InneInneMetodyMetodyIlościoweIlościowe

?

0

100

200

300

400

500

600

lip-91 lip-92 lip-93 lip-94 lip-95 lip-96

286

386

486

Pentium

Prognozowanie analogowePrognozowanie analogowe

Metody heurystyczneMetody heurystyczneczyli jak wykorzystać

wiedzę ekspertów?

Metoda delficka

Metoda delfickaMetoda delficka

Opinie niezależnych i kompetentnych ekspertówPrognozowanie zjawisk nowychLiczba informacji o przyszłości niewielkaOpinie dotyczą prawdopodobieństwa lub czasu zajścia przyszłych zdarzeńPrognoza - zgodny sąd ekspertówReguła największego prawdopodobieństwa

Metoda delficka - założeniaMetoda delficka - założenia

Niezależność opinii ekspertówAnonimowość wypowiadanych sądówWieloetapowość postępowaniaUzgadnianie i sumowanie opinii osób kompetentnych

Metoda delficka - wadyMetoda delficka - wadyZaangażowanie dużego grona osóbDługi czas trwania badaniaBrak możliwości bezpośredniej wymiany poglądów między uczestnikamiNa ogół małe zaangażowanie ekspertówTrudności w określeniu wzajemnych powiązańTrudności w doborze ekspertówTrudności w budowie ankietyZastosowanie do prognoz długookresowych => nieweryfikowalność

Zdefiniowanie problemuZdefiniowanie problemu

Przygotowanie, przeprowadzenie,

analiza ankiety

Przygotowanie, przeprowadzenie,

analiza ankiety

Tak

Czyzgoda zostałaosiągnięta?

Wybór grupy ekspertówWybór grupy ekspertów

Przedstawienie wynikówPrzedstawienie wyników

Nie

Metoda Metoda delfickadelficka

Metoda delficka - zgodaMetoda delficka - zgoda

Opracowanie ankiety-> miary zmienności, siły związkuWyniki ankiety + kolejna ankieta Ustalony max rozstęp kwartylowy

= |Q3 - Q1| <= max

If opinia eksperta poza Q1 lub Q3 => uzasadnienieWyróżnienie ekstremistów„Rozmycie” odpowiedzi

ExampleExample

Kiedy w Polsce wprowadzone zostanie Euro?25 ekspertów

Me=2008Me=2008

Q1=2008Q1=2008

1 20072 20073 20074 20075 20086 20087 20088 20089 2008

10 200811 200812 200813 200814 200815 200916 200917 200918 200919 200920 200921 200922 201023 201024 201025 2011

Q3=2009Q3=2009= |Q3 - Q1| =2009-2008 = 1 rok

Metoda delficka - zgodaMetoda delficka - zgoda

1011 1

2

hfk

kh

k

jj

skala nominalna

Współczynnik dyspersji względnej klasyfikacji

k - liczba kategoriifj -częstość występowania j-tej kategorii odpowiedzi w ogólnej liczbie wypowiedzi

Zgoda => h h bliskie 0

Jaki będzie popyt na kredyty studenckie w roku 2008?35 doradców

%

Bardzo duży 1 2,9%Dość duży 2 5,7%

Duży 31 88,6%Nieduży 1 2,9%

Żaden 0 0,0%Razem 35 100,0%

k= 5

h= 0,263

Jaki będzie popyt na kredyty studenckie w roku 2008?35 doradców

%

Bardzo duży 7 20,0%Dość duży 7 20,0%

Duży 7 20,0%Nieduży 7 20,0%

Żaden 7 20,0%Razem 35 100,0%

k= 5

h= 1,000

Metoda delficka – zgodaMetoda delficka – zgodaSkala nominalnaSkala nominalna

Metoda delficka - zgodaMetoda delficka - zgoda skala porządkowa

Współczynnik konkordacji n - liczba ekspertówk - liczba kategorii odpowiedzi w pytaniuxij - ranga nadana j-tej kategorii odpowiedzi przez i-tego eksperta

Zgoda => W W bliskie 1

k

j

n

iij

k

j

n

iij

xk

x

xxS

Wkkn

SW

1 1

2

1 1

32

1

10)(

12

)1(

122

kkn

S

Jaki będzie wzrost sprzedaży po wprowadzeniu nowego produktu? 3 doradcówOdpowiedzi

Wariantdo 5% 10% 15%

Ekspert 5% 10% 15% i więcejI 2 3 4 1II 2 4 3 1III 1 3 4 2

Suma rang 5 10 11 4 x śr = 7,5

Łączne rangi 2 3 4 1(5-7,5)^2

S = 6,25 6,25 12,25 12,25 37

n= 3k= 4

W= 0,822 7,4

Metoda delficka – zgodaMetoda delficka – zgodaSkala porządkowaSkala porządkowa

Metoda wpływów

krzyżowych

Metoda wpływów krzyżowychMetoda wpływów krzyżowych

A B

CZdarzeniarozłączne

B

Metoda wpływów krzyżowychMetoda wpływów krzyżowych

AC

Zdarzeniałączne,

interakcja

B

Metoda wpływów krzyżowychMetoda wpływów krzyżowych

A CInterakcja

i całkowiciezawarte

zdarzenia

Metoda wpływów krzyżowychMetoda wpływów krzyżowych

Metoda wzajemnych oddziaływańOcena prawdopodobieństwa zajścia oraz terminu realizacji każdego ze zdarzeń Różna kolejność zdarzeńCel: określenie przeciętnych prawdopodobieństw końcowych poszczególnych zdarzeń z uwzględnieniem skumulowanych wpływów wszystkich innych zdarzeńKierunek, intensywność, opóźnienieMetoda delficka do uzyskania macierzy oddziaływań

Metodascenariuszy

Metoda scenariuszyMetoda scenariuszy (H.Kahn 1967)

Opis zdarzeń i wskazanie ich logicznego i spójnego następstwa w celu ustalenia, w jaki sposób rozwijać się będzie obiekt (system).

Zastosowanie: do budowy długookresowych prognoz, gdy:

- nie dysponuje się pełną wiedzą o prawidłowościach rozwojowych analizowanych zjawisk,- zjawiska nie poddają się sformalizowanemu opisowi,- zjawiska mają charakter jakościowy.

Budowa1. Krok po kroku określenie hipotetycznych sytuacji, które mogą nastąpić.2. Na każdym kroku pokazywanie, jakie istnieją warianty dla każdego zdarzenia, które mogą zapobiec, odwrócić lub ułatwić jego wystąpienie.

Teraźniejszość Przyszłość

Scenariusz optymistyczny

Scenariusz pesymistyczny

Zdarzenie zakłócające

Scenariusz antycypacyjnyScenariusz antycypacyjny

tt-i

Scenariusz Badawczy Antycypacyjny

OpisowyDane przyczyny,szukane efekty

Dane efekty,szukane przyczyny

NormatywnyDane środki,szukane cele

Dane cele,szukane środki

Burza mózgów

Burza mózgówBurza mózgów

Rutyna, nawyki -> negatywny wpływ na efekty twórczePomysł -> bezpośrednia ocena -> odrzucenie Nierealny pomysł -> dopracowanie -> ocena

Dwie fazy : tworzenia i oceniania pomysłów

Przydatna w przypadku rozwiązania problemów niezbyt skomplikowanych

Burza mózgów - wymaganiaBurza mózgów - wymagania

Nie krytykowaćPobudza do tworzeniaSprzyja rozwiązaniom niekonwencjonalnym, oryginalnym, nowatorskim

Stymulować jak największą liczbę pomysłówZgłaszać wszystkie pomysłyŁączyć i doskonalić pomysłySugestie bez śledzenia i kolejkiPrezentować pomysł jasno i zwięźleWykorzystywać i rozwijać pomysły innych uczestników

Przygotowaniesprecyzowanie problemu

zebranie informacjidobór ekspertów

Przygotowaniesprecyzowanie problemu

zebranie informacjidobór ekspertów

TworzenieZespół twórczy

poszukiwanie pomysłówspecjaliści różnych dziedzin

TworzenieZespół twórczy

poszukiwanie pomysłówspecjaliści różnych dziedzin

Burza mózgów - przebiegBurza mózgów - przebieg

OcenianieZespół oceniający

analiza i ocena pomysłówopracowanie wariantu(-ów) rozwiązania

specjaliści z badanego problemu

OcenianieZespół oceniający

analiza i ocena pomysłówopracowanie wariantu(-ów) rozwiązania

specjaliści z badanego problemu

1. M.Cieślak (red.) Prognozowanie gospodarcze. Metody i zastosowania. PWN’20012. A. Zeliaś, B.Pawełek, S.Wanat Prognozowanie ekonomiczne. Teoria, przykłady, zadania PWN’2003

3. B.Radzikowska (red.) Metody prognozowania. Zbiór zadań. Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej im. O.Langego we Wrocławiu’2001 4. P.Dittmann Metody prognozwania sprzedaży w przedsiębiorstwie,Wydawnictwo AE im. O.Langego we Wrocławiu ‘985. K.Kolenda, M.Kolenda Analiza i prognozowanie szeregów czasowych. Agencja Wydawnicza Placet’99

6. K.Jajuga (red.) Ekonometria. Metody i analiza problemów ekonomicznych, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej im. O.Langego we Wrocławiu’99

7. J.Gajda Prognozowanie i symulacja a decyzje gospodarcze, Wydawnictwo C.H. Beck 2001

8. W.Samuelson, S.Marks Ekonomia menedżerska, PWE’98

LiteraturaLiteratura