s thay i trong c u trc khi hot ng mua bn si
ng tr li, ch yu ti phn khc nh x hi v nh cho ngi thu nhp th p. Quy nh
ch m dt huy ng v iu tit ngun cung trong n c ca Ngn hng Nh n c khin vng
khng cn l mt phng tin h p dn u t nh nhiu nm tr c.
Nghin cu ny s i vo nhn dng v phn tch cc v n v m trong nm 2013, nh
hng ca nhng din bin trn tng cung v tng cu i v i cc cn i v m v cc th
trng ti sn. Ni tip l cc tho lun v chnh sch v m c trin khai trong nm 2013,
nh gi kt qu v tnh kh thi trong vic x l cc im nghn ca nn kinh t. Phn kt
lun im li nhn nh ca nh m tc gi v mt vi thng ip chnh sch.
8
DIN BIN KINH T V M
Nn kinh t Vit Nam c th trong mu hnh suy gim k p khi tng trng ch hi phc
nh vo nm 2010 v ni tip sau l 2 nm lin tc suy gim tng trng. Tuy tng trng
vn dng v khng ri vo suy thoi, mt nn kinh t ri vo mu hnh ny khng d dng
hi phc v k vng ca ngi tiu dng v doanh nghip c tnh cao. Din bin cc nm
2012 v 2013 minh ho s chm chp . Tng trng t mc 5,42% trong nm 2013, ch
nhnh hn 2012 (5,25%) v 2009 (5,40%). Nm d i ngng trung bnh 7% ca giai on
tr c khng hong, n cui nm 2012 th tng trng vn th p hn mc tim nng (Nguyn
c Thnh v cng s , 2014).
Tng trng chm li trong nm 2011 v 2012 d y ln nhng quan ngi v nguy c suy
gim su hn v s cn nhiu nm hi phc v giai on tr c suy gim. V i tc tng
trng nm 2013 v qu 1 nm 2014, so snh v i mc tng ca cc nm tr c, th biu hin
ca s trm lng l r rng v nn kinh t khng d t tr li mc tng ca giai on tr c
suy gim. Tc tng trng ca cc ngnh c p 1 ch cao hn mc th p nh t chng kin
trong giai on suy gim su (Hnh 1). S phc hi m i manh nha mt s lnh v c v nu
c th vn tng i yu so v i giai on tr c.
H 1. GDP eo 2005-2013, ph m, 2010
Ngun: 2005-2012: ADB; 2013: c tnh ca TCTK (2014a)
Tc tng trng tng phn l n gia khu v c linh hot nh t l d ch v v ch bin ch to
so v i khu v c tr tr nh t l nng nghip v khai khong. Lnh v c d ch v tip tc l b
ca tng trng kinh t khi duy tr tc tng trn %/nm trong su nm tr li (d vn th p
hn mc 8% ca giai on tr c suy gim kinh t). Nm trong xu h ng i xung di hn k
0,0%
2,0%
4,0%
6,0%
8,0%
10,0%
2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013
Tng trng chung Nng, lm v thy sn
Cng nghip-xy d ng D ch v
9
t 2005, tng trng ca cng nghip-xy d ng suy gim nm th 3 lin tip, cn 5,43%
trong 2013, nhng trong th ch bin ch to (+7,44%) tng nhanh hn so v i xy d ng
(5,83%) v khai khong (-0,2%). Nng, lm nghip v thy sn tng trng x p x nm 2012
(2,67%) l mt d u hiu cho th y tim nng tng trng ang cn kit v nng su t ca
ngnh (ch yu l trng trt) gn nh khng tng. V tng th, nng su t chung ca c nn
kinh t tng chm li do tng trng GDP th p hn tr c, trong lc l c lng lao ng
duy tr mc tng trung bnh 2% mt nm. Nguyn c Thnh v cng s (2014) cng ch ra
xu h ng tng trng di hn gim xung k t 2005 song hnh cng v i s suy gim ca
cc yu t nng su t tng hp (TFP).
Bng 1 th hin s thay i c c u kinh t trong 10 nm tr li c trng bi s thu hp v t
trng GDP ca nng nghip v s tng ln tng ng trong 2 lnh v c cn li. T trng GDP
ca nng nghip gim t 20% vo nm 2004 xung 18,4% vo nm 2013, trong khi t trng
ca cng nghip-xy d ng tng ln 38,3% GDP v t trng ca d ch v 43,3%. ng ch l
s thay i c c u n i trn khng nh t qun m c s iu chnh theo h ng ngc li trong
nm 2008 v 2011, khi cng nghip v d ch v gim tng trng, cn nng nghip tng cao
cng v i lm pht gi nng sn.
Bng 1. T tr GDP eo l vc kinh t 2004-2013, phn m
N m N , lm v thy sn
C p v xy dng
Dch v
2004 20.0% 37.5% 42.5%
2005 19.3% 38.1% 42.6%
2006 18.7% 38.6% 42.7%
2007 18.7% 38.5% 42.8%
2008 20.4% 37.1% 42.5%
2009 19.2% 37.4% 43.4%
2010 18.9% 38.2% 42.9%
2011 20.1% 37.9% 42.0%
2012 19.7% 38.6% 41.7%
2013* 18.4% 38.3% 43.3%
Ngun: t 2004 n 2012: ADB, 2013*: c tnh ca TCTK, 2014a.
Chu k kinh t
Ni tip cc tnh ton ca Nguyn c Thnh v cng s (2014) trong Chng 2 Bo co
Thng nin Kinh t Vit Nam 2013, cc tc gi tip tc phn tch d liu tng trng kinh
t trong giai on 1990-2013 lm ni bt cc chu k kinh t qua v xu h ng tim nng
ca nn kinh t Vit Nam.
10
H 2. P c xu ng kinh t Vit Nam 1990-2013, ph m ng
Ngun: Tnh ton ca tc gi theo s liu TCTK. S liu nm 2013 v 2014 c quy i t gi 2010.
th 3 cho th y bc tranh khi qut v cc chu k kinh t bng n v v ni tip nhau k
t 1990 t i hin ti. Thi k tng trng bng n di nh t l giai on t 1991 n 1998,
ngay sau cc ci cch mang tnh m ca. Tip theo l 3 nm suy gim hu khng hong
ti chnh chu . Pha bng n trong 3 nm t 2004 n 2007 kt thc khi khng hong ti
chnh th gi i xy ra cui nm 2008. Nhng d m t g i kch thch kinh t trong nm 2009
khng k o di lu, v nn kinh t tng trng d i tim nng cho t i na u nm 2013.
ng ngn hn o chiu ng nh t v i nhng tn hiu tch c c trong sn xu t v xu t khu
xu t hin k t na cui 2013.
th 4 cung c p ci nhn r hn v cc chu k ngn hn. Ch s chu k lm trn l trung
bnh trt ba qu ca ch s chu k. Cc yu t thun li trong nm 2014 c th cng c
h ng i ln ny, nhng liu nn kinh t c th thot c mu hnh suy gim k p hay tip
tc tng trng v i tc nh hin ti vn cha c d u hiu r rng. Kh nng th hai l cao
hn khi cc im tc nghn ca nn kinh t v ri ro v m tch t sau nhiu nm suy gim v
b t n vn cha c gii quyt, v cc chnh sch va qua ch nhm khng ch cc k ch bn
x u nh t.
H 3. P c chu k kinh t 1990-2013, ph m
0
0,02
0,04
0,06
0,08
0,1
0,120
3-9
0
01-9
1
11-9
1
09-9
2
07-9
3
05-9
4
03-9
5
01-9
6
11-9
6
09-9
7
07-9
8
05-9
9
03-0
0
01-0
1
11-0
1
09-0
2
07-0
3
05-0
4
03-0
5
01-0
6
11-0
6
09-0
7
07-0
8
05-0
9
03-1
0
01-1
1
11-1
1
09-1
2
07-1
3
Chui gc Loi tr yu t ma v
ng xu th ngn hn ng xu th di hn
11
Ngun: tnh ton ca tc gi
m
tng ca gi hng ho v d ch v trong nm 2013 chm hn so v i cc nm 2008, 2010,
2011 v tng ng v i giai on lm pht va phi t 2005 n 2007. Tuy nhin, lm pht
th p trong nm 2013 khng i lin v i tc tng trng trn 7% nh giai on tr c.
T l lm pht tnh theo ch s gi tiu dng (CP ) t mc bnh qun , 0% tnh theo nm.
y l mc th p nh t trong 4 nm gn y v ch cao hn nm 2009 (5,9%) trong 8 nm gn
nh t. D ch u nh hng t thay i gi hng ho c bn v d ch v cng, t l lm pht c
nm tng i th p do thiu l c k o t pha cu, c hai nh m lm pht li v ngoi li.
H 4. T l l m eo m 2009-2014, ph m
-4,0%
-3,0%
-2,0%
-1,0%
0,0%
1,0%
2,0%
chu k chu k lm trn
-2,0
-1,0
0,0
1,0
2,0
3,0
4,0
5,0
6,0
li ton phn ngoi li
12
Ngun: tnh ton ca tc gi d a vo s liu ca TCTK, 2013
Ch tiu lm pht li th hin hin trng k m sng sa ca tng cu. Xu h ng gim ca lm
pht li k o di sut nm 2013 v lan sang n thng 2/2014. Khng ging nm 2012, lm
pht tng tng i th p trong Tt Nguyn n 2013 ri sau cun vo qu o i
xung. Lm pht li t 0% vo thng Tt 2014 l kt qu ca s tch lu sc cu tiu dng
trong nm 2013.
i xung ca lm pht ch ch u ngt qung nh t thi bi s iu chnh gi cc d ch v
cng, gm thuc, d ch v y t (45, 3%) v gio dc (14,17%). Mc tng hai nh m ny
ng g p mt na mc tng CP c nm. Ngoi ra, mc tng gi hng h a c bn nh in,
xng du, v gas cng g p gn 10% mc tng c nm. nh hng tng gi ca cc nh m
hng tiu dng khc chim khong 25%. Bu chnh vin thng l ngnh duy nh t ghi nhn
gim ch s gi, -0,48%.
H 5. T l l m l eo 2009-2014, ph m
Ngun: Tc gi tnh ton theo s liu ca TCTK (2013b). Lm pht li khng bao gm lng th c, th c phm,
v giao thng.
T l lm pht tnh theo ch s iu chnh GDP (dGDP) t mc 4,76%, th p hn t l tng
tnh theo CPI. Mc tng ny cng c nhng hoi nghi v hin tng lm pht th p do lu
lng kinh t suy gim. Th c ch t CPI o lng nh hng t i ngi tiu dng v trong nm
2013 cng ch u nh hng nhiu t s thay i gi d ch v cng. Mc tng ca CPI cng
hm ngi tiu dng ang phi ch u p l c v gi cao hn mt bng chung ca nn kinh t.
-0,5
0
0,5
1
1,5
2
2,5
3
3,5
CP li CP li tr ma v CP _xu h ng
13
pha ngi sn xu t, ch s gi bn sn phm nng lm thu sn tng nh 0,57%, ch yu
do mc gim gi ca sn phm ngnh chn nui (2,38%), trong khi ch s gi bn sn phm
cng nghip tng 5,25%, do mc tng tng i th p ca ngnh ch bin ch to (3,4%).
I. Cc cu
N
Xu h ng i xung ca ngnh thu sn v nng nghip l ngy mt r rng. Gi tr sn xu t
nng nghip v thy sn tng ln lt c mc tng 2,47% v 4,22% so v i nm 2012, u l
mc th p nh t k t 2001. Ngc li, lm nghip ang tng trng nhanh dn, v i tc
tng gi tr sn xu t trong nm 2013 l ,04% t mc 1% ca 10 nm tr c.
H 6 xu 2001-2013
Ngun: TCTK (2014a)
Nng su t la ci thin chm l mt v n i v i ngnh nng nghip Vit Nam m v tr
trung tm l cy la. Mc d din tch gieo ht tng ln nhng mc gia tng sn lng go
ch bng 1/3 mc ca nm 2012. Nng su t khng tng l mt ro cn khng ch i v i
ngnh m cn c nn kinh t khi khu v c ny vn tp trung gn 50% l c lng lao ng.
Kinh nghim t cnh ng mu l n cho th y Vit Nam cn nhiu tim nng y mnh sn
xu t. Ngoi ra, cn xem x t li th c quyn nh n c v xu t khu go v chnh sch tm
tr go khi hai chnh sch ny ang t ra thiu hiu qu trong vic gi gi tr v xy d ng
thng hiu ca go Vit Nam.
Ngnh chn nui v nui trng ang chng kin nhng iu chnh c c u nhm tng hiu qu
nh quy m. Chn nui nh l s tip tc thu hp do thiu hiu qu v ang phi i mt v i
s cnh tranh t cc DN l n ang thm nhp th trng v i s ch ng v ging v thc n.
0%
4%
8%
12%
16%
20%
2001 2003 2005 2007 2009 2011 2013
Nng nghip Lm nghip Thu sn
14
Quy m ngnh chn nui thay i, trong khi quy m n b sa tng 11,6%, gia sc l y th t
gim v c s lng n v sn lng t 1-2%. n xu t c tra cng chng kin suy gim
khu v c h gia nh, gia tng khu v c DN.
Nhu cu cao v i sn phm g thc y sn lng khai thc (tng ,8%) v hot ng trng
rng, ch yu cc tnh min Trung. Gi tr sn xu t tng nhanh dn t 2007 n 2013 cho
th y tim nng ca ngnh cn nhiu nu duy tr trng bi hon rng hp l.
C
Sn xu t cng nghip nm 2013 tng kh nh sc bt ca ngnh ch bin ch to trong na
cui nm. Ch s sn xu t cng nghip (IPI) ton ngnh tng 5,9% theo nm, trong ngnh
ch bin ch to tng 7,4%, ng g p 90% mc tng PI ton ngnh. D mc tng P nm
2013 cao hn nm 2012 (4,8%), ngnh cng nghip vn cha bt ph nhiu khi so snh v i
2010 (1 ,3%) v 2011 ( ,8%).
H 7. IPI eo 2011-2013, ph m
Ngun: TCTK (2013b)
Hai ch bo tiu th in v ch s s dng lao ng cng gi sn xu t cng nghip khng
ci thin nhiu so v i 2012. Lng in thng phm ca ngnh cng nghip v xy d ng
nm 2013 tng 9,35% so v i 2012 v chim 52,8% lng in tiu th ca nn kinh t (tiu
th in ca c nn kinh t tng 9,09%). Tc tng tiu th in ca nn kinh t gim dn
so v i giai on tr c (trung bnh giai on 2000-2005 l 15%, 2006-2010 l 12,5%) mt
phn c nguyn nhn t s thoi tro ca cc ngnh cng nghip dng nhiu nng lng nh
th p v xi mng, trong khi cc nh my ch bin, lp rp tiu th in t hn ang n r; bn
cnh l tc th ho ang chm li.
-15
-10
-5
0
5
10
15
20
25
30
Ton ngnh Khai thc Ch bin ch to in, gas, n c
15
V tng th, cc DN cng nghip ang gia tng s dng lao ng, m phn l n trong s ny
thuc v cc DN c vn TNN. Ch s s dng lao ng ti thi im 01/12/2013 tng 4,3%
so v i cng k nm tr c, trong mc tng cao nh t ti cc DN c vn TNN v i 6,8%,
tip theo l DN ngoi Nh n c v i 3,6%. Ch s s dng lao ng ti cc DNNN gim 1%
trong nm 2013, hm cc DNNN ang thu hp quy m do tnh hnh kinh doanh kh khn.
H 8. ay i ch s sn xu c p 2010-2014, ph m
Ngun: Tc gi tnh ton theo s liu TCTK (2013b)
S liu PI c iu chnh ma v cng cho th y sn xu t cng nghip tip tc m rng, d
v i tc th p hn 2 nm lin tr c. Trong na cui 2013, sn xu t cng nghip l y thm
gia tc. y l mt tn hiu tt khi s phc hi mnh m hn ca ngnh sn xu t s gia c
trin vng phc hi kinh t; tuy nhin, cn lu rng cc ch bo xu t nhp khu v s dng
lao ng cho th y DN c vn TNN ng g p phn l n vo s ci thin ny v nn tng ca
s hi phc l cha chc chn.
Ngnh ch bin, ch to tng trng kh trong nm 2013 nh p l c gim b t t hng tn
kho v tc tiu th ci thin. Ch s tiu th sn phm nm 2013 tng 10,1% so v i 2012,
c th l nh n hng xu t khu nhiu hn t n c ngoi. Ch s tn kho theo gim
nhanh t 21,5% (so cng k nm tr c) ti thi im 01/01/2013 xung 8,8% vo
01/07/2013, tr c khi nhch ln 10,2% vo 01/12/2013.
H 9. Cc ch bo c bin ch t o 2011-2014, ph m ay i
-3,0
-2,0
-1,0
0,0
1,0
2,0
3,0
4,0
-30,0
-20,0
-10,0
0,0
10,0
20,0
30,0
40,0
P gc - tri P tch ma v - tri chu k - phi
16
Ngun: TCTK (2013b)
Ch s Nh qun tr Mua hng (PM ) ngnh sn xu t ca Vit Nam cho th y iu kin sn
xu t nm 2013 khng nhiu thun li, d b t m m hn nm 2012 (mc im trn 50 hm
iu kin sn xu t ci thin so v i thng tr c v ngc li). PMI t trn 50 im vo 4
thng cui nm hm tnh hnh sn xu t ang tt dn ln khi c 3 ch s ph l sn lng,
n hng, v vic lm u tng. Nu ch s tng hp duy tr trn 50 im cho n u qu III
nm 2014 th c th khng nh s phc hi ang n mt cch vng chc.
H 10. Ch s Mua N n xu t 2011-2013 (PMI)
gun: HSBC-Markit (2013)
Bin li nhun ca cc DN gim khi gi c u vo khng ngng tng, nhiu thng v i bin
l n, trong khi gi u ra gim lin tc v c mc ng k vo 2 qu gia nm (trng
v i giai on PMI xung y). Trong bi cnh gi hng ho c bn trn th trng th gi i i
xung trong nm 2013 do nhu cu gim st cc nn kinh t m i ni, th gi u vo lin tc
-20,0
-10,0
0,0
10,0
20,0
30,0
40,0
n xu t Tn kho Tiu th
42
44
46
48
50
52
54
56
Tc ci thin nhanh hn
Tc suy yu nhanh hn
17
gia tng dng nh l mt bng chng ca s gia tng chuyn gi ti cc DN c TNN v
chi ph logistics trong n c thay i theo h ng b t li.
Dc v
D ngnh d ch v tuy tng trng cao nh t trong s cc lnh v c kinh t, cc kh khn cha
hn qua i. Giao d ch b t ng sn vn m m, ngoi tr phn khc bnh dn, tng 2,2%.
Hot ng kinh t k m si ng khin ngnh vn ti, kho bi v bn bun, bn l tng ln
lt 5,59% v ,52%. Ngnh d ch v lu tr v n ung, thng tin truyn thng c mc tng
cao hn c, tng ng l 9,91% v 8,82%.
Doanh thu bn l tng yu do nhu cu tiu dng b kim ch. au khi loi tr nh hng tng
gi, doanh thu bn l tng th c t 5, %, th p hn nm 2012 ( ,5%) v 2010 (14%). Trong s
cc nh m ngnh c p 1, thng nghip, khch sn - nh hng v d ch v tng 12-13% trong
Hp 1. Logistics Vit Nam
Logistics (t gn ngha nh t l hu cn) khng ch gn v i hot ng kho bi v vn ti, m l
ton b qu trnh ln k hoch, p dng v kim sot cc lung chuyn d ch ca hng ho v
thng tin lin quan t ni xu t pht n ni tiu th. C quy m 20-22 t D/nm, ngnh
logistics ti Vit Nam c tc tng trng hng nm 20%, v c k vng duy tr mc tng
nh vy trong 5 nm t i do tim nng di do (StockPlus, 2014) . Bo co Kho vn hiu qu
(WB, 2014) xc nh gia tng nng l c cnh tranh thng qua nng cao hiu qu vn ti, kho vn
ngy cng tr thnh mt ng l c tng trng bn vng quan trng i v i Vit Nam.
Theo nhiu c tnh, chi ph logistics chim khong 13-15% GDP ca Vit Nam (cc c tnh
mc 20-25% GDP cha c kim chng v thiu c s khoa hc, nn c tham chiu thn
trng). Nh vy, logistics Vit Nam v th tng i c li so v i n c trong khu v c nh
Thi Lan (20% GDP), Malaysia (13%), v b t li hn cc n c pht trin nh Singapore (8%),
M (9,9%) hay Nht (10,6%) (WB, 2013). Ch s hiu nng logistics ca Vit Nam nm 2014
dn u nh m cc n c thu nhp trung bnh th p. Mt im yu c xc nh t th c o ny
l nng l c thng quan (customs) cha theo k p s ci thin cc chiu kch khc, m theo WB
(2014) l do s chm tr t quy trnh th cng; do , cn s m t ng ho ton b quy trnh.
Bng 1.H1. Ch s hiu logistics (LPI)
Ch s (th
hng)
Nng l c
thng quan
C s h tng
Vn ti quc t
Nng l c v ch t lng
logistics
Kh nng truy xu t
Thi gian thng quan
2007 2.89 (53) 2.89 2.50 3.00 2.80 2.90 3.22
2010 2.96 (53) 2.68 2.56 3.04 2.89 3.10 3.44
2012 3.00 (53) 2.65 2.68 3.14 2.68 3.16 3.64
2014 3.15 (48) 2.81 3.11 3.22 3.09 3.19 3.49
Ngun: Arvis, 2014
18
khi du l ch tng 3,5%, tc l mc tng rng r t th p nu loi tr nh hng ca lm pht gi.
Nh vy, ngn sch chi tiu c iu chnh dnh cho cc nhu cu c bn nh t.
cc
Trong nm 2013, gi u vo v gi u ra u tng, tp trung nh m ti nguyn. Ch s gi
nguyn vt liu u vo cho sn xu t nm 2013 tng 3,05% so v i nm 2012, cao nh t
nh m khai khong (9,63%) v n c sch (8,45%). pha u ra, ch s gi bn sn phm
cng nghip tng 5,25% so v i 2012, th p hn mc tng 2 nm tr c. Trong , hng cng
nghip ch bin tng tng i th p (3,40%) so v i khai khong ( , 8%), in (9,2%), v
n c (7,23%), m nguyn nhn ch yu l sc p cnh tranh l n v nhu cu yu hn ch
cc DN trong vic iu chnh gi bn.
T l th t nghip nm 2013 lun cao hn cng k 2012 v c xu h ng cao hn thnh th .
T l th t nghip trn c n c vo cui nm 2013 mc 2,2%, trong thnh th l 3,58%
v nng thn l 1,58%. Th t nghip tng do nn kinh t khng to vic lm cho s
ngi m i gia nhp th trng (khong 1 triu ngi mi nm) v s b m t vic do DN ph
sn v ngng hot ng.
Th trng chnh thc cnh tranh hn thc y khu v c phi chnh thc m rng. T l lao
ng trong khu v c phi chnh thc t 34,6% (nm 2010) tng ln 35,8% (nm 2011) ri
36,6% (nm 2012) do lao ng khng tm c vic hoc m t vic khu v c chnh thc
chuyn sang. Khuynh h ng gia tng ny c th tip din trong nm 2013, d theo c
tnh ban u th t l ny t 33,4%, trong thnh th tin gn hn t i 50%.
H 11. T l th t nghi v u vic lm qu 2010-2012
Ngun: TCTK
2,88%
2,22% 2,08%
1,87%
2,06%
1,81%
2,27% 2,17%
2,32% 2,20%
3,57%
2,96% 3,09%
2,39%
2,75% 2,71%
3,12%
2,51% 2,64%
2,77%
1,50%
1,90%
2,30%
2,70%
3,10%
3,50%
3,90%
Th t nghip Thiu vic lm
19
II. Cc cu
u d c
Tiu dng c nhn t ci thin. Bn cnh th c o tng doanh thu bn l hng ho v d ch v
(tng th c t 5,6%) th theo g c s dng GDP, tiu dng cui cng tng 5,3 % so v i nm
2012. D nhnh hn so v i hai nm tr c nhng tc tng vn th p hn giai on tr c suy
gim. Do tng chm hn tc tng GDP, t l GDP dnh cho tiu dng cui cng gim dn
k t nm 2009 (v i mt ngoi l vo nm 2010) xung cn 5% GDP trong nm 2013.
H 12. S d GDP c o u d m, 2005-2013
Ngun: 2005-2012: ADB (2013), 2013: c TCTK (2014a)
Tiu dng tng chm c nguyn nhn t xu h ng u tin tit kim v ct gim chi tiu ca
h gia nh. Tuy vy, thi bi quan ca ngi tiu dng trong nm 2013 o chiu khi ch
s nim tin ngi tiu dng (do Nielsen kho st) tng t mc y 87 im vo qu /2012
ln 98 im vo qu V/2013. Mt s gia tng tr li ca ch s ny thng bo tr c khuynh
h ng tng chi tiu ca ngi tiu dng. Ch s ny khng thay i nhiu trong nm 2013
(tng 2 im trong c nm) phn nh th c t tiu dng t ci thin v kh c kh nng bt ph
khi nhiu ngi tiu dng cn hoi nghi v kh nng hi phc ca nn kinh t.
C u c
Tng chi ngn sch nm 2013 ( c tnh ln 1 (BTC, 2013)) t gn 931 nghn t ng, tng
ng 26% GDP, v i t trng l n nh t thuc v chi thng xuyn (78%). o v i nm 2012,
khon mc gia tng nhanh nh t trong chi thng xuyn l chi quc phng, an ninh (trn
13%), chi c bit, gio dc o to v s nghip kinh t (cng trn 8%).
63
64
65
66
67
68
69
0,00
2,00
4,00
6,00
8,00
10,00
12,00
2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013
T l so GDP (phi) Tng trng (tri)
20
Chi thng xuyn tng nhanh do iu chnh lng ti thiu hng nm v s m rng ca khu
v c cng. T 2008 n 2013, lng ti thiu c iu chnh hng nm, ln gn nh t (tng
9,5% vo ngy 01/07/2013) c th c hin s m hn l trnh na nm. Cc ln iu chnh
lng ti thiu lin tip nhm b p sc mua yu i ca ng tin khi lm pht tng nhanh
trong giai on tr c. Lao ng khu v c cng bng n cng to sc p ln chi thng xuyn
cng v i s bnh tr ng ca khu v c kinh t nh n c. Trong giai on 2007-2012, i ng
vin chc tng hn 25%, cng chc tng 15%4, ch yu c p a phng. i hi ct gim
bin ch ngy cng bc thit khi ngn sch t i gi i hn phi vay n b p chi thng
xuyn ch khng cn ch dnh u t pht trin5, mt biu hin ca s thiu bn vng.
H 13 C c m 2010-2013, v m
gun BTC (2013)
Chi u t pht trin cho th y ang c s iu chnh khi t 219 nghn t ng trong nm
2013, gim t 2 8 nghn t ng trong nm 2012.
u
Tng u t ton x hi nm 2013 chim 30,4% GDP, thu hp ng k t mc trn 40%
GDP nhiu nm tr c. Quy m u t trn GDP gim ang gip h nhit nn kinh t, hn ch
mc lng ph trong u t nhng cng ng thi km ch GDP khi m hnh tng trng
vn ch yu theo chiu rng.
4 nh Qun (2013), B my cng chc tng ln theo tng nm, Thanh Nin Online, ti
http://www.thanhnien.com.vn/pages/20131120/bo-may-cong-chuc-tang-len-theo-tung-nam.aspx 5 Phm Th Anh, tr li phng v n bo Tui tr, N cng sp t i ln ranh , Tui Tr Online, ti
http://tuoitre.vn/Chinh-tri-Xa-hoi/602647/no-cong-sap-toi-lan-ranh-do.html
20,00%
25,00%
30,00%
35,00%
40,00%
0
200
400
600
800
1000
1200
2010 2011 2012 2013
Chi u t Chi thng xuyn
Tr n v vin tr Chi ngn sch/GDP (phi)
21
Tnh theo gi so snh th vn u t nh n c khng tng trong ba nm gn y, t trng u
t nh n c trong tng u t ton x hi gim t trn 50% giai on 2001-2005 cn khong
37% vo nm 2013. Tuy nhin, ti c c u u t cng trong thi gian qua, nu c , ch mang
tnh i ph v i tnh trng thiu kh nng cn i vn, u t dn tri, thiu ng b hn l
kt qu ca mt th ch phn b v qun l vn u t nh n c hiu qu hn c p a
phng6. u t tr c tip n c ngoi ( D ) ang dn dt tc m rng u t ca nn kinh
t. Theo s hu, u t ca cc DN c vn TNN tng 9,9% so v i 8,6% ca khu v c nh
n c v , % ca khu v c ngoi nh n c. Cc mc tng trn u cha iu chnh yu t
gi; do vy, mc tng th c t s th p hn. Vn ng k v c p m i D t khong 23 t
USD (tng 40% so v i 2012) cho th y nim tin ca nh u t n c ngoi ang quay li nh
nhng thay i tch c c trong n c.
H 14 u c c o m 2006-2013, D v m
gun: tnh ton ca tc gi t s liu ca TCTK (2014a)
Vn TNN gii ngn t 11,5 t USD, tng 9,9% so v i 2012; tuy vn gii ngn cao nh t
trong nhiu nm nhng t l gii ngn so v i GDP gim cn ,7% t mc 12,7% nm 2008.
Tng t , so v i tng u t ton x hi th TNN gim t 30,4% xung 22% (2013). Nh
vy, so v i giai on tr c khng hong, vn TNN vo Vit Nam gim tng i. iu ny
c th xu t pht t s nhn thc ca nh u t v nhng ro cn khi sn xu t kinh doanh ti
Vit Nam. l mi trng kinh doanh k m thn thin (ng th 99/189 v Thun li Kinh
doanh (WB, 2013)), thiu t do kinh t (xp th 147/178 v T do Kinh t (Miller v cng
6 Bch Ngc (2013), TS. Nguyn nh Cung: C cu DN th kh m ti c c u! Bo t Vit, online ti
http://baodatviet.vn/chinh-tri-xa-hoi/tin-tuc-thoi-su/tsnguyen-dinh-cung-co-cuu-dn-thi-kho-ma-tai-co-cau-
2360365/
0%
2%
4%
6%
8%
10%
12%
14%
16%
0
10
20
30
40
50
60
70
80
2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013
Vn ng k Vn gii ngn D gii ngn/GDP
22
s , 2014)), v tham nhng lan trn (xp th 116/177 v Nhn thc Tham nhng). Vic xu t
hin cc d n TNN c quy m l n t USD l thnh qu ca nhng u i ti a nhm
li k o cc nh u t n c ngoi vo Vit Nam v c s u tin vo cc khu cng nghip
pha Bc. D theo cc tnh, thnh ph c s phn bit r rng: cc thnh ph trung ng thu
ht cc doanh nghip trong lnh v c cng ngh cao d a vo ngun ch t xm ti ch, cn cc
tnh m i ni thu ht cc ngnh ch bin ch to do c chi ph lao ng th p v nhng u i
l n v m rng u t.
Bng 2. Th h cc bng xp h m ng kinh doanh 2010-2013
C 2010 2011 2012 2013
Nhn thc tham nhng 116 112 123 116
T do Kinh t (im) 144 (51,6) 136 (51,3) 140 (51) 147 (50,8)
Thun li kinh doanh 88 98 98 99
Cnh tranh ton cu (im) 59 (4,3) 65 (4,2) 75 (4,1) 70 (4,18)
Ngun: T chc Minh bch Quc t, Qu Heritage (Miller, Kim v Holmes, 2014), Ngn hng Th gi i (WB,
2013), Din n Kinh t th gi i (Schwab, 2013).
m
Hp 2. NN d i d v mua l i (M&A)
Mt xu h ng ang n r trong vn TNN l st nhp v mua li m ch yu l mua bn c phn cc doanh nghip ni a, ch yu l cc DN s dng n by ti chnh cao v gp trc trc trong kinh doanh, thm nhp th trng v gii quyt cc nhu cu n c bn a. Do quy nh hin ti hn ch t l s hu ca nh TNN mt s cc lnh v c quan trng nn cc thng v st nhp v mua li cha k o theo s thu t m DN cc lnh v c ny.
Cc thng v mua bn t cc i tc Nht Bn nhm vo lnh v c ti chnh v tiu dng (chim trn 25% tng gi tr M&A), cc i tc Trung Quc nhm vo cc lnh v c khai thc ti nguyn, v cc i tc A EAN vo lnh v c xy d ng v vt liu.
Bng 1.H2 S th v v ca cc v M&A m, 2009-2013.
S thng v Tng gi tr (t USD)
Vn TNN (t USD)
T Nht Bn (t USD)
2009 295 1,14
2010 245 1,75
2011 267 6,25 2,6 0,9
2012 157 4,9 3,5 1,2
Ngun:B KH-T
Gi tr ca cc thng v M&A l n dn theo hng nm, v d kin s cn tng mnh trong cc nm t i, khi mi trng kinh doanh thun li hn v php lut cho ph p t l s hu cao hn v i cc nh TNN v i mc ch thu ht vn v kinh nghim qun l h tr ti c c u v v c li cc DN trong n c ang kh khn.
23
Thng mi nm 2013 tip tc khi sc nh cc DN c vn TNN. Kim ngch xu t khu t
132,1 t D, tng 15,4%, trong khi nhp khu t kim ngch 132,13 t D, tng 16,1%.
H 15. Kim ng c m i 1995-2013, t USD
Ngun: IMF, TCTK
Khi DN c vn TNN chim 61% kim ngch xu t khu v 56% kim ngch nhp khu. Cc
DN ny t tng trng kim ngch 2 chiu thng mi khong 25% nh cc sn phm in
t, in thoi, dt may, giy d p. Kim ngch in t in thoi chim t trng 4,4% trong
-40
-20
0
20
40
60
80
100
120
140
1995 1997 1999 2001 2003 2005 2007 2009 2011 2013
Cn cn Xu t khu, fob Nhp khu, cif
24
nm 2008 tng ln 24% trong nm 2013 v vt qua nh m nng sn t nm 2012. Do
hm lng nhp khu l n, xu t khu ca khu v c ny ng g p khng nhiu cho GDP.
Cng nghip ph tr yu v mng, gia tng sn xu t v xu t khu k o theo gia tng nhp
khu linh kin. Cc ngnh sn xu t c xu t khu nhiu nh t cng ghi nhn nhp khu nhiu
nh t, nh bng, vi, nguyn liu giy d p, linh kin in t v linh kin in thoi. Mc
nhp khu hng cng nghip ph tr phn nh kh nng cung c p r t hn ch trong n c;
lin kt k m gia DN trong n c v i DN n c ngoi ng ngha v i cng ngh khng
c chuyn giao. y l mt nguy c l n trong trng hp cc d n ny rt khi Vit
Nam, hu qu tim tng l mt l hng l n v nng l c sn xu t trong nn kinh t v thnh
qu nhiu nm ci cch b cun tri.
Kim ngch xu t khu than , du th gim mnh; hng nng sn nh c ph, go v sn u
m t gi v lng. iu ny gii thch tc tng khim tn 3,5% ca khu v c kinh t trong
n c v phn l n DN trong n c vn cha tm c h ng m i cho sn xu t v u ra trong
sn phm trong bi cnh cnh tranh ton cu gay gt.
L nm th hai khng cn nhp siu, cn cn thng mi Vit Nam thng d 9 triu D do
s cn bng gia nhp siu ca khu v c kinh t trong n c (6,48 t USD, tnh c nhp xng
du) v i xu t siu ca khu v c c vn TNN.
III. Cc c v m
C c a o
Trong nm 2013, cn cn vng lai c h tr bi dng kiu hi di do v cn cn thng
mi cn bng. Ngoi hi c nm c t 10,65 t D, tng 6,5% so v i mc 10 t USD
trong nm 2012 (WB). Cn cn vng lai c nm c t thng d t 5,2% GDP (ADB) n
5,6% GDP (IMF, WB).
Cn cn vn v ti chnh c h tr nh vn FDI (6,7% GDP), song s t thng d th p
hn nm ngoi do dng tin gi chuyn ra n c ngoi (v i lu lng l n trong qu /2013)
khi s cn bng gia VN v D lung lay. Mc lin kt th trng ti chnh quc t
tng i th p t Vit Nam bn ngoi vng xoy b t n tin t ti mt s th trng m i ni
trong khu v c.
H 16 C c a o 1996-2013, t USD
25
Ngun: IMF
Nhm th c hin mc tiu n nh t gi, NHNN tip tc mua vo ngoi hi trong nm 2013
v i s h tr ca cn cn thanh ton thng d. Cc c tnh t d tr ngoi hi Vit Nam
mc 25,5 t USD vo cui nm 2013, tng ng 12 tun nhp khu. y cha phi l mc
d phng l n khi Vit Nam tng gnh ch u nhiu t rt vn mnh trong vi nm gn
y. chng tt hn v i cc c sc t bn ngoi, lng d tr ti thiu c khuyn co
mc 15 tun nhp khu. Cc n c trong khu v c c th trng ti chnh m hn ang c d
tr ngoi hi mc r t l n nh Thi Lan (1 0 t USD), Malaysia (140 t D), v
Indonesia (100 t USD).
C c c
Tng thu ngn sch 2013 c t 819.334 t ng, vt 0,4% d ton; nu loi tr khon ghi
thu N NN th thu cn i th p hn 1,3% so v i d ton. Thm ht ngn sch 2013 c t
190.200 t ng, tng ng 5,15% GDP, th p hn mc Quc hi thng qua vo cui nm
l 5,3%. Ngun thu b nh hng bi ln s ng DN ph sn buc Chnh ph tng cng
mt s khon thu ni a, bao gm thu c tc DNNN v li nhun li t cc Tp on,
Tng cng ty (29.190 t ng), tin li du kh (3.980 t ng) v gn 12.000 t ng khc.
Mc thm ht vt 5% GDP v cao hn 2 nm lin tr c ang t ra nhng hoi nghi v tnh
bn vng ca ngn sch v kh nng kim sot n cng. Trong khi ngun thu gim i do
doanh nghip suy yu th chi ngn sch khng gim tng ng v i ngun thu. au 2 nm c
d u hiu c kim ch th thm ht ngn sch tng vt trong 2 nm 2012 v 2013. Vic phi
i vay n nhiu hn s nh hng ln th trng vn, d c th khng tr c tip nhng vn
tim tng nhng ri ro, nh k vng v lm pht cao s lm gim lu lng cc hot ng
-20
-15
-10
-5
0
5
10
15
20
199
6
199
7
199
8
199
9
200
0
200
1
200
2
200
3
200
4
200
5
200
6
200
7
200
8
200
9
201
0
201
1
201
2
201
3
A. Cn cn vng lai B. Cn cn vn v ti chnh
C. Li v sai s t D. Cn cn tng th (A+B+C)
26
kinh t hoc gi cho li su t cho vay khng gim na. Hin n cng ang tng nhanh hn
GDP v t i cui 2013 c c tnh mc 95 t D, tng ng 56,2% GDP (tng so
v i 54,9% nm 2011 v 55,7% nm 2012, cha gm cc khon n n c ngoi ca DNNN);
cn n n c ngoi gim cn khong 39,5% GDP.
H 2 17 C c c 2005-2013, v m GDP
Ngun: tnh ton ca tc gi d a vo s liu ca BTC v TCTK
IV. v v
v
nh h ng iu hnh v li su t t thay i trong nm 2013 khi lm pht c d u hiu n
nh. Trong na u nm, li su t ti chit kh u v ti c p vn gim 2 im phn trm, cn
tng ng l 5% v 7%. Vo gia nm, trn li su t huy ng gim cn 7% v i k hn d i
thng, v li su t cc k hn l n hn c th ni. Th c t ti cc NHTM c thanh khon
tt th li su t huy ng ngn hn lun th p hn trn li su t t 1 n 2 im phn trm. Ni
m nh v lm pht cao trong qu kh gi li su t th c dng trong na cui nm. D li
su t huy ng tng i th p khin gi tin cng tr nn b t li nhng lng tin gi ti h
thng ngn hng tng tng i cao, trong tin gi dn c tng 23,42% cn tin gi ca
cc t chc kinh t tng 22,35%.
H 18 u t u
0,0%
1,0%
2,0%
3,0%
4,0%
5,0%
6,0%
7,0%
8,0%
0
50
100
150
200
250
2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013
Thm ht/GDP (%) Thm ht (nghn t ng)
27
Ngun: NHNN, 2013a
pha cho vay, li su t huy ng v cho vay gim 2 - 3% so v i u nm, huy ng vn k
hn d i 12 thng ti a t 7,5%, trn 12 thng ti a t 8,5%. Li su t cho vay nng thn
mc 7-9%, vay sn xu t kinh doanh mc 10,5% cho cc khon vay m i. Bin li su t
rng khong 3% cho th y cc ngn hng tip tc duy tr mc chnh tng i cao x l n
x u.
Tc tng trng tn dng c phn chm li t qu /2013, ch u nh hng mt phn t
tc m rng pht hnh tri phiu t thng 8. Tuy nhin, n ht nm, tng trng tn dng
c cng b mc 12,51% so v i cui nm ngoi, mt mc tng b t thng7. X t cho c
nm, tc gia tng tn dng chm chp phn nh nn kinh t cn tng i yu. im tch
c c t tn dng tng chm l t l cho vay so v i huy ng tr v mc an ton hn i v i
ton h thng, t khong hn 100% xung cn 93% trong nm 2013.
H 19 dng
7 S liu hiu chnh trung bnh 2 thng tr c v sau cho th y mc tng trong thng 12 ch nn bng mt na
mc cng b. S tng vt vo thng 12 hng nm thng c NHNN din gii bi tnh ma v, song khng hon ton hp l khi nn kinh t khng th h p th ni lng tin nh vy m khng lm lm pht tng mnh.
0%
2%
4%
6%
8%
10%
12%
14%
16%
C bn Ti chit kh u Ti c p vn
28
Ngun: NHNN (2014) v tnh ton ca tc gi. D n thng 12 iu chnh bng cch l y trung bnh d n thng
11 v thng 1 nm sau.
Tng lng TPCP pht hnh qua KBNN trong nm 2013 t 190 nghn t ng, tng 13,6%
so v i 2012, nhm ti tr bi chi ngn sch. Tri phiu k hn 2-3 nm (chim 76% khi
lng pht hnh) vn c a thch bi mc ri ro th p v l knh gii ph ng vn ca
NHTM trong lc k vng kinh t phc hi. Li su t lin ngn hng th p cng l yu t thc
y NHTM tham gia th trng tri phiu, iu ny k o gim li su t tri phiu trn th
trng th c p v li su t cho thu trn th trng s c p.
Dng nh sau khi nhn th y vic gim d n tn phiu ch t c nhng kch thch tn
dng hn ch, trong khi thanh khon h thng bc l d u hiu d tha ngy cng l n v to
sc p ln t gi, NHNN pht hnh tn phiu tr li kt hp v i hot ng ht rng trn th
trng m. Theo d liu ca ADB, s d cui nm 2013 ca tri phiu kho bc l 33 ,9
nghn t ng, tn phiu NHNN l 38,5 nghn t ng. Tng cng d n tri phiu bng ng
ni t l hn 744 nghn t ng, tng ng hn 20% GDP.
H 20 D u b ng ni t, ng.
0,0%
10,0%
20,0%
30,0%
40,0%
50,0%
60,0%
-1,0%
0,0%
1,0%
2,0%
3,0%
4,0%
5,0%
04-1
2
06-1
2
08-1
2
10-1
2
12-1
2
02-1
3
04-1
3
06-1
3
08-1
3
10-1
3
12-1
3
d n gc d n iu chnh
29
Ngun: ADB Bonds Online, 2014
N x u tip tc lm t lit cung tn dng. Tnh n cui thng 10/2013, NHNN cng b n
x u (ni bng) chim khong 4,73% tng d n. Con s ny cha tnh s n x u qua x l v
ang theo di ngoi bng l 105.900 t ng, chim khong 3,19% tng d n. Hng nh
gi tn dng Moodys nvestor ervices c tnh con s n x u tng cng khng d i 15%.
T i cui nm 2013, n x u ton h thng ngn hng theo s liu bo co ca cc NHTM
gim cn 3,79% nhng dng nh l kt qu ca s tng d n t bin vo thng 12 cn s
n x u khng i. NHNN c tnh con s n x u vo khong 9% do bao gm cc khon n
c c c u li v gi nguyn nh m n theo Quyt nh 780. Trong nm 2013 c 8/9 ngn
hng th c hin n ti c c u, VAMC c thnh lp v tin hnh thu mua 38.900 t ng
n gc v i gi tr tri phiu khong 32.400 t ng.
V i vic p dng quy ch iu hnh th trng m (OMO) hp l hn (h tr thanh khon
ch ng) cng v i quy nh cht ch hn (yu cu trch lp d phng), th trng lin ngn
hng c mt nm tng i trt t . Li su t qua OMO gim cn 5,5% t thng 7/2013 trong
s ng b ho v i quyt nh gim li su t iu hnh trong thng 5 cng khin li su t lin
ngn hng kh leo thang trong na cui nm. Tnh trng chung c nm l di do thanh
khon, cng thng khng k o di lu v khng lan sang th trng mt (huy ng t dn c
v t chc kinh t) nh mt s nm tr c. Giao d ch tp trung k hn qua m v 1 tun.
H 21 u b qu l , m
0
100
200
300
400
500
600
700
800
Kho bc NHNN Khc Doanh nghip
30
Ngun: NHNN, 2013b
T gi c iu chnh tng 1% vo cui thng /2013 sau khi chm trn trn th trng
chnh thc trong sut hn 1 thng. p l c ln t gi ch lng xung sau khi NHNN ht VND
qua th trng m v bm ngoi t t d tr ngoi hi, bn cnh cc bin php gim st
nh m 14 NHTM c hot ng ngoi t nhiu nh t (cho d vic can thip khin li su t
lin ngn hng bin ng v nh hng n tin pht hnh tri phiu do cc NHTM l
ngi mua chnh). iu ny cho th y NHNN nh t qun duy tr nim tin ca th trng v
s n nh ca t gi. Do , xu t hin d u hiu ca hin tng carry trade ng D
tn dng chnh lch li su t khi kh nng gim gi ca tin ng l khng cao. a phn cc
NHTM duy tr trng thi m ngoi t, cng v i ngoi t ca dn c v doanh nghip chuyn
i t USD sang VND, gip NHNN mua mt lng ngoi t vo d tr m n cui nm c
t trn 25,5 t USD.
H 22 quy i VND/USD
0
5
10
15
20
25
Qua m 3 thng
31
gun NHNN (2013c), Vietcombank (VCB, 2013).
ng Vit Nam cng gim gi nh so v i cc ng tin ca cc i tc thng mi chnh, tr
Nht Bn. Nu tip tc gi t gi n nh nh hin nay, hoc k c gim gi ng tin Vit 2
- 3% trong c nm 2014 th ng tin Vit cn tng i mnh, gia tng sc p ln nn sn
xu t ca Vit Nam trong nhng nm t i, c bit v i cc doanh nghip phi cnh tranh v i
hng nhp khu.
V.
V
Ch u nh hng t nhu cu yu hn trong n c v gi vng lao dc trn th trng th gi i
(phn ng tr c quyt nh thu hp chng trnh n i lng tin t ti M), gi vng C
gim 12 triu ng/lng, tng ng 24% so v i u nm. Cui nm, gi vng ming SJC
mc 34,7 triu ng/lng, th p nh t trong vng 3 nm tr li. Nhn ch dn c a
chung so v i vng ming do mc chnh v i gi th gi i ch khong 1 triu ng/lng so
v i 3-4 triu ng/lng ca vng ming.
Thang su l thi im ch m dt hot ng huy ng vng trong h thng ngn hng v cc
t chc tn dng (d n tn dng tn khong 4 t n vng cha t t ton). Lm pht th p, mi
trng v m lnh mnh, v hot ng tn dng vng b c m cng gim thiu cc hot ng
u c lin quan n vng. Cc NHTM hon t t vic t t ton 30 t n vng huy ng (d 4
t n vng tn dng do cha o hn), song lng vng ny vn nm ti cc ngn hng do c
nhiu ri ro lin quan n vic rt ra. Lng cung vng ca NHNN trong nm 2013 x p x 70
20.400
20.600
20.800
21.000
21.200
21.400
Lin ngn hng Bn ra, VCB
32
t n, cho th y nhu cu v vng cn cao b t ch p ngi mua phi b thm khong 10% so v i
gi th gi i. Theo WGC, nhu cu vng ca Vit Nam tng 20% trong nm 2013, trong
vng trang sc tng 4% ln 11,9 t n v vng u t tng 23% ln 80,3 t n.
H 23 G v , u /l ng
Ngun: Cng ty Vng bc qu i Gn (SJC, 2013)
C o
Ch s chng khon 2 sn tng im kh nh dng tin vo mnh tr c trin vng nhu cu c
phiu ca khi ngoi tng mnh trong nm 2014. Th trng ang hy vng th trng chng
khon s cn tng im mnh hn sau khi t l nm gi c phiu ca nh u t n c ngoi
c nng ln t i 0% vo gia nm 2014. Kt thc nm 2013, ch s VN-Index ca sn
HOSE t 507,78 im, tng x p x 23% so v i u nm. HNX-Index cht mc 65,19
im, tng 14% so v i u nm.
Theo thng k, cc nh u t n c ngoi trong nm 2013 bm n 7.667 t ng (365
triu D) vo th trng chng khon Vit Nam. Trong , h dnh gn 6.330 t VND
ti sn chng khon H Ch Minh (HO E) v 1.337 t ng trn sn giao d ch chng khon
H Ni (HNX). Mc mua rng ca nh u t ngoi phn nh trin vng tch c c ca th
trng trong bi cnh nn kinh t cn tng i yu.
28,0
30,0
32,0
34,0
36,0
38,0
40,0
42,0
44,0
46,0
48,0
Gi bn ra, SJC
Gi cao nh t, th gi i
33
H 24. Bi c o P H C M
Ngun: Cng ty Chng khon B DV (BSC, 2013)
Tng gi tr vn h a th trng hin t khong 964.000 t ng, tng ng 31% GDP v
tng 199.000 t ng so v i cui nm 2012.
B
Th trng b t ng sn trong nm 2013 ang cho th y nhng n l c t cu mnh t pha
ngi bn ang thu ht ngi mua tr li th trng, trong khi g i h tr tn dng khng c
tc ng ng k. T l h p th cn h tng ng k (qu /2013, H Ni tng 9%, TP.
HCM tng 12% so v i qu tr c, theo Savills) nh gi hp l, phng thc tr tin linh hot,
h tr tn dng t ngn hng, v uy tn ca ch u t. Tc bn hng v giao d ch mnh
(nhiu d n phn khc bnh dn c t l bn n 80% ti TP H Ch Minh) trong qu
IV/2013 cho th y tn hiu tt i v i th trng b t ng sn. Ngoi ra, lng vn D ng
k vo lnh v c b t ng sn nm 2013 ln t i 951 triu USD t 20 d n u t m i cho
th y tim nng ca th trng ny vn cn di do.
0
200
400
600
800
1000
1200
1400
0
20
40
60
80
100
120
140
160
180
200
u
Khi lng im ng ca
34
CHNH CH KINH V M
Trong Bo co Thng nin Kinh t Vit Nam 2013, Nguyn c Thnh v cng s (2014)
nhn nh nm 2012 l mt nm khng thnh cng v th c thi nhng tng chnh sch
c ra t nhng nm tr c v cn y nhanh tin th c thi cc chnh sch ti c c u
nn kinh t trong nm 2013. Tuy nhin cho n cui nm, nhng nh hoch nh chnh sch
vn cha tm c cch thc kh d g b nhng rng buc ang km hm tng trng
kinh t. Duy tr mi trng v m n nh l hp l khi phc nim tin ca ngi tiu
dng v cng ng doanh nghip, song iu l cha khi vn thiu cc bin php th c
s x l cc v n nn tng. Mi trng kinh doanh k m thn thin v khng ci thin s
cn hn ch u t, k o di tr tr v gy cn tr n qu trnh ti c u trc, x l n x u v
thay i m hnh tng trng. Phn tip theo ca chng s phn tch khng gian chnh sch,
ni dung chnh sch v m c trin khai trong nm 2013 v cc kt qu t c.
V khng gian chnh sch nm 2013: tha k nhng kh khn li t cc nm tr c, 2013
l mt nm cc nh iu hnh phi xoay x trong khng gian chnh sch cht chi t
c cc mc tiu do ng v Quc hi t ra. Thm ht ngn sch l n v ngun thu suy
gim nhanh ch ng hn ch nhng chnh sch quyt lit hn t pha ti kho, v d nh
min gim thu su hn. Tnh th cng khng cho ph p trin khai kch cu bng u t
cng do chc chn phi thng qua vay n m bi hc v s thiu hiu qu kinh t ca u t
cng cn nguyn m i v kh nng lm chm tin ti c c u u t cng l c c s. Cc
DN cha tm c h ng i m i v u ra cho sn phm cho nn nhu cu tn dng th p,
khin cho cc bin php gim li su t t c hiu qu i v i khu v c sn xu t. m nh v
lm pht cao trong qu kh gi cho li su t khng gim su d trng thi d tha vn
trong h thng ang bo mn sc mnh ti chnh ca cc ngn hng. Trong bi cnh , cc
chnh sch kinh t h ng t i duy tr mi trng v m bnh n, ch i tn hiu phc hi ca
cc thnh phn kinh t bi qu trnh t thanh lc v o thi. Tin ti c c u c cm
nhn r rt hn nm 2012 song vn cn chm hn k vng.
V ni dung chnh sch 2013 v cc kt qu t c:
gh quyt s 01/ Q-CP ngy 07/01/2013 ca Chnh ph xc nh ba mc tiu chnh l tng
cng n nh kinh t v m, lm pht th p hn, tng trng cao hn nm 2012, c th c
hin nh tp trung tho g kh khn, thc y pht trin sn xu t kinh doanh. Ngh quyt
s 01 phn nh nhn thc ng h ng ngay t u nm ca Chnh ph v c dy ng l c
35
kinh t sau khi bnh n v m t c. Cc mc tiu chiu su l y mnh th c hin 3
t ph chin lc [y mnh ci cch th ch, nng cao ch t lng ngun nhn l c, v tp
trung ngun l c xy d ng h thng kt c u h tng8] gn v i ti c c u nn kinh t, chuyn
i m hnh tng trng. i v i u t cng l r sot, hon thin php lut, c ch php
lut, xy d ng tiu ch nh gi hiu qu u t nh n c. i v i h thng cc t chc tn
dng l trin khai n ti c c u h thng cc TCTD; r sot, nh gi, phn loi cc
TCTD, nh t l cc t chc yu k m, tp trung x l n x u. i v i DNNN l y mnh c
phn ho, thoi vn nh n c, trin khai n ti c c u DNNN. au , ni tip gh quyt
13 c trin khai t na cui nm 2012, Chnh ph ban hnh gh quyt s 02/ Q-CP ngy
07/01/2013 v cc gii php tho g kh khn cho sn xu t- kinh doanh, h tr th trng,
gii quyt n x u trong nm 2013. Ni dung ca cc bin php ti kho cho th y Chnh ph
quyt tm h tr doanh nghip trong nm 2013, c th l gia hn thi hn np thu thu
nhp doanh nghip (TNDN), thu gi tr gia tng (GTGT) v thi hn np tin s dng t;
gim t l thu i v i mt s khon thu N NN v hon li tin thu bo v mi trng
np, nhng nu so snh v i 2012 th quy m nh hn.
8 Trong ngoc l ch thch ca nh m nghin cu
Hp 3. C c tr thu m 2013
Bng 1. H3. Min gim thu v u N NN c o cc m 2013
K o mc G ( )
Gia hn
Thu TNDN 4.660
Thu GTGT 4.666
Tin s dng t 2.167,6
Gim
Tin thu t 2.717,4
14.211
Ngun: BTC
o snh v i kt qu chnh sch min, gim v gia hn np thu v N NN trong nm 2012
(Nguyn c Thnh v cng s , 2014) th trong nm 2013 khng min thu mt s khon thu
TNDN, thu nhp c nhn (TNCN), v thu mn bi. C th p l c thm ht ngn sch l n
buc thay th vic min gim thu (s min gim trong nm 2012 l 17 8 t ng thu TNCN v
80,7 t ng thu TNDN) v bng bin php gia hn thu. Lng thu m DN, c nhn vay
mn t ngn sch nh n c trong nm 2013 qua hnh thc c gia hn thu t x p x 11.500
t ng, tng ng 81% tng lng thu c h tr, so v i 70% ca nm 2012.
36
Nhng kt qu t c t n l c duy tr n nh v m trong nm 2013 l ng ghi nhn.
Tuy s phc hi kinh t m i khi pht, mong manh v khng bt ngun t gc r vng
chc9, nn kinh t dng nh trnh c nhng k ch bn ti t nh t (tng trng tip tc
gim su v lm pht cao quay tr li), nim tin c ci thin. D vy, nhng lo ngi v
tng cu yu t v s suy yu ng l c sn xu t ca doanh nghip ni a khi nn kinh t hi
nhp ngy cng su v i th gi i dng nh ph b ng ln nhng thnh qu mong manh t
c. Ngoi ra, thm ht ngn sch l n tip tc d y ln ch trch v chi tiu thng xuyn
qu l n v n cng tng nhanh vt ngoi tm kim sot.
ng sau nhng ch tiu tch c c l nhiu v n gy lo lng. gim ca lm pht, c
dn dt bi tc tng chm ca tng cu, l n t nhng tc ng t vic iu chnh gi
d ch v cng. Gnh nng v gi c nh i phn no do lm pht th p cha th gii ta tm l
bi quan vn ng tr trong tm tr ngi tiu dng m tip tc c th trong hnh vi tit kim.
Tng trng kinh t nhnh hn so v i nm 2012 nhng khng ng u: tc tng trng
chnh lch ngy cng l n gia lnh v c d ch v v ch bin ch to so v i nng nghip v
khai khong, gia khu v c DN c vn TNN v khu v c trong n c. Nng l c sn xu t v
xu t khu ca nn kinh t hin nghing v pha khu v c DN c vn TNN. xu t hin ca
hng vn doanh nghip m i v quay tr li hot ng cha thay th c s lng l n hn
gii th v dng hot ng, khin th t nghip gia tng v khu v c phi chnh thc m rng.
Nhiu DN trong n c ui sc dn d i sc p cnh tranh ngy cng l n, m t th phn v
li mt khong trng rng ri cho cc DN n c ngoi m rng, sn phm t bn ngoi xm
l n ngy cng su, trong c sn xu t ln tiu dng. Do thiu vng cc mi lin kt chiu dc
v m nht trong mng sn xu t ng Nam , d Vit Nam hi nhp v m ca nhanh
ch ng theo cc hip c thng mi nhng a s cc DN trong n c vn cn lc lng v b
ng.
i v i cc mc tiu chiu su, 2013 m i ch l mt nm chy cho cc nm tip theo, khi
mt s v n nn tng c t ln bn ngh s . Hin php 2013 c thng qua, nh
d u b c d ch chuyn ng k t mt o lut gc trong h thng php lut ca quc gia
sang hi h ng ca mt bn kh c x hi. Hin php m i khng c nhiu im ci cch
ni bt v chnh quyn a phng ngoi tr ti thit lp m hnh hnh chnh kinh t c bit
Vn n, Ph Quc, Lt. Cha c nhiu nhng thay i mang tnh t ph v mt th
ch kinh t, vn gi nguyn nh h ng ca kinh t Nh n c v vai tr ca DNNN trong
9 Nhn nh ca Thng c NHNN Nguyn Vn Bnh v i Qu Tin t Quc t vo thng mi 2013.
37
nn kinh t th trng, iu tng c trng i s thay i trong t ci cch ln ny. Khng
k m quan trng, n tng th ti c c u kinh t cui cng cng c thng qua vo thng 2
d nhng ni dung cn khi qut v vn phi ch i cc ni dung c th c trin khai
trong thi gian sp t i m i nh gi c.
10
10
Bloomberg, Vietnam State Companies Still Dominate in Constitution ti http://www.bloomberg.com/ news/2013-11-26/vietnam-state-companies-still-dominate-in-constitution.html
Hp 4. Hi a i 2013
Trong Hin php sa i, ch kinh t c hin nh t iu 50 n iu 57 trong chng .
c k vng l c hi a Vit Nam tin gn hn n mt nn kinh t th trng, hon thin th ch kinh t-x hi v lm m i ng l c tng trng nhng Hin php sa i thiu nhng thay i quan trng. i din v i cc thch thc ti c c u kinh t v rng buc v mt th ch ln tng trng, cc nh lp php l a chn duy tr th ch kinh t ang vn hnh y trc trc. Mc d vn hin nh quyn t do kinh doanh, quyn t hu v s bnh ng tr c php lut, Hin php m i tip tc khng nh nn kinh t Vit Nam l nn kinh t th trng nh h ng x hi ch ngha, vai tr ch o ca kinh t nh n c, v t ai, ti nguyn thuc s hu ton dn. Khng c din gii ring v phm vi quyn hn ca Nh n c nhng ni hm l tng i r rng trong cc iu 53, 54, 55 ( t ai, ti nguyn, khong sn, ti sn do Nh n c u t, ngn sch nh n c, d tr quc gia, qu ti chnh nh n c,... do Nh n c i din ch s hu v thng nh t qun l).
Khi nim nh h ng x hi ch ngha vn cha c lm sng t trong Hin php sa i hay mt vn bn chnh thng no. Kin gii gn nh t xu t hin trong Ngh quyt 21-NQ/TW ca Ban Ch p hnh Trung ng ng Cng sn Vit Nam kh a X, trong cp v mt nn kinh t va tun theo quy lut chi phi ca kinh t th trng, va ch u s chi phi bi cc quy lut kinh t ca ch ngha x hi v cc yu t bo m tnh nh h ng x hi ch ngha, nhng ni dung ca v sau cho t i nay vn cn khuyt. Vic ch p nhn s khng r rng trong Hin php s ng cch din gii v trin khai Hin php theo kin ch quan ca ngi c thm quyn, pht sinh ri ro i khng quyn li v xung t li ch do c din gii nhiu cch khc nhau.
Kinh t nh n c l khu v c lm n thiu hiu qu nh t ca nn kinh t, hin ch u trch nhim i v i 70% s n x u ca nn kinh t v khong mt na s n cng. Ti khng nh vai tr ch o ca kinh t nh n c v phm vi can thip ca nh n c vo nn kinh t khin nhng ci cch cn thit tng cng minh bch, kh tn trch nhim ng tr c ri ro b tr hon, gy b t an cho cc nh u t. H c th cho rng ng thi sa i ny phn nh th c tm khng mun ci cch ca Vit Nam v l mt tn hiu sai lm. D c th khng gy suy gim u t vo Vit Nam trong ngn hn do sc h p dn t chi ph nhn cng th p cng tng l p trung lu ang l n dn, nhng hiu ng t Hin php m i c th s c cm nhn trong di hn, v d nh tc tng trng th p hn k vng7.
L mt trong nhng v n nan gii do nhng xung t quyn li v b t n x hi ny sinh ngy
mt gia tng, quy nh v quyn s hu t ai c gi nguyn trong Hin php sa i, trong
t ai thuc s hu ton dn, Nh n c l i din ch s hu v thng nh t qun l. y l quan
im c duy tr k t bn Hin php 1980. hu ton dn ng ngha v i ch cng hu,
38
111213
Thm ht ngn sch v n cng tr thnh mt tiu im trong nm 2013 khi Chnh ph phi
ngh Quc hi tng mc thm ht ln 5,3% GDP v n cng tin dn t i ngng nguy
him. Mt iu ng lo ngi l Chnh ph ang phi vay mn b p chi thng xuyn
v o n, ch khng cn ch dnh cho u t pht trin. Trong k hoch vay v tr n 2014,
Vit Nam phi vay thm 197 nghn t ng b p thm ht, 100 nghn t cho u t v
70,000 nghn t o n. Thm ch trong d ton ngn sch 2014 th tng thu ngn sch
thm ch khng b p chi thng xuyn14, cho th y gnh nng ngy mt l n ca b my
Nh n c khng cn c b p mt cch bn vng bi cc thnh phn kinh t. Chm
tr tinh gim bin ch v c phn ho cc DNNN s buc ngn sch phi vay mn gnh
nhng chi ph ny, nh hng t i th trng vn, tc ng x u t i nim tin ca ngi tiu
dng v doanh nghip.
Chnh sch tin t trong nm 2013 bm st mc tiu gim li su t, h tr hot ng sn
xu t kinh doanh, iu ho thanh khon, gi n nh t gi, gim st cht ch hot ng v s
lnh mnh ca h thng NHTM, thc gic x l n x u v ti c u trc TCTD yu k m. V li
su t, NHNN h cc biu li su t iu hnh theo gim ca lm pht v ng thi ca nh m
NHTM quc doanh. Cc NHTM cng c t do quyt nh li su t huy ng k hn trn
thng (thay v trn 12 thng nh nm 2012), tin thm mt b c trong qu trnh t do ho th
trng vn.
11
Nguyn a, S hu ton dn v t ai, mt gc nhn khc, VnEconomy, ti http://vneconomy.vn/20120927100448759P0C9920/so-huu-toan-dan-ve-dat-dai-mot-goc-nhin-khac.htm 12
L Phi, Nng: Kin ngh cng nhn s hu t nhn v t ai, Php lut Thnh ph H Ch Minh online, ti http://plo.vn/do-thi/da-nang-kien-nghi-cong-nhan-so-huu-tu-nhan-ve-dat-dai-89131.html 13
Nguyn a, dn 14
T.S Phm Th Anh tr li phng v n bo Tui Tr, N cng sp ti ln ranh , ti http://tuoitre.vn/Chinh-tri-Xa-hoi/602647/no-cong-sap-toi-lan-ranh-do.html.
mt di sn ca giai on kinh t k hoch tp trung m quyn s hu t nhn khng c
tha nhn. Tuy khng tha nhn t hu v t ai, qu trnh t hu ho t ai ang ngm din
ra, cn thm quyn ca Nh n c i v i t ai ch c th gi i hn trong quyn s dng v
quyn nh ot9. t ai n i chung khng phi l ti sn nn khng thuc s hu, cn quyn t
hu v ti sn gn lin v i mnh t c th c trao cho cc c nhn v t chc ang chim
hu. Hin php sa i ng n khi khng cn xc nh s hu ton dn lm nn tng
cho ch a s hu (Hin php 1992), do bn thn s hu ton dn khng c nn tng chc
chn10. Ch cng hu v t ai c nhc im l hn ch ng l c u t di hn v s dng
t ca ngi s dng, do c ri ro b ch m dt quyn s dng nhn danh li ch chung, cho d l
an ninh, quc phng, hay pht trin kinh t-x hi. Mt ch s hu t ai khng r rng, d b
nh ot bi quyt nh hnh chnh c th to c hi cho cc nh m li ch. Tip tc duy tr ch
cng hu v i t ai cho th y nhng ci cch th ch cha n ni n chn.
39
T gi danh ngha gia VN v D trong nm 2013 c kim sot tng i vng chc
nh phi hp nhiu cng c tin t, ch tng 1,3% trong c nm. Theo chng ti, NHNN
khng nn gi t gi cng nhc nh nhiu nm va qua do n ang tch t nhiu b t li v ri
ro. Th nh t, t gi ang mnh qu mc cn thit v hu qu l nng l c sn xu t v xu t
khu ca khu v c DN trong n c b suy yu. Lm trt gi VN t 2 n 3% mt nm s to
thm l c y cho khi DN xu t khu trong n c, h tr cc DN ny b p chi ph gy ra bi
lm pht tin ng. Th hai, chnh sch t gi ang cng c nim tin v s n nh ca tin
ng, mt mc tiu ng v i nhim v ca NHNN, song nim tin ny ang dn dt nhng
hnh vi carry trade trn th trng tin t, nh t l khi n kt hp v i chnh sch p ch li su t
tin gi bng ng D mc r t th p so v i VN. Kt qu l trng thi ngoi t ca a s
cc NHTM m ti a, chuyn sang VN hng li su t cao hn, v lng D ny
dn dn chuyn vo d tr ngoi hi ca NHNN. Nh vy, NHNN thay v mua ngoi t m
nn kinh t thu c qua trao i thng mi quc t th li mua ngoi t do cc NHTM bn
ra, thm ch vay bn cho NHNN. Trong trng hp c bin ng thay i trng thi ngoi
t, gi t gi th lng ngoi t d tr s nhanh ch ng bc hi, v tin ng tr nn d tn
thng v i din v i nguy c bin ng l n.
Cng ty qun l ti sn Vit Nam (VAMC) chnh thc c thnh lp vo thng 5/2013 v
bt tay ngay vo vic thu mua ti sn x u ca cc ngn hng. VAMC mua n x u ca ngn
hng v thanh ton bng tri phiu dc bit v c bn khng gip ci thin tnh hnh ti chnh
th c ca ngn hng gn n. y ch l bin php k thut gip ngn hng gim n x u trn
bo co ti chnh c lp theo chun m c k ton ca Vit Nam. Cng v i s tr hon th c
hin Thng t 02 v phn loi n x u, th cc NHTM c thm mt thi gian ch i
nhng hi phc t nn kinh t th c, trong c lnh v c b t ng sn, v cu tn dng. Bn
thn VAMC cng thiu thn ngun l c v cng c x l n x u do thnh lp vi vng, d
chm tr so v i thi im l tng nh t. VAMC va thiu vn mua bn n x u (cn
g p 4 ln s vn 500 t hin nay mua bn n) va khng bit lm g v i s n x u mua v
do thiu hn cc kha cnh php l v cc cng c mua bn n: phng thc u gi, pht
mi ti sn, c ch bn v t l s hu ca nh u t n c ngoi, bin php ti c u trc
khon n,... Nh vy, n x u vn cha c th c s x l v vn tu thuc vo kh nng thu
hi cng nh qun tr ca tng ngn hng.
im tr khc trong chnh sch tin t trong nm 2013 l Thng t 02/2013/TT-NHNN v
phn loi n b tr hon sang thng nm 2014 v cha r liu c c gia hn na hay
khng, tip tc k o di nhng nghi ng v con s n x u tht s ca h thng. V tuy gii
40
quyt c 8/9 ngn hng th h thng ti chnh li xu t thin thm 8 t chc tn dng yu
k m khc vo din cn x l. Qu trnh mua bn v st nhp cc t chc tn dng yu k m
v i t chc tn dng lnh mnh hn c nhiu im b t cp, cho t i nay vn cha c khun
kh chnh sch r rng v hot ng ny.
Th trng b t ng sn dng dng khi c nhiu ha hn kch thch th trng c cng b.
ng ch nh t l g i h tr tn dng tr gi 30 nghn t ng h ng t i nh cho ngi c
thu nhp th p theo tinh thn ca Ngh quyt 02. D c mc ch lm tan bng th trng b t
ng sn v gii cu n x u ang tch lu y, nhng ni dung chnh sch v kt qu trin
khai u cho th y y cha phi l g i h tr hiu qu. Th nh t, mc h tr khng l n i
v i ngi mua nh, cng v i quy nh v din tch v gi c mt sn th ngi thu nhp th p
chc hn s khng tin mua nh. Th hai l thiu ht ngun cung do th trng B cha
th khc phc nhng m o m gia cc phn khc trong ngn hn. Th ba l tin gii ngn
chm tr do v ng nhiu th tc, t xc nh thu nhp ca ngi mua nh, n cc iu kin,
tiu chun t ra bi cc ngn hng. Ba nguyn nhn trn khin cho s ngi iu kin
mua nh l r t t so v i ngi c nhu cu. Kt qu l d chnh sch c trin khai t gia
nm nhng n cui nm 2013 tin gii ngn ch t 5%, thm ch n cui qu /2014
m i t 10%, tc ng khng ng k so v i quy m hin ang r t l n ca th trng. Th c
t cho th y gi gim su ang kch hot li cc giao d ch, m si ng nh t l pha Nam ti
phn khc nh bnh dn, trong khi min Bc gi c c tnh cao hn. Cc chnh sch h
tr nu khng h ng t i ngi mua v tng thanh khon ca th trng th r t c th s km
hm qu trnh t iu chnh v gy nghi ng v kh nng thit k chnh sch ca Chnh ph.
K vng hin c t ln Quc hi v i nhu cu sa i Lut nh , Lut kinh doanh b t
ng sn cho ph p quyn s hu t ai, nh ca nh u t n c ngoi, Vit kiu... gii
bng th trng B v x l n x u trong h thng ngn hng.
K lu
Nn kinh t tri qua mt nm t o thi v thay m i, cng lc v i qu trnh gim n by ti
chnh, thoi vn u t a ngnh, tp trung vo lnh v c kinh doanh chnh. Cc im tc
nghn m u cht c tip cn mt cch hi ht, thiu chiu su; d phi tip tc trng cy
vo kh nng t x l ca cc thnh phn kinh t nhng ni dung ca chnh sch li thiu
nim tin vo th trng.
V i nhng d u hiu phc hi kinh t ang n mt cch vng chc th chnh sch kinh t cn
c s iu chnh linh hot v tng xng trong nm 2014. C th xem x t vic rt dn cc
41
chnh sch tin t khi d u hiu dng tin chuyn sang khu v c phi sn xu t ngy mt r rng.
S hi phc v kinh t khng c ngha l m hnh kinh t hin ti l ph hp khi cc chnh
sch m i dng ch n nh v m bng mi gi. Cc chng trnh ti c c u kinh t cn
tip tc th c hin theo l trnh khng b l c hi ci cch mt ln na.
42
l u tham kho
ADB (2013), Key Indicators for Asia and the Pacific, Manila, Philippines: ADB.
ADB (2014), Monthly Bond Outstanding, truy cp ngy 03/03/2014 ti ADB Bonds
Online: http://asianbondsonline.adb.org/vietnam/data/bondmarket.php?code=Bonds_
Outstanding_Monthly
Arvis, J. (2014), Connecting to compete 2014: trade logistics in the global economy;
the logistics performance index and its indicators, Washington D.C.: World Bank.
BTC (2013), Cng thng tin in t B Ti chnh. truy cp 20/01/2014, ti
http://www.mof.gov.vn/portal/page/portal/mof_vn/1351583/2126549?p_folder_id=2201709
&p_recurrent_news_id=115901805
BSC (2013), Ch s chng khon sn giao d ch TP H Ch Minh, truy cp ngy
03/02/2014 ti C phn Chng khon BIDV: http://www.bsc.com.vn/
nh Qun (2013), "B my cng chc tng ln theo tng nm," Thanh Nin Online,
truy cp ngy 13/12/2013, ti Thanh Nin Online: http://www.thanhnien.com.vn/pages/
20131120/bo-may-cong-chuc-tang-len-theo-tung-nam.aspx
HSBC-Markit (2013), HSBC Purchasing Managers Index, Hongkong: HSBC-
Markit.
IMF (2014), International Financial Statistics, truy cp ngy 03/02/2014 ti
International Monetary Fund: http://elibrary-data.imf.org/FindDataReports.aspx?d=33061
&e=169393
Miller, T., A. Kim, v K. Holmes (2014). 2014 Index of Economic Freedom, Heritage
Foundation.
Nguyn c Thnh, Ng Quc Thi, V Minh Long, v Hong Th Chinh Thon
(2014), Tng quan kinh t Vit Nam 2012, Chng 2 trong Bo co Thng nin Kinh t
Vit am 2013 Trn ng gp ghnh ti tng lai, H Ni: NXB i hc Quc gia, tr 57-
113.
Nguyn c Thnh, Vin cnh kinh t nm 2013 v hm chnh sch, Chng 7
trong Bo co Thng nin Kinh t Vit Nam 2013: Trn ng gp ghnh ti tng lai, H
Ni: NXB i hc Quc gia, tr. 319-334.
NHNN (2013a), Bng li sut, truy cp ngy 27/12/2014 ti Ngn hng Nh n c Vit
Nam: http://www.sbv.gov.vn/portal/faces/vi/vim/vipages_cstt/laisuat/banglaisuat.
NHNN (2013b), Li sut th trng lin ngn hng, truy cp ngy 27/12/2014 ti Ngn
hng Nh n c Vit Nam: http://www.sbv.gov.vn/portal/faces/vi/vim/vipages_cstt/laisuat/
laisuatliennganhang
NHNN (2014), D n tn dng i vi nn kinh t v tc tng trng, truy cp ngy
27/03/2014 ti http://www.sbv.gov.vn/portal/faces/vi/vim/vipages_trangchu/tkttnh/
dntd?_adf.ctrl-state
43
Schwab, K. (2013), The Global Competitiveness Report 2013 - 2014, Geneva: World
Economic Forum.
StockPlus (2014), Research Report on Logistics, H Ni: StockPlus.
TCTK (2013a), S liu chuyn : Ch s gi tiu dng, truy cp ngy 04/01/2014 ti
Tng cc Thng k: http://www.gso.gov.vn/Default.aspx?tabid=628.
TCTK (2013b), Thng tin thng k hng thng,truy cp ngy 04/01/2014 ti Tng cc
Thng k: http://www.gso.gov.vn/Default.aspx?tabid=621.
TCTK (2013c), S liu chuyn Gi tr xut nhp khu, truy cp ngy 04/01/2014 ti
Tng cc Thng k: http://www.gso.gov.vn/Default.aspx?tabid=629.
TCTK (2014), in gim Thng k Tm tt 2013, H Ni: NXB Thng k.
T chc Minh bch Quc t (2013), Corruption Perceptions Index, Berlin:
Transparency International.
VCB (2013), T gi ngoi t, truy cp ngy 05/01/2014 ti Ngn hng Ngoi thng
Vit Nam: https://www.vietcombank.com.vn/exchangerates/
WB (2013), Doing Business 2014: Understanding Regulations for Small and Medium-
Size Enterprise, Washington, DC: World Bank Group.
WB (2013), State of Logistics Indonesia 2013, Jakarta: World Bank.
WB (2014), Kho vn hiu qu Cha kho Vit am nng cao nng lc cnh tranh.
Washinton, DC: World Bank, bn ting Vit ca Efficient Logistics A Key to Vietnams
Competitiveness. Directions in Development. doi:10.1596/978-1-4648-0103-7.
44
CC BI NGHIN CU KHC
NC-32: Tng quan kinh t th gii 2013, L Kim Sa, Nguyn Cm Nhung.
NC-31: Tng quan kinh t th gii 2012, L Kim Sa.
NC-30: Tng quan kinh t Vit Nam 2012, Nguyn c Thnh, Ng Quc Thi, V
Minh Long, Hong Th Chinh Thon.
NC-29: Nhng vn ni bt ca kinh t Trung Quc sau i hi XVIII, Phm S
Thnh.
NC-28: Khng hong n cng ti mt s nn kinh t trn th gii: Nguyn nhn,
din bin, hu qu, bin php khc phc v nhng hm chnh sch cho Vit
Nam, V Minh Long.