„Przedwczesne kończenie nauki - monitoring i przeciwdziałanie

(ESL - monitoring and prevention solutions)”.

Projekt jest realizowany przy wsparciu finansowym Komisji Europejskiej. Publikacja odzwierciedla jedynie stanowisko jej autora i Komisja Europejska oraz Narodowa Agencja nie ponoszą odpowiedzialności za umieszczoną w nich zawartość merytoryczną. Niniejszy materiał rozpowszechniany jest bezpłatnie.

Elementy pakietu: • narzędzia do oceny ryzyka przedwczesnego kończenia nauki, • agorytmy postępowania dla szkoły i rodziców w przypadku stwierdzenia zagrożenia opuszczenia systemu edukacji przez ucznia, • propozycja warsztatów dla nauczycieli, • propozycja warsztatów dla rodziców, • praktyczny poradnik dla doradcy zawodowego (nauczyciela realizującego zadania z zakresu doradztwa zawodowego).

OD DIAGNOZY DO POMOCY

NARZĘDZIA DO OCENY RYZYKA PRZEDWCZESNEGO KOŃCZENIA NAUKI

Budowa kwestionariusza: Zakres informacji do oceny ryzyka przedwczesnego kończenia nauki oraz ocena poziomu zagrożenia: - niskie - znaczne - wysokie

Przykład: informacje od rodziców:

N -Niskie - Zagrożenie I stopnia: Uczeń/uczennica:

• wychowuje się w niepełnej rodzinie;

• jest z rodziny cudzoziemskiej;

• jest z rodziny polskiej, która powróciła z zagranicy do Polski;

• jest z rodziny należącej do mniejszości narodowej lub etnicznej;

• jest z rodziny o niskim statusie ekonomicznym;

• nie ma warunków bytowych umożliwiających przygotowanie się do zajęć

Odpowiedzi: Tak/Nie/Nie wiem

Kwestionariusz informacji od nauczyciela/wychowawcy/psychologa/pedagoga/dyrektora szkoły

Przykład:

Z - Znaczne - Zagrożenie II stopnia: Uczeń/uczennica:

• systematycznie otrzymuje niedostateczne oceny z zajęć edukacyjnych;

• systematycznie otrzymuje uwagi za negatywne zachowanie;

• wagaruje (frekwencja pomiędzy 50% a 69%);

• otrzymuje nieodpowiednie i naganne oceny zachowania;

• sam izoluje się od grupy rówieśniczej;

• odrzuca próby nawiązania kontaktu;

• używa środków psychoaktywnych (pali papierosy, inne..)

• wykazywał zachowania agresywne: wulgaryzmy, bójki, „ustawki”;

• ma niewystarczające warunki socjalne, ekonomiczne;

• problemy zdrowotne uniemożliwiają mu regularne uczęszczanie do szkoły ….

Odpowiedzi: Tak/Nie/Nie wiem

ALGORYTM POSTĘPOWANIA

Algorytm postępowania dla rodziców w przypadku zagrożenia porzuceniem nauki przez dziecko:

Przykład:

• Zaznaczono w kwestionariuszu nr 1 co najmniej 5 razy „TAK” w części zielonej „N”;

• Zaznaczyłeś w kwestionariuszu nr 2 co najmniej 2 razy „TAK” w części zielonej „N”;

- Koniecznie zgłoś się do szkoły i zapytaj, kto może pomóc Twojemu dziecku i ewentualnie Twojej rodzinie, także w sprawach socjalnych;

- Musisz poznać przyczyny ewentualnych problemów dziecka więc skorzystaj z pomocy poradni psychologiczno – pedagogicznej, w tym także specjalistycznej;

- Oczekuj od dyrektora, wychowawcy zorganizowania dla dziecka pomocy psychologiczno – pedagogicznej (konsultacji, zajęć specjalistycznych, doradztwa zawodowego),

- Bądź w stałym kontakcie ze szkołą – podaj dane kontaktowe, które umożliwią szkole częsty i skuteczny kontakt z Tobą;

Algorytm postępowania dla szkoły w przypadku zagrożenia porzuceniem

nauki przez dziecko: Przykład:

• Zaznaczono w kwestionariuszu nr 1 co najmniej 3 razy „TAK” w części niebieskiej „Z”;

• Zaznaczyłeś w kwestionariuszu nr 2 co najmniej 3 razy „TAK” w części niebieskiej „Z”;

- Zorganizuj uczniowi pomoc psychologiczno – pedagogiczną, zapewnij zajęcia specjalistyczne;

- Zapewnij indywidualne konsultacje ze specjalistą w szkole (pedagog, psycholog, terapeuta);

- Dopilnuj, aby uczeń miał dodatkową naukę języka, jeżeli ma problemy komunikacyjne;

- Obowiązkowo skontaktuj się z rodzicami i stale z nimi współpracuj (na bieżąco informuj o postępach i trudnościach w nauce i zachowaniu);

- Dopilnuj, aby uczeń korzystał w szkole także z zajęć innych niż obowiązkowe;

- Rozpoznaj potrzeby ekonomiczne ucznia i rodziny…..

SCENARIUSZ WARSZTATÓW DLA RODZICÓW „Jak mądrze wychowywać dzieci, jak kochać i wymagać.”

Cel główny warsztatów: doskonalenie kompetencji wychowawczych rodziców w zakresie wspierania rozwoju swojego dziecka.

Warsztaty obejmą trzy moduły tematyczne:

• Jak rozmawiać z dzieckiem.

• Jak motywować dziecko.

• Jak stawiać granice.

Czas trwania: 6 godz. dydaktycznych.

Szczegółowy instruktaż dla prowadzącego warsztaty, z rodzajem ćwiczeń, materiałami do

mini wykładów.

Przykładowy fragment: Jak motywować dziecko:

Wprowadzenie: Motywacja to stan gotowości człowieka do podjęcia określonego działania, czyli w tym przypadku chęć dziecka do uczenia się. Najbardziej skuteczna jest motywacja wewnętrzna, czyli stan, w którym dziecko samo z siebie widzi, że opłaca się i warto jest się uczyć (ze względu na późniejsze korzyści).

Brak motywacji może być spowodowany różnymi czynnikami:

• Przeżywanymi trudnościami emocjonalnymi, spowodowanymi trudną sytuacją życiową.

• Zniechęceniem spowodowanym brakiem sukcesów.

• Przekonaniem, że nauka jest nudna i do niczego się nie przyda.

Czynniki środowiska rodzinnego sprzyjające motywacji: •Postawa rodzicielska – kochająca i stanowcza. •Duże znaczenie wykształcenia i nauki dla rodzica. •Rozwijanie zainteresowań i uzdolnień dziecka. •Stawianie adekwatnych wymagań. •Współpraca ze szkołą. Czy (nie)motywujemy? Po co ci ta gra na gitarze, kiedy słoń ci na ucho nadepnął? Tylko czwórka z plusem? Zosia dostała szóstkę z tej klasówki, a ty co? Znowu dziura w spodniach. Zobacz jak Krzyś szanuje swoje rzeczy. Wynik minisondy przeprowadzonej przez autorkę jednego z artykułów w „Wysokich obcasach” wśród znajomych. Wyżej przytoczone odpowiedzi na pytanie: jakie komunikaty rodziców podcinały im skrzydła.

Jaka z tego puenta?

• Może przez to, co kiedyś usłyszeli nie biorą gitary do ręki, nigdy nie mają poczucia, że to, co robią zasługuje na podziw, albo uważają, że znajdzie się jakaś Zosia czy jakiś Krzyś, który będzie lepszy od nich.

• To, jacy jesteśmy i dlaczego tacy jesteśmy, co lubimy, jak reagujemy, co wybieramy w życiu to problem złożony, który jest wynikiem różnych czynników, ale bardzo duży wpływ na ukształtowanie osobowości dziecka mają interakcje dziecko – rodzic.

Czy zastanawialiśmy się kiedyś nad tym?

Jak w przyszłości ocenia siebie, jeśli w dzieciństwie słyszy:

• kiedy dostaje świadectwo z czerwonym paskiem, jest laureatem konkursu – „Uczyłaś się, to masz wyniki, co w tym dziwnego?” albo „Kiedy dorośniesz, będziesz codziennie taki egzamin zdawała. Lepiej wyrzuć śmieci”.

To takie oczywiste.

• Jako dorosły człowiek ma często poczucie, że żadne osiągnięcie nie jest wystarczająco dobre i ciągle swoje sukcesy deprecjonuje.

Dziecko należy chwalić i pobudzać do samodzielności.

Pozwolić :

• rozłożyć i złożyć stary komputer czy radio,

• pomalować pejzaż na ścianie w pokoju,

• zrobić sałatkę jarzynową,

• uszyć pierwszą bluzkę.

Pozwolić być kreatywnym!

• To nic, że zniszczy dwa metry materiału, „spisze” komputer na straty a pokój wyglądał będzie, w ocenie rodziców, średnio.

• Ale może dzięki temu w przyszłości wymyśli robota, będzie wybitnym artystą lub kreatorem mody.

• Schematyzm zabija kreatywność.

Jak chwalić? ……..

Przykładowe ćwiczenie: Cechy dobrego i złego rodzica.

SCENARIUSZ WARSZTATÓW DLA NAUCZYCIELI „Znam swojego ucznia, wiem jak z nim pracować.”

Cel główny warsztatów: doskonalenie kompetencji diagnostycznych nauczycieli oraz umiejętności w zakresie projektowania aktywności właściwej dla rozpoznanych potrzeb i możliwości ucznia.

Warsztaty obejmą dwa moduły tematyczne:

• Czy znam siebie i swoich uczniów?

• Indywidualny projekt wspierania ucznia w rozwoju.

Czas trwania: 4 godz. dydaktyczne.

Szczegółowy instruktaż dla prowadzącego warsztaty, z rodzajem ćwiczeń, materiałami do

mini wykładów.

• Myślenie problemowe: o tym, czego nie chcemy, do czego czujemy się zmuszani lub powinniśmy. Cały czas myślimy o tym, co jest, chociaż chcielibyśmy to zmienić.

• Myślenie na cel: Myślimy czego chcemy, do czego dążymy, wyobrażamy sobie osiągnięty cel.

Przykład: Przekształcania myślenia problemowego na myślenie celowe i określanie celu.

Przejście od problemu do celu:

Określ stan problemowy „Co jest Twoim problemem, który chcesz zmienić?”

Moim problemem jest, że ja

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… Określ swój cel: 1. Czego chcesz zaprzestać albo uniknąć? Chcę przestać ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 2. Co jest przeciwieństwem stanu problemowego? W zamian chcę …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 3. ………………………………………………………………………………………………………………………………..

Terapia skoncentrowana na rozwiązaniach - filozofia centralna: Najważniejsze założenia modelu terapii skoncentrowanej na rozwiązaniach można sprowadzić do tzw. filozofii centralnej: •jeśli coś się nie zepsuło - nie naprawiaj tego; •jeśli coś działa - rób tego więcej; •jeśli coś nie działa, nie rób tego więcej; rób coś innego.

PRAKTYCZNY PORADNIK DLA DORADCY ZAWODOWEGO

Dwie części Poradnika:

• uporządkowane, zebrane akty prawne, zadania wynikające z przepisów prawa dla dyrektora i nauczycieli,

• propozycja rozmowy doradczej.

Zachęcamy do korzystania z prezentowanych materiałów: Są konkretne.

Dają gotowe narzędzia do pracy.

Mogą pomóc w procesie wspierania ucznia.

Dają możliwość autorefleksji.