596 PRAXIS CONFESSARlI. CAP. IX. - DE DIRECTIONE ANIMAR. SPIRITUAL. - § I. 597

CAPUT IX.

S. Theres., Vita, cap. 8, in init. - S. Theres., Vita, cap. 19, v. Mede

Quomodo se gerere debeat confessariusin dìrigendìs animabus spirìtualìbus a).

Confessa­rius debetnon solumpurgarepoenitentesa vitiis,

sed eosdirigere invia perfe­etionis.

Confessa­rius doceatanimam Q.

ratìonem.

121. - Quod olirn dixit Dominus Jere­miae: Ecce constituz" te hodz"e supergentes...ut evellas ... et dissz"pes et aedsfices et plan­tes (I, 10); idem nunc repetit singulisconfessariis, qui non solum debent evel­lere vitia ex suis poenitentibus, sed etiamdebent in illis virtutes inserere. Undeexpediens est, addere hic caput hoc, quodpoterit inservire confessariis tyronibusad dirigendas animas spirituales ad per­fectionem.

Non sunt quidem expellendi pecca­tores, ut superius diximus, sed e contraopus est etiam multum Deo acceptum,sponsas illi adornare, animas scilicet spi­rituales excolere, ut in totum se illi donenttradantque. Acceptior est ejus oculis unaanima perfecta quam mille imperfectae.Unde, cum videt confessarius poeniten­tem vivere immunem a culpis mortalibus,omnem curam adhibere debet, ut eum inviam perfectionis et divini amoris intro­ducat, illi repraesentando meritum quodhabet Deus ut ametur, et gratitudinemquam debemus Jesu Christo, qui nosamavit usque ad moriendum pro nobis;necnon periculum,in quo versantur omnesanimae, quae vocatae a Deo ad vitam per­fectiorem, illi resistunt.

In tribus praecipue posita est directioconfessarii quoad animas spirituales, sci­licet in meditatione et contemplatione, inmortificatione et in frequentia sacramen­torum, et de omnibus his singillatim di­cemus.

§ I. - De oratione meditationis.

122. - Prudens ergo confessarius, cumcernit animam aliquam abhorrentem pec­cata mortalia et desiderantem progrediin amore divino, ante omnia debet illam

disponere ad faciendam oratìonem men­talem, scilicet ad meditationem veritatumaeternarum et bonitatis divinae. Et quam­vis necessaria non sit ad aeternam salu­tem consequendam, sicut est necessariapetitio; nihilominus videtur valde neces­saria animabus ut in Dei gratia perse­verent. Cum reliquis pietatis operibuspotest peccatum consistere; sed non pos­sunt cohabitare oratio et peccatum. Animaaut relinquet orationem aut peccatum.Dicebat S. Theresia: Ani'mam quae Ùt

oratione perseverat, quotquot illi peccataopponat diabolus, tandem pro certo habeo,quod eam Dominus ad salutis portumconducet. Et ideo diabolus nul1um aliudexercitium tam quaerit impedire, quamillud orationis; quoniam, inquit eademSancta, novt"t daemon, quod certe amùtetanz"mam quae perseueranter incumbit ora­Noni. Praeterea solus amor est, qui ani­mam Deo jungit et stringit; sed fornax,in qua accenditur fiamma divini amoris,est oratio seu meditatio: In meditationemea exardescet ignz"s (Ps, XXXVIII, 4).

123. -lncipiat ergo confessarius intro­ducere animam in orationem.

Ab initio non plus quam mediae horaespatium assignet, quod deinde crescentespiritu plus minusve augebit. Neque desiostat, ex eo quod poenitens difficultatemadducit, quod desit sibi tempus et locusad se colligendum. Immo imponat ei, utsaltem mane vel vespere, quando in domomajor est quies, vel etiam in ipsis occu­pationibus (quando aliud non posset effì­cere) elevet identidem mentem ad Deum,et meditetur veritates fidei: ut sunt novis­sima, quorum cogitatio, et praecipue mor­tis, est utilior pro incipientibus. Mediteturquoque Christi passionem, quae meditatio

Hujus ne­cessìras adperseveran­tìam.

Tempusas­signandum.

Locus.

Materia.

Anima inmateriapraedifecta,

se exer­ceat in acri­bus volun­tatis,

in petitione,

et in pro­posiris eì­formandis ,

est omnibus fructuosa. Si vero poenitensnon sit Iìtterarum rudis, expediens est ututatu l' aliquo libro spirituali, qua magishabeat ingressum in orationem, quemad­modum facere solebat S. Theresia.

Moneat quoque, ut seligat materiamillam, in qua anima majorem experiturdevotionem, et in iis locis, in qui busanima se vehementius affici sentit et com­moveri, moretur aliquantum, et relictameditatione totarn se exerceat in actibusvoluntatis vel incumbat petitioni aut fa­ciendis propositis.

Dico IO. Se exerceat t'n fact'endt's acti­bus: scilicet humilitatis, actionis gratiarum, fidei, spei, et praesertim in repe­tendis actibus contritionis et charitatiserga Deum, offerendo se illi totam, totam­que ejus sanctissimae voluntati resi­gnando, et repetendo plus quam alios'" . .actum illum, cui anima se magts sentiatinc1inatam.

Dico 2°. Exerceat se in perendo. Nama petitione omne nostrum bonum depen­det; et S. Augustinus ait, Deum ordinarienullam gratiam hominibus concedere, etpraesertim gratiam perseverantiae, nisiper canalem petitionis. Dominus dixit:Petite, et accipietis [Ioan. XVI, 24]. Ergo,conc1udit S. Theresia, qui non petit, nonaccipit. Quapropter, si volumus animamnostram salvare, necesse est semper orareet ante ornnia petere perseverantiam etamorem erga Deum. Et quidem nullumtempus opportunius est ad petendum,quam tempus orationis mentalìs, Qui nonorat, difficiliter petit, quia difficiliter semovet ad considerandas gratias quibuseget, et necessitatem ipsam petendi; etideo, qui non facit orationem, difficulterin Dei gratia perseverat.

Dico 3'. In statuendo, ut oratio nonremaneat infructuosa, et anima mandetexsecutioni ea lumina quae in oratione l'e-

. cepit.Unde, quemadmodum inquit S. Fran­ciscus Salesius, nemo debet imponere fì­nem orationi, nisi prius capiat aliquodparticulare propositum, puta, vitandi defe­ctus quosdam magis usuales aut exer­cendi virtutem aliquam, in qua se noscit

debiliorem. - Videatur circa hoc, quoddicetur in capite sequenti, cum loque­mur de instructione pro oratione mentali,§ III.

124. - Exigat igitur confessarius abanimabus istis rationem orationis, exqui­rendo ab illis, quomodo in ea se gesse­rint, aut saltem, si fecerint; et imponatillis ut in confessione ante omnia alia seaccusent de oratione omissa, quando eamintermiserint; quoniam relicta orationeanima salvari non poterit. Anima, quaeom#Ht oratzonem, dicebat S. Theresia,tamquam a semetipsa ruz"t z"n infernumsine opera daemonum.

Oh Deus! Et quantam confessarii affer­rent animabus utilitatem adhibendo hancminimam diligentiam! Et oh qualem Deorationern sunt reddituri , si ita non segerant, quoniam ipsi tenentur procurare,quantum in se est, spiritualem progres­sum suorum poenitentium! Oh quot ani­mas possent ipsi ad viam perfectionisdirigere, easque a recidendo in peccatagravia liberare, si adhiberent hanc te­nuem industriam dirigendi eas per viamorationis, et interrogandi postea saltemsub initiis vitae spiritualis, utrum eamfecerint an non! Quando anima aliqua sein oratione solidavit, difficillime iterumDeum amittit; et ideo oratio mentalisinsinuanda est non tantum timoratis, sedetiam peccatoribus, qui saepe ob defe­ctum considerationis redeunt ad vomitum.

125. - Super ornnia confessarii adhi­bere debent diligentiam hanc, cum poe­nitentes patiuntur desolationem spiritus.

Initio, quum anima se tradit vitae spi­rituali, solet Deus illam allicere specìa­libus quibusdam luminibus, lacrymis etsensibilibus aliis consolationibus. Sed ela­pso aliquo tempore, solet claudere hancvenam, ut probet earum fìdelitatem et uteas ad majorem perfectionem extollat,subtrahens eis sensibilem omnem dulce­dinem, cui facile anima adhaeret nonsine impuritate quadam et culpa ex amoresui ipsius. Consolationes sensibiles (quìnet attractiones supernaturales) sunt qui­dem Dei dona, sed non sunt ipse Deus,

Confessa­rìus exigatratìcnem 0­r-atìonis.

Sit diligensin inculcanoda orarione;

speciatimtempore a­riditatis,

quae so1etcvenire inprofici en ti­bus.

121. - a) Postea S. Doctor totum hoc caput ad verbum inseruit in Horn. Apost., Appena. 1.

S. Theres., Vita cap. 4, in. f. - S. Aue., in Psalm.102, num, lO (Migne, Patr, Lat., tomo 37, col. 1324); dedono perseverant., cap. 16 (tom. 45, col. 1017).- S. Tberes.,

cfr. Cammino di perfez., cap. 23, in f. - S. Frane, Sal.,Introd. à la vie dév., parto 2, chap.é. - S. Theres, (loquensde semetìpsa), Vita,. cap. 19, verso med,

598 PRAXIS CONFESSARll. CAP. IX. - DE DIRECTlONE ANIMAR. SPIRITUAL. - § Il. 599

quae da­tur a Deoad animaepurgatio­nem,

Purgatiospiricualispraecedere501et con­templa.ti o­nern.

Tunc ani­mas confor­ter.

Grave of­ficium con­fessarii.

Unde ipse, ut animas sibi dilectas avellatetiam a donis suis, ut donatorem purioriamore diligere cogantur, efficit ut noninveniant amplius in oratione pabulumconsuetum et solitam consolationem, sedtaedia, ariditates, tormenta et quandoqueetiam tentationes.

Invigilet ergo summopere confessariusad confortandas animas istas, ne oratio­nem omittant et praescriptas communio­nes. Revocet ilIis in memoriam verba illaS. Francisci Salesii, scilicet: Plus valerecoram Deo zmicam unciam orationis inmedio desolationum.. quam lzoras centumùz medio consolationum. Quoniam ille quiDeum diligit ob consolationes, plus Deiconsolationes quam Deum ipsum diligit;sed qui Deum ama! eique adhaeret sineconsolationibus illis, hic verum ostenditamorem.

Haec de meditatione sufficiunt. Sedopportunum duco, aliquam hic novis con­fessariis praebere notitiam contempla­tionis infusae ac suo rum graduum, necnonaliorum donorum supernaturalium unacum regulis praescriptis a spiritualis vitaemagistris ad directionem anìmarum, qui­bus Deus hujusmodi gratias voluerit ìm­pertiri.

§ II. - De orotione contemplationiset diuersis ejus gradibus a).

126. - Quando anima aliqua a Deo con­templationis gratia donatur , oportet utconfessarius optime sciat modum, quo eamdirigere debeat et ab omnibus illusioni­bus liberet; alias maximum illi afferetdamnum, et quemadmodum ait S. joan­nes a Cruce, magnam ipse Deo redditurusest rationem.

S. Frane. sst., Gallitia, Vita di S. Franc., in fine,Massime che riguardo noi stessi, masso 31. - S. Joann. a

126. - a) Quae in hac quaestione habentur,uti patet ex collatione textuum, a S. Doctoremaxima ex parte deprompta sunt ex auctorequem infra citar, n. 143, nimirum, ex Ber­nardo de Castelvetere, Direttorio mistico,lib.1,part. 5 et iib. 2, per tot. (edito Rom. 1749);ita quidem ut, quae hic auctor fuse describit,ea S. Doctor paucis contraxerit suaque fece­rito Alia tamen addidit et subinde hujus au­ctorìs sententiam impugnavit. Quod autem eadesumpserit ex ScarameIli, sicut nonnulli

ContemPlatio multum differt a medita­tione. In meditatione quaeritur Deus la­bore discursus; in contemplatione sinehujusmodi labore contemplatur Deus jaminventus. Insuper in meditatione animaoperatur actibus suarum potentiarum; incontemplatione operatur Deus, et animatantum patitur, et recipit in se dona quaea divina gratia sibi infunduntur, absqueeo quod aliquid operetur, quoniam ipsalux et divinus amor, quo tunc tota imple­tur, reddunt eam suaviter attentam adcontemplandam Dei sui bonitatem, quitot illam cumulat donis.

127. - Advertere etiam oportet, quodDeus, antequam concedat animabus do­num contemplationis, solet eas introdu­cere in orationem recollectionis, vulgodictam di raccoglimento vel otti" contem­platz7Ji (sic illam vocant mystici), quaenon est adhuc contemplatio infusa, quo­niam anima adhuc est in statu activo.

Haec recollectio (Ioquor hic de natu­rali, quoniam de supernaturali et infusainferius loquemur n. 133) est, quandointellectui opus non est, cum labore quasiextra animam exire ad considerandummysterium aliquod aut aeternam veri­tatem, sed avulsus a rebus externis etcollectus quasi intra animam ipsam absquelabore, immo cum magna suavitate attenodit illi veritati aut mysterio, quodcumquesito - Otùt1n contemplatz'vum est fereidem I nisi quod in collectione animaattendit alicui devotae cogitationi parti­culari ; in otio vero cum generali quadamDei notitia sentit se in seipsa collectamet suaviter Deo attractam.

In hac collectione sive otio contem­plativo, dicunt quidam mystici a) quod,

Cruce, Fiamma d'amor viva, stanz, 3, verso 3, § 11 etseqq.; Salita, lib. 2, cap. 18, in inìt.; cap. 30, in f.

opinati sunt, neutiquam admitti potest; namopus Scaramelli, Direttorio mistico, primavice prodiit Venetiis, ano 1754 (duobus annispost mortem auctoris),dum S. Alphonsus haeccornposuerat inde ab ano 1751, uti evidenterliquet ex eo quod legitur hoccaput in secundaeditione Theologiae moralis, quae revisioniecc1esiasticae subjecta fuit die 19 Oct.1751.

127. - a) Alludit S. Doctor ad ea quae habetBernardus de Castelvetere, Direttorio mist.,lib.1, part.5, cap. 3, v. Toccante questi.

Contem­platio dif·fert a mc­,,:l,itatione.

Quid sito·ratio recol­Iectionis na­turalis,

et orariootii contem­plati vi.

]uxtaalì­quos, in hisorationibuscessandumab actibusvoluntatis.

] u x t as. Docto­rem l cessar-ipotest a me­dìtatione,

sed non, abactibus ve­Iuntatìs.

Objectionisatìsfìt.

Ratio da­turo

etsi haec oratio sit naturalis, nihilominusanima. cessare debet non solum a medita­tione, sed etiam ab actibus voluntatis, sci­licet amoris, oblationis, resignationis, etc.,et tantum manere debet in quadam amorisvigilantia et attentione ad Deum absqueeo quod actum aliquem faciat.

Verumtamen hujusmodi incantationi­bus ego prorsus acquiescere non valeo. ­Nulli dubium quod, quando anima colle­ctam se sentit, non debet se applicaremeditationi, quia jam invenit sine ullolabore, quidquid ipsa postulabat; praeter­quam quod ipsa ordinaria meditatio, utait Pater Segneri in 'suo aureo opusculode Concordia inter laborem et quietem l,producit post aliquod tempus contem­plationem quae dicitur acquisita, nempeiIIam quae unico intuitu cognoscit veri­tates, quas ante nonnisi longo discursu etlabore cognoverat, - Sed his non obstan­tibus, nescio cur anima cessare debeat abonis actibus voluntatis: et quodnam tem­pus opportunius his faciendis actibus essepoterit, quam tempus quo anima se col­lectam sentito

Verum quidem est, quod S. FrancìscusSalesius consilium dedit B. Joannae deChantal, ut in sua oratione, cum se Deounitam sentiret, non repeteret novos actus:sed quare? Quia scilic-t Beata jam per­venerat ad contemplationem passivam.Unde, quando anima adhuc est in statuactivo, non est ratio cur actus boni impe­dire debeant gratiae operationern. IdemS. Franciscus SaIesius praefigebat anima­bus devotis a se directis determinatumquemdam numerum aspirationum amoris,faciendum intra certum temporis spatìum,- Quando anima pervenit ad statum pas­sz'vum coritemplationis, tunc anima, etsinon mereatur, quia eo tempore non ope­ratur sed tantum patitur, nihilominusacquirit magnum quemdam vigorem adoperandum postea curo majori perfectione.Sed quando anima adhuc est in statuactnio, ut mereatur, operari debet, actusbonos faciendo: atque haec sunt opera,quibus anima mereatur gratiam dìvìnam.

Unde recte concludit idem Pater Se-

1 Concordia tra la fatica e la quiete nell'oraz., parto l,cap. I, § I (edit. Veneto 1757). - S. Frane, Sales., cfr. Bou­gaud, Histoire de Sainte Chantal, tomo 1, chap.lS, v. med.

gneri, quod, quando Deus Ioquitur et ope­ratur, oportet ut anima taceat et cesseta suis operationibus, nihil aliud ponendoex parte sua circa principium quam atten­tionem quamdam amoris ad divinas ope­rationes. Sed quando Deus non loquitur,necesse est ut anima se adjuvet eo modoquo potest, ad conjungendum se Deo, sci­!icet meditationibus (quando hae sunt ne­cessariae), affectibus, precibus et propo-sitis, dummodo actus isti per vim non Limitatio.eliciantur : unde illi tantummodo suntfaciendi, quibus se anima sentit suaviterinclinatam.

128. - Insuper advertendum est quodDeus, antequam introducat animam inorationem contemplationis, solet eam purogare per ariditatem supernaturalem, quaeappellatur purgano spz"rzlualz's} ut eampurificet a suis imperfectionibus, quae illiimpediunt contemplationem. Atque hicdistinguendum est inter ariditatem sensi-bilem, quae pertinet ad sensum, et aridi-tatem substantialem , quae pertinet adspiritum.

Ariditas senszoz'lz's (de substantz'alz" 10- Describì-

quemur numero sequenti) quando est ~~rn:i~clfii·:naturalis, fert secum quoddam taedium ~~f;~~natu.

rerum spiritualium, et obscuritatem quam- ,dam leviorem et minus durabilem; sedquando est supernaturalis, de qua hicagimus, ponit animam in quadam obscu-ritate profundiori, quae diutius durat etquotidie majus accipit incrementum. Nihil-ominus anima in tali statu constituta, licetsentiat se magis a creaturis alienatam ethabeat cogitationem semper in Deumdefixam, una cum ingenti desiderio et pro-posito eum perfecte amandi, tamen sentitse redditam tamquam impotentem ad hocexsequendum ob suas imperfectiones, qua-rum causa videtur facta Deo odibilis: sedinterea, hoc non obstante, non cessat serecte gerere in virtutibus.

Haec molesta ariditas est quidam tra­ctus gratiae, et lux quaedam supernatu­ralis, sed lux quae affert poenam et obscu­ritatem; quoniam volens se nudo spirituicommunìcare, et inveniens sensus atquepotentias animae sui nondum capaces,

(edit, Paris 1865). - S. Frane. Sales., Direetoire des chosesspirit., per tot, et speciatim art. 12, in f. - &gneril Concordotralafatica elaquiete, parto I, cap. 1, § 2 etcap. 3, § 1.

600 PRAXJS CONFESSARlI. CAP. IX• .,. DE DIRECTION~ ANIMAR. SPIRITUAL. - § II. 601

Descrìbì­tur ariditassubstan tìa­Iis.

Negativa.

ad fìdu­ciam in Deì­param.

Recollectiosupernatu­ralìs , quid.

Quomodoin ea se georere q ù>isdebeat.

Quid sitoratio qaie­tis.

Status po­t ent ì aru min ea,

lio gratiae; unde generatim loquendo estetiam supernaturalis; sed naturalis dici­tur, quia anima tunc est in statu activo,et beneficio gratiae ordinariae operatur.

Recollectio vero supernaturalis estilla quam operatur Deus ministerio cujus­dam gratiae extraordinariae, et per quamDeus co11ocat animam in statu passivo:ita ut recollectio supernaturalis seu infusatunc proprie habeatur, quando co11ectiopotentiarum non evenit opera ipsius ani­mae, sed beneficio lucis quam Deus ìnfun­dit et per quam excitatur in anima ma­gnus et sensibilis amor divinus.

In hoc statu non est cogenda animaad suspendendum tranquillum eum discur­sum quem forte ei lux ipsa suaviter insi­nuaret: quemadmodum nec debet incum­bere considerationi rerum particulariumaut propositis qua e valet efformare. Necdebet curiosius investigare, quidnam sitinterior ea spiritus recollectio; sed sinatse dirigi a Deo ad considerandas res illasilIosque actus faciendos, ad quos se magisa Deo ferri cognoscit.

134. - Secundus gradus est quieNs.In reco11ectione,vis amoris communi­

catur immediate sensibus externis, quosDeus ipse intra animam facit colligere.Sed in quiete, amor communicatur imme­diate spiritui in ipso animae centro; etamor ipse est ardentior, qui deinde etiamad sensus externos diffunditur. Hoc veronon semper: unde multoties accidit quodanima habeat orationem quietis, sed sineuna du1cedine sensibili.

Dicit S. Theresia 1, quod in hac ora­tione non suspenduntur omnes potentiae.Suspenditur quidem voluntas et remanettamquam Iigata, quia tunc nullum aliudobjectum praeter Deum valet amare, quieam ad se trahit. Sed intellectus et me­moria aut phantasia quandoque remanentliberae et huc illucque excurrunt. Undedicit Sancta 2, animam de hoc non deberetristari: Rideat (inquìt) de sua cogùatione,t"llamque deserat veluN stultam et maneati1z sua quiete: et cum voluntas st't domina}ipsa cogitationem ad se reducet absqueullo vestro labore. Quod si anima velitse applicare ad colligendam cogitatio-

ad unì­formitatemcum Dei vo­Inntate,

ctarì, ob anteactae vitae defectus; - se­cundo , ut divinae voluntati se totamresignet, paratissimam se praebendo adea omnia perferenda, immo et majorapro omni tempore, quo Deo placuerit; ­tertio projiciat se tamquam mortuam inbrachia divinae misericordiae et com­mittat protectioni Mariae SS., quae matermisericordiae et afflictorum consolatrixjure appellatur.

Duratio 131. - Ariditas sensus perdurat quo·puriationisspiritualis. usque, purificatis sensibus, anima apta ad

contemplationem reddatur. Ariditas verospiritus durat quousque reddatur capaxdivinae unionis; quamvis aliquando etiampost unionem permittat Dominus,ut animaiterum redeat ad hanc aridìtatern, ea potis­simum de causa, ne anima seipsam negli­gat et ut identidem suum nihilum agno­scat.

132. - Completa ergo purgatione sen­sus, et ad finem perducta arìditate sensi­bili, ponit Deus animam in statu contem­plationis.

Contemplatio vel est affirmativa velnegativa. - Affirmativa est, quando animabeneficio lucis divinae, sine ulla sua opera,cernit aliquam veritatem aut creatam, utesset infelicitas inferni, felicitas para­disi, etc., aut increatam, ut divinam mise-ricordiam, amorem, potentiam, bonita­temo - Negatiua est, quando dignoscitperfectiones divinas non in particulari,sed in genere cum confusa quadam noti­tia, sed quae ingerit conceptum longemajorem magnitudinis divinae; et itaetiam in confuso agnoscit aliquam verita­tem creatam, ut horribilitatem inferni, etc.

Sed transeamus ad primos contempla­tionis gradus. - Hi sunt reco11ectio ìnte­rior spiritus et quies. De unione loque­mur postea.

133. - Primus igitur gradus contem­plationis est recoliectio supernaturalt's.

De naturali jam diximus supra n. 127}quae tunc habetur, quando animae po­tentiae colliguntur ad considerandumDeum intra se; et dicitur naturalis, nonquia anima ex se valeat illam operari;omnis enim actio virtutis, ut possit aeter­num praemium promereri, indiget auxi-

Quid sitCOn templa­tio affirma­tiva.

Confessa­rius non ter­reatur;

sed ani­mam virili­ter confor­ter.

Eam ìnci­iet ad hu­militatem,

tur sibi summopere odisse Deum, quamob causam Deus easjam reprobaverittamquam sibi inimicas; et adhuc in vitafaciat illis experiri damnatorum poenaset divinam derelictionem. Et aliquandoDeus permittit, ut hujusmodi desolationescomitentur mille aliae tentationes, utmotus impuritatis, iracundiae, blasphe­miae, incredulitatis, et praesertim despe­rationìs : ita ut miserae in magna illaobscuritate et confusione, non valentesdiscernere resistentiam voluntatis (quaerevera tunc adest, sed ipsis est occulta,aut saltem dubìa, ratione praesertim tene­brarum), timeant se jam consensisse, etideo tanto magis existiment se derelictasa Deo.

130. - Hic ergo confessarius, quandoei aliqua ex animabus istis occurrìt, quaejam per perfectionem progreditur et opi­natur se derelictam, in primis non ter­reatur videndo confusionem hanc et au­diendo tot expressiones timoris et despe­rationis; nec se ostendat timidum aut u110modo haesitantem, sed viriliter eam con­fortet ad nihil timendurri: et eo temporeplus quam alias animet ad confidendumin Deo, recitans ilIi ea verba quae Do­minus dixit S. Theresiae, quod scilicetnemo Deum amittit absque eo quod co­gnoscat amittere. Dicat ei, omnes illassuggestiones blasphemiarum, increduli­tatis, impuritatis et desperationis non esseconsensus, sed poenas quae, si cum resi­gnatione tolerentur, animam magis ma­gisque Deo conjungunt. Dicat, a Deonunquam odio haberi animam a quaamatur et quae bona e est voluntatis.Addat, Deum ita se gerere cum animabusa se magis dilectis. ArùHtatibus et tenta­Honibus} dicebat S. Theresia,probat Deussuos amatores. Quamvz's arùHtas totavt'ta perduret, anima non omittat oratio­nem. Veniet tempus, quo omnia ei.persol­venturo O quam pu1chram pro anima de­solata sententiam!

Hortetur ergo, ut forti animo sit etviriliter exspectet res magnas a Deo, dumeam per tutiorem viam deducit, scilicetper viam crucis. Moneat etiam, ut primohumiliet se, utpote dignam ita a Deo tra-

ex eo quia nondum prorsus a consolatio­nibus sensibilibus sint disjunctae, et con­sequenter materiales, quae pienae suntformis, imaginibus et figuris, producit inanima hujusmodi tenebras tam molestas,sed valde utiles; quoniam per ipsas animapervenit ad alienationem quamdam abomnibus voluptatibus sensibilibus tam ter­renis quam spiritualibus; et insuper acqui­rit magnam suarum miseriarum cognitio­nem atque impotentiae ad quodvis opusbonum perficiendum, et simul magnamerga Deum venerationem, qui illi reprae­sentatur majestate plenus et terribilis.

Normae In hoc statu director debet animampro dìrecto-re. confortare ad sperandas res magnas a

Deo, qui ad hunc finem ita se gerit cumea. Insinuet ei ne conetur se exercere inmeditatione, sed ut humiliet se, faciatactus oblationis totamque se Deo com­mittat, perfectissime resignata dispositio­nibus suae voluntatis, quae tota tendit adbonum nostrum.

129. - Post hanc purgationem sensus,solet Dominus concedere donum contem­plationis, quae dicitur gaudti"; scilicetreco11ectionis supernaturalis, quietis etunionis, de qua deinceps loquemur.Sed

• ante unionem et post reco11ectionem etquietem, solet Deus purgare animam ari­ditate spiritus, quae dicitur ariditas sub­stan#aHs} qua Dominus vult ut anima setotam in seipsa annihilet.

Ariditas sensus est subtractio devo­tionis sensibilis; sed ariditas spiritus estquaedam lux divina, qua Deus facit utanima suum nihilum agnoscat. Atque hicest, ubi anima se cernit in quadam terri­biliori agonia; nam etsi tunc ipsa sit magisparata ad se vincendum in omnibus etmagis attenta ad Deo placendum, nihil­ominus, quo magis agnoscit suas imper­fectiones, eo magis sibi videtur a Deo ex­pulsa atque derelicta tamquam ingratabeneficiis acceptis. Immo et ipsa spiritualiaexercitia quae- peragit, ut sunt orationes,communiones, mortificationes, eam magiscontristant: nam cum ea omnia non sinemagno taedio et molestia perficiat, creditomnia digna suppliciis et se Deo odibi­liorem. Quin multoties animae ilIae viden-

S. Theres., Vita, addizioni, v. med, - S. Theres., Vita, cap. 11, post med. 1 Vita, cap. 14) init. - 9 Cammino di perf., cap. 31, in f.

602 PRAXIS CONFESSARlI. CAP. IX. - DE DIRECT!0NE ANIMAR. SPIRITUAL. - § II. 603

Quid in eaagendum.

Descrìbi­tur contem­platio nega­tiva.

Cur voce­tur clara ca­Iigo.

nem, nihil omnino aget et suam qnìetemamittet.

In hoc statu multo minus quam inrecollectione, anima debet se applicare adfacienda proposita aut alios actus ex seipsa emendicatos. Eos tantummodo faciat,ad quos se sentit a Deo suaviter impelli.

135. - Dicamus nunc aliqua de ora­tione purae contemplationis, scilicet decontemplatione negativa superius enun­tiata, qua e est longe perfectior quam affir­mativa.

Haec contemplatio negatiua diciturclara caligo, quia ob nimiam lucis abun­dantiam intellectus obscuratur: quem­admodum, qui intuetur solem, radiorumfulgore obcaecatus nihil cernit, sed tan­tum intelligit, solem esse magnum quod­dam lumen. Sic Deus in ista caligine infun­dit animae lucem magnam quae facit utilla intelligat, non jam veritatem aliquamparticularem, sed acquirat generalemquamdam et confusam notitiam suae in­comprehensibilis bonitatis, unde anima in­cipit efformare altissimam de Deo ideam,licet confusam. Quando anima aliquan­tulum noscit ali qua m ex divinis perfectio­nibus, altum quidem conceptum suaebonitatis concipit; sed longe melior estconceptus quem format, quando cogno­scit, divinam perfectionem non posse com­prehendi.

Scribit cardinalis Petrucci in doctissi­mis suis epistolis, hanc orationem vocaripropterea orationem caliginis, quia inhac vita anima non est capax c1are intel-

Petrucci, Lettere e tratto spìrìt, e mìst., parto 2, lib. 2,letto 24. - S. Maria Magd. d. Passò, dr. Patrit. a S. ja-

135. - a) Hodie fere omnes critici admit­tunt, Dionysium mysticum alium esse abAreo·pagita. Ad textum quod attinet, haec ille re­vera habet, Mystica theol., cap. l, § 3}loquensde mystico theologo: «In caliginem veremysticam incognoscibilitatis ingreditur ..., eoipso quod nihil cognoscit, supra mentemcognoscens- (Migne,Patr. Graeco-lat., tomo 3,col. 1002). Item, in epist. 1: • Et illa perfe­ctissima... ignoratio, notitia est ejus [Dei].(Migne, toc. cit., colò 1066).

136. - a) Manca est versio latina. Textusitalicus habet: «Non tutte l'anime, dice SantaTeresa, anzi son poche quelle che guida Dioper via souranaturale ; ma nel cielo noi nevedremo molte, che} etc. e , Quae verba latine

ligendi divinitatem: unde in hoc statuintelligit non intelligendo: sed intelligitlonge melius omni alie modo intelligendi.Non intelligit, quia, cum Deus non sitl'es quae formet imaginem aut figuram,intellectus nequit de eo ideam efformare,et ideo nihil aliud intelligit, quam quodillum non valet intelligere. Quapropterhujusmodi intelligentia vocatur ab Areo­pagita: Sublimis cognitio Dd per igno­rantiam a). - In hac oratione caliginissuspenduntur omnes interiores potentiaeanimae, et quandoque etiam sensus exte­riores: ita ut anima aliquando ingrediaturin ebrietatem spirituaten«, quae facit eamprorumpere in quaedam amoris deliria,ut cantus, c1amores, fletus immodicos,saltus et his similia, quemadmodum eve­niebat S. Mariae Magdalenae de Pazzis.

136. - Post gradus istos facit Dominusanimam ad unionem transire.

Unicus animae .scopus hic esse debet,unio scilicet cum Deo; sed ut anima per­fectionem attingat, non est necessaria uniopassiua. Satis est illi pervenire ad unio­nem actioasn, Paucissimae, inquit S. The­resia a), sunt animae illae, quae dirigun­tur a Deo per vias supernaturales; et nosin coelo permultas aspiciemus, quae sinehujusmodi gratiis supernaturalibus eruntgloriosiores illis, quae gratias istas rece­perunt.

Unio activa est perfecta uniformitasdivinae voluntati, in qua certe consistittota perfectio divini amoris. Perfectio,inquit S. Theresia, non consisti: in extasi,

cebo, in Vita ejusdem, lib.2, cap. 12, num, 2 (edit, Fran­cofurt. 1670).

sic sonant: «Non omnes animae, inquit San­eta Theresia, quin potius paucae diriguntura Deo per vias supernaturales; at nos in coelomultas aspiciemus, quae, etc. a , Videtur San­ctus Doctor citasse S. Theresiam pro primasolum parte asserti « non omnes animae » etsuo penu addidisse quae sequuntur. ReveraS. Theresia, Cammino di perfes., cap. 17,init., primam tantum partem asserti habet.Nusquam vero, quod invenire potuerimus, aitpaucas esse animas quae gratiis s~pe.rnatu­

l'alibus fruantur. Et loquendo specìatìm depiis personis, quas ipsa co~noscebat,~ p?ti~scontrarium declarat. Cfr. Vita, cap. l:>} init.;Cammino di perfee., cap. 17, in f.; Castellointer., mans. 5} cap. l, init.

Status po­tentiarumin ea.

Perfe~

etio ani­mae , uniocum Dec.

Unio actì­va, in quo­nam censì­stato

Est neces­saria.

Et suffìcìt.

Unio pas­siva descrì­bitur.

Ejus dura­tìo,

sed vera unio animae cum Deo est UntOuoluntatis cum divz'na voluntate b). Haecunio est necessaria, non vero unio pas­siva / et animae illae, quae solam habentactivam, inquit eadem Sancta \ fiere po­terz't, quod habeant meritum Ionge majus;quia maforem patiuntur laoorem, et Do­1/ZÙlltS dirz'gt't eas ut fortes, et consotatio­nes quas in hac vz'ta 1'lOlI habent seruat,ut postea det eis z'n alia. Cardinalis Pe­trucci ait quod, absque contemplationeinfusa, recte quidem possit anima, bene­ficio gratiae ordinariae, pervenire ad anni­hilationem propriae voluntatis et ad eamtransformandam in Deum, nihil aliudvolendo quam voluntatem Dei. Et quam­vis sentiat passionum motus, tamen hinon impediunt illi praefatam transforma­tionem. Unde subdit quod, cum in hocposita sit tota sanctitas, unusquisque nihilaliucl debet desiderare et petere a Deo,quam ut dirigatur ab ipso, et in ipso suamefficiat voluntatem.

S. Theresia 2, tractando de unione pas­siva, dicit quod anima posita in ea nonvidet, non sentù, neque aduertit, ita sehabere: quoniam ex abundantia lucis etamoris efformatur illa beata caligo, inqua suspenduntur omnes potentiae ani­mae. Memoria enim non recordatur nisiDei; voluntas conjungitur Deo tali amore,ut nequeat amare aliud objectum; et intel­lectus tanta luce repletur, ut nullam remaliam valeat cogitare, nec etiam gratiam,quarn actu tunc recipit ; unde intelligitmulturn, sed nequi t percipere quid intel­ligat. In summa, anima in hoc statu con­stituta habet c1aram et experimentalemcognitionem Dei praesentis, qui in animaecentro eam sibi conjungit.

Baec unio, inquit S. Theresia 3, nonmultum perdurat, sed ad summum per

1 Avvisi per Poraz., 22 (edit. Veneto 1739, tomo 2,pago 238).- Petrucct, Lettere e tratto spirito e misto parto 1,Iìb, 2, tr.4; p~ù·t.'- 3,' cap. 6, ii 5e6.~ 2 Castello inter.,

") S. Alphonsus hic citat, ex Bernardo deCastelvetere, opus S. Theresiae cui titulus:Concetti dell' amor di Dio sopra... la Can..tica, cap. 3. Haec ibi utique habet impliciteS. Theresia; sed verba sunt Hieronymi Gra­tiani a Matre Dei, qui in prima editione hujusopusculi adnotationes addidit in fine cujusque

dimidiam horam. In aliis contemplatio­nibus, de quibus antea locuti sumus, Deuspraebet se videndum tamquam proximumanimae, hic vero tamquam praesentem;et anima experitur eum sibi conjuncturnper suavem quemdam contactum. Undedicit Sancta 4, in aliis contemplationibus c)

posse animam dubitare, utrum fueritDeus,in hac vero non d). Hoc tamen non obstante,debet eam confessarius monere, non ideoevasisse impeccabilem; et propterea, quomagis se videt a Deo hujusmodi gratiisdonatam, eo magis esse debet humilis etab ornrrìbus alienata; unice diligendo cru­cern et vivendo in totum divinis disposi­tionibus uniformata, cum assiduo timorene suae infidelitates ex eo tempore acerobius puniendae sint, ob majorem, quacommittentur, ingratitudinem. Dicit San­eta Theresia 5 sibi cognitas plures animasquae, cum antea ad hunc statum unionisascendissent, postea in peccata mortaliapraecipites ceciderunt.

131. - Tres dantur species unionis, etsunt: Unio simptex, unio desponsationis,et unio consummata, quae vocatur uniomatrimonti' spirt'tualis.

Unio simplex est illa, de qua usqueadhuc locuti sumus.

Dicendum nunc est de unione despon­sationis. Hanc unionem solet ordinariepraecedere ariditas substantialis, quae estpurgatio spiritus, de qua jam supra locutisumus n. 128.

In hac vero unione desponsationis tressunt alii gradus diversi, scilicet extasis,raptus et elevationis spiritus. - In sim­plici unione suspenduntur potentiae, sednon sensus corporei, quamvis hi rema­neant valde infirmi ad operandum. - Inunione autem extasis amittitur quoqueusus sensuum, ita ut persona non videat,

mans. 5, cap. 1, post rned, - 3 Vita, cap. 18, v. fin. ­4 Castello ìnter., mans. 5, cap. l. v. med. - 5 Castello inter.,mans. 0, cap. 4, v. med.; et mans. 6, cap. l, v. med.

capitis. - Ceterum hanc sententiam profertipsa S. Theresia, Fondae., cap. lO (al. 5),V. med., et quidem fere ad verbum.

c) «Quamdiu experientia non fuerit ma­gna " addit, loc. cit.; S. Theresia.

il) Hoc revera scripsit S. Theresia, anno1577, in suo opere Castello interiore} man-

et certi­tudo,

Xormapro confes­sario,

Specicsunionis pas­sìvae :

1. Uniosimplex.

2. Uniode­s ponsatfo­nis.

Tres gra­dus:

Extasis.

604 PRAXIS CONFESSARII. CAP. IX. - DE DIRECTIONE ANIMAR. SPIRITUAL. - § II. 605

Raptus,

Eievatiospiritus.

Dubiumsolvitur.

3. Uniomatrimoni ispiritualis.

non audiat, et non percipiat neque inci­siones neque adustiones. - Raptus veronihil aliud est quam impressio quaedamgratiae validior, qua Dominus non solumelevat animam ad unionem, sed etiamrapit illam motu quodam subitaneo et vio­lento, ita ut aliquando elevetur etiamcorpus et reddatur leve ad instar plumae.- Elevatio spiritus est, quando animasentit se rapi quasi extra se a) et extollisupra seipsam cum magna quadam vio­lentia, unde .anima ab initio magnumexperìtur timorem. In elevatione spirituscontinetur tam extasis, quia irrtervenitamissio sensuum, quam raptus, id estmotus violentus. Retulit mihi personaquaedam similibus gratiis a Deo donata,quod in talibus elevationibus spiritus vi­debatur sibi, tanquam si anima e corporefuisset avulsa et elevata cum tanta velo­citate ac si conficeret decies centenamillia milliaria in quovis temporis mo­mento, non sine magno terrore, quo­niam ignorabat, quo esse t ascensura; sedcum postea subsedisset, tunc ìllustraba­tur ad cognoscendum aliquod divinumarcanum.

Sed hic oritur dubium: Si in hacunione suspenduntur potentiae et intelle­ctus obscuratus a lucis abysso nequitattendere rebus quas intelligit, qua un­quam ratione potest ibi anima intelligereet verba facere de illo divino arcano? ­Respondent mystici quod, quando Deusvult ut anima intelligat aliquod secretum,aut immittere illi aliquam visionem intel­lectualem vel imaginariam, minuit non­nìhil lucem, ita ut anima remaneat habi­lis ad cognoscendum et perpendendumquodcumque Deus voluerit.

138. - Tandem perfectior unio, quaedicitur consummata, et major quarn inhac vita possit Deus concedere animaeviatrici, est illa quae dicitur matrimonti'spirz'tualis) per quam anima transforma­tur in Deum, et fit unum quid cum Deo:

S. Theres., Vita, cap. 27, post init.

sione 5, cap. 1, v. med, Et sic videtur Sanctapaulo recesisse a sententia quam antea pro­tulerat in Vita, cap. 15, inf. (opus composi­tum ano 1562-1565), ubi absolute affirmabat,

eodem modo, quo vas aquae infusum marievadit unum cum aqua maris.

Et advertendum hic est, quod in relì­quis unionibus, ut loquuntur mystici, po­tentiae remanent suspensae. In hac verominime suspenduntur; quoniam potentiae,purificatae a sua sensibilitate et materia­litate, jam effectae sunt capaces divinaeunionis; ita ut voluntas amet Deum suumplacidissime, intellectus recte cognoscatet attendat huic intimae divinae unioni,quae jam facta est in animae centro,quod accidit eodem modo ac si quis intue­retur solem et sine ulla offensione oculo­rum solis splendorem cognosceret.

Insuper est advertendum quod haecunio non est transitoria, ut duae priores,sed permanens; ita ut anima fruatur habi­tualiter divina praesentia jam sibi conjun­eta et fruatur in pace stabili: nam pas­siones nihil amplius eam perturbant. Il1asquidem anima cernit, dum faciem suamostendunt. Sed non tristatur, nec ullampatitur molestiam ab iIlis, ad instar ejusqui forte nubes supereminens cerneretternpestates inferius evenientes, et ipsenon tangeretur ab illis.

139. - Hic abs re non erit ali qua dicerede visionibus, locutionibus et revelatio­nibus, ad discernendas falsas a veris.

Visiones vel sunt externae, vel imagi­nariae, vel intellectuales. - Externaesunt, quae oculis cernuntur; - z11tagz:nartae, quae spectantur in phantasia seuvi imaginativa; - inteltectuates , quaeneque oculis neque in phantasia videntur,sed a solo intellectu, divina luce adjuto,quae species intelligìbìles ingerit; atquehaec visionum species, teste S. Theresia,tota est spiritualis. Nullam enim in eapartem habent sensus neque externi nequeinterni, qui sunt vis imaginativa et phan­tasia. Notandum quod neque oculis nequephantasia potest anima cernere res sibirepraesentatas, nisi in apparentia cor­porea, etiamsi essent substantiae spiri-

dari, durante oratione quietis, omnimodamcertitudinem de praesentia Dei in anima.

137. - a) ltalicus textus habet «quandoanima sentit se rapi quasi extra corpus s ,

Statue pc­tentiarumin ea.

Ejus dura­tio.

Quid sint'visiones ex­ternae.

Imagina­riae.

Intelle­ctuales.

Daemoneas operaripotest.

Signa addiscernen­das veras afalsis.

1114tamenfallere pos­sunto

tuales. E contra beneficio intellectus rescernuntur tamquam spirituales, etiamsifuerint materiales; vel, ut melius dicam,noscuntur, non videntur, sed noscunturlonge melius quam si oculis cernerentur.

140. - Advertendum tamen hic est,quod visiones istas tam Deus quam dia­bolus potest operari ; quod est intellìgen­dum etiam de intellectualibus, ut videturinnuere a) S. Joannes a Cruce 1 contra idquod sentit cardinalis Petrucci, quamvismulto facilius corporales, quae ut pluri­mum et praecipue in feminis ab ipsa phan­tasia efformantur.

Signa ad distinguendas veras a falsissunt:

l°. Si veniant ex improviso sine ullapraecedenti animae cogitatione.

2°. Si ab initio afferant confusionem etterrorem, sed postea relinquant animamin pace.

3°. Si sint rarae, quia frequentes suntvalde suspectae.

4°. Si parum durent; quoniam, inquitS. Theresia 2, quando anima intuetur perlongum tempus rem sibi repraesentatam,signum est quod sit potius actus phan­tasiae. Visio divina ut plurimum transitad instar fulguris, sed remanet inde immo­biliter menti infixa.

5°. Vera visio relinquit animam insumma pace et vivida cognitione mise­riae suae, non sine ingenti. desiderio per­fectionis; ad differentiam visionum diabo­licarum, quae parum remanent impressae,et relinquunt animam in quadam sìccì­tate, perturbatione, motibus propriae aesti­mationis, et cum fame sensibili harumgratiarum.

Verum cum omnibus signis superiusmemoratis, inquit S. Theresia 3, nullamcertam haberi posse securitatem, quoniammultoties daemon scit simulare quietem,cogitationes humilitatis, desideria perfe­ctionis: quae omnia incertuin est, a quo

~ Salita del monte Carm., cap. 24, in med. - Petrucci,Lettere e tratto spirit., parto 1, Iìb, 2, te. 4, parto 3, cap. 3,n.6, in f. - i Castello ìnt., mans. 6, cap. 9, v. med, -

140. - a) S. Joannes a Cruce, loc. cit., devisionibus inteUectualibus loquens, expressedicit: e Istas visiones pariter potest daemonin anima producere '.

procedant; quoniam saepe ipse daemonut sibi fides praestetur, solet haec insi­nuare b), ut tandem illum percipiat fru­ctum et deceptiones quas intendit.

Unde director, regulariter loquendo,non prohibeat animae enarrare sibi hujus­modi visiones, immo imponat illi, ut mani­festet quaecumque videt, sive vera ea sintsive falsa, ut docet S. Theresia 4. Sed econtrario nullam ostendat curiositatemsciendi hujusmodi visiones, neque de hisminute animam interroget: nec praeve­niat dicendo: Non fult sic? Vidistine hocvel illud? quia tunc facile anima respon­det affirmative aut ex sua malitia autsimplicitate.

Si aperte noverit, hujusmodi visionesesse opus phantasiae aut diabolicum, quiaforte arcent animam ab obedientia, humi­litate aut ab alia virtute, tunc patenterei hoc dicat. - Si vero id confessariusnon discernat, non omnino expedit indu­bitanter asserere, visiones illas esse veldiabolicas vel phantasias, quemadmodumsolent quidam nimis increduli, ad diffe­rentiam aliorum qui nimis creduli omneshabent ut veras. Sed dicat poenitenti, utoret Deum, quo non amplius ducatur pervias adeo periculosas, protestando quod,quamdiu vivet in terris, velit Deum cogno­scere solurn per viam fìdeì, - Caeteruminsinuet, ut ex visionibus habitis, vel falsisvel veris, illum percipiat fructum quimagis est necessarius et praecipue serecte cum Deo gerendi. Ita enim agendo,quamquam visiones fuerint a daemone,daemon remanebit elusus.

141. - Quod vero ad locutiones attinet,locutio esse potest successiva, formalis etsubstantialis.

Successiva est, quando anima medi­tando aliquam veritatem fidei sentit sibiquasi responderi ab ipsomet suo spiritu,sed veluti ac esset persona extranea.Haec, quando bonos parit effectus, ut

8 Castello ìnr., mans, 6, cap. 9, v. med.; cfr. etiam mans. 7,cap. 4, Y. fin,; Vita, cap. 25, a med. et cap. 30, v. med. ­, Castello ìnt., mans. 6, cap. 9J post rned,

b) Fert italicus textus: «Poiché talvoltalo stessonemico !'insinua per farsi credere •.Latine: « Quonìam interdum ipse daemon,ut sibi fides praestetur, haec insinuat s ,

DirectorInterrcget,

sed pru­denter.

Ferat ae­quum judi­cium,

Et rectadet consilia.

Qnid sitlocutio suc­cessiva.

606 PRAXIS CONFESSARII. CAP. IX. - DE DIRECTIONE ANIMAR. SPIRITUAL. - § Il. 607

Formalis.

Substan­tialis.

Gradus il·larum cer­titudinis.

Norma prodirectore.

Quomodor ev e lat ì o­nes habean­turo

Quidageredebeat dire­ctor.

essent amoris aut humilitatis extraordi­nariae, esse potest speciale Dei lumen.Sed quando non vide t augeri consuetumamorem, indicium est, eam esse intelli­gentiam proprii intellectus.

Formaiis est, quando anima auditaliqua verba formata, sed extra se; etpotest haec percipi vel auribus vel viimaginativa vel intellectu. Haec, ut dis­cernatur, utrum sit divina an diabolica,videndae sunt res quas exprimit aut fa­ciendas imponit et effectus quos relinquit.Praecipue, si est divina imponitque operapatìentiae, propriae abjectionis, aut quod­vis aliud opus spirituale, relinquet facili­tatem quamdam ad omnia toleranda, adoperandum et se humiliandum.

Substantialis est eadem ac formalis,et solum differt in effectu; quoniam for­malis aut instruit aut imponit; substan­tialis vero cito operatur id quod exprimit ;ut, ex. causa, si diceret: Consolare; nolitimere ; dilige me. Anima tunc in eodemtemporis puncto remanet consolationerepleta, intrepida, aut amoris igne sue­censa.

Haec locutio caeteris omnibus est se­curior. Prima enim est valde incerta. Se­cunda, id est formalis, est multum suspe­eta, praesertim quando jubet res exse­quendas. Unde director, si observat eaquae jubentur, esse christianae prudentiaeopposita, debet ea omnino prohibere; sivero non sint prudentiae contraria, expe­dit, ut earum suspendat exsecutionem,quousque deveniat in majorem securita­tem, et multo magis, si res sint extraor­dinariae.

142. - Denique quod attinet ad reue­lationes rerum occultarum aut futurarum,ut scilicet mysteriorum fidei, status con­scientiarum, praedestinationis animarum,mortis, promotionis ad aliquam dignita­tem et his similia, hae possunt tripliciterhaberi, nempe per visiones, per locutio­nes, et per intelligentias nudarum veri­tatum.

In hujusmodi revelationibus debet di­rector magnam adhibere prudentiam, necsit nimis facilis ad credendum, et prae­cipue ad exsequendum, quando agitur

1 Salita del monte Carm., Iìb. 2, cap. 82, in med. ­i Direttorio mistico, lib. 2, parto ~, cap. 1. V. Eccoti

de certiorando aliquem ob notitiam inrevelatione acceptam. Ante omnia jubeatanimae, ne revelationem aliis indicet, etipse cautissime semper procedat, immoutatur sapientiorum consilio, quoniam,ut plurimum, tales revelationes dubiaesunt et suspectae. Minus vero suspectaesunt intelligentiae simplicium veritatumcirca mysteria, attributa divina, mali­tiam peccati, damnatorum infelicitate met his similia. Haec quando sunt fideiconformia, dicit S. joannes a Cruce l quodanima non debet illas quaerere; sed si ipsiconcedantur, humiliter sunt ab ea acci­piendae et non refutandae.

143. - Oritur hic Dubium: utrum omnesistae species gratiarum et communicatio­num supernaturaHum debeant rejz'd autacceptari?

Et distinguendum est, ut ait doctusquidam auctor, Pater Bernardus de Ca­stelvetere 2, cum S. Joanne a Cruce etaliis. Gratiae illae, quae elongant a fide,ex eo quia consistunt in quibusdam noti'tiis distinctis, ut sunt visiones, locutioneset revelationes: has oportet omni conaturejicere. Sed illae ex opposito, quae suntuniformes fidei, ut sunt notitiae confusaeet generales, et tactus divini, qui uniuntanimam Deo, non sunt rejiciendae; immopossunt humiliter expeti et desiderari, utquis magis magisque Deo uniatur et in suosancto amore solidetur. - Hoc nihilomi­nus intelligitur pro illis animabus, quaejam donantur similibus favoribus; quo­niam pro aliis tutior via est desiderareet expetere tantummodo unionem acti­vam, quae, ut diximus, est unio volun­tatis nostrae cum divina voluntate.

Director igitur, quando ei occurreritanima cum his communicationibus con­templationis aut caliginis aut unionis, nondebet ei imponere ut eas rejiciat, sed uthumiliter et cum gratiarum actione reci­piat. Semper vero utatur verbis, quaeanimam non omnino securam efficiant,sed relinquant quemdam timorem, quieam, etsi non conturbet, detineat vero inhumilitate et ab omnibus alienatione. ­Gratias autem quarumdam notitiarumdistinctarum, quae habentur per viam

dunque~ • s. Joann. a Cruce, Salita, Iìb, 2, cap. 11,V. med.

Gratlae ex­ternae rej i­cìantur,

Gratiae

iio~l:~i~~:ti possunt.

Limitatio.

Corolla­riumprodi­rectore,

et pro poe­nitente.

Directorirrterroger,

Servet se~creturu,

Potius ani­mam humi­uer,

sed etiamconfortet.

vrsionum et his similium, ut superiusdiximus, jubeat confessarius constantis­sime recusari, semper tamen in spirituhumilitatis (et sine u110 contemptu, utexspuendi in faciem, irridendi, etc., quodnon licet, ut plures asserunt), et prote­stando coram Deo, se vene ei in pura fideservire.

Caeterum ait S. Theresìa l quod quo­tiescumque anima sentit se suaviter ac­cendi ad amorem erga Deum, haberedebet communicationem tamquam divi­nam, non ideo ut credat se aliis melio­rem, sed ut animum faciat ad perfectiuscoram Deo ambulandum. Ita enim agendoDeus efficiet, ut daemon, etiamsi ìste ali­quam partem haberet, victus remaneatet suis ipsis armis sibi damnificet.

144. - Sed conc1udamus. - Directorergo lO imponat animae, ut superius dixi­mus, ut fideliter enarret omnes commu­nicationes, quas habet in oratione, nul­lum tamen eas sciendi desiderium demon­stret. Nec unquam aliis manifestet gratiassupernaturales suae poenitenti concessas.Fiet enim, ut illi ejus precibus se com­mendent, eamque maximo superbiendipericulo exponant; vel si post hanc noti­tiam levissimum intueantur defectum,multum scandalizabuntur et eam in derì­sione habebunt.

2°. Non ostendat huic animae, talibusfavoribus distinctae, particulare aliquodsignum aestimationis, et multo minusmittat alias poenitentes ad petendumconsilium ab ea, vel ad exposcendumsolatium aut directionem. Potius ostendatminoris eam facere, quam alias animasquae ambulant per viarn fidei, quoniamanimae his favori bus ornatae, regulariterloquendo, semper et multum sunt humi­liandae.

3°. Si advertat, animam servare humi­litatem atque timorem in istis diviniscommunicationibus,oportet eam adjuvare,immo et securam facere, quoties expe-

1 Vita, cap. 15, a medio et Castello interiore, mans, 6,cap. 9, in med. - S. Tueres., Vita, cap. 101 versus med.;cap. 4, in med. et Castello ìnterìore, mans. 4, cap. 3, init.

144. a) - Haec reve1atio, quam hic refertS.Alphonsus, reperitur ad verbum in editioneVeneto (1739) operum S. Theresiae (tom. 2,

dire cognoverit. Dicit S. Theresìa, quodanima nunquam movebitur ad magnapro Deo gerenda, nisi agnoverit se ma­gna accepisse a Deo. Et quidem eademSancta, quando a S. Francisco Borgia etS. Petro de Alcantara fuit facta securior,dona quae ipsa acceperat esse vere di­vina, ex eo tempore ad perfectionem nonamplius cucurrit, sed evolavit.

Neque ex eo quod cernit director ani­mam identidem in aliquem defectum inci­dere (quoties defectus non sunt plenedeliberati aut commissi cum adhaerentiaet contemptu), reputare debet omnes hu­jusmodi communicationes pro mendaciiset illusionibus. Dominus tales gratias con­cedit non tantum animabus perfectis, sedaliquando etiam imperfectis, ea scilicetratione, ut liberet eas a suis imperfectio­nibus et ad vitam perfectiorem extollat.Unde, quando dignoscitur quod per hu­jusmodi communicationes anima magismagisque se Iiberat a passionibus et pro­ficit in amore divino atque in desiderioperfectionis, signum est quod illae suntbonae.

De reliquo, quando agitur de gratiisexternis, ut sunt visiones, locutiones etrevelationes, regulariter loquendo, ut dìxi­mus, tutius est ut director ostendat separvi eas facere, dicendo id quod monuitS. Theresia e coelo post obitum suumcuidam personae religiosae : Ne fidantanimae visionibus et reuetationious par­ticularibus. Ne collocent perfectionem ineis habendis. Licet eninz aliquae ex eissint uerae, plures nz7zllomùzus sunt falsaeet mendaces: et diffidle est z'nvent're unamoeritatem inter plura mendacia (quareplures sunt visiones falsae quam verae):et quo avidz'us expetentur et in prettohabebuntur} eo magis persona aoerraoi:a fide et humllltate} quae est via tutt'orquam posuerit Deus a). Quare det ei con­silium ut oret Deum, ut veram concedatextasim, scilicet totalem a rebus terrenis

- S. Theres., de S. Francisco Borgia, cfr. Vita, cap. 24,versus med.; de S. Petro Alcantara, cfr. cap, 30, verosus med.

pag.219). Deest tamen in hac editione senotentia • et difficile est invenire unam verita­tem inter p1ura mendacia >.

Nec mire­tur ob ejusdefectus.

Gratìas ex­ternas par.-viper-dat,

608 PRAXIS CONFESSARlI. CAP. IX. - DE DIRECTIONE ANIMAR. SPIRITUAL. - § 111. 609

Sensimmortifica­rìones con­cedat,

Animamstulte perrt­nacem hu­miliet acterreat.

Ultimummonitumpro praxi.

Anima in­cipiens vel­let onerarimortifica­tìonibus.

Directoraegre ilIas,permittat,

et a semetipsa alienationem, sine qua adperfectionem nunquam valebit pervenire.

Quod si unquam director advertat,animam non esse bene fundatam in suaemiseriae cognitione, et vellet pro certotenere, quod suae communicationes sintdivinae, et turbaretur audiendo quod di­rector nollet eas credere uti tales, pessi­mum signum est. Signum est quod illaesint daemonis, ex effectibus qui observan­tur, scilicet adhaesionis superbiae ; autindicium est quod anima non bene am­bulet, quoniam ipsa saltem dubitare debe­ret, quoties dubitat confessarius. Et ideoin hoc casu omnibus modis est humì­lianda et in timore detinenda, quantumfieri potest; et tunc, si nec etiam acquie­scìt, privet eam communione et severiusmortificet, quia tunc in magno versaturpericulo ne decìpìatur a daemone.

Denique director, etsi judicaret red­dere anìmam certiorem, quod ejus com­municationes sint a Deo, tamen ei insi­nuet, ut in oratione semper prae oculishabeat (saltem in principio) punctum ali­quod vitae vel passionis Jesu Christi. Di­cebat S. Theresia, animam, quae amittitdirectionem boni Jesu, nunquam perven­turam ad perfectam cum Deo unionem b).

Animae incipientes meditantur Dominipassionem per modum discursus; contem­plativae vero non utuntur discursu, sedproposito sibi mysterio aliquo admiranturbonitatem, misericordiam, amorem divi­num, et hinc Deus facit eas transire, quandoei placuerit, ad contemplationem suae divi­nitatis.

§ III. - De mortificatione.

145. - Quoad mortìfìcationem oportetadvertere quod, quando animae vitamspiritualem incipiunt, ex eo quod solettunc Dominus, ut diximus, eas allicereconsolationibus sensibilibus, in primo illofervore vellent se interficere disciplinis,ciliciis, jejuniis et similibus exercitiis affìi­ctivìs.

Interea oportet ut director sìt parcìs­simus in hujusmodi mortificationibus con-

b) S. Theresia, Castello inter., mans. 6,cap. 7, v. fin., sic loquitur: « Ne optimamconversationem deseramus boni illius Jesu

cedendis. Nam alias, superveniente indetempore ariditatis, ut ordinarie solet acci­dere, facile anima, destituta suopristinofervore sensibili, omittet omnes suas mor­tificationes et, incipiens inde diffidere, re­linquet etiam orationem et vitam ipsamspiritualem utpote res mìnus sibi accom­modatas et consequenter amittet omnia.Aliquando etiam accidit ut hae animaeincipientes, ratione primi illius fervoris, sedent in res immoderatas, et incidant inmorbos corporales, et tunc, ut reficiantur,omittunt omnia exercitia spiritualia, nonsine ingenti periculo amplius ea non resu­mendi. - Ideo director curare debet, utprius ipsae in vita spirituali solìdentur, etpostea, consideratis circumstantiis sani­tatis, occupationum atque fervoris, con­cedat illis eas mortificationes externas,quas ipsis magis judicaverit conveniresecundum christianam prudentiam,

Dico: secundum christianam pruden­tt'am,. quoniam dantur aliqui directoresadeo imprudentes, qui omnem animaeprogressum collocare videntur in one­rando eam jejuniis, ciliciis, disciplinis san­guineis, adustionibus et bis simìlibus, Allivero omnes omnino mortificationes exter­nas videntur reprobare tamquam inutilesspirituali progressui, totam perfectionemin interiori mortificatione collocando. Sedbi etiam errant ut primi, quoniam morti­ficationes corporales adjuvant internas,et sunt quodammodo necessariae (quandopossunt exerceri) ad fraenandos sensus,et ideo legìmus, ab omnibus sanctis plusminusve fuisse frequentatas.

Verum quidem est quod mortifìcatìointerior passionum est a poenitentibuspotissimum exigenda; ut, ex. gr., esser.non respondere injuriis, non quaerereneque manifestare aliis, quae tendunt adpropriam aestimationem, cedere in con­tentioriibus, aliorum voluntati condescen­dere (sed sine damno spirituali). Undeexpedit aliquando, alicui animae prohi­bere omnes mortificationes externas, quo­usque se sentiat liberam ab aliqua pas­sione magis dominante, ut vanitatis, ran-

ejusque sanctissimae Matris ...eo magis quoddulcedines [supernaturales] non ita sunt ordi­nariae ut totum insumant tempus ».

antequamanima soli­deturin wìr­tutibus.

Postea vi­tet exagge­rationemexutraqueparte.

Mortifica·tio interior,quidem po­tissima.

coris, cupìditatìs rerum hujus mundì,aestimationis propriae aut propriae vo­

ri~:,d ~~fg; luntatis, Sed absolute asserere, mortifica­utilis. tiones externas nihil aut parum prodesse,

maximus error est. Dicebat S. Joannesa Cruce, ei qui reprobat poenitentias ,nullam praestandam essefidem, etiamsimiracula perpetraret.

Director 146. - ,Ab initio ergo director anteexigat obe-dientiam. omnia injungat poenitenti, ut nihil um-

quam facìat contra aut sine ejus obe­dientìa, Qui contra obedientiam poeni­tentias agunt, inquit S. Joannes a Cruce:Hl magis progrediuntur in vitiis quamin vt'rtutipus.

Sit quoque, ut dixi, valde parcus inconcedendis hujusmodi mortificationibus,quamvis id importunius effiagitent poeni­tentes. Satis erit ab initio eis concederealiquam tenuem, sed raram mortificatio­nem, ut disciplinam, catenularn ferream,abstinentiam, potius ad ingerendum ineorum animis mortificationis desiderium,quam ad eos, ut convenir, mortificandos;et postea processu temporis poterit libe­ralius agere juxta progressum, quemanima facìet in virtutibus. Quando enimilla erit in spiritu solidata, non poteriteì sine scrupulo opportunas mortifìcatìo­nes denegare.

duplicem Caeterum, ordinarie Joquendo, gene-r e g u l a mservando, ralem hanc regulam sibi proponat, nun-

quam scilicet concedendi mortifìcatìonesexternas, nisi prius requìsitus, quia haenon multum prosunt, si absque magnaappetentia recipiantur: et quoties conce­dìt, semper minus quam postulatur con­cedat et potius, ut ìnquìt Cassianus, exce­dat in denegando quam in concedendo a).

Quid de Praecipue curet suadere mortìfìcatio-mortifica-tione gulae, nem externam circa gulam, cujus quae-

dam animae spirituales non admodumsunt amantes. Haec revera est omniumdurissima, sed utilissima spiritui et saepe

s. Joann. a Cruce, Avvisi e sentenze, §11 (n. 340).­S. Joann. a Cruce, Avv. e sent., § 7 (n. 259) et cfr. Notteoscura, lib. 1, cap. 6, init. - S. Philipp. Ner.} Bacci, inejus Vita, in i., documenti spiro di S. Filipp., v. f. -

146. - a) Hanc sententiam explicitam nus­quam habet Joannes Cassianus; sed, loquensspecialiter de jejnnio, ita saepe moderationemInculcar ut tamquam corollarium ejus doctri­nae erui possit.Cfr.suas Collationes, collat.2,

s. A!.PBONSl, Opera morafia. - Tom. IV.

etiam corpori. Dicebat S. Philippus Nerius:Qui non coercet gulam, nunquam perue­niet ad perfectzonem, - E contrario sitparcus in concedendis mortificationibussomni, quoniam hae facile tum corporistum spiritus saluti sunt nocivae. Sublatoenim somno sufficienti patitur caput, etlanguente capite remanet persona inha­bilis ad meditandum et ad caetera aliaexercitia devotionis.

Quamcumque vero mortificationemconcesserit poenitenti, ut ornnem illi aufe­rat superbiendi occasionem, persuadeatilli, hoc nihil prorsus esse respectu ejusquod sancti fecerunt, et respectu poena­rum,quas pro nobis perpessus est jesusChristus. Dicebat S. Theresia: Totum estimmund#ùt, quùlquùl agere possimusin comparatzone unzus sanguinis guttaequam Dominus effudz"t pro nobis.

Meliores mortifìcationes, utiliores etpericulis minus obnoxiae sunt negativae,ad quas faciendas, regulariter loquendo,non est necessaria obedientia dìrectoris,ut esset: privare se visione aut auditionererum curiosarum, loqui parce, contentumesse cibis gustui minus acceptis seu maleconditìs, non accedere ad ignem temporehiemis, eligere pro se res viliores, exsul­tare et Iaetari deficientibus quibusdamrebus etiam necessariis; quoniam in hocconsistit virtus paupertatis, ut ait S. Ber­nardus: Virtus paupertatis non est pau­pertas , seti amor paupertatis, Insupernon queri de ìncommodìs temporum, decontemptu sui ìpsìus, de persecutionibusmolestiisque infirmitatum corporis. Scal­pro cruciatuum et dolorum perfìcìunturlapides Jerusalem coelestis. Dicebat San­eta Theresia: Credere, quoti Deus admit­tat m suam amidNam gentem commodi­tatis amicam, dementia est. Anlmae quaevere dz'llgunt Deum , nesciuns quietemexpetere.

S. Theres., Vita, cap. 35 (al. 39), v. med. - S. Bernard.,epist. 100 ad quemdam episc. (Migne, Patr, Lat., tomo 182,col. 235). - S. Theres., Cammino di perf.. cap. 18, init.;'et Fondaz,, cap. 10 (al. 5) ante med,

cap.23 (Migne, Patr, Lat., tomo 49, col.554),cap. 17 (Migne, loc. cit.,col.550), et collat.21,cap. 22 (Migne, loc. cit., col. 1195); ìtem, deCoenobz·or. instz'tu#s, lib.5, cap.8 (Migne, loc.cit.,col.223) et cap.41 (Migne, loc. cit.,col.266).

39

et de mor­tifica tionesomni.

Semperani­mam humi­lieto

Melioresmor t ìf'i ca­tiones suntnegativae.

610 PRAXIS CONFESSARII. CAP. IX. - DE DIRECTIONE ANIMAR. SPIRITUAL. - § IV. 611

Opera com­munia pa­Iarn e x e r­ceantur.

Alia modooecu1 t e n­t u r , modomanifesten­turo

Suares, de Eueh., disp. 69, seet. S, V. Ad secund"m et disp. 70, seet. 2, v. Dico 1 (edit. Veneto 1747).

147. - Hic oritur dubium. - Evange­lium in quodam loco ait: SÙ; luceat luxvestra coram horninious, ut vùieant operauestra bona et glorificent Patrem ve­strum, quz' t'n coeùs est (Matth. v, 16). Inalio loco dicit: Te autem faciente elee­mosynam, nesciat sinistra tua quù:lfaciatdextera tua (Matth, VI, 3).

Quaeritur ergo: utrum actus vt'rtutt'sSz11t manifestandi alti's vel occultandi?

Et respondetur distinguendo: Operacommunia, ad virtutem christianam neces­saria, exerceri debent palam: ut esset fre­quentia sacramentorum, oratio mentalis,visitatio Venerabilis, audire Missam geni­bus fiexis et cum interiori spiritus recol­lectione; deferre oculos modestos, silen­tium in ecc1esia servare, dicere: Volosanctus evadere, fugere garrulitatem, con­versationes periculosas, curiositates et his

. E:<t.raor- similia. - Opera vero, quae dicuntur su-d i nar ia et . . d"singularia pererogationss extraor marzae et quae~;,~ulten- sapiunt singularitatem, ut supra enarratae

poenitentiae externae ciliciorum, fìagel­lorum, orationis cum brachiis in crucemexpansis, comestionis herbarum amara­rum, suspiriorum, fietus tempore oratìo-nis, etc., occultari debent, quantum pos­sibile est. - Reliqua vero opera virtutis,ut ministrare infirmis, erogare eleemosy­nam pauperibus, humiliare se facientiinjurias, et similia, haec melius erit occul-tare, quantum fieri potest: sed si forteexerceri nequeant nisi publice, non de­bent praetermitti, dummodo fiant tantumintuitu placendi Deo.

§ IV. - De frequentia sacramentorum.

148. - Tandem dicenda sunt aliquade modo quo confessarius dirigere debetanimas spirituales circa frequentiam sa­cramentorum, scilicet confessionis et com­munionis.

Pau/o Barisoni, Lettera ad una signora ... [sulla] fre­quenza del S5. Sacram., cap. 1, in f. et cap. 5, Inie. (edit.

148. n) - Barisoni citat lib. 5, de Sacra­mentis , cap. 4. Sed hoc opus perperamS. Ambrosio attribuitur. Cfr. Migne, Patr.Lat., tomo 16, col. 413. Ceterum auctor hujusoperis, lib. 5, cap. 4, n. 25 (Migne, loc. cit.,col. 452) solum innuit sententiam de quaagitur.

Quod spectat ad confessionem, expeditipsis insinuare, ut generaliter de .suis pec­catis confiteantur, si adhuc non fecerint ;quia si forte jam fecerint, vel si animaesset scrupulis- agitata, oportet omnìnoconfessionem hanc prohibere. - Quoadvero confessionem ordinariam, quaedamanimae delicatioris conscientiae con sue­verunt quotidie confiteri; sed, generaliterloquendo, sufficiet personis spiritualibus,praesertim scrupulosis, confiteri semelaut ad summum bis in hebdomada. Sedquando aliqua ex istis gravaretur aliquaculpa levi, et non haberet opportunitatemconfitendi, dicit Pater Barisoni in suo tra­ctatu de communione, innixus auctoritatìS. Ambrosii a) et complurium aliorum AA.(quod etiam suadet S. Franciscus Salesiusin quadam sua epistola) b), quod non ideoomittere debet communionem. Ad remis­sionem enim venialium, docet sacrumconcilium Tridentinum, esse quoque aliamedia, ut essent actus contritiònis etamoris. Unde melius tunc est ad purifìcan­dam animam a culpa illa, uti istis mediis,quam privari communione propter absen­tiam confessarii. Et sapiens quidam dice­bat, quod aliquando longe fructuosiusest pro quibusdam animabus timoratis,disponere se ad communionem actibussuis, quam cum ipsa confessione. Et mul­toties accidit, quod tunc anima se dispo­nat actibus ferventioribus contritionis,confidentiae et humilitatis.

149. - Quoad vero communionem, nonloquimur hic de obligatione pastorumanimarum non negandi communionemcuicumque subdito qui non sit publicepeccator et quoties rationabiliter petat.Satis de hoc egimus in Libro (Ltò. VI,n. 254), in quo vidimus, Innocentium XIin quodam suo decreto ordinasse, usumcommunionis frequentis totum remittiprudentiae confessariorum; unde sine evi-

Neapo!. 1632).- Cone. Trìd., oeos.14, de Poenit., cap. 5. ­Innoe. XI, s. C. C. decreto Curn. ad aures, diei 12Febr, 1679.

b) S. Franciscus Salesius in epistola, cui,verosimiliter alludit S. Alphonsus, nempe,in epist. ad Dominam Brulart (epist. 831,edito Paris. 1839) utique dicit actum contritio­nis supplere confessionem venialium; ast inhoc loco tractat de confessione facta sinerespectu ad communionem.

Confessiog e n e r a Lì si n t e r d u msuadendn.

Confessioordinariaquocìes fa­cienda.

Communionon omit­tenda ob ve­nialia nonconfessa.

Parochusnegare ne­q u"i t com­munionem.

denti causa nescio quomodo parochi pos­sint tuta conscientia denegare petentibuscommunionem. Et notandum est quodin praefato decreto prohibetur episcopispraescribere in genere suis subditis diesad faciendam communionem. - Sed loqui­mur hic dumtaxat de modo, quo confes­sarii debent se gerere in concedenda com­munione suis poenitentibus a).

In hoc quidam errant ob nimiam indul­gentiam, alii ob nimium rigorem. - Nonest dubium, quin error sit, ut advertitSummus Pontifex Benedictus XIV, inaureo suo libro de Synodo) concederecommunionem frequentem b) iis qui saepein peccata gravia labuntur, nec sollicitisunt de agenda poenitentia ac de suaemendatione; aut. iis qui accedunt adcommunionem cum affectu ad peccatavenialia deliberata sine ullo desiderio seab eis liberandi c). Expedit quidem, ali­quando concedere communionem alìquì­bus qui essent in periculo labendi in pec­cata lethalia, ut vires recipiant ad resi­stendum. Sed respectu earum personarum,

149. - a) Doctrina hic a S.Alphonso tradita,hodie immutanda vel explicanda est juxtadecretum S. C. Conco Sacra Tridentina Sy­nodus, diei 20 Dec. 1905, quod reperies lib. 6,n. 254, noto a. Ut autem quis dijudicet quan­tum, pro suo tempore, indulgentissimus fue­rit S. Doctor in concedenda frequenti com­munione, referre juvat quae, ano 1764, Neapolìscribebat De Meo, Confutae.... di CiprianoAristasio sopra la freq. com., § 36, n. 22.­- Inter mille laicos, ne unum quidem inve­nies qui quotidie communicet. Si Neapolimexcìpìas, vix ac ne vix quidem tres aut qua­tuor reperies in alia regni civitate, qui hocfaciant; et hujusmodi civitates sunt paucis­simae. Hic adde quod ii qui sic communi­cant, a communione abstinent uno die infrahebdomadam •. Nil mirum proinde doctrinamalphonsianam iram commovisse auctorumjansenìstarum, quos pluries debellavit S. Do­ctor, Risposta apologo (Rom.1762); (Neap.1764);Breve aggz'unta sulla mat. della com. freq.(Neap, 1765).

b) Quid intelligeret S. Alphonsus per com­munionem frequentem saepius ipse declara­vit: «Communionem quotidianam appelloillam quae fit quotidie; frequentem quae plu­ries fit in hebdomada ... ego vero hebdoma­dariam neutiquam pro frequenti habeo ». Ri­sposta apolog., t'n med, (Rom. 1762).

quae non exsistunt in tali periculo, et econtra committunt ordinarie peccata ve­nialia deliberata, et nulla in eis emen­datio neque desiderium emendationis ef­fulget,optimum erit non permittere eiscommunionem plus quam semel in hebdo­mada, Immo poterit expediens esse, illisaliquando per integram hebdomadamcommunionem interdicere, ut majoremconcipiant horrorem in suos defectus, etmajorem erga sacramentum hoc reve­rentiam. Tanto magis quod sententia com­munior tenet, recipere Eucharistiam cumpeccato levi actuali aut cum affectu adipsum, novam esse culpam ratione ìrre­verentiae, quae irrogatur sacramento(Ltò. VI.. n. 270) d).

Quidam afferunt decretum S. Anacleti,can. Peracta lO, disto 2, de consecratione,in quo habetur: Peracta consecrationeomnes communt'cent, quz'noluert'nt eecle­siasticis carere limt'ntòus,. sic enz'm etApostoù statuerunt, et sa/zeta Romanatenet ecclesia. Sed imprimis negatur aPatre Suarez et aliis, quod unquam fuerit

c) Benedictus XIV, de Synod., lib. 7,cap. 12, n. 9, sic loquitur: • Monendi suntconfessarii, ne frequentem ad Eucharistiamaccessum iis, aut suadeant aut permittant,qui in gravia peccata saepe labuntur, nec depoenitentia peragenda, suaque vita emen­danda sunt solliciti, sicuti nec illis qui, etsigravia evitent crimina, voluntatem habentvenialibus inhaerentem s , Liquet igitur S. AI­phonsum e suo penu addidisse «sine ullodesiderio se ab eis liberandi.; quod eumostendit magis propensum ad concedendamfrequentem communionem, jamvero si haecAlphonsi verba conferantur cum dictis abipso, lib. 6, num. 270, «ipsa voluntas reci­piendi Eucharistiam et ejus effectum est quae­dam virtualis venialium detestatìo », conclu­dere fas est principia alphonsiana de fre­quenti aut quotidiana communione non longeabesse a normis decreti Sacra TridentinaSynodus.

d) Haec scripsit S. Doctor ano 1755. Sedpostea hanc sententiam immutavit in Istruz.e Prat., cap. 15, n.7 (an. 1757) ubì sic loqui­tur: «Si quis communicaret cum affectuactuali ad aliquod veniale, tunc non peccat ».Quare in eadem Istrue., appendo 1, n. 29,ubì exscribitur n. 149 hujus nostrae Prax,B. Doctor sic hunc locum reformavit: «Tantopiù ch'è sentenza di molti che il communi-

612 PRAXIS CONFESSARII. CAP. IX. - DE DIRECTIONE ANIMAR. SPIRITUAL. - § IV. 613

Error estcommunio­nem fre­quentem ne-

f:~~·::~~est.

Probaturex Catechi­smo Roma­no.

Ex aucto­ritate Ec­clesiae etPatrum.

Ex tertiasvnodo Me­dìolanensi.

tale Apostolorum praeceptum. Secundo,decretum istud, ut Glossa ibidem testaturet Catechismus Romanus 1, non obligabatomnes fìdeles, sed tantum ministros assi­stentes altari. Et tandem posito quoddecretum obligaret omnes, certum est,hodie in desuetudinem abiisse.

150. - E contrario errant certe quidamalii directores, et multum se elongant aspiritu Ecc1esiae, dum sine ullo respectuad exigentiam aut progressum animarumnegant indiscriminatim communionem fre­quentem, non alia ratione ducti, quamquia frequens est. - Ipse CatechismusRomanus 2, explicans desiderium s. con­cilìi Tridentini, ut omnes sacrificio Missaeadstantes communicent, docet, esse offi­cium parochi, sedulo hortari fìdeles adcommunionem non modo frequentem, sedetiam quotidianam, cum obligatione in­struendi illos, quod, sicut corpus, ìta etanima eget quotidiano alimento.

Praeterrnitto hic afferre sanctorum Pa­trum et magistrorum spiritualium aucto­rìtates omnino conformes, quoniam haereperiuntur annotatae in tot libris, quitractant de frequenti communione.

Sufficiat scire ex Catechismo Romano 8,

et ex decreto Innocentii XI, relato in no­stro Libro (Lz·b. VI, n. 254), quod frequenscommunionis usus, immo quotidianus fuitsemper ab Ecc1esia et ab omnibus Patri­bus approbatus, qui, ut demonstrat doctusquidam auctor, quoties adverterunt frì­gescere usum vcommunìonìs quotidianae,omnem diligentiam adhibuerunt ad illumredintegran.dum. - Et in tertia synodoMedìolanensi, habita sub S. Carolo Bor­romaeo, injunctum fuit parochis exhortarifìdeles in concionibus ad hanc frequen-

Glossa..in can. Peracta, - 1 Parto 2, de Sacram, Euch.,num, 60, (edit, Patav. 1698)._!il Loc. cìt., nume 59. - ConcoTrid... sesso 22, de Sacrif. Miss., cap. 6. - S Loc, cito, n. 60o- Tnnoc. XI.. seu decr, S. C. Conc., Cum ad aures, diei12 Febr, 1679. - S. Carol, Borr., Acta Ecci. Mediol.,

carsi coll'affettoal peccato veniale sia nuovacolpaper ragione delNrreverenza al Sagra·mento,. benchè noi abbt"amo tenuto l'opposto"al cap. 15, n. 7 '. Quod latine sonat: «Eomagis quod sententia multorum tenet, reci·pere Eucharistiam cum affectu ad peccatumveniale novam esse culpam, ratione irreve­rentiae quae irrogatur Sacramento; quamvisnos oppositum tenuimus, cap.15, n. 7 '. Et

tiam communionis; et insuper impositumfuit episcopis provinciae, ut prohiberentconcionari et severius punirent eos quioppositum disseminarent, tamquam scanodalorum satores et totius Ecc1esiae sen­sui contradicentes. - Insuper in praefatodecreto Innocentii imponitur episcopis, utdiligentissime caveant ne alicui commu­nio denegetur, etiam quotidiana, et quae­rant, ut par est, in suis subditis hancalere devotionem.

Fatentur ultro quidam spiritus rìgì­diores, licitam quidem esse communionemquotidianam, sed dicunt, requiri ad hocdebitam dispositionem.

Sed scire ab ipsis desideramus, quid­nam intelligant hoc nomine deoùae dispo­sz'Nonzs. - Si intelligunt dignam, ecquisunquam deberet amplius ad Eucharistiamaccedere? Solus Jesus Christus digneEucharistiam sumpsit, quia solus Deusdìgne Deum potuit recipere. - Si veroconuenientem dispositionem intelligunt,jam superius dictum est quod iìs quiactualia habent peccata venialia aut affe­ctum ad illa, sine desiderio emendatìo­nis, aequum est, frequentem communìo­nem denegare. Sed si postea loquamurde illis qui, sublato jam affectu etiamad venialia, et, superata majori parte pra­varum suarum inclinationum, magnumcommunicandi desiderium habent, aitS. Franciscus Salesius 4, quod hì, praeviosui directoris consilio, recte possunt com­municare quotidie. Et S. Thomas 5 docetquod, quando anima aliqua experitur,beneficio communionis se crescere inamore divino, nec imminui reverentiamin sacramentum, non debet abstinere acommunione etiam quotidiana. En ipsa

parto 1, conco Provo S, § De iis quae ad S. Euch. pertin.,V. Ad saiuberrimum; -s- Innoc, XI" seu decretum S. C. C.Cum ad aures, diei 12 Febr, 1679. - • Introd. à la viedév., part.2, chap. 20, in f. - • In 4, disto 12, qu. 3, art. l,ad 2-m qu.

hanc ìmmutatìonem fecit in Hom. Apost.,tr.15, n. 7 (an. 1759); item in Confessore di·retto, cap.14, n. 6 (an.1764). Unde quae superhac quaestione scripsit, ano 1755, hic in Prax.et in Theologia mor., Nb. 6, num. 270,juxtaillam immutationem reformanda sunto Quodsi neque ista immutatio facta fuerit a S. 00­ctore in Hom. Apost., appendo 'l, num. 29,certe oblivioni tribuendum est.

Ex decre­to Innocen­tii Xl.

Commu­nio quoti­diana com­mendatur aS. Doctore,

S. Doctoris verba: SZ· aliquz's experimen·talz'ter cognosceret, ex quotzi#ana sum­ptzone jervorem amoris augers, et reue­rentiam non minuz~ talzs deberet quotùizecommunicare.

151. - Et quamvis aliquo die a com­munione abstinere sit etiam virtus, tameninquit Pater Granada in suo tractatu decommunione, esse communem DD. opi­nionem, quod melius sit accedere quotidiead cornmunìonem ob amorem, quam abstì­nere ob reverentiam.

Et hoc confirmat idem S. Thomas 1

dicens: Et ideo utrumque pertinet ad re­veren#am hujus sacramenti, et quod quo­tùUe sumatur, et quod aHquando aosti­neatur o" Amor tamen et spes, ad quaesemper Scriptura nos provocat, praefe­runtur #morz: Immo recte ait Pater Ba­risoni, quod ille qui ad Eucharistiamaccedit cum desiderio crescendi in amoredivino, etìam reverentiae actum exerceterga jesum Christum. Immo hic facitactum positivum, quando ille qui abstinet,facit tantummodo negativum.

Plures Sancti, qui magnam erga hocsacrarnentum reverentiam habuerunt, nonabstinuerunt a quotidiana communione:ut consueverunt S. Gertrudis, S. Catha­rina Senensis, S. Theresia, B. Joanna deChantal et alii, Et asserentibus, hodienon amplius exsistere has S. Theresias,recte reponit idem Pater Barisoni, teme­ritatem hanc esse supponere, quod hodiemanus Domini sit abbreviata. Ven. PaterMagister Avila non dubitat dicere quodilli, qui damnant eos qui saepius ad Eucha­ristiam accedunt, daemonis officio fun­guntur.

152. - Caeterum considerando relatasdoctrinas, videtur non posse director, sinescrupulo, negare communionem frequen­tem et etiam quotidianam (excipe ordi­narie loquendo unum diem in quavishebdomada, ut facere solent prudentes

Granad., Tr. de S. Ench. Sacram., cap. 2, v. med.,et cap. 8, v. med., et cfr. Memoria!. vitae christ., lib. S(al. parto 1, tr. S), cap. lO, in f. (edit. lat. Colon. 1626).­l S. P., qu.80, art. lO, ad S. - Baris., Lettera •.. sulla

152. - a) Hanc sententiam in operibusS. Prosperi reperire nequivimus. Aliquid

aliqui directores, et excipe tempus illudquo privare velint poenitentem commu­nione ad probandam ejus obedientiam authumilitatem aut ob aliquam aliam justamcausam) animae eam desideranti ut pro­fidai: in divino amore; semper vero acilla, vivendo alienata ab affectu cujuscum­que culpae venialis, incumbit insuper mul­tum orationi mentali et conatur tenderead perfectionem, et amplius non labiturin peccata etiam venialia plene voIun­taria. Haec enim, ut ait S. Prosper, estperfectio quae potest in hac vita haberi,attenta humana fragilitate a).

Et quando confessarius utile esse co­gnoverit, concedere communionem fre­quentem similibus personis, inquit Inno­centius XI in suo decreto, nihil obstarequod sint etiam negotiatores et conjugati.En ejus verba: Frequens (ad Euchari­stiam) accessus ... confessariorum ... jUdz'­cio est reHnquendus, qui ex conscientia­rum purz'tate et frequentiae fructu et adpietatem processu laicis negotiatoribus etconjugatzs, quod prospicient eorum saluNprojuturum, zii z"/lz's praescrioere deoe­bunt.

153. - Et quamvis anima aliqua cade­ret aliquando in veniale peccatum volun­tarium ob meram fragilìtatem, sed citopostea doleret emendationemque propo­neret; si deinde communionem deside­raret ad robur accipiendum a sacramentone cadat et ad progrediendum in via per­fectionis, quanam de causa ei esset dene­ganda communio?

Damnata jam fuit ab Alexandro VIIIpropositio 22 Baji, quae dicebat: Sacri­legi sunt judù;andz~ quz'jus ad commu­nionetn. percipiendam praetendunt, ante­quam condignam de delictis suis poeni:tentiam egerint. Et propositio 23: Simz"Hterarcendi sunt a sacra commumone, quibusnondum inest amor Dei purissùnus etomnz's mz"xtzonz's expers.

freq. del SS. Sacro, cap. 5, v. med. - Baris...·op. cit., cap. 3,v. fin. - B. Joannes Avila, Trattati del ss. Sacro del·l'altare, tr. 27. in f. (edit. Rom. 1608). - Innoc. XI, seudecreto S. C. Conco Cum ad aures, diei 12 Febr. 1679.

tamen simile habet in Expos#. psalm. 103,V. 18 (Migne,Patr. Lat., tomo 51, col. 293).

Commu­nio quoti­diana daripotestetiamimperfectis,

Probaturex duabuspropositio­ni bus da­mnatis.

614 PRAXIS CONFESSARII. CAP. IX. - DE DIRECrrONE ANIMAR. SPIRITUAL. - § IV. 615

lib. a (al. parto 1, tr. a), cap. 5 in f. et cap. 12, in f. ­S. Laur. Just.} De disciplina et perfectione monas'ticaeconversat., cap. 19, v. f. (edit. Veneto 1721).

cialiter accedat, qzaa, quz' se indignumreputat, cogitet, quod tanto magis aegernecesse habet requirere medicum, quantosenserit se aegrotum... Nec ideo quaeriste jungere Christo, ut tu eum sanctifices,sed ut tu sanctificeris ab ilto. Et posteasubdit: Nec propterea praetermittenda estsacra communio, si quandoque non sentithomo specialem deuotionis gratiam, cumse ad illan: praeparare studet, vel cumzn z'psa perceptione, vel post.forte minusdevotum se sentit, quam vellet. Ergo benesentit Sanctus, quod, etsi anima experi­retur minorem devotionem post susce­ptam Eucbaristiam quam antea, nec etiamdebeat eam omìttere.

Quapropter, quemadmodum, quandoanima sentit se maximopere ad com­munionem inclinatam, expedit identidemeam mortificare, communionem differendo(praesertim si advertatur quod per illamprohibitionem turbetur; hujusmodi enimcontristatio est argumentum superbiae,quae eam vere reddit indignam); ita exopposito, quando sentit in se ariditatemet taedium ad Eucharistiam suscipìendam,expedit tunc illam saepius ad communìo.nem impellere, ut a sacramento viresacquirat.

O utinam, concludo, o utinam et inmundo plures animae hujusmodi inveni­rentur (quae a nonnullis ultra quam con­venit rigiditati addictis irreverentes ettemerariae vocantur), quae odio habentesetiam culpas leviores, expeterent commu­nicare, non modo frequenter, sed etiamquotidie, cum vero desiderio se emen­dandi et in divino amore proficiendi! Sienim hoc esset, longe plus in mundoJesus Christus diligeretur.

Bene experientia demonstrat omnibusbis qui dirigendarum animarum munusexercent, ut et ego expertus sum, valdequidem proficere personas illas qua e recto

1 3- P., qu. SO, art. lO, corpo - Gerson, super Magni.ficat, tr. 9, partitio 3, v. Contemplabatur tales. - Gra­nad., Tr. de Euchar., cap. 7; et Memorial. vitae christ.,

communi, excitatur per communionemactus charitatis, quo inde peccata remit­tuntur: Quz'(actus charitatis) excitatur inhoc sacramento, per' quem peccata venia­Ha solvuntur.

155. - Quod si postea dignoscatur, nonobstante frequentia communionis, animamnibil proficere in via perfectionis, nequese emendare a culpis deliberatis, licetvenialibus, ut si adhaeret etiam voluptati­bus sensuum in videndo, audiendo, edendo,cum aliqua vanitate vestiendo: tunc vi­detur certe consilium esse restringendiusum communionis, etiam ut serio cogi­tare incipiat de sua emendatione, et suaespirituali perfectioni consulere.

Caeterum advertendum est quod, licetjuxta S. Thomam 1, ut possit quis ad com­munionem accedere, requirz"tur ut cummagna deootione.: accedat, nihilominusnon est necessarium ut iIIa sit summavel aperte sensibilis. Sufficiet directoridetegere in intimo voluntatis sui poeni­tentis quamdam alacritatem ad exse­quenda quaecumque Deo placuerint. Quia communione abstineret, quia non senotiret in se magnum quemdam fervorem,inquit doctus Gerson, esset comparandusilli, qui nimis frigescens nollet ad ignemaccedere, quia nullum in se experiturcalorem. Unde docet Pater Granada cumCajetano a), personas pusillanimes, quaeob immoderatum timorem suae indigni­tatis communionem omittunt, magnumsuo proprio progressui inferre praejudi­cium.

Neque ad prosequendas communio­nes, inquit S. Laurentius Justinianus,oportet ut anima sentiat aut aperte in sediscernat augmentum fervoris, quoniamnon raro hoc sacramentum operatur abs­que eo quod nos ipsi animadvertamus.Et S. Bonaventura b) inquit: Licet ... tepide,tamen confidens de misertcordia Deifidu-

Ad com­munionemnon requìrt­tur devotiosensibilis,

neque sen­sibilis pro­fectus in a·mOl'e•

et aJiorumauctorum.

Ex dupliciratione.

nec edunt nz'si nivem: et tu comedendo ...puritatem in hoc sacramento.tota ... puraeuades.

Item Pater Granada in suo tractatude communione ait: Non debet homo rece­dere ab hoc sacramento ob propriam indz'­gnùatem. Pro pauperibus enim reùctus esthic thesaurus, et pro infirmz's haec medi­dna. Itaque nemo (subdit), quantum imper­fectum se noscat, debet se longe ab hocremedso tenere, si vere curari desiderai.Immo ait idem auctor supra laudatus,quod, quanto magis quis se debilem no­scit, tanto magis ad hunc cibum fortiumdebet accedere: quod valde consonat cumeo quod inquit S. Ambrosius 2: Quz' sem­per pecco, debeo semper habere medz"ci­nam a) et S. Augustinus: Quotidie peccas,quotidie sume b).

154. - Adde, quod S. Thomas 3 docet,effectum sacramenti, quantum ad augmen­tum gratiae, non impediri a peccatis ve­nialibus, dummodo non committantur inipsa communione: et quamvis haec impe­diant in parte, non tamen in toto effectumsacramenti impediunt. Hanc sententiamcommuniter tenent Sotus, Suarez, Valen­tia, Vasquez, Coninck et plures alii apudSalmant. (bo. VI, n. 270, Qu. 2).

Insuper tenent plures graviores aucto­res (bo. VI, IZ. 269, v. Effectus 2), hocsacramentum ex opere operato remitterepeccata venialia, de quibus anima actua­lem complacentiam non habeat. Atquehoc concordat cum eo quod ait Catechi­smus Romanus ': Remitti vero Euchari­stia et condonari letuora peccata, quaevenialia dici solent, non est quod dubz~

tari debeat. Quidquùi enzm cupùiz"tatzsardore anima amisz"t ... totum Eucharistia,eas z'psas mz'nores culjJas abstergens ,restitua. Saltem, ut ait Angelicus 5 cum

1584). - Suar., de Euch., disp. 63, sect, a, v. Dico 1 et 2.­Valent.~ in 3-m P., disp. 6, qu. 7, punct. 3, v. Se4 contraria(edit. Veneto 1608). - Vasq., in a- P., disp. 206, cap. 2(edit. Lu~d.16al).- Coninck de Sacram., qu. 79; n. 59 (edit.LiI~d. 1634).- Salmant., Tr. 4, de Ench., cap. 7, n. 21. ­-' Parto 2. de Euchar., n. 51. - • a'P., qu.79, art. 4, corpo

Conco Trìd., sesso 13, de Euchar., cap. 2. - 1 Introd.à la vie dév' J part.2, cap. 21, in med. - Granad"Memo~

riaI. vitae christ., lib. 3 (al. parto I, tr. 3), cap. 4, v. f. etcfr. cap. 10., v. f. - 2 De Sacramentis, lib.4, cap. 6, n. 28;Mi~ne, Patr. Lat., tomo 16, col. 446.-' 3' P., qu. 79, art. 8.- Sotus, in 4, disto Il, qu. 2, art. 8, conci. a (edit.Venet.

Sacrum concilium Tridentinum voca­bat hoc sacramentum: Antidotum, quolzoeremur a culpz's quoHdz'anz's et a pec­catis mortaltbus praeservemur. Et quidemad hunc finem praeservandi animam arecidendo, Apostoli communionem quoti­dianam primitivis christianis concedebant,inter quos sine ullo dubio reperiebantursimiliter imperfecti, et fortasse imperfe­ctiores, ut arguitur ex epistolis S. Pauliet S. jacobì.

Sancta Ecclesia in postcommunioneDominicae XXIV post Pentecosten orat:ut ... quùiquùl z'n nostra mente vz'Hosumest, [hujus sacra111elztz] medicationis donocuretur. Ergo communio fuit institutaetiam pro imperfectis, ut virtute hujuscibi sanentur.

Notandum insuper est id quod S. Fran­ciscus Salesius in sua Philothea l, in hocproposito dicit: 5z' mundani quaerunt ate, cur tam jrequenter communices, re­sponde z"llz's ... quod duplex personarumgenus debet saepius communicare.perfectisciùcet et imperjectz': perfectz'... (ut se inperfectione conseruent); zmperjectz' ut adperfectionem valeant pervenire. Fortes ,ne debiles fiant: debiles, ut fortes euadant;z'nfirmz~ ut curentur ; bene ualentes, neinfirmentur. Et quod ad te atUnet, utpoteimperfectam, debilem ac z'nfirmam, eges ...(frequenti communione). Dic z'llz's quod iiquz' mundanz's negotiz's non sunt implz~

cati, debent saepius communicare, quiahabent opportunitatem ; quz' vero hujus­modi negotùs detinentur, quia egent com­muntone. Denique Sanctus concludit, di­cens: Accede saepius , o Phz'lothea, ad

. Eucharz'stiam, immo quam saepissime ,consilio tuz' directoris, et crede mz'hz~ quodlepores z'n nostris montibus albi evaduntnon alia ratione , nz'sz' quia non vident

Ex Trl­dentino.

Ex Iitur­~ia.

Ex au­ctoritate S.Fean c ì s cìSalesti,

153. - a) Jam notavimus, n. 148, not. a,hoc opus de Sacramentis perperam attribuiS. Ambrosio.

b) S. Alphonsus hic citat, lib. 5, de Sa­cram., cap. 4 ..et revera haec sententia habe-

tur (saltem implicite) in quodam sermonesupposititio S. Augustini, ubi ad verbumexscribitur opus de Sacram., lib. 5, cap. 4.Cfr. Migne, Patr. Lat.} tomo 39, co/.1907 ettom. 16, col. 452.

155. - a) Id apud Cajetanum invenire nonpotuimus.

b) Textus hic relatus reperitur utique locoa S. Alphonso citato, nempe, de Profectureligiosor., cap.77, inf (in edito Lugd.1668).

Ast, ut notarunt editores criticae editionisoperum S. Bonaventurae (Ad Claras Aquas[Quaracchi], 1898, tomo 8, pago XCV), hicliber falso attribuitur Doctori Seraphico,namauctorem habet Davidem ab Augusta.

616 PRAXIS CONFESSARlI. CAP. IX. - DE DIRECTIONE ANIMAR. SPIRITUAL. - § V. 617

Ultima con­clusioS.Do­ctoris,

Confessa­rius incul­cet gratia­rum actio­nero postcommunio­nem.

Et commu ..nìonem spi­ritualemcommen­det,

cum desiderio ad communionem accedunt,et Dominum mirum in modum eas adsuum amorem pertrahere, quamvis saepehoc eis non manifestet pro majori earum­dem bono: quin et multoties eas relinquitin tenebris et desolatione et sine ulladevotione sensibili. Animabus istis, utdocent S. Theresia et B. Henricus Suso;nullum efficacius est remedium quam fre­quens communio.

Unde, ,ut conc1udamus, curet confes­sarius communionem suadere, quotiesanima verum desiderium demonstret etquoties advertat eam in spiritu proficerebeneficio communionis c).

Curet etiam insinuare, ut post commu­nionem immoretur in gratiarum actionepro eo tempore quo potest d). Paucissimisunt directores, qui sedulo id faciunt;scilicet inculcare suis poenitentibus, utper aliquod notabile tempus post susce­ptam Eucharistiam gratias agant. Et ratioest, quia paucissimi sunt sacerdotes, quipost Missae sacrificium cum Jesu Christoin gratiarum actione subsistant; et ideopudet eos aliis insinuare quod ipsi nonfaciunt. - Gratiarum actio ordinarie perintegram horam durare deberet;' fìat sal­tem per dimidiam, in qua anima in amandoet petendo se exerceat. Ait S. Theresia,quod post communionem Jesus exsistit inanima tamquam in throno misericordiae,ut illi gratias elargiatur, dicens: Quid vis,ut tibi faciam? Et alibi: Post communio­nem non amittamus tam praeclaram op­portunùatem negotz'andz'. Non solet suadzvz'na Majestas male rependere hospz··tzum, sz' bene zn anz'ma excipiatur.

Insinuet etiam, ut saepius spiritualitercommunicet: quae res valde a Tridentinoconcilio commendatur. Spz'rz'tualz'ter com­municare, inquit S. Theresia, est valdeutzle. Nolt'te z'd praetermittere. HtC enzmexperietur Domznus,quantum eum ametis.

S. Theres., cfr. Cammino di perf., cap. 34, post init.'- B. S'ISO, cfr. Dialog., cap. 22 (edit. Colon. 1588). ­S. Theres., Cammino di perfez., cap. 34, v. med. -

c) Nemo est qui non videat hanc ultimamS. Doctoris sententiam optime concordarecum decreto Sacra Tridentina Synodus.

d) c Juxta ...vires, conditionem ac offìcìa»Ha citatum decretum, sub 4°.

§ V. - Methodus vitae pro aliqua moniali,quae exposcit dirigi per viam perfe­ctionis..

156. - Ante omnia praemittere oportetea quae inferius exponam, intelligenda esse,quoties non obstet poenitenti aliquod ìm­pedimentum sanitatis, officii aut obedien­tiae ; quod etiam intelligendum est cumlicentia patris spiritualis, et etiam prae­sulis monasterii, pro eo quod spectat morotifìcationes. externas quae aliorum oculissunt expositae.

151. - Et I", Quoad orationem :1'. Tres saltem horas orationi mentali

vacare, unam mane, aliam vespere et aliampost communionem.

2°. Visitare SS. Sacramentum et Ma­riam Sanctissimam per semihoram velsaltem per quadrantem. In his orationibusincumbat renovandis votis. pluries in die,si jam emiserit professionem, vel illis qui­bus forte se obligavit.

S'. Recitare rosarium saltem quinquedecadum cum aliis orationibus vocalibus.Sed hae non sint plures justo, quia cumplures sunt, recitantur cum tenui fructu,caput aggravant, et inde orationem men­taIem impediunt.

4°. Uti saepissime orationibus jacuIa­toriis, ut, ex. gr., Deus meus et omnia !Quam bonus es, Deus meus! Dz'ligam te,]esu, amor meus pro me crucifìxus. Do­mine, quare non amaris ab omnibus ? Ohutinam et nunquam offendissem te! Volo,Domine, quaecumque tu uis. Quando tevidebo et amabo de facie ad faciem? Ecceme, fiat de me, quodcumque vz's! Insinuetmagnopere director hujusmodi jaculatio­nes amoris, et anima magni eas faciat.

5°. Orationi adjungere Iectionem spi­rituaIem per semihoram, Iegendo operavel Rodriguez, vel Saint-jure, vel Glz' av­vz'sz' a' retigios« a), vel alium librum qui

S. Theres., loe. cito - Conco Trid., sesso 18, de Euchar.,cap. 8 et sesso 22, de sacrif, Miss. cap. 6. - S. Theres.,op. cìt., cap. 35, init. -

157. - a) Scilicetlibrum cui titulus: Avvzsie riflessioni sopra le obbligazioni dello statoreligioso... opera composta da un monacobe­nedettino della Congr. di S. Mauroe tradottadal francese» (edit. Venet., 1740).

Monitumpraevium.

Ora ti°mentalis.

VisitatioSS.Sacram.et B. M.V.

Rosariumet precesvocales.

Orationesjaculato­riae.

Lectio spi­ritualis.

Commu­nio quoti­diana.

Flagellatio.

Catenulae.

]ejunium,

et aliaemortifica­tiones gu­lae.

Somni par­citas,

Silentium.

Fiducia inDea et suidiffidentia.

tractet de virtutibus, vellegere Vitas san­ctorum, quarum 1ectio est fortassis caete­ris omnibus utilior.

158. - Il", Accedere quotidie ad com­munz'onem, uno excepto die in quavishebdomada. Sedin novenis Spiritus San­cti, Nativitatis Domini et Mariae Sanctis­simae et Sanctorum Patronorum commu­nicet quotidie, et quotidie saltem ter com­municet spiritualiter.

159. - Hl", Quoad mortificationes:l°. Quotidie flagellationem incruentam

per horae quadrantem circiter, et san­guineam bis vel semel in mense adhi­bere.

2". Mane, ferre catenulam ferreamusque ad prandium: post prandium veroaliquam parvam in brachio: nunquam ta­men catenam circa cincturam, nequecilicia equinis crinibus contexta, quoniamhaec valde officiunt sanitati.

So. Jejunium in pane et aqua in diesabbati et vigiliis septem festivitatumMariae, si commode per valetudinem po­terit, vel saltem unico tantum uti obsonio.In refectione vespertina ordinarie nonexcedere octo uncias cibi, nisi adfueritaliqua extraordinaria urgentia; abstinerea fructìbus, diebus Mercurii et Veneris etin novenis superius enuntiatis, in quibuspotest etiam abstinere ab aliqua alia por­tione cibi consueti; et in edendo miscerecibis aliquam particulam herbae amarae,sed nunquam cinerem. Extra mensamnihil comedere, quoniam melius est, com­parative 1oquendo, quotidie praefatam abs­tinentiam exercere, quam bis ve1 ter inhebdomada jejunare. - Somnus non exten­datur ultra sex horas: semper vero adquinque; quoniam excedens defectus so­mni nocet capiti et impedit caetera exer­citia spiritualia.

4°. Servare silentium per tres horasdiei, quod intelligi debet de non proferen­dis verbis non necessariis.

MONITA IN GENERE PRO PERFECTIONE.

160. - l°. Collocare omnem suam fìdu­ciam in Deo, et omnino diffidere de se etde suis bonis propositis. Strenuum propo­situm se vincendi et vim sibi in occasio-

S. Theres., Cammino di perf., cap. 161 in f. - S. The­res., Concetti... sulla Cantica, cap. 2, in med, - ScTheres.,

nibus inferendi. Ait S. Theresia: Sz'defe­ctus non proceda a nobi«, ne tzmeamus,quod Deus se abstzneat ab zmpertz'endonoois auxz'lùz ad nostram sanctificationem.

161. - Il", Cavere a quocumque minimodefectu deliberato, sive apertis oculis ad­misso. A peccato delzòerato, inquit eademSancta, quantumvis paruo, Deus vos lzoe­ret. Subditque: Daemon enim per. opera11ZZnZmarum rerum alz'quafacù foramina,per quae res magnae z'ngredtuntur.

162. - Ill", Non tristari post admissosdefectus, sed cito se humiliare, et ad Deumconfugiendo cum brevi actu contritioniset proposito se in pacem remittere; et itasemper se gerere, etiamsi centies in diequis caderet. - Et in hoc monet S. The­resia, 11e communicentur propriae tenta­tiones anz'mabus z'ntperfectz's, quz'a ita etsibz' et alti's damnum ajfertur.

163. - IVo. Alienare se ab omnibus pro­pinquis, rebus, voluptatibus; aliter, inquitS. Theresia, anz'ma non recedendo a volu­ptatz'bus mundanis, non post multum de­nuo recedet a via Dei. - Effugere fami­lìaritatem personarum diversi sexus, quan­tumcumque fuerint religiosae. Saepe enimdiabolus introducit cum illis quasdamaffectiunculas non puras, eas obtrudendopro spiritualibus. Videantur notata n.fi9.- Oportet ante omnia renuntiare propriaeaestimationi et propriae voluntati, immoet rebus spiritualibus, ut orationi, com­munioni et mortificationibus, quando haecobedientia non permittit. Uno verbo opor­tet expellere a corde omne quod non estDeus et quod non est secundum majusDei beneplacitum.

164. - VO. Laetari in spiritu, quotiesse cernit contemni, irrideri et omniumvilissimum reputari. O quam pulchre oratanima illa quae vilipendia libenter ample­ctitur; praecipue in communitatibus, inquibus haec virtus est omnium magisnecessaria! Consequenter oportet fovereaffectionem speciaIem erga nostros inimi­cos et persecutores, illis inserviendo, be­nefaciendo, eos honorando, saltem de illisbene Ioquendo, et eos commendando spe­cialiter Deo, quemadmodum Sancti facereconsueverunt.

Fondaz., cap. 34 (al. 29), in f. - S. Theres., Ricordi perle monache, ricordo 67. - S. Theres., Concetti, Ice, cito

Cavere aquovis de­fectudelibe­rata.

Non eri­stari postculpas.

Omnibusrebus crea­tis renun­tiare.

Gauderein humìtìa­tionibus,

618 PRAXIS CONFESSARII. DUB. IX. - DE DIRECTIONE ANIMAR. SPIRITUAL. - § V. 619

ArdenteramoremDeidesiderare.

tu~robo:~placendì,

Orationemfrequen­tare.

Coelumappetere.

In omni­bus volun­tas Dei.

Regulis etsuperiori.busobedire.

165. - VIa. Alere ardentissimum desi­derium amandi Deum illique placendi.Ait S. Theresia: Dominus adeo desidertisdelectatur, ac si fuissent exsecutioni de­mandata a). Sine hoc desiderio anima nonprogredietur in via perfectionis, nec Deuslargietur illi gratias valde speciales. Ea­dem Sancta ait: Ordinarie Deus non im­pertùur fauores multum singulares, nz'sitis, qui dùe desideraverunt ejus amorem.Et desiderio oportet semper conjungerepropositum faciendi quantum possumus,ut Deo placeamus. Praefata Sancta inquit:Diabolus pottssimum timet magnanimacorda. Et alibi: Niht'l alt'ud a nobis exigitDominus li ~(.am valt'dam determinationem,ut reliquum ipse inde per ficiat.

Oportet quoque fovere affectum su m­mum erga orationem, quae est fornax, inqua accenditur amor divinus. Omnes San­cti, quoniam unice Deum diligebant, unicequoque dilexerunt orationem.

Est etiam necessarium, ut quis arden­ter desideret paradisum. In coelo enimanimae diligunt Deum cum omnibus viri­bus suis, quod consequi nemo potest interra, et ideo vult Deus ut ardentissimehoc regnum desideremus, quod jesus.Chrì­stus nobis acquisivit sanguìne suo.

166. - VIIo. Habere magnam uniformi­tatem divinae voluntati in omnibus rebusappetitui nostro contrariis, et se pluriesin die Deo offerre. S. Theresia hoc quin­quagies in die facere consueverat a). Nonconsistit progressus, inquit Sancta, in stòiprocuranda majore fruitione Dei, sed inadimplenda illius voluntate. Et alibi: Veraunto est unire nostram cum divina uo­luntate.

161. - VIn°. Praestare exactam obe­dientiam regulis, superioribus et patri spi-

S. Theres., Concetti... sulla Cantica, cap. 5, v. med.:- S. Theres., cfr. Vita, cap. 13, post init. - S. Theres.,Fondaz., cap. 32 (al. 27), v. med. - S. Theres., Fondaz.,_cap. 10 (al. 5) post med. - S. Theres., 1oc. cito V. fin. ­Ven. Cara/a, Pietro Gisolfi, Vita del Ven. Carlo Carafa,cap. 31, init. (edit. Neap. 1858). - S. Theres., Fondaz.,cap. IO (al. 5) ante med, - S. Bern., de Praecepto etdìspensat., cap. 9, num, 21; Migne , Patr, Lat., tomo 182,

165. - a)Sententia frustra quaesita in ope­ribus S. Theresiae.

166. - a) Forsan S. A1phonsus hoc factumrefert de S. Theresia, quia Sancta, Ricordi ...

rituali. Dicebat Ven. P. Vincentius Carafa:Obedientia est regina omnium virtutum;omnes enim virtutes obediunt obedien­tiae. Et S. Theresia: Deus ab anima, quaesibi proposuà illum amare, nihil aliudexigit quam obedientiam. Perfecta veroobedientia consistit in cito, fideliter, ala­criter et sine ullo judicio obediendo, nul­lam exquirendo rationem, quoties resjussa non sit certe peccatum, ut inquiuntS. Bernardus, S. Franciscus Salesius,S. Ignatius de Lojola et omnes spiritualisvitae magistri. Et in rebus dubiis eligereid quod praesumitur quod jussisset obe­dientia ;et quando haec praesumptio nonposset haberi, id eligere quod magis no­stris inclinationibus adversatur. Hoc estillud: Vince te ipsum, toties inculcatuma S. Francisco Xaverio et S. Ignatio quisolitus erat dicere, longe plus proficereanimam mortificationis amicam unico ho­rae quadrante, quam alias non mortifica­tas per plurimas horas.

168. - IXo. Attendere semper divinaepraesentiae. Inquit S. Theresia: Omnemalum provenit ex eo quod non conside­remus Deum praesentem. Qui vere amatnunquam obliviscitur objecti amati. Adconservandam vero memoriam hujus di­vinae praesentiae juvat in praxi, aliquodsignum gestare vel intra cubiculum ha­bere. Maxime vero oportet hanc praesen­tiam fovere, saepius in die repetendo actusamoris in Deum et petendo divinum amo­rem: ex. causa: Deus meus et omnialDiligam te ex toto corde meoI Totum metibi do. Fac de me quod tibi placuert~ INil aliud volo nisi te et tuam voluntatem.Da mihi amorem tuum, et dzves sum sa­tss, etc. Advertendum tamen est, quodactus isti faciendi sunt sine ulla vi et nuI-

col. 873. - S. Frane, Sales., Introd. à la vie dév., part.1,chap. 4. - S. Ignat., Institut S. J., parto 3, cap. 1,num. 23; patto 6, cap. 1, declarat, B. - S. Franciscus,Xav., Bouhours, Vie de St Franç, Xav., lib. 6, v. f.v. La mortification intérieure (edit. Pictavien., 1839). _S. Ig"at" Barto1i, Vita di S. Ignazio, lib .. 4, num. 12(edit. Venet., 1735).- S. Theres., Vita, cap. ult.36 (al. 40)v. med.

per le monache scalze, ricordo 30, dicit:«Quinquagiesquolibet die te Dominoofferes,magno cum fervore, etc.• (edit. Veneto 1739,tomo 2, pago 218).

Quomodo.

Semperatte nderepraesen·tiae Dei,

et hanc as­sidue fove­re.

Recta in­tentìo,

Exerci·tia spìrìtua­Ha annua,

et men ..strua.

lam desiderando consolationem sensìbì­lem sed cum suavitate quadam et volun­tate' pura unice Deo placendi. AsserebatS. Theresia: Ne vereamur relinqui irre­muneratam a Deo vel unicam eleoationemoculorum ad ejus recordationem.

169. - XO. Dirigere intentionem placendiDeo in quacumque actione quotidiana,sive spirituali sive corporali, dicendo: Do­mine, hoc {ado tantum, ut placeam tibi.Recta intentio appellatur alchymia spì­tualis, quae omnes actiones, etiam viliores,aureas facit.

170. - XIo. Quatannis exercitia spiri­tualia peragere per octo vel decem dies,alienando se, quantum fieri potest, abomni conversatione et officio quod distra­ctiones afferat, ut solum cum Deo ver­setur. Similiter singulis mensibus aliquamdiem ad se colligendum destinare.

Devote celebrare novenas Nativitatis

Domini, Spiritus Sancti, septem festivita­tum Mariae, S. Joseph, Angeli sui Custo­dis et Sancti Tutelaris. In his novenìspoterit quotidie accedere ad communio­nem; orare per horam vel saltem dimi­diam plus consueto; recitare aliquas aliasorationes vocales, sed non multas: quo­niam longe melius erit, exercere determi­natum quemdam numerum actuum amo­ris vel similium.

111. - XIIo. Habere devotionem specia­lem erga S.]oseph, Angelum suum Custo­dem, Sanctum suum Tutelarem, et praeci­pue erga S. Michaelem, universalem cun­ctorum fidelium patronum: sed ante omniaerga beatissimam Virginem Mariam, quaeab Ecc1esia nostra vita et nostra spesappellatur. Est enim moraliterimpossibile,ut anima multum in perfectione proficiatsine particulari et tenera quadam devo­tione erga sanctissimam Dei Genitricem.

Devotenovenas ce­lebrare.

Devotio­nes specia­1es haben­dae,

Anteomniadevotio er­ga D'e i p a­ram.