Upload
others
View
1
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
ขอมลทางบรรณานกรมของหอสมดแหงชาต
สานกกากบและอนรกษพลงงาน กรมพฒนาพลงงานทดแทนและอนรกษพลงงาน กระทรวงพลงงาน.
คมอพฒนาและสงเสรมระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล ISO 50001 สาหรบโรงงานควบคมและ
อาคารควบคม/ สานกกากบและอนรกษพลงงาน กรมพฒนาพลงงานทดแทนและอนรกษพลงงาน กระทรวงพลงงาน.- กรงเทพ ฯ : บรษทเอนเนอรย ควอลต เซอรวส จากด, 2560. 264 หนา.
ISBN 978-616-929-300-2
จดพมพครงท 1 กรกฎาคม 2560
จานวนพมพ 1,200 เลม
จดทาโดย
บรษทเอนเนอรย ควอลต เซอรวส จากด
599/104 ถนนรชดาภเษก แขวงจตจกร เขตจตจกร กรงเทพ ฯ 10900 โทรศพท 0 2192 1847-8 โทรสาร 0 2192 1849
E-mail: [email protected]
Website: www.eqs.co.th
inner 50001 .indd 2inner 50001 .indd 2 23/7/2560 18:27:0623/7/2560 18:27:06
คมอพฒนาและสงเสรม ระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคม
บทนา-1
บทนา ความเปนมาของคมอฉบบน
คมอพฒนาและสงเสรมระบบการจดการพลงงานในระดบสากล (ISO 50001) สาหรบโรงงานควบคม และอาคารควบคม ไดพฒนาและจดทาขนโดยมวตถประสงคหลกในการใชเปนค มอเพอประกอบการฝกอบรม และประกอบการปฏบตงานของบคลากรในสถานประกอบการทเปนโรงงานควบคมและอาคารควบคม ซงเขารวม “โครงการสงเสรมระบบการจดการพลงงานในระดบสากล (ISO 50001)” ประจาปงบประมาณ พ.ศ. 2560 สาหรบ สถานประกอบการซงไดดาเนนการจดการพลงงานตามกฎหมาย (พระราชบญญตการสงเสรมการอนรกษพลงงาน (ฉบบท 2) พ.ศ.2550) มาแลวอยางครบถวน เพอตอยอดสมาตรฐานระบบการจดการพลงงาน ISO 50001:2011 ซงไดประกาศใหสามารถขอการรบรองระบบไดเมอ วนท 15 มถนายน พ.ศ.2554 โดยโครงการนไดรบการสนบสนน จาก "กองทนเพอสงเสรมการอนรกษพลงงาน" และกรมพฒนาพลงงานทดแทนและอนรกษพลงงาน กระทรวงพลงงาน
การใชงานคมอฉบบน
คมอพฒนาและสงเสรมระบบการจดการพลงงานในระดบสากล (ISO 50001) สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคม ไดจดทาเนอหาโดยจดลาดบหวขอใหสอดคลองกบลาดบของขอกาหนดในมาตรฐานการจดการพลงงาน ISO 50001:2011 เชน 4.3 นโยบายพลงงาน จะตรงกบขอกาหนดในมาตรฐาน clause 4.3 Energy Policy เชนเดยวกน โดยในเนอหาจะอธบายความตองการของระบบการจดการพลงงานตามมาตรฐานสากล ISO 50001 อยางครบถวน กอนนาไปขยายความถงแนวทางในการปฏบตงานตามความตองการของขอกาหนดนน ๆ และมตวอยางในการดาเนนการพฒนาตอยอดจากการจดการพลงงานตามกฎหมาย ใหสอดคลองกบขอกาหนดในมาตรฐาน การจดการพลงงาน ISO 50001 และมาตรฐานดานคาแนะนาในการปฏบตงานทเกยวของไดแก ISO 50002 ISO 50003 ISO 50004 ISO 50006 และ ISO 50015
การนาคมอนไปใชงานควรอานและทาความเขาใจเนอหาดานความตองการของมาตรฐาน (บทท 2) ทงหมดใหครบถวนรอบหนงกอน ถาทานใดเคยมความรความเขาใจในมาตรฐานสากลดานการจดการอน ๆ มากอนหนานแลว เชน มาตรฐานการจดการคณภาพ ISO 9001 หรอมาตรฐานการจดการสงแวดลอม ISO 14001 สามารถทาความเขาใจไดไมยาก อาจเนนการทาความเขาใจเฉพาะ ใน บทท 2 บทท 4 บทท 5 และบทท 6 เปนหลกได สวนบทอน ๆ มความคลายคลงกบมาตรฐานในระบบการจดการทเคยผานมา โดยคมอฉบบนไดเพมเตมขอแนะนาในการประยกตใชระบบการจดการพลงงานตามมาตรฐานสากล ISO 50001 รวมกบระบบการจดการมาตรฐานสากลอน ๆ เชน ISO 9001 ISO 14001 OHSAS 18001 ในบทท 8
สาหรบขอแนะนาการเรมนาระบบการจดการพลงงานตามมาตรฐานสากล ISO 50001 ไปประยกตใชงานในองคกร ไดกลาวไวในบทท 1 ซงหลงจากทานทาความเขาใจในเนอหาของขอกาหนดและแนวทางปฏบตแลว ควรเรมตนจากการดาเนนการประเมนสถานภาพและชองวาง (Gap) กอนเรมการพฒนาระบบการจดการพลงงานตามมาตรฐานสากล ISO 50001 เพอใหทราบถงชองวางในการพฒนาระบบการจดการพลงงานตามมาตรฐานสากล ISO 50001 และการวางแผนดาเนนการ นอกจากนแลวเพอความเขาใจทดขนในการวางแผนดานพลงงานซงเปนหวใจหลกของระบบการจดการพลงงานตามมาตรฐานสากล ISO 50001 จงไดแสดงกรณตวอยางไวอยางครบถวนใน บทท 9 พรอมแสดงวธการในการกาหนดขอมลฐานพลงงาน (Energy Baselines) และ ดชนชวดสมรรถนะดานพลงงาน (Energy Performance Indicator) ทเหมาะสมในแตละอตสาหกรรมตามแนวทางของ ISO 50006:2014
inner 50001 (1-4).indd 1inner 50001 (1-4).indd 1 20/7/2560 13:48:4620/7/2560 13:48:46
คมอพฒนาและสงเสรมระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคม
บทนา-2
ดวยวธ Multiple Regression Analysis โดยใชโปรแกรม Excel สวนในบทท 10 เปนความรเพมเตมในการขอ การรบรองระบบการจดการพลงงานตามมาตรฐานสากล ISO 50001 และการคดระยะเวลาในการตรวจสอบรบรองตามแนวทางของ ISO 50003:2014 เพอเปนแนวทางในการตดสนใจขอการรบรองระบบการจดการพลงงาน ตามมาตรฐานสากล ISO 50001 ของสถานประกอบการตอไป
ในภาคผนวก จะมตวอยางเอกสารของระบบทงหมด ตงแต คมอการจดการพลงงาน (Energy Management Manual) ระเบยบปฏบตงาน (Procedure Manual) วธปฏบตงาน (Work Instruction) แบบฟอรมตาง ๆ ทจาเปนในกา รจ ดท า ร ะบบการ จ ดก า รพ ล ง ง านตามมาตรฐ านสากล ISO 50001 ท ง น เ พ อ ค ว ามสะดวก ในการพฒนาระบบการจดการพลงงานตามมาตรฐานสากล ISO 50001 สาหรบขอมลเพมเตมทานสามารถเขาไปdownload ไดทเวบไซตของโครงการฯ (http://iso50001.eqs.co.th/) หรอผานเวบไซตของกรมพฒนาพลงงานทดแทนและอนรกษพลงงาน (www.dede.go.th)
แผนภาพแสดงโครงสรางของ “คมอพฒนาและสงเสรมระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001) สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคม” แบงออกเปน 3 สวนดงน
บทท 1 ความสาคญของระบบการจดการพลงงาน และแนวทางการพฒนาการจดการพลงงาน สมาตรฐานสากล ISO 50001
บทท 2 ขอกาหนดของมาตรฐานระบบการจดการพลงงาน ISO 50001
บทท 3 แนวทางปฏบต : ขอกาหนดทวไป ความรบผดชอบของฝายบรหาร และนโยบายพลงงาน (4.1) ขอกาหนดทวไป (4.2) ความรบผดชอบของฝายบรหาร (4.3) นโยบายพลงงาน
บทท 4 แนวทางปฏบต : การวางแผนดานพลงงาน (Energy Planning) (4.4.1) บททวไป (4.4.2) ขอกาหนดกฎหมายและขอกาหนดอน ๆ (4.4.3) การทบทวนดานพลงงาน (4.4.4) ขอมลฐานดานพลงงาน (4.4.5) ตวชวดสมรรถนะดานพลงงาน (4.4.6) วตถประสงคดานพลงงาน เปาหมายดานพลงงาน และแผนปฏบตดานการจดการพลงงาน
บทท 5 แนวทางปฏบต : การนาไปปฏบตและการดาเนนการ (Implementation and Operation) (4.5.1) บททวไป (4.5.2) ความสามารถ การฝกอบรม และความตระหนก (4.5.3) การสอสาร (4.5.4) การจดทาเอกสาร (4.5.5) การควบคมดานปฏบตการ (4.5.6) การออกแบบ (4.5.7) การจดหาบรการดานพลงงาน ผลตภณฑ อปกรณ และพลงงาน
บทท 6 แนวทางปฏบต : การตรวจสอบ (Checking) (4.6.1) การเฝาระวง การตรวจวด และการวเคราะห (4.6.2) การประเมนความสอดคลองกบขอกาหนดดานกฎหมายและขอกาหนดอน ๆ (4.6.3) การตรวจประเมนภายในระบบการจดการพลงงาน (4.6.4) ความไมเปนไปตามขอกาหนด การแกไข การปฏบตการแกไข และการปฏบตการปองกน (4.6.5) การควบคมบนทก
บทท 7 แนวทางปฏบต : การทบทวนการบรหาร (Management Review) (4.7.1) บททวไป (4.7.2) ประเดนนาเขาในการทบทวนการบรหาร (4.7.3) ผลทไดจากการทบทวนการบรหาร
บทท 8 การนาระบบการจดการพลงงาน ISO 50001 ไปใชงานรวมกบระบบการจดการ ตามมาตรฐานสากลอน ๆ ในองคกร (Integrating Management System)
บทท 9 กรณตวอยางการวางแผนดานพลงงาน และวธการวเคราะหดวย Multiple Regression บทท 10 การขอการรบรองระบบการจดการพลงงาน ISO 50001 ภาคผนวก ตวอยางเอกสารทใชในการปฏบตงาน คมอการจดการพลงงาน (Energy Management
Manual) ระเบยบปฏบตงาน (Procedure Manual) วธปฏบตงาน (Work Instruction) แบบฟอรมตาง ๆ ทจาเปนในการจดทาระบบการจดการพลงงาน
สวนท 1ความเขาใจ ดานมาตรฐาน ISO 50001
สวนท 2การนาไปปฏบตงาน การพฒนาสระบบ การจดการพลงงาน
ISO 50001
สวนท 3การประยกต
ใชงานในองคกร การขอการรบรองฯ และกรณตวอยาง
inner 50001 (1-4).indd 2inner 50001 (1-4).indd 2 20/7/2560 13:48:4720/7/2560 13:48:47
คมอพฒนาและสงเสรม ระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคม
บทนา-3
รายชอคณะทางาน
คมอเลมนไดจดทาขนภายใต “โครงการสงเสรมระบบการจดการพลงงานในระดบสากล ( ISO 50001)” โดยมคณะทางานประกอบดวย
1. นายกตตพงษ รตนาพศทธกล วศวกรชานาญการพเศษ สานกกากบและอนรกษพลงงาน
2. นายอาวธ เครอเขอนเพชร สานกกากบและอนรกษพลงงาน 3. ดร.พงศพนธ วรสายณห สานกกากบและอนรกษพลงงาน 4. นายนรวฒน วงศคา สานกกากบและอนรกษพลงงาน 5. นางสาวกอแกว แพรกสงฆ สานกกากบและอนรกษพลงงาน 6. นายวชาญ นาคทอง ทปรกษา 7. ผศ.ดร.กสกานา กบาฮา ทปรกษา 8. รศ.ดร.เกษม พพฒนปญญานกล ทปรกษา 9. นายศภวชร เมฆบรณ ทปรกษา 10. นางสาวองสมณ ฝกเจรญผล ทปรกษา
สานกกากบและอนรกษพลงงาน กรมพฒนาพลงงานทดแทนและอนรกษพลงงาน
กระทรวงพลงงาน
19 กรกฎาคม พ.ศ.2560
inner 50001 (1-4).indd 3inner 50001 (1-4).indd 3 20/7/2560 13:48:4820/7/2560 13:48:48
ก-1
คมอพฒนาและสงเสรม ระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคม
สารบญ หนา
บทนา ความเปนมาของคมอฉบบน การใชงานคมอฉบบน รายชอคณะทางาน
บทท 1 ความสาคญของระบบการจดการพลงงานและแนวทางเบองตนในการพฒนา มาตรฐานสากล ISO 500011.1 ความสาคญของระบบการจดการพลงงาน 1-1 1.2 ความเขาใจเบองตนระบบมาตรฐานการจดการพลงงาน ISO 50001 1-2 1.3 มาตรฐานและคาแนะนาในการปฏบตของระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล ISO 50001 1-5 1.4 แนวทางเบองตนการพฒนาสมาตรฐานสากล ISO 50001 1-9
บทท 2 ขอกาหนดของมาตรฐานระบบการจดการพลงงาน ISO 50001 2.1 บทนยามและคาจากดความ 2-1 2.2 ขอกาหนดของมาตรฐานระบบการจดการพลงงาน ISO 50001 2-5
บทท 3 ขอกาหนดทวไป ความรบผดชอบของฝายบรหาร และนโยบายพลงงาน แนวทางการปฏบตตามขอกาหนด 4.1 ขอกาหนดทวไป (General Requirements) 3-1 แนวทางการปฏบตตามขอกาหนด 4.2 ความรบผดชอบของฝายบรหาร
(Management Responsibility) 3-3 แนวทางการปฏบตตามขอกาหนด 4.2.1 ผบรหารสงสด (Top Management) 3-4 แนวทางการปฏบตตามขอกาหนด 4.2.2 ตวแทนฝายบรหาร (Management Representative) 3-5 แนวทางการปฏบตตามขอกาหนด 4.3 นโยบายพลงงาน (Energy Policy) 3-8
บทท 4 การวางแผนดานพลงงาน (Energy Planning) แนวทางการปฏบตตามขอกาหนด 4.4.1 ขอกาหนดทวไป (General) 4-1 แนวทางการปฏบตตามขอกาหนด 4.4.2 ขอกาหนดกฎหมายและขอกาหนดอน ๆ
(Legal Requirements and Other Requirements) 4-2 แนวทางการปฏบตตามขอกาหนด 4.4.3 การทบทวนดานพลงงาน (Energy Review) 4-4 แนวทางการปฏบตตามขอกาหนด 4.4.4 ขอมลฐานดานพลงงาน (Energy Baseline (s)) 4-11 แนวทางการปฏบตตามขอกาหนด 4.4.5 ตวชวดสมรรถนะดานพลงงาน
(Energy Performance Indicators) 4-14
inner 50001 ( -1)new1-8.indd 1inner 50001 ( -1)new1-8.indd 1 20/7/2560 13:51:0820/7/2560 13:51:08
ก-2
คมอพฒนาและสงเสรมระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคม
หนา
แนวทางการปฏบตตามขอกาหนด 4.4.6 วตถประสงคดานพลงงาน เปาหมายดานพลงงาน และแผนปฏบตดานการจดการพลงงาน (Energy Objectives, Energy Targets and Energy Management Action Plans) 4-21
บทท 5 การนาไปปฏบตและการดาเนนการ (Implementation and Operation) แนวทางการปฏบตตามขอกาหนด 4.5.1 บททวไป (General) 5-1 แนวทางการปฏบตตามขอกาหนด 4.5.2 ความสามารถ การฝกอบรม และความตระหนก
(Competence, Training and Awareness) 5-2 แนวทางการปฏบตตามขอกาหนด 4.5.3 การสอสาร (Communication) 5-3 แนวทางการปฏบตตามขอกาหนด 4.5.4 ระบบเอกสารและการควบคมเอกสาร
(Document Control) 5-4 แนวทางการปฏบตตามขอกาหนด 4.5.5 การควบคมดานปฏบตการ (Operational Control) 5-15 แนวทางการปฏบตตามขอกาหนด 4.5.6 การออกแบบ (Design) 5-17 แนวทางการปฏบตตามขอกาหนด 4.5.7 การจดหาบรการดานพลงงาน ผลตภณฑ อปกรณ
และพลงงาน (Procurement of Energy Services, Products, Equipment and Energy) 5-17
บทท 6 การตรวจสอบ (Checking) แนวทางการปฏบตตามขอกาหนด 4.6.1 การเฝาระวง การตรวจวด และการวเคราะห
(Monitoring, Measurement and Analysis) 6-2 แนวทางการปฏบตตามขอกาหนด 4.6.2 การประเมนความสอดคลองกบขอกาหนดดานกฎหมาย
และขอกาหนดอนๆ (Evaluation of Compliance with Legal Requirements and Other Requirements) 6-6
แนวทางการปฏบตตามขอกาหนด 4.6.3 การตรวจประเมนภายในระบบการจดการพลงงาน (Internal Audit of the EnMS) 6-6
แนวทางการปฏบตตามขอกาหนด 4.6.4 ความไมเปนไปตามขอกาหนด การแกไข การปฏบตการแกไข และการปฏบตการปองกน (Nonconformities, Correction, Corrective and Preventive Action) 6-7
แนวทางการปฏบตตามขอกาหนด 4.6.5 การควบคมบนทก (Control of Records) 6-8
inner 50001 ( -1)new1-8.indd 2inner 50001 ( -1)new1-8.indd 2 20/7/2560 13:51:0920/7/2560 13:51:09
ก-3
คมอพฒนาและสงเสรม ระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคม
หนา
บทท 7 การทบทวนการบรหาร (Management Review) แนวทางการปฏบตตามขอกาหนด 4.7 การทบทวนการบรหาร
(Management Review) 7-1
บทท 8 การนาระบบการจดการพลงงาน ISO 50001 ไปใชงานรวมกบระบบการจดการตามมาตรฐานสากลอน ๆ ในองคกร (Integrating Management System) 8.1 ประโยชนของการ Integrate ระบบการจดการ 8-1 8.2 แนวทางในการพจารณา Integrate ระบบการจดการ 8-1 8.3 ขอควรตระหนกในการ Integrate ระบบการจดการ 8-2 8.4 แนวทางการ Integrate ระบบ ISO 50001:2011 กบ ISO 9001:2015 และ
ISO 14001:2015 8-5
บทท 9 กรณตวอยางการวางแผนดานพลงงาน และการจดทา Energy Performance Indicators 9.1 การวางแผนดานพลงงาน กรณตวอยางสาหรบโรงงานควบคม 9-3 9.2 การวางแผนดานพลงงาน กรณตวอยางสาหรบอาคารควบคม 9-22 9.3 วธการใชงานโปรแกรม Excel ในการวเคราะห Multiple Linear Regression 9-43
บทท 10 การขอการรบรองมาตรฐานระบบการจดการพลงงาน ISO 50001 10.1 การขอการรบรองมาตรฐานระบบการจดการพลงงาน ISO 50001 10-1 10.2 การประเมนระยะเวลาในการตรวจรบรองระบบการจดการพลงงาน ISO 50001 10-3
ภาคผนวก ภาคผนวก ก.
ก.1 ตวอยาง “คมอการจดการพลงงาน” ภาคผนวก ข.
ข.1 ตวอยาง ระเบยบปฏบต “เรองกฎหมายและขอกาหนดอน ๆ” ข.2 ตวอยาง “ทะเบยนกฎหมายและขอกาหนดอน ๆ ดานพลงงาน” ข.3 ตวอยาง ระเบยบปฏบต “เรองการวางแผนและทบทวนดานพลงงาน”
ภาคผนวก ค. ค.1 ตวอยาง ระเบยบปฏบตงาน “เรองการฝกอบรมความรในการปฏบตงาน (OJT)” ค.2 ตวอยาง ระเบยบปฏบตงาน “เรองการสอสาร” ค.3 ตวอยาง ระเบยบปฏบตงาน “เรองการควบคมเอกสาร” ค.4 ตวอยาง วธปฏบตงาน “เรองวธการจดทาเอกสาร” ค.5 ตวอยาง ระเบยบปฏบตงาน “เรองการควบคมดานปฏบตการ” ค.6 ตวอยาง ระเบยบปฏบตงาน “เรองการออกแบบ” ค.7 ตวอยาง ระเบยบปฏบตงาน “เรองการจดซอดานพลงงาน”
inner 50001 ( -1)new1-8.indd 3inner 50001 ( -1)new1-8.indd 3 20/7/2560 13:51:0920/7/2560 13:51:09
ก-4
คมอพฒนาและสงเสรมระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคม
หนา
ภาคผนวก ง. ง.1 ตวอยาง ระเบยบปฏบตงาน “เรองการเฝาระวง การตรวจวด และการวเคราะห “ ง.2 ตวอยาง ระเบยบปฏบตงาน “เรองการสอบเทยบเครองมอวด” ง.3 ตวอยาง ระเบยบปฏบตงาน “เรองการตรวจประเมนภายใน” ง.4 ตวอยาง “แบบฟอรมในการตรวจประเมนภายใน” ง.5 ตวอยาง ระเบยบปฏบตงาน “เรองการปฏบต การแกไข และการปฏบตการปองกน” ง.6 ตวอยาง ระเบยบปฏบตงาน “เรองควบคมบนทก”
ภาคผนวก จ. จ.1 ตวอยาง ระเบยบปฏบตงาน “เรองการทบทวนการบรหาร”
เอกสารอางอง
inner 50001 ( -1)new1-8.indd 4inner 50001 ( -1)new1-8.indd 4 20/7/2560 13:51:1020/7/2560 13:51:10
ก-5
คมอพฒนาและสงเสรม ระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคม
รายการตาราง ตาราง หนา
1-1 การเปรยบเทยบขอกาหนดของการจดการพลงงานตามกฎหมายกบมาตรฐานระบบการจดการพลงงาน ISO 50001 1-5
1-2 ตารางประเมนสถานภาพและชองวาง (Gap Analysis) กอนเรมการพฒนาการจดการพลงงาน ตามกฎหมายสมาตรฐาน ISO 50001 1-8
4-1 การชบงตวแปรและบคลากรทมผลตอการใชพลงงานทมนยสาคญ 4-9 4-2 เกณฑในการชบงโอกาสในการปรบปรงดานสมรรถนะดานพลงงาน 4-10 4-3 การแบงขอบเขตของ EnPI 3 ระดบ 4-14 4-4 ตวอยางของปจจยคงททมศกยภาพ 4-17 4-5 ตวอยางการกาหนด EnPI และการนาไปใชประโยชน-คาพลงงานจากการวด
(Measured Energy Value) 4-17 4-6 ตวอยางการกาหนด EnPI และการนาไปใชประโยชน-อตราสวนของคาจากการวด
(Ratio of Measured Valve) 4-18 4-7 ตวอยางการกาหนด EnPI และการนาไปใชประโยชน- โมเดลทางสถต (Statistical model) 4-18 4-8 ตวอยางการกาหนด EnPI และการนาไปใชประโยชน- โมเดลทางวศวกรรมศาสตร
(Engineering Model) 4-19 4-9 เกณฑในการจดลาดบมาตรการอนรกษพลงงานและการปรบปรงสมรรถนะพลงงาน 4-22 5-1 สรปการจดทาเปนเอกสารตามระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล ISO 50001 5-6 5-2 การเปรยบเทยบดานเอกสารและบนทกของการจดการพลงงานตามกฎหมายกบ
ระบบการจดการพลงงานตามมาตรฐาน ISO 50001 5-9 6-1 แผนการเฝาระวงคณลกษณะทสาคญดานพลงงาน 6-3 6-2 แผนการตรวจวด และการวเคราะหดานพลงงาน 6-4 8-1 สรปหวขอทสามารถพจารณา Integrate ระบบการจดการเขาดวยกนทง 4 ระบบ 8-3 8-2 สรปหวขอทสามารถพจารณา Integrate ระบบ ISO 50001:2011 รวมกบ
ระบบ ISO 9001:2015 และ ISO 14001:2015 8-6 9-1 แหลงจายพลงงานไฟฟาของบรษทฯ 9-4 9-2 แหลงจายพลงงานความรอนและการใชพลงงานความรอนของบรษทฯ 9-4 9-3 การแจกแจงลกษณะการใชพลงงานไฟฟา (Energy Use) และปรมาณการใชพลงงานไฟฟา 9-7 9-4 การแจกแจงลกษณะการใชพลงงานความรอน (Energy Use) และปรมาณการใชพลงงานความรอน 9-8 9-5 การชบงตวแปรทเกยวของและบคลากรทปฏบตงานซงมผลตอปรมาณการใชพลงงานของ SEU 9-10 9-6 ตวอยางของการประเมนสมรรถนะพลงงานในปจจบน 9-12 9-7 ผลการประมาณการใชพลงงานในอนาคต (7 เดอน จนถงสนป) 9-13 9-8 เกณฑทใชในการบงชโอกาสในการปรบปรงสมรรถนะดานพลงงาน 9-13 9-9 ผลการประเมนเพอบงชโอกาสในการปรบปรงสมรรถนะดานพลงงาน 9-14
inner 50001 ( -1)new1-8.indd 5inner 50001 ( -1)new1-8.indd 5 20/7/2560 13:51:1020/7/2560 13:51:10
ก-6
คมอพฒนาและสงเสรมระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคม
ตาราง หนา
9-10 แสดงการกาหนดตวแปรทเกยวของและชบง EnPI 9-17 9-11 ตารางสรปผลการบงช EnPIs และการกาหนด EnBs และการวดสมรรถนะพลงงาน 9-17 9-12 วตถประสงคและเปาหมายดานพลงงาน ประจาป 2560 9-19 9-13 เกณฑในการคดเลอกมาตรการดานการเพมประสทธภาพพลงงาน 9-20 9-14 วธการประเมนเพอคดเลอกมาตรการดานการเพมประสทธภาพพลงงาน 9-20 9-15 แผนการปฏบตงานมาตรการในการเพมประสทธภาพดานพลงงาน 9-21 9-16 แหลงจายพลงงานไฟฟาของอาคารสานกงาน 9-23 9-17 แหลงจายพลงงานความรอนและการใชพลงงานความรอนของอาคารสานกงาน 9-23 9-18 ปรมาณการใชพลงงานไฟฟาและปจจยทเกยวของ ตอปรมาณการใชพลงงานไฟฟาของอาคารสานกงาน
(รายเดอน) 9-24 9-19 ผลการวเคราะห ความสมพนธของปรมาณการใชพลงงานและตวแปรทเกยวของดวย
สมการถดถอยพหคณ (Multiple Linear Regression) 9-26 9-20 การแจกแจงลกษณะการใชพลงงานไฟฟา (Energy Use) และปรมาณการใชพลงงานไฟฟาของอาคาร
สานกงาน 9-27 9-21 การแจกแจงลกษณะการใชพลงงานความรอน (Energy Use) และปรมาณการใชพลงงานความรอน
ของอาคารสานกงาน 9-28 9-22 การแจกแจงลกษณะการใชพลงงานรวม (Energy Use) และปรมาณการใชพลงงานรวม
ของอาคารสานกงาน 9-28 9-23 การชบงตวแปรทเกยวของและบคลากรทมผลตอการใชพลงงานทมนยสาคญ 9-31 9-24 ผลการประเมนสมรรถนะพลงงานในปจจบนของ SEU 9-32 9-25 ผลการประมาณการใชพลงงานในอนาคต (6 เดอน จนถงสนป) 9-33 9-26 เกณฑทใชในการบงชโอกาสในการปรบปรงสมรรถนะดานพลงงาน 9-33 9-27 ผลการประเมนเพอบงชโอกาสในการปรบปรงสมรรถนะดานพลงงาน 9-34 9-28 การกาหนดตวแปรทเกยวของและชบง EnPI 9-37 9-29 ตารางสรปผลการบงช EnPIs และการกาหนด EnBs และการวดสมรรถนะพลงงาน 9-40 9-30 วตถประสงคและเปาหมายดานพลงงาน ประจาป 2560 9-41 9-31 เกณฑในการคดเลอกมาตรการดานการเพมประสทธภาพพลงงาน 9-41 9-32 วธการประเมนเพอคดเลอกมาตรการดานการเพมประสทธภาพพลงงาน 9-42 9-33 แผนการปฏบตงานมาตรการในการเพมประสทธภาพดานพลงงาน 9-43 10-1 แฟคเตอรทใชพจารณาในการคานวณคาความซบซอน (Complexity) 10-4 10-2 ระดบของความซบซอนของระบบการจดการพลงงาน (Level of the EnMS Complexity) 10-5 10-3 จานวนระยะเวลานอยทสด (man-days) ในการตรวจรบรองในครงแรก (Initial Certification) 10-5 10-4 แสดงจานวนระยะเวลานอยทสด (man-days) ในการตรวจรายป (Surveillance Audits)
และการตรวจรบรองรอบใหม (Recertification Audit) 10-6
inner 50001 ( -1)new1-8.indd 6inner 50001 ( -1)new1-8.indd 6 20/7/2560 13:51:1020/7/2560 13:51:10
ก-7
คมอพฒนาและสงเสรม ระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคม
รายการรปประกอบ รป หนา
1-1 แนวโนมของการลดตนทนดานพลงงานหลงจากจดทาระบบการจดการพลงงาน 1-2 1-2 แสดงขอกาหนดมาตรฐานระบบการจดการพลงงาน ISO 50001 1-3 1-3 กระบวนการของการตรวจประเมนดานพลงงาน (Energy Audit Process Flow Diagram) 1-6 1-4 แนวคดของ Measuring Energy Performance Using Energy Baselines (EnB) and Energy
Performance Indicators (EnPI) 1-7 1-5 กระบวนการ General Principles and Guidance Measurement and Verification of Energy
Performance of Organizations 1-7 1-6 ความสมพนธและขอบเขตการใชงานของมาตรฐานดานระบบการจดการพลงงาน ISO 50001 1-8 2-1 แนวคดของสมรรถนะดานพลงงาน 2-5 2-2 แผนภาพกระบวนการของมาตรฐานระบบการจดการพลงงาน ISO 50001 2-6 3-1 แผนภาพแสดงความตองการของขอกาหนด 4.1 (ขอกาหนดทวไป) 3-1 3-2 แผนภาพแสดงความตองการของขอกาหนด 4.2 (ความรบผดชอบของฝายบรหาร (Management Responsibility)) 3-3 4-1 แผนภาพแสดงกระบวนการวางแผนดานพลงงาน 4-1 4-2 แผนภาพแสดงการดาเนนการตามขอกาหนด 4.4.2 (ขอกาหนดกฎหมายและขอกาหนดอน ๆ (Legal Requirements and Other Requirements)) 4-2 4-3 แผนภาพแสดงการดาเนนการตาม ขอกาหนด 4.4.3 (การทบทวนดานพลงงาน (Energy Review)) 4-4 4-4 กราฟความสมพนธระหวางผลผลตและพลงงานไฟฟาและแสดงสมการถดถอยเชงเสน
4-6 4-7 4-8
4-12 4-15 4-15 4-16
5-1 5-3 5-4 6-1 9-2 9-3
(Simple Linear Regression) 4-5 กราฟของสดสวนการใชพลงงานรวมขององคกร 4-6 กราฟพาเรโตของปรมาณการใชพลงงานไฟฟา 4-7 ความสมพนธระหวาง EnPI EnB และเปาหมายดานพลงงาน 4-8 การแบงขอบเขตของ EnPI 3 ระดบ 4-9 แผนภาพการใชพลงงาน (Energy map) 4-10 ความสมพนธระหวางตวแปรกบระดบความสาคญของตวแปรตอปรมาณการใชพลงงาน 5-1 ความสมพนธของกระบวนการวางแผนดานพลงงานกบการนาไปปฏบตและการดาเนนการ 5-2 การสอสารภายในองคกรและภายนอกองคกร 5-3 โครงสรางของระบบเอกสารของระบบการจดการพลงงาน ISO 50001 6-1 แผนภาพแสดงกระบวนในการตรวจสอบ (Checking) 9-1 ขนตอนปฏบตในการวางแผนดานพลงงาน9-2 กระบวนการผลตชนสวนยานยนต (พลาสตก)9-3 กราฟความสมพนธระหวางปรมาณผลผลตและปรมาณการใชพลงงานไฟฟา 9-5
inner 50001 ( -1)new1-8.indd 7inner 50001 ( -1)new1-8.indd 7 20/7/2560 13:51:1120/7/2560 13:51:11
ก-8
คมอพฒนาและสงเสรมระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคม
รป หนา
9-4 กราฟความสมพนธระหวางปรมาณผลผลตและปรมาณการใชพลงงานความรอน 9-5 9-5 กราฟความสมพนธระหวางปรมาณผลผลตและปรมาณการใชพลงงานรวม 9-6 9-6 กราฟสดสวนของปรมาณการใชพลงงานไฟฟา 9-7 9-7 กราฟสดสวนของปรมาณการใชพลงงานความรอน 9-8 9-8 กราฟพาเรโตบงช SEU ของปรมาณการใชพลงงานไฟฟา 9-9 9-9 กราฟพาเรโตบงช SEUของปรมาณการใชพลงงานความรอน 9-9 9-10 แหลงการใชพลงงานและกระบวนการใชพลงงานของอาคารสานกงาน 9-22 9-11 กราฟสดสวนของปรมาณการใชพลงงานไฟฟา 9-27 9-12 กราฟสดสวนของปรมาณการใชพลงงานความรอนของอาคารสานกงาน 9-28 9-13 กราฟสดสวนของปรมาณการใชพลงงานรวมของอาคารสานกงาน 9-29 9-14 กราฟพาเรโตของปรมาณการใชพลงงานรวม 9-30 9-15 ขนตอนการเปดใชงาน Data Analysis 9-44 9-16 ผลของการเปดใชงาน Data Analysis 9-45 9-17 การเลอกใชงาน Regression Analysis 9-46 9-18 การปอนขอมลในการวเคราะห Multiple Linear Regression 9-46 9-19 การเลอกแสดงผลของการวเคราะห Multiple Linear Regression 9-47 9-20 การเลอกแสดงผลของ Residuals 9-47 9-21 การวเคราะห Multiple Linear Regression 9-48 9-22 ผลจากการวเคราะห Multiple Linear Regression 9-48 9-23 การนาสมการทไดจากการวเคราะห Multiple Linear Regression ไปคานวณหา
ปรมาณการใชพลงงานทเกดขนในแตละเดอนจากตวแปรทเกยวของ 2 ตวแปร 9-49 10-1 แผนผงความสมพนธระหวางหนวยรบรองระบบงานกบหนวยงาน 10-1 10-2 แผนผงกระบวนการการตรวจเพอขอการรบรอง ISO 50001 10-2
inner 50001 ( -1)new1-8.indd 8inner 50001 ( -1)new1-8.indd 8 20/7/2560 13:51:1120/7/2560 13:51:11
1-1
1คมอพฒนาและสงเสรม ระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคม
บทท 1 ความสาคญของระบบการจดการพลงงาน
และแนวทางเบองตนในการพฒนา มาตรฐานสากล ISO 50001
1.1 ความสาคญของระบบการจดการพลงงาน
สภาวะการณในปจจบนของโลกและของประเทศไทย ปญหาดานพลงงานและปญหาการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศเปนปญหาทสาคญ และมความเกยวเนองกน โดยพลงงานเปนปจจยพนฐานทสาคญในการตอบสนองความตองการขนพนฐานของประชาชน และเปนปจจยพนฐานในภาคธรกจและอตสาหกรรมของประเทศ อยางไรกตามการใชพลงงานไดกอใหเกดผลกระทบตอสงแวดลอมและเปนตนเหตหลกของปญหาการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศของโลก โดยทผานมาพบวาผประกอบการสวนใหญมงเนนการปรบปรงดานเทคนคและการนาเทคโนโลยเขามาใช แตยงขาดความตอเนองในการดาเนนงาน กลาวคอ ขาดกลไกการปรบปรงอยางตอเนอง และไมมกลยทธดานแผนการจดการพลงงานทชดเจน ทาใหการดาเนนงานประสบความสาเรจไมมากนก กรมพฒนาพลงงานทดแทนและอนรกษพลงงาน (พพ.) ซงรบผดชอบในการกากบดแลโรงงานควบคมและอาคารควบคม ในการปฏบตตามพระราชบญญตการงเสรมการอนรกษพลงงาน พ.ศ.2535 ไดเลงเหนความสาคญในปรบปรงกระบวนการในการดาเนนการดานการอนรกษพลงงานใหทนสมย และสอดรบกบแนวทางในการจดการพลงงานทใหความสาคญในการสรางกลไกในการปรบปรงดานพลงงานอยางตอเนอง จงไดออกพระราชบญญตการสงเสรมการอนรกษพลงงาน (ฉบบท 2) พ.ศ.2550 โดยมงเนนในการดาเนนการจดการพลงงาน ซงกาหนดเปนแนวทางในการจดทาการจดการพลงงานในกฎกระทรวงกาหนดมาตรฐาน หลกเกณฑ และวธการจดการพลงงานในโรงงานควบคมและอาคารควบคม พ.ศ. 2552
โดยกฎกระทรวงกาหนดมาตรฐาน หลกเกณฑ และวธการจดการพลงงานในโรงงานควบคมและอาคารควบคม พ.ศ. 2552 ไดกาหนดขนตอนในดาเนนการจดการพลงงานเอาไวสาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคมเปนวงรอบ 8 ขนตอน ซงถอไดวาเปนพนฐานขนตอนในการดาเนนการจดการพลงงานทสามารถพฒนา ไปสระบบการจดการพลงงานตามมาตรฐานสากล ( ISO 50001) ซงไดมการประกาศออกมาอยางเปนทางการแลวตงแตวนท 15 มถนายน พ.ศ.2554 ดงนนมาตรฐานระบบการจดการพลงงาน ISO 50001 จงถอเปนกญแจสาคญ อกดานหนง ในการผลกดนใหเกดกระบวนการในการปรบปรงดานพลงงานอยางตอเนอง โดยอาศยหลกการ “การดาเนนงานอยางเปนระบบ” ตามหลก P-D-C-A ทคานงถงการปรบปรงสมรรถนะดานพลงงานอยางตอเนอง สงผลใหเกดการเปลยนแปลงวฒนธรรมองคกร ทาใหบคลากรคานงถงการปรบปรงประสทธภาพอยางเปนระบบ ซงนอกจากจะทาใหสถานประกอบการลดตนทนดานพลงงานในระยะยาวแลว (ตวอยางดงแสดงในรปท 1-1) ยงชวยลดขอกดกนทางการคาจากนโยบายดานพลงงานในแถบประเทศทางยโรป และสงผลโดยตรงตอการลดปญหาการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ อนเกดจากภาวะโลกรอนซงเปนภยคกคามตอมนษยชาตในปจจบนไดอกทางหนง
inner 50001 (1)1-18.indd 1inner 50001 (1)1-18.indd 1 20/7/2560 13:52:5520/7/2560 13:52:55
1-2
1คมอพฒนาและสงเสรมระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคม
รปท 1-1 แนวโนมของการลดตนทนดานพลงงานหลงจากจดทาระบบการจดการพลงงาน Source: DIN EN 16001: Energy Management Systems in Practice, A Guide for Companies and Organizations.
German Federal Ministry for the Environment, Nature Conservation and Nuclear Safety
1.2 ความเขาใจเบองตนระบบมาตรฐานการจดการพลงงาน ISO 50001
1.2.1 ISO คออะไร ISO เปนชอเรยกโดยยอ ขององคกรระหวาง
ป ร ะ เ ท ศ ว า ด ว ย ก า ร ม า ต ร ฐ า น ( International Organization for Standardization) กอต งขนเมอป ค.ศ. 1947 (พ.ศ.2490) โดยมสานกงานใหญตงอยท นครเจนวา ประเทศสวตเซอรแลนด วตถประสงคของ ISO คอเพอสง เสรมการกาหนดมาตรฐานระหวางประเทศ และกจกรรมท เกยวของ เพอการพฒนาอตสาหกรรม เศรษฐกจ และขจดขอโตแยง รวมถงการกดกนทางการคาระหวางประเทศ ตลอดจนการพฒนาความร วมม อ ระหว า งประ เทศ ในด านว ช าการ วทยาศาสตร และเทคโนโลย ดงนนถาบรษทหรอองคกร
ใดไดรบมาตรฐาน ISO นนหมายความวา สนคา บรการ หรอระบบการจดการตาง ๆ ขององคกรนนเปนไปตามมาตรฐานและเปนทยอมรบในระดบสากล สวนมาตรฐานทองคกรนออกมา ใชชอนาหนาวา ISO เชน ISO 9001 เปนมาตรฐานระบบการจดการคณภาพ ISO 14001 เปนมาตรฐานระบบการจดการสงแวดลอม และ ISO 50001 คอ มาตรฐานระบบการจดการพลงงาน สวนเลขตอทายจะเปน ป ค.ศ. ทประกาศใช เชน ISO 50001:2011 คอมาตรฐานระบบการจดการพลงงาน ทประกาศใชในป ค.ศ.2011 (วนท 15 มถนายน ค.ศ. 2011)
inner 50001 (1)1-18.indd 2inner 50001 (1)1-18.indd 2 20/7/2560 13:52:5620/7/2560 13:52:56
1-3
1คมอพฒนาและสงเสรม ระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคม
1.2.2 การนามาตรฐานระบบการจดการพลงงาน ISO 50001 ไปใช สาหรบมาตรฐานระบบการจดการพลงงาน
ISO 50001 ฉบบนระบขอกาหนดสาหรบองคกรในการจดทา นาไปปฏบต คงรกษาไว และปรบปรงระบบการจดการพลงงาน โดยมวตถประสงคเพอใหองคกรสามารถดาเนนการอยางเปนระบบในการปรบปรงสมรรถนะดานพลงงาน ซงรวมถงประสทธภาพการใชพลงงาน ลกษณะการใชพลงงานและปรมาณการใชพลงงาน ขอกาหนดของมาตรฐานสากลฉบบนประยกตเขากบลกษณะการใชและปรมาณการใชพลงงาน รวมถงการตรวจวด การจดทาเอกสารและการรายงาน การออกแบบและ การปฏบตการจดซออปกรณทใชพลงงาน กระบวนการ ระบบ และบคลากรท เกยวของกบสมรรถนะดานพลงงาน ครอบคลมถงปจจยทงหมดทมผลกระทบตอสมรรถนะดานพลงงานซงสามารถเฝาตดตามและควบคมดแลไดโดยองคกร แตมาตรฐานสากลฉบบนไมได
กาหนดเกณฑของสมรรถนะทเฉพาะเจาะจงในดานพลงงาน และไดถกออกแบบใหใชมาตรฐานนไดอยางเปนอสระแตกสามารถนาไปใชไดในแนวทางเดยวกน หรอบรณาการกบระบบการจดการอน ๆ ได เชน ISO 9001 ISO 14001 เปนตน
ม า ต ร ฐ า น ร ะ บ บ ก า ร จ ด ก า ร พ ล ง ง า น ISO 50001 ใหความสาคญในเรองของระบบเอกสารเชนเดยวกบมาตรฐานอน ๆ กลาวคอองคกรตองกาหนด และจดทา นาไปปฏบต และคงรกษาไว โดยเอกสาร ทจาเปนและเกยวของกบระบบประกอบดวย คมอระบบการจดการพลงงาน (Energy Management Manual) ระเบยบปฏบตงาน (Procedure Manual) วธปฏบตงาน (Work Instruction) และฟอรม (Form) ตาง ๆ ทใชบนทกกจกรรมของระบบการจดการพลงงาน
1.2.3 ขอกาหนดมาตรฐานระบบการจดการพลงงาน ISO 50001
ในทนขอสรปขอกาหนดมาตรฐานระบบการจดการพล ง งาน ISO 50001 ใหพอเข า ใจโดยส ง เขป สวนรายละเอยดของขอกาหนดจะแสดงไวในบทท 2 ซงไดแบงขอกาหนดออกเปน 4 สวนหลกตามวงลอ
P-D-C-A (Plan-Do-Check-Act) ดงแสดงในรปท 1-2 และไดแสดงการ เป รยบเทยบกบขอก าหนดของ การจดการพลงงานตามกฎหมายกบมาตรฐานระบบ การจดการพลงงาน ISO 50001 ในตารางท 1-1
รปท 1-2 ขอกาหนดมาตรฐานระบบการจดการพลงงาน ISO 50001
4.1 ขอกาหนดทวไป
4.2 ความรบผดชอบของผบรหาร
4.3 นโยบายพลงงาน
4.4 การวางแผนดานพลงงาน
4.5 การนาไปปฏบต และการดาเนนการ
4.6 การตรวจ
4.7 การทบทวนการบรหาร
inner 50001 (1)1-18.indd 3inner 50001 (1)1-18.indd 3 20/7/2560 13:52:5620/7/2560 13:52:56
1-4
1คมอพฒนาและสงเสรมระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคม
โดยสรปมาตรฐานระบบการจดการพลงงาน ISO 50001 กาหนดใหมการระบขอบเขต (Boundary) แ ล ะ ข อ บ ข า ย ( Scope) ข อ ง ก า ร จ ด ท า ร ะ บ บ การจดการพลงงานใหเหมาะสมกบองคกร โดยผบรหารระดบสงจะประกาศแตงตงผแทนฝายบรหาร (Energy Management Representative; EnMR) และ EnMR
จะสรรหาคณะทางานดานการจดการพลงงานเพอรวมดาเนนการจดทาระบบการจดการพลงงาน ISO 50001 จากน นองคกรตองจด ใหมการวางแผนพล ง งาน การปฏบต การตรวจสอบ และการทบทวน โดยมรายละเอยดดงน
1) การวางแผนพลงงาน (PLAN) โดยการวดและวเคราะหขอมลการใชพลงงานเพอบงชลกษณะการใชพลงงานทมนยสาคญ (Significant Energy Use; SEU) ขององคกร และกาหนดขอมลฐานดานพลงงาน (Energy Baseline; EnB) ตวชวดสมรรถนะดานพลงงาน (Energy PerformanceIndicators; EnPI) และสมรรถนะดานพลงงานในปจจบนของกระบวนการ หรอเครองจกรหลกในพนทของลกษณะการใชพลงงานทมนยสาคญนน เพอชบงโอกาสในการปรบปรงสมรรถนะดานพลงงานขององคกร โดยกาหนดเปนวตถประสงค เปาหมาย และแผนปฏบตการดานพลงงานใหสอดคลองกบนโยบายพลงงาน กฎหมายและขอกาหนดอน ๆ ทเกยวของ
2) การปฏบต (DO) คอการดาเนนการตามแผนปฏบตดานพลงงาน ซงครอบคลมถงการดาเนนการดานอน ๆ ทจะทาใหระบบการจดการพลงงานมความยงยน ดงน ดานความสามารถ การฝกอบรม และความตระหนกดานพลงงานของบคลากรในองคกร
(Competence Training and Awareness) ดานการสอสารทงภายในและภายนอกองคกร (Communication) ดานระบบเอกสาร (Documentation) ซงตองดาเนนการจดทาเอกสารใหสอดคลองกบ
ขอกาหนดและการควบคมเอกสาร ดานการควบคมการปฏบตงาน (Operational Control) และการบารงรกษา เฉพาะ
กระบวนการหรอเครองจกรทมนยสาคญและมผลกระทบตอสมรรถนะดานพลงงาน ถามความจ า เปนก ควรก าหนดว ธ ปฏบต ง าน ( Work Instruction ;WI หรอ Standard Operating Procedure; SOP) ของแตละอปกรณ เชน วธปฏบตงานการเรมเดนหมอไอนา เปนตน
ดานการออกแบบและการจดซอ สาหรบ กระบวนการ เครองจกรทมนยสาคญและมผลกระทบตอสมรรถนะดานพลงงาน รวมถงการบรการดานพลงงาน
3) การตรวจสอบ (CHECK) เปนกระบวนการในการตรวจตดตามและเฝาระวง เพอใหมความเชอมนไดวาระบบการจดการพลงงานขององคกรยงคงอยและมสมรรถนะดานพลงงานทด โดยการกาหนดแผนในการเฝาระวงและการตรวจตดตามตวแปรสาคญทมผลตอสมรรถนะดานพลงงาน การตรวจตดตามความสมฤทธผลของวตถประสงคและเปาหมายดานพลงงานโดยการวด และเครองมอวดท ใชตองมความเทยงตรง การตรวจสอบยงรวมถงการตรว จประเมนภายในของระบบการจดการพลงงาน (Internal Audit) ทตองทาทกป หากพบขอบกพรองหรอแนวโนมทจะเกดขอบกพรองตองดาเนนการแกไข การปฏบตการแกไขและการปฏบตการปองกน
4) การทบทวน (ACT) องคกรตองดาเนนการทบทวนการบรหารโดยผบรหารระดบสงทกป เพอใหมนใจไดวาระบบการจดการพลงงานยงคงอย และมการปรบปรงและพฒนาไดอยางตอเนองซงครอบคลมในทก ๆ ดานของระบบการจดการพลงงาน
inner 50001 (1)1-18.indd 4inner 50001 (1)1-18.indd 4 20/7/2560 13:52:5720/7/2560 13:52:57
1-5
1ÙŠĎöČĂóĆçîćĒúąÿŠÜđÿøĉö øąïïÖćøÝĆéÖćøóúĆÜÜćîöćêøåćîÿćÖú (ISO 50001)ÿĞćĀøĆïēøÜÜćîÙüïÙčöĒúąĂćÙćøÙüïÙčö
êćøćÜìĊę 1-1 ÖćøđðøĊ÷ïđìĊ÷ïךĂÖĞćĀîé×ĂÜÖćøÝĆéÖćøóúĆÜÜćîêćöÖãĀöć÷ÖĆïöćêøåćîøąïïÖćøÝĆéÖćøóúĆÜÜćî ISO 50001
PDCA ÖćøÝĆéÖćøóúĆÜÜćîêćöÖãĀöć÷×ĂÜðøąđìýĕì÷ ISO 50001:2011 ךĂÖĞćĀîé ךĂÖĞćĀîé
× Ă ï ׊ ć ÷Ē ú ą Ö ć øïøĉĀćøÜćî
×ĆĚîêĂîìĊę 1 ÖćøĒêŠÜêĆĚÜÙèąìĞćÜćîéšćîÖćøÝĆéÖćøóúĆÜÜćî ÖãÖøąìøüÜ ó.ý.2552 ךà 5
4.1 ךĂÖĞćĀîéìĆęüĕð
×ĆĚîêĂîìĊę 2 ÖćøðøąđöĉîÿëćîąõćóđïČĚĂÜêšîéšćîÖćøÝĆéÖćøóúĆÜÜćî ÖãÖøąìøüÜ ó.ý.2552 ךà 3
4.2 ÙüćöøĆïñĉéßĂï×ĂÜòść÷ïøĉĀćø 4.2.1 ñĎšïøĉĀćøÿĎÜÿčé 4.2.2 ñĎšĒìîòść÷ïøĉĀćø
×ĆĚîêĂîìĊę 3 ÖćøÖĞćĀîéîē÷ïć÷éšćîÖćøĂîčøĆÖþŤóúĆÜÜćî ÖãÖøąìøüÜ ó.ý.2552 ךà 4
4.3 îē÷ïć÷óúĆÜÜćî
PLAN ×ĆĚ îêĂîìĊę 4 Öćøðøą đöĉ îýĆ Ö÷õćóÖćøĂîč øĆ ÖþŤóúĆ Ü Üćî ÖãÖøąìøüÜ ó .ý . 2552 ךà 6 ðøąÖćýÖøąìøüÜóúĆÜÜćî ó.ý.2552 Āöüé 1 ךà 2 ךà 3 ךà 4
4.4 ÖćøüćÜĒñîéš ćîóúĆ Ü Ü ćî 4.4.1 ך Ă ÖĞ ć ĀîéìĆę ü ĕð 4. 4. 2 ך Ă ÖĞ ć Ā î é éš ć î Ö ã Ā ö ć ÷ Ē ú ą ך Ă ÖĞ ć Ā î é ĂČę î ė 4.4.3 ÖćøìïìüîéšćîóúĆÜÜćî 4.4.4 ךĂöĎúåćîéšćîóúĆÜÜćî 4.4.5 êĆüßĊĚüĆéÿöøøëîąéšćîóúĆÜÜćî 4.4.6 üĆêëčðøąÿÜÙŤéšćîóúĆÜÜćî đðŜćĀöć÷óúĆÜÜćî ĒúąĒñîðäĉïĆêĉÖćøéšćîÖćøÝĆéÖćøóúĆÜÜćî
×ĆĚîêĂîìĊę 5 ÖćøÖĞćĀîéđðŜćĀöć÷ĒúąĒñîĂîčøĆÖþŤóúĆÜÜćî ÖãÖøąìøüÜ ó .ý .2552 ךà 7 ðøąÖćýÖøąìøüÜóúĆ ÜÜćî ó.ý. 2552 Āöüé 2 ךà 5 ëċÜ ×šĂ 10
DO ×ĆĚ îêĂîìĊę 6 ÖćøéĞ ć đ îĉ îÖć øêćöĒñîĂîč øĆ ÖþŤ óúĆ Ü Ü ć î ÖćøêøüÝÿĂïĒúąüĉđÙøćąĀŤÖćøðäĉïĆêĉêćöđðŜćĀöć÷ĒúąĒñîĂîčøĆÖþŤóúĆÜÜćî ÖãÖøąìøüÜ ó.ý.2552 ךà 8 ðøąÖćýÖøąìøüÜóúĆÜÜćî ó.ý.2552 Āöüé 3 ךà 11 ëċÜ ×šĂ 14
4.5 ÖćøîĞćĕððäĉïĆêĉĒúąÖćøéĞćđîĉîÖćø 4.5.1 ךĂÖĞćĀîéìĆęüĕð 4.5.2 Ùüćöÿćöćøë Öćøòř ÖĂïøö ĒúąÙüćöêøąĀîĆ Ö 4.5.3 ÖćøÿČęĂÿćø 4.5.4 đĂÖÿćø (4.5.4.1 ךĂÖĞćĀîééšćîđĂÖÿćø 4.5.4.2 ÖćøÙüïÙčöđĂÖÿćø) 4.5.5 ÖćøÙüïÙčöéšćîðäĉïĆêĉ 4.5.6 ÖćøĂĂÖĒïï 4.5.7 ÖćøÝĆéĀćïøĉÖćøéš ćîóúĆ ÜÜćî ñúĉêõĆèæŤ ĂčðÖøèŤ ĒúąóúĆÜÜćî
CHECK ×ĆĚîêĂîìĊę 7 ÖćøêøüÝêĉéêćöĒúąðøąđöĉîÖćøÝĆéÖćøóúĆÜÜćî ÖãÖøąìøüÜ ó .ý . 2552 ךà 9 ðøąÖćýÖøąìøüÜóúĆÜÜćî ó.ý.2552 Āöüé 4 ÿŠüîìĊę 1 ךà 14 ëċÜךà 17
4.6 ÖćøêøüÝ 4.6.1 ÖćøđòŜćøąüĆÜ ÖćøüĆé ĒúąÖćøüĉđÙøćąĀŤ 4.6.2 ÖćøðøąđöĉîÖćøðäĉïĆêĉêćöךĂÖĞćĀîééšćîÖãĀöć÷Ēúą×š Ă ÖĞ ć Ā î é ĂČę î ė 4. 6. 3 Ö ć ø ê ø ü Ý ð ø ą đ öĉ î õ ć ÷ Ĕ î 4.6.4 ÖćøĕöŠđðŨîĕðêćöךĂÖĞćĀîé ÖćøĒÖšĕ× ÖćøðäĉïĆêĉÖćøĒÖšĕ× ĒúąÖćøðäĉïĆêĉÖćøðŜĂÜÖĆî 4.6.5 ÖćøÙüïÙčöïĆîìċÖ
ACT ×ĆĚîêĂîìĊę 8 Öćøìïìüî üĉđÙøćąĀŤ ĒúąĒÖšĕ×ךĂïÖóøŠĂÜ×ĂÜÖćøÝĆéÖćøóúĆÜÜćî ÖäÖøąìøüÜ ó.ý.2552 ךà 9 ðøąÖćýÖøąìøüÜóúĆÜÜćî ó.ý.2552 Āöüé 4 ÿŠüîìĊę 2 ךà 18 ëċÜךà 20
4. 7 Ö ć ø ìïìüîÖ ć ø ï øĉ Ā ć ø 4. 7. 1 ך Ă ÖĞ ć Ā îéìĆę ü ĕ ð4.7.2 ךĂöĎúìĊęĔßšĔîÖćøìïìüîïøĉĀćøÜćî 4.7.3 ñúÖćøìïìüîÖćøïøĉĀćøÜćî
1.3 öćêøåćîĒúąÙĞćĒîąîĞćĔîÖćøðäĉïĆêĉ×ĂÜøąïïÖćøÝĆéÖćøóúĆÜÜćîöćêøåćîÿćÖú ISO 50001
îĂÖÝćÖöćêøåćîÖćøÝĆéÖćøóúĆÜÜćî ISO 50001:2011 ĒúšüÙèąìĞćÜćîéšćîÖćøÝĆéÖćøóúĆÜÜćî ISO/TC 242 ÷ĆÜĕéšĂĂÖöćêøåćîĒúąÙĞćĒîąîĞćìĊęđÖĊę÷üךĂÜÖĆïøąïïÖćøÝĆéÖćøóúĆÜÜćîÝĞćîüî 5 ÞïĆï éĆÜîĊĚ
1) International Standard ISO 50002 ( First edition 2014. 07. 01) Energy Audits —Requirements with Guidance for Use öćêøåćîüŠćéšü÷ךĂÖĞćĀîéĒúą×šĂĒîąîĞćĔîÖćøêøüÝüĆé ĒúąüĉđÙøćąĀŤéšćîóúĆÜÜćîđóČęĂÿîĆïÿîčîĔîÖćøðøąđöĉîÿöøøëîąéšćîóúĆÜÜćî×ĂÜđÙøČęĂÜÝĆÖøĒúą ÖøąïüîÖćøìĊęöĊîĆ÷ÿĞćÙĆâ Ĕî×ĆĚîêĂîÖćøüćÜĒñîéšćîóúĆÜÜćî Ēúą×ĆĚîêĂîÖćøđòŜćøąüĆÜ ÿĞćĀøĆï×ĆĚîêĂî ÖćøêøüÝðøąเöĉîéšćîóúĆÜÜćîöĊÙüćöÿĆöóĆîíŤÖĆî éĆÜĒÿéÜĔîøĎðìĊę 1-3
inner 50001 (1)1-18.indd 5inner 50001 (1)1-18.indd 5 24/7/2560 12:29:2124/7/2560 12:29:21
1-6
1คมอพฒนาและสงเสรมระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคม
รปท 1-3 กระบวนการของการตรวจประเมนดานพลงงาน (Energy Audit Process Flow Diagram)
2) International Standard ISO 50003 ( First edition 2014. 10. 15) Energy ManagementSystems — Requirements for Bodies Providing Audit and Certification of EnergyManagement Systems มาตฐานทเปนขอกาหนดและความตองการสาหรบผใหการรบรอง (CertifyBody) ใชในการดาเนนการตรวจประเมนเพอใหการรบรอง สาหรบองคกรทดาเนนการจดทาระบบการจดการพลงงานตามมาตรฐาน ISO 50001:2011
3) International Standard ISO 50004 ( First edition 2014. 12. 15) Energy ManagementSystems — Guidance for the Implementation Maintenance and Improvement of anEnergy Management System มาตฐานทเปนขอแนะนา สาหรบองคกรในการจดทา นาไปปฏบตคงรกษาไว และการปรบปรงระบบการจดการพลงงาน พรอมตวอยางในการนาไปใชงานใหถกตอง
4) International Standard ISO 50006 ( First edition 2014. 12. 15) Energy ManagementSystems — Measuring Energy Performance Using Energy Baselines ( EnB) and EnergyPerformance Indicators (EnPI) — General Principles and Guidance Management Systemมาตฐานทเปนขอแนะนา สาหรบองคกรในการวดการเปลยนแปลงของสมรรถนะดานพลงงาน โดยใชขอมลฐานดานพลงงาน (Energy Baselines) และตวชวดสมรรถนะพลงงาน (Energy PerformanceIndicators) สาหรบระบบการจดการพลงงาน แนวคดของ Measuring Energy Performance UsingEnergy Baselines (EnB) and Energy Performance Indicators (EnPI) แสดงดงรปท 1-4
inner 50001 (1)1-18.indd 6inner 50001 (1)1-18.indd 6 20/7/2560 13:52:5820/7/2560 13:52:58
1-7
1คมอพฒนาและสงเสรม ระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคม
รปท 1-4 แนวคดของ Measuring Energy Performance Using Energy Baselines (EnB) and Energy Performance Indicators (EnPI)
5) International Standard ISO 50015 ( First edition 2014. 12. 15) Energy ManagementSystems — Measurement and Verification of Energy Performance of Organizations —General Principles and Guidance Management System มาตรฐานวาดวยหลกการทวไปและขอแนะนาสาหรบระบบการจดการพลงงาน ในการวดผลและยนยนผลการเปลยนแปลงของสมรรถนะดานพลงงานขององคกร ขนตอนของกระบวนการนมความสมพนธกน ดงแสดงในรปท 1-5
รปท 1-5 กระบวนการ General Principles and Guidance Measurement and Verification of Energy Performance of Organizations
ทงนมาตรฐานดานระบบการจดการพลงงานทไดประกาศใหนาไปใชงานในลกษณะขอแนะนา(Guidance) กบโครงสรางหลกของมาตรฐานระบบการจดการพลงงาน ISO 50001 แสดงความสมพนธและขอบเขตการใชงานของมาตรฐานดานระบบการจดการพลงงาน ISO 50001 ดงรปท 1-6
inner 50001 (1)1-18.indd 7inner 50001 (1)1-18.indd 7 20/7/2560 13:52:5820/7/2560 13:52:58
1-8
1คมอพฒนาและสงเสรมระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคม
รปท 1-6 ความสมพนธและขอบเขตการใชงานของมาตรฐานดานระบบการจดการพลงงาน ISO 50001
ความสมพนธของมาตรฐานดานระบบการจดการพลงงาน ISO 50001 ซ ง เปนขอกาหนดหลก กบมาตรฐานการจดการพลงงาน ISO 50004 และ ISO 50006 ซงเปนขอแนะนาแสดงดงรปท 1-6 จะเหน ไดวามาตรฐานการจดการพลงงาน ISO 50004 จะมขอบเขตของคาแนะนาครอบคลมกระบวนการในการจดก า ร พ ล ง ง า น ท ง ร ะ บ บ ( Plan- Energy planning, Do- Implementation and Operation, Check, Act-Improvement) นนหมายถงวา มาตรฐานการจดการพลงงาน ISO 50004 คอคาแนะนาในการปฏบตงานสาหรบสถานประกอบการทจะนาระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล ISO 50001 ไปใชในองคกรเพอใหเกดประสทธผลและมความคงอยตลอดไป สวนมาตรฐานการจดการพลงงาน ISO 50006 นนเกยวของกบกระบวนการจดการพลงงานเฉพาะในสวนของกระบวนการวางแผนดานพลงงาน (Energy Planning) เทานน
ISO 50002 Energy Audit
ISO 50006 EnMS-Measuring energy performance using EnB
ISO 50015 EnMS- M&V of Organizational Energy Performance
ISO 50003 EnMS- bodies providing audit and certification
Use for Energy Review
ISO 50001 Energy Management Systems Requirements with Guidance for use
ISO 50004 EnMS systems — Guidance for the implementation, maintenance and improvement of an Energy management system
Energy Planning
Implementation and Operation
Checking
Improvement
inner 50001 (1)1-18.indd 8inner 50001 (1)1-18.indd 8 20/7/2560 13:52:5920/7/2560 13:52:59
1-9
1คมอพฒนาและสงเสรม ระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคม
1.4 แนวทางเบองตนการพฒนาสมาตรฐานสากล ISO 50001
ในทนจะกลาวถงการพจารณาแนวทางในการพฒนาระบบการจดการพลงงานสมาตรฐานสากล ISO 50001 โดยเรมตนจากการประเมนสถานภาพและชองวาง (Gap) กอนเรมการพฒนาการจดการพลงงานตามกฎหมายส ISO 50001 เพอจะไดทราบสถานภาพเร ม ต นก อนการ ด า เน นการจ ดท า ระบบการจ ดการพลงงานตามมาตรฐานสากล
การประเมนสถานภาพและชองวาง (Gap) กอนเรมการพฒนาระบบการจดการพลงงานเปนกระบวนการทเพมเตมขนมาจากขอกาหนดโดยทวไป เพอใหการทางานในการพฒนาการจดการพลงงานตามกฎหมายไปสระบบมาตรฐานการจดการพลงงาน
ISO 50001 มรปแบบทเปนไปในแนวทางเดยวกน และงายตอผนาไปวางแผนในการปฏบตงานจรง ในการดาเนนการจะเสมอนเปนการทบทวนความเขาใจและความพรอมของคณะทางานไปพรอมกน โดยแบบประเมนแสดงอยใน ตารางท 1-2 การประเมนแบงออกเปน 2 สวน คอ การประเมนสถานภาพการดาเนนการจดการพลงงานตาม พรบ.การสงเสรมการอนรกษพลงงาน (ฉบบท 2) พ .ศ . 2550 และการประเมนชองวาง (Gap) และสงทตองดาเนนการเพอ การพฒนาการจดการพลงงานตามกฎหมายไปสระบบมาตรฐานการจดการพลงงาน ISO 50001 โดยมแนวทางการประเมนดงน
1.4.1 แนวทางการประเมนสถานภาพการดาเนนการจดการพลงงานตาม พรบ. การสงเสรมการอนรกษพลงงาน (ฉบบท 2) พ.ศ.2550 การประเมนในขนตอนน เปนการประเมน
สถานภาพของการดาเนนการจดการพลงงานตามกฎหมายในอดตทผานมาขององคกร (โรงงานควบคมและอาคารควบคม ) วามความครบถวนแลวหรอไม โดยเปนการประเมนตามขนตอนการดาเนนการจดการพลงงานตามกฎหมายทง 8 ขนตอน โดยผประเมนควรเปนผบรหารทเกยวของโดยตรงในการดาเนนการจดการพลงงาน เชน ประธานคณะทางานดานการจด
การพลงงาน เปนตน วธการประเมนดาเนนการโดยให ผประเมนทาเครองหมายในชองทตรงกบการปฏบต ในแตละรายการทแสดงในตารางท 1-2 ซงหากขนตอนใดปฏบตไดอยางครบถวนใหทาเครองหมายในชอง “มและครบถวน” หากขนตอนใดไมไดปฏบตหรอปฏบตแลวแตไมครบถวน หรอไมถกตองใหทาเครองหมายในชอง “ไมม”
การประเมนเชนนเพอแสดงใหเหนวาในการดา เนนการจดการพลงงานตามกฎหมาย จะตองดาเนนการใหมในเรองใดบางเพอใหครบถวนและสมบรณ หากพบวาการดาเนนการตามกฎหมาย “มและครบถวน” เปนสวนใหญ กแสดงวาชองวางในกา ร ด า เ น นพฒนา ไป ส ร ะบบมาตรฐ านการจ ด
การพลงงาน ISO 50001 ไมมากนก ในทางกลบกนหากพบวาผลการประเมนยง “ไมม” เปนสวนใหญ องคกรคงตองกลบไปพฒนาการจดการพลงงานตามกฎหมายใหมความครบถวนกอน จงจะคอยเรมการพฒนาไปสระบบมาตรฐานการจดการพลงงาน ISO 50001
มและครบถวน ไมม
inner 50001 (1)1-18.indd 9inner 50001 (1)1-18.indd 9 20/7/2560 13:52:5920/7/2560 13:52:59
1-10
1คมอพฒนาและสงเสรมระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคม
1.4.2 การประเมนชองวาง (Gap) และสงทตองดาเนนการเพอการพฒนาการจดการพลงงานสระบบ ISO 50001
การประเมนในขนตอนน เปนการประเมนชองว าง (Gap) และสงท ตองดา เนนการเพ อการพฒนาการจดการพลงงานตามกฎหมายไปสระบบ ISO 50001 โ ดยผ ป ระ เ มนต อ งอ านและทบทวนขอกาหนดในมาตรฐานการจดการพลงงาน ISO 50001 ใหเขาใจอยางถองแทเสยกอน พรอมทงไดประเมนและทาความเขาใจผลของการประเมนสถานภาพของการดาเนนการจดการพลงงานตามกฎหมาย ในหวขอ 1.3.1 แลวจงเรมประเมนชองวาง (Gap) ได การประเมนดาเนนการโดยใหผประเมนทาเครองหมายในชองทตรงกบการปฏบตในแตละรายการทแสดงในตารางท 1-2 ซงหากขนตอนใดสามารถนาเอาเอกสาร ขอมล หรอ
ตารางบนทกตาง ๆ ในการจดการพลงงานตามกฎหมายมาใชดวยกนไดใหทาเครองหมายในชอง “ครบถวน” หากขนตอนใดสามารถนาเอาเอกสาร ขอมลหรอตารางบนทกตาง ๆ ทเคยมในมาตรฐานระบบการจดการอน ๆ เชน ISO 9001 หรอ ISO 14001 ทองคกรเคยไดรบการรบรองมาแลว และสามารถนามาใชดวยกนไดแตอาจตองปรบปรงบางสวนใหสอดคลองกบมาตรฐานระบบการจดการพลงงาน ISO 50001 กใหทาเครองหมายในชอง “มบางสวนและตองปรบปรง” หากขนตอนใดไมเคยมเอกสารหรอไมเคยปฏบตมากอนใหทาเครองหมายในชอง “จดทาใหม”
ก า รป ร ะ เ ม น เ ช น น จ ะ ท า ใ ห ผ ป ร ะ เ ม น หรอองคกรเหนวาชองวาง (Gap) ในการดาเนนการพฒนาการจดการพลงงานตามกฎหมายไปสมาตรฐานระบบการจดการพลงงาน ISO 50001 วามมากนอยเพยงใด หากพบวาผลการประเมนอยในชอง “ครบถวน” และ “มบางสวนและตองปรบปรง” เปนสวนใหญ กแสดงวาชองวางในการดาเนนการพฒนาสมาตรฐานการจดการพลงงาน ISO 50001 ได ไมยากนกและสามารถดาเนนใหสาเรจและไดรบการรบรองไดในระยะเวลาอนสน และในทางกลบกนหากพบวาผลการประเมนอยในชอง “จดทาใหม”เปนสวนใหญ องคกร คงตองใชเวลาทมากขนในการดาเนนการ และผบรหาร
ตองมความม งมนอยางมากในการสนบสนน ใหม การพฒนาการจดการพลงงานตามกฎหมายสมาตรฐานระบบการจดการพลงงาน ISO 50001
แตอยางไรกตามดวยผลประโยชนโดยตรงตอองคกรในการทจะปรบปรงประสทธภาพการใชพลงงานอยางตอเนอง เพอการลดตนทนดานพลงงานในระยะยาว และผลประโยชนตอสวนรวม คอการลดผลกระทบตอการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศของโลกแลว นาจะยงเปนแรงจงใจทคมคาในการดาเนนการมาตรฐานระบบการจดการพลงงาน ISO 50001 ใหประสบผลสาเรจ
ครบถวน มบางสวนและตองปรบปรง จดทาใหม
inner 50001 (1)1-18.indd 10inner 50001 (1)1-18.indd 10 20/7/2560 13:53:0020/7/2560 13:53:00
1-11
1คมอพฒนาและสงเสรม ระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคมตารางท 1-
2 ตารางประเม
นสถานภ
าพและชองวาง (
Gap
Anal
ysis)
กอนเร
มการพฒ
นาการจดการพล
งงานต
ามกฎ
หมายสม
าตรฐาน
ISO
500
01
สถานภาพก
ารดาเนน
การจดการพล
งงาน
ตาม พ
.ร.บ.
การสงเส
รมการอนรกษ
พลงงา
น (ฉบ
บท 2)
พ.ศ.
2550
การประเมน
ชองวาง
(Gap
) และสงทต
องดาเนน
การเพ
อการพฒ
นา
การจดการพล
งงานต
ามกฎ
หมายสม
าตรฐาน
ISO
5000
1 บน
ทก
เพมเต
ม ลาดบ
สถานภาพเอกสารและบน
ทกในระบบ
ทดาเน
นการแ
ลว
ลาดบ
สถานภาพเอกสารและบน
ทกในระบบ
ทตองดาเนน
การ
ขนตอ
นท 1
1)ปร
ะกาศแต
งตงคณะ
ทางานด
านการจดก
ารพล
งงาน
ระบโครงสรางและอานาจห
นาท และลงลายมอ
ชอโดย
เจาของโร
งงานค
วบคม
และเจ
าของอาคารควบคม
2)หล
กฐานแสดงการเผ
ยแพร
ประกาศแตงตงคณะ
ทางาน
ดานก
ารจดการพ
ลงงาน
ขอ 4.
1 และ 4
.2 1)
คมอก
ารจดการพ
ลงงาน
2)ประกาศแตงตงผแท
นฝายบรหารพ
ลงงาน
(EnM
R) และระบ
อานาจ
หนาทใหสอดค
ลองกบข
อกาหนด
4.2.2
3)ปร
ะกาศ
แตงต
งใหค
ณะท
างาน
ดานก
ารจด
การพ
ลงงา
นตา
มกฎห
มายเปน
คณะท
างาน
ดานก
ารจด
การพ
ลงงา
นตามม
าตรฐาน
สากล
ISO
5000
1 ทงคณะ
พรอมร
ะบผท
าหนา
ทเปนเจ
าหนาทค
วบคม
เอกสาร
การแตงตง
คณ
ะทางาน
ดานก
ารจดการพ
ลงงาน
ขอกาหน
ดทวไป
และ
ความรบผด
ชอบข
องฝายบ
รหารและ
ผแทน
ฝายบ
รหาร
ขนตอ
นท 2
1)ตารางสรปผลการประเมน
สถานภาพเบอ
งตน
ดานก
ารจดการพลงงาน
2)หล
กฐาน
การป
ระเมนท
แสดงใหเหนถ
งการปร
ะเมน
ครบท
กดาน
และครบทก
หนวยงาน
ยอย
-ไมม-
การประเมน
สถานภาพเบอ
งตน
ดานก
ารจดการพ
ลงงาน
ครบถ
วน มบ
างสวนและตองปรบป
รง
จ
ดทาให
ม
ครบถ
วน มบ
างสวนและตองปรบป
รง
จ
ดทาให
ม
ครบถ
วน มบ
างสวนและตองปรบป
รง
จ
ดทาให
ม
มและครบถ
วนไมม
มและครบถ
วน
ไมม
มและครบถ
วนไมม
มและครบถ
วนไมม
inner 50001 (1)1-18.indd 11inner 50001 (1)1-18.indd 11 20/7/2560 13:53:0020/7/2560 13:53:00
1-12
1คมอพฒนาและสงเสรมระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคม
สถานภาพก
ารดาเนน
การจดการพล
งงาน
ตาม พ
.ร.บ.
การสงเส
รมการอนรกษ
พลงงา
น (ฉบ
บท 2)
พ.ศ.
2550
การประเมน
ชองวาง
(Gap
) และสงทต
องดาเนน
การเพ
อการพฒ
นา
การจดการพล
งงานต
ามกฎ
หมายสม
าตรฐาน
ISO
5000
1 บน
ทก
เพมเต
ม ลาดบ
สถานภาพเอกสารและบน
ทกในระบบ
ทดาเน
นการแ
ลว
ลาดบ
สถานภาพเอกสารและบน
ทกในระบบ
ทตองดาเนน
การ
ขนตอ
นท 3
1)ปร
ะกาศ
นโยบ
ายดา
นการอน
รกษพ
ลงงาน แล
ะลง
ลายม
อชอโดย
เจาข
องโรงงาน
ควบค
มและ
เจาของ
อาคารควบคม
2)หล
กฐาน
แสดงการเผ
ยแพร
นโยบ
ายดานก
ารอน
รกษ
พลงงา
น
ขอ 4.
3 1)
ปรบป
รงแล
ะประกาศน
โยบายพ
ลงงานใหม
โดยเพ
มขอค
วามอ
ยาง
นอยวา "องคก
รจะสนบ
สนนก
ารออ
กแบบ
และจดห
าผลต
ภณฑแ
ละบร
การดาน
พลงงาน
ทมปร
ะสทธ
ภาพแ
ละทา
ใหเกดก
ารปร
บปรง
สมรรถน
ะดานพล
งงาน"
2)หล
กฐานแสดงการเผ
ยแพรนโยบ
ายพล
งงาน
การกาหนด
นโยบ
าย
ดานก
ารอน
รกษพ
ลงงาน
(กฎกระทรวง
พ.ศ.2
552 ขอ
4)
นโยบ
ายพล
งงาน
ขนตอ
นท 4
1)ผลการประเมน
ระดบ
องคก
ร ต
ารางแส
ดงปร
มาณก
ารใชพล
งงาน
ยอน
หลง
12 เด
อน
ตารางแส
ดงอป
กรณแ
ละเครองจกรทใชพ
ลงงาน
และการประเม
นการใชพล
งงานข
องแต
ละอป
กรณ
ในรอบป
ทผานมา
ตารางแ
ละแผนภ
าพแสดงสด
สวนก
ารใชพ
ลงงาน
ขอ 4.
4 1)
ระเบยบ
ปฏบต
งาน
เรองกฎห
มายแ
ละขอ
กาหน
ดอน
ๆ แล
ะ แบ
บฟอรมข
นทะเบ
ยนแล
ะการปร
ะเมนค
วามส
อดคล
อง
ดาน
กฎหม
ายแล
ะขอก
าหนด
ดานพ
ลงงาน
2)ระเบยบ
ปฏบต
งาน เรองการวางแ
ผนและท
บทวนพล
งงาน
แบบ
ฟอรมการชบงลก
ษณะการใชพ
ลงงาน
แบบ
ฟอรมปรมาณก
ารใชแ
ละคาใชจ
ายดานพ
ลงงาน
การประเมน
ศกยภ
าพ
การอนรกษ
พลงงา
น(กฎ
กระทรวง
พ.ศ.2
552 ขอ
6)
ประกาศกระทรวง
พลงงา
น พ.ศ.2
552
หมวด
1
ขอ 2
ขอ 3
ขอ 4
การวางแ
ผน
ดานพ
ลงงาน
ครบถ
วน
มบางส
วนและตองปรบป
รง
จ
ดทาให
ม
ครบถ
วน
มบางส
วนและตองปรบป
รง
จ
ดทาให
ม
ครบถ
วน
มบางส
วนและตองปรบป
รง
จ
ดทาให
ม
ครบถ
วน
มบางส
วนและตองปรบป
รง
จ
ดทาให
ม
ครบถ
วน
มบางส
วนและตองปรบป
รง
จ
ดทาให
ม
ครบถ
วน
มบางส
วนและตองปรบป
รง
จ
ดทาให
ม
มและครบถ
วน
ไมม
มและครบถ
วนไมม
มและครบถ
วนไมม
มและครบถ
วนไมม
มและครบถ
วนไมม
inner 50001 (1)1-18.indd 12inner 50001 (1)1-18.indd 12 20/7/2560 13:53:0120/7/2560 13:53:01
1-13
1คมอพฒนาและสงเสรม ระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคมสถานภาพก
ารดาเนน
การจดการพล
งงาน
ตาม พ
.ร.บ.
การสงเส
รมการอนรกษ
พลงงา
น (ฉบ
บท 2)
พ.ศ.
2550
การประเมน
ชองวาง
(Gap
) และสงทต
องดาเนน
การเพ
อการพฒ
นา
การจดการพล
งงานต
ามกฎ
หมายสม
าตรฐาน
ISO
5000
1 บน
ทก
เพมเต
ม ลาดบ
สถานภาพเอกสารและบน
ทกในระบบ
ทดาเน
นการแ
ลว
ลาดบ
สถานภาพเอกสารและบน
ทกในระบบ
ทตองดาเนน
การ
2)ผลการประเมน
ระดบ
ผลตภ
ณฑหรอบ
รการ
ตารางแส
ดงขอ
มลการวเคราะห
และผ
ลของดช
นการใช
พลงงาน
จาเพาะ
(SEC
) ของการผลต
หรอ
บรการ ซ
งแสด
งขอม
ลการใชพ
ลงงาน
และปรมาณ
ผลการผลต
หรอบ
รการ
กราฟแ
สดงความส
มพนธ
ของดชน
การใช
พลงงา
นจาเพาะ
(SEC
) กบป
รมาณ
การผลต
หรอบ
รการ
3)ผลการประเมน
ระดบ
อปกรณ
ตาร
างแส
ดงขอ
มลกา
รใชพ
ลงงา
นและ
ประส
ทธภา
พดาน
พลงงาน
ทรวม
ถงการสญเ
สยพล
งงานข
องเคร
องจกรหลก
ตาร
างแส
ดงกา
รประ
เมนก
ารใชพล
งงาน
ทม
นยสาคญ
ใหพจ
ารณา
ปจจย
หลกในก
ารปร
ะเมน
ไดแก ขน
าดการใช
พลงงา
น ชวโมงการใชง
าน และ
ศกยภ
าพในการปรบปรง
แบบ
ฟอรมประเม
นการใ
ชและประสทธภาพพ
ลงงาน
แบบ
ฟอรมแสดงสดสวนก
ารใชพ
ลงงาน
แบบ
ฟอรมประ เม
นขอม
ลฐานดานพ
ลงงนน
(Ener
gy
Base
lines
)
แบบ
ฟอรมการคา ดการณ
การใช
พลงงา
นและปรมาณก
ารใช
พลงงา
นในอ
นาคต
แบบ
ฟอรมการชบงลก
ษ ณะการใชพ
ลงงาน
ทมนย
สาคญ
แบบ
ฟอรมการชบงตวแป
รทมผลต
อการใชพ
ลงงาน
ทม
นยสาคญ
แบบ
ฟอรมการชบง
จดลาดบ
ความสาคญ
และบ
นทกโอ
กาส
ในการปรบปรงสมรรถนะ
ดานพ
ลงงาน
ครบถ
วน
มบางส
วนและตองปรบป
รง
จ
ดทาให
ม
ครบถ
วน
มบางส
วนและตองปรบป
รง
จ
ดทาให
ม
ครบถ
วน
มบางส
วนและตองปรบป
รง
จ
ดทาให
ม
ครบถ
วน
มบางส
วนและตองปรบป
รง
จ
ดทาให
ม
ครบถ
วน
มบางส
วนและตองปรบป
รง
จ
ดทาให
ม
ครบถ
วน
มบางส
วนและตองปรบป
รง
จ
ดทาให
ม
ครบถ
วน
มบางส
วนและตองปรบป
รง
จ
ดทาให
ม
มและครบถ
วนไมม
มและครบถ
วนไมม
มและครบถ
วน
ไมม
มและครบถ
วนไมม
inner 50001 (1)1-18.indd 13inner 50001 (1)1-18.indd 13 20/7/2560 13:53:0120/7/2560 13:53:01
1-14
1คมอพฒนาและสงเสรมระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคม
สถานภาพก
ารดาเนน
การจดการพล
งงาน
ตาม พ
.ร.บ.
การสงเส
รมการอนรกษ
พลงงา
น (ฉบ
บท 2)
พ.ศ.
2550
การประเมน
ชองวาง
(Gap
) และสงทต
องดาเนน
การเพ
อการพฒ
นา
การจดการพล
งงานต
ามกฎ
หมายสม
าตรฐาน
ISO
5000
1 บน
ทก
เพมเต
ม ลาดบ
สถานภาพเอกสารและบน
ทกในระบบ
ทดาเน
นการแ
ลว
ลาดบ
สถานภาพเอกสารและบน
ทกในระบบ
ทตองดาเนน
การ
มาต
รการ
ดานก
ารอน
รกษพ
ลงงา
นเพอ
ลด
การสญเ
สยพล
งงาน
ตามท
ประเมน
ในเบองตน
แย
กเปน
ดานพ
ลงงานไฟฟ
า และ
พลงงาน
ความ
รอน
ขนตอ
นท 5
1)เปาหมายการอน
รกษพ
ลงงาน
โดยแยกเปนม
าตรการดานไฟฟ
าและดานค
วามรอน
2)แผนอ
นรกษ
พลงงา
นโดยแยกเปนม
าตรการดานไฟฟ
าและดานค
วามรอน
3)แผนก
ารฝก
อบรมและกจกรรมเพ
อสงเส
รมการอนรกษ
พล
งงาน
4)เอกส
ารแล
ะหลก
ฐานแ
สดงก
ารเผยแ
พรแผ
นการ
ฝกอบ
รมและกจกรรมเพ
อสงเส
รมการอนรกษ
พลงงา
นใหบค
ลากร
ของโร
งงาน
ควบค
มหรอ
อาคา
รควบ
คมทราบอยางท
วถง
ขอ 4.
4.6
วตถป
ระสงคแ
ละเปาห
มายระด
บองคกร
สาม
ารถใชข
อมลเดย
วกบ
การจ
ดการพล
งงาน
ตามก
ฎหมา
ยไดแ
ตเพม
เตมเปา
หมายในระดบ
กระบ
วนการ ห
รออป
กรณห
ลก การใชพล
งงานทม
นยสาคญ
โดยต
องจดทาเปนเอ
กสาร
1)แบ
บฟอรมก
ารปร
ะเมน
และค
ดเลอ
กมาตรก
ารดา
นการอน
รกษ
พลงงา
น
2)แบ
บฟอรมแ
ผนปฏ
บตมาตรการดานการอนรกษ
พลงง า
น
3)แบ
บฟอรมบ
งชดช
นชวดสม
รรถน
ะดานพล
งงาน
(EnPI
) เพอ
ใชเปน
เปาหมายใน
ระดบ
กระบ
วนการ ห
รอระดบ
อปกรณห
ลก
การกาหนด
เปาหม
ายและแผน
อนรกษ
พลงงา
น (กฎ
กระทรวง
พ.ศ.2
552 ขอ
7)
ประกาศกระทรวง
พลงงา
น พ.ศ.2
551
หมวด
2
ขอ 5
ถง ขอ
10
วตถป
ระสงค
ดานพ
ลงงาน
เปาหม
ายพล
งงาน
และ
แผนป
ฏบตการดาน
การจดการพล
งงาน
มและครบถ
วนไมม
มและครบถ
วนไมม
มและครบถ
วนไมม
มและครบถ
วนไมม
มและครบถ
วนไมม
ครบถ
วน
มบางส
วนและตองปรบป
รง
จ
ดทาให
ม
ครบถ
วน
มบางส
วนและตองปรบป
รง
จ
ดทาให
ม
ครบถ
วน
มบางส
วนและตองปรบป
รง
จ
ดทาให
ม
ครบถ
วน
มบางส
วนและตองปรบป
รง
จ
ดทาให
ม
inner 50001 (1)1-18.indd 14inner 50001 (1)1-18.indd 14 20/7/2560 13:53:0220/7/2560 13:53:02
1-15
1คมอพฒนาและสงเสรม ระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคมสถานภาพก
ารดาเนน
การจดการพล
งงาน
ตาม พ
.ร.บ.
การสงเส
รมการอนรกษ
พลงงา
น (ฉบ
บท 2)
พ.ศ.
2550
การประเมน
ชองวาง
(Gap
) และสงทต
องดาเนน
การเพ
อการพฒ
นา
การจดการพล
งงานต
ามกฎ
หมายสม
าตรฐาน
ISO
5000
1 บน
ทก
เพมเต
ม ลาดบ
สถานภาพเอกสารและบน
ทกในระบบ
ทดาเน
นการแ
ลว
ลาดบ
สถานภาพเอกสารและบน
ทกในระบบ
ทตองดาเนน
การ
ขนตอ
นท 6
1)รายงาน
ผลการดาเน
นการตามแ
ผนฯ ใ
หคณะ
ทางาน
ดานก
ารจด
การพ
ลงงานท
ราบอ
ยางส
มาเสมอ
อยางนอ
ย 3 เด
อนตอ
ครง (อาจเป
นบนท
กการประชม
กได)
2)รายงานผลการดาเน
นการตามแ
ผนอน
รกษพ
ลงงาน
แต
ละมาตรการ
3)รายงาน
ผลกา
รตรวจส
อบแล
ะวเคราะห
การป
ฏบต
ตามเปา
หมาย
และแ
ผนอน
รกษพ
ลงงาน รว
มทง
แผนก
ารฝก
อบรมและกจกรรมเพ
อสงเส
รมการอนรกษ
พล
งงาน
ขอ 4.
5 องคก
รตองจดทาเอก
สารเพ
อควบคม
การปฏบ
ตงาน
และรกษ
าไวซง
การจดก
ารพล
งงานด
งน
1)ระเบยบ
ปฏบต
งาน เรองการฝกอบรม
แบบ
ฟอรมบรรยายลกษณ
ะงาน
แบบ
ฟอรมประเม
นผลก
ารฝกอ
บรมค
วามรในการปฏบ
ตงาน
2)ระเบยบ
ปฏบต
งาน เรองการสอสาร
3)ระเบยบ
ปฏบต
งาน เรองการควบคม
เอกสาร
แบบ
ฟอรมคารองขอด
าเนนก
ารกบ
เอกสาร (
Docu
men
t Ac
tion
Requ
est :
DAR)
แบบ
ฟอรมบน
ทกประวตก
ารรบจาย เอ
กสาร
การดาเน
นการตามแ
ผนอน
รกษพ
ลงงาน
การตรวจสอบ
และ
วเคราะหการปฏบ
ต ตามเป
าหมายและแผ
นอน
รกษพ
ลงงาน
(กฎกระทรวง พ
.ศ.25
52
ขอ 4)
ประกาศกระทรวง
พลงงา
น พ.ศ.2
552
หมวด
3
ขอ 1
1 ถง ข
อ14
การนาไป
ปฏบต
และ
การดาเน
นการ
มและครบถ
วนไมม
มและครบถ
วนไมม
มและครบถ
วนไมม
ครบถ
วน
มบางส
วนและตองปรบป
รง
จ
ดทาให
ม
ครบถ
วน
มบางส
วนและตองปรบป
รง
จ
ดทาให
ม
ครบถ
วน
มบางส
วนและตองปรบป
รง
จ
ดทาให
ม
ครบถ
วน
มบางส
วนและตองปรบป
รง
จ
ดทาให
ม
ครบถ
วน
มบางส
วนและตองปรบป
รง
จ
ดทาให
ม
ครบถ
วน
มบางส
วนและตองปรบป
รง
จ
ดทาให
ม
ครบถ
วน
มบางส
วนและตองปรบป
รง
จ
ดทาให
ม
inner 50001 (1)1-18.indd 15inner 50001 (1)1-18.indd 15 20/7/2560 13:53:0220/7/2560 13:53:02
1-16
1คมอพฒนาและสงเสรมระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคม
สถานภาพก
ารดาเนน
การจดการพล
งงาน
ตาม พ
.ร.บ.
การสงเส
รมการอนรกษ
พลงงา
น (ฉบ
บท 2)
พ.ศ.
2550
การประเมน
ชองวาง
(Gap
) และสงทต
องดาเนน
การเพ
อการพฒ
นา
การจดการพล
งงานต
ามกฎ
หมายสม
าตรฐาน
ISO
5000
1 บน
ทก
เพมเต
ม ลาดบ
สถานภาพเอกสารและบน
ทกในระบบ
ทดาเน
นการแ
ลว
ลาดบ
สถานภาพเอกสารและบน
ทกในระบบ
ทตองดาเนน
การ
แบบ
ฟอรม
รายการเ
อกสาร (
Mas
ter D
ocum
ent L
ist)
4)ระเบยบ
ปฏบต
งาน เรอ
งการควบค
มปฏบ
ต โดยอ
าจจาเปนต
องม
วธปฏ
บตงาน ตา
มความเหม
าะสม
ทงดา
นการปฏ
บตงาน แล
ะบารงรกษา
รวมถ
งการปฏ
บตงานก
รณเกด
เหตฉ
กเฉนซ
งอาจสงผล
ดานส
มรรถนะ
ดานพ
ลงงาน
ขององ คกร
5)ระเบยบ
ปฏบต
งาน เรองการออก
แบบ
6)ระเบยบ
ปฏบต
งาน เรองการจดซ
อดานพล
งงาน
ครบถ
วน
มบางส
วนและตองปรบป
รง
จ
ดทาให
ม
ครบถ
วน
มบางส
วนและตองปรบป
รง
จ
ดทาให
ม
ครบถ
วน
มบางส
วนและตองปรบป
รง
จ
ดทาให
ม
ครบถ
วน
มบางส
วนและตองปรบป
รง
จ
ดทาให
ม
inner 50001 (1)1-18.indd 16inner 50001 (1)1-18.indd 16 20/7/2560 13:53:0320/7/2560 13:53:03
1-17
1คมอพฒนาและสงเสรม ระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคมสถานภาพก
ารดาเนน
การจดการพล
งงาน
ตาม พ
.ร.บ.
การสงเส
รมการอนรกษ
พลงงา
น (ฉบ
บท 2)
พ.ศ.
2550
การประเมน
ชองวาง
(Gap
) และสงทต
องดาเนน
การเพ
อการพฒ
นา
การจดการพล
งงานต
ามกฎ
หมายสม
าตรฐาน
ISO
5000
1 บน
ทก
เพมเต
ม ลาดบ
สถานภาพเอกสารและบน
ทกในระบบ
ทดาเน
นการแ
ลว
ลาดบ
สถานภาพเอกสารและบน
ทกในระบบ
ทตองดาเนน
การ
ขนตอ
นท 7
1)ปร
ะกาศ
แตงต
งคณะผ
ตรวจ
ประเมน
ภายใ
นการจดก
ารพล
งงาน
ระบโครงสราง
(ผเปน
ประธาน
คณะผตรวจประเม
น) และอานาจหน
าท แล
ะลงลายมอ
ชอโดยเจา
ของโร
งงาน
ควบค
มและ
เจาข
องอา
คาร
ควบค
ม
2)หล
กฐานแสดงการเผ
ยแพร
ประกาศแตงตงคณ ะ
ผตรวจ
ประเม
นภายในการจดก
ารพล
งงาน
3)แผนก
ารตรวจประเม
นภายในประจาป
4)บน
ทกผ ล
การตรวจส
อบแล
ะประเมนภ
ายในการจด
การพลงงาน
(Inte
rnal
Aud
it Ch
eckl
ist)
5)เอกส
ารแล
ะหลก
ฐานแ
สดงผลก
ารดาเนนก
ารแก
ไขขอบก
พรอง
(ถาม)
ขอ 4.
6 1)
ระเบยบ
ปฏบต
งาน เรองการเฝ
าระวง ก
ารวด
และการวเค
ราะห
แบ
บฟอรมแ
ผนกา
รเฝาต
ดตาม
ตรวจว
ด แล
ะวเคราะห
ดานพ
ลงงาน
แบ
บฟอรมผ
ลการเฝาตดต
ามปร
มาณก
ารใชพล
งงาน
และ
สมรรถน
ะดานพล
งงาน
(EnPI
)
แบ
บฟอรมก
ารเฝา
ตดตามป
รมาณ
การใช
พลงงา
นจรงเ
ทยบก
บทค
าดการณ
2)ระเบยบ
ปฏบต
งาน เรองการสอบ
เทยบเครองมอ
วด
แบ
บฟอรมท
ะเบยน
รายชอเค
รองมอวด
แบ
บฟอรมป
ระวตเคร
องมอ
วด
การตรวจตดต
ามและ
ประเม
นการจด
การพ
ลงงาน
(กฎกระทรวง พ
.ศ.25
52ขอ
9)
ประกาศกระทรวง
พลงงา
น พ.ศ.2
552
หมวด
4 สวนท
1 ขอ
15 ถง
ขอ 1
7
การตรวจ
มและครบถ
วนไมม
มและครบถ
วนไมม
มและครบถ
วนไมม
มและครบถ
วนไมม
มและครบถ
วนไมม
ครบถ
วน
มบางส
วนและตองปรบป
รง
จ
ดทาให
ม
ครบถ
วน
มบางส
วนและตองปรบป
รง
จ
ดทาให
ม
ครบถ
วน
มบางส
วนและตองปรบป
รง
จ
ดทาให
ม
ครบถ
วน
มบางส
วนและตองปรบป
รง
จ
ดทาให
ม
ครบถ
วน
มบางส
วนและตองปรบป
รง
จ
ดทาให
ม
ครบถ
วน
มบางส
วนและตองปรบป
รง
จ
ดทาให
ม
ครบถ
วน
มบางส
วนและตองปรบป
รง
จ
ดทาให
ม
inner 50001 (1)1-18.indd 17inner 50001 (1)1-18.indd 17 20/7/2560 13:53:0320/7/2560 13:53:03
1-18
1คมอพฒนาและสงเสรมระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคม
สถานภาพก
ารดาเนน
การจดการพล
งงาน
ตาม พ
.ร.บ.
การสงเส
รมการอนรกษ
พลงงา
น (ฉบ
บท 2)
พ.ศ.
2550
การประเมน
ชองวาง
(Gap
) และสงทต
องดาเนน
การเพ
อการพฒ
นา
การจดการพล
งงานต
ามกฎ
หมายสม
าตรฐาน
ISO
5000
1 บน
ทก
เพมเต
ม ลาดบ
สถานภาพเอกสารและบน
ทกในระบบ
ทดาเน
นการแ
ลว
ลาดบ
สถานภาพเอกสารและบน
ทกในระบบ
ทตองดาเนน
การ
6)สร
ปผล
การต
รวจต
ดตาม
การด
าเนน
การจ
ดการพ
ลงงาน พร
อมลงลายม
อชอโดย
ประธาน
คณะ
ผตรวจป
ระเมน
การจดก
ารพล
งงานภ
ายใน
แบ
บฟอรมแ
ผนการสอบ
เทยบเครองมอ
วด
3)ระเบยบ
ปฏบต
งาน เรองการตรวจป
ระเมน
ภายใน
ประกาศแตงตงคณะ
ผตรวจป
ระเมน
ภายใน
ระบบ
การจด
การพลงงาน
แบ
บฟอรมแ
ผนการตรวจตดต
ามภายใน
แบ
บฟอรมแ
จงกาหน
ดกา รตรวจตด
ตามภ
ายใน
แบ
บฟอรมรายก ารตรวจป
ระเมน
(Inte
rnal
Aud
it Ch
eckl
ist)
มและครบถ
วน
ไมม
ครบถ
วน
มบางส
วนและตองปรบป
รง
จ
ดทาให
ม
ครบถ
วน
มบางส
วนและตองปรบป
รง
จ
ดทาให
ม
ครบถ
วน
มบางส
วนและตองปรบป
รง
จ
ดทาให
ม
ครบถ
วน
มบางส
วนและตองปรบป
รง
จ
ดทาให
ม
ครบถ
วน
มบางส
วนและตองปรบป
รง
จ
ดทาให
ม
ครบถ
วน
มบางส
วนและตองปรบป
รง
จ
ดทาให
ม
inner 50001 (1)1-18.indd 18inner 50001 (1)1-18.indd 18 20/7/2560 13:53:0420/7/2560 13:53:04
1-19
1คมอพฒนาและสงเสรม ระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคมสถานภาพก
ารดาเนน
การจดการพล
งงาน
ตาม พ
.ร.บ.
การสงเส
รมการอนรกษ
พลงงา
น (ฉบ
บท 2)
พ.ศ.
2550
การประเมน
ชองวาง
(Gap
) และสงทต
องดาเนน
การเพ
อการพฒ
นา
การจดการพล
งงานต
ามกฎ
หมายสม
าตรฐาน
ISO
5000
1 บน
ทก
เพมเต
ม ลาดบ
สถานภาพเอกสารและบน
ทกในระบบ
ทดาเน
นการแ
ลว
ลาดบ
สถานภาพเอกสารและบน
ทกในระบบ
ทตองดาเนน
การ
แบ
บฟอรมรายงาน
ผลการตรวจป
ระเมน
(Inte
rnal
Aud
it Re
port)
4)ระเบยบ
ปฏบต
งาน เรองการปฏบ
ตการแกไข
และการปฏ
บตการ
ปองกน
แบ
บฟอรมก
ารรองขอให
ปฏบต
การแกไขและการปฏบ
ตการ
ปองกน
(CAR/
PAR)
แบ
บฟอรมส
ถานภ
าพการรองขอใหปฏ
บตการแกไขและ
การปฏบ
ตการปอ
งกน
(CAR/
PAR)
5)ระเบยบ
ปฏบต
งาน เรองการควบคม
บนทก
ครบถ
วน
มบางส
วนและตองปรบป
รง
จ
ดทาให
ม
ครบถ
วน
มบางส
วนและตองปรบป
รง
จ
ดทาให
ม
ครบถ
วน
มบางส
วนและตองปรบป
รง
จ
ดทาให
ม
ครบถ
วน
มบางส
วนและตองปรบป
รง
จ
ดทาให
ม
ครบถ
วน
มบางส
วนและตองปรบป
รง
จ
ดทาให
ม
inner 50001 (1)1-18.indd 19inner 50001 (1)1-18.indd 19 20/7/2560 13:53:0420/7/2560 13:53:04
1-20
1คมอพฒนาและสงเสรมระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคม
สถานภาพก
ารดาเนน
การจดการพล
งงาน
ตาม พ
.ร.บ.
การสงเส
รมการอนรกษ
พลงงา
น (ฉบ
บท 2)
พ.ศ.
2550
การประเมน
ชองวาง
(Gap
) และสงทต
องดาเนน
การเพ
อการพฒ
นา
การจดการพล
งงานต
ามกฎ
หมายสม
าตรฐาน
ISO
5000
1 บน
ทก
เพมเต
ม ลาดบ
สถานภาพเอกสารและบน
ทกในระบบ
ทดาเน
นการแ
ลว
ลาดบ
สถานภาพเอกสารและบน
ทกในระบบ
ทตองดาเนน
การ
ขนตอ
นท 8
1)แผนก
ารประชมท
บทวนประจาป
2)รายงานผลการทบท
วนการจดก
ารพล
งงาน
3)บน
ทกการประชม
4)เอกส
ารแล
ะหลก
ฐานแ
สดงผลก
ารดา
เนนก
ารแก
ไขขอบก
พรอง
(ถาม)
5)เอก
สารหลก
ฐานแ
สดงการเผย
แพรผลก
ารประชมแ
ละผลการทบท
วนฯ
ขอ 4.
7 1)
ระเบยบ
ปฏบต
งาน เรองการทบท
วนการบรหาร
แบบฟ
อรมแ
ผนการทบท
วนการบรหาร
แบบฟ
อรมรายงาน
การประชม
ทบทวนก
ารบรหาร
การทบท
วน วเ
คราะห
และแกไข
ขอบก
พรอง
ของการจดการพ
ลงงาน
(กฎกระทรวง พ
.ศ.25
52
ขอ 9)
ประกาศกระทรวง
พลงงา
น พ.ศ.2
552
หมวด
4 สวนท
2
ขอ 18
ถง ขอ
20
การทบท
วนการ
บรหาร
มและครบถ
วนไมม
มและครบถ
วนไมม
มและครบถ
วนไมม
มและครบถ
วนไมม
มและครบถ
วน
ไมม
ครบถ
วน มบ
างสวนและตองปรบป
รง
จ
ดทาให
ม
ครบถ
วน มบ
างสวนและตองปรบป
รง
จ
ดทาให
ม
ครบถ
วน มบ
างสวนและตองปรบป
รง
จ
ดทาให
ม
inner 50001 (1)1-18.indd 20inner 50001 (1)1-18.indd 20 20/7/2560 13:53:0520/7/2560 13:53:05
2-1
2คมอพฒนาและสงเสรม ระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคม
บทท 2 ขอกาหนดของมาตรฐานระบบการจดการพลงงาน
ISO 50001
ในบทนจะกลาวถง 2 สวนทมความจาเปนตองทาความเขาใจเพอใหการดาเนนการระบบการจดการพลงงานประสบผลสาเรจ คอ บทนยามและคาจากดความ และ ขอกาหนดของมาตรฐานระบบการจดการพลงงาน ISO 50001 โดยมรายละเอยด ดงน
2.1 บทนยามและคาจากดความ
บทนยามและคาจากดความของคาศพทในมาตรฐานระบบการจดการพลงงานมความสาคญอยางมาก ในการทาความเขาเพอใหบรรลถงเปาหมายของมาตรฐานระบบการจดการพลงงาน ISO 50001 มดงน
1. ขอบเขต (Boundaries)การจากดขนาดทางกายภาพหรอพนทและ/หรอหนวยงาน ตามทองคกรกาหนดตวอยางเชน กระบวนการ กลมกระบวนการ สถานประกอบการแหงใดแหงหนง หลายแหง หรอทงองคกร
2. การปรบปรงอยางตอเนอง (Continual Improvement)กระบวนการทเกดขนซาซงสงผลตอการเพมสมรรถนะดานพลงงาน และยกระดบระบบการจดการพลงงานหมายเหต 1 กระบวนการกาหนดวตถประสงคและหาโอกาสในการปรบปรงเปนกระบวนการตอเนองหมายเหต 2 การปรบปรงอยางตอเนองทาใหเกดการปรบปรงสมรรถนะดานพลงงานโดยรวมซงสอดคลอง
กบนโยบายพลงงานขององคกร
3. การแกไข (Correction)กจกรรมทดาเนนการเพอกาจดความไมเปนไปตามขอกาหนดทตรวจพบ
4. การปฏบตการแกไข (Corrective Action)กจกรรมทดาเนนการเพอกาจดสาเหตของความไมเปนไปตามขอกาหนดทตรวจพบหมายเหต 1 สาเหตของความไมเปนไปตามขอกาหนด อาจมมากกวา 1 สาเหตหมายเหต 2 การปฏบตการแกไขเปนการปองกนไมใหเกดซา ในขณะทการปฏบตการปองกนเปนการ
ปองกนไมใหเกดขนใหม
5. พลงงาน (Energy)ไฟฟา เชอเพลง ไอนา ความรอน อากาศอด และพลงงานรปแบบอน ๆ
inner 50001new (2)1-13.indd 1inner 50001new (2)1-13.indd 1 20/7/2560 13:54:1720/7/2560 13:54:17
2-2
1คมอพฒนาและสงเสรมระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคม2
หมายเหต 1 ตามวตถประสงคของมาตรฐานน พลงงาน หมายถง พลงงานรปแบบตาง ๆ รวมถงพลงงานหมนเวยนซงสามารถจดหา จดเกบ หรอจดการเพอใชกบอปกรณหรอกระบวนการ หรอนากลบมาใชใหม
หมายเหต 2 พลงงานอาจกาหนดในรปของขดความสามารถของระบบในการทางาน
6. ขอมลฐานดานพลงงาน (Energy Baseline)ปรมาณเชงอางองเพอใชเปนฐานในการเปรยบเทยบสมรรถนะดานพลงงานหมายเหต 1 ขอมลฐานดานพลงงานตามชวงเวลาหนงทกาหนดไวหมายเหต 2 ขอมลฐานดานพลงงานสามารถใชตวแปรตาง ๆ ทสงผลกระทบตอลกษณะ และ/หรอปรมาณ
การใชพลงงาน ตวอยางเชน ระดบการผลต อณหภมแตละวน (อณหภมภายนอกอาคาร) เปนตน
หมายเหต 3 ขอมลฐานดานพลงงานใชในการคานวณคาการประหยดพลงงาน ซงใชอางองกอนและหลงการปรบปรงสมรรถนะดานพลงงาน
7. ปรมาณการใชพลงงาน (Energy Consumption)ปรมาณของพลงงานทใช
8. ประสทธภาพพลงงาน (Energy Efficiency)อตราสวนหรอความสมพนธเชงปรมาณระหวางผลของสมรรถนะดานพลงงาน การบรการ สนคา หรอพลงงานทได (Output) เทยบกบพลงงานทใช (Input)ตวอยางเชน ประสทธภาพการเปลยนรปพลงงาน (Conversion Efficiency) อตราสวนของพลงงาน
ทตองการ/พลงงานทใช ผลทได/พลงงานทใช พลงงานทใชในการดาเนนการทางทฤษฎ/พลงงานทใชจรง
หมายเหต พลงงานทใชและผลทไดตองชดเจนทงเชงปรมาณและคณภาพและตองวดได
9. ระบบการจดการพลงงาน (Energy Management System; EnMS)กลมของกจกรรมทมความเกยวของหรอสมพนธซงกนและกนเพอการกาหนดนโยบายพลงงาน วตถประสงคดานพลงงาน กระบวนการ และขนตอนการดาเนนงานเพอใหสามารถบรรลวตถประสงคทกาหนดไว
10. ทมจดการพลงงาน (Energy Management Team)บคคล (คณะบคคล) ทรบผดชอบการปฏบตกจกรรมตามระบบการจดการพลงงาน ซงนาไปสการปรบปรงสมรรถนะดานพลงงานหมายเหต จานวนบคลากรในทมขนอยกบลกษณะและขนาดขององคกร และทรพยากรทมอย ซงอาจม
เพยงหนงคน เชน ผแทนฝายบรหาร
11. วตถประสงคดานพลงงาน (Energy Objective)ผลหรอผลสาเรจตามทกาหนดไวซงสมพนธกบสมรรถนะดานพลงงานทไดปรบปรงแลว เพอใหเปนไปตามนโยบายพลงงานขององคกร
12. สมรรถนะดานพลงงาน (Energy Performance)ผลทวดไดทสมพนธกบประสทธภาพพลงงาน ลกษณะการใชพลงงาน และปรมาณการใชพลงงาน
inner 50001new (2)1-13.indd 2inner 50001new (2)1-13.indd 2 20/7/2560 13:54:1820/7/2560 13:54:18
2-3
2คมอพฒนาและสงเสรม ระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคม
หมายเหต 1 องคกรสามารถวดผลโดยเปรยบเทยบกบนโยบายพลงงาน วตถประสงคดานพลงงาน เปาหมาย และขอกาหนดเกยวกบสมรรถนะดานพลงงานอน ๆ
หมายเหต 2 สมรรถนะดานพลงงานเปนองคประกอบหนงของสมรรถนะของระบบการจดการพลงงาน
13. ตวชวดสมรรถนะดานพลงงาน (Energy Performance Indicator; EnPI)คาเชงปรมาณหรอผลการวดสมรรถนะดานพลงงานตามทองคกรกาหนดไวหมายเหต EnPI สามารถแสดงโดยการวด อตราสวนอยางงาย หรอแบบจาลองทซบซอน
14. นโยบายพลงงาน (Energy Policy)ถอยแถลงทเปนทางการของผบรหารสงสดขององคกรเพอแสดงถงทศทางและเจตนารมณขององคกรซงเกยวของกบสมรรถนะดานพลงงานหมายเหต นโยบายพลงงานใหกรอบทใชในการดาเนนการและกาหนดวตถประสงคและเปาหมายพลงงาน
15. การทบทวนดานพลงงาน (Energy Review)การพจารณาสมรรถนะดานพลงงานขององคกรโดยใชขอมลและขาวสารซงนาไปสการชบงโอกาสในการปรบปรงหมายเหต ในมาตรฐานอน ซงระบเรองการชบงและทบทวนประเดนดานพลงงานหรอรปแบบการใช
พลงงาน (Energy Profile) เปนสวนหนงในแนวคดเรองการทบทวนดานพลงงาน
16. บรการดานพลงงาน (Energy Service)กจกรรมและผลของกจกรรมเกยวกบการจดหา และ/หรอ การใชพลงงาน
17. เปาหมายพลงงาน (Energy Targets)รายละเอยดและขอกาหนดสมรรถนะดานพลงงานทสามารถวดในเชงปรมาณได ทนามาใชในองคกรหรอบางสวนขององคกร อนเนองมาจากวตถประสงคดานพลงงานและจาเปนตองกาหนดและทาใหบรรลผลเพอใหเปนไปตามวตถประสงคดานพลงงานทกาหนดไว
18. ลกษณะการใชพลงงาน (Energy Use)ลกษณะหรอชนดของการใชพลงงานหมายเหต ตวอยางเชน การถายเทอากาศ แสงสวาง การใหความรอน การทาความเยน การขนสง
กระบวนการ หรอสายการผลต
19. หนวยงานทเกยวของ (Interested Party)บคคล หรอกลมบคคล ซงเกยวของหรอไดรบผลกระทบจากสมรรถนะดานพลงงานขององคกร
20. การตรวจประเมนภายในองคกร (Internal Audit)กระบวนการทเปนระบบ เปนอสระ และเปนลายลกษณอกษร เพอใหไดมาซงหลกฐานและการประเมนผลทเปนรปธรรม เพอพจารณาความเปนไปตามขอกาหนด
21. ความไมเปนไปตามขอกาหนด (Nonconformity)การไมสามารถทาใหเปนไปตามขอกาหนด
inner 50001new (2)1-13.indd 3inner 50001new (2)1-13.indd 3 20/7/2560 13:54:1820/7/2560 13:54:18
2-4
1คมอพฒนาและสงเสรมระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคม2
22. องคกร (Organization)บรษท วสาหกจ ผประกอบการ หนวยงาน หรอสถาบน หรอสวนใดสวนหนงขององคกรเหลาน ทงภาครฐและภาคเอกชน ทมภารกจและมการบรหารของตนเอง รวมทงมอานาจหนาทในการกากบดแลลกษณะการใชพลงงาน และปรมาณการใชพลงงาน
23. การปฏบตการปองกน (Preventive Action)กจกรรมทดาเนนการเพอกาจดสาเหตของแนวโนมทจะทาใหเกดความไมเปนไปตามขอกาหนดหมายเหต 1 แตละแนวโนมความไมเปนไปตามขอกาหนดอาจมมากกวาหนงสาเหตหมายเหต 2 การปฏบตการปองกน ดาเนนการเพอปองกนการเกดขอบกพรอง ในขณะท การปฏบตการ
แกไข ดาเนนการเพอปองกนการเกดขอบกพรองซา
24. ระเบยบปฏบตงาน (Procedure)วธดาเนนการในกจกรรมหรอกระบวนการตามทระบไวหมายเหต ขนตอนการดาเนนงานอาจจดทาเปนลายลกษณอกษรหรอไมกได
25. บนทก (Record)เอกสารระบผลทเกดขน หรอแสดงถงหลกฐานของกจกรรมทไดดาเนนการแลว
26. ขอบขาย (Scope)กจกรรม สถานทประกอบกจการทองคกรไดกาหนดไวในระบบการจดการพลงงาน ซงอาจครอบคลมหลายขอบเขตไดหมายเหต ขอบขายดงกลาวรวมถงพลงงานทเกยวกบการขนสง
27. ลกษณะการใชพลงงานทมนยสาคญ (Significant Energy Use)ลกษณะการใชพลงงานทสงผลใหเกดปรมาณการใชพลงงานมาก และ/หรอ สามารถนามาพจารณาถงแนวโนมการปรบปรงสมรรถนะดานพลงงานหมายเหต องคกรเปนผกาหนดเกณฑการพจารณานยสาคญ
28. ผบรหารสงสด (Top Management)บคคลหรอกลมบคคลซงนาและควบคมองคกรในระดบสงสดหมายเหต ผบรหารสงสดควบคมองคกรตามทระบไวในขอบขายและขอบเขตของระบบการจด
การพลงงาน
สมรรถนะดานพลงงานครอบคลมถง ลกษณะการใชพลงงาน ประสทธภาพพลงงาน และปรมาณการใชพลงงาน ดงนน องคกรสามารถเลอกกจกรรมทเกยวกบสมรรถนะดานพลงงานไดอยางกวางขวาง ตวอยางเชน องคกรอาจลดความตองการพลงไฟฟาสงสด หรอใชประโยชนจากพลงงานสวนเกนหรอพลงงานจากของเสย หรอการปรบปรงระบบ กระบวนการ หรออปกรณ แนวคดของสมรรถนะดานพลงงานดงแสดงในรปท 2-1
inner 50001new (2)1-13.indd 4inner 50001new (2)1-13.indd 4 20/7/2560 13:54:1920/7/2560 13:54:19
2-5
2คมอพฒนาและสงเสรม ระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคม
รปท 2-1 แนวคดของสมรรถนะดานพลงงาน
2.2 ขอกาหนดของมาตรฐานระบบการจดการพลงงาน ISO 50001
ในสวนนจะกลาวถงความตองการหรอขอกาหนด (Requirements) ทตองดาเนนการจดทาระบบการจดการพลงงานใหสอดคลองกบขอกาหนดของมาตรฐานระบบการจดการพลงงาน ISO 50001 ทงนเพอความเขาใจ ทสอดคลองกบขอกาหนดทระบไวในมาตรฐานจงมการจดเรยงความตองการโดยใชเลขทของลาดบของความตองการ(Clause) ใหสอดคลองกบมาตรฐาน เชน ในมาตรฐาน Clause 4.3 Energy Policy ในคมอ ฉบบนจะหมายถง ขอกาหนดท 4.3 นโยบายพลงงาน เชนเดยวกน และแนวทางในการปฏบตในการพฒนาสระบบการจดการพลงงาน ในระดบสากล ISO 50001 รวมทงตวอยางเอกสารทจาเปนเพอนาไปประยกตใชใหสอดคลองกบขอกาหนดดงกลาว จะนาเสนอไวในบทถดไป
ขอกาหนด 4.1 ขอกาหนดทวไป (General Requirements)
องคกรตอง a) จดทาระบบ จดทาเอกสาร นาไปปฏบต คงรกษาไวและปรบปรงระบบการจดการพลงงาน
ตามขอกาหนดของมาตรฐานสากลนb) กาหนดและจดทาเอกสารทระบขอบขายและขอบเขตของระบบการจดการพลงงานc) กาหนดวธการดาเนนงานทจะทาใหเปนไปตามขอกาหนดของมาตรฐานสากลฉบบน เพอใหบรรล
ถงการปรบปรงอยางตอเนองของสมรรถนะดานพลงงานและระบบการจดการพลงงาน
สมรรถนะพลงงาน
ลกษณะการใชพลงงาน
ปรมาณการใชพลงงาน
อน ๆประสทธภาพพลงงาน
ความเขมพลงงาน
inner 50001new (2)1-13.indd 5inner 50001new (2)1-13.indd 5 20/7/2560 13:54:1920/7/2560 13:54:19
2-6
1คมอพฒนาและสงเสรมระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคม2
รปท 2-2 แผนภาพกระบวนการของมาตรฐานระบบการจดการพลงงาน ISO 50001
4.2 ความรบผดชอบของฝายบรหาร (Management Responsibility) 4.2.1 ผบรหารสงสด (Top Management)
ผบรหารสงสดตองแสดงใหเหนถงความมงมนในการสนบสนนตอระบบการจดการพลงงานและการปรบปรงอยางตอเนองใหเกดประสทธผลโดย
a) กาหนดนโยบายพลงงาน นาไปปฏบตและคงรกษาไวb) แตงตงตวแทนฝายบรหารและอนมตแตงตงทมจดการพลงงานc) จดใหมทรพยากรทจาเปนในการจดทาระบบ นาไปปฏบต คงไวและปรบปรงระบบการจดการพลงงาน
และปรบปรงผลของสมรรถนะดานพลงงานหมายเหต ทรพยากรหมายถงทรพยากรบคคล ความชานาญพเศษ เทคโนโลย และ ดานการเงน
d) ชบงถงขอบขายและขอบเขตของระบบการจดการพลงงานe) สอสารใหพนกงานในองคกรทราบถงความสาคญของระบบการจดการพลงงานf) มนใจวามการกาหนดวตถประสงคและเปาหมายดานพลงงานg) มนใจวามตวชวดสมรรถนะดานพลงงานทเหมาะสมกบองคกรh) พจารณาถงสมรรถนะดานพลงงานในการวางแผนระยะยาวi) มนใจวามการตรวจวดและรายงานผลตามชวงเวลาทกาหนดj) ดาเนนการทบทวนการบรหารงาน
inner 50001new (2)1-13.indd 6inner 50001new (2)1-13.indd 6 20/7/2560 13:54:2020/7/2560 13:54:20
2-7
2คมอพฒนาและสงเสรม ระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคม
4.2.2 ตวแทนฝายบรหาร (Management Representative) ผบรหารสงสดตองแตงตงตวแทนฝายบรหาร (Energy Management Representative (s) “EnMR”) ทม
ความชานาญและมความสามารถทเหมาะสมเพอใหมความรบผดชอบและอานาจหนาทดงตอไปน (นอกเหนอจากความรบผดชอบอนใด)
a) ทาใหมนใจวาระบบการจดการพลงงาน ไดถกจดทา นาไปปฏบต คงรกษาไวและปรบปรงอยางตอเนองตามทกาหนดในมาตรฐานสากลน
b) กาหนดตวบคคลและกาหนดอานาจหนาทในระดบบรหารทเหมาะสม เพอทางานรวมกบ EnMRในการสนบสนนกจกรรมของระบบการจดการพลงงาน
c) รายงานสมรรถนะดานพลงงานตอผบรหารสงสดd) รายงานสมรรถนะของระบบการจดการพลงงานตอผบรหารสงสดe) ทาใหมนใจวาการวางแผนกจกรรมดานการจดการพลงงานไดถกออกแบบใหสนบสนนนโยบาย
ดานพลงงานขององคกรf) กาหนดและสอสารใหผเกยวของรบทราบถงความรบผดชอบ อานาจหนาทเพอทาใหระบบการจด
การพลงงานเกดประสทธผลg) กาหนดเกณฑหรอวธการทจาเปนเพ อใหเกดความมนใจวาทงการปฏบตงานและการควบคม
ในระบบการจดการพลงงานเปนไปอยางมประสทธผลh) สงเสรมใหพนกงานทกระดบในองคกรมความตระหนกถงนโยบายพลงงานและวตถประสงค
ดานพลงงาน
4.3 นโยบายพลงงาน (Energy Policy) นโยบายพลงงานตองระบถงความมงมนในการปรบปรงสมรรถนะดานพลงงานใหประสบความสาเรจ
ซงผบรหารสงสดตองมนใจไดวานโยบายดานพลงงาน a) มความเหมาะสมกบธรรมชาตและขนาดของลกษณะการใชและปรมาณการใชพลงงานขององคกรb) แสดงถงความมงมนตอการปรบปรงสมรรถนะดานพลงงานอยางตอเนองc) แสดงถงความมงมนทมนใจไดวามสารสนเทศและทรพยากรทเพยงพอและจาเปนตอการบรรลตาม
วตถประสงคและเปาหมายd) แสดงถงความมงมนในการปฏบตใหสอดคลองตามกฎหมายและขอกาหนดอน ๆ ท เกยวของ
กบลกษณะการใช ปรมาณการใชและประสทธภาพการใชพลงงานขององคกรe) มแนวทางในการกาหนดและทบทวนวตถประสงคและเปาหมายดานพลงงานf) สนบสนนการจดซอผลตภณฑหรอบรการท ใชพลงงานอยางมประสทธภาพ และสนบสนน
การออกแบบเพอปรบปรงสมรรถนะดานพลงงานg) มการจดทาเปนเอกสารและสอสารแกบคลากรทกระดบภายในองคกรh) มการทบทวนและปรบปรงตามความจาเปนอยางสมาเสมอ
4.4 การวางแผนดานพลงงาน (Energy Planning) 4.4.1 บททวไป (General)
องคกรตองดาเนนการและจดทาเอกสารของกระบวนการวางแผนดานพลงงาน การวางแผนดานพลงงานจะตองสอดคลองกบนโยบายพลงงานและนาไปสกจกรรมการปรบปรงสมรรถนะดานพลงงานอยางตอเนอง
การวางแผนดานพลงงานจะรวมถงการทบทวนกจกรรมขององคกรทมผลกระทบตอสมรรถนะดานพลงงาน
inner 50001new (2)1-13.indd 7inner 50001new (2)1-13.indd 7 20/7/2560 13:54:2020/7/2560 13:54:20
2-8
1คมอพฒนาและสงเสรมระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคม2
4.4.2 ขอกาหนดกฎหมายและขอกาหนดอน ๆ (Legal Requirements and Other Requirements) องคกรตองชบง นาไปปฏบต และมวธการเขาถงเพอประยกตใชกฎหมายและขอกาหนดอน ๆ ทองคกร
เกยวของในเรองของลกษณะการใชพลงงาน ปรมาณการใชพลงงาน และประสทธภาพดานพลงงาน องคกรตองกาหนดวาจะดาเนนการประยกตใชตามสงทกฎหมายและขอกาหนดอน ๆ ตองการอยางไรในเรอง
ของลกษณะการใชพลงงาน ปรมาณการใชพลงงาน และประสทธภาพดานพลงงาน และตองมนใจวาขอกาหนดกฎหมายและขอกาหนดอน ๆ ทองคกรเกยวของนไดถกนาไปปฏบตและดารงรกษาไวในระบบการจดการพลงงาน
องคกรตองทบทวนกฎหมายและขอกาหนดอน ๆ ตามชวงเวลาทกาหนด 4.4.3 การทบทวนดานพลงงาน (Energy Review)
องคกรตองจดใหมการทบทวนดานพลงงาน จดทาเปนบนทกและคงรกษาไว โดยวธการและเกณฑทใช ในการทบทวนดานพลงงานจะตองจดทาเปนเอกสาร ในการทบทวนดานพลงงานนนองคกรจะตอง
a) วเคราะหลกษณะการใชและปรมาณการใชพลงงานบนพนฐานของการวดและขอมลอน ๆ เชน- ชบงแหลงพลงงานปจจบน- ประเมนลกษณะการใชและปรมาณการใชพลงงานในอดตและปจจบน
b) จากการวเคราะหลกษณะการใชและปรมาณการใชพลงงาน ตองชบงพนทของลกษณะการใชพลงงานทมนยสาคญ เชน- ชบงเครองจกรอปกรณ สงอานวยความสะดวก เครองมอ ระบบ กระบวนการและบคลากร
ททางานใหกบองคกรหรอในนามองคกรทมนยสาคญตอลกษณะการใชและปรมาณการใชพลงงาน - ชบงตวแปรตาง ๆ ทเกยวของซงมผลกระทบตอลกษณะการใชพลงงานทมนยสาคญ - ตรวจวดหรอประเมนหาสมรรถนะปจจบนของเครองจกร อปกรณสนบสนนการผลต เครองมอ
ระบบ และกระบวนการทมความสมพนธกบลกษณะการใชพลงงานทมนยสาคญ - ประมาณการลกษณะการใชและปรมาณการใชพลงงานในอนาคต
c) ชบง จดลาดบความสาคญ และบนทกโอกาสในการปรบปรงสมรรถนะดานพลงงานหมายเหต โอกาสในการปรบปรงอาจสมพนธกบแหลงพลงงานทมความเปนไปได การใชพลงงาน
ทดแทน หรอแหลงพลงงานทางเลอกอน เชน พลงงานจากของเสย การทบทวนดานพลงงานจะตองดาเนนการตามชวงเวลาทกาหนดและตอบสนองตอการเปลยนแปลงทสาคญ
ของ เครองจกรอปกรณ สงอานวยความสะดวก เครองมอ ระบบและกระบวนการ 4.4.4 ขอมลฐานดานพลงงาน (Energy Baseline (s))
องคกรตองจดทาขอมลฐานดานพลงงาน (Energy Baseline (s)) โดยใชขอมลจากการทบทวนดานพลงงานเรมแรกมาพจารณาตามชวงขอมลท เหมาะสมตอลกษณะการใชและปรมาณการ ใชพลงงานขององคกร การเปลยนแปลงสมรรถนะดานพลงงานจะตองมการวดเปรยบเทยบกบเสนฐานพลงงาน
การปรบขอมลฐานดานพลงงานจะกระทาเมอเกดกรณใดกรณหนงขนไปดงตอไปน - ตวชวดสมรรถนะดานพลงงาน (EnPIs) ปจจบนไมสะทอนตอลกษณะการใชและปรมาณการใชพลงงาน
ขององคกรอกตอไป - มการเปลยนแปลงทสาคญในกระบวนการ รปแบบการปฏบตงาน หรอระบบพลงงาน - ตามวธการทกาหนดไวลวงหนา ขอมลฐานดานพลงงานจะตองคงรกษาไวและจดทาเปนบนทก
inner 50001new (2)1-13.indd 8inner 50001new (2)1-13.indd 8 20/7/2560 13:54:2120/7/2560 13:54:21
2-9
2คมอพฒนาและสงเสรม ระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคม
4.4.5 ตวชวดสมรรถนะดานพลงงาน (Energy Performance Indicators) องคกรตองชบงตวชวดสมรรถนะดานพลงงาน (EnPI) ตามความเหมาะสม เพอเฝาตดตามและตรวจวด
สมรรถนะดานพลงงาน ซงวธการในการกาหนดและปรบปรงคา EnPIs จะตองถกบนทกและทบทวนอยางสมาเสมอ EnPI จะตองถกทบทวนและเปรยบเทยบกบขอมลฐานดานพลงงานตามความเหมาะสม
4.4.6 วตถประสงคดานพลงงาน เปาหมายดานพลงงาน และแผนปฏบตดานการจดการพลงงาน (Energy Objectives, Energy Targets and Energy Management Action Plans) องคกรตองจดทา นาไปปฏบต และรกษาไวซงเอกสารวตถประสงคและเปาหมายดานพลงงานของหนวยงาน
ระดบตาง ๆ กระบวนการ เครองจกรอปกรณสนบสนนทมนยสาคญภายในองคกร และตองกาหนดกรอบเวลาในการดาเนนการเพอใหบรรลวตถประสงคและเปาหมาย
วตถประสงคและเปาหมายจะตองสอดคลองกบนโยบายดานพลงงาน และเปาหมายตองสอดคลองกบวตถประสงค
เมอมการจดทาและทบทวนวตถประสงคและเปาหมาย องคกรจะตองพจารณาถงกฎหมายและขอกาหนด อน ๆ ลกษณะการใชพลงงานทมนยสาคญและโอกาสในการปรบปรงสมรรถนะดานพลงงานตามทไดชบงไวในการทบทวนดานพลงงาน และจะตองพจารณาถงดานการเงน เงอนไขในการดาเนนงานและธรกจ ทางเลอกดานเทคโนโลย และทศนะของผเกยวของตาง ๆ ดวย
องคกรตองจดทา นาไปปฏบตและคงไวซงแผนปฏบตเพอใหบรรลวตถประสงคและเปาหมาย โดยแผนปฏบตจะตองรวมถง :
- การมอบหมายหนาทความรบผดชอบ - วธการดาเนนการและกรอบระยะเวลาทตองบรรลในแตละเปาหมาย - มการทวนสอบวธการทใชในการปรบปรงสมรรถนะดานพลงงาน - มวธการทวนสอบผลของการปฏบต แผนปฏบตจะตองจดทาเปนเอกสารและปรบปรงใหเปนปจจบนตามชวงเวลาทกาหนด
4.5 การนาไปปฏบตและการดาเนนการ (Implementation and Operation) 4.5.1 บททวไป (General)
องคกรตองนาแผนปฏบตและผลทไดจากกระบวนการวางแผน ไปปฏบตและดาเนนการ 4.5.2 ความสามารถ การฝกอบรม และความตระหนก (Competence, Training and Awareness)
องคกรตองมนใจวาบคลากรทปฏบตงานใหองคกรหรอในนามขององคกรซงเกยวของกบลกษณะการใชพลงงานทมนยสาคญ มความสามารถบนพนฐานการศกษา การฝกอบรม ทกษะหรอประสบการณทเหมาะสม องคกรจะตองชบงถงความจาเปนในการฝกอบรม (Training Needs) ทเกยวของกบการควบคมลกษณะการใชพลงงานทมนยสาคญและการดาเนนการในระบบการจดการพลงงาน โดยองคกรตองมการจดฝกอบรมหรอใชวธการอนใดเพอใหเปนไปตามความจาเปนดงกลาว และตองมการจดทาบนทกทเหมาะสมและเกบรกษาไว
องคกรตองมนใจวาบคลากรทปฏบตงานใหองคกรหรอในนามขององคกรมความตระหนกถง a) ความสาคญของการปฏบตตามนโยบาย ขนตอนการปฏบตงาน และขอกาหนดของระบบ
การจดการพลงงานb) บทบาท ความรบผดชอบและอานาจหนาทของตนเองในการบรรลตามขอกาหนดของระบบการจด
การพลงงานc) ผลประโยชนของการปรบปรงสมรรถนะดานพลงงาน
inner 50001new (2)1-13.indd 9inner 50001new (2)1-13.indd 9 20/7/2560 13:54:2120/7/2560 13:54:21
2-10
1คมอพฒนาและสงเสรมระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคม2
d) ผลกระทบทเกดจรงหรอทมแนวโนมจะเกดขนตอลกษณะการใชหรอปรมาณการใชพลงงานจากกจกรรมทพนกงานปฏบต รวมทงกจกรรมและพฤตกรรมทจะมสวนชวยทาใหบรรลวตถประสงคและเปาหมายตลอดจนแนวโนมของผลกระทบทเกดขนจากการไมปฏบตตามขนตอนการปฏบตงานทกาหนด
4.5.3 การสอสาร (Communication) องคกรตองมการสอสารภายในองคกรเกยวกบสมรรถนะดานพลงงานและระบบการจดการพลงงาน
อยางเหมาะสมตามขนาดขององคกร องคกรจะตองกาหนดและนาไปปฏบตซงกระบวนการทบคลากรทปฏบตงานใหองคกรหรอในนามขององคกร
สามารถใหขอคดเหนหรอขอเสนอแนะในการปรบปรงระบบการจดการพลงงาน องคกรตองตดสนใจวาจะใหมการสอสารไปยงภายนอกองคกรในเรองเกยวกบนโยบายพลงงาน ระบบการจด
การพลงงานและสมรรถนะดานพลงงานหรอไม และจดทาเอกสารแสดงการตดสนใจน ซงหากมการตดสนใจใหมการสอสารไปยงภายนอก องคกรจะตองกาหนดและนาไปปฏบตซงวธการสาหรบการสอสารภายนอกน 4.5.4 การจดทาเอกสาร 4.5.4.1 ขอกาหนดในการจดทาเอกสาร (Documentation Requirements)
องคกรตองจดทา นาไปปฏบต คงรกษาไวซงขอมลในรปของกระดาษ อเลกทรอนกสหรอสออน ๆ ทอธบายถงสวนสาคญหลกของระบบการจดการพลงงานและปฏสมพนธของระบบ
การจดทาเอกสารในระบบการจดการพลงงานตองรวมถง a) ขอบขายและขอบเขตของระบบการจดการพลงงานb) นโยบายพลงงานc) วตถประสงคดานพลงงาน เปาหมาย และแผนปฏบตd) เอกสารรวมถงบนทกตามทมาตรฐานสากลนกาหนดe) เอกสารอน ๆ ทองคกรพจารณาเหนวาจาเปนหมายเหต : ระดบของเอกสารสามารถแตกตางกนไดในแตละองคกร เนองจาก
- ขนาดขององคกรและประเภทของกจกรรม - ความซบซอนของกระบวนการและปฏสมพนธของกระบวนการ - ความสามารถของบคลากร
4.5.4.2 การควบคมเอกสาร (Control of Documents) เอกสารทกาหนดตามมาตรฐานสากลและระบบการจดการพลงงานนตองไดรบการควบคม รวมทงเอกสาร
ทางดานเทคนคตาง ๆ ทจาเปน องคกรจะตองจดทา นาไปปฏบต และคงรกษาไวซงระเบยบปฏบตงานเพอ a) อนมตเอกสารอยางเหมาะสมกอนนาไปใชb) ทบทวนและปรบปรงเอกสารใหทนสมยเปนระยะ ๆ ตามความจาเปนc) มนใจวาการเปลยนแปลงและสถานะปจจบนของเอกสารไดมการชบงไวd) มนใจวามเอกสารฉบบทถกตองอย ณ จดใชงานe) มนใจวาเอกสารยงคงสภาพทอานไดชดเจนและสามารถนามาแสดงไดทนทf) มนใจวาเอกสารจากภายนอก ซงองคกรพจารณาเหนวามความจาเปนตอการวางแผนและการ
ดาเนนงานในระบบการจดการพลงงาน ไดรบการชบงและควบคมในการแจกจายg) ปองกนการนาเอกสารทลาสมยไปใชโดยไมไดตงใจ และตองทาการชบงเอกสารทลาสมยนนอยาง
เหมาะสมในกรณทตองเกบไวเพอวตถประสงคใด ๆ
inner 50001new (2)1-13.indd 10inner 50001new (2)1-13.indd 10 20/7/2560 13:54:2120/7/2560 13:54:21
2-11
2คมอพฒนาและสงเสรม ระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคม
4.5.5 การควบคมดานปฏบตการ (Operational Control) องคกรตองชบงและวางแผนกจกรรมตาง ๆ ในการปฏบตการและการบารงรกษาในสวนทเกยวของกบ
ลกษณะการใชพลงงานทมนยสาคญและใหสอดคลองกบนโยบายพลงงาน วตถประสงค เปาหมาย และแผนปฏบตตางๆ เพอใหมนใจวาการดาเนนงานนอยภายใตเงอนไขทกาหนด โดยวธการดงตอไปน
a) จดทาและกาหนดเกณฑในการปฏบตการและการบารงรกษาทมประสทธผลในสวนของลกษณะการใชพ ล งงาน ทมน ยส าคญท ซ งหากไมม เกณฑด งกล าวจะส งผลใหประสทธผลของสมรรถนะดานพลงงานเบยงเบนไปอยางมนยสาคญ
a) การปฏบตงานและการบารงรกษาเครองจกร อปกรณสนบสนนตาง ๆ กระบวนการ ระบบและเครองมอจะตองเปนไปตามเกณฑการปฏบตทกาหนด
b) มการสอสารอยางเหมาะสมในการควบคมการปฏบตงานใหกบบคคลทปฏบตงานใหองคกรหรอในนามขององคกร
หมายเหต : ในการวางแผนเกยวกบอปทวเหตหรอสถานการณฉกเฉนหรอภยพบตทมแนวโนมจะเกดขน รวมถงการจดหาอปกรณทจะนามาใช องคกรอาจนาเอาสมรรถนะดานพลงงานมาเปนสวนหนงในการพจารณาดวยในดาเนนการกบสถานการณเหลาน
4.5.6 การออกแบบ (Design) องคกรตองพจารณาถงโอกาสในการปรบปรงสมรรถนะดานพลงงานและการควบคมดานปฏบตการในการ
ออกแบบใหม การดดแปลง และการบรณะเครองจกรอปกรณ สงอานวยความสะดวกเครองมอ ระบบ และกระบวนการทมผลกระทบอยางมนยสาคญตอสมรรถนะดานพลงงาน
ผลของการประเมนสมรรถนะดานพลงงานตองนาไปรวมเขากบการกาหนดรายละเอยด การออกแบบและกจกรรมการจดซอจดหาของโครงการทเกยวของตามความเหมาะสม
ผลของกจกรรมการออกแบบตองจดเกบไวเปนบนทก 4.5.7 การจดหาบรการดานพลงงาน ผลตภณฑ อปกรณ และพลงงาน (Procurement of Energy Services,
Products, Equipment and Energy) ในการจดหาบรการดานพลงงาน ผลตภณฑ และอปกรณทมผลหรออาจมผลกระทบตอลกษณะการใช
พลงงานทมนยสาคญ องคกรตองแจงใหผสงมอบทราบวาการจดหานจะถกประเมนในเรองของสมรรถนะ ดานพลงงานดวย
องคกรตองกาหนดและนาไปปฏบตซงเกณฑในการประเมนลกษณะการใชพลงงาน ปรมาณการใชพลงงานและประสทธภาพดานพลงงานตลอดแผนงานหรอตลอดชวงอายการใชงานทคาดไว ในการจดหาผลตภณฑ อปกรณหรอบรการทใชพลงงาน ซงคาดวาจะมผลกระทบอยางมนยสาคญตอสมรรถนะดานพลงงานขององคกร
องคกรตองกาหนดขอกาหนดรายละเอยดการจดซอพลงงานเปนเอกสารตามความเหมาะสม เพอประสทธผลในการใชพลงงาน
4.6 การตรวจสอบ (Checking) 4.6.1 การเฝาระวง การวด และการวเคราะห (Monitoring, Measurement and Analysis)
องคกรตองมนใจวาคณลกษณะทสาคญของการปฏบตงานทเปนตวกาหนดถงสมรรถนะดานพลงงาน ไดรบการเฝาระวง ตรวจวดและวเคราะหตามชวงเวลาทวางแผนไว ซงคณลกษณะทสาคญอยางนอยทสดตองรวมถง
a) ลกษณะการใชพลงงานทมนยสาคญและผลของการทบทวนดานพลงงานอน ๆb) ตวแปรทเกยวของกบลกษณะการใชพลงงานทมนยสาคญc) ตวชวดสมรรถนะดานพลงงาน (EnPI)d) ประสทธผลของแผนปฏบต ในการบรรลวตถประสงคและเปาหมาย
inner 50001new (2)1-13.indd 11inner 50001new (2)1-13.indd 11 20/7/2560 13:54:2220/7/2560 13:54:22
2-12
1คมอพฒนาและสงเสรมระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคม2
e) การประเมนปรมาณการใชพลงงานจรงเทยบกบทคาดการณไวผลของการเฝาระวงและตรวจวดคณลกษณะสาคญตองถกจดเกบเปนบนทก แผนการตรวจวดดานพลงงานตองถกกาหนดและนาไปปฏบตใหเหมาะสมกบขนาด ความซบซอนขององคกร
และเครองมอเฝาระวงและตรวจวดทมอย หมายเหต : การวดสามารถเรมจากมเตอรวดทวไปสาหรบองคกรขนาดเลกไปจนถงระบบการเฝาระวงและตรวจวดท
เชอมโยงกบซอฟแวรซงสามารถรวบรวมและวเคราะหผลใหโดยอตโนมต ทงนขนอยกบองคกรในการพจารณาเครองมอและวธการในการวด
องคกรจะตองกาหนดและทบทวนความจาเปนในการตรวจวดตามชวงเวลาทกาหนดไวและองคกรตองมนใจวาเครองมอทใชในการเฝาตดตามและการตรวจวดคณลกษณะสาคญนตองใหขอมลทมความถกตองและเทยง ตรง บนทกของการสอบเทยบและวธการอนใดทพสจนถงความถกตองและเทยงตรงดงกลาวตองไดรบการเกบรกษาไว
องคกรตองมการสบสวนหาสาเหตและดาเนนการกบความเบยงเบนทมนยสาคญตอสมรรถนะดานพลงงาน และผลของกจกรรมเหลานตองไดรบการเกบรกษาไว 4.6.2 การประเมนความสอดคลองกบขอกาหนดดานกฎหมายและขอกาหนดอนๆ ( Evaluation of
Compliance with Legal Requirements and Other Requirements) องคกรตองประเมนความสอดคลองกบขอกาหนดดานกฎหมายและขอกาหนดอน ๆ ทเกยวของกบลกษณะ
การใชพลงงานและปรมาณการใชพลงงานขององคกรตามชวงเวลาทกาหนด บนทกผลการประเมนความสอดคลองตองเกบรกษาไว
4.6.3 การตรวจประเมนภายในระบบการจดการพลงงาน (Internal Audit of the EnMS) องคกรตองทาการตรวจประเมนภายในตามแผนชวงเวลาทกาหนดเพอใหมนใจวาระบบการจดการพลงงาน - เปนไปตามแผนทกาหนดไวในการจดการดานพลงงาน รวมทงขอกาหนดของมาตรฐานสากลน - เปนไปตามวตถประสงคและเปาหมายดานพลงงานทกาหนด - มการนาไปปฏบตและคงรกษาไวอยางมประสทธผล และมการปรบปรงสมรรถนะดานพลงงาน ตองจดทาแผนและกาหนดการในการตรวจประเมนโดยพจารณาถงสถานะและความสาคญของกระบวนการ
และพนททจะถกตรวจประเมน รวมทงผลการตรวจครงทผานมา การคดเลอกผตรวจประเมนและการดาเนนการตรวจประเมนตองมนใจไดวากระบวนการตรวจประเมน
เปนไปตามขอเทจจรงและมความยตธรรม บนทกผลการตรวจประเมนจะตองไดรบการจดเกบและรายงานตอผบรหารระดบสง
4.6.4 ความไม เปนไปตามขอกาหนด การแก ไข การปฏบตการแก ไข และการปฏบตการปองกน (Nonconformities, Correction, Corrective and Preventive Action) องคกรตองจดการความไมเปนไปตามขอกาหนดทเกดขนหรอทมแนวโนมจะเกดขน โดยทาการแกไข
ปฏบตการแกไข และปฏบตการปองกน รวมถง a) ทบทวนความไมเปนไปตามขอกาหนดทเกดขนหรอทมแนวโนมจะเกดขนb) คนหาสาเหตของความไมเปนไปตามขอกาหนดทเกดขนหรอทมแนวโนมจะเกดขนนนc) ประเมนความจาเปนในการดาเนนการเพอใหมนใจวาความไมเปนไปตามขอกาหนดนนจะไมเกดขนหรอ
เกดขนซาอกd) กาหนดและนาไปปฏบตซงวธการดาเนนการทเหมาะสมe) จดเกบบนทกของการปฏบตการแกไขและการปฏบตการปองกนf) ทบทวนประสทธผลของการปฏบตการแกไขหรอการปฏบตการปองกนทไดดาเนนการการปฏบตการแกไขและการปฏบตการปองกนตองมความเหมาะสมกบขนาดปญหาทเกดขนหรอทมแนวโนม
จะเกดขน และผลตอสมรรถนะดานพลงงานทจะเกดขนภายหลง
inner 50001new (2)1-13.indd 12inner 50001new (2)1-13.indd 12 20/7/2560 13:54:2220/7/2560 13:54:22
2-13
2คมอพฒนาและสงเสรม ระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคม
องคกรตองมนใจวาการเปลยนแปลงทจาเปนใด ๆ ตองนาไปดาเนนการในระบบการจดการพลงงาน 4.6.5 การควบคมบนทก (Control of Records)
องคกรตองจดทาและจดเกบบนทกทจาเปนเพอแสดงใหเหนถงความเปนไปตามขอกาหนดของระบบการจดการพลงงานและมาตรฐานสากลน และแสดงใหเหนถงการบรรลผลของสมรรถนะดานพลงงาน
องคกรตองกาหนดและควบคมการปฏบตในการชบง การเรยกใช และการจดเกบบนทก บนทกตองอานไดชดเจน สามารถชบงและสอบกลบไดถงกจกรรมทเกยวของ
4.7 การทบทวนการบรหาร (Management Review) 4.7.1 บททวไป (General) ผบรหารสงสดตองทบทวนระบบการจดการพลงงานขององคกรตามชวงเวลาทกาหนด เพอใหมนใจวาระบบการจดการพลงงานดาเนนไปอยางตอเนองเหมะสม มความเพยงพอและมประสทธผล บนทกการทบทวนการบรหารจะตองเกบรกษาไว 4.7.2 ประเดนนาเขาในการทบทวนการบรหาร (Input to Management Review)
ประเดนนาเขาในการทบทวนการบรหารตองครอบคลมในเรอง a) ตดตามการดาเนนการตาง ๆ จากการทบทวนของการบรหารครงทผานมาb) ทบทวนนโยบายพลงงานc) ทบทวนสมรรถนะดานพลงงานและตวชวดสมรรถนะดานพลงงาน (EnPIs) ทเกยวของd) ผลการประเมนความสอดคลองกบกฎหมายและการเปลยนแปลงกฎหมายและขอกาหนดอน ๆ
ทเกยวกบองคกรe) ระดบของการบรรลตามวตถประสงคและเปาหมายดานพลงงานf) ผลการตรวจประเมนระบบการจดการพลงงานg) สถานะของการปฏบตการแกไขและการปฏบตการปองกนh) สมรรถนะดานพลงงานทคาดการณไวสาหรบชวงเวลาถดไปi) ขอเสนอแนะในการปรบปรง
4.7.3 ผลทไดจากการทบทวนการบรหาร (Output from Management Review) ผลทไดจากการทบทวนการบรหารตองครอบคลมในเรองการตดสนใจหรอการดาเนนการทเกยวของกบ a) การเปลยนแปลงสมรรถนะดานพลงงานขององคกรb) การเปลยนแปลงนโยบายพลงงานc) การเปลยนแปลงตวชวดสมรรถนะดานพลงงาน (EnPIs)d) การเปลยนแปลงวตถประสงค เปาหมาย หรอองคประกอบอน ๆ ของระบบการจดการพลงงาน
ซงสอดคลองกบความมงมนในการปรบปรงอยางตอเนองe) การเปลยนแปลงในการจดสรรทรพยากร
inner 50001new (2)1-13.indd 13inner 50001new (2)1-13.indd 13 20/7/2560 13:54:2320/7/2560 13:54:23
3-1
3คมอพฒนาและสงเสรม ระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคม
บทท 3 ขอกาหนดทวไป ความรบผดชอบของฝายบรหาร
และนโยบายพลงงาน
เนอหาในบทนจะกลาวถงแนวทางปฏบตและการดาเนนการใหสอดคลองกบ ขอกาหนดท 4.1 ขอกาหนดทวไป ขอกาหนด 4.2 ความรบผดชอบของฝายบรหาร และ ขอกาหนด 4.3 นโยบายพลงงาน และแนวทางการปฏบตในการพฒนาตอยอดจากการจดการพลงงานตามกฎหมายสมาตรฐานสากล รวมทงตวอยางเอกสารทจาเปนเพอนาไปประยกตใชใหสอดคลองกบขอกาหนดดงกลาว
แนวทางการปฏบตตามขอกาหนด 4.1 ขอกาหนดทวไป (General Requirements)
รปท 3-1 แผนภาพแสดงความตองการของขอกาหนด 4.1 (ขอกาหนดทวไป)
แนวทางปฏบตในการดาเนนการใหสอดคลองกบความตองการของขอกาหนด 4.1 (ขอกาหนดทวไป) ควรดาเนนการดงตอไปน
a) จดทาระบบ จดทาเอกสาร นาไปปฏบต คงรกษาไวและปรบปรงระบบการจดการพลงงานตาม
ขอกาหนดของมาตรฐานสากลน
b) กาหนดและจดทาเอกสารทระบขอบขายและขอบเขตของระบบการจด
การพลงงาน
c) กาหนดวธการดาเนนงานทจะทาให
เปนไปตามขอกาหนดของมาตรฐาน เพอใหบรรลถงการปรบปรงอยางตอเนองของสมรรถนะดานพลงงาน
และระบบการจดการพลงงาน
a) จดทาระบบ จดทาเอกสาร นาไปปฏบต คงรกษาไวและปรบปรงระบบการจดการพลงงานตาม
ขอกาหนดของมาตรฐานสากลน
ดทาเอกสารทระบกาหนดและจดทาเอกสารทระบขอบขายและขอบเขตของระบบการจด
การพลงงาน
ดทาเอกสารทระบb) กาหนดและจ
c) กาหนดวธการดาเนนงานทจะทาให
เปนไปตามขอกาหนดของมาตรฐาน เพอใหบรรลถงการปรบปรงอยางตอเนอง
ของสมรรถนะดานพลงงานและระบบการจดการพลงงาน
b) กาหนดและจb) กาหนดและจ
inner 50001new (3)1-9.indd 1inner 50001new (3)1-9.indd 1 20/7/2560 13:56:0720/7/2560 13:56:07
3-2
3คมอพฒนาและสงเสรมระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคม
1. องคกรตองกาหนดขอบเขตขอบขาย (Scope) และขอบเขต (Boundaries) ของระบบการจดการพลงงานทจะดาเนนการจดการพลงงานและขอการรบรอง โดยอาจเปนการขอการรบรองหนงขอบขายแตหลายขอบเขตหรอหลายทตง เชน บรษท การบนไทย จากด (มหาชน) ขอการรบรองระบบการจดการพลงงานของอาคารสานกงาน โดยมขอบเขต ทงหมด 4 สานกงาน (ถนนวภาวดรงสต ดอนเมอง หลานหลวงและสวรรณภม) หรอ โรงงานผลตอปกรณไฟฟาอาจกาหนดขอบขายการขอรบรองระบบการจดการพลงงานเฉพาะในฝายผลตเครองซกผาเพยงฝายเดยว ขณะทโรงงานดงกลาวผลตทงเครองซกผาและตเยน เปนตนทงนขนอยกบความตองการขององคกร แตอยางไรกตามการกาหนดขอบขายและขอบเขตนนไมควรมการตดแบง การละเวน หรอหลกเลยงบางสวนของแหลงพลงงาน หรอลกษณะการใชพลงงาน ของเครองจกรหรอกระบวนการออกจากกน เวนแต มการตดตงมเตอรทใชวดปรมาณการใชพลงงานทแยกออกจากกนอยางชดเจนหมายเหต กรณเปนโรงงานควบคมและอาคารควบคมตามกฎหมาย ควรกาหนดขอบขายและขอบเขต
ในการขอการรบรองระบบการจดการพลงงาน ISO 50001 ใหสอดคลองกบความตองการของการจดการพลงงานตามกฎหมาย คอ ขอบขายหรอกจกรรมตาง ๆ ภายใตบานเลขทเดยวกน
2. องคกรควรจดทาคมอการจดการพลงงาน (Energy Management Manual) เพอแสดงขอบขาย (Scope)และขอบเขต (Boundaries) ของระบบการจดการพลงงานทจะขอการรบรอง รวมถงแนวทางการดาเนนงานขององคกรตามขอกาหนดตาง ๆ ในมาตรฐานระบบการจดการพลงงาน ISO 50001 ใหชดเจนหมายเหต องคกรทไดรบการรบรองระบบการจดการคณภาพ ISO 9001 และ/หรอระบบการจดการ
สงแวดลอม ISO 14001 แลวสามารถจดทาคมอการจดการพลงงานรวมกบคมอคณภาพและ/หรอคมอการจดการสงแวดลอมได
3. องคกรควรจดทาระเบยบปฏบตงาน (Procedure) วธปฏบตงาน (Work Instruction) และ เอกสารสนบสนน (Supporting Document) ตามความเหมาะสมจาเปน เพอใหสามารถดาเนนงานไดตามขอกาหนดของมาตรฐานการจดการพลงงาน ISO 50001 และใหสามารถบรรลถงการปรบปรงอยางตอเนองของสมรรถนะดานพลงงานและระบบการจดการพลงงานหมายเหต ตามขอกาหนดระบใหตองจดทาระเบยบปฏบตงาน (Procedure) เฉพาะการวางแผนพลงงาน
(Energy Planning) และการควบคมเอกสาร (Document Control) เทานน แตในทางปฏบตควรพจารณาจดทา ระเบยบปฏบตงาน (Procedure) วธปฏบตงาน (Work Instruction) และ เอกสารสนบสนน (Supporting Document) ใหเพยงพอตามความเหมาะสม เพอความสะดวกในการนาไปสการปฏบต และการรองรบการตรวจประเมน
ตวอยาง “คมอการจดการพลงงาน” แสดงในภาคผนวก ก. ตวอยาง “ระเบยบการปฏบตงาน” ตาง ๆ แสดงในภาคผนวก ข. ถง จ.
inner 50001new (3)1-9.indd 2inner 50001new (3)1-9.indd 2 20/7/2560 13:56:0920/7/2560 13:56:09
3-3
3คมอพฒนาและสงเสรม ระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคม
แนวทางการปฏบตตามขอกาหนด 4.2 ความรบผดชอบของฝายบรหาร (Management Responsibility)
รปท 3-2 แผนภาพความตองการของขอกาหนด 4.2 (ความรบผดชอบของฝายบรหาร (Management Responsibility))
Top
Man
agem
ent
pg
pg
• หนาทของผบรหารระดบสง• a) กาหนดนโยบายพลงงาน นาไปปฏบตและคงรกษาไว
• b) แตงตงตวแทนฝายบรหารและอนมตแตงตงทมจดการพลงงาน
• c) จดใหมทรพยากรทจาเปน• d) ชบงถงขอบขายและขอบเขตของระบบการจดการพลงงาน
• e) สอสารใหพนกงานในองคกรทราบถงความสาคญของการจดการพลงงาน
• f) มนใจวามการกาหนดวตถประสงคและเปาหมายดานพลงงาน
• g) มนใจวามตวชวดสมรรถนะดานพลงงานทเหมาะสมกบองคกร
• h) พจารณาถงสมรรถนะดานพลงงานในการวางแผนระยะยาว
• i) มนใจวามการตรวจวดและรายงานผลตามชวงเวลาทกาหนด
• j) ดาเนนการทบทวนการบรหารงาน
t
EnM
R • หนาทของผแทนฝายบรหารดานพลงงาน
• a) ทาใหมนใจวาระบบการจดการพลงงาน ไดถกจดทา นาไปปฏบต คงรกษาไวและปรบปรงอยางตอเนอง
• b) กาหนดตวบคคลและกาหนดอานาจหนาทในระดบบรหารทเหมาะสม เพอทางานรวมกบEnMR การสนบสนนกจกรรมการจดการพลงงาน
• c) รายงานสมรรถนะดานพลงงานตอผบรหารสงสด
• d) รายงานสมรรถนะของระบบการจดการพลงงานตอผบรหารสงสด
• e) ทาใหมนใจวาการวางแผนกจกรรมดานการจดการพลงงานไดถกออกแบบใหสนบสนนนโยบายดานพลงงานขององคกร
• f) กาหนดและสอสารใหผเกยวของรบทราบถงความรบผดชอบ อานาจหนาทเพอทาใหระบบการจดการพลงงานเกดประสทธผล
• g) กาหนดเกณฑหรอวธการทจาเปนเพอใหเกดความมนใจวาทงการปฏบตงานและการควบคมในระบบการจดการพลงงานเปนไปอยางมประสทธผล
• h) สงเสรมใหพนกงานทกระดบในองคกรมความตระหนกถงนโยบายพลงงานและวตถประสงคดานพลงงาน
R
EnM
S Te
am
• หนาทของทมจดการพลงงาน• 1.ดาเนนการจดการพลงงานใหสอดคลองกบนโยบายพลงงานและวธการจดการพลงงานของบรษทฯ
• 2.ประสานงานกบหนวยงานทกฝายทเกยวของ เพอขอความรวมมอในการปฏบตตามนโยบายพลงงานและวธการจดการพลงงาน รวมทงจดการอบรมหรอกจกรรมดานการอนรกษพลงงานใหเหมาะสมกบเจาหนาทในแตละหนวยงาน
• 3.ควบคมดแลใหวธการจดการพลงงานของบรษทฯ ดาเนนไปอยางมประสทธภาพ ตามนโยบายพลงงานและวธการจดการพลงงาน
• 4.รายงานผลการปฏบตงานดานอนรกษพลงงานและการจดการพลงงาน ตามนโยบายพลงงานและวธการจดการพลงงานใหกบผบรหารสงสดรบทราบ
• 5.เสนอแนะเกยวกบการกาหนดหรอทบทวนนโยบายพลงงานและวธการจดการพลงงานใหผบรหารสงสดพจารณา
• 6.สนบสนนใหผบรหารสงสดดาเนนการดานการจดการพลงงาน ตามทกฎหมายกาหนด
inner 50001new (3)1-9.indd 3inner 50001new (3)1-9.indd 3 20/7/2560 13:56:1020/7/2560 13:56:10
3-4
3คมอพฒนาและสงเสรมระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคม
แนวทางการปฏบตตามขอกาหนด 4.2.1 ผบรหารสงสด (Top Management)
ผบรหารสงสดตองแสดงความมงมนในการดาเนนการจดทาระบบการจดการพลงงาน ISO 50001 และเปนแบบอยางทดในการอนรกษพลงงาน รวมทงใหการสนบสนนในการปรบปรงระบบการจดการพลงงานอยางตอเนอง ใหเกดประสทธผล โดยตองพจารณาดาเนนการดงน
1. พจารณานโยบายพลงงานและลงนามอนมตในประกาศนโยบายพลงงาน
2. คดเลอกตวแทนฝายบรหารพลงงาน (EnMR) รวมทงลงนามอนมตในประกาศแตงตงตวแทนฝายบรหารพลงงาน และทมจดการพลงงาน
3. จดสรรทรพยากรใหเพยงพอในการจดทาระบบการจดการพลงงาน (ทรพยากรในทนหมายถง ทรพยากรบคคล ความชานาญพเศษ เทคโนโลย และ ดานการเงน)
4. กาหนดขอบขายและขอบเขตทตองการจะขอรบรองระบบการจดการพลงงานใหชดเจน โดยจดทาเปนเอกสาร
5. สอสารใหพนกงานในองคกรทราบถงความสาคญของการจดการพลงงาน รวมถงการใชพลงงานอยางมประสทธภาพ โดยใชกจกรรมตาง ๆ ตามความเหมาะสม เชน การฝกอบรม ตดประกาศ ประชมชแจงพนกงาน เปนตน
6. พจารณาตวชวดสมรรถนะดานพลงงาน (EnPIs) ทเหมาะสมกบองคกร รวมทงวตถประสงคและเปาหมายดานพลงงาน
7. พจารณาถงสมรรถนะดานพลงงานในการวางแผนระยะยาว เชน การปรบปรงประสทธภาพอปกรณและเครองจกร การขยายกาลงการผลต การผลตผลตภณฑใหม การสรางโรงงานใหม เปนตน
8. ตดตามใหมการตรวจวดและรายงานผลตามชวงเวลาทกาหนด และตดสนใจแนวทางการปฏบตการแกไขกรณเกดปญหาขนในระบบ
9. ทาหนาทเปนผนาในการประชมทบทวนการบรหารและสรปตดสนใจในประเดนตาง ๆ
หมายเหต ผบรหารสงสดในทนหมายถง ผทมอานาจสงสดในการควบคมและบรหารงานในขอบขายทขอการรบรองระบบการจดการพลงงานขององคกร โดยความมงมนทสาคญทสดของผบรหารสงสดคอ การใหความสาคญในการจดสรรทรพยากรใหเพยงพอในการจดทาระบบการจดการพลงงาน
inner 50001new (3)1-9.indd 4inner 50001new (3)1-9.indd 4 20/7/2560 13:56:1120/7/2560 13:56:11
3-5
3คมอพฒนาและสงเสรม ระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคม
แนวทางการปฏบตตามขอกาหนด 4.2.2 ตวแทนฝายบรหาร (Management Representative)
1. ผบรหารสงสดจะตองแตงตงตวแทนฝายบรหารพลงงาน (EnMR) ซงจะมคนเดยวหรอหลายคนได
2. EnMR จะตองเปนผทมความสามารถและมอานาจเพยงพอในการปฏบตตามขอ a) ถง h) ของขอกาหนดน โดยบคคลทจะมาเปน EnMR นนใหพจารณาจากโครงสรางการบรหารงานขององคกร เชน รองกรรมการผจดการ ผจ ดการฝายวศวกรรม ผจดการโรงงาน ผจดการฝายผลต หรอผทผบรหารระดบสงเหนวามความเหมาะสมและมความรดานเทคนคและวศวกรรมพอสมควร ขอแนะนาในการพจารณาดานทกษะและความสามารถทเหมาะสมสาหรบ EnMR ดงน1) มความเปนเปนผนาและจงใจผอนได2) มความสามารถในการบรหารการเปลยนแปลง3) สามารถสอสารอยางมประสทธภาพไดทกระดบในองคกร4) มความเขาใจแนวคดของลกษณะการใชพลงงานและปรมาณการใชพลงงาน5) มทกษะดานการแกปญหาและลดความขดแยง6) มทกษะในดานการวเคราะหและมความเขาใจเรองของสมรรถนะดานพลงงาน
3. ประกาศแตงตง EnMR ตองลงนามโดยผบรหารสงสด และตองสอสารประชาสมพนธใหพนกงานในองคกรรบทราบโดยทวกน โดยการตดประกาศ หนงสอเวยน และสออน ๆ ในองคกรทสามารถเขาถงบคลากรทกคนในองคกร
4. EnMR จะตองกาหนดบคคลซงเปนตวแทนจากหนวยงานทมความเกยวของโดยตรงตอสมรรถนะดานพลงงาน และผมสวนเกยวของในการดาเนนการจดการพลงงานตามมาตรฐานสากลเปนทมจดการพลงงานมจานวนใหเหมาะสมกบขนาดขององคกร และมความคลองตวในการปฏบตงาน โดยมขอแนะนาในการคดเลอกสมาชกของทมจดการพลงงานดงน1) เปนบคลากรทมทกษะทงในสวนของสายงานดานเทคนค และสายงานดานปฏบตการอน ๆ ในองคกร2) ผทสามารถตดสนใจหรอใหขอมลดานการเงนได3) บคลากรดานการจดซอ4) บคลากรทไมไดปฏบตงานเกยวกบการใชพลงงานโดยตรงแตอาจมความสาคญ เชน ผมหนาทในการรวบรวมขอมล
บลคาไฟฟา และผมหนาทในกระบวนการสรางจตสานกหรอเจาหนาททรพยากรบคล เปนตน5) บคลากรทปฏบตงานในพนททมการใชพลงงานอยางมนยสาคญ (SEU)6) บคลากรดานการซอมบารงและการสนบสนนการผลต7) บคลากรดานการผลต หรอ บคลากรทเกยวของกบกระบวนการในการพฒนาและปรงปรงดาน
กระบวนการผลตอยางตอเนอง เชน ทมไคเซน8) บคลากรทเปนตวแทนจากผปฏบตงานตางชวงเวลากน (Different Shifts)
หมายเหต สถานประกอบการทเปนโรงงานควบคมและอาคารควบคมควรพจารณาแตงตงใหประธานคณะทางานดานการจดการพลงงาน และคณะทางานดานการจดการพลงงาน เปนตวแทนฝายบรหารพลงงาน (EnMR) และทมจดการพลงงานในระบบ ISO 50001 ตามลาดบ โดยกาหนดอานาจหนาทของทมจดการพลงงานใหสอดคลองตามทกาหนดไวในกฎกระทรวงกาหนดมาตรฐาน หลกเกณฑ และวธการจดการพลงงานในโรงงานควบคมและอาคารควบคม พ.ศ. 2552
inner 50001new (3)1-9.indd 5inner 50001new (3)1-9.indd 5 20/7/2560 13:56:1120/7/2560 13:56:11
3-6
3คมอพฒนาและสงเสรมระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคม
ประกาศแตงตง ตวแทนฝายบรหารงานพลงงาน
ตามท บรษท สงเสรม ISO 50001 จากด มนโยบายทจะจดทาระบบการจดการพลงงาน ISO 50001:2011 นน บรษทฯ ขอแตงตง นายสากล พลงงานไทย เปนตวแทนฝายบรหารงานพลงงาน (Energy Management Representative “EnMR”) โดยมหนาทดงตอไปน
1. จดทาระบบการจดการพลงงาน ดาเนนการใหมการปฏบต ดารงรกษาไวและปรบปรงอยางตอเนองตามทกาหนดในมาตรฐานสากล
2. กาหนดตวบคคลและกาหนดอานาจหนาทในระดบบรหารทเหมาะสม เพอทางานรวมกบ EnMRในการสนบสนนกจกรรมในระบบการจดการพลงงาน
3. รายงานสมรรถนะดานพลงงานแกผบรหารสงสด4. รายงานสมรรถนะของระบบการจดการพลงงานแกผบรหารสงสด5. ทาใหมนใจวาการวางแผนกจกรรมของระบบการจดการพลงงานวาไดถกออกแบบใหสนบสนน
นโยบายพลงงานขององคกร6. กาหนดและสอสารใหพนกงานรบทราบถงความรบผดชอบและอานาจหนาทเพอทาใหระบบการจด
การพลงงานเกดประสทธผล7. กาหนดเกณฑหรอวธการทจาเปนเพอใหเกดความมนใจวาทงการปฏบตการและการควบคม
ในระบบการจดการพลงงานเปนไปอยางมประสทธผล8. สงเสรมใหพนกงานทกระดบในองคกรมความตระหนกถงนโยบายพลงงานและวตถประสงค
ดานพลงงาน
ประกาศ ณ วนท 9 พฤษภาคม 2560
ลงชอ ...................................................................... (.............................................................)
ตาแหนง (ผบรหารสงสด/เจาของโรงงานควบคม/เจาของอาคารควบคม)
ตวอยาง ประกาศแตงตงตวแทนฝายบรหาร
inner 50001new (3)1-9.indd 6inner 50001new (3)1-9.indd 6 20/7/2560 13:56:1220/7/2560 13:56:12
3-7
3คมอพฒนาและสงเสรม ระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคม
ประกาศแตงตงคณะทางานการจดการพลงงาน
เพอใหการดาเนนงานระบบการจดการพลงงานของ บรษท สงเสรม ISO 50001 จากด เปนไปอยางตอเนอง มประสทธภาพ และมประสทธผล จงไดแตงตงทมจดการพลงงานขนมา โดยประกอบดวยตวแทนของหนวยงานตาง ๆ เพอรวมประสานการทางานระบบการจดการพลงงานใหบรรลผลสาเรจตามนโยบายและวตถประสงค ดงมรายชอตอไปน
1. ................................................................. ประธานคณะทางาน2. ................................................................. คณะทางาน3. ................................................................. คณะทางาน4. ................................................................. คณะทางาน5. ................................................................. คณะทางาน6. ................................................................. คณะทางาน7. ................................................................ เลขานการ
โดยคณะทางานมหนาทและความรบผดชอบดงน
1. ดาเนนการระบบจดการพลงงานใหสอดคลองกบนโยบายพลงงานและวธการจดการพลงงานของบรษทฯ
2. ประสานงานกบหนวยงานทกฝายทเกยวของ เพอขอความรวมมอในการปฏบตตามนโยบายพลงงานและวธการจดการพลงงาน รวมทงจดการอบรมหรอกจกรรมดานการอนรกษพลงงานใหเหมาะสมกบเจาหนาทในแตละหนวยงาน
3. ควบคมดแลใหวธการจดการพลงงานของบรษทฯ ดาเนนไปอยางมประสทธภาพ ตามนโยบายพลงงานและวธการจดการพลงงาน
4. รายงานผลการปฏบตงานดานอนรกษพลงงานและระบบการจดการพลงงาน ตามนโยบายพลงงานและวธการจดการพลงงานใหกบผบรหารสงสดรบทราบ
5. เสนอแนะเกยวกบการกาหนดหรอทบทวนนโยบายพลงงานและวธการจดการพลงงานใหผบรหารสงสดพจารณา
6. สนบสนนใหผบรหารสงสดดาเนนการดานการจดการพลงงาน ตามทกฎหมายกาหนด
ประกาศ ณ วนท 19 พฤษภาคม 2560 ลงชอ ...................................................................... (.............................................................)
ตาแหนง (ผบรหารสงสด/เจาของโรงงานควบคม/เจาของอาคารควบคม)
ตวอยางประกาศแตงตงทมจดการพลงงาน
inner 50001new (3)1-9.indd 7inner 50001new (3)1-9.indd 7 20/7/2560 13:56:1220/7/2560 13:56:12
3-8
3คมอพฒนาและสงเสรมระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคม
แนวทางการปฏบตตามขอกาหนด 4.3 นโยบายพลงงาน (Energy Policy)
1. องคกรจะตองจดทานโยบายพลงงานซงตองระบแนวทางและกรอบการดาเนนงานในระบบการจดการพลงงานใหเหมาะสมกบองคกรและมเนอหาครบถวนตามขอกาหนด 4.3หมายเหต1) การจดทานโยบายพลงงานสามารถดาเนนการกอนการทบทวนดานพลงงาน (Energy Review)
แตเมอดาเนนการทบทวนดานพลงงานแลวเสรจ ควรกลบมาทบทวนนโยบายพลงงานอกครงเพอใหแนใจวามความเหมาะสมกบลกษณะการใชพลงงานและปรมาณการใชพลงงานขององคกร
2) นโยบายพลงงานในการสนบสนนการจดซอผลตภณฑหรอบรการทใชพลงงานอยางมประสทธภาพ และสนบสนนการออกแบบเพอปรบปรงสมรรถนะดานพลงงานนน มไดตองการใหองคกรจดซออปกรณหรอเครองจกร ทมประสทธภาพพลงงานสงสดเสมอ แตการสนบสนนดงกลาวจะเปนการสนบสนนใหเกดการปรบปรงดานสมรรถนะดานพลงงานซงสงผลดตอการเพมผลผลตและความสามารถในการทากาไรขององคกรในระยะยาว
2. องคกรทจดทาระบบการจดการคณภาพ ISO 9001 และ/หรอ ระบบการจดการสงแวดลอม ISO 14001ควรจดทานโยบายพลงงานแยกออกมาจากนโยบายคณภาพและ/หรอนโยบายสงแวดลอม เพอสะดวกในการตรวจประเมนและสะดวกในการจดทารายงานการจดการพลงงานตามกฎหมาย
3. นโยบายพลงงานไมควรมขอเนอหายาวจนเกนไป เพราะจะทาใหยากลาบากในการทาความเขาใจและนาไปสการปฏบต
4. ประกาศนโยบายพลงงานตองลงนามโดยผบรหารสงสด และตองมการสอสารประชาสมพนธใหพนกงานในองคกรรบทราบโดยทวกน เชน ตดประกาศ จดทาปายนโยบายตดตามหนวยงานตาง ๆ จดทาเปนเอกสารแจกจายพนกงาน หรอทาขอความตดหลงบตรประจาตวพนกงาน เปนตน
5. ควรทดสอบความเขาใจในนโยบายพลงงานของพนกงานอยางสมาเสมอ โดยใหพนกงานอธบายถงใจความสาคญและวธปฏบตตนใหสอดคลองกบนโยบายพลงงานขององคกร
หมายเหต สถานประกอบการทเปนโรงงานควบคมและอาคารควบคมใหปรบปรงและประกาศนโยบายพลงงานใหม โดยเพมขอความ "องคกรจะสนบสนนการออกแบบ จดหาผลตภณฑ และบรการดานพลงงานทมประสทธภาพและทาใหเกดการปรบปรงสมรรถนะดานพลงงาน" จากนโยบายพลงงานในการจดการพลงงานตามกฎหมาย เพอใหนโยบายดานพลงงานครอบคลมเนอหาของขอกาหนดทง 2 ระบบ
inner 50001new (3)1-9.indd 8inner 50001new (3)1-9.indd 8 20/7/2560 13:56:1220/7/2560 13:56:12
3-9
3คมอพฒนาและสงเสรม ระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคม
ประกาศนโยบายพลงงาน
บรษท สงเสรม ISO 50001 จากด เปนผผลตชนสวนยานยนต ถอวาระบบการจดการพลงงานเปนสวนหนงของการดาเนนธรกจ ผบรหารทกระดบตองใหการสนบสนนและถอเปนความรบผดชอบโดยตรง จงขอประกาศนโยบายพลงงานดงน
1. บรษทฯ จะดาเนนการปรบปรงสมรรถนะดานพลงงานอยางตอเนอง โดยมเปาหมายในการเพมสมรรถนะดานพลงงงานขน 20 % ภายในป 2570 จากระดบการใชพลงงานในปจจบน
2. บรษทฯ จะใหการสนบสนนดานทรพยากรทจาเปน และขอมลสารสนเทศอยางเพยงพอเพอใหบรรลวตถประสงคและเปาหมายดานพลงงาน และดารงรกษาระบบการจดการพลงงานไว
3. บรษทฯ จะปฏบตตามกฎหมายและขอกาหนดอน ๆ ทเกยวของกบลกษณะการใชพลงงานปรมาณการใชพลงงาน และประสทธภาพการใชพลงงาน
4. บรษทฯ จะกาหนดวตถประสงค เปาหมาย แผนปฏบตดานการอนรกษพลงงาน และมการทบทวนประสทธผลอยางสมาเสมอทก ๆ ป
5. บรษทฯ จะสนบสนนการออกแบบ จดซอ จดหาเครองจกร เครองมอ อปกรณการผลต และบรการอน ๆ ทจาเปน เพอการปรบปรงสมรรถนะดานพลงงาน
ประกาศ ณ วนท 9 พฤษภาคม 2560
ลงชอ ...................................................................... (.............................................................)
ตาแหนง (ผบรหารสงสด/เจาของโรงงานควบคม/เจาของอาคารควบคม)
ตวอยาง ประกาศนโยบายพลงงาน
inner 50001new (3)1-9.indd 9inner 50001new (3)1-9.indd 9 20/7/2560 13:56:1320/7/2560 13:56:13
4-1
4คมอพฒนาและสงเสรม ระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคม
บทท 4 การวางแผนดานพลงงาน (Energy Planning)
เนอหาในบทนจะกลาวถงแนวทางในการปฏบตการวางแผนดานพลงงาน (ขอกาหนด 4.4) และแนวทางการปฏบตในการพฒนาตอยอดจากการจดการพลงงานตามกฎหมายสมาตรฐานสากล รวมทงตวอยางเอกสารทจาเปนเพอนาไปประยกตใชใหสอดคลองกบขอกาหนดดงกลาว
รปท 4-1 แผนภาพแสดงกระบวนการวางแผนดานพลงงาน
แนวทางการปฏบตตามขอกาหนด 4.4.1 ขอกาหนดทวไป (General)
องคกรตองดาเนนการและจดทาระเบยบปฏบตการของกระบวนการวางแผนดานพลงงาน (Energy Planning Procedure) ซงแสดงถงกระบวนการ ขนตอนในการปฏบต และผดาเนนการในการวางแผนดานพลงงาน ทงนการวางแผนดานพลงงานจะตองสอดคลองกบนโยบายพลงงานและนาไปสกจกรรมการปรบปรงสมรรถนะดานพลงงานอยางตอเนอง
ตวอยาง ระเบยบปฏบตงาน “เรองการวางแผนและทบทวนดานพลงงาน” แสดงในภาคผนวก ข.3
การทบทวนดานพลงงาน Inputs ในการวางแผน Outputs ของการวางแผน
A.วเคราะหลกษณะการใช และปรมาณการใชพลงงาน
B.ชบงพนทของลกษณะการใช และปรมาณการใชพลงงาน ทมนยสาคญ (Significant
Energy Use & Consumption)
C.ชบงโอกาสในการปรบปรง สมรรถนะดานพลงงาน
ลกษณะการใชพลงงานในอดตและปจจบน
• ตวแปรทมผลกระทบตอการใชพลงงานทมนยสาคญ
• สมรรถนะดานพลงงาน
SEUs ขอมลฐานพลงงาน EnPIs วตถประสงค เปาหมาย แผนปฏบต
inner 50001new (4)1-22.indd 1inner 50001new (4)1-22.indd 1 20/7/2560 13:58:2520/7/2560 13:58:25
4-2
4คมอพฒนาและสงเสรมระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคม
แนวทางการปฏบตตามขอกาหนด 4.4.2 ขอกาหนดกฎหมายและขอกาหนดอน ๆ (Legal Requirements and Other Requirements)
รปท 4-2 แผนภาพแสดงการดาเนนการตามขอกาหนด 4.4.2 (ขอกาหนดกฎหมายและขอกาหนดอน ๆ (Legal Requirements and Other Requirements))
1. องคกรควรจดทาระเบยบปฏบตงาน เรองกฎหมายและขอกาหนดอน ๆ เพอแสดงขนตอนและผรบผดชอบในการดาเนนการ ตลอดจนวธการเขาถงและการตรวจสอบความเปนปจจบน (Update) ของกฎหมายและขอกาหนดอน ๆ ในเรองของลกษณะการใชพลงงาน ปรมาณการใชพลงงาน และประสทธภาพดานพลงงานทเกยวของกบองคกรหมายเหตสงทจาเปนและมความสาคญยงคอการพจารณารายละเอยดและวตถประสงคของกฎหมายและขอกาหนด ทเกยวของกบลกษณะการใชพลงงาน ปรมาณการใชพลงงาน และประสทธภาพดานพลงงาน ขององคกรวามความจาเปนตองนามาบงคบใชในขอบขายของระบบการจดการพลงงาน โดยทผานมามกฎหมายและขอกาหนดทเกยวของใน 4 ลกษณะดงน 1) กฎหมายและขอกาหนดทเกยวของโดยตรงกบระบบการจดการพลงงานและมผลอยางมนยสาคญตอ
สมรรถนะพลงงานขององคกร เชน พระราชบญญตการสงเสรมการอนรกษพลงงาน (ฉบบท 2) พ.ศ.2550ในบางมาตรา กฎกระทรวงกาหนดมาตรฐาน หลกเกณฑ และวธการจดการพลงงานในโรงงานควบคมและ
การเขาถงกฎหมายและขอกาหนดอน ๆ ในเรอง Energy Use, Energy Consumption,
Energy Efficiency ทเกยวของกบองคกร
EnMR พจารณาความเกยวของ และการนามาบงคบใชในองคกร
จดทาทะเบยนกฎหมาย และสรปสาระสาคญของกฎหมายและ
ขอกาหนดอน ๆ
นากฎหมายและขอกาหนดอน ๆ ทเกยวของ ไปสการปฏบตในองคกร และทวนสอบความ
สอดคลอง
ดาเนนการตรวจสอบความเปนปจจบน (Update) ของกฎหมายและขอกาหนดอน ๆ ทกเดอน
inner 50001new (4)1-22.indd 2inner 50001new (4)1-22.indd 2 20/7/2560 13:58:2620/7/2560 13:58:26
4-3
4คมอพฒนาและสงเสรม ระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคม
อาคารควบคม พ.ศ. 2552 ทงฉบบ เปนตน กฎหมายและขอกาหนดทเกยวของเหลานตองนามา ขนทะเบยน และนาไปสการปฏบตอยางครบถวน
2) กฎหมายและขอกาหนดทเกยวของกบลกษณะการใชพลงงาน แตไมมผลอยางมนยสาคญตอสมรรถนะพลงงานขององคกร เชน พระราชบญญตการพฒนาและสงเสรมพลงงาน พ.ศ. 2535 และพระราชกฤษฎกากาหนดพลงงานควบคม พ.ศ. 2536 กาหนดใหพลงงานไฟฟาซงมขนาดการผลตรวมของแตละแหลงผลตตงแต 200 กโลโวลตแอมแปรขนไป เปนพลงงานควบคม ดงนนถาองคกรใดมการตดตงเครองกาเนดไฟฟาขนาดตงแต 200 กโลโวลตแอมแปรขนไป ตองดาเนนการขออนญาตผลตพลงงานควบคมเปนตน
3) กฎหมายและขอกาหนดทเกยวของโดยตรงกบระบบการจดการพลงงานและมผลอยางมนยสาคญตอสมรรถนะพลงงานขององคกร แตจะนามาบงคบใชในบางกรณ เชน กฎกระทรวง เรอง กาหนดประเภทหรอขนาดของอาคาร และมาตรฐาน หลกเกณฑ และวธการในการออกแบบอาคารเพอการอนรกษพลงงาน พ.ศ. 2552 ซงบงคบใชในกรณการกอสรางหรอดดแปลงอาคารทมขนาดพนทรวมกนทกชนในหลงเดยวกนตงแต 2,000 ตร.ม.ขนไป ตองมการออกแบบเพอการอนรกษพลงงาน เปนตน
4) กฎหมายและขอกาหนดทเกยวของกบอปกรณประสทธภาพสง แตไมมผลตอการบงคบใชกบระบบการจดการพลงงานและไมมผลอยางมนยสาคญตอสมรรถนะพลงงานขององคกร เชน กฎกระทรวงกาหนดกระตกนารอนไฟฟาทมประสทธภาพสง พ.ศ. 2552 กฎกระทรวงกาหนดเครองปรบอากาศทมประสทธภาพสง พ.ศ. 2552 เปนตน เนองจากกฎกระทรวงฯ เหลานมวตถประสงคเพอใชเปนขอแนะนาตอผผลตและผจาหนายอปกรณในการสงเสรมดานประสทธภาพพลงงานและสงเสรมการอนรกษพลงงานซงออกตามมาตรา 23 วรรคหนงและวรรคสาม ของพระราชบญญตการสงเสรมการอนรกษพลงงาน พ.ศ.2535 แกไขเพมเตม พ.ศ. 2550 ในบางกรณจะกลาวอางวาตองนามาเปนเกณฑดานสมรรถนะพลงงานในการจดซออปกรณใหมในองคกรซงองคกรสามารถดาเนนการไดอยแลวในทางปฏบตโดยไมมความจาเปนตองนามาขนทะเบยนกฎหมายขององคกรเนองจากองคกรไมไดถกบงคบใหปฏบตตามกฎกระทรวงเหลาน อกทงมความยงยากในการดาเนนการและไมสอดคลองกบความตองการของขอกาหนด 4.2.2 และไมสอดคลองกบวตประสงคของการออกกฎกระทรวงฯ ดงกลาวดวย
ตวอยาง ระเบยบปฏบตงาน “เรองกฎหมายและขอกาหนดอน ๆ” แสดงในภาคผนวก ข.1
2. วธการเขาถงและการตรวจสอบความเปนปจจบน (Update) ของกฎหมายดานพลงงานสามารถเขาไปดไดทเวบไซดของหนวยงานราชการทเกยวของตวอยางเชน1) เวบไซตของสานกงานราชกจจาณเบกษา (www.ratchakitchs.soc.go.th)2) เวบไซตของกรมพฒนาพลงงานทดแทนและอนรกษพลงงาน (www.dede.go.th)3) เวบไซตของกรมโรงงานอตสาหกรรม (www.diw.go.th)
3. จดทาทะเบยนกฎหมายและสรปสาระสาคญของกฎหมายในสวนทองคกรจะตองดาเนนการและปฏบตตวอยาง “ทะเบยนกฎหมายและขอกาหนดอน ๆ ดานพลงงาน” แสดงในภาคผนวก ข.2
4. ควรตดตามความเปนปจจบนของกฎหมายเปนระยะ ๆ เชน ทก 1 เดอน เพอตรวจสอบวามการเปลยนแปลงหรอยกเลกหรอมกฎหมายดานพลงงานใหม ๆ ทเกยวของกบองคกรหรอไม
inner 50001new (4)1-22.indd 3inner 50001new (4)1-22.indd 3 20/7/2560 13:58:2620/7/2560 13:58:26
4-4
4คมอพฒนาและสงเสรมระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคม
4.4.3 a)• ชบงแหลงพลงงานปจจบน• ประเมนลกษณะการใชและปรมาณการใชพลงงานในอดตและปจจบน
4.4.3 b)
• กาหนดเกณฑในการบงช SEU (Pareto 80%)• ชบงบคลากรทเกยวของกบSEU• ชบงตวแปรทเกยวของกบ SEU• ประเมนสมรรถนะพลงงานในปจจบนของ SEU• ประมาณการลกษณะการใชและปรมาณการใชพลงงานในอนาคต
4.4.3 c) • จดทาเกณฑเพอบงชโอกาสในการปรบปรงสมรรถนะดานพลงงานของ SEU
แนวทางการปฏบตตามขอกาหนด 4.4.3 การทบทวนดานพลงงาน (Energy Review)
รปท 4-3 แผนภาพแสดงการดาเนนการตาม ขอกาหนด 4.4.3 (การทบทวนดานพลงงาน (Energy Review))
1. ขอบเขตของการทบทวนดานพลงงานตองครอบคลมกจกรรมตาง ๆ ดานพลงงานทงหมดทองคกรสามารถควบคมไดภายในขอบขายและขอบเขตทขอการรบรอง เชน การใชพลงงานไฟฟาและเชอเพลงในกระบวนการผลต การใชเชอเพลงสาหรบรถโฟลคลฟทในโรงงาน โดยองคกรตองนาขอมลการใชพลงงานมาทบทวนดานพลงงานดวย แตถาเปนการใชเชอเพลงในการขนสงสนคาหรอการขนสงวตถดบนอกขอบขายและขอบเขตของการขอการรบรองนน องคกรสามารถเลอกนากจกรรมดงกลาวเขารวมในการทบทวนดานพลงงานหรอไมขนอยกบความตองการและขอกาหนดขององคกร
2. ขอมลดานพลงงานทใชในการทบทวนดานพลงงาน สามารถเรมจากขอมลเบองตนทองคกรมอย หรอ อาจใชขอมลจากผลการศกษาดานวศวกรรม หรอ ขอมลจากการดาเนนการตรวจวดดานพลงงาน (Energy Audits /ISO 50002 First edition 2014-07-01 Energy Audits — Requirements with Guidance for Use)
3. ตองจดทาระเบยบปฏบตงาน เรองการวางแผนและทบทวนดานพลงงาน เพอแสดงขนตอน วธการและเกณฑ รวมถงผรบผดชอบในการดาเนนการ ตลอดจนชวงเวลาในการวางแผนและทบทวนดานพลงงานตวอยาง ระเบยบปฏบตงาน “เรองการวางแผนและทบทวนดานพลงงาน” แสดงในภาคผนวก ข.3
ทงนกระบวนการในการดาเนนการทบทวนดานพลงงานมดงน
3.1 ดาเนนการชบงแหลงพลงงานทองคกรใชอยในปจจบนภายในขอบขายและขอบเขตทขอการรบรองฯ เชน- พลงงานไฟฟาทใชในระบบการผลต การบรการ และระบบสนบสนนการผลตและการบรการ ตาง ๆ
เชน กระบวนการฉดพลาสตก หองเยน ระบบอากาศอด สาหรบโรงงานควบคม ระบบปรบอากาศ และระบบแสงสวาง สาหรบอาคารควบคม เปนตน
4.4.3 a)
วเคราะหลกษณะการใชและปรมาณการใชพลงงาน
4.4.3 b)
ชบงพนทของลกษณะการใชพลงงานทมนยสาคญ (SEU)
4.4.3 c)
ชบงโอกาสในการปรบปรงสมรรถนะดานพลงงาน
inner 50001new (4)1-22.indd 4inner 50001new (4)1-22.indd 4 20/7/2560 13:58:2720/7/2560 13:58:27
4-5
4คมอพฒนาและสงเสรม ระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคม
- เชอเพลงทใชสาหรบพลงงานความรอนในกระบวนการผลต เชน นามนเตา ถานหน หรอเชอเพลง ชวมวล เปนตน
- เชอเพลงทใชในระบบการขนสงผลตภณฑ หรอการบรการ ในขอบขายทขอการรบรอง เชน นามน ดเซล กาซปโตรเลยมเหลว (LPG) และ กาซธรรมชาต (NG) เปนตน
- พลงงานทดแทนตาง ๆ เชน พลงงานแสงอาทตย พลงงานชวมวล เปนตน หมายเหต อาจชบงรายละเอยดเพมเตมเชน หมายเลขผใชไฟฟา หมายเลขเครองวดไฟฟา ประเภทผใช
ไฟฟา ประเภทการคดอตราคาไฟฟา ขนาดของหมอแปลง สาหรบพลงงานไฟฟา สวนพลงงานความรอนหรอเชอเพลงอาจระบแหลงในการจดหา เชน กาซธรรมชาตจาก ปตท. เปนตน
3.2 รวบรวมขอมลลกษณะการใชพลงงานและปรมาณการใชพลงงานในอดตและปจจบนขององคกร (อยางนอยควรรวบรวมยอนหลง 1 ป) โดยควรทาเปนตารางขอมลปรมาณการใชพลงงานแตละประเภท ไดแก พลงงานไฟฟาและพลงงานความรอน เชน นามนดเซล นามนเตา ถานหน หรอ LPG เปนตน แยกเปนรายเดอน
3.3 จดทาตารางขอมลแสดงปรมาณผลผลตหรอปรมาณการใหบรการ และปรมาณการใชพลงงานแตละประเภทในแตละเดอน (อยางนอยควรมขอมลยอนหลง 1 ป)
3.4 จากขอมลในขอ 3.3 จดทาเสนกราฟแสดงความสมพนธระหวางปรมาณผลผลตหรอปรมาณการใหบรการและปรมาณการใชพลงงานแตละประเภท รวมทงหาสมการของความสมพนธดงกลาว เชน สมการถดถอยเชงเสน (Simple Linear Regression) ทงนคาความสมพนธของปรมาณการใชพลงงานและปรมาณผลผลตตองไมนอยกวา 80% (R2 ไมนอยกวา 0.8) โดยอาจแยกเปน - เสนกราฟแสดงความสมพนธระหวางปรมาณผลผลตหรอปรมาณการใหบรการกบปรมาณการใช
พลงงานไฟฟา - เสนกราฟแสดงความสมพนธระหวางปรมาณผลผลตหรอปรมาณการใหบรการกบปรมาณการใช
พลงงานความรอน - เสนกราฟแสดงความสมพนธระหวางปรมาณผลผลตหรอปรมาณการใหบรการกบปรมาณการใช
พลงงานรวม หมายเหต : (1) หากองคกรมผลตภณฑหลายประเภทควรจดทาแยกตามชนดของผลตภณฑตามความเหมาะสม หรอ
อาจตองดาเนนการวเคราะหเพอหาสมการถดถอยพหคณ (Multiple Linear Regression) หรอกรณตวแปรทเกยวของ (Relevant Variables) ทมผลตอการใชพลงงานไมไดขนอยกบผลตภณฑประเภทเดยว หรอ ปรมาณการใหบรการในดานเดยว ซงจะสงเกตไดจากกรณท สมการแบบถดถอยเชงเสน (Simple Linear Regression) มคาความสมพนธของปรมาณการใชพลงงานและปรมาณผลผลตนอยกวา 80% (R2 นอยกวา 0.8)
(2) องคกรอาจจดทากราฟแสดงความสมพนธระหวางปรมาณผลผลตหรอปรมาณการใหบรการ กบปรมาณการใชพลงงานลงไปถงระดบเครองจกรอปกรณทมนยสาคญได หากเหนวามจาเปนตอการวเคราะหขอมล
inner 50001new (4)1-22.indd 5inner 50001new (4)1-22.indd 5 20/7/2560 13:58:2820/7/2560 13:58:28
4-6
4 ÙŠĎöČĂóĆçîćĒúąÿŠÜđÿøĉöøąïïÖćøÝĆéÖćøóúĆÜÜćîöćêøåćîÿćÖú (ISO 50001)ÿĞćĀøĆïēøÜÜćîÙüïÙčöĒúąĂćÙćøÙüïÙčö
øĎðìĊę 4-4 ÖøćôÙüćöÿĆöóĆîíŤøąĀüŠćÜñúñúĉêĒúąóúĆÜÜćîĕôôŜć ĒúąĒÿéÜÿöÖćøëéëĂ÷đßĉÜđÿšî (Simple Linear Regression)
3.5 ìĞćÖćøĒÝÖĒÝÜúĆÖþèąÖćøĔßšóúĆÜÜćî (Energy Use) ×ĂÜĂÜÙŤÖøĔĀšöĊÙüćößĆéđÝîĔîĒêŠúąðøąđõì đóČęĂ
ðøąē÷ßîŤĔîÖćøüĉđÙøćąĀŤúĆÖþèąÖćøĔßšóúĆÜÜćîìĊęöĊîĆ÷ÿĞćÙĆâ (SEU) ĒúąÖćøïøĉĀćøÝĆéÖćøéšćîÖćøĔßšóúĆÜÜćîêŠĂĕð đߊî óúĆÜÜćîĕôôŜć : óúĆÜÜćîĕôôŜćĔîøąïïÖćøñúĉê đߊî ĒñîÖđêøĊ÷öñÿöüĆêëčéĉï ĒñîÖñúĉêñúĕöš
ÖøąðŞĂÜ đÙøČęĂÜïéĀ÷ćï đÙøČęĂÜïéúąđĂĊ÷é đÙøČęĂÜÞĊéóúćÿêĉÖ đðŨîêšî óúĆÜÜćîĕôôŜćĔîĂčðÖøèŤÿîĆïÿîčîÖćøñúĉêĒúąĔîÖćøĔĀšïøĉÖćø đߊî øąïïìĞćÙüćöđ÷Ęî øąïïðøĆïĂćÖćý øąïïĒÿÜÿüŠćÜ øąïïĂćÖćýĂĆé ĒúąĕôôŜćĂČęî ė đðŨîêšî
óúĆÜÜćîÙüćöøšĂî : óúĆÜÜćîÙüćöøšĂîĔîÖøąïüîÖćøñúĉêÿĞćĀøĆïēøÜÜćîÙüïÙčö đߊî đêćĀúĂöēúĀą đêćđñćđàøćöĉÙ đêćĂïÿĊ đðŨîêšî ĒúąóúĆÜÜćîÙüćöøšĂîÿĞćĀøĆïĂćÙćøÙüïÙčö đߊî ĀöšĂĕĂîĚĞć đðŨîêšî đßČĚĂđóúĉÜĔîøąïïÖćø×îÿŠÜ đߊî Öćø×î÷šć÷üĆÿéčĔîēøÜÜćî (Fork Lift) Öćø×îÿŠÜüĆêëčéĉïĒúąÿĉîÙšć đðŨîêšî
3.6 éĞćđîĉîÖćøđÖĘïךĂöĎúÝćÖÖćøêøüÝüĆéĀøČĂÖćøðøąđöĉîđóČęĂĀćðøĉöćèÖćøĔßšóúĆÜÜćîøüö×ĂÜúĆÖþèąÖćøĔßšóúĆÜÜćîĒêŠúąðøąđõìĔîךà 3.5 ĔîðŘìĊęñŠćîöć ìĆĚÜîĊĚךĂöĎú×ĂÜðøĉöćèÖćøĔßšóúĆÜÜćîÝćÖöĉđêĂøŤĀøČĂÝćÖÖćøêøüÝüĆéÝąöĊÙüćöîŠćđßČęĂëČĂöćÖÖüŠćÖćøðøąđöĉî ĒêŠĂ÷ŠćÜĕøÖĘêćöÖćøðøąđöĉîēé÷ĔßšĀúĆÖđÖèæŤìĊęđĀöćąÿöÿćöćøëîĞćöćĔßšĔîÖćøĂšćÜĂĉÜĕéšđߊîÖĆî ìĆĚÜîĊĚÙüøóĉÝćøèćëċÜÙüćöđĀöćąÿö×ĂÜêšîìčîĔîÖćøéĞćđîĉîÖćøðøąÖĂïéšü÷ Āöć÷đĀêč : (1) ðøĉöćèÖćøĔßšóúĆÜÜćîĕôôŜć (kWh/yr) = ÖĞćúĆÜĕôôŜć×ĂÜđÙøČęĂÜÝĆÖøĀøČĂĂčðÖøèŤ (kW) x ßĆęüēöÜ
ÖćøĔßšÜćîêŠĂðŘ (hr/yr) x õćøą×ĂÜÜćî (load factor) x ēĂÖćÿĔîÖćøĔßšÜćî (operating factor) (2) ñúøüö×ĂÜðøĉöćèÖćøĔßšóúĆÜÜćîĕôôŜćĒúąÙüćöøšĂî×ĂÜúĆÖþèąÖćøĔßšóúĆÜÜćîĒêŠúąðøąđõì
Ĕî ךà 3.7 êšĂÜĕöŠđÖĉîóúĆÜÜćîøüöìĊęĔßšÜćîÝøĉÜĔîðŘîĆĚî ė
inner 50001new (4)1-22.indd 6inner 50001new (4)1-22.indd 6 22/7/2560 13:35:3322/7/2560 13:35:33
4-7
4คมอพฒนาและสงเสรม ระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคม
3.7 นาขอมลทไดในขอ 3.6 มาจดทากราฟวงกลม (Pie Chart) แสดงสดสวนปรมาณการใชพลงงาน โดยอาจแยกเปน - กราฟวงกลมแสดงสดสวนปรมาณการใชพลงงานไฟฟา - กราฟวงกลมแสดงสดสวนปรมาณการใชพลงงานความรอน - กราฟวงกลมแสดงสดสวนปรมาณการใชพลงงานโดยรวม (โดยแปลงหนวยของปรมาณการใชพลงงาน
ทงหมดเปนหนวยเดยวกน เชน เมกกะจลตอป (MJ/yr))
รปท 4-5 กราฟของสดสวนการใชพลงงานไฟฟาขององคกร
3.8 นาลกษณะการใชพลงงาน (Energy Use) ทแจกแจงไวตามขอ 3.6 มาประเมนหาลกษณะการใชพลงงาน ทมนยสาคญ (Significant Energy Use : SEU) โดยองคกรจะตองกาหนดเกณฑในการบงช SEU ของ องคกรข นเองและจากตวอย างการทบทวนดานพลงงานทแสดงไว ใน International Standard
ISO 50004 (First edition 2014.12.15) Energy Management Systems — Guidance for the Implementation, Maintenance and Improvement of an Energy Management System ทเป น มาตรฐานขอแนะนา สาหรบองคกรในการจดทา นาไปปฏบต คงรกษาไว และการปรบปรงระบบ การจดการพลงงาน ใชเทคนคพาเรโต ในการบงชลกษณะการใชพลงงานทมนยสาคญ ดงแสดงในรปท 4-6
inner 50001new (4)1-22.indd 7inner 50001new (4)1-22.indd 7 20/7/2560 13:58:2920/7/2560 13:58:29
4-8
4คมอพฒนาและสงเสรมระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคม
รปท 4-6 กราฟพาเรโตของปรมาณการใชพลงงานไฟฟา
กาหนดเกณฑในการบงช ลกษณะการใชพลงงานทมนยสาคญ (SEU) คอ ลกษณะการใชพลงงานไฟฟาทมปรมาณการใชพลงงานไฟฟารวมกนมากกวา 80 % ของปรมาณการใชพลงงานไฟฟาทงหมด ซงจะไดลกษณะการใชพลงงานทมนยสาคญ 6 พนท ไดแก
1. แผนกฉดพลาสตก (41.17%)2. ระบบทาความเยน (13.84%)3. ระบบอากาศอด(11.00%)4. แผนกชบพลาสตก(7.81%)5. แผนกอบเมดพลาสตก(5.25%)6. แผนกบดเมดพลาสตก(5.04%)
หมายเหต: เกณฑในการบงช ลกษณะการใชพลงงานทมนยสาคญ (SEU) ขางตน แตละองคกรสามารถกาหนดเองไดตามความเหมาะสมของแตละองคกร
3.9 ดาเนนการชบงตวแปรตาง ๆ ทมผลกระทบลกษณะการใชพลงงานทมนยสาคญ เชน คณภาพของเชอเพลง ภาระความรอน อณหภมและความช นของอากาศ เปนตน เพ อ ใชประกอบการพจารณา การกาหนดขอมลฐานดานพลงงาน (Energy Baseline : EnB) และ ตวชวดสมรรถนะดานพลงงาน (Energy Performance Indicators : EnPI) รวมทงบคลากรทเกยวของในการปฏบตงานซงมผลกระทบตอการใชพลงงานของ SEU แสดงตวอยางในตารางท 4-1
inner 50001new (4)1-22.indd 8inner 50001new (4)1-22.indd 8 20/7/2560 13:58:2920/7/2560 13:58:29
4-9
4คมอพฒนาและสงเสรม ระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคม
ตารางท 4-1 การชบงตวแปรและบคลากรทมผลตอการใชพลงงานทมนยสาคญ
SEU Area SEU Equipment ตวแปรทเกยวของ
(Relevant Variable) สงผลตอ SEU
บคลากรทเกยวของ
ระดบบรหาร ระดบปฏบตการ แผนกฉดพลาสตก
เครองฉดพลาสตก ปรมาณการผลต หวหนาแผนก INJ. ชางเทคนค (INJ) และOperation
ชนดของผลตภณฑ หวหนาแผนก INJ. ชางเทคนค (INJ) และOperation
ความถการเปลยนแมพมพ
หวหนาแผนกขนแมพมพ
ชางเปลยนแมพมพ / วางแผนผลต
เครองอบเมดพลาสตก
ปรมาณการผลต หวหนาแผนก INJ. ชางเทคนค (INJ) และOperation
เครองบดเมดพลาสตก
ปรมาณการผลต หวหนาแผนก INJ. ชางเทคนค (INJ) และOperation
ระบบทาความเยน ปรมาณการผลต หวหนาแผนก INJ. ชางเทคนค (INJ) และOperation
ชนดของผลตภณฑ หวหนาแผนก INJ. ชางเทคนค (INJ) และOperation
อณหภมอากาศภายนอก หวหนาแผนก INJ. ชางเทคนค (INJ) และOperation
แผนกชบพลาสตก
กระบวนการชบพลาสตก
ปรมาณการผลต หวหนาแผนก CPP. หวหนากะ/ผชวยหวหนากะ ชนดของผลตภณฑ หวหนาแผนก CPP. หวหนากะ/ผชวยหวหนากะ ความเขมขนของสารเคม หวหนาแผนก MN. วางแผนผลต / ชาวเทคนค /
หวหนากะ เวลาในการชบ หวหนาแผนก CPP. หวหนากะ/ผชวยหวหนากะ
ระบบอากาศอด
เครองอดอากาศ ปรมาณการผลต หวหนาแผนกฝายผลต หวหนากะ/ผชวยหวหนากะ
ปรมาณการผลต หวหนาแผนกฝายผลต หวหนากะ/ผชวยหวหนากะ
หมายเหต : (1) ตวแปรทเกยวของ หมายถง ตวแปรทสามารถแสดงปรมาณได ซงสงผลตอสมรรถนะพลงงานและมการเปลยนแปลง
อยเปนประจา ตวอยาง เชน พารามเตอรในการผลต (ปรมาณผลผลต อตราการผลต) เงอนไขของสภาพอากาศ (อณหภมภายนอก) ชวโมงการทางาน พารามเตอรในการปฏบตการ (อณหภมในการทางาน) เปนตน
(2) Condition หมายถง เงอนไขหรอสภาพของเครองจกร หรอกระบวนการ ทสงผลตอสมรรถนะพลงงาน โดย Condition ดงกลาวหากไมไดกาหนดเกณฑหรอวธในการปฏบตงานทเหมาะสมจะสงผลตอปรมาณการใชพลงงานทสงขน หรอสมรรถนะดานพลงงานทลดลง
inner 50001new (4)1-22.indd 9inner 50001new (4)1-22.indd 9 20/7/2560 13:58:3020/7/2560 13:58:30
4-10
4คมอพฒนาและสงเสรมระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคม
3.10 ดาเนนการตรวจประเมนสมรรถนะดานพลงงานปจจบนของเครองจกรอปกรณ รวมถงกระบวนการ ในการผลตของ SEU เพอใหทราบถงการสญเสยดานพลงงานและโอกาสในการปรบปรงสมรรถนะ ดานพลงงาน ตวอยางในการตรวจประเมนสมรรถนะดานพลงงาน มดงน
เครองอดอากาศ พจารณาปรมาณการใชพลงงานไฟฟาตอปรมาตรของการผลตอากาศอด (ทอณหภมอากาศ 32 ๐C) เชน 5.25 kW/m3/min at 32๐ C
ระบบทาความเยน พจารณาคาสมรรถนะดานพลงงานในการทาความเยน (Coefficient of Performance of Refrigeration System : COP)
กระบวนการผลต พจารณาการใชพลงงานตอหนวยการผลต (Energy Intensity) เชน เครองฉดพลาสตกมสมรรถนะพลงงานในปจจบนเทากบ 12.50 kWh/kg เปนตน
กรณทกระบวนการผลตหรอเครองจกรอปกรณทไมมตวแปรทเกยวของทสงผลกระทบตอการใชพลงงาน สามารถใชปรมาณการใชพลงงานในอดต เปนคาสมรรถนะดานพลงงานปจจบนได เชน ระบบแสงสวาง เปนตน
3.11 ทาการประมาณการลกษณะการใชและปรมาณการใชพลงงานในอนาคตโดยใชสมการแสดงความสมพนธ ทไดจากขอ 3.4 โดยอาจประมาณการทกชวง 3 เดอน 6 เดอนหรอ 1 ปขางหนา ตามความเหมาะสม ซงตองมขอมลประมาณการปรมาณการผลต หรอปรมาณการบรการ ทคาดการณในอนาคตกอน โดยการแทนคาปรมาณการผลต หรอปรมาณการบรการ (คา X) ในสมการทไดจาก ขอ 3.4 (y=47.943x+115957) เพอใหไดปรมาณการใชพลงงานไฟฟา (คา Y) ทคาดไวในชวงเวลาดงกลาว
3.12 ดาเนนการชบงและจดลาดบความสาคญของลกษณะการใชพลงงานทมนยสาคญ และบนทกโอกาส ในการปรบปรงสมรรถนะดานพลงงาน โดยอาจพจารณาใหคะแนนจากกฎหมายและขอกาหนดอน ๆ ศกยภาพในการปรบปรง โอกาสในการใชพลงงานหมนเวยน โอกาสในการใชพลงงานอน ๆ ตวอยาง ของเกณฑในการพจารณาแสดงในตารางท 4-2
ตารางท 4-2 เกณฑในการชบงโอกาสในการปรบปรงดานสมรรถนะดานพลงงาน
หวขอการประเมน ระดบคะแนน 1
ระดบคะแนน 2
ระดบคะแนน 3
ระดบคะแนน 4
ความสอดคลองกบขอกาหนดกฎหมายและขอกาหนดอน ๆ ดานพลงงาน
หากไมสอดคลองตองดาเนนการปรบปรง
ศกยภาพในการปรบปรง (% Saving) < 1% 1-3% 3-5% >5% โอกาสในการใชพลงงานหมนเวยน เชน พลงงานแสงอาทตย (% ปรมาณการผลตตอปรมาณการใชพลงงานรวม)
< 1% 1-3% 3-5% >5%
โอกาสในการใชพลงงานอน ๆ เชน พลงงานเหลอทง พลงงานจากของเสย (% Saving)
< 1% 1-3% 3-5% >5%
โอกาสในการออกแบบใหม ดดแปลง หรอบรณะขนใหม (อายการใชงานของเครองจกร/อปกรณ)
< 5 ป 5-10 ป 10-15 ป > 15 ป
inner 50001new (4)1-22.indd 10inner 50001new (4)1-22.indd 10 20/7/2560 13:58:3020/7/2560 13:58:30
4-11
4คมอพฒนาและสงเสรม ระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคม
เกณฑในการบงชและจดลาดบ หากลกษณะการใชพลงงานทมนยสาคญใดมคะแนนรวมจากผลการประเมนในทกดานมากกวา 7 คะแนน หรอไมสอดคลองกบขอกาหนดกฎหมายและขอกาหนดอน ๆ ดานพลงงานจะถอวามโอกาสในการปรบปรง โดยจะตองนาไปพจารณากาหนดมาตรการอนรกษพลงงานตอไป
หมายเหต: เกณฑในในการชบงโอกาสในการปรบปรงดานสมรรถนะดานพลงงานขางตนแตละองคกรสามารถกาหนดเองไดตามความเหมาะสมของแตละองคกร
3.14 การทบทวนดานพลงงานควรทาอยางนอยปละ 1 ครง และจดเกบผลของการทบทวนไวเปนบนทก (อาจทาในชวงตนป เพอเปนขอมลในการจดทารายงานการจดการพลงงานสงในเดอนมนาคมของทกป ตามกฎหมายสาหรบโรงงานควบคมหรออาคารควบคม)
แนวทางการปฏบตตามขอกาหนด 4.4.4 ขอมลฐานดานพลงงาน (Energy Baseline (s))
กระบวนการในการจดทาขอมลฐานดานพลงงาน (Energy Baselines : EnB) นนมความจาเปนตองพจารณาร วมกบ ตวช ว ดสมรรถนะด านพลงงาน ( Energy Performance Indicators : EnPI) เน องจากในระบบการ จดการพลงงานตองการใหมการแสดงผลของการปรบปรงสมรรถนะดานพลงงานตามเปาหมายดานพลงงานทกาหนดไว ดงนนการวดสมรรถนะดานพลงงาน คอการเปรยบเทยบถงการเปลยนแปลงของสมรรถนะดานพลงงานจากผลตาง ของ EnPIs เมอเปรยบเทยบกบ EnB ในชวงเวลาทกาหนดไว ทงนกระบวนทใชเปนแนวทางในการปฏบตครงนจะอางองจาก International Standard ISO 50006 Energy Management Systems- Measuring Energy Performance Using Energy Baselines ( EnB) and Energy Performance Indicators ( EnPI) — General Principles and Guidance Management System (First edition 2014.12.15) มาตรฐานขอแนะนา สาหรบองคกรในการวด การเปลยนแปลงของสมรรถนะดานพลงงาน โดยใชขอมลฐานดานพลงงาน (Energy Baselines) และตวชวดสมรรถนะพลงงาน (Energy Performance Indicators) สาหรบระบบการจดการพลงงาน ดงแสดงในรปท 4-7
การพฒนาตอยอดจากการจดการพลงงานตามกฎหมาย: สถานประกอบการทเปนโรงงานควบคมและอาคารควบคมนน แนวทางปฏบตในขอท 3.3 ถงขอท 3.11 สามารถใชขอมลจากการดาเนนการในขนตอน 4 การประเมนศกยภาพในการอนรกษพลงงาน ของการจดการพลงงานตามกฎหมายมาใชไดทงหมด (ยกเวนกรณขอบขายของระบบการจดการพลงงานทกาหนดนครอบคลมการใชพลงงานในการขนสงวตถดบและสนคา ตองดาเนนการทบทวนการใชพลงงานในสวนของการใชเชอเพลงในการขนสงนนดวย)
inner 50001new (4)1-22.indd 11inner 50001new (4)1-22.indd 11 20/7/2560 13:58:3120/7/2560 13:58:31
4-12
4คมอพฒนาและสงเสรมระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคม
รปท 4-7 ความสมพนธระหวาง EnPI EnB และเปาหมายดานพลงงาน (ทมา ISO 50006:2014)
1. การจดทาขอมลฐานดานพลงงานและการรวบรวมขอมลขอมลฐานดานพลงงาน (Energy Baseline : EnB) เปนขอมลแสดงปรมาณทใชอางองเพอการเปรยบเทยบสมรรถนะดานพลงงานขององคกร กระบวนการ ระบบ และ เครองจกรหลกทมนยสาคญ ในชวงเวลาทกาหนด(ขอมลพลงงานในอดต) กบขอมลดานพลงงานซงแสดงถงการเปลยนแปลงของสมรรถนะดานพลงงานในอนาคต (หลงจากการปรบปรงสมรรถนะพลงงานหรอชวงเวลาทกาหนดใหรายงานผล) ซงอธบายใหเขาใจงายขนมนคอการเปรยบเทยบตวชวดสมรรถนะดานพลงงาน (Energy Performance Indicators : EnPI)ในปจจบนกบขอมลฐานดานพลงงานนนเอง ผลตางทเกดขนคอ สมรรถนะพลงงานทเปลยนแปลงไปดงนนในการกาหนดและจดทาฐานขอมลดานพลงงาน จะดาเนนการดงน
1.1 การกาหนดชวงเวลาของขอมลทเหมาะสม ตองกาหนดชวงเวลาของขอมลในการจดทาขอมลฐานดานพลงงานทเหมาะสม โดยตอง พจารณา ถงลกษณะธรรมชาตในการดาเนนการ ชวงเวลาของขอมลตองเพยงพอตอการเปลยนแปลงของตวแปร เชน การเปลยนแปลงของฤดกาลในการผลต สภาพอากาศ โดยชวงเวลาในการรวมรวบขอมลควรเปนดงน 1 ป เปนชวงเวลาทนยมใชกนมากทสดเนองจากเปนชวงเวลาทครอบคลมชวงเวลาทสงผล ตอสมรรถนะพลงงานทงดานการผลต การบรการ หรอฤดกาล
นอยกวา 1 ป ใชในกรณทลกษณะการใชพลงงานและปรมาณการใชพลงงานมความคงทตลอดทงป และการใชชวงเวลาสน ๆ สามารถครอบคลมชวงฤดกาลของการดาเนนการในการผลต หรอการบรการ
มากกวา 1 ป ใชในกรณการผลตตามชวงฤดกาลหรอแนวโนมของธรกจสามารถรวมคาของ EnB ของหลาย ๆ ปเขาดวยกนได เชน ชวงในการผลตม 2-3 เดอนใน 1 ป ตวอยางเชน โรงงานผลตนาตาลทราย
inner 50001new (4)1-22.indd 12inner 50001new (4)1-22.indd 12 20/7/2560 13:58:3220/7/2560 13:58:32
4-13
4คมอพฒนาและสงเสรม ระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคม
1.2 การจดทาขอมลฐานดานพลงงาน การจดทาขอมลฐานดานพลงงาน เบองตนตองทาความเขาใจใหชดเจนกอนวา สมรรถนะดานพลงงาน ทเราตองการวดนนมอะไรบาง และควรจะวดดวยวธการใดถงจะเหมาะสม รวมถงตองทาความเขาใจ ตอดวยวาขอมลฐานดานพลงงานมตวแปรอะไรบางทเกยวของและมผลตอสมรรถนะดานพลงงาน ตวอยางเชน ถาตองการจดทาขอมลฐานดานพลงงานของ โรงแรมแหงหนง ตวแปรทเกยวของและมผลตอปรมาณการใชพลงงานของโรงแรมม 2 สวนคอ ปรมาณการใชบรการ และ อณหภมภายนอก (เนองจาก การใชพลงงานสวนใหญของโรงแรม คอ ระบบปรบอากาศ) ดงนน ขอมลฐานดานพลงงาน ของโรงแรมจะใชขอมลการใชพลงงานยอนหลง 1 ป โดยตองหาสมการความสมพนธระหวางปรมาณการใชพลงงาน กบปรมาณการใหบรการ และอณหภมภายนอก โดยอาจตองใชการวเคราะห ดวย Multiple Linear Regression ในการสรางสมการของปรมาณการใชพลงงาน เพอใชในการเปรยบเทยบการเปลยนแปลง ซงสมการทไดคอสมการของ EnPI ของโรงแรมนนเอง
ถาตองการจดทาขอมลดานพลงงานของหมอไอนา ทใชในกระบวนการผลต ซงคงตองวดสมรรถนะพลงงานใน 2 ดาน คอ o ดานสมรรถนะพลงงานของหมอไอนา (Energy Efficiency) เชน ประสทธภาพในปจจบน
ของหมอไอนา (EnB) เทากบ 82.5%o สมรรถนะพลงงานของกระบวนการในการใชไอนาในการผลต (Energy Intensity) เชน การใช
พลงงานจากไอนาในกระบวนการผลตในป 2559 เทากบ 86 MJ/kg เปนตน
ในการปฏบตองคกรตองทาการปรบขอมลฐานดานพลงงานในกรณตาง ๆ ดงตอไปน
- EnPIs ปจจบนไมสะทอนตอลกษณะการใชและปรมาณการใชพลงงานขององคกรอกตอไป เชน แนวโนมของ EnPIs ดขนอยางชดเจนเมอทาโครงการอนรกษพลงงานไปแลว
- มการเปลยนแปลงทสาคญในกระบวนการ รปแบบการปฏบตงาน หรอระบบพลงงาน เชน ปรบเปลยนเครองจกรหรอกระบวนการผลตทมนยสาคญใหม มการผลตผลตภณฑชนดใหม มการเปลยนจากการใชนามนเตาในหมอไอนาเปนกาซธรรมชาต เปนตน
- ตามวธการทไดกาหนดไวกอนหนา เชน เมอทาการผลตไปจนเกนชวงระดบการผลตหนง ๆ แลว จะตองใชสมการในการหาขอมลฐานดานพลงงานใหมตามทกาหนดไว เนองจากมการเปลยนแปลงปรมาณการใชพลงงานอยางชดเจน
องคกรตองจดทาขอมลฐานดานพลงงานไวเปนบนทกในระบบการจดการพลงงาน
inner 50001new (4)1-22.indd 13inner 50001new (4)1-22.indd 13 20/7/2560 13:58:3220/7/2560 13:58:32
4-14
4คมอพฒนาและสงเสรมระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคม
แนวทางการปฏบตตามขอกาหนด 4.4.5 ตวชวดสมรรถนะดานพลงงาน (Energy Performance Indicators)
ผบรหารหรอ EnMR จะตองพจารณากาหนดและบงชตวชวดสมรรถนะดานพลงงาน (Energy Performance Indicators : EnPI) ขององคกรตามความเหมาะสม เพอเฝาตดตามและตรวจวดสมรรถนะดานพลงงาน โดยการกาหนดควรแบงเปน
EnPIs ในระดบบรหาร - EnPIs ในระดบองคกร - EnPIs ในระดบผลตภณฑ (ถามขอมลปรมาณการใชพลงงานแยกแตละผลตภณฑ)
EnPIs ในระดบปฏบตการ - EnPIs ของลกษณะการใชพลงงาน หรอกระบวนการทมนยสาคญ(SEU) - EnPIs ของเครองจกร อปกรณหลกของลกษณะการใชพลงงาน หรอกระบวนการทมนยสาคญ
(SEU)
ทงนแนวทางในการปฏบตจะอางองวธการปฏบตจาก International Standard, ISO 50006 โดยมรายละเอยดดงน
1. การบงช EnPIs1.1 การกาหนดขอบเขตของ EnPIs
โดยทวไปแลวขอบเขตของระบบการจดการพลงงานประกอบดวยพนทหรอกจกรรมภายในองคกร ทดาเนนการจดการดานสมรรถนะพลงงาน ดงนนในการวดสมรรถนะดานพลงงานจาเปนตองกาหนดขอบเขตของการวดทเหมาะสมของแตละ EnPI โดยขอบเขตของ EnPI อาจมการทบซอนกนได ทงนขอบเขต EnPI ม 3 ระดบ คอ องคกร ระบบ และเครองจกรอปกรณ/กระบวนการ ดงแสดงใน ตารางท 4-3
ตารางท 4-3 การแบงขอบเขตของ EnPI 3 ระดบ ระดบขอบเขตของ EnPI รายละเอยด องคกร (Organization) ขอบเขตของ EnPI ทสามารถกาหนดโดยรอบของอาณาเขตทางกายภาพของโรงงาน ของอาคาร
ของกระบวนการ ของเครองจกรอปกรณ ทรวมเขาในความรบผดชอบของระบบการจดการพลงงานเพยงหนงเดยว ของทม ของกลมหรอหนวยธรกจ ทกาหนดขนโดยองคกร
ระบบ (System) ขอบเขตของ EnPI ทสามารถกาหนดโดยอาณาเขตทางกายภาพของ กลมของกระบวนการ กลมเครองจกรอปกรณททางานแลวมผลกระทบตอการใชพลงงานอยางมนยสาคญ (SEU) ทองคกรตองการควบคมและปรบปรงใหดขน
เครองจกรอปกรณ/กระบวนการ(Individual)
ขอบเขตของ EnPI ทสามารถกาหนดโดยอาณาเขตทางกายภาพ ของเครองจกรอปกรณ ของกระบวนการ เพยงหนงเดยว ทองคกรตองการควบคมและปรบปรงใหสมรรถนะดานพลงงานดขน
inner 50001new (4)1-22.indd 14inner 50001new (4)1-22.indd 14 20/7/2560 13:58:3220/7/2560 13:58:32
4-15
4คมอพฒนาและสงเสรม ระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคม
รปท 4-8 การแบงขอบเขตของ EnPI 3 ระดบ (ทมา ISO 50006:2014)
1.2 การกาหนดและแสดงปรมาณแหลงพลงงาน เมอกาหนดขอบเขตของ EnPI แลวควรตองจดทาแผนภาพการใชพลงงานทงหมดในขอบเขตนน ๆ ซงอาจเรยกวา “Energy Map” หรอ “Fence Diagram” ดงแสดงไวในรปท 4-9
รปท 4-9 แผนภาพการใชพลงงาน (Energy Map) (ทมา ISO 50006:2014)
Factory 2
Factory 3
Factory 1
inner 50001new (4)1-22.indd 15inner 50001new (4)1-22.indd 15 20/7/2560 13:58:3320/7/2560 13:58:33
4-16
4 ÙŠĎöČĂóĆçîćĒúąÿŠÜđÿøĉöøąïïÖćøÝĆéÖćøóúĆÜÜćîöćêøåćîÿćÖú (ISO 50001)ÿĞćĀøĆïēøÜÜćîÙüïÙčöĒúąĂćÙćøÙüïÙčö
ĒñîõćóÖćøĔßšóúĆÜÜćîÝąĒÿéÜÖćøĔßšóúĆÜÜćîìĆĚÜĀöé ìĆĚÜéšćîđךćĒúąéšćîĂĂÖ×ĂÜ×Ăïđ×ê×ĂÜ EnPI àċęÜÿćöćøëĒÿéÜëċÜêĞćĒĀîŠÜÖćøêĉéêĆĚÜöĉđêĂøŤüĆéðøĉöćèÖćøĔßšóúĆÜÜćîĒúąÖćøĕĀúđüĊ÷î×ĂÜñúñúĉêĔîÖøąïüîÖćøàċęÜöĊÙüćöÿĞćÙĆâĔîÖćøüĉđÙøćąĀŤĒúąÝĆéìĞć EnPI đߊî ÖćøĔßšóúĆÜÜćîĕôôŜć ÖćøĔßšđßČĚĂđóúĉÜ ÖćøđðúĊę÷îĒðúÜ×ĂÜðøĉöćèđßČĚĂđóúĉÜĔîëĆÜîĚĞćöĆî øüöëċÜÖćøĔßšóúĆÜÜćîĂČęî ė đߊî ĕĂîĚĞćĒúąîĚĞćđ÷Ęî ÖćøüĆéìĆĚÜĀöéÙüøÝąêšĂÜöĊÖćøìüîÿĂïÙüćöëĎÖêšĂÜĒúąĒöŠî÷Ğć×ĂÜđÙøČęĂÜöČĂüĆéĒúąÖćøüĆéîĆĚîéšü÷
1.3 ÖćøÖĞćĀîéĒúąĒÿéÜðøĉöćè×ĂÜêĆüĒðøìĊęđÖĊę÷üךĂÜ êĆüĒðøìĊęđÖĊę÷üךĂÜìĊęÿŠÜñúÖøąìïêŠĂÿöøøëîąéšćîóúĆÜÜćîêšĂÜÖĞćĀîéĒúąĒÿéÜðøĉöćèĔîĒêŠúą×Ăïđ×ê×ĂÜ EnPI àċęÜđðŨîÿĉęÜìĊęÿĞćÙĆâìĊęêšĂÜóĉÝćøèćüŠćêĆüĒðøìĊęđÖĊę÷üךĂÜđĀúŠćîĆĚîÿŠÜñúêŠĂÿöøøëîąéšćîóúĆÜÜćîĂ÷ŠćÜöĊîĆ÷ÿĞćÙĆâöćÖ ÿŠÜñúîšĂ÷ ĀøČĂĕöŠÿŠÜñúđú÷ êĆüĂ÷ŠćÜ×ĂÜêĆüĒðøìĊęđÖĊę÷üךĂÜ đߊî ðøĉöćèñúñúĉê ðøĉöćèÖćøĔßšïøĉÖćø ĒúąĂčèĀõĎöĉĂćÖćýõć÷îĂÖ đðŨîêšî ÝćÖøĎðìĊę 4-10 đðŨîêĆüĂ÷ŠćÜìĊęĒÿéÜëċÜ êĆüĒðøÖĆïøąéĆïÙüćöÿĞćÙĆâ×ĂÜêĆüĒðøêŠĂðøĉöćèÖćøĔßšóúĆÜÜćî
øĎðìĊę 4-10 ÙüćöÿĆöóĆîíŤøąĀüŠćÜêĆüĒðøÖĆïøąéĆïÙüćöÿĞćÙĆâ×ĂÜêĆüĒðøêŠĂðøĉöćèÖćøĔßšóúĆÜÜćî
1.4 ÖćøÖĞćĀîéĒúąĒÿéÜðøĉöćèðŦÝÝĆ÷ÙÜìĊę (Static factor) êĆüĒðøìĊęđÖĊę÷üךĂÜîĆĚîÝąöĊÖćøđðúĊę÷îĒðúÜĂ÷ĎŠđðŨîðøąÝĞć (Routinely Change) đߊî ðøĉöćèÖćøñúĉêĒúąÙčèõćóĔîÖćøñúĉê ĒêŠðŦÝÝĆ÷ÙÜìĊęîĆĚîÝąĕöŠöĊÖćøđðúĊę÷îĒðúÜïŠĂ÷îĆÖ đߊî ÿĆéÿŠüîĔîÖćøñúĉêÿĉîÙšć (Product Mix) ßĆęüēöÜÖćøìĞćÜćî×ĂÜĂćÙćø ĂÜÙŤÖøêšĂÜïĆîìċÖđÜČęĂîĕ××ĂÜðŦÝÝĆ÷ÙÜìĊęđöČęĂÝĆéìĞć EnPI Ēúą EnB ĒúąöĊÖćøìïìüîöĆîĂ÷ĎŠêúĂéđüúć ĒöšüŠćðŦÝÝĆ÷ÙÜìĊęÝąéĎđĀöČĂîÝąĕöŠöĊÖćøđðúĊę÷îĒðúÜøąĀüŠćÜߊüÜđüúćìĊęøć÷Üćîñú ĒêŠöĆîÿćöćøëìĊęÝąđðúĊę÷îĒðúÜđðŨîêĆüĒðøìĊęđÖĊę÷üךĂÜĕéšĔîĂîćÙê ëšćöĊÖćøđðúĊę÷îĒðúÜ×ĂÜđÜČęĂîĕ× êĆüĂ÷ŠćÜ×ĂÜðŦÝÝĆ÷ÙÜìĊęìĊęöĊýĆÖ÷õćóÿćöćøëđðúĊę÷îÝćÖðŦÝÝĆ÷ÙÜìĊęđðŨîêĆüĒðøìĊęđÖĊę÷üךĂÜĕéš éĆÜĒÿéÜĔî êćøćÜìĊę 4-4
a) êĆüĒðøìĊęöĊîĆ÷ÿĞćÙĆâÿĎÜ b) êĆüĒðøìĊęöĊîĆ÷ÿĞćÙĆâîšĂ÷ c) êĆüĒðøìĊęĕöŠöĊîĆ÷ÿĞćÙĆâ
600
400
200
0
60
40
20
Ener
gy C
onsu
mpt
ion
0 25 50 75 100 125 150 Example Variable
600
400
200
0
60
40
20
Ener
gy C
onsu
mpt
ion
0 25 50 75 100 125 150 Example Variable
600
400
200
0
60
40
20En
ergy
Con
sum
ptio
n
0 25 50 75 100 125 150 Example Variable
inner 50001new (4)1-22.indd 16inner 50001new (4)1-22.indd 16 24/7/2560 12:35:4124/7/2560 12:35:41
4-17
4คมอพฒนาและสงเสรม ระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคม
ตารางท 4-4 ตวอยางของปจจยคงททมศกยภาพ ปจจยคงท รายละเอยด เงอนไขซงจะเปลยนปจจยคงทเปนตวแปรทเกยวของ
ดานการผลต ผลตภณฑทผลตในโรงงาน โรงงานไดผลตผลตภณฑใหมและ/หรอเปลยนสดสวนในการผลต
กะการทางานตอวน โรงงานทางานแบบมกะตอวนทางาน การเปลยนแปลงจานวนกะตอวนมากขนหรอนอยลงซงมผลตอปรมาณการใชพลงงานอยางมนยสาคญ
ปรมาณผใชอาคาร รปแบบการใชพลงงานของอาคารมาจากผเชาในปจจบน
การเปลยนแปลงผเชามผลตอการเปลยนรปแบบการใชพลงงานของอาคาร
พนท ขนาดของอาคารทถกกาหนดเปนสวนหนงของระบบการจดการพลงงาน
การขยายพนทของอาคารมผลโดยตรงตอปรมาณการใชพลงงาน
1.5 การกาหนดคา EnPIs เมอองคกรไดเลอก EnPI ทเหมาะสมไวแลวปจจยสาคญในการพจารณา คอขอมลของผใชงานและความสามารถในการวดสมรรถนะดานพลงงานในรปของปรมาณหรอแสดงจานวนได รปแบบหลกของ EnPI มดงน คาดานพลงงาน (Energy Value) อตราสวน (Ratio) ซงไดมาจากคาการวด เชน ประสทธภาพพลงงาน โมเดลทางสถต (Statistical Model) เชน สมการถดถอยเชงเสนและไมเชงเสน โมเดลเชงวศวกรรมศาสตร (Engineering Based Model)
หมายเหต โมเดลทางดานสถตและดานวศวกรรมทใชประมาณการคาของปรมาณการใชพลงงาน (Energy Consumption) วตถประสงคเพอนาขอมลดานพลงงานไปเปรยบเทยบกนในเงอนไขทเทาเทยมกน ถามการเปลยนแปลงของตวแปรทเกยวของ รปแบบตาง ๆ ทกาหนดขนสวนมากไดอธบายถงความสมพนธระหวางคาของพลงงานและตวแปรทเกยวของในชวงเวลาฐาน
องคกรตองเสนอรปแบบของ EnPI ใหสอดคลองกบความตองการของผใชงานและความเหมาะสมในการวดสมรรถนะดานพลงงาน รปแบบของ EnPI อาจจะกาหนดไดตามรปแบบทแสดงไวในตารางท 4-5 ถงตารางท 4-8
ตารางท 4-5 ตวอยางการกาหนด EnPI และการนาไปใชประโยชน-คาพลงงานจากการวด (Measured Energy Value)
รปแบบของ EnPI การใชประโยชน ตวอยาง ขอดอย คาพลงงานจากการวด (Measured Energy Value)
คาการวดการใชพลงงานทลดลง การวดผลการประหยดพลงงาน การเฝาระวงและควบคมพลงงานคงคลงและตนทน
ทาความเขาใจแนวโนมดานปรมาณการใชพลงงาน
เมอคาการวดปรมาณการใชพลงงานทไดจากมเตอรมหรอไมม Conversion Factor
ปรมาณการใชพลงงานของระบบไฟฟาแสงสวาง (kWh)
ปรมาณการใชเชอเพลงของBoilers (GJ) ปรมาณการใชพลงงานไฟฟา (kWh) ระหวาง Peak hours
ความตองการพลงไฟฟาสงสด (kW) ผลการประหยดพลงงานรวม (GJ) จากการปรบปรงประสทธภาพ
ไมไดรวมถงผลทเกดขนจากการเปลยนแปลงของตวแปร
การใหผลทคลาด เคลอนจากการใชงาน ทมากทสด
ไมไดวดถงประสทธภาพดานพลงงาน
inner 50001new (4)1-22.indd 17inner 50001new (4)1-22.indd 17 20/7/2560 13:58:3420/7/2560 13:58:34
4-18
4คมอพฒนาและสงเสรมระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคม
ตารางท 4-6 ตวอยางการกาหนด EnPI และการนาไปใชประโยชน-อตราสวนของคาจากการวด (Ratio of Measured Valve)
รปแบบของ EnPI การใชประโยชน ตวอยาง ขอดอย อตราสวนของคาจากการวด (Ratio of measured valve)
การเฝาระวงประสทธภาพพลงงานของระบบซงมตวแปรทเกยวของตวแปรเดยว
เฝาระวงระบบซงไมม Base load หรอมนอยมาก
ใชเปนคามาตรฐานในการเปรยบเทยบสาหรบหลายๆ องคกร (Benchmarking)
แสดงคาดานประสทธภาพพลงงาน ทาความเขาใจแนวโนมดานปรมาณการใชพลงงาน
สามารถแสดงประสทธภาพพลงงานของเครองจกรและระบบใดระบบหนง
kWh/ton สาหรบการผลต GJ/unit ของผลตภณฑ kWh/m2 ของพนทบรการ GJ/man-day ลตรของนามนเชอเพลงตอผโดยสารตอกโลเมตร
ประสทธภาพ Boiler (%) พลงงานปอนเขา/พลงงานปอนออก
(heat rate ของเครองกาเนดไฟฟา) kWh/MJ สาหรบระบบระบายความรอน kW/Nm3 สาหรบระบบอากาศอด L/100 km kWh/มลคาเพมในหนวยของเงน kWh/หนวยของการขาย
ไมรวมถง Base Load และผลของการใชพลงงานทไมเป น เช ง เส น จะท า ใหมคลาดเคลอนสาหรบโรงงานทม base load ขนาดใหญ
ตารางท 4-7 ตวอยางการกาหนด EnPI และการนาไปใชประโยชน- โมเดลทางสถต (Statistical Model) รปแบบของ EnPI การใชประโยชน ตวอยาง ขอดอย โมเดลทางสถต (Statistical Model)
ระบบซงมตวแปรหลายตว ระบบทม Baes Load เปนปรมาณการใชพลงงาน
การเปรยบเทยบทตองการปรบใหอยในสภาพปกต (Normalization)
รปแบบของระบบทมความซบซอนซงมความสมพนธระหวางสมรรถนะดานพลงงานและตวแปรทเกยวของทสามารถแสดงปรมาณได
สมรรถนะพลงงานขององคกรทมตวแปรหลายตวแปร
แสดงความสมพนธระหวางปรมาณการใชพลงงานกบตวแปรทเกยวของ
สมรรถนะดานพลงงานในการผลตกบผลตภณฑ 2 แบบขนไป
สมรรถนะพลงงานของโรงงานทม Base Load
สมรรถนะดานพลงงานของโรงแรมทมตวแปรคอ อตราผใชบรการและอณหภมภายนอก
ความสมพนธระหวางปรมาณการใชพลงงานของพดลมหรอปมนาและอตราการไหล
สาหรบรปแบบทมตวแปรหลายตวเปนเรองยากทจะกาหนดรปแบบขนมาและอาจตองใชเวลาคอนขางมากเพอใหมความถกตองแมนยา
อาจมความไมชดเจนถาม Residual Error ซงทาใหโมเดลทจดทาขนมความผดพลาดหรอทาใหไมสามารถควบคมปรมาณการใชพลงงานได
อาจเกดความคลาดเคลอนไดถาไมมการทดสอบทางดานสถต
ตองการความเขาใจอยางละเอยดของระบบในการกาหนดรปแบบหนาททถกตองของความสมพนธทถกคาดหมายเมอขอมลไมเปนเชงเสน
โมเดลจาเปนตองคงรกษาไวเพอยนยนผลทเกดขน
inner 50001new (4)1-22.indd 18inner 50001new (4)1-22.indd 18 20/7/2560 13:58:3420/7/2560 13:58:34
4-19
4คมอพฒนาและสงเสรม ระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคม
ตารางท 4-8 ตวอยางการกาหนด EnPI และการนาไปใชประโยชน- โมเดลทางวศวกรรมศาสตร (Engineering Model)
รปแบบของ EnPI การใชประโยชน ตวอยาง ขอดอย โมเดลทางวศวกรรมศาสตร (Engineering model)
การประเมนสมรรถนะดานพลงงานจากการเปลยนแปลงของการปฏบตงานซงมตวแปรอยหลาย ๆ ตว
การเปลยนแปลงทเกดขนอยางรวดเรวในระยะเวลาสนๆ ของกระบวนการผลตหรอระบบทเกยวของกบระบบการปอนกลบ
สาหรบระบบทมความสมพนธกนภายในของตวแปรทเกยวของ (เชน อณหภม และ ความดน)
การประมาณการสมรรถนะพลงงานในชวงทเรมการออกแบบ
อตสาหกรรมหรอการผลตพลงงานทซงมการใชการคานวณหรอแบบจาลองในการเฝาระวงการเปลยนแปลงของตวแปรทเกยวของและปฏกรยาทเกดขน
โมเดลของการใชพลงงานไฟฟาของเครองทานาเยนทใชความตองการของการทาความเยน อณหภมภายนอก (อณหภมของคอนเดนซง)และอณหภมภายใน (อณหภมของอแวปปอเรเตอร)
โมเดลการใชพลงงานของอาคารทงหมด ทใชชวโมงการทางาน การใชงานของ HVAC และความตองการของผเชาอาคาร
โมเดลจาเปนตองคงรกษาไวเพอยนยนผลทเกดขน
แนวคดและกระบวนการในการกาหนดและบงช EnPIs ขางตนนนมความสาคญอยางมาก หลายองคกร ทดาเนนการจดทาระบบการจดการพลงงานแลวไมประสบผลสาเรจ สวนมากเกดจากการกาหนด คาตวชวดสมรรถนะดานพลงงานทไมเหมาะสม และไมสามารถนาไปวดการเปลยนของสมรรถนะ ดานพลงงานไดอยางถกตองนนเอง
2. การรวมรวบขอมล EnPI และ EnBองคกรควรจะชบงองคประกอบของ EnPI แตละตวและความสมพนธโดยตรงกบ EnB ทสามารถแสดงปรมาณได รปแบบของพลงงานทใชตองบงชได เชน พลงงานไฟฟา ไอนาความดนสง รวมกบตวแปรทเกยวของ เชนปรมาณของผลผลต อตราการไหล ความดน อณหภม และสภาพอากาศ เมอตวแปรทมศกยภาพถกบงชขนตอนแรกคอการรวบรวมขอมลทใชในการพฒนา EnPI และ EnB ทเกยวของกน
2.1 การรวบรวมขอมลขอมลพลงงานและตวแปรทเกยวของโดยปกตเกบขอมลจากการจดมเตอร หรอมเตอรยอย รวมถงการวดจากมเตอรชวคราว หรอจากการวดชวขณะ ถาขอมลไมครบถวนอาจพจารณาตดตงมเตอรหรอระบบการเฝาระวงเพมเตม ในกรณใชคาจากการประมาณการมาใชในการคานวณ EnPIs สมมตฐานและวธการทใชในการคานวณตองแสดงเปนเอกสารดวย
2.2 การวด องคกรตองวดคาพลงงานและตวแปรทเกยวของทจาเปนในการคานวณคา EnPI และ EnB การวดสามารถดาเนนการอยางหนงอยางใด ไดแก การวดแบบชวขณะ (ใชเครองมอวดแบบเคลอนทหรอแบบพกพา) ใชการวดแบบชวคราว (ใชเครองบนทกการใชพลงงาน) หรอการวดแบบตอเนอง (ใชขอมลจากระบบควบคม เชน SCADA หรอ DAHS) การวดคาการใชพลงงานและตวแปรทเกยวของตองวดในชวงเวลาและความถในการวดเดยวกน
inner 50001new (4)1-22.indd 19inner 50001new (4)1-22.indd 19 20/7/2560 13:58:3520/7/2560 13:58:35
4-20
4คมอพฒนาและสงเสรมระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคม
2.3 ความถในการรวบรวมขอมล องคกรควรเลอกความถในการรวบรวมขอมลของคาพลงงานและคาตวแปรทเกยวของของ EnPI และเชอมโยงกบ EnB ความถในการรวบรวมขอมลตองเพยงพอในการจดเกบขอมล ซงแสดงเงอนไขในการผลตและมขอมลเพยงพอในการวเคราะห ความถของการมาไดซงขอมลอาจมความถมากกวาของชวงรายงานผล เพอใชในการวดและทาความเขาใจถงผลกระทบของตวแปรทเกยวของตอสมรรถนะดานพลงงาน ตวอยางเชน รายชวโมง รายวน หรอรายสปดาห การเกบรวบรวมขอมลอาจจะมความจาเปน ในระดบการปฏบตงานทซงมการเบยงเบนอยางมนยสาคญ เชน คาพลงงาน และตวแปรทเกยวของอาจจะมาจากการทบทวนขอมลรายเดอนในระดบองคกร องคกรควรรวบรวมขอมลใหมความถมากขนดวย ถาตองการใหขอมลทางสถตมความเทยงตรงมากขน ถาองคกรมการตดตงระบบมเตอรวดพลงงาน ขนใหมองคกรควรพจารณาความถของขอมลทตองการในการเฝาระวงดานพลงงานดวย
3. การใช EnPIs และ EnBs ในการวดเปรยบเทยบสมรรถนะดานพลงงานการวดการเปลยนแปลงของสมรรถนะพลงงาน องคกรจะตองแสดงปรมาณของ EnPI ซงวดคาไดระหวางชวงเวลาทรายงานผลและเปรยบเทยบกบคาของ EnB ทเกยวของกน
3.1 การกาหนดวาเมอไหรควรจะปรบขอมลฐานดานพลงงานเปนมาตรฐาน (Normalization)การเปรยบเทยบโดยตรงของปรมาณการใชพลงงาน (ไมดาเนนการปรบเปนมาตรฐาน ) ในการวดสมรรถนะดานพลงงานใชไดในกรณเดยวคอ ตวแปรทเกยวของไมมการเปลยนแปลงอยางมนยสาคญ ในกรณทตองการเปรยบเทยบสมรรถนะดานพลงงานระหวาง 2 ชวงเวลาภายใตเงอนไขเดยวกน คาของ EnPI และคา EnB ท เกยวของกนตองปรบเปนมาตรฐาน (Normalization) โดยพจารณาตวแปร ทเกยวของ ดงน กรณ EnPI และ EnB มตวแปรทเกยวของเพยงตวแปรเดยวและมภาระฐาน (Base load) นอย สามารถใชการเปรยบเทยบโดยใชอตราสวนของปรมาณการใชพลงงานตอปรมาณของตวแปรได (ตวอยางเชน คาการใชพลงงานเฉพาะ (Specific Energy Consumption : SEC))
กรณ EnPI และ EnB มตวแปรทเกยวของหลายตว หรอ มภาระฐาน (Base load) มาก จาเปนตองใชโมเดลทสรางขนจากความสมพนธของปรมาณการใชพลงงานและตวแปรทเกยวของ เชน ปรมาณ การใชพลงงานในรปแบบของสมการทไดจากการวเคราะห Multiple Linear Regression เปนตน
3.2 การคานวณการเปลยนแปลงของสมรรถนะพลงงาน มวธการในการเฝาระวงและวดการเปลยนแปลงของสมรรถนะดานพลงงานโดยทวไปอย 3 วธ โดยไดแทนคาของ EnPI ชวงเวลาฐาน (EnB) เปน “B” และแทนคาของ EnPI ชวงเวลาในการรายงานผลเปน “R” ดงน - ความแตกตางของคาพลงงาน แสดงผลตางระหวาง EnPI ชวงเวลาฐาน (EnB) กบ EnPI ชวงเวลาใน
การรายงานผล ผลตาง = R-B
- เปอรเซนตการเปลยนแปลง แสดงการเปลยนแปลงจากชวงเวลาฐานในรปแบบเปอรเซนตของคา EnB
เปอรเซนตการเปลยนแปลง = ((R-B)/B)x 100
inner 50001new (4)1-22.indd 20inner 50001new (4)1-22.indd 20 20/7/2560 13:58:3520/7/2560 13:58:35
4-21
4คมอพฒนาและสงเสรม ระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคม
- อตราสวนปจจบน เปนอตราสวนของคา EnPI ชวงเวลารายงานผลหารดวยคา EnPI ชวงเวลาฐาน(EnB)
อตราสวนปจจบน = (R/B)
วธการในการประเมนการเปลยนแปลงของสมรรถนะพลงงานทง 3 วธการสามารถนาไปใชไดกบ EnPI และ EnB ทกรปแบบ
แนวทางการปฏบตตามขอกาหนด 4.4.6 วตถประสงคดานพลงงาน เปาหมายดานพลงงาน และแผนปฏบตดานการจดการพลงงาน (Energy Objectives, Energy Targets and Energy Management Action Plans)
1. จดทาเอกสารวตถประสงคและเปาหมายดานพลงงานเปนเอกสาร โดยควรพจารณากาหนดวตถประสงคและเปาหมายตาม EnPIs หลกขององคกร รวมถง EnPIs ระดบปฏบตการของเครองจกรอปกรณทมนยสาคญทมโอกาสในการปรบปรงสมรรถนะดานพลงงาน แตในกรณทไมมโอกาสในการปรบปรงสมรรถนะดานพลงงานใหจดทาวตถประสงคและเปาหมายในการคงรกษาระดบของสมรรถนะพลงงานไว แสดงดงตวอยางตอไปน
ตวอยางท 1วตถประสงคดานพลงงาน : การปรบปรงดานสมรรถนะดานพลงงานของการผลตชนสวนยานยนต-A1 เปาหมายดานพลงงาน : ลดปรมาณการใชพลงงานรวมลง 5% ทกระดบของการผลตชนสวนยานยนต-A1
(เปรยบเทยบจากขอมลฐานพลงงานของปทผานมา) ภายในป 2561
ตวอยางท 2 วตถประสงคดานพลงงาน : การปรบปรงดานสมรรถนะดานพลงงานของเครองทานาเยน เปาหมายดานพลงงาน : เพมประสทธของเครองทานาเยนขน 10% จากปจจบน (คาสมรรถนะดานพลงงาน
ในปจจบนเทากบ 0.75kW/TR) ภายในป 2561
ตวอยางท 3 วตถประสงคดานพลงงาน : การคงรกษาสมรรถนะดานพลงงานในการฉดพลาสตก เปาหมายดานพลงงาน : คงรกษาสมรรถนะดานพลงงานในการฉดพลาสตกในป 2561 ใหไมเกนกวา
สมรรถนะดานพลงงานปทผานมา (8.90 kWh/kg)
2. กาหนดมาตรการอนรกษพลงงานเพอใหบรรลวตถประสงคและเปาหมายทกาหนด ทงนตองพจารณาถงกฎหมายและขอกาหนดอน ๆ การเงน เงอนไขในการดาเนนงานและธรกจ ทางเลอกดานเทคโนโลยและทศนะของผเกยวของตาง ๆ ดวย โดยอาจใชวธการใหคะแนนตามหวขอพจารณาดงทกลาวมา ซงหากมาตรการอนรกษพลงงานเรองใดไดคะแนนถงเกณฑทกาหนดใหนามาจดทาแผนปฏบตงานตอไปหมายเหต ในดานการเงนตองมรายละเอยด เชน เงนลงทน การคานวณผลประหยด ระยะเวลาคนทน ในการ
นามาพจารณาดวย
inner 50001new (4)1-22.indd 21inner 50001new (4)1-22.indd 21 20/7/2560 13:58:3620/7/2560 13:58:36
4-22
4 ÙŠĎöČĂóĆçîćĒúąÿŠÜđÿøĉöøąïïÖćøÝĆéÖćøóúĆÜÜćîöćêøåćîÿćÖú (ISO 50001)ÿĞćĀøĆïēøÜÜćîÙüïÙčöĒúąĂćÙćøÙüïÙčö
êćøćÜìĊę 4-9 đÖèæŤĔîÖćøÝĆéúĞćéĆïöćêøÖćøĂîčøĆÖþŤóúĆÜÜćîĒúąÖćøðøĆïðøčÜÿöøøëîąóúĆÜÜćî ĀĆüךĂóĉÝćøèć øąéĆïÙąĒîî 4 øąéĆïÙąĒîî 3 øąéĆïÙąĒîî 2 øąéĆïÙąĒîî 1
Ùüćö÷ćÖÜŠć÷ĔîđßĉÜđìÙîĉÙ ĀøČĂÖćøðøĆïđðúĊę÷îđìÙēîēú÷Ċ
ÜŠć÷ (ÿćöćøëĔĀšóîĆÖÜćîìĆę ü ĕ ð × Ă Ü Ă Ü ÙŤ Ö øéĞćđîĉîÖćøĕéš)
ðćîÖúćÜ (ÿćöćøëĔĀšóîĆÖÜćîøąéĆïߊćÜđìÙîĉÙĒúąüĉýüÖø×ĂÜĂÜÙŤÖćøéĞćđîĉîÖćøĕéš)
÷ćÖ (êšĂÜüŠćÝšćÜñĎš đßĊę÷üßćâđÞóćąéšćîõć÷ĔîðøąđìýöćéĞćđîĉîÖćø)
÷ćÖìĊęÿčé (êšĂÜüŠćÝšćÜñĎšđßĊę÷üßćâđÞóćąéšćîÝćÖêŠćÜðøąđìýöćéĞćđîĉîÖćø)
ÝĞćîüîđÜĉîúÜìčî (ïćì) îšĂ÷ÖüŠć 50,000 50,000 – 100,000 100,000 – 200,000 öćÖÖüŠć 200,000 ñúðøąĀ÷Ćé (ïćì/ðŘ) öćÖÖüŠć 150,000 100,000 – 150,000 50,000 – 100,000 îšĂ÷ÖüŠć 50,000 øą÷ąđüúćÙČîìčî (ðŘ) îšĂ÷ÖüŠć 1 ðŘ 1-2 ðŘ 2-3 ðŘ öćÖÖüŠć 3 ðŘ ñúÖøąìïêŠĂÖćøñúĉêĀøČĂÖćøïøĉÖćø (% ÙüćöđÿĊę÷Ü)
îšĂ÷ (0 %) ðćîÖúćÜ (1-25%) öćÖ (25-50%) öćÖÖüŠć 50%
ñúÖøąìïéšćîĂćßĊüĂîćöĆ÷ĒúąÙüćöðúĂéõĆ÷ (% ÙüćöđÿĊę÷Ü)
îšĂ÷ (0 %) ðćîÖúćÜ (1-25%) öćÖ (25-50%) öćÖÖüŠć 50%
3. ÝĆéìĞćĒñîðäĉïĆêĉ×ĂÜöćêøÖćøìĊęñŠćîÖćøÙĆéđúČĂÖĒúšüđðŨîđĂÖÿćø àċęÜĒñîðäĉïĆêĉêšĂÜöĊøć÷úąđĂĊ÷é éĆÜîĊĚ (ĂćÝöĊđĂÖÿćøðøąÖĂïĒîïÖĆïĒñîðäĉïĆêĉêćöÙüćöÝĞćđðŨî) - ÖĞćĀîéñĎšøĆïñĉéßĂïĔî×ĆĚîêĂîêŠćÜ ė ĔĀšßĆéđÝî - ÖĞćĀîé×ĆĚîêĂî üĉíĊÖćøéĞćđîĉîÖćøĒúąÖøĂïøą÷ąđüúćĔîÖćøéĞćđîĉîÖćø - öĊÖćøìüîÿĂïüĉíĊÖćøìĊęĔßšĔîÖćøðøĆïðøčÜÿöøøëîąéšćîóúĆÜÜćî (ÙüøìüîÿĂïēé÷ EnMR ĀøČĂñĎšìĊęĕéšøĆï
öĂïĀöć÷ ēé÷úÜîćöøĆïøĂÜñúÖćøìüîÿĂïĔîđĂÖÿćøĒÿéÜÖćøÙĞćîüèñúðøąĀ÷Ćé) - öĊüĉíĊÖćøìüîÿĂïñú×ĂÜÖćøðäĉïĆêĉ (ÙüøìĞćøć÷úąđĂĊ÷éøüöĂ÷ĎŠĔîđĂÖÿćøĒÿéÜÖćøÙĞćîüèñúðøąĀ÷Ćé)
4. üĆêëčðøąÿÜÙŤ đðŜćĀöć÷ ĒúąĒñîðäĉïĆêĉéšćîÖćøÝĆéÖćøóúĆÜÜćîÙüøðøąßćÿĆöóĆîíŤĔĀšóîĆÖÜćîøĆïìøćï đߊîìĞćðøąÖćýêĉéïĂøŤé ìĞćđĂÖÿćøĒÝÖ ĀøČĂüĉíĊÖćøĂČęî ė êćöÙüćöđĀöćąÿö
5. EnMR ĒúąìĊöÖćøÝĆéÖćøóúĆÜÜćîêšĂÜêĉéêćöÙüćöÖšćüĀîšć×ĂÜÖćøéĞćđîĉîÜćîêćöĒñîðäĉïĆêĉđðŨîøą÷ą đߊîêĉéêćöìčÖ ė 3 đéČĂî đóČęĂêøüÝÿĂïüŠćđðŨîĕðêćöĒñî ĀøČĂúŠćßšćÝćÖðŦâĀćĂčðÿøøÙĔé ė øüöìĆĚÜðøĆïðøčÜĔĀšđðŨîðŦÝÝčïĆîêćöÙüćöÝĞćđðŨî
ÖćøóĆçîćêŠĂ÷ĂéÝćÖÖćøÝĆéÖćøóúĆÜÜćîêćöÖãĀöć÷: ÿëćîðøąÖĂïÖćøìĊęđðŨîēøÜÜćîÙüïÙčöĒúąĂćÙćøÙüïÙčöîĆĚî üĆêëčðøąÿÜÙŤĒúąđðŜćĀöć÷øąéĆïĂÜÙŤÖø ÿćöćøëĔߚךĂöĎúđéĊ÷üÖĆïÖćøÝĆéÖćøóúĆÜÜćîêćöÖãĀöć÷ĕéš ĒêŠđóĉęöđêĉöđðŜćĀöć÷ĔîøąéĆïÖøąïüîÖćø ĀøČĂĂčðÖøèŤĀúĆÖ×ĂÜúĆÖþèąÖćøĔßšóúĆÜÜćîìĊęöĊîĆ÷ÿĞćÙĆâ
inner 50001new (4)1-22.indd 22inner 50001new (4)1-22.indd 22 22/7/2560 13:36:0722/7/2560 13:36:07
5-1
5คมอพฒนาและสงเสรม ระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคม
บทท 5 การนาไปปฏบตและการดาเนนการ
(Implementation and Operation) เนอหาในบทนจะกลาวถงการดาเนนการตามขอกาหนดท 4.5 การนาไปปฏบตและการดาเนนการ และ
แนวทางการปฏบตในการพฒนาตอยอดจากการจดการพลงงานตามกฎหมายสมาตรฐานสากล รวมทงตวอยางเอกสารทจาเปนเพอนาไปประยกตใชใหสอดคลองกบขอกาหนดดงกลาว
แนวทางการปฏบตตามขอกาหนด 4.5.1 บททวไป (General)
องคกรตองนาแผนปฏบตการและผลทไดจากกระบวนการวางแผนดานพลงงานไปปฏบตและดาเนนการภายในองคกร ทงนไดแสดงแผนภาพแนวทางการปฏบตตามขอกาหนด 4.5 ดงน
รปท 5-1 ความสมพนธของกระบวนการวางแผนดานพลงงานกบการนาไปปฏบตและการดาเนนการ
4.4.6 แผนปฏบตงานดานการจดการพลงงานงาน 4.5.1 การนาแผนงานไปสการปฏบต
ผลทไดจากการวางแผนดานพลงงาน (4.4) การนาไปปฏบตและดาเนนการ (4.5)
4.4.3 ลกษณะการใชพลงงานทมนยสาคญ (SEU) และตวแปรทเกยวของ
4.5.5 การควบคมปฏบตการ 4.5.6 การออกแบบ 4.5.7 การจดหาบรการดานพลงงาน ผลตภณฑ อปกรณ และพลงงาน
4.4.3 บคลากรทเกยวของกบลกษณะการใชพลงงานทมนยสาคญ (SEU Person)
4.5.2 ความสามารถ การฝกอบรมและความตระหนก
4.5.2 การสรางความตระหนก 4.5.3 การสอสาร 4.5.4 ระบบเอกสารและการควบคมเอกสาร
ขอบขายของระบบการจดการพลงงาน
inner 50001new (5)1-18.indd 1inner 50001new (5)1-18.indd 1 20/7/2560 13:59:4920/7/2560 13:59:49
5-2
คมอพฒนาและสงเสรมระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคม5
แนวทางการปฏบตตามขอกาหนด 4.5.2 ความสามารถ การฝกอบรม และความตระหนก(Competence, Training and Awareness)
1. องคกรควรพจารณาจดทาระเบยบปฏบตงาน เรองการฝกอบรมความรในการปฏบตงาน เพอแสดงวธการชบงถงความจาเปนในการฝกอบรม (Training Needs) ขนตอน และผรบผดชอบในการฝกอบรม ตลอดจนวธการประเมนผลการฝกอบรมดงกลาวตวอยาง ระเบยบปฏบตงาน “เรองการฝกอบรมความรในการปฏบตงาน (OJT)” แสดงในภาคผนวก ค.1หมายเหต หากมระเบยบปฏบตงาน เรองการฝกอบรมความรในการปฏบตงานทจดทาไวในระบบ
ISO 9001 หรอ ISO 14001 สามารถนามาทบทวนใชไดโดยไมจาเปนตองออกเปนระเบยบปฏบตงานใหม
2. บคลากรทปฏบตงานใหองคกรหรอในนามขององคกร (รวมถงผรบจางจากภายนอก) ซงจะตองมการชบงถงความจาเปนในการฝกอบรม ไดแก
- บคลากรท เกยวของกบการควบคม การใชงาน และการบารงรกษา อปกรณเครองจกรหรอกระบวนการผลตของลกษณะการใชพลงงานทมนยสาคญ (SEU) ตามทไดบงชไวในการทบทวน ดานพลงงาน
- บคลากรทเกยวของกบการดาเนนงานในระบบการจดการพลงงาน เชน ทมจดการพลงงาน เจาหนาทควบคมเอกสาร เจาหนาทจดหาบรการดานพลงงาน ผลตภณฑ อปกรณ และพลงงาน เจาหนาทฝกอบรม เปนตน
3. ความจาเปนในการฝกอบรมควรระบถงระเบยบปฏบตงาน วธปฏบตงาน และเอกสารอน ๆ ทบคลากรตามขอ 2. จะตองรบทราบ เพอใหเกดประสทธผลในการควบคมลกษณะการใชพลงงานทม นยสาคญหรอการดาเนนงานในระบบการจดการพลงงาน
4. ตองมวธการประเมนผลการฝกอบรมทชดเจน เชน แบบทดสอบ การทดลองปฏบต การสอบถามความเขาใจเปนตน และจดเกบผลการประเมนการฝกอบรม เปนบนทกไว
5. บคลากรทปฏบตงานใหองคกรหรอในนามขององคกร เชน ผรบเหมา พนกงานรบจางชวคราว ตองดาเนนกจกรรมเพอสงเสรมความตระหนกในการอนรกษพลงงาน ดงน
ความสาคญของการปฏบตตามนโยบายพลงงาน ขนตอนการปฏบตงาน และขอกาหนดของระบบการจดการพลงงาน
บทบาท ความรบผดชอบและอานาจหนาทของตนเองในการบรรลตามขอกาหนดของระบบการจดการพลงงาน
ผลประโยชนของการปรบปรงสมรรถนะดานพลงงาน ผลกระทบทเกดจรงหรอทมแนวโนมจะเกดขนตอลกษณะการใชหรอปรมาณการใชพลงงานจาก
กจกรรมทพนกงานปฏบต รวมทงกจกรรมและพฤตกรรมทจะมสวนชวยทาใหบรรลวตถประสงคและเปาหมาย ตลอดจนแนวโนมของผลกระทบทเกดขนจากการไมปฏบตตามขนตอนการปฏบตงานทกาหนด
inner 50001new (5)1-18.indd 2inner 50001new (5)1-18.indd 2 20/7/2560 13:59:5020/7/2560 13:59:50
5-3
5คมอพฒนาและสงเสรม ระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคม
แนวทางการปฏบตตามขอกาหนด 4.5.3 การสอสาร (Communication)
1. ควรจดทาระเบยบปฏบตงานเรองการสอสาร เพอแสดงวธการสอสารภายในและภายนอกองคกร สงทจะตองสอสาร ตลอดจนผมหนาทรบผดชอบในการสอสารดงกลาวตวอยาง ระเบยบปฏบตงาน “เรองการสอสาร” แสดงในภาคผนวก ค.2หมายเหต หากมระเบยบปฏบตงาน เรองการสอสาร ทจดทาไวในระบบ ISO 14001 สามารถนามา
ทบทวนใชไดโดยไมจาเปนตองออกเปนระเบยบปฏบตงานใหม
2. จะตองกาหนดชองทาง และดาเนนกจกรรมสงเสรมใหบคลากรทปฏบตงานใหองคกรหรอในนามขององคกรสามารถใหขอคดเหนหรอขอเสนอแนะในการปรบปรงสมรรถนะดานพลงงานและระบบการจดการพลงงานไดอยางชดเจน เชน กลองรบความคดเหน ระบบขอเสนอแนะ (Suggestion System) หรอ ไคเซน (Kaizen)เปนตน
3. การสอสารในเรองสมรรถนะดานพลงงานและระบบการจดการพลงงานไปยงภายนอกองคกร เชน นโยบายพลงงาน วตถประสงค และเปาหมายดานพลงงาน EnPI เอกสารในระบบการจดการพลงงานของบรษทฯเปนตน จะตองไดรบการตดสนใจใหมการสอสารในเรองดงกลาวจากผบรหารสงสดหรอ EnMR และจดเกบเอกสารแสดงการตดสนใจนไว และจะตองกาหนดวธการสาหรบการสอสารภายนอกนไวอยางชดเจน
รปท 5-2 การสอสารภายในองคกรและภายนอกองคกร
ผบรหาร EnMR ทมจดการพล งงาน ส อส า รขอมลเกยวของกบระบบการจดการพลงงาน ดวยรปแบบตาง ๆ ทกาหนด เ ช น ป ร ะ ก า ศ ป า ยป ร ะ ช า ส ม พ น ธ สกล ม เป าหมายภายในองคกร
บคลากรภายในองคกรมชองทางในการสอสาร ดานขอเสนอแนะ และขอปรบปรง ระบบการจดการพลงงานกลบไปยง ผบรหาร และ EnMR
กาหนดการสอสารในเรองสมรรถนะดานพลงงานและระบบการจดการพลงงานไปยงบคคลภายนอกองคกร โดยการแสดงผาน เวบไซต ของบรษท ตามบนทกการตดสนใจของ ผบรหาร
inner 50001new (5)1-18.indd 3inner 50001new (5)1-18.indd 3 20/7/2560 13:59:5120/7/2560 13:59:51
5-4
คมอพฒนาและสงเสรมระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคม5
En.
Management
Manual
Procedure Manual
Work Instruction
Form, Support Document,
External Document
แนวทางการปฏบตตามขอกาหนด 4.5.4 ระบบเอกสารและการควบคมเอกสาร (Document Control)
1. การจดทาเอกสารในระบบการจดการพลงงาน ISO 50001 สามารถแบงโครงสรางเปนระดบตาง ๆ ดงน
เอกสารระดบท 1 คมอการจดการพลงงาน (Energy Management Manual) คอเอกสารทแสดงถงขอบขายและขอบเขตของระบบการจดการพลงงาน ISO 50001 นโยบายดานพลงงาน แนวทางในการดาเนนงานใหสอดคลองกบขอกาหนดของระบบการจดการพลงงานและระเบยบปฏบตงานทเกยวของ ตลอดจนแสดงใหเหนถงปฏสมพนธในระบบการจดการพลงงาน
เอกสารระดบท 2 ระเบยบปฏบตงาน (Procedure Manual) คอเอกสารทแสดงขนตอนและผรบผดชอบในการดาเนนการกจกรรมหลกของระบบการจดการพลงงาน เชน การวางแผนพลงงาน การควบคมเอกสาร เปนตน
เอกสารระดบท 3 วธปฏบตงาน (Work Instruction) คอเอกสารทแสดงรายละเอยดวธการหรอเกณฑในการทางานอยางชดเจนในจดงานทมความสาคญตอการควบคมลกษณะการใชพลงงานทมนยสาคญหรอการดาเนนงานในระบบการจดการพลงงาน เพอใหผปฏบตงานสามารถปฏบตงานไดอยางถกตอง
เอกสารระดบท 4 แบบฟอรม เอกสารสนบสนน เอกสารภายนอก (Form, Support Document, External Document) แบบฟอรม คอ เอกสารทใชบนทกผลการปฏบตงานเพอใชเปนหลกฐาน หรอใชในการวเคราะหการทางาน หรอเปนเอกสารทใชในการสอสาร ในระบบงานทมรปแบบทชดเจน สวนเอกสารสนบสนน คอ เอกสารทชวยสนบสนน การดาเนนงานในระบบการจดการพลงงาน
เอกสารระดบท 1
เอกสารระดบท 2
เอกสารระดบท 3
เอกสารระดบท 4
รปท 5-3 โครงสรางของระบบเอกสารของระบบการจดการพลงงาน ISO 50001
inner 50001new (5)1-18.indd 4inner 50001new (5)1-18.indd 4 20/7/2560 13:59:5120/7/2560 13:59:51
5-5
5คมอพฒนาและสงเสรม ระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคม
สาหรบองคกรทมพนฐานในการจดทาระบบการจดการมาตรฐานสากลอน ๆ ไมวาจะเปน ระบบบรหารงานคณภาพ ISO 9001 หรอ ระบบการจดการสงแวดลอม ISO 14001 มาแลวในเรองการจดทาเอกสารของระบบการจดการพลงงาน ISO 50001 จะไมนากงวล เนองจากมาตรฐานฉบบนกาหนดใหตองจดทาเปนเอกสาร หรอทใชคาวา “Shall be Documented” นอยมาก สวนมากขอกาหนดจะเนนวา ใหจดทา ใหกาหนด ใหเกบบนทกหลกฐานมากกวา ดงนนหากองคกรใดทมระบบบรหารงานตามทกลาวมาแลวขางตนจะสามารถพจารณาดาเนนการพฒนาระบบการทางานและระบบเอกสารของ ISO 50001 รวมไปกบ (Integrating) ระบบการจดการมาตรฐานสากลทมอยได (โดยศกษารายละเอยดเพมเตม ไดในบทท 8)
แตหากองคกรใดทยงไมเคยจดทาระบบจดการมาตรฐานสากลใด ๆ มากอนเลย สามารถพจารณาเลอกทาเอกสารไดตามแนวทางทจะนาเสนอตอไปนได เพราะวาขอกาหนดของมาตรฐาน ISO 50001 คอนขางใหอสระกบผทจะนาระบบไปประยกตใช
จากขอกาหนด 4.5.4.1 Documentation Requirements กาหนดไววา องคกรควรพจารณา จดทา นาไปปฏบต และรกษาไว ซงขอมล (Information) ตาง ๆ ทงนจะอยในรปแบบกระดาษ อเลกทรอนกส หรอ สอใด ๆ กได เพออธบายถงองคกรประกอบหลก และความเชอมโยงในระบบการจดการพลงงานขององคกร
สงทจะตองจดทาเปนเอกสารนน จะตองประกอบดวย (หมายถง จาเปนตองม)
a) ขอบขาย และขอบเขตของระบบการจดการพลงงานb) นโยบายพลงงานc) วตถประสงค เปาหมาย และแผนปฏบตงานดานพลงงานd) เอกสาร รวมถง บนทกตาง ๆ ทขอกาหนดของมาตรฐานฉบบนระบวาตองจดทาe) เอกสารอน ๆ ทองคกรเหนวามความจาเปนตองจดทา
ขยายความขอ e) หมายความวาองคกรแตละแหงมความแตกตางกน เชน เปนโรงงานผผลต เปนธรกจประเภทบรการ หรอ เปนอาคารธรกจ ซงแตละองคกรจะมความแตกตางทงเรองของขนาดธรกจ ความซบซอนของโครงสรางการทางาน กระบวนการทางาน หรอกจกรรมในแตละกระบวนการ รวมถงความสามารถของบคลากร มาตรฐานฉบบนจงเปดกวางใหองคกรใชดลพนจพจารณาตามความเหมาะสม
2. ขอดของการจดทาระเบยบปฏบตงาน และวธปฏบตไวเปนเอกสาร
1) มระเบยบปฏบตทชดเจนอางองได และเมอมการเปลยนแปลงใด ๆ สามารถแกไขไดและทาใหทราบวาเดมเคยปฏบตกนมาอยางไร
2) ใชเปนคมอในการอบรมพนกงาน หรอใหพนกงานเรยนรได ในกรณทมการเปลยนแปลงผรบผดชอบหรอ กรณทมพนกงานเขาออก ซงจะทาใหการทางานงายขน
3) เปนองคความรขององคกรทจะนาไปพฒนาปรบปรงการทางานใหดขนได4) เปนขอมลอางองในการตรวจตดตามภายใน (Internal Audit) ในหลายๆ องคกรทยงไมเคยทาระบบ
มากอน การตรวจตดตามภายในตองใชทกษะและความรในงานของพนททจะไปตรวจประเมน ซงหากมเอกสาร ระเบยบปฏบต กาหนดไวชดเจนซงจะเปนแนวทางใหผตรวจและผถกตรวจใชอางองไดเปนอยางด
inner 50001new (5)1-18.indd 5inner 50001new (5)1-18.indd 5 20/7/2560 13:59:5120/7/2560 13:59:51
5-6
คมอพฒนาและสงเสรมระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคม5
3. แนวทางการจดทาเอกสาร
1) สาหรบหวขอทขอกาหนดระบวาตองทาเปนเอกสารใหเขยนเปนระเบยบปฏบต (Procedure Manual)หรอ มาตรฐานการปฏบต โดยระบ ใหชดเจน- ใคร : คอ การกาหนดผรบผดชอบ และผเกยวของทชดเจน- ทาอะไร : คอ การกาหนดเนองานทตองรบผดชอบของคนนน ๆ และผทเกยวของ- ทไหน : สถานท พนท กระบวนการ หรอเครองจกรใด- เมอไหร : เปนการกาหนดชวงเวลาทจดทา หรอความถในการดาเนนการ เพอเปนการกาหนด
และวางแผนการทางานทชดเจน - อยางไร : เปนการอธบายขนตอน และวธการในการปฏบตงานใหชดเจน รวมไปถงการลง
บนทกผลการปฏบตงาน การทารายงานเสนอผบงคบบญชา และการสงตองานใหกบผเกยวของ หากวธการทางานมรายละเอยดมากและมความซบซอน กนามาเขยน เปนวธปฏบตงาน (Work Instruction) ในแตละเรองได
ในกรณทในขอกาหนดใดของมาตรฐานไมไดกาหนดวาตองเขยนเอกสาร แตมรายละเอยดสงทตองปฏบตไวหลายเรอง เชน ใหองคกรกาหนดชวงเวลา หรอ ความถในการจดทา ใหองคกรกาหนดรายการ กาหนดวธการในการดาเนนการ และใหมการจดทาบนทกผลลพธหรอหลกฐานตาง ๆ ของการทากจกรรมนน ๆ องคกรกควรพจารณาจดทาเปนระเบยบปฏบต เพอใชอางองในการทางานไดสะดวกขน
2) เอกสารบางอยางจดทาเปนประกาศ หรอเอกสารสนบสนนการทางานไดเชนกน
3) หากเรองใดไมไดจดทาเปนระเบยบปฏบตงาน (Procedure Manual) ควรจะกาหนดรายละเอยดไวในคมอการจดการพลงงาน (Energy Management Manual)
4) หากเรองใดไมไดเขยนวธปฏบตงาน (Work Instruction) แตตองจดทาบนทกผลการปฏบตงานใหออกแบบบนทกนน ๆ ใหมรายละเอยดทสาคญลงไป เพราะแบบฟอรมทดนนสามารถใชแทนคมอในการปฏบตงาน (Instruction) สาหรบการทางานไดเชนกน
ตารางท 5-1 สรปการจดทาเปนเอกสารตามระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล ISO 50001
ISO 50001: 2011 เอกสารทควรจดทา บนทก หรอ หลกฐานทตองม 4.1 General Requirements คมอการจดการพลงงาน - 4.2 Management Responsibility
4.2.1 Top Management - - 4.2.2 Management
Representative ประกาศแตงตงตวแทนฝายบรหาร และทมจดการพลงงาน
-
4.3 Energy Policy ประกาศนโยบายพลงงาน - 4.4 Energy Planning
4.4.1 General 4.4.2 Legal and Other
Requirements จดทาเปนระเบยบปฏบต รวมกบ ขอ 4.6.2 รวมเปน 1 เรอง
บนทก รายการกฎหมายทเกยวของ
4.4.3 Energy Review บนทกผลการทา Energy review
inner 50001new (5)1-18.indd 6inner 50001new (5)1-18.indd 6 20/7/2560 13:59:5220/7/2560 13:59:52
5-7
5คมอพฒนาและสงเสรม ระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคม
ISO 50001: 2011 เอกสารทควรจดทา บนทก หรอ หลกฐานทตองม 4.4.4 Energy Baseline 1. ตองจดทาเปนระเบยบปฏบต
ใหครอบคลมตงแตขอกาหนด4.4.3 ถง 4.4.6
2. เอกสารวตถประสงค เปาหมายและแผนปฏบ ต ด านการจ ดการพลงงาน หรอแผนปฏบตของ มาตรการทผานการคดเลอกแลว
บนทกขอมลฐานดานพลงงาน 4.4.5 Energy Performance
Indicators บนทกการกาหนดคา EnPI และผลลพธทไดจากการทบทวนตามรอบระยะเวลา
4.4.6 Energy Objectives, Energy Targets and Energy Management Action Plans
เอกสารวตถประสงคและเปาหมายดานพลงงาน แผนปฏบตงาน
4.5 Implementation and Operation 4.5.1 General 4.5.2 Competence, Training and
Awareness จดทาระเบยบปฏบต หรอเขยนไวในคมอการจดการพลงงาน แตควรแยก แผนการอบรม และ Training needs ออกมาใหชดเจน
บนทกทควรมตามความเหมาะสม เชน แผนฝกอบรม บนทกการฝกอบรม ผลกา รประ เม นหล ง อบรม หร อ Certificate ร บ ร อ ง ค ว า ม ร ค ว า ม สามารถเฉพาะดานของผรบผดชอบทเกยวของดานพลงงาน เปนตน
4.5.3 Communication จดทาระเบยบปฏบต หรอเขยนไวในคมอการจดการพลงงาน
หลกฐานการตดสนใจการสอสารภายนอก
4.5.4 Documentation 4.5.4.1 Documentation
Requirements รายละเอยด ตามทกลาวไวแลวขางตน
-
4.5.4.2 Control of Documents
ตองจดทาเปนระเบยบปฏบต Master List ของเอกสารควบคม
4.5.5 Operational Control ควรจดทาเปนระเบยบปฏบต หรอ จะทาเปน Work Instruction แยกเปนเรอง ๆ ตามลกษณะของตวแปรทมผลกระทบตอลกษณะการใชพลงงานทมนยสาคญ เชน วธการบารงรกษาเครอง วธการปดเปด หรอ ตงคาในการทางาน
บนทกทม ตามความเหมาะสม
4.5.6 Design หากไมจดทาระเบยบปฏบต ใหร ะ บ ร า ยละ เอ ยด ไ ว ใ น จ ดท าระเบยบปฏบต หรอเขยนไวในคมอการจดการพลงงาน หรอเขยนรวมไวใน 4.5.5 การควบคมการปฏบต(Operational control)
1. บนทกผลจากการออกแบบ เชนSpecification, Drawing, Catalogผลลพธจากการประเมนสมรรถนะดานพลงงาน
** จะเปนขอมลรวมกบการจดซอใน ขอ 4.5.7
4.5.7 Procurement of Energy Services, Products, Equipment and Energy
หากไมจดทาระเบยบปฏบต ใหระบรายละเอยดไวใน คมอการจดการพลงงาน
1. ข อ ก า หนด หร อ Spec. แล ะรายละเอยดการจดซอทางดานพลงงาน
2. ผลการประเมนสมรรถนะดานพลงงานของผลตภณฑทจะจดซอ
inner 50001new (5)1-18.indd 7inner 50001new (5)1-18.indd 7 20/7/2560 13:59:5220/7/2560 13:59:52
5-8
คมอพฒนาและสงเสรมระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคม5
ISO 50001: 2011 เอกสารทควรจดทา บนทก หรอ หลกฐานทตองม 4.6 Checking
4.6.1 Monitoring, Measurement and Analysis
จดทาเปนระเบยบปฏบตครอบคลมการตดตาม การวดและวเคราะห
1. บนทกผลการเฝาระวงตรวจวดและการวเคราะห
2. บนทกผลการสอบเทยบเครองมอวด4.6.2 Evaluation of Legal
Requirements and Other Requirements
จดทาเปนระเบยบปฏบตรวมกบขอ 4.4.2
บนทกผลการประเมนความสอดคลอง ของกฎหมาย
4.6.3 Internal Audit of the EnMS จดทาเปนระเบยบปฏบต 1. แผนการ Internal Audit2. บนทกผลการ Internal Audit
1.6.4 Nonconformities, Correction, Corrective, and Preventive Action
จดทาเปนระเบยบปฏบต บนทกผลการทา Corrective and Preventive Action
4.6.5 Control of Records สามารถจดทาเปนระเบยบปฏบตรวมไวกบ ขอ 4.5.4.2 การควบคมเอกสาร (Control of Documents) หรอ อาจจะจดทาระเบยบปฏบตแยกอก 1 ฉบบ
ใหสงเกตทายขอกาหนดแตละขอ หรอ ระหวางวรรคทมคาวา records of …. shall be maintained หรอ result of … shall be maintained นนหมายความวา บนทกเหลาน น จะตองจดเกบเปนหลกฐาน ทงนรวมถงบนทกตาง ๆ ทตองจดสง ตามทกฎหมายกาหนดไวดวย
4.7 Management Review 4.7.1 General จดทาระเบยบปฏบต หรอเขยนไว
ในคมอการจดการพลงงาน และควรกาหนดความถในการทบทวนวาระการประชม (Input) ผลลพธจากประชม (Output)
บนทกรายงานการประชม
inner 50001new (5)1-18.indd 8inner 50001new (5)1-18.indd 8 20/7/2560 13:59:5320/7/2560 13:59:53
5-9
5คมอพฒนาและสงเสรม ระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคมตารางท 5-
2 การเปรยบเทย
บดานเอก
สารและบน
ทกขอ
งการจดการพ
ลงงานต
ามกฎ
หมายกบ
ระบบ
การจดการพล
งงานต
ามมาตรฐาน
ISO
500
01
ตารางสรปการนาไป
ปฏบต
ของการจดการพ
ลงงาน
ตาม พ
รบ. การสงเสร
มการอน
รกษพ
ลงงาน
(ฉบบท
2) พ
.ศ.25
50
ตารางสรปการนาไป
ปฏบต
ของระ
บบการจดการพล
งงาน
ตาม ม
าตรฐานสากล
ISO
5000
1:201
1 ลาดบ
เอก
สารและบน
ทกในระบบ
ลาดบ
เอก
สารและบน
ทกในระบบ
ขน
ตอนท
1 1) ป
ระกาศแ
ตงตงคณ
ะทางา
นดานการจดก
ารพล
งงาน ระบโครงสรางและอานาจ
หนาท
และลงลายมอ
ชอโดยเจ
าของโรง
งานควบค
มและเจา
ของอาคารควบค
ม 2)
หลกฐานแสดงการเผ
ยแพร
ประกาศแตงตงคณะ
ทางาน
ดานก
ารจดการพ
ลงงาน
ขอ 4.
2 1)
ประกาศแตงตงตวแทน
ฝายบ
รหาร
(EnM
R) และระบ
อานาจห
นาทให
สอดค
ลองกบข
อกาหนด
4.2.2
2)ประกาศแตงตงทมจดก
า รพลงงาน
3)หล
กฐานแสดงการเผ
ยแพรประกาศแต
งตงตวแทน
ฝายบ
รหารงาน
และท
มจดการพ
ลงงาน
ใหคน
ในองคก
รทราบโดยทวไป
การแตงตง
คณะท
างานด
านการจด
การพลงงาน
ความรบผด
ชอบ
ของฝายบรหาร
และผแท
นฝาย
บรหาร
ขนตอนท
2 1) ต
ารางส
รปผลการประเมน
สถานภาพเบอ
งตนด
านการจดก
ารพล
งงาน
2)หล
กฐาน
การป
ระเมนท
แสดงใหเหนถ
งการปร
ะเมนค
รบทก
ดาน แล
ะครบ
ทกหน
วยงาน
ยอย
“สาหรบกรณด
าเนนก
ารจด
ทาการจดก
ารพล
งงานในค
รงแรก
”
-ไมม-
-ไมม-
การประเมน
สถานะภ
าพเบองตน
ดานก
ารจดการพ
ลงงาน
ขน
ตอนท
3 1) ป
ระกาศน
โยบายดานก
ารอน
รกษพ
ลงงาน
และลงลายมอ
ชอโดยเจ
าของโรง
งานควบค
มและเจา
ของอาคารควบค
ม 2)
หลกฐานแสดงการเผ
ยแพร
นโยบ
ายดานก
ารอน
รกษพ
ลงงาน
ขอ 4.
3 1)
ประกาศนโยบ
ายพล
งงาน และลงลายมอ
ชอโดยผบรหารสงสด
2)หล
กฐานแส
ดงการเผ
ยแพร
นโยบ
ายพล
งงานท
งภายในแล
ะภายนอ
กองคกร
(หากม
การพ
จารณ
าใหมก
ารเผย
แพรสภายน
อกองคก
รดวย
)การกาหนด
นโยบ
ายดานก
ารอน
รกษพ
ลงงาน
นโยบ
ายพล
งงาน
ขนตอนท
4 1)
ผลการประเมน
ระดบ
องคก
ร ตารางแสด
งปรมาณ
การใช
พลงงา
น ยอนห
ลง 12
เดอน
ตา
รางแ
สดงอปก
รณแล
ะเคร
องจก
รทใชพล
งงาน
และก
ารปร
ะเมน
การใช
พลงงา
นของแตละอป
กรณใ
นรอบ
ปทผานม
า ตารางและแผนภ
าพแสดงสด
สวนก
ารใชพ
ลงงาน
2)
ผลการประเมน
ระดบ
ผลตภ
ณฑหรอบ
รการ
ขอ 4.
4 1)
ระเบยบ
ปฏบต
งาน เรองกฎ
หมายและขอกาหนด
อน ๆ
บน
ทกการขนท
ะเบยน
และการประเม
นความส
อดคลองดานก
ฎหมาย
และขอกาหนด
ดานพ
ลงงาน
2)
ระเบยบ
ปฏบต
งาน เรองกฎ
หมายการวางแ
ผนและท
บทวนพล
งงาน
บนท
กการชบ
งลกษ
ณะการใช
พลงงา
น บ
นทกป
รมาณ
การใช
พลงงา
นและปรมาณก
ารผลตห
รอบรการ
การประเมน
ศกยภ
าพการ
อนรกษพ
ลงงาน
การว
างแผ
นพล
งงาน
(ขอ
4.4
.1-4.4
.5)
inner 50001new (5)1-18.indd 9inner 50001new (5)1-18.indd 9 20/7/2560 13:59:5320/7/2560 13:59:53
5-10
คมอพฒนาและสงเสรมระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคม5
ตารางสรปการนาไป
ปฏบต
ของการจดการพ
ลงงาน
ตาม พ
รบ. การสงเสร
มการอน
รกษพ
ลงงาน
(ฉบบท
2) พ
.ศ.25
50
ตารางสรปการนาไป
ปฏบต
ของระ
บบการจดการพล
งงาน
ตาม ม
าตรฐานสากล
ISO
5000
1:201
1 ลาดบ
เอก
สารและบน
ทกในระบบ
ลาดบ
เอก
สารและบน
ทกในระบบ
ตารางแส
ดงขอ
มลการวเคราะห
และผ
ลของดช
นการใชพล
งงาน
จาเพาะ
(SEC)
ของการผล
ตหรอบรการ ซ
งแสด
งขอม
ลการใชพล
งงาน แล
ะปรมาณ
ผลการผลต
หรอบ
รการ
กราฟแ
สดงความส
มพนธขอ
งดชน
การใช
พลงงา
นจาเพ
าะ (S
EC) ก
บปรมาณ
การผลต
หรอบ
รการ
3)
ผลการประเมน
ระดบ
อปกรณ
ตาร
างแส
ดงขอ
มลกา
รใชพ
ลงงานแ
ละปร
ะสทธ
ภาพด
านพล
งงาน
ทรวมถงการสญเสยพล
งงานข
องเคร
องจกรหลก
ตารางแ
สดงการประเม
นการใชพล
งงานท
มนยส
าคญใ
หพจารณ
าปจจยห
ลกในการประเมน
ไดแก ขน
าดการใช
พลงงา
น ชวโมงการใชง
าน และศก
ยภาพ
ในการปรบปรง
มาตรการดานก
ารอน
รกษพ
ลงงาน
เพอลดก
ารสญ
เสยพล
งงานต
ามทป
ระเมน
ในเบองตน
แยกเป
นดานพล
งงานไฟฟ
า และพล
งงานค
วามรอน
บนท
กสมก
ารแสดงความสม
พนธของปรมาณก
ารผลต ห
รอปรมาณ
การบรการก
บปรมาณ
การใช
พลงงา
น บ
นทกแสด
งสดสวนการใช
พลงงา
น บ
นทกก
ารชบ
งลกษ
ณะการใช
พลงงา
นทมน
ยสาคญ
บนท
กการชบ
งตวแปรและบ
คลากรทมผ
ลตอก
ารใชพ
ลงงาน
ทม
นยสาคญ
บนท
กการคาดก
ารณก
ารใชพ
ลงงาน
และป
รมาณ
การใช
พลงงา
นใน
อนาคต
บนท
กการตรวจวดและป
ระเมน
สมรรถน
ะดานพล
งงาน
บนท
กการชบ
ง จดล
าดบค
วามส
าคญ และบ
นทกโอ
กาสใน
การ
ปรบป
รงสมรรถนะดานพ
ลงงาน
บนท
กขอม
ลฐานพล
งงานอ
างอง (
Ener
gy B
asel
ines
) บ
นทกก
ารบงชดชน
ชวดส
มรรถนะ
ดานพ
ลงงาน
(EnP
Is)
ขนตอนท
5 1)
เปาหมายการอน
รกษพ
ลงงาน
โดยแยกเปนม
าตรการดานไฟฟ
าและดานค
วามรอน
2)แผนอ
นรกษ
พลงงา
นโดยแยกเปนม
าตรการดานไฟฟ
าและดานค
วามรอน
3)แผนก
ารฝก
อบรมและกจกรรมเพ
อสงเส
รมการอนรกษ
พลงงา
น4)
เอกส
ารแล
ะหลก
ฐานแ
สดงการเผยแ
พรแผ
นการฝก
อบรม
และก
จกรรมเพอ
สงเสร
มการอน
รกษพ
ลงงานใหบ
คลากรของโรง
งานค
วบคม
หรออ
าคารควบค
มทราบอยางท
วถง
ขอ 4.
4.6
1)เอก
สารแสด
งถงวต
ถประสงคด
านพล
งงาน เปาหมายพ
ลงงาน
และ
แผนป
ฏบตการดานก
ารจดการพลงงาน
บนท
กการประเม
นและคด
เลอกม
าตรการดานก
ารอน
รกษพ
ลงงาน
บนท
กแผน
ปฏบต
มาตรการดานการอนรกษ
พลงงา
น
การกาหนด
เปาหมายและ
แผนอ
นรกษ
พล
งงาน
วตถป
ระสงคด
านพล
งงาน
เปาหมาย
พลงงา
น และ
แผนป
ฏบตการ
ดานก
ารจด
การพลงงาน
inner 50001new (5)1-18.indd 10inner 50001new (5)1-18.indd 10 20/7/2560 13:59:5420/7/2560 13:59:54
5-11
5คมอพฒนาและสงเสรม ระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคมตารางสรปการนาไป
ปฏบต
ของการจดการพ
ลงงาน
ตาม พ
รบ. การสงเสร
มการอน
รกษพ
ลงงาน
(ฉบบท
2) พ
.ศ.25
50
ตารางสรปการนาไป
ปฏบต
ของระ
บบการจดการพล
งงาน
ตาม ม
าตรฐานสากล
ISO
5000
1:201
1 ลาดบ
เอก
สารและบน
ทกในระบบ
ลาดบ
เอก
สารและบน
ทกในระบบ
ขน
ตอนท
6 1)
รายงาน
ผลการดาเน
นการตามแ
ผนฯ ใ
หคณะ
ทางานด
านการจดก
ารพล
งงาน
ทราบ
อยางสม
าเสมอ
อยางนอ
ย 3 เด
อนตอ
ครง (อาจเป
นบนท
กการปร
ะชม
กได)
2)รายงานผลการดาเน
นการตามแ
ผนอน
รกษพ
ลงงาน
แตละมาตรการ
3)รายงาน
ผลกา
รตรวจส
อบแล
ะวเคราะห
การป
ฏบตต
ามเปาห
มายแ
ละแผ
นอน
รกษพ
ลงงาน
รวมท
งแผน
การฝกอ
บรมแ
ละกจกรรมเพอส
งเสรมการอนรกษ
พล
งง าน
ขอ 4.
5 1)
ระเบยบ
ปฏบต
งาน เรองการฝกอบรม
บนท
กการบรรยายลก
ษณะงาน
(JD)
ของบคล
ากรทเกย
วของ
(เพอบ
งชความจาเปน
ในการฝกอ
บรม)
บนท
กการสารวจความจาเป
นในก
ารฝกอบ
รม
บนท
กแผน
การฝกอ
บรมพ
นกงาน
ประจาป
บนท
กการประเม
นผลการฝก
อบรมภายน
อก
บนท
กการประเม
นผลการฝก
อบรมความรใน
การปฏบ
ตงาน
บนท
กประวตการฝกอ
บรมข
องพน
กงาน
2)
ระเบยบ
ปฏบต
งาน เรองการสอสาร
บน
ทกการตดส
นใจการสอ
สารภายนอ
ก 3)
คมอก
ารจดการพ
ลงงาน
(Ene
rgy
Man
agem
ent M
anua
l)4)
ระเบยบ
ปฏบต
งาน เรองการควบคม
เอกสาร
บน
ทกคารองขอด
าเนนก
ารกบ
เอกสาร (
Docu
men
t Act
ion
Requ
est :
DAR)
บน
ทกประวตก
ารรบจ
ายเอก
สาร
บน
ทกรายการเอก
สาร (
Mas
ter D
ocum
ent L
ist)
5)ระเบยบ
ปฏบต
งาน เรองการควบคม
ปฏบต
โดยอ
าจจาเปนต
องม วธปฏ
บตงาน ตา
มความเหม
าะส ม
ทงดา
นการ
ปฏบต
งาน แล
ะบารงรกษ
า รวม
ถงการป
ฏบตงานกรณเ
กดเหตฉ
กเฉนซ
งอาจสงผลด
านสม
รรถน
ะดานพล
งงานข
ององคก
ร และบน
ทกเทาทจาเปน
6)ระเบยบ
ปฏบต
งาน เรองออ
กแบบ
บน
ทกผลของการออ
กแบบ
7)
ระเบยบ
ปฏบต
งาน เรองการจดซ
อดานพล
งงาน
การดาเน
นการ
ตามแ
ผนอน
รกษ
พลงงา
น การ
ตรวจสอ
บและ
วเคราะห
การ
ปฏบต
ตาม
เปาหมายและ
แผนอ
นรกษ
พล
งงาน
การนาไป
ปฏบต
และการ
ดาเนน
การ
inner 50001new (5)1-18.indd 11inner 50001new (5)1-18.indd 11 20/7/2560 13:59:5420/7/2560 13:59:54
5-12
คมอพฒนาและสงเสรมระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคม5
ตารางสรปการนาไป
ปฏบต
ของการจดการพ
ลงงาน
ตาม พ
รบ. การสงเสร
มการอน
รกษพ
ลงงาน
(ฉบบท
2) พ
.ศ.25
50
ตารางสรปการนาไป
ปฏบต
ของระ
บบการจดการพล
งงาน
ตาม ม
าตรฐานสากล
ISO
5000
1:201
1 ลาดบ
เอก
สารและบน
ทกในระบบ
ลาดบ
เอก
สารและบน
ทกในระบบ
บน
ทกผลการประเมน
ดานส
มรรถนะ
พลงงา
นตลอดอ
ายผลตภ
ณฑ
หรอต
ลอดอ
ายการใช
งาน
ขนตอนท
7 1)
ประกาศแต
งตงคณะ
ผตรวจป
ระเมนภ
ายในการจดก
ารพล
งงาน ระบโครงสราง
(ผเปน
ประธาน
คณะผตรวจปร
ะเมน)
และอ
านาจหน
าท และ
ลงลายม
อชอโดย
เจาของโร
งงานค
วบคม
และเจ
าของอาคารควบคม
2)หล
กฐานแส
ดงการเผ
ยแพร
ประกาศแต
งตงคณะ
ผตรวจป
ระเมนภ
ายในการจด
การพลงงาน
3)แผนก
ารตรวจประเม
นภายในประจาป
4)บน
ทกผล
การต
รวจส
อบแล
ะประเมนภ
ายในกา
รจดก
ารพล
งงาน
(Int
erna
lAu
dit C
heck
list)
5)เอก
สารและหล
กฐานแสดงผลการดาเน
นการแกไขข
อบกพ
รอง (ถาม)
6)สรปผ
ลการตรวจตด
ตามก
ารดาเนนก
ารจด
การพ
ลงงาน
พรอมล
งลายมอ
ชอโดย
ประธานคณ
ะผตรวจประเม
นการจดการพ
ลงงาน
ภายใน
ขอ 4.
6 1)
ระเบยบ
ปฏบต
งาน เรองการเฝ
าระวง ก
ารวด
และการวเค
ราะห
บ
นทกแ
ผนกา
รเฝาต
ดตาม
,ตรวจวด
และว
เคราะห
ดานพ
ลงงาน
คณลก
ษณะท
สาคญ
ดานพ
ลงงาน
บนท
กผลก
ารเฝา
ตดตามค
ณลกษ
ณะทส
าคญด
านพล
งงาน
บนท
กการดาเนน
การกบค
วามเบ
ยงเบนท
มนยสาคญ
2)ระเบยบ
ปฏบต
งาน เรองการสอบ
เทยบ
เครองมอ
วด บ
นทกท
ะเบยน
รายชอเค
รองมอวด
บนท
กแผน
การสอบ
เทยบ
และผลการสอ
บเทย
บเครองมอ
วด3)
ระเบยบ
ปฏบต
งาน เรองการตรวจป
ระเมน
ภายใน
บนท
กแผน
การตรวจตดต
ามภายใน
บนท
กรายการตรวจป
ระเมน
(Inte
rnal
Aud
it Ch
eckl
ist)
บนท
กรายงาน
ผลการตรวจป
ระเมน
(Inte
rnal
Aud
it Re
port)
4)ระเบยบ
ปฏบต
งาน เรองการปฏบ
ตการแกไข
และการปฏ
บตการปองกน
บนท
กการรองขอให
ปฏบต
การแกไขและการปฏบ
ตการปอ
งกน
(CAR/
PAR)
บนท
กสถานภ
าพการรองขอใหปฏ
บตการแกไขและการปฏบ
ตการ
ปองกน
(CAR/
PAR)
5)ระเบยบ
ปฏบต
งาน (P
roce
dure
Man
ual)
การควบคม
บนทก
การตรวจตดต
ามและประเมน
การ
จดการพ
ลงงาน
การตรวจ
inner 50001new (5)1-18.indd 12inner 50001new (5)1-18.indd 12 20/7/2560 13:59:5520/7/2560 13:59:55
5-13
5คมอพฒนาและสงเสรม ระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคมตารางสรปการนาไป
ปฏบต
ของการจดการพ
ลงงาน
ตาม พ
รบ. การสงเสร
มการอน
รกษพ
ลงงาน
(ฉบบท
2) พ
.ศ.25
50
ตารางสรปการนาไป
ปฏบต
ของระ
บบการจดการพล
งงาน
ตาม ม
าตรฐานสากล
ISO
5000
1:201
1 ลาดบ
เอก
สารและบน
ทกในระบบ
ลาดบ
เอก
สารและบน
ทกในระบบ
ขน
ตอนท
8 1)
แผนก
ารประชมท
บทวนประจาป
2)รายงานผลการทบท
วนการจดก
ารพล
งงาน
3)บน
ทกการประชม
4)เอก
สารและหล
กฐานแสดงผลการดาเน
นการแกไขข
อบกพ
รอง (ถาม)
5)เอก
สารหลก
ฐานแ
สดงการเผย
แพรผลการประชมแ
ละและผลการทบ
ทวนฯ
ขอ 4.
7 1)
ระเบยบ
ปฏบต
งาน เรองการทบท
วนการบรหาร
บน
ทกแผนก
ารทบ
ทวนก
ารบรหาร
บน
ทกรายงานการประชม
ทบทวนก
ารบรหาร
การทบท
วน
วเคราะห แล
ะแกไขขอ
บกพร
องขอ
งการจด
การพ
ลงงาน
การทบท
วนการ
บรหาร
inner 50001new (5)1-18.indd 13inner 50001new (5)1-18.indd 13 20/7/2560 13:59:5520/7/2560 13:59:55
5-14
คมอพฒนาและสงเสรมระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคม5
4. การควบคมเอกสารในขอกาหนด 4.5.4.2 การควบคมเอกสาร (Control of Documents) เอกสารทกาหนดตามมาตรฐานสากลและระบบการจดการพลงงานนตองไดรบการควบคม รวมทงเอกสารทางดานเทคนคตาง ๆ ทจาเปน องคกรจะตองจดทา นาไปปฏบต และคงรกษาไวซงระเบยบปฏบตงานเพอa) อนมตเอกสารอยางเหมาะสมกอนนาไปใชb) ทบทวนและปรบปรงเอกสารใหทนสมยเปนระยะ ๆ ตามความจาเปนc) มนใจวาการเปลยนแปลงและสถานะปจจบนของเอกสารไดมการชบงไวd) มนใจวามเอกสารฉบบทถกตองอย ณ จดใชงานe) มนใจวาเอกสารยงคงสภาพทอานไดชดเจนและสามารถนามาแสดงไดทนทf) มนใจวาเอกสารจากภายนอก ซงองคกรพจารณาเหนวามความจาเปนตอการวางแผนและการ
ดาเนนงานในระบบการจดการพลงงาน ไดรบการชบงและควบคมในการแจกจายg) ปองกนการนาเอกสารทลาสมยไปใชโดยไมไดตงใจ และตองทาการชบงเอกสารทลาสมยนนอยาง
เหมาะสมในกรณทตองเกบไวเพอวตถประสงคใด ๆ
แนวทางปฏบตในการควบคมเอกสาร ควรดาเนนการดงน
1) ตองจดทาระเบยบปฏบตงาน (Procedure) เรองควบคมเอกสาร เพอแสดงขนตอน วธการและผรบผดชอบในการควบคมเอกสาร ใหสอดคลองกบรายละเอยดในขอกาหนด 4.5.4.2ตวอยาง ระเบยบปฏบตงาน “เรองการควบคมเอกสาร” แสดงในภาคผนวก ค.3หมายเหต หากมระเบยบปฏบตงานเรองการควบคมเอกสารทจดทาไวในระบบ ISO 9001 หรอ
ISO 14001 สามารถนามาทบทวนใชไดโดยไมจาเปนตองออกเปนระเบยบปฏบตงานใหม
2) เอกสารภายนอกทใชในการวางแผนและการดาเนนงานในระบบการจดการพลงงาน เชน กฎหมายและขอกาหนดอน ๆ ดานพลงงาน คมอหรอแคตตาลอกของเครองจกรหรออปกรณทมนยสาคญดานพลงงาน ฯลฯ จะตองไดรบการชบงและควบคมในการแจกจาย
3) เอกสารทถกยกเลกไปแลว แตมความจาเปนตองจดเกบเพอวตถประสงคใด ๆ ตองมการชบงใหชดเจนเพอปองกนการนาไปใชโดยไมไดตงใจ
4) เอกสารทอยในรปของสออเลกทรอนกสจะตองม Back Up และมวธการปองกนความเสยหายทจะเกดกบขอมลเอกสาร และตองมระบบควบคมเอกสารใหเปนไปตามขอกาหนด เชน มวธการในการแจกจายเอกสารถงผทรบผดชอบ โดยบคคลเหลานนสามารถอานเอกสารไดอยางเดยวไมสามารถแกไขได บคคลทมอานาจในการอนมตเอกสารตองม Password ในการใชอนมตเอกสาร เปนตน
inner 50001new (5)1-18.indd 14inner 50001new (5)1-18.indd 14 20/7/2560 13:59:5520/7/2560 13:59:55
5-15
5คมอพฒนาและสงเสรม ระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคม
แนวทางการปฏบตตามขอกาหนด 4.5.5 การควบคมดานปฏบตการ (Operational Control)
1. ควรจดทาระเบยบปฏบตงาน เรองการควบคมดานปฏบตการ เพอกาหนดประเดนตาง ๆ ทตองพจารณาควบคมการปฏบตหรอบารงรกษา ตลอดจนผมหนาทรบผดชอบในการควบคมการปฏบตหรอบารงรกษาดงกลาวตวอยาง ระเบยบปฏบตงาน “เรองการควบคมดานปฏบตการ” แสดงในภาคผนวก ค.5หมายเหต หากมระเบยบปฏบตงาน เรองการควบคมดานปฏบตการ ทจดทาไวในระบบ ISO 14001
กสามารถนามาทบทวนใชไดโดยไมจาเปนตองออกเปนระเบยบปฏบตงานใหม
2. จากการทบทวนดานพลงงาน (Energy Review) ในบทท 4 ใหบงชเงอนไข (Condition) ตาง ๆ ในการปฏบตงานและการบารงรกษาทมผลกระทบตอลกษณะการใชพลงงานทมนยสาคญ (SEU) วาเงอนไขใดบางทจะตองควบคมการปฏบตงานใหเปนไปตามเกณฑทกาหนด หรอตองดาเนนการบารงรกษาเชงปองกนเพอใหเกดประสทธผลของสมรรถนะดานพลงงานทด ซงหากไมมเกณฑในการควบคมจะทาใหสมรรถนะพลงงานเบยงเบนไปอยางมนยสาคญ
3. จดทาวธปฏบตงาน (Work Instruction) และ/หรอแบบฟอรมเพอกาหนดเกณฑในการควบคมการปฏบตและการบารงรกษา เงอนไข (Condition) ทมผลกระทบตอลกษณะการใชพลงงานทมนยสาคญ เชน
- กาหนดการตงคาอณหภมของเครองทานาเยนและวธการบารงรกษาเครองทานาเยน - กาหนดการตงคาความดนของเครองอดอากาศและวธการบารงรกษาเครองอดอากาศ - กาหนดการตงคาอณหภมของเครองปรบอากาศและวธการบารงรกษาเครองปรบอากาศ - กาหนดการตงคาพารามเตอรของเครองจกร เชน อณหภม แรงดน ความเรว ใหมคาทเหมาะสม
ตอการใชงาน - กาหนดวธการบารงรกษาเชงปองกนใหกบเครองจกรอปกรณทมนยสาคญ - กาหนดการเปด-ปดเครองจกรอยางเหมาะสม เชน ปดชวคราวเมอมการรอคอยในสายการผลต - กาหนดวธการขบขรถขนสงใหประหยดพลงงานและวธการบารงรกษารถขนสง
ในเบองตนใหพจารณาควบคมเงอนไข (Condition) ทสาคญซงสามารถดาเนนการไดกอน แลวคอย ๆ เพมเตมการควบคมใหมากขนในอนาคต แสดงตวอยางในตารางท 5-3
หมายเหต : หากมวธปฏบตงาน หรอแบบฟอรมททาไวในระบบ ISO 9001 ISO 14001 และมความเกยวของ สามารถนามาทบทวนเพมเตมวธควบคมการปฏบตและวธการบารงรกษาเพอใหเกดประสทธผลของสมรรถนะดานพลงงานทด
inner 50001new (5)1-18.indd 15inner 50001new (5)1-18.indd 15 20/7/2560 13:59:5620/7/2560 13:59:56
5-16
คมอพฒนาและสงเสรมระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคม5
ตารางท 5-3 ตวอยางการวเคราะหเงอนไข (Condition) ตาง ๆ ทตองดาเนนการควบคมการปฏบตงานและการบารงรกษาเพอใหเกดประสทธผลของสมรรถนะดานพลงงานทด
พนท SEU เครองจกรทมนยสาคญ
เงอนในการปฏบตงานและบารงรกษาทสงผลตอ SEU
WI หรอแบบฟอรมสาหรบ Operational Control
กระบวนการฉดพลาสตก
1800ton, 2500 ton,
1500 ton,900ton
ประสทธภาพเครองฉด Energy Report
ระดบนามน/อณหภมนามนไฮดรอลค FM-INT-02
อณหภม Hopper บนเครอง FM-INT-02
รอบเวลาในการผลต/ความดนเครองฉด/ความเรวในการฉด/อณหภมกระบอกฉด
FM-INT-07
ระบบทาความเยน INJ173,INJ174 คณภาพนาปอน WI-MNT-01
อตราการไหล WI-MNT-10
อณหภมนาเขา-ออก FM-ENG-10
ฉนวนทอนาเยน FM-ENG-03
ประสทธภาพ Chiller FM-ENG-03
กระบวนการชบพลาสตก
Line 1,Line 2 อณหภมในบอชบ FM-CPD-14
ความเขมขนของสารเคม FM-CPD-08
เวลาในการชบ FM-CPD-10
คณภาพจกชบ FM-CPD-18
ความสะอาดของV-Bar FM-CPD-39
คณภาพนา FM-CPD-18
คณภาพหมอแปลงไฟฟา FM-ENG-7
กระแสไฟฟา FM-CDP-18
คณภาพของเครองกรอง FM-CPD-11
4. ควรกาหนด Training Needs ใหกบบคลากรซงมหนาทควบคมการปฏบตและการบารงรกษาโดยอางถงวธปฏบตงาน และ/หรอแบบฟอรมทเกยวของใหชดเจน ตลอดจนทาการฝกอบรมและประเมนผลบคลากรดงกลาว
inner 50001new (5)1-18.indd 16inner 50001new (5)1-18.indd 16 20/7/2560 13:59:5620/7/2560 13:59:56
5-17
5คมอพฒนาและสงเสรม ระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคม
แนวทางการปฏบตตามขอกาหนด 4.5.6 การออกแบบ (Design)
1. ควรจดทาระเบยบปฏบตงาน เรองการออกแบบ เพอกาหนดขนตอนในการออกแบบใหม การดดแปลง และการบรณะเครองจกรอปกรณ สงอานวยความสะดวก เครองมอ ระบบ และกระบวนการทมผลกระทบอยางมนยสาคญตอสมรรถนะดานพลงงาน ตลอดจนผรบผดชอบในการดาเนนการดงกลาวตวอยาง ระเบยบปฏบตงาน “เรองการออกแบบ” แสดงในภาคผนวก ค.6
2. การออกแบบใหม การดดแปลง และการบรณะเครองจกรอปกรณ สงอานวยความสะดวก เครองมอ ระบบและกระบวนการทมนยสาคญตอการใชพลงงาน ตองมการประเมนสมรรถนะดานพลงงานดวยทกครงโดยอาจทาการประเมนเองหรอใชผลการประเมนจากผขายกไดในกรณทมการจดซอจดหา ซงหากมผขายหลายรายกสามารถใชผลการประเมนสมรรถนะดานพลงงานนเปนขอกาหนดหนงในการเปรยบเทยบเพอคดเลอกผขายดวย เชน
- เครองอดอากาศใหม ตองประเมนคาสมรรถนะดานพลงงาน (kW/cfm) - เครองทานาเยนใหม ตองประเมนคาสมรรถนะดานพลงงาน (kW/TR) - เครองจกรใหม ตองประเมนคาประสทธภาพพลงงาน (MJ/ผลผลต) ของเครองจกรนนๆ - รถขนสง ตองประเมนคาอตราการสนเปลองของเชอเพลง กม./นาหนกสนคา/ลตร เปนตน
ในกรณทมการจดซอจดหาเครองจกรอปกรณ และกระบวนการทมนยสาคญตอการใชพลงงาน จะตองมการประเมนสมรรถนะดานพลงงาน เชน ลกษณะการใชพลงงานปรมาณการใชพลงงาน หรอประสทธภาพการใชพลงงาน ตลอดชวงอายการใชงานของเครองจกรอปกรณ และกระบวนการนน ๆ ดวย
3. ผลของการประเมนสมรรถนะดานพลงงานตามขอ 2. ตองนาไปรวมเขากบการกาหนดรายละเอยดการออกแบบและกจกรรมการจดซอจดหาของโครงการฯ ทเกยวของ
4. ผลของกจกรรมการออกแบบตองจดเกบไวเปนบนทก เชน ขอกาหนดรายละเอยด (Specification) แบบDrawing แคตตาลอก และผลการประเมนสมรรถนะดานพลงงาน เปนตน
แนวทางการปฏบตตามขอกาหนด 4.5.7 การจดหาบรการดานพลงงาน ผลตภณฑ อปกรณ และพลงงาน (Procurement of Energy Services, Products, Equipment and Energy)
1. ควรจดทาระเบยบปฏบตงาน เรองการจดซอดานพลงงาน เพอกาหนดขนตอนในการจดซอจดหาบรการดานพลงงาน ผลตภณฑ และอปกรณทมผลหรออาจมผลกระทบตอลกษณะการใชพลงงานทมนยสาคญตลอดจนผรบผดชอบในการดาเนนการดงกลาวตวอยาง ระเบยบปฏบตงาน “เรองการจดซอดานพลงงาน” แสดงในภาคผนวก ค.7หมายเหต หากมระเบยบปฏบตงานเรองการจดซอ ทจดทาไวในระบบ ISO 9001 หรอ ISO 14001
สามารถนามาทบทวนใชไดโดยไมจาเปนตองออกเปนระเบยบปฏบตงานใหม
บคลากรทมสวนในการตดสนใจในการจดซอ ควรตองมความตระหนกในสงดงตอไปนอะไรคอการใชพลงงานทมนยสาคญ (SEUs)
inner 50001new (5)1-18.indd 17inner 50001new (5)1-18.indd 17 20/7/2560 13:59:5720/7/2560 13:59:57
5-18
คมอพฒนาและสงเสรมระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคม5
ผลตภณฑ เครองจกร อปกรณ และบรการ ชนดใดทมผลกระทบอยางมนยสาคญตอสมรรถนะดานพลงงานขององคกร
อตราคาบรการดานพลงงาน (Energy Tariffs) เชน ราคาพลงงานในชวงเวลาทใชงาน คาพลงไฟฟาสงสด เปนตน
3. ในการจดหาบรการดานพลงงาน ผลตภณฑ และอปกรณทมผลหรออาจมผลกระทบตอลกษณะการใชพลงงานทมนยสาคญ ฝายจดซอจะตองแจงใหผขายหรอผสงมอบวาจะตองถกประเมนในเรองสมรรถนะดานพลงงานดวย และควรมหลกฐานการแจงนไวใหตรวจสอบได
4. ในการจดหาผลตภณฑ อปกรณหรอบรการทใชพลงงาน ซงคาดวาจะมผลกระทบอยางมนยสาคญตอสมรรถนะดานพลงงานขององคกร ตองมการประเมนลกษณะการใชพลงงาน ปรมาณการใชพลงงานและประสทธภาพดานพลงงาน ตลอดแผนงานหรอตลอดชวงอายการใชงานทคาดไว (เชอมโยงมาจากเรองการออกแบบในขอกาหนด 4.5.6)
5. ในการคดเลอกผสงมอบหรอผขาย ควรนาผลการประเมนสมรรถนะดานพลงงานมาเปนหวขอในการพจารณาคดเลอกดวย
6. การจดซอพลงงาน เชน นามนเตา ถานหน กาซปรโตรเลยมเหลว (LPG) กาซธรรมชาต ฯลฯ ตองจดทาขอกาหนดรายละเอยดการจดซอ (Specification) ของพลงงานดงกลาวเปนเอกสารตามความเหมาะสมหรอเทาทจะสามารถทาได
7. การบรการอน ๆ ทองคกรวาจางอาจมผลตอสมรรถนะดานพลงงาน ไดแก การจางผรบเหมางานบารงรกษา การใหคาปรกษาดานอปกรณและเทคโนโลย การออกแบบโครงการ การกอสราง และ การทดสอบการใชงาน ผขายอปกรณดานพลงงานและอปกรณสนบสนนการผลต
การพฒนาตอยอดจากการจดการพลงงานตามกฎหมาย: สถานประกอบการทเปนโรงงานควบคมและอาคารควบคมนน มการกาหนดการเรองการฝกอบรมบคลากรและกจกรรมสงเสรมการอนรกษพลงงานในขนตอนท 5 สวนเรองการดาเนนการแผนอนรกษพลงงานกาหนดในขนตอนท 6 ของการจดการพลงงานตามกฎหมาย ซงสามารถนามาปฏบตรวมกนได และในสวนของการสอสารนน สาหรบการจดการพลงงานตามกฎหมายไดกาหนดใหมสอสารใหบคลากรทราบในเรองดงน ประกาศแตงตงคณะทางานดานการจดการพลงงาน นโยบายอนรกษพลงงาน แผนการฝกอบรมและกจกรรมสงเสรมการอนรกษพลงงาน ประกาศแตงตงคณะผตรวจประเมนภายในระบบการจดการพลงงาน และผลของการทบทวนการบรหารงาน ซงสามารถปรบแนวทางดาเนนการใหสอดคลองกนได
inner 50001new (5)1-18.indd 18inner 50001new (5)1-18.indd 18 20/7/2560 13:59:5720/7/2560 13:59:57
6-1
6คมอพฒนาและสงเสรม ระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคม
บทท 6 การตรวจสอบ (Checking)
เนอหาในบทนจะกลาวถงขอกาหนดท 4.6 การตรวจสอบ (Checking) และแนวทางการปฏบตในการพฒนาตอยอดจากการจดการพลงงานตามกฎหมายสมาตรฐานสากล รวมทงตวอยางเอกสารทจาเปนเพอนาไปประยกตใชใหสอดคลองกบขอกาหนดดงกลาว
รปท 6-1 แผนภาพกระบวนในการตรวจสอบ (Checking)
4.6.1 การเฝาระวง การวด และการวเคราะห
4.6.4 การแกไขการปฏบตการแกไข และการปฏบตการปองกน
4.6.3 การตรวจประเมนภายในระบบการจดการพลงงาน
คณลกษณะสาคญทตองดาเนนการเฝาระวง a) ลกษณะการใชพลงงานทมนยสาคญและ
ผลของการทบทวนดานพลงงานอน ๆ
b) ตวแปรท เกยวของกบลกษณะการใชพลงงานทมนยสาคญ
c) ตวชวดสมรรถนะดานพลงงาน (EnPI)d) ประสทธผลของแผนปฏบตในการบรรล
วตถประสงคและเปาหมายe) การประเมนปรมาณการใชพลงงานจรง
เทยบกบทคาดการณไว
กรณพบความเบยงเบนหรอไมเปนไปตามขอกาหนด (NC) ตองดาเนนการดงน 1) ดาเนนการแกไขทนท (Correction)2) ดาเนนการปฏบตการแกไข (Corrective Action) เพอไมใหเกดขนซา3) ดาเนนการปฏบตการปองกน (Preventive Action) เ พอไมใหเกดความไม
สอดคลองในกรณเปน Potential NC
ตองดาเนนการตรวจประเมนภายในระบบการจดการพลงงานอยางนอยปละ 1 ครง
inner 50001new (6)1-18.indd 1inner 50001new (6)1-18.indd 1 20/7/2560 14:09:3920/7/2560 14:09:39
6-2
คมอพฒนาและสงเสรมระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคม6
แนวทางการปฏบตตามขอกาหนด 4.6.1 การเฝาระวง การตรวจวด และการวเคราะห (Monitoring, Measurement and Analysis)
1. องคกรควรจดทาระเบยบปฏบตงาน เรองการเฝาระวง การตรวจวด และการวเคราะห เพอกาหนดประเดนทจะตองเฝาระวง ตรวจวด และวเคราะห การจดทาแผน การจดทาบนทก ตลอดจนผรบผดชอบในการดาเนนการดงกลาวตวอยาง ระเบยบปฏบตงาน “เรองการเฝาระวง การตรวจวด และการวเคราะห” แสดงใน
ภาคผนวก ง.1 หมายเหต หากมระเบยบปฏบตงาน เรองการเฝาระวง การตรวจวด และการวเคราะหทจดทาไวในระบบ
ISO 14001 สามารถนามาทบทวนใชไดโดยไมจาเปนตองออกเปนระเบยบปฏบตงานใหม
2. แผนการเฝาระวง ตรวจวด และวเคราะหควรระบถงหวขอตาง ๆ เพอใหครอบคลมคณลกษณะทสาคญอยางนอยตามทขอกาหนดนตองการ ไดแก1) กาหนดชวงเวลาในการทบทวนดานพลงงานของแตละป เพอทบทวนลกษณะการใชพลงงาน
ทมนยสาคญ (SEU) และแสดงผลของการทบทวนดานพลงงาน2) ตวแปรทเกยวของกบลกษณะการใชพลงงานทมนยสาคญ จะตองพจารณาจากตวแปรทมผลกระทบ
ตอการใชพลงงานทมนยสาคญซงเคยชบงไวในการทบทวนดานพลงงาน โดยเลอกตวแปรทสาคญและสามารถเฝาระวง ตรวจวด และวเคราะหได
3) ตวชวดสมรรถนะดานพลงงาน (EnPI) ตามทองคกรไดกาหนดไวในขนตอนการวางแผนดานพลงงาน4) การตดตามประสทธผลของแผนปฏบต ควรกาหนดการตดตามทก ๆ 3 เดอนเปนอยางนอย เพอให
สอดคลองกบกฎหมายฯ สาหรบโรงงานหรออาคารควบคม5) การประเมนปรมาณการใชพลงงานจรงเทยบกบทคาดการณไว ควรกาหนดการตดตามทก ๆ 1 เดอน
เพอพจารณาวาปรมาณการใชพลงงานอยในเกณฑปกตหรอไม และปฏบตการแกไขหากผดปกตจากปจจยทควบคมได
3. พนกงานทมหนาทปฏบตจะตองดาเนนการตามแผนและบนทกผลของการเฝาระวง ตรวจวด และวเคราะหตามทกาหนดตวอยางแผนการเฝาระวงคณลกษณะทสาคญดานพลงงาน และแผนการตรวจวด และการวเคราะหดานพลงงาน แสดงในตารางท 6-1 และ ตารางท 6-2 ตามลาดบ
inner 50001new (6)1-18.indd 2inner 50001new (6)1-18.indd 2 20/7/2560 14:09:4120/7/2560 14:09:41
6-3
6คมอพฒนาและสงเสรม ระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคม
ตารางท
6-1 แ
ผนการเฝ
าระวงคณล
กษณะ
ทสาคญด
านพล
งงาน
ม.ค.ก
.พ.ม.ค
.เม.ย.พ.ค
.ม.ย.
ก.ค.ส
.ค.ก.ย
.ต.ค.
พ.ย.ธ
.ค.ทก
12 เดอ
นไมกาหน
ดEn
MR
2ปรมาณก
ารใชพล
งงานไฟฟ
าและความรอน หรอ
EnPI
sทก
เดอน
20%
EnM
R
3ปรมาณก
ารใชพล
งงานรวม
หรอ
EnP
Isทก
เดอน
20%
EnM
R
ตวแป
รทเกย
วของกบ
SEU
ปรมาณผ
ลผลต
งานฉด
พลาสตก
ทกเดอ
นไมกาหน
ดหวหน
าแผน
กปรมาณผ
ลผลต
งานชบ
โครเมย
มทก
เดอน
ไมกาหน
ดหวหน
าแผน
กปรมาณผ
ลผลต
งานพน
สทก
เดอน
ไมกาหน
ดหวหน
าแผน
กอณ
หภมอ
ากาศภายน
อกทก
วนไมกาหน
ดหวหน
าแผน
กคา
EnP
Is ของ S
EU
EnPI
ของแผน
กฉดพ
ลาสต
กทก
เดอน
20%
หวหน
าแผน
กEn
PI แผ
นกบด
เมดพล
าสตก
ทกเดอ
น20
%หวหน
าแผน
กEn
PI แผ
นกอบ
เมดพล
าสตก
ทกเดอ
น20
%หวหน
าแผน
กEn
PI แผ
นกชบ
พลาสตก
ทกเดอ
น20
%หวหน
าแผน
กEn
PI ระ
บบทานาเยน
ทกเดอ
น20
%หวหน
าแผน
กEn
PI ระ
บบอากาศอ
ดทก
เดอน
20%
หวหน
าแผน
กความคบ
หนาของแผนอ
นรกษ
พลงงา
นทก
3 เด
อนไ มกาหน
ดEn
MR
(เทยบ
กบวตถป
ระสงคแ
ละเปา
หมาย
)
7ปรมาณพ
ลงงาน
ทใชจรงเ
ทยบก
บทคาดก
ารณ
ทกเดอ
น20
%En
MR
ลาดบ
หวขอ
/ปจจยท
ตองเฝ
าระวง
ความถ
เดอน
ผรบผ
ดชอบ
641 5
%
Sig.De
viatio
nทบ
ทวนด
านพล
งงาน
(Ene
rgy
Revi
ew) แ
ละลกษณ
ะการใช
พลงงา
นทมน
ยสาคญ
inner 50001new (6)1-18.indd 3inner 50001new (6)1-18.indd 3 20/7/2560 14:09:4120/7/2560 14:09:41
6-4
คมอพฒนาและสงเสรมระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคม6
ตารางท
6-2 แ
ผนการตรวจวด แ
ละการวเคร
าะหด
านพล
งงาน
การวดและวเค
ราะห
ม.ค.ก.พ.ม.ค
.เม.ย.พ.ค
.ม.ย.ก
.ค.ส.ค
.ก.ย.ต
.ค.พ.ย
.ธ.ค.
(ระบเก
ณฑหรอวธการว
ด เชน
WI)
เครองฉด
พลาสตก
ประสทธภาพเครองฉด
ทกเดอ
นหวหน
าแผน
ก IN
J.ผลผลต(E
Q)/พลงงาน
เครองทาความเยน
อตราการไห
ลทก
เดอน
หวหน
าแผน
กMN
WI-M
NT-1
0
อณหภ
มนาเข
า-ออก
ทกเดอ
นหวหน
าแผน
กMN
FM-E
NG-1
0
ฉนวนทอ
นาเยน
ทก 6
เดอน
หวหน
าแผน
กMN
FM-E
NG-0
3
ประสทธภาพ
Chill
erทก
6 เด
อนหวหน
าแผน
กMN
FM-E
NG-0
3
ระบบ
อากาศอ
ดความดน
ลมทใชงาน
ทก 6
เดอน
หวหน
าแผน
กMN
WI-M
NT-0
1
การรวไห
ลของอากาศอ
ดทก
6 เด
อนหวหน
าแผน
กMN
FM-E
NG-0
4
ประสทธภาพ
Air c
ompr
esso
rทก
6 เด
อนหวหน
าแผน
กMN
FM-E
NG-0
5
ชบโคร
เมยมบ
นผวพ
ลาสต
กอณ
หภมในบ
อชบ
ทกเดอ
นหวหน
าแผน
ก CPP
Man
ual
Digit
al T
herm
omet
er
ความเขม
ขนขอ
งสารเคม
ทก
เดอน
หวหน
าแผน
ก CPP
WI-C
PP-0
7Ti
tratio
n
คณภาพน
าทก
เดอน
หวหน
าแผน
ก CPP
Man
ual
PH M
eter
,Con
duc.
met
er
ประสทธภาพห
มอแป
ลงไฟฟา
ทกเดอ
นหวหน
าแผน
ก CPP
Supp
lier M
etho
dCh
eck&
Cal
ibra
te
คณภาพข
องเคร
องกรอง
ทกเดอ
นหวหน
าแผน
ก CPP
WI-C
PP-0
29Pr
essu
re g
auge
กระแสไฟ
ฟาทก
เดอน
หวหน
าแผน
ก CPP
WI-C
PP-3
0Ch
eck&
Rec
ord
1 2 43ลาดบ
ความถ
หวขอ
/พารา
มเตอรทต
องวดและ
วเคราะ
หเดอ
นผรบผ
ดชอบ
หมายเหต
inner 50001new (6)1-18.indd 4inner 50001new (6)1-18.indd 4 20/7/2560 14:09:4220/7/2560 14:09:42
6-5
6คมอพฒนาและสงเสรม ระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคม
4 ผลการเฝาระวง ตรวจวด และวเคราะหในบางเรอง อาจตองนามาพจารณาเปรยบเทยบกบกฎหมายและขอกาหนดอน ๆ ดานพลงงาน วตถประสงคและเปาหมายดานพลงงาน ขอมลฐานพลงงาน หรออน ๆ ตามความเหมาะสม
5. ในกรณผลทไดจากการเฝาระวง ตรวจวดและวเคราะห ไมเปนไปตามเปาหมาย หรอตองการ ใหมการปรบปรงหรอเปลยนแปลงตองดาเนนการหาสาเหต และใหมการปฏบตการแกไขหรอปฏบตการปองกนตามความเหมาะสม
6. บนทกผลการเฝาระวง ตรวจวด และวเคราะหจะตองมการจดเกบรกษาไว7. ควรจดทาระเบยบปฏบตงาน เรองการสอบเทยบเครองมอวด เพอกาหนดขนตอนและผรบผดชอบในการ
วางแผน การสอบเทยบเครองมอวด การสงเครองมอวดไปสอบเทยบตามแผน ตลอดจนการพจารณาผลการสอบเทยบเครองมอวดตวอยาง ระเบยบปฏบตการ “เรองการสอบเทยบเครองมอวด” แสดงในภาคผนวก ง.2หมายเหต หากมระเบยบปฏบตงานเรองการสอบเทยบเครองมอวด ทจดทาไวในระบบ ISO 9001 หรอ
ISO 14001 สามารถนามาทบทวนใชไดโดยไมจาเปนตองออกเปนระเบยบปฏบตงานใหม
8. เครองมอวดทควรจะไดรบการสอบเทยบ ไดแก เครองมอทใชในการเฝาระวง ตรวจวด และวเคราะหคณลกษณะทสาคญของการปฏบตงานทเปนตวกาหนดถงสมรรถนะดานพลงงาน เครองทใชตรวจวดประสทธภาพพลงงาน รวมถงเครองวดทสาคญตอการควบคมดานการปฏบตงานของเครองจกรและกระบวนการของลกษณะการใชพลงงานทมนยสาคญ
9. บนทกของการสอบเทยบเครองมอวดตองมการเกบรกษาไว
การพฒนาตอยอดจากการจดการพลงงานตามกฎหมาย: สถานประกอบการทเปนโรงงานควบคมและอาคารควบคมนน สามารถนารายงานผลการตรวจสอบและวเคราะหการปฏบตตามเปาหมายและแผนอนรกษพลงงาน (ของการจดการพลงงานตามกฎหมาย) เปนบนทกในการตดตามประสทธผลของแผนปฏบต สาหรบการเฝาระวงนได
inner 50001new (6)1-18.indd 5inner 50001new (6)1-18.indd 5 20/7/2560 14:09:4420/7/2560 14:09:44
6-6
ÙŠĎöČĂóĆçîćĒúąÿŠÜđÿøĉöøąïïÖćøÝĆéÖćøóúĆÜÜćîöćêøåćîÿćÖú (ISO 50001)ÿĞćĀøĆïēøÜÜćîÙüïÙčöĒúąĂćÙćøÙüïÙčö
6
ĒîüìćÜÖćøðäĉïĆêĉêćöךĂÖĞćĀîé 4.6.2 ÖćøðøąđöĉîÙüćöÿĂéÙúšĂÜÖĆïךĂÖĞćĀîé éš ć î Ö ã Ā ö ć ÷ Ē ú ą ך Ă ÖĞ ć Ā î é ĂČę î ė ( Evaluation of Compliance with Legal Requirements and Other Requirements)
1. ĂÜÙŤÖøêšĂÜÖĞćĀîéߊüÜđüúćĔîÖćøìĊęÝąðøąđöĉîÙüćöÿĂéÙúšĂÜÖĆïךĂÖĞćĀîééšćîÖãĀöć÷Ēúą×šĂÖĞćĀîéĂČęîė ìĊęđÖĊę÷üךĂÜÖĆïúĆÖþèąÖćøĔßšóúĆÜÜćîĒúąðøĉöćèÖćøĔßšóúĆÜÜćî đߊî ìčÖ 3 đéČĂîĀøČĂ 6 đéČĂîđóČęĂìïìüîÖćøéĞćđîĉîÜćî×ĂÜĂÜÙŤÖøüŠć÷ĆÜÿćöćøëðäĉïĆêĉĕéšÿĂéÙúšĂÜêćöךĂÖĞćĀîééšćîÖãĀöć÷Ēúą×šĂÖĞćĀîéĂČęî ė ìĊęđÖĊę÷üךĂÜĂ÷ĎŠĀøČĂĕöŠ àċęÜĀćÖöĊðøąđéĘîĔéìĊę÷ĆÜĕöŠÿĂéÙúšĂÜêšĂÜđøŠÜðäĉïĆêĉÖćøĒÖšĕ×êŠĂĕð
2. ÖćøÖĞćĀîéߊüÜđüúćĒúąñĎšøĆïñĉéßĂïĔîÖćøðøąđöĉîÙüćöÿĂéÙúšĂÜÖĆïךĂÖĞćĀîééšćîÖãĀöć÷Ēúą×šĂÖĞćĀîéĂČęî ė ìĊęđÖĊę÷üךĂÜÖĆïúĆÖþèąÖćøĔßšóúĆÜÜćîĒúąðøĉöćèÖćøĔßšóúĆÜÜćî ÙüøÖĞćĀîéĕüšĔî øąđïĊ÷ïðäĉïĆêĉÜćî đøČęĂÜÖãĀöć÷Ēúą×šĂÖĞćĀîéĂČęî ė ìĊęĕéšÝĆéìĞćĕüšêćöךĂÖĞćĀîé 4.4.2 éšü÷êĆüĂ÷ŠćÜ øąđïĊ÷ïðäĉïĆêĉÜćî “đøČęĂÜÖãĀöć÷Ēúą×šĂÖĞćĀîéĂČęî ė” ĒÿéÜĔîõćÙñîüÖ ×.1
3. ïĆîìċÖñúÖćøðøąđöĉîÙüćöÿĂéÙúšĂÜÝąêšĂÜöĊÖćøđÖĘïøĆÖþćĕüš
ĒîüìćÜÖćøðäĉïĆêĉêćöךĂÖĞćĀîé 4.6.3 ÖćøêøüÝðøąđöĉîõć÷ĔîøąïïÖćøÝĆéÖćøóúĆÜÜćî (Internal Audit of the EnMS)
1. ÙüøÝĆéìĞćøąđïĊ÷ïðäĉïĆêĉÜćî đøČęĂÜÖćøêøüÝðøąđöĉîõć÷Ĕî đóČęĂÖĞćĀîéߊüÜđüúćÖćøêøüÝðøąđöĉîĒÿéÜ×ĆĚîêĂî ĒúąñĎšøĆïñĉéßĂïĔîÖćøüćÜĒñîÖćøêøüÝðøąđöĉî ÖćøÖĞćĀîéñĎšêøüÝðøąđöĉî ÖćøéĞćđîĉîÖćøêøüÝðøąđöĉî êúĂéÝîÖćøïĆîìċÖñúÖćøêøüÝðøąđöĉîéĆÜÖúŠćüêĆüĂ÷ŠćÜ øąđïĊ÷ïðäĉïĆêĉÜćî “đøČęĂÜÖćøêøüÝðøąđöĉîõć÷Ĕî” ĒÿéÜĔîõćÙñîüÖ Ü.3Āöć÷đĀêč ĀćÖöĊ øąđïĊ÷ïðäĉïĆêĉÜćî đøČęĂÜÖćøêøüÝðøąđöĉîõć÷ĔîìĊęÝĆéìĞćĕüšĔîøąïï ISO 9001 ĀøČĂ
ISO 14001 ÿćöćøëîĞćöćìïìüîĔßšĕéšēé÷ĕöŠÝĞćđðŨîêšĂÜĂĂÖđðŨîøąđïĊ÷ïðäĉïĆêĉÜćîĔĀöŠ
2. ÖĞćĀîéߊüÜđüúćĔîÖćøêøüÝðøąđöĉîõć÷ĔîĔĀšßĆéđÝî đߊî ìčÖ ė 6 đéČĂî ĒúąÝĆéìĞćĒñîÖćøêøüÝðøąđöĉîĔĀšÙøĂïÙúčöìčÖĀîŠü÷ÜćîĒúąóČĚîìĊęìĊęđÖĊę÷üךĂÜÖĆïøąïïÖćøÝĆéÖćøóúĆÜÜćî
3. ñĎšêøüÝðøąđöĉîõć÷Ĕî×ĂÜĂÜÙŤÖøÙüøñŠćîÖćøòřÖĂïøöĀúĆÖÿĎêø “ ÖćøêøüÝðøąđöĉîõć÷ĔîøąïïÖćøóúĆÜÜćî ISO 50001” đóČęĂĔĀšđךćĔÝךĂÖĞćĀîéĒúąÖøąïüîÖćøêøüÝðøąđöĉîõć÷Ĕî ĒúąÙüøöĊÖćøìéÿĂïÙüćöÿćöćøëĔîÖćøêøüÝðøąđöĉîĄ
4. ÖćøðøąÖćýĒêŠÜêĆĚÜñĎšêøüÝðøąđöĉîõć÷ĔîêćöÙüćöđĀöćąÿö ĒêŠñĎšêøüÝðøąđöĉîõć÷ĔîÝąêšĂÜĕöŠêøüÝĀîŠü÷ÜćîĒúąóČĚîìĊęĔîÙüćöøĆïñĉéßĂïēé÷êøÜ×ĂÜêîđĂÜ đóČęĂĔĀšÖćøêøüÝðøąđöĉîđðŨîĕðĂ÷ŠćÜ÷čêĉíøøöĒúąĕöŠđÖĉéÙüćöúĞćđĂĊ÷Ü
5. ÙüøÝĆéìĞćøć÷ÖćøêøüÝðøąđöĉî (Audit Checklist) đóČęĂÖćøêøüÝðøąđöĉîöĊðøąÿĉìíĉñú ĒúąðŜĂÜÖĆîĕöŠĔĀšêÖĀúŠîĔîðøąđéĘîìĊęÿĞćÙĆâêćöךĂÖĞćĀîéöćêøåćîêĆüĂ÷ŠćÜ “ĒïïôĂøŤöĔîÖćøêøüÝðøąđöĉîõć÷Ĕî” ĒÿéÜĔîõćÙñîüÖ Ü.4
inner 50001new (6)1-8.indd 6inner 50001new (6)1-8.indd 6 22/7/2560 13:45:3122/7/2560 13:45:31
6-7
6ÙŠĎöČĂóĆçîćĒúąÿŠÜđÿøĉö øąïïÖćøÝĆéÖćøóúĆÜÜćîöćêøåćîÿćÖú (ISO 50001)ÿĞćĀøĆïēøÜÜćîÙüïÙčöĒúąĂćÙćøÙüïÙčö
6. ñú×ĂÜÖćøêøüÝðøąđöĉîÝąêšĂÜøć÷Üćîĕð÷ĆÜñĎšøĆïñĉéßĂïĀîŠü÷Üćî đóČęĂðäĉïĆêĉÖćøĒÖšĕ×ךĂïÖóøŠĂÜìĊęđÖĉé×ċĚî ĀøČĂðäĉïĆêĉÖćøðŜĂÜÖĆîךĂïÖóøŠĂÜìĊęöĊĒîüēîšöÝąđÖĉé×ċĚîĔîĂîćÙê
7. ïĆîìċÖñúÖćøêøüÝðøąđöĉîÝąêšĂÜĕéšøĆïÖćøÝĆéđÖĘïĒúąøć÷ÜćîĔîÖćøðøąßčöìïìüîÖćøïøĉĀćø
ĒîüìćÜÖćøðäĉïĆêĉêćöךĂÖĞćĀîé 4.6.4 ÙüćöĕöŠ đðŨîĕðêćöךĂÖĞćĀîé ÖćøĒÖšĕ× ÖćøðäĉïĆ êĉ ÖćøĒÖš ĕ× ĒúąÖćøðäĉïĆêĉ ÖćøðŜĂÜÖĆî (Nonconformities, Correction, Corrective and Preventive Action)
1. ÙüøÝĆéìĞćøąđïĊ÷ïðäĉïĆêĉÜćî đøČęĂÜÖćøðäĉïĆêĉÖćøĒÖšĕ×ĒúąÖćøðäĉïĆêĉÖćøðŜĂÜÖĆî đóČęĂÖĞćĀîé×ĆĚîêĂîĒúąñĎšøĆïñĉéßĂïĔîÖćøÝĆéÖćøÖĆïÙüćöĕöŠđðŨîĕðêćöךĂÖĞćĀîéìĊęđÖĉé×ċĚîĀøČĂìĊęöĊĒîüēîšöÝąđÖĉé×ċĚîêĆüĂ÷ŠćÜ øąđïĊ÷ïðäĉïĆêĉÜćî “đøČęĂÜÖćøðäĉïĆêĉ ÖćøĒÖšĕ× ĒúąÖćøðäĉïĆêĉÖćøðŜĂÜÖĆî” ĒÿéÜĔîõćÙñîüÖ Ü.5Āöć÷đĀêč ĀćÖöĊøąđïĊ÷ïðäĉïĆêĉÜćî đøČęĂÜÖćøðäĉïĆêĉÖćøĒÖšĕ×ĒúąÖćøðäĉïĆêĉÖćøðŜĂÜÖĆî ìĊęÝĆéìĞćĕüšĔî
øąïï ISO 9001 ĀøČĂ ISO 14001 ÿćöćøëîĞćöćìïìüîĔßšĕéšēé÷ĕöŠÝĞćđðŨîêšĂÜĂĂÖđðŨîøąđïĊ÷ïðäĉïĆêĉÜćîĔĀöŠ
2. ÙüćöĕöŠđðŨîĕðêćöךĂÖĞćĀîéìĊęđÖĉé×ċĚîĀøČĂìĊęöĊĒîüēîšöÝąđÖĉé×ċĚî ĂćÝóïĕéšÝćÖ- ñúÖćøêøüÝðøąđöĉîõć÷ĔîĒúąñúÖćøêøüÝðøąđöĉîõć÷îĂÖēé÷ñĎšĔĀšÖćøøĆïøĂÜ- ÖćøĕöŠðäĉïĆêĉêćöîē÷ïć÷ ךĂÖĞćĀîé ×ĆĚîêĂîĀøČĂüĉíĊÖćøìĞćÜćîĔîøąïïÖćøÝĆéÖćøóúĆÜÜćî- ÖćøéĞćđîĉîÜćîìĊęĕöŠÿĂéÙúšĂÜÖĆïÖãĀöć÷Ēúą×šĂÖĞćĀîéĂČęî ė éšćîóúĆÜÜćîìĊęđÖĊę÷üךĂÜ- ÙüćöĕöŠêøąĀîĆÖĔîÖćøĂîčøĆÖþŤóúĆÜÜćî- ñúÝćÖÖćøđòŜćøąüĆÜ êøüÝüĆéĒúąüĉđÙøćąĀŤ- đĀêčÞčÖđÞĉîìĊęđÖĊę÷üךĂÜĔîøąïïÖćøÝĆéÖćøóúĆÜÜćî- ךĂøšĂÜđøĊ÷îÝćÖõć÷ĔîĒúąõć÷îĂÖĂÜÙŤÖø
ÖćøóĆçîćêŠĂ÷ĂéÝćÖÖćøÝĆéÖćøóúĆÜÜćîêćöÖãĀöć÷: ÿëćîðøąÖĂïÖćøìĊęđðŨîēøÜÜćîÙüïÙčöĒúąĂćÙćøÙüïÙčöîĆĚî ÿćöćøëĔßšÙèąñĎšêøüÝðøąđöĉîõć÷ĔîÖćøÝĆéÖćøóúĆÜÜćîêćöÖãĀöć÷ đðŨîñĎšêøüÝðøąđöĉî×ĂÜøąïï ISO 50001 ĕéšĒêŠĂćÝêšĂÜĕéšøĆïÖćøòřÖĂïøöđóĉęöđêĉö ÿŠüîđĂÖÿćøĔîøąïïÿćöćøëĔßšøŠüöÖĆîĕéšēé÷ĂćÝðøĆïđðúĊę÷îøć÷ÖćøĔîÖćøêøüÝðøąđöĉîĔĀšÿĂéÙúšĂÜÖĆïךĂÖĞćĀîé éĆÜîĊĚ
x ĒïïôĂøŤöĒñîÖćøêøüÝêĉéêćöõć÷Ĕî x ĒïïôĂøŤöĒÝšÜÖĞćĀîéÖøêøüÝêĉéêćöõć÷Ĕî x ĒïïôĂøŤöøć÷ÖćøêøüÝðøąđöĉî (Internal Audit Checklist) x ĒïïôĂøŤöøć÷ÜćîñúÖćøêøüÝðøąđöĉî (Internal Audit Report)
inner 50001new (6)1-8.indd 7inner 50001new (6)1-8.indd 7 22/7/2560 13:45:3122/7/2560 13:45:31
6-8
ÙŠĎöČĂóĆçîćĒúąÿŠÜđÿøĉöøąïïÖćøÝĆéÖćøóúĆÜÜćîöćêøåćîÿćÖú (ISO 50001)ÿĞćĀøĆïēøÜÜćîÙüïÙčöĒúąĂćÙćøÙüïÙčö
6
3. ìĞćÖćøĒÖšĕ×ðŦâĀćĔîđïČĚĂÜêšî (Correction) ĀćÖÿćöćøëìĞćĕéš
4. ÙšîĀćÿćđĀêč×ĂÜÙüćöĕöŠđðŨîĕðêćöךĂÖĞćĀîéìĊęđÖĉé×ċĚîĀøČĂìĊęöĊĒîüēîšöÝąđÖĉé×ċĚîîĆĚî ēé÷ĂćÝĔßšđìÙîĉÙ×ĂÜĒñîñĆÜÖšćÜðúć ĀøČĂđìÙîĉÙ Why-Why Analysis êćöÙüćöđĀöćąÿö
5. ÖĞćĀîéüĉíĊÖćøðäĉïĆêĉÖćøĒÖšĕ×ĀøČĂüĉíĊðäĉïĆêĉÖćøðŜĂÜÖĆî đóČęĂĔĀšöĆęîĔÝüŠćÙüćöĕöŠđðŨîĕðêćöךĂÖĞćĀîéîĆĚîÝąĕöŠđÖĉé×ċĚîĀøČĂđÖĉé×ċĚîàĚĞćĂĊÖ ĒúąéĞćđîĉîÖćøêćöüĉíĊìĊęÖĞćĀîé
6. êøüÝðøąđöĉîđóČęĂìïìüîðøąÿĉìíĉñú×ĂÜÖćøðäĉïĆêĉÖćøĒÖšĕ×ĀøČĂÖćøðäĉïĆêĉÖćøðŜĂÜÖĆîìĊęĕéšéĞćđîĉîÖćø
7. ÝĆéđÖĘïïĆîìċÖ×ĂÜÖćøðäĉïĆêĉÖćøĒÖšĕ×ĒúąÖćøðäĉïĆêĉÖćøðŜĂÜÖĆîìĊęĕéšéĞćđîĉîÖćøĕðĒúšü
ĒîüìćÜÖćøðäĉïĆêĉêćöךĂÖĞćĀîé 4.6.5 ÖćøÙüïÙčöïĆîìċÖ (Control of Records)
1. ÙüøÝĆéìĞćøąđïĊ÷ïðäĉïĆêĉÜćî đøČęĂÜÖćøÙüïÙčöïĆîìċÖ đóČęĂÖĞćĀîé×ĆĚîêĂî üĉíĊÖćø ĒúąñĎšøĆïñĉéßĂïĔîÖćøÙüïÙčöïĆîìċÖĔîøąïïÖćøÝĆéÖćøóúĆÜÜćîêĆüĂ÷ŠćÜ øąđïĊ÷ïðäĉïĆêĉÜćî “đøČęĂÜÖćøÙüïÙčöïĆîìċÖ” ĒÿéÜĔîõćÙñîüÖ Ü.6Āöć÷đĀêč ĀćÖöĊ ø ą đïĊ ÷ïðäĉïĆ êĉ Ü ćî đ øČę Ă ÜÖć øÙüïÙč öïĆîìċ ÖìĊę ÝĆ éìĞ ć ĕ üš Ĕîøąïï ISO 9001
ĀøČĂ ISO 14001 ÿćöćøëîĞćöćìïìüîĔßšĕéšēé÷ĕöŠÝĞćđðŨîêšĂÜĂĂÖđðŨîøąđïĊ÷ïðäĉïĆêĉÜćîĔĀöŠ
2. ÝĆéìĞćìąđïĊ÷îøć÷ßČęĂïĆîìċÖ óøšĂöøąïčĂć÷čÖćøÝĆéđÖĘï×ĂÜĒêŠúąĀîŠü÷Üćî đóČęĂĔĀšÿćöćøëêøüÝÿĂïĕéšÿąéüÖ
3. ĀîŠü÷ÜćîìĊęÝĆéđÖĘïïĆîìċÖÝąêšĂÜìĞćÖćøßĊĚïŠÜïĆîìċÖ đߊî øąïčßČęĂïĆîìċÖìĊęÿĆîĒôŜöĒúąđÖĘïĔÿŠêĎšđÖĘïđĂÖÿćøđðŨîĀöüéĀöĎŠđóČęĂÿąéüÖĔîÖćøđøĊ÷ÖĔßšÜćî
4. ïĆîìċÖêšĂÜĂŠćîĕéšßĆéđÝî ÿćöćøëßĊĚïŠÜĒúąÿĂïÖúĆïĕéšëċÜÖĉÝÖøøöìĊęđÖĊę÷üךĂÜ
5. ÖĞćĀîéüĉíĊÖćøìĞćúć÷ïĆîìċÖìĊęöĊÙüćöÿĞćÙĆâ ĀøČĂöĊךĂöĎúìĊęöĊÙüćöúĆï×ĂÜĂÜÙŤÖøĔĀšßĆéđÝî đߊî ïĆîìċÖđÖĊę÷üךĂÜÖĆïÖćøüćÜĒñîéšćîóúĆÜÜćî êšĂÜìĞćúć÷ēé÷đÙøČęĂÜìĞćúć÷đĂÖÿćø đðŨîêšî
6. ïĆîìċÖìĊęđÖĘïĕüšĔîøĎð×ĂÜÿČęĂĂĉđúĘÖìøĂîĉÖÿŤ êšĂÜÖĞćĀîéüĉíĊÖćøÿĞćøĂÜךĂöĎú (Back up) ìĊęđĀöćąÿö
inner 50001new (6)1-8.indd 8inner 50001new (6)1-8.indd 8 22/7/2560 13:45:3222/7/2560 13:45:32
7-1
7คมอพฒนาและสงเสรม ระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคม
บทท 7 การทบทวนการบรหาร (Management Review)
เนอหาในบทนจะกลาวถงขอกาหนดท 4.7 การทบทวนการบรหาร (Management Review) และแนวทางการปฏบตในการพฒนาตอยอดจากการจดการพลงงานตามกฎหมายสมาตรฐานสากล รวมทงตวอยางเอกสารทจาเปนเพอนาไปประยกตใชใหสอดคลองกบขอกาหนดดงกลาว
แนวทางการปฏบตตามขอกาหนด 4.7 การทบทวนการบรหาร (Management Review)
1. ควรจดทาระเบยบปฏบตงาน เรองการทบทวนการบรหาร เพอแสดงขนตอนและผรบผดชอบในการดาเนนการ ตลอดจนกาหนดชวงเวลาในประชมการทบทวนของฝายบรหาร เชน ประชมทก 6 เดอนหรอปละ2 ครง เปนตนตวอยาง ระเบยบปฏบตงาน “เรองการทบทวนการบรหาร” แสดงในภาคผนวก จ.1หมายเหต : หากมระเบยบปฏบตงาน เรองการทบทวนการบรหาร ทจดทาไวในระบบ ISO 9001
หรอ ISO 14001 สามารถนามาทบทวนใชไดโดยไมจาเปนตองออกเปนระเบยบปฏบตงานใหม
2. ผบรหารสงสดควรทาหนาทเปนประธานในการประชมทบทวนการบรหาร เพอตดสนใจและสงการเรองตาง ๆ ไดอยางมประสทธผล
3. ประเดนนาเขาในการทบทวนการบรหาร ควรมขอมลรายงานในการประชมดงนa) ตดตามการดาเนนการตาง ๆ จากการทบทวนการบรหารครงทผานมา:
ผบรหารสงสดจะตองสอบถาม ตดตามความกาวหนาของการดาเนนการตาง ๆ จากผรบผดชอบทไดมอบหมาย (โดยดจากรายงานการประชมครงทผานมา)
b) ทบทวนนโยบายพลงงาน:ผเขาประชมตองรวมกนทบทวนนโยบายพลงงาน วาตองการจะเปลยนแปลงเพมเตมหรอแกไขในประเดนใดหรอไม เพอใหสอดคลองกบการดาเนนงานขององคกร
c) ทบทวนสมรรถนะดานพลงงานและตวชวดสมรรถนะดานพลงงาน (EnPIs) ทเกยวของ:EnMR หรอผทไดรบมอบหมาย จะตองรายงานผลของสมรรถนะดานพลงงานและ EnPIs (เทยบกบEnergy Baselines ตามความเหมาะสม) ในชวงเวลาทผานมา เชน คา EnPIs ของเครองจกรอปกรณทมนยสาคญตาง ๆ เปนตน รวมทงสาเหตททาใหเกดความผดปกตของสมรรถนะดานพลงงานและ EnPIs (ควรรายงานในรปของกราฟเพอใหเขาใจงาย)
d) ผลการประเมนความสอดคลองกบกฎหมายและการเปลยนแปลงกฎหมายและขอกาหนดอน ๆทเกยวของกบองคกร:EnMR หรอผทไดรบมอบหมาย จะตองรายงานผลการประเมนความสอดคลองกบกฎหมาย และการเปลยนแปลงกฎหมายและขอกาหนดอน ๆ ทเกยวของกบองคกร ซงหากมประเดนทไมสอดคลอง ควรรายงานถงแนวทางการดาเนนการเพอใหเกดความสอดคลองดวย
e) ระดบของการบรรลตามวตถประสงคและเปาหมายดานพลงงาน:
inner 50001new (7)1-3.indd 1inner 50001new (7)1-3.indd 1 20/7/2560 14:11:2820/7/2560 14:11:28
7-2
7คมอพฒนาและสงเสรมระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคม
EnMR หรอผทไดรบมอบหมายจะตองรายงานความกาวหนาของวตถประสงคและเปาหมายดานพลงงาน ซงอาจแบงเปน - ความกาวหนาของวตถประสงคและเปาหมายดานพลงงาน Energy Consumption หรอ
EnPIs ตาง ๆ ซงโดยทวไปอาจกาหนดเปนรอยละของปทผานมา เชน ลดปรมาณการใชพลงงานลง 5% (ในทกระดบการผลต) เทยบกบปทผานมาภายในป 2560
- ความกาวหนาของวตถประสงคและเปาหมายยอยตามทกาหนดในแผนปฏบตการแตละแผน เชน ผลประหยดของแตละแผนงานเปนไปตามทคานวณไวหรอไม หรอมปญหาอปสรรคใดบางในการปฏบต
f) ผลการตรวจประเมนระบบการจดการพลงงาน:EnMR หรอผทไดรบมอบหมายจะตองรายงานผลการตรวจประเมนระบบการจดการพลงงานทงจากการตรวจประเมนภายในและจากการตรวจประเมนภายนอกโดยผใหการรบรอง เชน จานวนและรายละเอยดของขอบกพรองหรอขอสงเกตทพบจากการตรวจประเมน ตลอดจนหนวยงานทรบผดชอบขอบกพรองหรอขอสงเกตดงกลาว
g) สถานะของการปฏบตการแกไขและการปฏบตการปองกน:EnMR หรอผทไดรบมอบหมายจะตองรายงานจานวนขอบกพรองทเกดขนหรอมแนวโนมจะเกดขนในระบบการจดการพลงงานทไดรบการรองขอใหมการปฏบตการแกไข (Corrective ActionRequest “CAR”) หรอการปฏบตการปองกน (Preventive Action Request “PAR”) และไดมสถานะของการดาเนนการไปแลวอยางไร
h) สมรรถนะดานพลงงานทคาดการณไวสาหรบชวงเวลาถดไป:EnMR หรอผทไดรบมอบหมายจะตองชแจงใหทราบถงสมรรถนะดานพลงงานทคาดการณไวสาหรบชวงเวลาถดไป (อาจเปน 3 เดอน 6 เดอนหรอ 1 ป ตามความเหมาะสม) โดยอาจประเมนจากตวเลขการพยากรณยอดผลต การขยายกาลงการผลต การปรบปรงหรอเปลยนแปลงกระบวนการผลต การเปลยนแปลงระบบพลงงานหรอประเภทของพลงงานทใช เปนตน
i) ขอเสนอแนะในการปรบปรง:ผเขาประชมอาจใหขอเสนอแนะในการปรบปรงระบบการจดการพลงงานหรอการปรบปรงสมรรถนะดานพลงงานตามความเหมาะสม
4. เลขานการในการประชมจะตองจดทาบนทกผลทไดจากการทบทวนการบรหารตามวาระประเดนนาเขาในการทบทวน โดยตองครอบคลมถงการตดสนใจหรอการดาเนนการทเกยวของกบ
a) การเปลยนแปลงสมรรถนะดานพลงงานขององคกรb) การเปลยนแปลงนโยบายดานพลงงาน หากมการแกไขเพมเตมc) การเปลยนแปลงตวชวดสมรรถนะดานพลงงาน (EnPIs)d) การเปลยนแปลงวตถประสงค เปาหมาย หรอองคประกอบอนๆของระบบการจดการพลงงาน
ซงสอดคลองกบความมงมนในการปรบปรงอยางตอเนองe) การเปลยนแปลงในการจดสรรทรพยากร
inner 50001new (7)1-3.indd 2inner 50001new (7)1-3.indd 2 20/7/2560 14:11:2920/7/2560 14:11:29
7-3
7คมอพฒนาและสงเสรม ระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคม
การพฒนาตอยอดจากการจดการพลงงานตามกฎหมาย: สถานประกอบการทเปนโรงงานควบคมและอาคารควบคม สามารถดาเนนเชนเดยวกบ ขนตอนท 8 การทบทวน วเคราะห และแกไขขอบกพรองของการจดการพลงงานตามกฎหมาย แตตองพจารณาในเรองประเดนนาเขาในการทบทวนการบรหาร และผลทไดจากการทบทวนบรหาร ใหครอบคลมตามขอกาหนด โดยในการจดการพลงงานตามกฎหมายใหมการเผยแพรผลการทบทวนการจดการพลงงานนตอคนในองคกรใหทราบโดยทวไปดวย
inner 50001new (7)1-3.indd 3inner 50001new (7)1-3.indd 3 20/7/2560 14:11:3020/7/2560 14:11:30
8-1
8คมอพฒนาและสงเสรม ระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคม
บทท 8 การนาระบบการจดการพลงงาน ISO 50001 ไปใชงาน
รวมกบระบบการจดการตามมาตรฐานสากลอน ๆ ในองคกร (Integrating Management System)
ในบทนจะกลาวถงแนวทางการนาระบบการจดการพลงงาน ISO 50001:2011 ใชรวมกบมาตรฐานระบบการจดการสากลอน ๆ ทองคกรไดรบการรบรองแลว ไดแก ระบบการจดการคณภาพ ISO 9001:2008 ระบบการจดการสงแวดลอม ISO 14001:2004 และระบบการจดการชวอนามย OHSAS 18001:2007 แตในปจจบน มาตรฐานระบบการจดการคณภาพ ISO 9001 และ มาตรฐานระบบการจดการสงแวดลอม ISO 14001 ไดเปลยนเปน Version 2015 แลว หากองคกรใด ทยงคงปฏบตVersionเดมอยและยงไมไดมการเปลยนแปลงจนกวาจะครบกาหนด (ป 2018) สามารถใชแนวทางการIntegrateระบบการจดการตาม ตารางท 8-1 ได แตหากองคกรใดทมแผนในการปรบเปลยนเปนVersion 2015 สามารถพจารณาใชแนวทางการIntegrateได ตามตารางท 8-2 เนองจากโครงสรางของมาตรฐานทกลาวมานนถกวางไวดวยหลกการเดยวกนคอ Plan- Do-Check –Act และมแนวทางในการนาขอกาหนดไปประยกตใชในหลายขอเหมอน ๆ กน ทาใหเราสามารถ Integrate เขามาดวยกนไดหรอสามารถใชระเบยบปฏบตเดยวกนได แตอยางไรกตามการใชงานรวมกนจะงายหรอยากขนอยกบชวงเวลาเรมในการจดทาระบบ และการกาหนดโครงสรางของระบบเอกสาร
8.1 ประโยชนของการ Integrate ระบบการจดการ
1) เพอลดความซาซอนของเอกสาร และลดปรมาณการใชเอกสาร เชน ระเบยบปฏบต (Procedure)เหมอนกนหรอแบบฟอรมเหมอนกน สามารถนาไปใชไดทกระบบ
2) ลดขนตอนการปฏบตงานหลาย ๆ เรอง โดยสามารถทาพรอมกนครงเดยว เชน การตรวจตดตามภายในงานควบคมเอกสารและบนทก งานฝกอบรม งานจดซอ การสอสารในองคกร การปฏบตการแกไขและปองกน การทาประชมทบทวนของฝายบรหาร เปนตน
3) ในการตรวจประเมนโดย Certification Body (CB) สามารถตรวจพรอมกนครงเดยวหลายระบบเพอลดจานวนวนตรวจประเมน ลดเวลาในการตรวจ และ ลดคาใชจาย ทงน ขนอยกบการทาสญญาและขอตกลงกบ CB ทเลอกใชบรการ
8.2 แนวทางในการพจารณา Integrate ระบบการจดการ
ในการดาเนนการ Integrate ระบบการจดการควรพจารณาดงตอไปน 1) พจารณาตามความเหมาะสมของโครงสรางเอกสารเดมทมอย เชน การจดระดบเอกสาร การใหรหส
และเลขทเอกสาร ระดบการอนมตเอกสารแตละประเภท เปนตน2) ตรวจสอบการกาหนดผรบผดชอบในแตละระบบมาตรฐานวา เปนบคคลเดยวกน หรอ แยกกน
รบผดชอบในแตละระบบ เพอจะไดกาหนดความรบผดชอบใหชดเจนวาใครจะมอานาจอนมต ในเรอง
inner 50001new (8)1-8.indd 1inner 50001new (8)1-8.indd 1 20/7/2560 14:13:3320/7/2560 14:13:33
8-2
8คมอพฒนาและสงเสรมระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคม
ใดบาง เชน บางองคกร กาหนด QMR กบ EMR และ EnMR เปนคนละคน แตเอกสารระเบยบปฏบตเดมกาหนดไวให QMR เปนผอนมต ซงในทางปฏบตทง 3 คนมอานาจในการอนมต และตดสนใจไดเทากน กควรพจารณากาหนดใหมใหชดเจน
3) สาหรบการแตงตง ตวแทนฝายบรหาร (Management Representative) หากทกระบบเปนคนเดยวกนคงจะไมมปญหาอะไร เพยงทาการประกาศแตงต งฉบบเดยว แลวระบอานาจหนาทความรบผดชอบใหครอบคลมทกระบบ อาจจะพจารณาใชตวยอวา MR (Management Representative)หรอ IMR (Integrated Management Representative) แลวแตจะเลอกใช
4) รปแบบเอกสารประเภทระเบยบปฏบตงาน (Procedure) สวนใหญจะมหวขอองคประกอบของเอกสารเชน วตถประสงค ขอบเขต คานยาม เอกสารอางอง ฯลฯ ดงนน ควรระบในหวขอของ วตถประสงคและขอบเขตของเอกสารฉบบนน ๆ ใหชดเจน
ตวอยาง เชน PM-DCC-01 วตถประสงค : เพอใชอางองในการปฏบตงาน ของบรษทฯ ขอบเขต : ครอบคลมกจกรรมการควบคมเอกสาร ระบบการบรหารงานทง ระบบ ISO 9001
ISO 14001 ISO 50001 หรอ จะกาหนดครอบคลมทกระบบไปเลย เผอมการระยกตใชระบบบรหารงานอน ๆ เขามาอก อาจใชคาวา “ครอบคลมกจกรรมการควบคมเอกสารในระบบบรหารงานทงหมดของบรษทฯ”
5) เอกสารทเปนคมอ ไมวาจะเปน Quality Manual, Environmental Manual, Energy Manual ใหพจารณาตามความเหมาะสมวาจะเขยนรวมกน หรอแยกเรอง แยกเลม ทงน ขนอยกบโครงสรางของคมอเดมวามเนอหามากนอยแคไหน และขนอยกบความสะดวกในการเปลยนแปลงแกไข
6) ขอกาหนดของมาตรฐาน ISO 50001 มอกหลายเรองทไมไดกาหนดวาจะตองจดทาเปนระเบยบปฏบตแตหากระบบการจดการเดมไดเขยนระเบยบปฏบตไวแลว กควร Integrate เขาไปเลย เชน เรองการจดซอ การฝกอบรม การสอสาร การทบทวนการบรหาร เปนตน
7) กรณหลายระบบแตใชฟอรมเดยวกน ควรพจารณาทาชอง เพอใหระบวาใชกบงานใดทหวเอกสาร เชนแบบฟอรมนใชกบระบบ EnMS
[ ] QMS [ ] EMS [ x ] EnMS
8.3 ขอควรตระหนกในการ Integrate ระบบการจดการ
1) ผรบผดชอบทตองทาเรองเดยวกนแตหลายระบบ ควรไดรบการพฒนาความสามารถใหมความพรอมดวย เชน ในเรองของกฎหมายหลาย ๆ องคกร จะใหเจาหนาทความปลอดภย (จป.) หรอ เจาหนาทฝายบคคล หรอบางองคกรใหนตกรประจาบรษทมาเปนผดแลกฎหมายทงหมด แตในทางปฏบตแลวกฎหมายแตละเรองเปนกฎหมายเฉพาะดาน จงควรกาหนดใหผเกยวของมารวมรบผดชอบในเรองดงกลาวดวย เชน ใหผรบผดชอบดานพลงงานในโรงานควบคม (ผชร.)หรอในอาคารควบคม (ผชอ.)หรอผรบผดชอบดานพลงงานอาวโส (ผอส.) เขามารวมรบผดชอบในสวนของกฎหมายทเกยวของกบการจดการพลงงาน เปนตน
2) บางองคกร อาจจะมการแตงต ง EnMR 2 คน โดยใหคนหนงดแลดานระบบ และอกคนดแลทางดานเทคนค สงทตองพจารณาใหละเอยด คอ การกาหนดผมอานาจในการอนมตและตดสนใจในเรองตาง ๆ ใหชดเจน
inner 50001new (8)1-8.indd 2inner 50001new (8)1-8.indd 2 20/7/2560 14:13:3420/7/2560 14:13:34
8-3
8คมอพฒนาและสงเสรม ระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคม
ตารางท 8-
1 สรป
หวขอ
ทสามารถพ
จารณ
า Int
egrat
e ระบ
บการจด
การเข
าดวยกน
ทง 4
ระบบ
ISO90
01:20
08
ISO 14
001:2
004
OHSA
S 180
01:20
07
ขอกาหน
ด ISO
5000
1 : 20
11
แนวท
างการใช
งานรวม
กน(In
tegrat
e) Cla
use
Crite
ria
Claus
e Cr
iteria
Cla
use
Crite
ria
Claus
e Cr
iteria
5.5
.1
5.5.2
Resp
onsib
ility
&
Auth
ority
M
anag
emen
t Re
pres
enta
tive
4.4.1
Reso
urce
s, Ro
le,
Resp
onsib
ility
&
Auth
ority
4.4.1
Reso
urce
s, Ro
le,
Resp
onsib
ility
Ac
coun
tabi
lity
& Au
thor
ity
4.2.2
Man
agem
ent R
epre
sent
ativ
e 1. แตงตงคนเด
ยวรบผด
ชอบท
กระบ
บ หรอ
2.แยกผรบผด
ชอบค
นละระบ
บ3.กาหน
ดความรบผ
ดชอบ
และอานาจหน
าทในการนาระบ
บไปป
ฏบตของ
ตาแห
นงงาน
อน ๆ
5.3
Qua
lity
Polic
y 4.2
En
viro
nmen
tal
Polic
y 4.2
O
H&S
Polic
y 4.3
En
ergy
Pol
icy
เขยนน
โยบายรวมก
น หรอ แ
ยกกน
ได
4.3.2
4.5.2
Lega
l and
O
ther
Re
quire
men
ts
Eval
uatio
n of
Le
gal
Com
plia
nce
4.3.2
4.5.2
Lega
l and
O
ther
Re
quire
men
ts
Eval
uatio
n of
Le
gal
Com
plia
nce
4.4.2
4.6.2
Lega
l and
Oth
er
Requ
irem
ents
Eval
uatio
n of
Leg
al
Requ
irem
ents
and
Oth
er
1.ใชร
ะเบยบ
ปฏบต
งานรวมก
นได
2.แยกท
ะเบยน
กฎหม
ายแตละประเภ
ท3.
ผรบผ
ดขอบ
กฎหม
ายเปนค
นเดย
วกน หร
อ แย
กกนน
นใหพ
จารณ
าตามค
วามส
ามารถ ข
องผรบผ
ดชอบ
4.กา
ร ประ
เมนค
วามส
อดคล
องขอ
งกฎห
มาย แน
ะนาใหเขย
นไวใน
Proc
edur
e เรองกฎห
มายเล
ยทเดย
ว ประเดนส
าคญค
อ การกาหน
ดคว
ามถห
รอรอ
บเวล
าในก
าร ประ
เมน
และห
ากผล
การป
ระเมน
ไมสอดค
ลองตองดาเนน
การอยางไร
5.การตดต
ามความเปนป
จจบน
ของ ก
ฎหมาย ต
องระบช
วงเวล
าใหชดเจน
6.2.2
Com
pete
nce,
Tr
aini
ng a
nd
Awar
enes
s
4.4.2
Com
pete
nce,
Tr
aini
ng a
nd
Awar
enes
s
4.4.2
Com
pete
nce,
Tr
aini
ng a
nd
Awar
enes
s
4.5.2
Com
pete
nce,
Tra
inin
g an
d Aw
aren
ess
ใชระเบยบ
ปฏบต
งาน แล
ะแบบ
ฟอรมรวมก
นไดเล
ย แตเพ
มหวขอก
ารอบ
รมทเกยวของกบ
การจดก
ารพล
งงานเข
าไปดวย ร
วมถงกาหน
ดTra
inin
g Ne
eds สาหรบบ
คลากรทเกย
วของกบ
การใช
พลงงา
นทมน
ยสาคญ
5.5.3
Inte
rnal
Co
mm
unica
tion
4.4.3
Com
mun
icatio
n 4.4
.3
Com
mun
icatio
n , P
artic
ipat
ion
and
Cons
ulta
tion
4.5.3
Com
mun
icatio
n ใชระเบยบ
ปฏบต
งานร
วมกน
ไดเลย แต
สาระสาคญ
ของ I
SO 5
0001
ท
แตกต
างคอ การสอสารไปยงภายน
อกเกย
วกบน
โยบายพล
งงาน ระบบ
การ
จดกา
รพลงงาน แล
ะสมร
รถนะ
พลงงาน
ตอง
มบนท
กการตด
สนใจให
สอสารไว
เปนห
ลกฐาน
4.2.3
Cont
rol o
f Do
cum
ents
4.4
.5 Co
ntro
l of
Docu
men
ts
4.4.5
Cont
rol o
f Do
cum
ents
4.5
.4.2
Cont
rol o
f Doc
umen
ts
ใชระเบ
ยบปฏ
บตงาน
รวมก
นได
inner 50001new (8)1-8.indd 3inner 50001new (8)1-8.indd 3 20/7/2560 14:13:3520/7/2560 14:13:35
8-4
8คมอพฒนาและสงเสรมระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคมISO
9001
:2008
ISO
1400
1:200
4 OH
SAS 1
8001
:2007
ขอ
กาหน
ด ISO
5000
1 : 20
11
แนวท
างการใช
งานรวม
กน(In
tegrat
e) Cla
use
Crite
ria
Claus
e Cr
iteria
Cla
use
Crite
ria
Claus
e Cr
iteria
7.4
Pu
rcha
sing
- -
4.4.6
Ope
ratio
nal
Cont
rol
4.5.7
Proc
urem
ent o
f Ene
rgy
Serv
ices,
Prod
ucts
, Equ
ipm
ent
and
Ener
gy
1.ใชร
ะเบยบ
ปฏบต
งานรวมก
นได
2.เพมข
อ บเขตป
ระเภทข
อง Su
pplie
rs ทจา
หนาย
และ
ใหบร
การ
ผลตภ
ณฑ และ
เครองมอ
อปก
รณ ทมผ
ลตอล
กษณะ
การใช
พลงงาน
อยางม
นยสาคญ
3.การคดเล
อกผข
ายใหนาผล
การประเมน
สมรรถน
ะดานพล
งงานม
าเปน
หวขอ
ในการคดเล
อกดวย แ
ละแจงให
ผขา ยทร
าบวามก
ารปร
ะเมนใน
เรองนดวย
7.6
Cont
rol o
f M
onito
ring
and
Mea
surin
g Eq
uipm
ent
4.5.1
Mon
itorin
g an
d M
easu
rem
ent
4.5.1
Perfo
rman
ce
Mea
sure
men
t an
d M
onito
ring
4.6.1
Mon
itorin
g, M
easu
rem
ent a
nd
Anal
ysis
1.หว
ขอนส
าหรบ
ISO
500
01 เรองเคร
องมอ
ทใชต
รวจวดแ
ละตด
ตามค
าทางดานพล
งงาน จะเขย
นรวมไวใ
นขอ
4.6.1
ตอนท
าย จง
สามารถใช
Proc
edur
e เรองการสอบเทย
บหรอ
ทวนสอบเครองมอ
วดรวมก
นได
2.คว
รกาห
นดหน
าทคว
ามรบ
ผดชอ
บใหช
ดเจน
วาผรบผ
ดชอบ
ในกา
รจด
การคอใคร
เชน
QC/
QA เจา
หนาทสงแวดล
อม เจาห
นาทด
านความ
ปลอด
ภย หรอ
เจาหนาทวศวกรรม
8.2.2
Inte
rnal
Aud
it 4.5
.5 In
tern
al A
udit
4.5.5
Inte
rnal
Aud
it 4.6
.3 In
tern
al a
udit
of E
nMS
ใชระเบ
ยบปฏ
บตงาน
และแบบ
ฟอรมรวมก
นได แตกต
างเพย
งหวขอในก
ารตรวจตด
ตาม แ
ละรายละเอ
ยดในการตรวจตดต
าม
**เนอ
งจากการตรวจท
างดานเทค
นคตอ
งใชผท
มความส
ามารถ จงคว
รพจ
ารณา
คดเลอ
กผทม
คณสม
บตเหมาะสม
8.5.2
8.5.3
Corre
ctiv
e Ac
tion
Prev
entiv
e Ac
tion
4.5.3
Nonc
onfo
rmity
, Co
rrect
ive
Actio
n an
d Pr
even
tive
Actio
n
4.5.3.
2 No
ncon
form
ity,
Corre
ctiv
e Ac
tion
and
Prev
entiv
e Ac
tion
4.6.4
Nonc
onfo
rmiti
es, C
orre
ctio
n,
Corre
ctiv
e an
d Pr
even
tive
Actio
n
หวขอ
นจะใกล
เคยง
กบ IS
O 1
4001
ทสด
แตต
างกน
ทลกษ
ณะขอ
ง No
ncon
form
ities
ซงตอ
งกาหนด
ใหชดวา
ไดแกอะไรบ
าง สวน
Proc
edur
e และ
แบบฟ
อรมท
เกยวขอ
ง สามารถใชรวม
กนได เช
น ฟอ
รม C
AR ,
PAR หรอ C
PAR,
CAR
sta
tus
log เปนต
น
4.2.4
Co
ntro
l of
Reco
rds
4.5.4
Cont
rol o
f Re
cord
s 4.5
.4 Co
ntro
l of
Reco
rds
4.6.5
Cont
rol o
f Rec
ords
ใชระเบยบ
ปฏบต
งานรวม
กนได แ
ตรายการR
ecor
d ใหดต
ามขอ
กาหน
ดวาตอ
งจดเก
บอะไร
บาง
5.6
5.6.2
5.6.3
Man
agem
ent
Revie
w
Revi
ew In
put
Revi
ew O
utpu
t
4.6
Man
agem
ent
Revie
w
4.6
Man
agem
ent
Revie
w
4.7
4.7.2
4.7.3
Man
agem
ent R
evie
w
Inpu
t to
man
agem
ent r
evie
w
Out
put f
rom
man
agem
ent
revie
w
สามารถทาพรอม
กนไดตามค
วามเห
มาะสม แ
ตประเดน
ทตองชดเจน
คอ
1.การกาหนด
ความถและชวงเว
ลา2.
Inpu
t และ
Out
put ข
องแตละระบบ
จะมค
วามแ
ตกตางกน
inner 50001new (8)1-8.indd 4inner 50001new (8)1-8.indd 4 20/7/2560 14:13:3520/7/2560 14:13:35
8-5
8คมอพฒนาและสงเสรม ระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคม
8.4 แนวทา งก า ร Integrate ร ะบบ ISO 50001:2011 ก บ ISO 9001:2015 และ ISO 14001:2015
เนองจากทง ISO 9001:2015 และ ISO 14001:2015 มการเปลยนแปลงโครงสรางของขอกาหนด โดยใชโครงสรางมาตรฐานชนสง High Level Structure (Annex SL) ทาใหการประยกตใชมาตรฐาน ทงสองระบบน ทาไดงายขน และมแนวโนมวา ในอนาคตมาตรฐาน ISO 50001:2011 กจะเปลยนมาใชโครงสรางของมาตรฐานนเชนเดยวกน
โครงสรางของมาตรฐาน ประกอบดวย บทนา (Introduction) 1. ขอบขาย (Scope)2. มาตรฐานอางอง (Normative References)3. นยามศพท (Terms and Definitions)4. บรบทขององคกร (Context of the Organization)5. ความเปนผนา (Leadership)6. การวางแผน (Planning)7. การสนบสนน (Support)8. การดาเนนงาน (Operation)9. การประเมนความสามารถ (Performance Evaluation)10. การปรบปรง (Improvement)
กอนอน ตองทาความเขาใจในประเดนทมการเปลยนแปลงกอน แลวจงพจารณาวาจะใชงานรวมกนอยางไร ตามตารางท 8-2 ไดนาเสนอแนวทางการใชงานรวมกน(Integrate) หลก ๆ ไว ดงน
inner 50001new (8)1-8.indd 5inner 50001new (8)1-8.indd 5 20/7/2560 14:13:3620/7/2560 14:13:36
8-6
8คมอพฒนาและสงเสรมระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคมตารางท 8-
2 สรป
หวขอ
ทสามารถพ
จารณ
า Int
egrat
e ระบ
บ ISO
5000
1:201
1 รวม
กบระบบ
ISO
9001
:2015
และ I
SO 14
001:2
015
ISO 90
01:20
15
ISO 14
001:2
015
ISO 50
001:
2011
แน
วทางการใช
งานรวม
กน(In
tegrat
e) Cla
use
Cla
use
Cla
use
5.1
5.3
Lead
ersh
ip a
nd
Com
mitm
ent
Org
aniza
tiona
l Ro
les,
Resp
onsib
ilitie
s an
d Au
thor
ities
5.1
5.3
Lead
ersh
ip a
nd
Com
mitm
ent
Org
aniza
tiona
l Ro
les,
Resp
onsib
ilitie
s an
d Au
thor
ities
4.2.2
Man
agem
ent
Repr
esen
tativ
e เนอ
งจาก
Vers
ion
2015
ไมไดระบต
าแหน
ง Man
agem
ent R
epre
sent
ativ
e ไว
ดงนน
องคก
รพจารณ
าเองวา
1.ยงคงม Q
MR,EM
R,EnM
R โดย
แตงตงคนเด
ยวรบผด
ชอบท
กระบ
บ หรอ
2.แยกผรบผด
ชอบค
นละระบ
บ3.กาหน
ดความรบผ
ดชอบ
และอานาจหน
าทในการนาระบ
บไปป
ฏบตของตาแห
นงงาน
อน ๆ
5.2
Polic
y 5.2
En
viro
nmen
tal
Polic
y 4.3
En
ergy
Pol
icy
เขยนน
โยบายรวมก
น หรอ แ
ยกนโยบ
ายกน
ได
- -
6.1.
3
9.1.2
Com
plia
nce
Obl
igatio
ns
Eval
uatio
n of
Co
mpl
ianc
e
4.4.2
4.6.2
Lega
l and
Oth
er
Requ
irem
ents
Eval
uatio
n of
Leg
al
Requ
irem
ents
and
O
ther
1.ใชร
ะเบยบ
ปฏบต
งานรวมก
นได
2.แยกท
ะเบยน
กฎหม
ายแตละประเภ
ท3.
ผรบผ
ดชอบ
กฎหม
ายเปนค
นเดย
วกน
หรอ
แยกก
นนน
ใหพจ
ารณา
ตามค
วามส
ามาร
ถของผรบผด
ชอบ
4.การ ป
ระเมนค
วามส
อดคล
องขอ
งกฎห
มาย แน
ะนาให
เขยน
ไวใน
Proc
edur
e เรองกฏห
มายเลย
ทเดยว ป
ระเดน
สาคญ
คอ การกาหน
ดความถ
หรอรอบ
เวลาใน
การประเมน
และหากผลการประเม
นไมสอดค
ลองตองดาเนน
การอยางไร
5 .การตดต
ามความเปนป
จจบน
ของกฎห
มาย ต
องระบช
วงเวล
าใหชดเจน
7.2
7.3
Com
pete
nce
Awar
enes
s 7.2
7.3
Co
mpe
tenc
e Aw
aren
ess
4.5.2
Com
pete
nce,
Tra
inin
g an
d Aw
aren
ess
ใชระเบยบ
ปฏบต
งานแ
ละแบ
บฟอรมร
วมกน
ไดเลย แ
ตเพม
หวขอ
การอบร
มทเกยวขอ
งกบก
ารจด
การพ
ลงงานเขาไปดวย ร
วมถงกาหน
ดTra
inin
g Ne
eds สาหรบบ
คลากรทเกย
วของกบ
การใช
พลงงา
นทม
นยสาคญ
7.4
Co
mm
unica
tion
7.4
Com
mun
icatio
n 4.5
.3 Co
mm
unica
tion
ใชระเบยบ
ปฏบต
งานร
วมกน
ไดเลย แ
ตสาระสาคญข
อง IS
O 5
0001
ทแต
กตางคอ
การสอส
ารไปยง
ภายน
อกเกย
วกบน
โยบายพล
งงาน ร
ะบบก
ารจดการพ
ลงงาน
และสมรรถนะ
พลงงา
น ตองมบ
นทกก
ารตด
สนใจใ
หสอสารไวเ
ปนหล
กฐาน
7.5
Do
cum
ente
d In
form
atio
n 7.5
Do
cum
ente
d In
form
atio
n 4.5
.4.2
Cont
rol o
f Doc
umen
ts
ใชระเบ
ยบปฏ
บตงาน
รวมก
นได ร
ปแบบ
ของเอ
กสารจะอยในสอรปแบ
บใดก
ได
inner 50001new (8)1-8.indd 6inner 50001new (8)1-8.indd 6 20/7/2560 14:13:3620/7/2560 14:13:36
8-7
8คมอพฒนาและสงเสรม ระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคมISO
9001
:2015
ISO
1400
1:201
5 ISO
5000
1: 20
11
แนวท
างการใช
งานรวม
กน(In
tegrat
e) Cla
use
Claus
e Cla
use
8.4
Cont
rol o
f Ex
tern
ally
Pr
ovid
ed
Proc
esse
s, Pr
oduc
ts a
nd
Serv
ices
8.1
Opera
tiona
l Pla
nning
and
Cont
rol
4.5.7
Proc
urem
ent o
f Ene
rgy
Serv
ices,
Prod
ucts
, Eq
uipm
ent a
nd E
nerg
y
1.ใชร
ะเบยบ
ปฏบต
งานรวมก
นได
2.เพมข
อ บเขต
ประเภ
ทของ
Supp
liers
ทจาหน
าย แล
ะใหบ
รการผล
ตภณฑ
และ
เครองมอ
อปกรณ
ทมผลตอ
ลกษณ
ะการใชพ
ลงงาน
อยางม
นยสาคญ
3 .การคดเล
อกผข
ายใหนา
ผลการป
ระเมนส
มรรถนะ
ดานพ
ลงงานม
าเปนห
วขอในก
ารคด
เลอกด
วยและแจงใหผขายทราบวามก
ารประเม
นในเร
องนด
วย
9.1
Mon
itorin
g, M
easu
rem
ent
Anal
ysis
and
Eval
uatio
n
9.1
Mon
itorin
g, M
easu
rem
ent
Anal
ysis
and
Eval
uatio
n
4.6.1
Mon
itorin
g, M
easu
rem
ent a
nd
Anal
ysis
1.หวขอนส
าหรบ
ISO
500
01 เรองเคร
องมอ
ทใชต
รวจวดแ
ละตด
ตามค
าทางด
านพล
งงานจ
ะเขยน
รวม
ไวในข
อ 4.6.
1 ตอน
ทาย จ
งสามารถใช P
roce
dure
เรองการสอบ
เทยบ
หรอ ท
วนสอ
บเครองมอ
วดรวมก
นได
2.คว
รกาห
นดหน
าทคว
ามรบ
ผดชอ
บใหช
ดเจน
วาผรบผ
ดชอบ
ในกา
รจดก
ารคอ
ใคร เชน
QC/
QA
เจาหน
าทสงแวดลอม
เจาหนาทด
านความปล
อดภย
หรอ
เจาหนาทวศวกรรม
9.2
Inte
rnal
Aud
it 9.2
In
tern
al A
udit
4.6.3
Inte
rnal
aud
it of
EnM
S ใชระ
เบยบ
ปฏบต
งานแ
ละแบ
บฟอรมร
วมกน
ได แตก
ตางเพ
ยงหว
ขอในกา
รตรวจต
ดตาม
และ
รายละเอ
ยดในการตรวจตดต
าม
**เนอ
งจากการตรวจท
างดานเทคน
คตองใชผท
มความส
ามารถ จงควรพจารณ
าคดเล
อกผท
มคณส
มบต
เหมาะสม
10.2
Nonc
onfo
rmity
an
d Co
rrect
ive
Ac
tion
10.2
Nonc
onfo
rmity
an
d Co
rrect
ive
Ac
tion
4.6.4
Nonc
onfo
rmiti
es,
Corre
ctio
n,
Corre
ctiv
e an
d Pr
even
tive
Actio
n
ตางกนท
ลกษณ
ะของ
Non
conf
orm
ities
ซงตอ
งกาหนด
ใหชดวา
ไดแกอะไรบ
าง สวนระเบ
ยบปฏ
บตงานแ
ละแบ
บฟอรมท
เกยวของ
สามารถใชรวมก
นได เ
ชน ฟอรม
CAR
, PAR
หรอ
CP
AR, C
AR s
tatu
s lo
g เปนต
น **
Versi
on 20
15 ได
ตดหวขอ
Prev
entiv
e acti
on อ
อกไปเปนเร
อง Ri
sk an
d Opp
ortun
ity
4.6.5
Cont
rol o
f Rec
ords
ใชร
ะเบยบ
ปฏบต
งานรวมก
นได
แตรายการ
Reco
rd ให
ดตามขอกาหน
ดวา ต
องจดเกบ
อะไรบ
าง **
Versi
on 20
15 จะ
ระบใหจ
ดเกบ
Reco
rd ไวใ
นแตละห
วขอของขอกาหน
ด 9.3
9.3.2
9.3.3
Man
agem
ent
Revie
w
Man
agem
ent
Revi
ew In
put
Man
agem
ent
Revi
ew O
utpu
t
9.3
9.3.2
9.3.3
Man
agem
ent
Revie
w
Man
agem
ent
Revi
ew In
put
Man
agem
ent
Revi
ew O
utpu
t
4.7
4.7.2
4.7.3
Man
agem
ent R
evie
w
Inpu
t to
Man
agem
ent
Revie
w
Out
put f
rom
M
anag
emen
t Rev
iew
สามารถทาพรอม
กนไดตามค
วามเห
มาะสม แ
ตประเดน
ทตองชดเจน
คอ
1.การกาหนด
ความถและชวงเว
ลา2.
Inpu
t และ
Out
put ข
องแตละระบบ
จะมค
วามแ
ตกตาง กน
inner 50001new (8)1-8.indd 7inner 50001new (8)1-8.indd 7 20/7/2560 14:13:3620/7/2560 14:13:36
9-1
9คมอพฒนาและสงเสรม ระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคม
บทท 9 กรณตวอยาง การวางแผนดานพลงงาน
และการจดทา Energy Performance Indicators
ในบทนจะแสดงตวอยางของการวางแผนดานพลงงานของโรงงานควบคมและอาคารควบคม ตงแตการทบทวนดานพลงงาน (Energy Review) การบงชลกษณะการใชพลงงานทมนยสาคญ (SEU) การกาหนดตวชวดสมรรถนะพลงงาน (EnPI) และขอมลฐานดานพลงงาน (EnB) จนถงการจดทาวตถประสงค เปาหมายดานพลงงาน และแผนปฏบตงาน สาหรบโรงงานควบคมใชกรณตวอยางของโรงงานผลตชนสวนยานยนต (พลาสตก) และสาหรบอาคารควบคมใชกรณตวอยางของอาคารประเภทสานกงาน โดยในสวนสดทายของบทนไดแสดงวธการวเคราะหและจดทา Energy Performance Indicators (EnPI) ดวย Multiple Linear Regression Analysis ซงจะมประโยชนอยางมากในการบงชตวชวดสมรรถนะดานพลงงาน (EnPI) การกาหนดขอมลฐานดานพลงงาน (EnB) และการวดเปรยบเทยบสมรรถนะดานพลงงานในกรณทตวแปรทเกยวของมากกวา 1 ตวแปร ทสงผลอยางมนยสาคญ ตอสมรรถนะพลงงานและปรมาณการใชพลงงาน
inner 50001new (9)1-50.indd 1inner 50001new (9)1-50.indd 1 20/7/2560 15:34:0320/7/2560 15:34:03
9-2
คมอพฒนาและสงเสรมระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคม9
รปท
9-1 ขน
ตอนป
ฏบตในก
ารวางแผน
ดานพ
ลงงาน
1.บงชแ
หลงพลงงานภ
ายใน
ขอบข
ายขอ
งระบบ
การจด
การพ
ลงงาน
2.ประเม
นลกษ
ณะการใช
และ
ปรมาณก
ารใชพล
งงานในอ
ดตและปจจบน
3.แจกแจงลกษณ
ะการใช
พลงงา
น (En
ergy U
se) แ
ละปรมาณก
ารใชพล
งงาน
4.ชบ
งพนท
ของลกษ
ณะการใช
พลงงา
นทมน
ยสาคญ
(ใชเทค
นคพา
เรโต 8
0%)
5.บงชต
วแปรทเก
ยวขอ
งและ
บคลากรทม
ผลตอ
การใช
พล
งงานท
มนยสาคญ
(SEU)
6.ดาเนน
การตรวประเม
นสม
รรถน
ะดานพล
งงานป
จจบน
ของเค
รองจกรอป
กรณ
รวมถ
งกระบวน
การใน
การผลต
ของ S
EU
7.ทาการประมาณก
ารลกษณ
ะการใช
และปรมาณ
การใช
พล
งงานในอ
นาคต
8.ชบ
ง จดล
าดบค
วามส
าคญ
และบนท
กโอกาสในก
ารปรบป
รงสมรรถนะดานพ
ลงงาน
9.กาหน
ดตวชวดสม
รรถน
ะดานพ
ลงงาน
(EnPI)
และการ
จดทาขอ
มลฐานด
านพล
งงาน
(EnB)
10.จด
ทาเอก
สารวตถประสงค
และเป
าหมายดานพล
งงาน
11.กาหนด
มาตรการ
อนรกษพ
ลงงาน
12.ป
ระเมน
เพอคดเล
อกมาตรการดานการอนรกษ
พล
งงาน
13.จดท
าแผน
ปฏบต
งานด
านการจดการพล
งงาน
inner 50001new (9)1-50.indd 2inner 50001new (9)1-50.indd 2 20/7/2560 15:34:0520/7/2560 15:34:05
9-3
9คมอพฒนาและสงเสรม ระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคม
9.1 การวางแผนดานพลงงาน กรณตวอยางสาหรบโรงงานควบคม
กรณตวอยางการวางแผนดานพลงงาน สาหรบโรงงานควบคม คอ บรษท สงเสรม ISO 50001 จากด เปนบรษทผลตชนสวนยานยนต (พลาสตก) ไดดาเนนการจดทาระบบการจดการพลงงานตามมาตรฐานสากล ISO 50001 ในขอบขายของกระบวนการผลตชนสวนยานยนต (พลาสตก) โดยมรายละเอยดของการวางแผนดานพลงงาน ดงน
ขนตอนท 1 การบงชแหลงพลงงานทใชงานทงหมดภายในขอบขายและขอบเขตของระบบการจดการพลงงานทกาหนดขน
1.1 แสดงกระบวนการผลตชนสวนยานยนต (พลาสตก) ภายในขอบขายทจดทาระบบการจดการพลงงาน ดงแสดงใน รปท 9-2
รปท 9-2 กระบวนการผลตชนสวนยานยนต (พลาสตก)
ชบโครเมยม 1 ชบโครเมยม 2
inner 50001new (9)1-50.indd 3inner 50001new (9)1-50.indd 3 20/7/2560 15:34:0520/7/2560 15:34:05
9-4
คมอพฒนาและสงเสรมระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคม9
1.2 แสดงแหลงจายพลงงานไฟฟา โดยแหลงพลงงานไฟฟารบจากระบบจาหนายของการไฟฟาสวนภมภาค ซงใชพลงงานไฟฟาในกระบวนการผลต และระบบสนบสนนการผลต ระบบแสงสวาง ระบบปรบอากาศ และอปกรณไฟฟาอน ๆ รายละเอยดแสดงในตารางท 9-1
ตารางท 9-1 แหลงจายพลงงานไฟฟาของบรษทฯ
ลาดบท หมายเลข หมายเลข ประเภท อตรา ขนาดหมอแปลงไฟฟา ผใชไฟฟา เครองวดไฟฟา ผใชไฟฟา การใชไฟฟา ขนาด(kVA) จานวน
1 9806-02XXX 23059XXX 4.2.2
ปกต 2,000 2
TOD 1,250 1
TOU 315 1
รวม 5,565 4
1.3 แหลงพลงงานความรอน แหลงพลงงานความรอนทงหมดทใชงานในกระบวนการผลตชนสวนยานยนต(พลาสตก) ซงมรายละเอยดแสดงในตารางท 9-2
ตารางท 9-2 แหลงจายพลงงานความรอนและการใชพลงงานความรอนของบรษทฯ พลงงานความรอน ใชกบอปกรณตาง ๆ ในกระบวนการผลต ดงน
เครองจกรและอปกรณ ขนาด หนวย ชนดเชอเพลง จานวน boiler (กระบวนการชบ) 3 ton/hr LPG 2
BURNER (หองอบแหงส 1) 300,000 kcal/hr LPG 1
BURNER (หองอบแหงส 2) 300,000 kcal/hr LPG 1
เชอเพลงทใชในกระบวนการขนสงภายในกระบวนการผลต ดงน เครองจกรและอปกรณ ขนาด หนวย ชนดเชอเพลง จานวน
รถยก(Fork Lift) 6 ton ดเชล 3
ขนตอนท 2 ประเมนลกษณะการใชและปรมาณการใชพลงงานในอดตและปจจบน 2.1 จดทาตารางขอมลแสดงปรมาณผลผลตและปรมาณการใชพลงงานแตละประเภทในแตละเดอน (อยางนอย
ควรมขอมลยอนหลง 1 ป)
2.2 จากขอมลในขอ 2.1 จดทาเสนกราฟแสดงความสมพนธระหวางปรมาณผลผลตและปรมาณการใชพลงงานแตละประเภท รวมทงหาสมการของความสมพนธดงกลาวโดยใช Simple Linear Regression
- เสนกราฟแสดงความสมพนธระหวางปรมาณผลผลตและปรมาณการใชพลงงานไฟฟา - เสนกราฟแสดงความสมพนธระหวางปรมาณผลผลตและปรมาณการใชพลงงานความรอน - เสนกราฟแสดงความสมพนธระหวางปรมาณผลผลตและปรมาณการใชพลงงานรวม
inner 50001new (9)1-50.indd 4inner 50001new (9)1-50.indd 4 20/7/2560 15:34:0620/7/2560 15:34:06
9-5
9คมอพฒนาและสงเสรม ระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคม
ดงทแสดงใน รปท 9-3 ถง รปท 9-5
รปท 9-3 กราฟความสมพนธระหวางปรมาณผลผลตและปรมาณการใชพลงงานไฟฟา
รปท 9-4 กราฟความสมพนธระหวางปรมาณผลผลตและปรมาณการใชพลงงานความรอน
เดอน ม.ค. ก.พ. ม.ค. เม.ย. พ.ค. ม.ย. ก.ค. ส.ค. ก.ย. ต.ค. พ.ย ธ.ค.ผลผลต(kg) 22,827 23,619 24,613 19,155 23,671 21,793 23,205 24,493 21,572 22,316 21,073 16,878พลงงานไฟฟา(kWh) 1,258,120 1,257,720 1,308,440 1,031,200 1,262,720 1,160,920 1,227,800 1,223,440 1,160,360 1,179,320 1,122,160 914,600ป
2559
y = 47.943x + 115957R² = 0.9455
0
200,000
400,000
600,000
800,000
1,000,000
1,200,000
1,400,000
0 5,000 10,000 15,000 20,000 25,000 30,000
ปรมาณก
ารใชพล
งงานไฟฟ
า(kWh
/เดอน
)
ปรมาณผลผลต(kg/เดอน)
กราฟแสดงความสมพนธระหวางปรมาณผลผลตและปรมาณการใชพลงงานไฟฟา
เดอน ม.ค. ก.พ. ม.ค. เม.ย. พ.ค. ม.ย. ก.ค. ส.ค. ก.ย. ต.ค. พ.ย ธ.ค.ผลผลต(kg) 22,826.80 23,619.26 24,613.35 19,154.89 23,671.02 21,792.69 23,205.10 24,493.32 21,572.49 22,315.76 21,073.42 16,878.37
พลงงานความรอน(MJ) 911,850.00 902,150.00 939,400.00 732,990.00 879,950.00 794,650.00 862,500.00 875,640.00 819,830.00 803,170.00 781,450.00 651,240.00
ป 255
9
y = 34.78x + 60878R² = 0.8993
-
100,000.00
200,000.00
300,000.00
400,000.00
500,000.00
600,000.00
700,000.00
800,000.00
900,000.00
1,000,000.00
- 5,000.00 10,000.00 15,000.00 20,000.00 25,000.00 30,000.00
ปรมาณก
ารใชพล
งงานความรอน(
MJ/เด
อน)
ปรมาณผลผลต(kg/เดอน)
กราฟแสดงความสมพนธระหวางปรมาณผลผลตและปรมาณการใชพลงงานความรอน
inner 50001new (9)1-50.indd 5inner 50001new (9)1-50.indd 5 20/7/2560 15:34:0720/7/2560 15:34:07
9-6
ÙŠĎöČĂóĆçîćĒúąÿŠÜđÿøĉöøąïïÖćøÝĆéÖćøóúĆÜÜćîöćêøåćîÿćÖú (ISO 50001)ÿĞćĀøĆïēøÜÜćîÙüïÙčöĒúąĂćÙćøÙüïÙčö
9
øĎðìĊę 9-5 ÖøćôÙüćöÿĆöóĆîíŤøąĀüŠćÜðøĉöćèñúñúĉêĒúąðøĉöćèÖćøĔßšóúĆÜÜćîøüö
×ĆĚîêĂîìĊę 3 ĒÝÖĒÝÜúĆÖþèąÖćøĔßšóúĆÜÜćî (Energy Use) ĒúąðøĉöćèÖćøĔßšóúĆÜÜćî
3.1 ìĞćÖćøĒÝÖĒÝÜúĆÖþèąÖćøĔßšóúĆÜÜćî (Energy Use) ×ĂÜĂÜÙŤÖøĔĀšöĊÙüćößĆéđÝîĔîĒêŠúąðøąđõì đóČęĂðøąē÷ßîŤĔîÖćøüĉđÙøćąĀŤúĆÖþèąÖćøĔßšóúĆÜÜćîìĊęöĊîĆ÷ÿĞćÙĆâ (SEU) ĒúąÖćøïøĉĀćøÝĆéÖćøéšćîÖćøĔßšóúĆÜÜćî
3.2 đÖĘïךĂöĎúÝćÖÖćøêøüÝüĆéĀøČĂÖćøðøąđöĉîđóČęĂĀćðøĉöćèÖćøĔßšóúĆÜÜćîøüö×ĂÜúĆÖþèąÖćøĔßšóúĆÜÜćîĒêŠúąðøąđõìĔîךà 3.1 ĔîðŘìĊęñŠćîöć
3.3 îĞćךĂöĎúìĊęĕéšĔîךà 3.2 öćÝĆéìĞćÖøćôüÜÖúö (Pie Chart) ĒÿéÜÿĆéÿŠüîðøĉöćèÖćøĔßšóúĆÜÜćî - ÖøćôüÜÖúöĒÿéÜÿĆéÿŠüîðøĉöćèÖćøĔßšóúĆÜÜćîĕôôŜć - ÖøćôüÜÖúöĒÿéÜÿĆéÿŠüîðøĉöćèÖćøĔßšóúĆÜÜćîÙüćöøšĂî
Āöć÷đĀêč ĔîÖøèĊëšćđðŨîēøÜÜćî×îćéĔĀâŠöĊÖćøĔßšóúĆÜÜćîÙüćöøšĂîĔîÿĆéÿŠüîìĊęÿĎÜÖüŠćóúĆÜÜćîĕôôŜćöćÖ ÙüøóĉÝćøèćĒ÷ÖÿĆéÿŠüîÖćøĔßšóúĆÜÜćîĂĂÖđðŨîéšćîĕôôŜćĒúąéšćîÙüćöøšĂî đîČęĂÜÝćÖÿćöćøëïŠÜßĊĚúĆÖþèąÖćøĔßšóúĆÜÜćîìĊęöĊîĆ÷ÿĞćÙĆâ (SEU) Ē÷ÖđðŨî SEU éšćîĕôôŜć Ēúą SEU éšćîÙüćöøšĂîĕéšēé÷ĕöŠÝĞćđðŨîêšĂÜĀćÿĆéÿŠüîÖćøĔßšóúĆÜÜćîøüö ĒêŠĔîÖøèĊìĊęðøĉöćèÖćøĔßšóúĆÜÜćîÙüćöøšĂîĕöŠöćÖđöČęĂđìĊ÷ïÖĆïðøĉöćèÖćøĔßšóúĆÜÜćîĕôôŜćÖćøïŠÜßĊĚ SEU ēé÷ĔßšÖćøóĉÝćøèćóúĆÜÜćîøüöÝąöĊÙüćöđĀöćąÿööćÖÖüŠć
ö.Ù. Ö.ó. öĊ.Ù. đö.÷. ó.Ù. öĉ.÷. Ö.Ù. ÿ.Ù. Ö.÷. ê.Ù. ó.÷ í.Ù.ñúñúĉê(kg) 22,827 23,619 24,613 19,155 23,671 21,793 23,205 24,493 21,572 22,316 21,073 16,878óúĆÜÜćîĕôôŜć(kWh) 1,258,120 1,257,720 1,308,440 1,031,200 1,262,720 1,160,920 1,227,800 1,223,440 1,160,360 1,179,320 1,122,160 914,600óúĆÜÜćîÙüćöøšĂî(MJ) 911,850.00 902,150.00 939,400.00 732,990.00 879,950.00 794,650.00 862,500.00 875,640.00 819,830.00 803,170.00 781,450.00 651,240.00óúĆÜÜćîøüö(MJ) 5,441,082.00 5,429,942.00 5,649,784.00 4,445,310.00 5,425,742.00 4,973,962.00 5,282,580.00 5,280,024.00 4,997,126.00 5,048,722.00 4,821,226.00 3,943,800.00
đéČĂî
ðŘ 25
59
y = 207.38x + 478321R² = 0.9427
0.00
1,000,000.00
2,000,000.00
3,000,000.00
4,000,000.00
5,000,000.00
6,000,000.00
0 5,000 10,000 15,000 20,000 25,000 30,000
ðøĉöćèÖ
ćøĔßšó
úĆÜÜćî
øüö(
MJ/đé
ČĂî)
ðøĉöćèñúñúĉê(kg/đéČĂî)
ÖøćôĒÿéÜÙüćöÿĆöóĆîíŤøąĀüŠćÜðøĉöćèñúñúĉêĒúąðøĉöćèÖćøĔßšóúĆÜÜćîøüö
inner 50001new (9)1-50.indd 6inner 50001new (9)1-50.indd 6 22/7/2560 13:47:5322/7/2560 13:47:53
9-7
9คมอพฒนาและสงเสรม ระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคม
ตารางท 9-3 การแจกแจงลกษณะการใชพลงงานไฟฟา (Energy Use) และปรมาณการใชพลงงานไฟฟา
ลกษณะการใชพลงงาน ปรมาณการใชพลงงานไฟฟา วธการ กโลวตต-ชวโมง/ป รอยละ การประเมน การตรวจวด
แผนกฉดพลาสตก 5,800,000.00 41.11% √ ระบบทาความเยน 1,950,000.00 13.82% √ แผนกบดเมดพลาสตก 710,000.00 5.03% √ แผนกอบเมดพลาสตก 760,000.00 5.39% √ แผนกชบพลาสตก 1,250,000.00 8.86% √ ระบบบาบดอากาศ 420,000.00 2.98% √ หองพนส 298,000.00 2.11% √ ระบบอากาศอด 1,550,000.00 10.99% √ แผนก CNC 420,000.00 2.98% √ ระบบปรบอากาศสานกงาน 510,000.00 3.62% √ระบบแสงสวาง 192,000.00 1.36% √
อนๆ 246,800.00 1.75% √รวม 14,106,800.00 100.00%
รปท 9-6 กราฟสดสวนของปรมาณการใชพลงงานไฟฟา
inner 50001new (9)1-50.indd 7inner 50001new (9)1-50.indd 7 20/7/2560 15:34:0820/7/2560 15:34:08
9-8
คมอพฒนาและสงเสรมระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคม9
ตารางท 9-4 การแจกแจงลกษณะการใชพลงงานความรอน (Energy Use) และปรมาณการใชพลงงานความรอน
ระบบ การใชพลงงานเชอเพลง วธการ ชนดเชอเพลง เมกะจล/ป รอยละ การประเมน การตรวจวด
ผลตไอนา 1 LPG 3,292,749.63 33.08% √ผลตไอนา 2 LPG 3,655,890.45 36.72% √หองอบส 1 LPG 1,652,109.01 16.60% √หองอบส 2 LPG 1,354,070.91 13.60% √
รวม 9,954,820.00 100.00%
รปท 9-7 กราฟสดสวนของปรมาณการใชพลงงานความรอน
ขนตอนท 4 ชบงพนทของลกษณะการใชพลงงานทมนยสาคญ (Significant Energy Use: SEU)
4.1 นาลกษณะการใชพลงงาน (Energy Use) ทแจกแจงไวตามขอ 3.1 มาประเมนหาลกษณะการใชพลงงานทมนยสาคญ โดยใชเทคนคพาเรโต ในการบงชลกษณะการใชพลงงานทมนยสาคญดานพลงงานไฟฟาและดาน พลงงานความรอนตามเกณฑทองคกรกาหนดแตไมควรตากวา 80% ของพลงงานทงหมด ดงแสดงในรปท 9-8 และ รปท 9-9
inner 50001new (9)1-50.indd 8inner 50001new (9)1-50.indd 8 20/7/2560 15:34:0820/7/2560 15:34:08
9-9
9คมอพฒนาและสงเสรม ระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคม
รปท 9-8 กราฟพาเรโตบงช SEU ของปรมาณการใชพลงงานไฟฟา
เกณฑในการบงช ลกษณะการใชพลงงานทมนยสาคญดานพลงงานไฟฟา คอ ลกษณะการใชพลงงานทมปรมาณการใชพลงงานไฟฟารวมกนมากกวา 80 % ของปรมาณการใชพลงงานไฟฟาทงหมด ซงจะไดลกษณะการใชพลงงานทมนยสาคญ 6 พนทไดแก
1. แผนกฉดพลาสตก (41.17%)2. ระบบทาความเยน (13.84%)3. ระบบอากาศอด (11.00%)4. แผนกชบพลาสตก (7.81%)5. แผนกอบเมดพลาสตก (5.25%)6. แผนกบดเมดพลาสตก (5.04%)
รปท 9-9 กราฟพาเรโตบงช SEUของปรมาณการใชพลงงานความรอน
inner 50001new (9)1-50.indd 9inner 50001new (9)1-50.indd 9 20/7/2560 15:34:0920/7/2560 15:34:09
9-10
คมอพฒนาและสงเสรมระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคม9
เกณฑในการบงช ลกษณะการใชพลงงานทมนยสาคญดานพลงงานความรอน คอ ลกษณะการใชพลงงานทมปรมาณการใชพลงงานความรอนรวมกนมากกวา 90 % ของปรมาณการใชพลงงานความรอนทงหมด ซงจะไดลกษณะการใชพลงงานทมนยสาคญ 4 พนทไดแก
1) ผลตไอนา 2 (36.72%)2) ผลตไอนา 1 (33.08%)3) หองอบส 1 (16.60%)4) หองอบส 2 (13.60%)
4.2 ดาเนนการชบงตวแปรตาง ๆ ท เกยวของและมผลกระทบตอปรมาณการใชพลงงานของลกษณะการใชพลงงานทมนยสาคญ รวมทงบคลากรทเกยวของในการปฏบตงานซงมผลกระทบตอปรมาณการใชพลงงานของลกษณะการใชพลงงานทมนยสาคญ แสดงตวอยางในตารางท 9-5
ตารางท 9-5 การชบงตวแปรทเกยวของและบคลากรทปฏบตงานซงมผลตอปรมาณการใชพลงงานของ SEU
SEU Area SEU Equipments
ตวแปรทเกยวของ (Relevant Variable)
สงผลตอ SEU
บคลากรทเกยวของ
ระดบบรหาร ระดบปฏบตการ แผนกฉดพลาสตก
เครองฉดพลาสตก
ปรมาณการผลต หวหนาแผนก INJ. ชางเทคนค (INJ.) และ Operation
ชนดของผลตภณฑ หวหนาแผนก INJ. ชางเทคนค (INJ.) และ Operation
ความถการเปลยนแมพมพ
หวหนาแผนกขนแมพมพ
ชางเปลยนแมพมพ/วางแผนผลต
เครองอบเมดพลาสตก
ปรมาณการผลต หวหนาแผนก INJ. ชางเทคนค (INJ.) และ Operation
เครองบดเมดพลาสตก
ปรมาณการผลต หวหนาแผนก INJ. ชางเทคนค (INJ.) และ Operation
ระบบทาความเยน
ปรมาณการผลต หวหนาแผนก INJ. ชางเทคนค (INJ.) และ Operation
ชนดของผลตภณฑ หวหนาแผนก INJ. ชางเทคนค (INJ.) และ Operation
อณหภมอากาศภายนอก หวหนาแผนก INJ. ชางเทคนค (INJ.) และ Operation
แผนกชบพลาสตก
กระบวนการชบพลาสตก
ปรมาณการผลต หวหนาแผนก CPP. หวหนากะ/ผชวยหวหนากะ ชนดของผลตภณฑ หวหนาแผนก CPP. หวหนากะ/ผชวยหวหนากะ ความเขมขนของสารเคม หวหนาแผนก MN. วางแผนผลต/ชาวเทคนค/หวหนากะ เวลาในการชบ หวหนาแผนก CPP. หวหนากะ/ผชวยหวหนากะ/พนกงาน
ระบบอากาศอด เครองอดอากาศ
ปรมาณการผลต หวหนาฝายผลต หวหนากะ/ผชวยหวหนากะ อณหภมอากาศภายนอก หวหนาฝายผลต หวหนากะ/ผชวยหวหนากะ
ระบบผลตไอนา หมอไอนา ปรมาณการผลต หวหนาฝายผลต หวหนากะ/ผชวยหวหนากะ คณภาพเชอเพลง หวหนาแผนก MT ชางเทคนค
แผนกอบส หองอบส ปรมาณการผลต หวหนาฝายผลต หวหนากะ/ผชวยหวหนากะ อณหภมอากาศภายนอก หวหนาฝายผลต หวหนากะ/ผชวยหวหนากะ
inner 50001new (9)1-50.indd 10inner 50001new (9)1-50.indd 10 20/7/2560 15:34:0920/7/2560 15:34:09
9-11
9คมอพฒนาและสงเสรม ระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคม
4.3 ดาเนนการตรวจประเมนสมรรถนะดานพลงงานปจจบนของเครองจกรอปกรณ รวมถงกระบวนการในการผลตของ SEU ดงน
ตองดาเนนการตรวจวดและแสดงผลของสมรรถนะดานพลงงานในปจจบนในทกกระบวนการ และครองจกรในลกษณะการใชพลงงานทมนยสาคญ (SEU) ทงนในเบองตนตองพจารณากอนวาในแตละกระบวนการ แตละเครองจกร จะแสดงผลของสมรรถนะพลงงานในรปแบบใด ตวอยาง เชน วดความเขมดานพลงงาน (Energy Intensity) สาหรบกระบวนการผลต หรอวดประสทธภาพดานพลงงาน (Energy Efficiency) สาหรบเครองจกร เปนตน
กระบวนการผลต o แผนกฉดพลาสตก วดความเขมดานพลงงาน (Energy Intensity) kWh/kgo แผนชบพลาสตก วดความเขมดานพลงงาน (Energy Intensity) kWh/sq.dm.o แผนกพนส วดความเขมดานพลงงาน (Energy Intensity) MJ/sq.dm.
เครองอดอากาศ พจารณาประสทธภาพการใชพลงงาน (ปรมาณการใชพลงงานไฟฟาตอปรมาตรของการผลตอากาศอด) kW/m3/min
เครองทานาเยน พจารณาพจารณาประสทธภาพการใชพลงงาน (ปรมาณการใชพลงงานไฟฟาตอปรมาตรของการทาความเยน) kW/Tr
ทงนตองแสดงวธการและทมาของการประเมนสมรรถนะดานพลงงานเปน บนทก
ตวอยางของการประเมนสมรรถนะพลงงานในปจจบนแสดงในตารางท 9-6
inner 50001new (9)1-50.indd 11inner 50001new (9)1-50.indd 11 20/7/2560 15:34:1020/7/2560 15:34:10
9-12
คมอพฒนาและสงเสรมระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคม9
ตารางท 9-
6 ตวอยางของการประเมน
สมรรถน
ะพลงงานในป
จจบน
SEU
Area
SEU
Equip
ments
Rated
Cap
acity
การวด
Energ
y Pe
rfoma
nce
หนวยในการวด
Rated
/Spe
cifica
tion/
Co
mmiss
ioning
data
/ Be
nchm
arking
2559
Curre
nt En
ergy
Perfo
rman
ceในปจ
จบน
(256
0)เคร
องฉด
พลาสตก
900
ton
N/A
Ener
gy In
tens
itykW
h/kg
3.00
1600
ton
N/A
Ener
gy In
tens
itykW
h/kg
3.01
2600
ton
N/A
Ener
gy In
tens
itykW
h/kg
3.39
เครองอบ
เมดพล
าสตก
N/A
Ener
gy In
tens
itykW
h/kg
1.85
เครองบด
เมดพล
าสตก
N/A
Ener
gy In
tens
itykW
h/kg
0.82
ระบบ
ทาคว
ามเยน
Chill
er IN
J173
A
IR C
OOLE
R CH
ILLER
250
RT
E
nerg
y Ef
ficie
ncy
kW/T
R1.
04
Chill
er IN
J174
AIR
COO
LER
CHIL
LER
250
RT
Ener
gy E
ffici
ency
kW/T
R1.
04
ชบพล
าสตก
กระบ
วนการชบ
Line
122
0 kW
Ener
gy In
tens
itykW
h/sq
.dm
1.28
Line
218
0 kW
Ener
gy In
tens
itykW
h/sq
.dm
1.36
หมอไอน
า 13
ton/
hr
Ener
gy E
ffici
ency
%85
(PAT
E)คาอต
ราสวน
ประสทธ
ภาพ
(%)
หมอไอน
า 23
ton/
hr
Ener
gy E
ffici
ency
%85
(PAT
E)คาอต
ราสวน
ประสทธ
ภาพ
(%)
แผนก
พนส
50 k
WEn
ergy
Inte
nsity
kwh/
sq.d
m8.
75
50 k
W
เตาอบ
สเตา
อบส 1
Ener
gy In
tens
ityM
J/sq
.dm
28
เตาอบ
ส 2
Com
pres
sed
air s
yste
m%
Lea
kage
%5
อตราก
ารรวไห
ลของระบบ
จายล
ม
55 k
WEn
ergy
Effi
cien
cyKW
/m3 /m
in5.
5
50 k
WEn
ergy
Effi
cien
cyKW
/m3 /m
in5.
5
75 k
WEn
ergy
Effi
cien
cyKW
/m3 /m
in6
กาลงไฟฟาตอ
อตราก
ารผลต
อากาศอ
ด (kW
/m3 /m
in)
ปรมาณก
ารใชพ
ลงงาน
ไฟฟาตอ
ปรมาณก
ารผลต
(kW
h/sq
.dm
.)
กาลงไฟฟาตอ
ความสามารถใน
การทาความเย
น(kW
/TR)
ฉดพล
าสตก
เครองอด
อากาศ
ระบบ
อากาศอ
ด
แผนก
ทาส
ปรมาณก
ารใชพ
ลงงาน
ตอปรมาณ
การผลต
(kW
h/sq
.dm
.)
ปรมาณก
ารใชพ
ลงงาน
ตอปรมาณ
การผลต
(MJ/
sq.d
m.)
ปรมาณก
ารใชพ
ลงงาน
ไฟฟาตอ
ปรมาณก
ารผลต
(kW
h/kg
)/อตราสวน
inner 50001new (9)1-50.indd 12inner 50001new (9)1-50.indd 12 20/7/2560 15:34:1020/7/2560 15:34:10
9-13
9คมอพฒนาและสงเสรม ระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคม
4.4 ทาการประมาณการลกษณะการใชและปรมาณการใชพลงงานในอนาคตโดยใชสมการแสดงความสมพนธ ทไดจากขอ 3.4 โดยอาจประมาณการทกชวง 6 เดอนหรอ 1 ปขางหนา ตามความเหมาะสม
ตารางท 9-7 ผลการประมาณการใชพลงงานในอนาคต (7 เดอน จนถงสนป)
เดอน ผลผลตทพยากรณ (kg) พลงงานไฟฟา (kWh) พลงงานความรอน(MJ) พลงงานรวม (MJ) ม.ย.-60 21,000.00 1,122,760.00 791,258.00 4,833,194.00
ก.ค.-60 21,000.00 1,122,760.00 791,258.00 4,833,194.00
ส.ค.-60 21,000.00 1,122,760.00 791,258.00 4,833,194.00
ก.ย.-60 21,000.00 1,122,760.00 791,258.00 4,833,194.00
ต.ค.-60 21,000.00 1,122,760.00 791,258.00 4,833,194.00
พ.ย.-60 21,000.00 1,122,760.00 791,258.00 4,833,194.00
ธ.ค.-60 21,000.00 1,122,760.00 791,258.00 4,833,194.00
รวม 42,000.00 2,129,563.00 1,582,516.00 9,666,388.00
หมายเหต 1. ใชรายงานในการประชมทบทวนของฝายบรหาร2. ผลผลตทพยากรณใชตวเลขจากแผนกวางแผน3. พลงงานไฟฟาหาจากสมการ y = 47.943x + 115957 y คอปรมาณการใชพลงงานไฟฟา, x คอผลผลต 4. พลงงานความรอนหาจากสมการ y = 34.78x + 60878 y คอปรมาณการใชพลงงานความรอน, x คอผลผลต 5. พลงงานรวมหาจาก = (พลงงานไฟฟา x 3.6) + (พลงงานความรอน)
ขนตอนท 5 ชบง จดลาดบความสาคญ และบนทกโอกาสในการปรบปรงสมรรถนะดานพลงงาน
ดาเนนการชบงและจดลาดบความสาคญของลกษณะการใชพลงงานทมนยสาคญ และบนทกโอกาสในการปรบปรงสมรรถนะดานพลงงาน โดยอาจพจารณาใหคะแนนจากกฎหมายและขอกาหนดอน ๆ ศกยภาพในการปรบปรง โอกาสในการใชพลงงานหมนเวยน โอกาสในการใชพลงงานอน ๆ เกณฑในการพจารณาแสดงในตารางท 9-8
ตารางท 9-8 เกณฑทใชในการบงชโอกาสในการปรบปรงสมรรถนะดานพลงงาน
หวขอการประเมน ระดบคะแนน 1
ระดบคะแนน 2
ระดบคะแนน 3
ระดบคะแนน 4
ความสอดคลองกบขอกาหนดกฎหมายและขอกาหนดอน ๆ ดานพลงงาน
หากไมสอดคลองตองดาเนนการปรบปรง
ศกยภาพในการปรบปรง (% Saving) < 1% 1-3 % 3-5 % >5 % โอกาสในการใชพลงงานหมนเวยน เชน พลงงานแสงอาทตย (% ปรมาณการผลตตอปรมาณการใชพลงงานรวม)
< 1% 1-3 % 3-5 % >5 %
โอกาสในการใชพลงงานอน ๆ เชน พลงงานเหลอทง พลงงานจากของเสย (% Saving)
< 1% 1-3 % 3-5 % >5 %
โอกาสในการออกแบบใหม ดดแปลง หรอบรณะขนใหม (อายการใชงานของเครองจกร/อปกรณ) < 5 ป 5-10 ป 10-15 ป > 15 ป
เกณฑในการบงช SEU ทมโอกาสในการปรบปรงตองไดคะแนนรวมทกหวขอตงแต 7 คะแนนขนไป
inner 50001new (9)1-50.indd 13inner 50001new (9)1-50.indd 13 20/7/2560 15:34:1120/7/2560 15:34:11
9-14
คมอพฒนาและสงเสรมระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคม9
ตารางท 9-
9 ผลการประเม
นเพอบ
งชโอก
าสในการปรบปรงสมรรถนะดานพ
ลงงาน
SEU
Area
SE
U Eq
uipme
nts
หนวยวด
Cu
rrent
En
.Perfo
rman
ce
กฎหม
าย ฯ
ศกยภ
าพใน
การปรบปรง
การใช
พลงงา
นหม
นเวยน
การใช
พล
งงานอ
นๆ
การ
ออกแบบ
ฯ คะแน
นรวม
มาตรการปรบปรง
สมรรถน
ะพลงงาน
แผ
นกฉด
พลาสตก
เคร
องฉด
พลาสตก
90
0-26
00 to
n kW
h/kg
4.
01
สอดค
ลอง
12 %
0
%
0 %
8 ป
มโอก
าสปรบป
รง ตด
ตงฉน
วนปอ
งกน
ความรอนส
ญเสย
4
1 1
2 8
เครองอบ
เมดพล
าสตก
kW
h/kg
1.
92
สอดค
ลอง
0 %
0
%
0 %
4 ป
None
ไมมม
าตรการ
1 1
1 1
4
เครองบด
เมดพล
าสตก
kW
h/kg
0.
85
สอดค
ลอง
0 %
0
%
0 %
4 ป
None
ไมมม
าตรการ
1 1
1 1
4
ระบบ
ทาความเยน
Ch
iller
INJ1
73
kW/T
R 1.
28
สอดค
ลอง
8 %
0
%
0 %
4 ป
มโอก
าสปรบป
รง เพมป
ระสท
ธภาพ
การ
ระบายค
วามรอน
ของ
Cond
ensin
g un
it 4
1 1
1 7
Chill
er IN
J174
kW
/TR
1.32
สอ
ดคลอ
ง 8
%
0 %
0
%
4 ป
มโอก
าสปรบป
รง เพมป
ระสท
ธภาพ
การ
ระบายค
วามรอน
ของ
Cond
ensin
g un
it 4
1 1
1 7
แผนก
ชบพล
าสตก
กระบวน
การชบพ
ลาสต
กLi
ne 1
kW
h/sq
.dm
1.
29
สอดค
ลอง
0 %
0
%
0 %
8 ป
None
ไมมม
าตรการ
1 1
1 2
5
Line
2
kWh/
sq.d
m
1.37
สอ
ดคลอ
ง 0
%
0 %
0
%
8 ป
None
ไมมม
าตรการ
1 1
1 2
5
inner 50001new (9)1-50.indd 14inner 50001new (9)1-50.indd 14 20/7/2560 15:34:1120/7/2560 15:34:11
9-15
9คมอพฒนาและสงเสรม ระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคมSE
U Ar
ea
SEU
Equip
ment
s หน
วยวด
Cu
rrent
En
.Perfo
rman
ce
กฎหม
าย ฯ
ศกยภ
าพใน
การปรบปรง
การใช
พลงงา
นหม
นเวยน
การใช
พล
งงานอ
นๆ
การ
ออกแบบ
ฯ คะแน
นรวม
มาตรการปรบปรง
สมรรถน
ะพลงงาน
หม
อไอน
า 1
%
82 %
สอ
ดคลอ
ง 3.
5 %
0
%
3.5
%
8 ป
มโอก
าสปรบป
รง เพมอ
ณหภม
นาปอ
นดวย S
olar
col
lect
ors
3 1
3 2
9
หมอไอน
า 2
%
83 %
สอ
ดคลอ
ง 3.
5 %
0
%
3.5
%
8 ป
มโอก
าสปรบป
รง เพมอ
ณหภม
นาปอ
นดวย S
olar
col
lect
ors
3 1
3 2
9
แผนก
ทาส
แผนก
พนส
kwh/
sq.d
m8.
75
สอดค
ลอง
0 %
0
%
0 %
8 ป
None
ไมมม
าตรการ
1 1
1 2
5
เตาอบ
ส M
J/sq
.dm
31
สอ
ดคลอ
ง 0
%
0 %
0
%
8 ป
None
ไมมม
าตรการ
1 1
1 2
5
MJ/
sq.d
m
29
สอดค
ลอง
0 %
0
%
0 %
8 ป
None
ไมมม
าตรการ
1 1
1 2
5
ระบบ
อากาศอด
เครองอด
อากาศ
%
4 สอ
ดคลอ
ง 0
%
0 %
0
%
8 ป
None
ไมมม
าตรการ
1 1
1 2
5
KW/m
3 /min
5.
8 สอ
ดคลอ
ง 0
%
0 %
0
%
8 ป
None
ไมมม
าตรการ
1 1
1 2
5
KW/m
3 /min
5.
7 สอ
ดคลอ
ง 0
%
0 %
0
%
8 ป
None
ไมมม
าตรการ
1 1
1 2
5
KW/m
3 /min
6.
2 สอ
ดคลอ
ง 0
%
0 %
0
%
8 ป
None
ไมมม
าตรการ
1 1
1 2
5
inner 50001new (9)1-50.indd 15inner 50001new (9)1-50.indd 15 20/7/2560 15:34:1220/7/2560 15:34:12
9-16
คมอพฒนาและสงเสรมระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคม9
ขนตอนท 6 การกาหนดตวชวดสมรรถนะพลงงาน (EnPI) และการจดทาขอมลฐานพลงงาน (EnB)
6.1 ลาดบแรกตองกาหนดขอบเขตของ EnPI ทง 3 ระดบ คอ ระดบองคกร ระดบผลตภณฑหรอระดบกระบวนการ และระดบเครองจกรหลก ของลกษณะการใชพลงงานทมนยสาคญ ไดแก EnPI ของผลตชนสวนยานยนต (พลาสตก)
EnPI ระดบกระบวนการ o EnPI ของแผนกฉดพลาสตกo EnPI ของแผนกอบเมดพลาสตกo EnPI ของแผนกบดเมดพลาสตกo EnPI ของแผนกชบพลาสตกo EnPI ของแผนกทาส
EnPI ระดบ SEU หรอเครองจกรหลกของ SEU o EnPI ของเครองฉดo EnPI ของเครองทานาเยนo EnPI ของเครองอดอากาศo EnPI ของหมอไอนาo EnPI ของเตาอบส
6.2 จดทาแผนภาพการใชพลงงานทงหมด (Energy Map) ในขอบเขตนน ๆ แสดงการใชพลงงานทงหมดทงดานเขาและดานออกของขอบเขตของ EnPI ซงสามารถแสดงถงตาแหนงการตดตงมเตอรและการไหลเวยนของผลผลตในกระบวนการ (ถามขอมลเพยงพอ)
6.3 กาหนดและแสดงปรมาณของตวแปรทเกยวของ ทสงผลกระทบตอสมรรถนะดานพลงงาน สงทสาคญทตองพจารณาวาตวแปรท เกยวของเหลานนสงผลตอสมรรถนะดานพลงงานอยางมนยสาคญ ดงแสดง ใน ตารางท 9-10
6.4 ชบง EnPIs ทเหมาะสมโดยปจจยสาคญในการพจารณา คอขอมลของผใชงานและความสามารถในการวดสมรรถนะดานพลงงาน เนองจากกระบวนการผลตสวนใหญมภาระฐาน (Base Load) มากจงเลอกรปแบบของ EnPI ของกระบวนการผลตเปนโมเดลทางสถต ดงแสดงใน ตารางท 9-10
inner 50001new (9)1-50.indd 16inner 50001new (9)1-50.indd 16 20/7/2560 15:34:1220/7/2560 15:34:12
9-17
9คมอพฒนาและสงเสรม ระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคม
ตารางท 9-10 แสดงการกาหนดตวแปรทเกยวของและชบง EnPI
6.4 จดทาขอมลฐานดานพลงงาน (EnBs) ทมความเชอมโยงและมความสมพนธกบ EnPIs ในแตละขอบเขต เพอใชในการเปรยบเทยบระหวาง EnB กบ EnPI ในชวงเวลาของการรายงานผล โดยมวตถประสงคในการวดความกาวหนาของวตถประสงคและเปาหมายดานพลงงาน และสมรรถนะดานพลงงานทเปลยนแปลงไป ดงแสดงในตารางท 9-11
6.5 ขอมลพลงงานและตวแปรทเกยวของโดยปกตเกบขอมลจากการจดมเตอร หรอมเตอรยอย รวมถงการใช การวดจากมเตอรชวคราว หรอจากการวดชวขณะ ถาขอมลไมครบถวนอาจพจารณาตดตงมเตอรหรอระบบการเฝาระวงเพมเตม ในกรณทใชคาจากการประมาณการมาใชในการคานวณ EnPIs สมมตฐานและวธการทใชในการคานวณตองแสดงเปนเอกสารดวย
6.6 องคกรตองวดคาพลงงานและตวแปรทเกยวของทจาเปนในการคานวณคา EnPI และ EnB การวดสามารถดาเนนการอยางใดไดแก การวดแบบชวขณะ (ใชเครองมอวดแบบเคลอนทหรอแบบพกพา) ใชการวดแบบชวคราว (ใชเครองบนทกการใชพลงงาน) หรอการวดแบบตอเนอง (ใชขอมลจากระบบควบคม เชน SCADA หรอ DAHS) การวดคาการใชพลงงานและตวแปรทเกยวของตองวดในชวงเวลาและความถในการวดเดยวกน
Boundary level 1
Boundary level 2
ผใชขอมล ตวแปรทเกยวของ Energy performance
รปแบบของ Energy Performance
ปรมาณผลผลต(kg),
ชนดผลตภณฑEnergy
Consumption
ปรมาณการใชพลงงานรวม(MJ)/โมเดลทางสถต
- Peak demand KW สงสด
เครองฉดพลาสตกเครองอบเมดพลาสตกเครองบดเมดพลาสตก
Chiller INJ173
Chiller INJ174
ชบโครเมยมบนผวพลาสตก
Line 1
Line 2
ปรมาณผลผลต (EQ) Energy Intensity ปรมาณการใชพลงงานความรอนตอปรมาณการผลต kWh/EQ)/อตราสวน
หมอไอนา 1คาอตราสวนประสทธภาพ(%)
หมอไอนา 2
Line 1
Line 2
Boundary level 3
Energy Intensity ปรมาณการใชพลงงานไฟฟาตอปรมาณการผลต kWh/EQ)/อตราสวน
ปรมาณการใชพลงงานไฟฟาตอปรมาณการผลต(kWh/kg)/อตราสวน
ผบรหารสงสดและ EnMR
ผจดการฝาย
ผจดการแผนก
ผจดการแผนก
ระบบอากาศอด ปรมาณผลผลต (kg)
และอณหภมอากาศภายนอก
Energy Efficiency kW/m3/min50 kW
55 kW
75 kW
ผจดการแผนก
องคกร (โรงงาน ผลตอปกรณและชนสวนรถยนต)
แผนกฉดพลาสตก ปรมาณผลผลต(kg) Energy Intensity
ปรมาณผลผลต(sq.dm.)
กระบวนการชบพลาสตก
การผลตไอนา
คณภาพเชอเพลง Energy Efficiency
ผจดการแผนก
แผนกทาสหองพนส
ผจดการแผนก
เครองจกรฉดพลาสตก
ระบบทานาเยน ปรมาณผลผลต(kg),อณหภมอากาศภายนอก
Energy Efficiency กาลงไฟฟาตอความสามารถในการทาความเยน(kW/TR)
ปรมาณผลผลต(sq.dm.) Energy Intensity ปรมาณการใชพลงงานไฟฟาตอปรมาณการผลต kWh/EQ)/อตราสวน
inner 50001new (9)1-50.indd 17inner 50001new (9)1-50.indd 17 20/7/2560 15:34:1320/7/2560 15:34:13
9-18
ÙŠĎöČĂóĆçîćĒúąÿŠÜđÿøĉöøąïïÖćøÝĆéÖćøóúĆÜÜćîöćêøåćîÿćÖú (ISO 50001)ÿĞćĀøĆïēøÜÜćîÙüïÙčöĒúąĂćÙćøÙüïÙčö
9êćøćÜìĊę 9-
11 ê
ćøćÜÿøčðñ
úÖćøïŠÜßĊĚ E
nPIs Ēú
ąÖćøÖĞćĀî
é EnB
s ĒúąÖćøüĆéÿ
öøøëîąóú
ĆÜÜćî
Boun
dary
level
1Bo
unda
ry lev
el 2
ñĎšĔßš×
šĂöĎú
êĆüĒð
øìĊęđÖĊę÷
üךĂÜ
Energ
y pe
rform
ance
øĎðĒï
ï×ĂÜ
Energ
y Perf
orma
nce
üĉíĊÖćøüĆéĒúąüĉđÙ
øćąĀŤ
ÙüćöëĊęĔî
ÖćøüĆé
EnB
Base
line P
eriod
Repo
rting P
eriod
ðøĉöćèñ
úñúĉê
(kg),
ßîĉéñ
úĉêõĆè
æŤEn
ergy
Cons
umpti
onðø
ĉöćèÖ
ćøĔßšó
úĆÜÜćî
øüö(M
J)/ēöđ
éúìć
Üÿëĉê
ĉïĉú
ÙŠćóú
ĆÜÜćî,
ðøĉöćè
ñúñú
ĉê (kg
)/Mult
iple
linea
r reg
ressio
n
ìčÖđéČĂ
îðø
ĉöćèÖ
ćøĔßš
óúĆÜÜć
îøüö
(MJ)/
ēöđéú
ìćÜÿëĉê
ĉ
ö.Ù. -
í.Ù. 2
559
ö.Ù. -
í.Ù. 2
560
-Pe
ak de
mand
KW ÿĎÜ
ÿčéïĉú
ÙŠćĕôôŜć
(Peak
de
mand
)ìčÖ
đéČĂî
kWö.Ù
. - í.Ù
. 255
9ö.Ù
. - í.Ù
. 256
0
ö.Ù. -
í.Ù. 2
560
đÙøČęĂÜÞĊé
óúćÿêĉÖ
đÙøČęĂÜĂï
đöĘéóú
ćÿêĉÖ
đÙøČęĂÜïé
đöĘéóú
ćÿêĉÖ
kW/T
Rö.Ù
. - í.Ù
. 256
0Ch
iller IN
J173
Chille
r INJ1
74ßčï
ēÙøđöĊę÷
öïîñ
ĉüóúćÿê
ĉÖìčÖ
đéČĂî
ö.Ù. -
í.Ù. 2
560
Line 1
Line 2
ðøĉöćèñ
úñúĉê
(EQ)
Energ
y Inte
nsity
ðøĉöćèÖ
ćøĔßšó
úĆÜÜćî
ÙüćöøšĂîê
ŠĂðø
ĉöćèÖ
ćøñú
ĉê (kW
h/EQ
)/ĂĆêøćÿŠüî
ðøĉöćèó
úĆÜÜćî
ÙüćöøšĂî
(MJ)ê
ŠĂðøĉöćè
ñúñú
ĉê(sq
.dm.)
ìčÖđéČĂ
îðø
ĉöćèÖ
ćøĔßš
óúĆÜÜć
îÙüćöøšĂî
(MJ)/
ēöđéú
ìćÜÿëĉê
ĉ
ö.Ù. -
í.Ù. 2
559
ö.Ù. -
í.Ù. 2
560
ĀöšĂĕĂ
îĚĞć 1
ÙŠćĂĆê
øćÿŠüîð
øąÿĉì
íĉõćó
(%)
ìčÖ 6
đéČĂî
ö.Ù. -
í.Ù. 2
560
ĀöšĂĕĂ
îĚĞć 2
ìčÖđéČĂ
îö.Ù
. - í.Ù
. 256
0
Line 1
Line 2
ìčÖ 6
đéČĂî
kW/m
3 /min
ö.Ù. -
í.Ù. 2
560
Öćøì
éÿĂï
ðøąÿĉìí
ĉõćó
ēé÷ߊćÜđì
ÙîĉÙ
đÙøČęĂÜÝĆÖøÞĊé
óúćÿêĉÖ
øąïï
ìĞćîĚĞćđ÷Ęî
ðøĉöćèñ
úñúĉê
(kg),ĂčèĀ
õĎöĉĂćÖćý
õć÷î
ĂÖ
Energ
y Effic
iency
ÖĞćúĆÜĕôôŜć
êŠĂÙüćöÿćöćøëĔîÖćøì
ĞćÙüćöđ÷Ęî
(kW/
TR)
ðøąÿĉìí
ĉõćó(%
)
ðøĉöćèñ
úñúĉê
(sq.dm
.)Ene
rgy In
tensit
yðø
ĉöćèÖ
ćøĔßšó
úĆÜÜćî
ĕôôŜć
êŠĂðø
ĉöćè
Öćøñúĉê
(kWh
/EQ)/Ă
ĆêøćÿŠüî
ĂÜÙŤÖø (
ēøÜÜćî ñú
ĉêĂčðÖ
øèŤĒúąßĉĚîÿ
Šüîøë÷î
êŤ)
ĒñîÖ
ÞĊéóú
ćÿêĉÖ
ðøĉöćèñ
úñúĉê
(kg)
Energ
y Inte
nsity
ðøĉöćèñ
úñúĉê
(sq.dm
.)Öøąïüî
Öćøßčï
óúćÿêĉÖ
ÖćøñúĉêĕĂî
ĚĞć
Ùčèõć
óđßČĚĂđó
úĉÜEn
ergy E
fficien
cy
ñĎšÝĆéÖ
ćøĒñ
îÖ
ĒñîÖ
ìĞćÿĊ
ĀšĂÜó
ŠîÿĊ
ñĎšÝĆéÖ
ćøĒñ
îÖðø
ĉöćèÖ
ćøĔßš
óúĆÜÜć
îĕôô
Ŝć(kW
h)/ēöđ
éúìć
Üÿëĉê
ĉ
ðøĉöćèó
úĆÜÜćî
ĕôôŜć
(MJ)ê
ŠĂðøĉöćè
ñúñú
ĉê(sq
.dm.)
øąïï
ĂćÖćýĂĆé
ðøĉöćèñ
úñúĉê
(kg)
ĒúąĂčèĀ
õĎöĉĂćÖćý
õć÷î
ĂÖ
Energ
y Effic
iency
kW/m
3 /min
50 kW
55 kW
75 kW
ñĎšÝĆéÖ
ćøĒñ
îÖ
ðøĉöćèó
úĆÜÜćî
ĕôôŜć
(kWh)ê
ŠĂðøĉöćè
ñúñú
ĉê(sq
.dm.)
ñĎšïøĉĀ
ćøÿĎÜÿčé
Ēúą
EnMR
ñĎšÝĆéÖ
ćøòść÷
ñĎšÝĆéÖ
ćøĒñ
îÖ
ñĎšÝĆéÖ
ćøĒñ
îÖ
ö.Ù. -
í.Ù. 2
559
ö.Ù. -
í.Ù. 2
559
Boun
dary
level
3
ö.Ù. -
í.Ù. 2
559
ö.Ù. -
í.Ù. 2
559
ö.Ù. -
í.Ù. 2
559
ö.Ù. -
í.Ù. 2
559
Öćøì
éÿĂï
ðøąÿĉìí
ĉõćó
ēé÷ Su
pplie
r
ìčÖđéČĂ
î
ìčÖ 6
đéČĂî
ðøĉöćèÖ
ćøĔßš
óúĆÜÜć
îĕôô
Ŝć(kW
h)/ēöđ
éúìć
Üÿëĉê
ĉ
ðøĉöćèÖ
ćøĔßš
óúĆÜÜć
îĕôô
Ŝć(kW
h)/ēöđ
éúìć
Üÿëĉê
ĉ
Energ
y Inte
nsity
ðøĉöćèÖ
ćøĔßšó
úĆÜÜćî
ĕôôŜć
êŠĂðø
ĉöćè
Öćøñúĉê
(kWh
/EQ)/Ă
ĆêøćÿŠüî
ðøĉöćèÖ
ćøĔßšó
úĆÜÜćî
ĕôôŜć
êŠĂðø
ĉöćè
Öćøñúĉê
(kWh
/kg)/Ă
ĆêøćÿŠüî
ðøĉöćèó
úĆÜÜćî
ĕôôŜć
(kWh)ê
ŠĂðøĉöćè
ñúñú
ĉê(kg
)
Öćøì
éÿĂï
ðøąÿĉìí
ĉõćó
ēé÷ߊćÜđì
ÙîĉÙ
inner 50001new (9)1-50.indd 18inner 50001new (9)1-50.indd 18 22/7/2560 13:48:0722/7/2560 13:48:07
9-19
9คมอพฒนาและสงเสรม ระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคม
ขนตอนท 7 จดทาวตถประสงคดานพลงงาน เปาหมายดานพลงงาน และแผนปฏบตดานการจดการพลงงาน
7.1 จดทาเอกสารวตถประสงคและเปาหมายดานพลงงานเปนเอกสาร โดยควรพจารณากาหนดวตถประสงคและเปาหมายตาม EnPI หลกขององคกร รวมถง EnPI ระดบปฏบตการของเครองจกรอปกรณทมนยสาคญทมโอกาสในการปรบปรงสมรรถนะดานพลงงาน
ตารางท 9-12 วตถประสงคและเปาหมายดานพลงงาน ประจาป 2560
กระบวนการและเครองจกร วตถประสงค เปาหมาย ระยะเวลา
เครองฉดพลาสตก เพมประสทธภาพการใชพลงงานในกระบวนการฉดพลาสตก
ลดปรมาณการใชพลงงานลง 10 % จากป 2559
ภายในป 2560
เครองอบเมดพลาสตก ควบคมการใชพลงงานไฟฟาของเครองอบเมดพลาสตก
รกษาระดบปรมาณการใชพลงงานไฟฟา 1.85 kWh/kg
ภายในป 2560
เครองบดเมดพลาสตก ควบคมการใชพลงงานไฟฟาของเครองบดเมดพลาสตก
รกษาระดบปรมาณการใชพลงงานไฟฟา 0.82 kWh/kg
ภายในป 2560
ระบบทาความเยน เพมประสทธภาพการใชพลงงานไฟฟาของระบบทาความเยน
ลดปรมาณการใชพลงงานไฟฟาลง 8 % จากป 2559
ภายในป 2560
กระบวนการชบพลาสตก ควบคมการใชพลงงานไฟฟาของ กระบวนการชบพลาสตก
ควบคมการใชพลงงานไฟฟาท 1.30 kWh/kg
ภายในป 2560
การผลตไอนา เพมประสทธภาพการใชพลงงานของการผลตไอนา
ลดปรมาณการใชเชอเพลงลง 3.5 % จากป 2559
ภายในป 2560
แผนกพนส ควบคมการใชพลงงานไฟฟาของ กระบวนการพนส
ควบคมการใชพลงงานไฟฟาท 8.75 kWh/sq.dm.
ภายในป 2560
เตาอบส ควบคมการใชพลงงานของเตาอบส ควบคมการใชพลงงานความรอนท 30 MJ/sq.dm.
ภายในป 2560
เครองอดอากาศ ควบคมการใชพลงงานไฟฟาของ Air Compressor
ควบคมการใชพลงงานไฟฟาท 2.78 kWh/kg
ภายในป 2560
ควบคมการรวไหลของอากาศอด อตราการการรวไหลของอากาศอดใหไมเกน 5%
ภายในป 2560
7.2 กาหนดมาตรการอนรกษพลงงานเพอใหบรรลวตถประสงคและเปาหมายทกาหนด โดยจดทาเกณฑในการประเมน ดงแสดงในตารางท 9-13
inner 50001new (9)1-50.indd 19inner 50001new (9)1-50.indd 19 20/7/2560 15:34:1420/7/2560 15:34:14
9-20
คมอพฒนาและสงเสรมระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคม9
ตารางท 9-13 เกณฑในการคดเลอกมาตรการดานการเพมประสทธภาพพลงงาน
หวขอพจารณา ระดบคะแนน 4 ระดบคะแนน 3 ระดบคะแนน 2 ระดบคะแนน 1 ความยากงายในเชงเทคนค หรอการปรบเปลยนเทคโนโลย
งาย (สามารถใหพนกงานท ว ไ ป ข อ ง อ ง ค ก รดาเนนการได)
ปานกลาง (สามารถใหพนกงานระดบชางเทคนคและวศวกรขององคการดาเนนการได)
ยาก (ตองวาจางผ เชยวชาญเฉพาะดานภายในประเทศมาดาเนนการ)
ยากทสด (ตองวาจางผเชยวชาญเฉพาะดานจากตางประเทศมาดาเนนการ)
จานวนเงนลงทน (บาท) นอยกวา 50,000 50,000 – 100,000 100,000 – 200,000 มากกวา 200,000 ผลประหยด (บาท/ป) มากกวา 150,000 100,000 – 150,000 50,000 – 100,000 นอยกวา 50,000 ระยะเวลาคนทน (ป) นอยกวา 1 ป 1-2 ป 2-3 ป มากกวา 3 ป ผลกระทบตอการผลตหรอการบรการ (% ความเสยง)
นอย (0 %) ปานกลาง (1-25 %) มาก (25-50 %) มากกวา 50 %
ผลกระทบดานชวอนามยและความปลอดภย (% ความเสยง)
นอย (0 %) ปานกลาง (1-25 %) มาก (25-50 %) มากกวา 50 %
เกณฑในการคดเลอก มาตรการดานการเพมประสทธภาพพลงงานทสมควรดาเนนการคอ มาตรการทไดคะแนนรวมจากทกหวขอตงแต 15 คะแนนขนไป
ตารางท 9-14 วธการประเมนเพอคดเลอกมาตรการดานการเพมประสทธภาพพลงงาน
มาตรการเพมสมรรถนะดานพลงงาน
ดานเทคนค/เทคโนโลย
การลงทน (บาท)
ผลประหยด (บาท/ป)
ระยะเวลาคนทน (ป)
ผลกระทบตอการผลต
ผลกระทบดานความปลอดภย
รวมคะแนน
ตดตงฉนวนกนความรอนกระบอกฉด เครองฉดพลาสตก 2600 ตน
ปานกลาง 350,000 420,000.00 0.83 30% 0% ดาเนนการ
3 1 4 4 3 4 19
การปรบปรงเพมประสทธภาพการระบายความรอนของ Chiller ดวยนา
ยาก 250,000 140,000.00 1.79 0% 0% ดาเนนการ
2 1 3 3 4 4 17
การเพมอณหภมนาปอนหมไอนาดวย Solar Collector System
ยาก 320,000 120,000.00 2.67 0% 0% ดาเนนการ
2 1 3 2 4 4 16
สรป มาตรการทมคะแนนรวมมากกวา 15 คะแนน จะนาไปสการดาเนนการและจดทาแผนปฏบตงาน ตวอยาง ของแผนปฏบตงานแสดงในตารางท 9-15
inner 50001new (9)1-50.indd 20inner 50001new (9)1-50.indd 20 20/7/2560 15:34:1420/7/2560 15:34:14
9-21
9คมอพฒนาและสงเสรม ระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคม
ตารางท 9-15 แผนการปฏบตงานมาตรการในการเพมประสทธภาพดานพลงงาน
แผนปฏบตการ (Action Plan)หมายเลขแผนงาน 2017-009 วนทอนมตแผนงาน : 8-มนาคม 2560
Related SEU กระบวนการฉดพลาสตกชอแผนงาน ตดตงฉนวนกนความรอนกระบอกฉด เครองฉดพลาสตก 2600 ตนวตถประสงค ตดตงฉนวนปองกนการสญเสยความรอนเปาหมาย ลดปรมาณการใชพลงงานลง 10 % จากป 2559
ทมาของมาตรการ
ประมาณการผลประหยด 56,165.76 บาทตอป/ 14,112 kWh/ป
งบประมาณทใช 45,000 บาท
ขอมลฐานดานพลงงาน(EnB) 3.67 kWh/kg
เปาหมายดานพลงงาน 3.30 kW/kg
1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4
1
2
3
4
5 30 ก.ค. 2560
หมายเหต :
ก.ค.-60 กาหนดเสรจ
การทวนสอบผลประหยด สมบต มากมรายงานผลการดาเนนการ สมบต มากม
กาหนดแผนในการดาเนนการปรบปรง สมบต มากมสงซอฉนวนปองกนความรอนแบบสาเรจรป สมชาย อนรกษดาเนนการตดตงฉนวนปองกนความรอน Supplier
ลาดบ ขนตอนการดาเนนงาน ผรบผดชอบ พ.ค.-60 ม.ย.-60
เหตจงใจในการดาเนนการ เนองจากชดกระบอกฉดพลาสตกเปนอปกรณ Heater ทจะตองใหความรอนเพ อทาการละลายเมดพลาสตกเพอฉดขนรป และชด Heater จะทางานตลอดเวลาถงแมเครองจะไมทางานกตามเพอใหไดอณหภมตามทกาหนด การหมฉนวนจะลดการสญเสยอณหภม
ตวชวดสมรรถนะดานพลงงาน (EnPI)
การวดและทวนสอบผลประหยด : ดาเนนการทวนสอบผลประหยดโดยการตรวจวดปรมาณการพลงงานไฟฟาของเครองฉดพลาสตกหลงปรบปรง และคานวณปรมาณการใชพลงงานไฟฟาทคาดวาจะลดลงภายใน 1 ป จากนนจะดาเนนการเฝาระวงผลของการดาเนนการจาก EnPI ในแตละเดอน
ปรมาณการใชพลงงาน(kWh) ตอปรมาณผลผลต(kg) ตอเดอน [ kWh/kg ]
ผลจากการทบทวนดานพลงงาน
การประเมนโอกาสในการปรบปรง ขอแนะนาจากพนกงาน
อน ๆ คาอธบายเพมเตม...............................................................................................................
inner 50001new (9)1-50.indd 21inner 50001new (9)1-50.indd 21 20/7/2560 15:34:1520/7/2560 15:34:15
9-22
คมอพฒนาและสงเสรมระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคม9
9.2 การวางแผนดานพลงงาน กรณตวอยางสาหรบอาคารควบคม
กรณตวอยางการวางแผนดานพลงงาน สาหรบอาคารควบคม คอ อาคารสานกงาน ISO 50001 เปนอาคารประเภทสานกงาน ไดดาเนนการจดทาระบบการจดการพลงงานตามมาตรฐานสากล ISO 50001 โดยมรายละเอยดของการวางแผนดานพลงงาน ดงน
ขนตอนท 1 การบงชแหลงพลงงานทใชงานทงหมดภายในขอบขายและขอบเขตของระบบการจดการพลงงาน ทกาหนดขนไว
1.1.1 แสดงกระบวนการใชพลงงานภายในขอบขายทจดทาระบบการจดการพลงงานดงแสดงในรปท 9-10
รปท 9-10 แหลงการใชพลงงานและกระบวนการใชพลงงานของอาคารสานกงาน
MEA ระบบปรบอากาศแบบรวมศนย
ระบบปรบอากาศแยกสวน
ระบบไฟฟาแสงสวาง
ระบบบอบาบดนาเสย
ระบบระบายอากาศ
ระบบลฟทและบนไดเลอน
ระบบไฟฟาอน ๆ
หมอแปลงไฟฟา
G-1DieselTank
ระบบ Server
inner 50001new (9)1-50.indd 22inner 50001new (9)1-50.indd 22 20/7/2560 15:34:1520/7/2560 15:34:15
9-23
9คมอพฒนาและสงเสรม ระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคม
1.2 แสดงแหลงพลงงานไฟฟา โดยแหลงพลงงานไฟฟารบจากระบบจาหนายของการไฟฟานครหลวง (MEA) โดยพลงงานไฟฟาใชในระบบตาง ๆ ดงน
- ระบบปรบอากาศแบบรวมศนย - ระบบปรบอากาศแบบแยกสวน - ระบบไฟฟาแสงสวาง - ระบบ Server - ระบบบอบาบดนาเสย - ปมนาประปา - ระบบระบายอากาศ - ระบบลฟทและบนไดเลอน - ระบบไฟฟาอนๆ
รายละเอยดของแหลงจายพลงงานไฟฟาแสดงในตารางท 9-16
ตารางท 9-16 แหลงจายพลงงานไฟฟาของอาคารสานกงาน ลาดบท หมายเลข หมายเลข ประเภท อตรา หมอแปลงไฟฟา
ผใชไฟฟา เครองวดไฟฟา ผใชไฟฟา การใชไฟฟา
1 1058XXX 77085XXX 4.2.2
ปกต ขนาด 2,000 kVA จานวน 2 ตว TOD
TOU
รวม 4,000 kVA
1.3 แหลงพลงงานความรอน แหลงพลงงานความรอนทงหมดใชงานในการใหบรการ ซงมรายละเอยดแสดงในตารางท 9-17
ตารางท 9-17 แหลงจายพลงงานความรอนและการใชพลงงานความรอนของอาคารสานกงาน เครองจกรและอปกรณ ขนาด หนวย ชนดเชอเพลง จานวน
Generator 300 kVA ดเซล 1
เตาหงตม - - LPG 5
ขนตอนท 2 ประเมนลกษณะการใชและปรมาณการใชพลงงานในอดตและปจจบน
2.1 จดทาตารางขอมลแสดงปรมาณการใหบรการ หรอ ชวโมงการใหบรการของอาคาร ความตองการการปรบอากาศ (CDD: Cooling Degree Day) หรออณหภมอากาศภายนอก และ ปรมาณการใชพลงงานแตละประเภทในแตละเดอน (อยางนอยควรมขอมลยอนหลง 2 ป)
T
T
inner 50001new (9)1-50.indd 23inner 50001new (9)1-50.indd 23 20/7/2560 15:34:1620/7/2560 15:34:16
9-24
คมอพฒนาและสงเสรมระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคม9
ตารางท 9-18 ปรมาณการใชพลงงานไฟฟาและปจจยทเกยวของ ตอปรมาณการใชพลงงานไฟฟาของอาคารสานกงาน (รายเดอน)
เดอน พลงงานไฟฟารวม (kWh) CDD จานวนชวโมงทางาน(ชม.ตอเดอน)
ม.ค.-58 505,360 60 160
ก.พ.-58 459,560 93 160
ม.ค.-58 584,190 148 168
เม.ย.-58 553,220 157 144
พ.ค.-58 582,290 189 144
ม.ย.-58 682,490 165 168
ก.ค.-58 692,980 164 176
ส.ค.-58 646,880 148 160
ก.ย.-58 626,110 119 176
ต.ค.-58 628,490 111 168
พ.ย.-58 643,810 134 168
ธ.ค.-58 602,930 112 160
ม.ค.-59 698,652 87 200
ก.พ.-59 740,042 86 210
ม.ค.-59 909,128 149 230
เม.ย.-59 720,538 200 170
พ.ค.-59 721,866 201 170
ม.ย.-59 826,576 119 220
ก.ค.-59 651,722 116 180
ส.ค.-59 853,132 139 220
ก.ย.-59 796,037 96 220
ต.ค.-59 709,274 95 200
พ.ย.-59 805,332 103 220
ธ.ค.-59 684,046 76 200
2.2 จากขอมลในขอ 2.1 เนองจากขอมลตวแปรทเกยวของและมผลตอสมรรถนะดานพลงงานและปรมาณการใชพลงงานไฟฟาของอาคารมากกวา 1 ตวแปร จงดาเนนการวเคราะหความสมพนธของปรมาณการใชพลงงานและตวแปรทเกยวของเพอหาสมการดงกลาว โดยใชการวเคราะหแบบสหสมพนธแบบถดถอยเชงเสน (Multiple Linear Regression) ดงทแสดงใน รปท 9-19
inner 50001new (9)1-50.indd 24inner 50001new (9)1-50.indd 24 20/7/2560 15:34:1620/7/2560 15:34:16
9-25
9คมอพฒนาและสงเสรม ระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคม
ขนตอนท 3 แจกแจงลกษณะการใชพลงงาน (Energy Use) และปรมาณการใชพลงงาน
3.1 ทาการแจกแจงลกษณะการใชพลงงาน (Energy Use) ขององคกรใหมความชดเจนในแตละประเภท เพอประโยชนการวเคราะหลกษณะการใชพลงงานทมนยสาคญ (SEU) และการบรหารจดการดานการใชพลงงานตอไป
3.2 เกบขอมลจากการตรวจวดหรอการประเมนเพอหาปรมาณการใชพลงงานรวมของลกษณะการใชพลงงาน แตละประเภทในขอ 3.1 ในปทผานมา
3.3 นาขอมลทไดในขอ 3.2 มาจดทากราฟวงกลม (Pie Chart) แสดงสดสวนปรมาณการใชพลงงาน - กราฟวงกลมแสดงสดสวนปรมาณการใชพลงงานไฟฟา - กราฟวงกลมแสดงสดสวนปรมาณการใชพลงงานความรอน - กราฟวงกลมแสดงสดสวนปรมาณการใชพลงงานโดยรวม (โดยแปลงหนวยของปรมาณการใชพลงงาน
ทงหมดเปนหนวยเดยวกน เชน เมกกะจล (MJ)/ตอป)
หมายเหต ในกรณตวอยางเปนอาคารสานกงาน มการใชพลงงานความรอนนอยมากเมอเทยบกบการใชพลงงานไฟฟา ดงนนแนวทางในการการบงช ลกษณะการใชพลงงานทมนยสาคญ (SEU) โดยพจารณาจากปรมาณการใชพลงงานรวมจงเหมาะสมกวา
ดงแสดงตวอยางในตารางท 9-20 ถง ตารางท 9-22 และรปท 9-11 ถง รปท 9-13 ตามลาดบ
inner 50001new (9)1-50.indd 25inner 50001new (9)1-50.indd 25 20/7/2560 15:34:1720/7/2560 15:34:17
9-26
คมอพฒนาและสงเสรมระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคม9
ตารางท 9-
19 ผล
การวเคร
าะห ความสม
พนธของปรมาณก
ารใชพล
งงานแ
ละตวแป
รทเกย
วของดวยสมก
ารถดถอยพ
หคณ
(Mult
iple L
inear
Regre
ssion
)
Y=-27
1221
.55+1
327.7
8*CD
D+42
71.78
*จานวน
ชวโมงทางาน
SUM
MAR
Y O
UTPU
T
Regre
ssion
Stati
stics
Mul
tiple
R0.
9721
009
R Sq
uare
0.94
4980
2
Adju
sted
R S
quar
e0.
9397
402
Stan
dard
Erro
r26
603.
045
Obs
erva
tions
24
ANO
VA
dfSS
MSF
Signif
icanc
e FRe
gres
sion
22.
5526
2E+1
11.
2763
1E+1
118
0.34
0295
45.
9628
2E-1
4
Resid
ual
2114
8621
6204
170
7722
002
Tota
l23
2.70
124E
+11
Coeff
icients
Stand
ard Er
rort S
tatP-v
alue
Lowe
r 95%
Uppe
r 95%
Lowe
r 95.0
%Up
per 9
5.0%
Inte
rcep
t-2
7122
1.55
5194
7.56
77-5
.221
0635
23.
5628
9E-0
5-3
7925
2.43
16-1
6319
0.66
97-3
7925
2.43
16-1
6319
0.66
97
CDD
1327
.785
515
2.64
1268
88.
6987
3222
82.
0969
1E-0
810
10.3
5062
816
45.2
2042
1010
.350
628
1645
.220
42
จานวนช
วโมงทางา
น(ชม.ต
อเดอน
)42
71.7
786
226.
4008
455
18.8
6820
944
1.19
841E
-14
3800
.952
237
4742
.604
903
3800
.952
237
4742
.604
903
inner 50001new (9)1-50.indd 26inner 50001new (9)1-50.indd 26 20/7/2560 15:34:1720/7/2560 15:34:17
9-27
9คมอพฒนาและสงเสรม ระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคม
ตารางท 9-20 การแจกแจงลกษณะการใชพลงงานไฟฟา (Energy Use) และปรมาณการใชพลงงานไฟฟาของอาคารสานกงาน
ระบบ การใชพลงงานไฟฟารวม วธการ กโลวตต-ชวโมง/ป รอยละ การประเมน การตรวจวด
ระบบปรบอากาศแบบรวมศนย 3,980,000.00 56.06% √ ระบบปรบอากาศแบบแยกสวน 850,000.00 11.97% √ระบบไฟฟาแสงสวาง 759,000.00 10.69% √ระบบ Sever 450,000.00 6.34% √ระบบสขาภบาล 321,000.00 4.52% √ลฟท 258,000.00 3.63% √ระบบบาบดนาเสย 120,000.00 1.69% √ระบบระบายอากาศ 98,000.00 1.38% √ระบบไฟฟาอนๆ 264,000.00 3.72% √
รวม 7,100,000.00 100.00%
รปท 9-11 กราฟสดสวนของปรมาณการใชพลงงานไฟฟา
inner 50001new (9)1-50.indd 27inner 50001new (9)1-50.indd 27 20/7/2560 15:34:1720/7/2560 15:34:17
9-28
คมอพฒนาและสงเสรมระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคม9
ตารางท 9-21 การแจกแจงลกษณะการใชพลงงานความรอน (Energy Use) และปรมาณการใชพลงงานความรอนของอาคารสานกงาน
ระบบ การใชพลงงานความรอน วธการ ชนดเชอเพลง เมกะจล/ป รอยละ การประเมน การตรวจวด
หองครว กาซปโตรเลยมเหลว 197,152.75 94.27% √
เครองกาเนดไฟฟา นามนดเซล 11,982.18 5.73% √
รวม 209,134.93 100.00%
รปท 9-12 กราฟสดสวนของปรมาณการใชพลงงานความรอนของอาคารสานกงาน
ตารางท 9-22 การแจกแจงลกษณะการใชพลงงานรวม (Energy Use) และปรมาณการใชพลงงานรวมของอาคารสานกงาน
ระบบ การใชพลงงานไฟฟารวม วธการ เมกะจล/ป รอยละ การประเมน การตรวจวด
ระบบปรบอากาศแบบรวมศนย 14,328,000.00 55.60% √
ระบบปรบอากาศแบบแยกสวน 3,060,000.00 11.87% √ระบบไฟฟาแสงสวาง 2,732,400.00 10.60% √ระบบ Sever 1,620,000.00 6.29% √ระบบสขาภบาล 1,155,600.00 4.48% √ลฟท 928,800.00 3.60% √ระบบบาบดนาเสย 432,000.00 1.68% √ระบบระบายอากาศ 352,800.00 1.37% √ระบบไฟฟาอนๆ 950,400.00 3.69% √หองครว 197,152.75 0.77% √ √เครองกาเนดไฟฟา 11,982.18 0.05% √
รวม 25,769,134.93 100.00%
inner 50001new (9)1-50.indd 28inner 50001new (9)1-50.indd 28 20/7/2560 15:34:1820/7/2560 15:34:18
9-29
9คมอพฒนาและสงเสรม ระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคม
รปท 9-13 กราฟสดสวนของปรมาณการใชพลงงานรวมของอาคารสานกงาน
ขนตอนท 4 ชบงพนทของลกษณะการใชพลงงานทมนยสาคญ
4.1 นาลกษณะการใชพลงงาน (Energy Use) ทแจกแจงไวตามตารางท 9-22 มาประเมนหาลกษณะการใชพลงงานทมนยสาคญ (Significant Energy Use : SEU) โดย ใชเทคนคพาเรโต ในการบงชลกษณะการใชพลงงานรวมทมนยสาคญ ดงแสดงในรปท 9-14
4.2 ดาเนนการชบงตวแปรตาง ๆ ทมผลกระทบลกษณะการใชพลงงานทมนยสาคญ รวมทงบคลากรทเกยวของในการปฏบตงานซงมผลกระทบตอการใชพลงงานของ SEU แสดงตวอยางในตารางท 9-23
4.3 ดาเนนการตรวจประเมนสมรรถนะดานพลงงานปจจบนของเครองจกรอปกรณ รวมถงกระบวนการในการใหบรการของ SEU ดงน
ระบบทาความเยน พจารณาคาสมประสทธสมรรถนะดานพลงงานในการทาความเยน (Coefficient ofperformance of refrigeration system : COP) หรอกาลงไฟฟาตอความสามารถในการทาความเยน(kw/TR)
เครองปรบอากาศแบบแยกสวน พจารณาการใชพลงงานตอความสามารถในการทาความเยน เชน 1.40kW/TR ความเยน
inner 50001new (9)1-50.indd 29inner 50001new (9)1-50.indd 29 20/7/2560 15:34:1920/7/2560 15:34:19
9-30
คมอพฒนาและสงเสรมระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคม9
กรณทการใหบรการหรอเครองจกรอปกรณทไมมตวแปรทเกยวของและสงผลกระทบตอการใชพลงงาน สามารถใชปรมาณการใชพลงงานในอดต เปนคาสมรรถนะดานพลงงานปจจบนกได
ทงนตองแสดงวธการและทมาของการประเมนสมรรถนะดานพลงงานเปน บนทก
รปท 9-14 กราฟพาเรโตของปรมาณการใชพลงงานรวม
เกณฑในการบงช ลกษณะการใชพลงงานทมนยสาคญ (SEU) คอ ลกษณะการใชพลงงานทมปรมาณการใชพลงงานรวมกนมากกวา 80 % ของปรมาณการใชพลงงานรวมทงหมด ซงจะไดลกษณะการใชพลงงานทมนยสาคญ 4 พนทไดแก
1) ระบบปรบอากาศแบบรวมศนย (55.60%)2) ระบบปรบอากาศแบบแยกสวน (11.87%)3) ระบบไฟฟาแสงสวาง (10.60%)4) ระบบ Sever (6.29%)
inner 50001new (9)1-50.indd 30inner 50001new (9)1-50.indd 30 20/7/2560 15:34:1920/7/2560 15:34:19
9-31
9คมอพฒนาและสงเสรม ระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคม
ตารางท 9-23 การชบงตวแปรทเกยวของและบคลากรทมผลตอการใชพลงงานทมนยสาคญ
ลาดบความสาคญของ Significant Energy Use
ตวแปรทเกยวของ Relevant Variables
บคลากรทเกยวของ ระดบบรหาร ระดบปฏบตการ
ระบบปรบอากาศแบบรวมศนย ชวโมงการทางานในแตละเดอน(Operating Hour)
ผจดการอาคารChief Engineer
ชางซอมบารง
อณหภมภายนอก หรอ CDD (Cooling Degree Day)
Chief Engineer ชางซอมบารง
ระบบปรบอากาศแบบแยกสวน ชวโมงการทางานในแตละเดอน(Operating Hour)
ผจดการอาคารChief Engineer
ชางซอมบารง
อณหภมภายนอก หรอ CDD (Cooling Degree Day)
Chief Engineer ชางซอมบารง
ระบบไฟฟาแสงสวาง ชวโมงการทางานในแตละเดอน(Operating Hour)
ผจดการอาคารChief Engineer
ชางซอมบารง
ระบบ Sever ชวโมงการทางานในแตละเดอน(Operating Hour)
IT Manager IT Staff
inner 50001new (9)1-50.indd 31inner 50001new (9)1-50.indd 31 20/7/2560 15:34:2020/7/2560 15:34:20
9-32
คมอพฒนาและสงเสรมระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคม9
ตารางท 9-
24 ผล
การประเมน
สมรรถน
ะพลงงานในป
จจบน
ของ S
EU
SEU
Area
SE
U Eq
uipme
nts
Rated
Cap
acity
การวด E
nergy
Pe
rfoma
nce
หนวยวด
Sp
ecific
ation
/ Be
nchm
arking
2559
Cu
rrent
Energ
y Pe
rform
ance
(256
0 ระบบ
ปรบอ
ากาศแบ
บรวมศ
นย
Chill
er U
nit -
01
800
TR
Ener
gy E
fficie
ncy
kW/T
R 0.
72
0.81
Chill
er U
nit -
02
800
TR
Ener
gy E
fficie
ncy
kW/T
R 0.
72
0.89
CHP-
01
75 k
W
Ener
gy E
fficie
ncy
kW/m
3 /min
10
.32
11.3
5
CHP-
02
75 k
W
Ener
gy E
fficie
ncy
kW/m
3 /min
10
.32
11.8
7
CDP-
01
50 k
W
Ener
gy E
fficie
ncy
kW/m
3 /min
8.
26
9.09
CDP-
02
50 k
W
Ener
gy E
fficie
ncy
kW/m
3 /min
8.
26
9.33
CT-0
1 1,
000
TR
Ener
gy E
fficie
ncy
kW/T
R 0.
023
0.02
5
CT-0
2 1,
000
TR
Ener
gy E
fficie
ncy
kW/T
R 0.
023
0.02
7
AHU
01-6
0 25
TR
Ener
gy E
fficie
ncy
kW/T
R 0.
44
0.48
ระบบ
ปรบอ
ากาศแบ
บแยกสวน
SP
01-1
5 12
,000
BTU
/hr
Ener
gy E
fficie
ncy
kW/T
R 1.
28
1.58
SP16
-SP2
2 18
,000
BTU
/hr
Ener
gy E
fficie
ncy
kW/T
R 1.
32
1.62
SP23
-SP3
5 36
,000
BTU
/hr
Ener
gy E
fficie
ncy
kW/T
R 1.
40
2.1
SP-3
6-SP
40
48,0
00 B
TU/h
r En
ergy
Effi
cienc
y kW
/TR
1.40
1.
89
ระบบ
แสงสวาง
แสงสวางใน
สานก
งาน
N/A
Ener
gy In
tens
ity
W/m
2 15
.5
15.5
แสงสวางสวนกลาง
N/A
Ener
gy In
tens
ity
W/m
2 9.
5 9.
5
ระบบ
Serve
r IT
-011
12
0 KV
A En
ergy
Con
sum
ptio
n kW
h/da
y 32
33
IT-0
12
80 k
VA
Ener
gy C
onsu
mpt
ion
kWh/
day
20
21
inner 50001new (9)1-50.indd 32inner 50001new (9)1-50.indd 32 20/7/2560 15:34:2020/7/2560 15:34:20
9-33
9คมอพฒนาและสงเสรม ระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคม
4.5 ทาการประมาณการลกษณะการใชและปรมาณการใชพลงงานในอนาคตโดยใชสมการแสดงความสมพนธ ทไดจากขอ 2.2 โดยอาจประมาณการทกชวง 3 เดอน 6 เดอนหรอ 1 ปขางหนา ตามความเหมาะสม
ตารางท 9-25 ผลการประมาณการใชพลงงานในอนาคต (6 เดอน จนถงสนป)
เดอน CDD (2559) ชวโมงการทางานตอเดอน (2560) พลงงานไฟฟา (kWh) ก.ค.-60 116 152 532,111.91
ส.ค.-60 139 176 665,173.67
ก.ย.-60 96 168 573,904.66
ต.ค.-60 95 144 470,054.19
พ.ย.-60 103 176 617,373.39
ธ.ค.-60 76 152 479,000.49
รวม 625 968.00 3,337,618.30
หมายเหต: 1. ใชขอมล CDD ในปทผานมา (ป 2559)2. จานวนชวโมงการทางานจากประมาณการชวโมงการทางานในป 25603. สมการประเมนการใชพลงงานไฟฟาในอนาคต
ปรมาณการใชพลงงานไฟฟาตอเดอน = -271221.55+1327.78*CDD+4271.78*จานวนชวโมงทางาน
ขนตอนท 5 ชบง จดลาดบความสาคญ และบนทกโอกาสในการปรบปรงสมรรถนะดานพลงงาน
ดาเนนการชบงและจดลาดบความสาคญของลกษณะการใชพลงงานทมนยสาคญ และบนทกโอกาสในการปรบปรงสมรรถนะดานพลงงาน โดยอาจพจารณาใหคะแนนจากกฎหมายและขอกาหนดอน ๆ ศกยภาพในการปรบปรง โอกาสในการใชพลงงานหมนเวยน โอกาสในการใชพลงงานอน ๆ เกณฑในการพจารณาแสดงในตารางท 9-26
ตารางท 9-26 เกณฑทใชในการบงชโอกาสในการปรบปรงสมรรถนะดานพลงงาน
หวขอการประเมน ระดบคะแนน 1
ระดบคะแนน 2
ระดบคะแนน 3
ระดบคะแนน 4
ความสอดคลองกบขอกาหนดกฎหมายและขอกาหนดอน ๆ ดานพลงงาน
หากไมสอดคลองตองดาเนนการปรบปรง
ศกยภาพในการปรบปรง(% Saving) < 3% 3-5% 5-10% >10% โอกาสในการใชพลงงานหมนเวยน เชน พลงงานแสงอาทตย (% ปรมาณการผลตตอปรมาณการใชพลงงานรวม)
< 1% 1-3% 3-5% >5%
โอกาสในการใชพลงงานอน ๆ เชน พลงงานเหลอทง พลงงานจากของเสย (% Saving)
< 1% 1-3% 3-5% >5%
โอกาสในการออกแบบใหม ดดแปลง หรอบรณะขนใหม(อายการใชงานของเครองจกร/อปกรณ) < 5 ป 5-10 ป 10-15 ป > 15 ป
เกณฑในการบงช Significant Energy Use ทมโอกาสในการปรบปรงตองไดคะแนนรวมทกหวขอตงแต 8 คะแนนขนไป
inner 50001new (9)1-50.indd 33inner 50001new (9)1-50.indd 33 20/7/2560 15:34:2020/7/2560 15:34:20
9-34
คมอพฒนาและสงเสรมระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคม9
ตารางท 9-
27 ผล
การประเมน
เพอบ
งชโอก
าสในการปรบปรงสมรรถนะดานพ
ลงงาน
SEU
Area
SE
U Eq
uipme
nts
หนวยวด
Cu
rrent
Pe
rform
ance
กฎ
หมายฯ
ศกยภ
าพฯ
การใช
พลงงา
นหม
นเวยน
การใช
พล
งงานอ
นๆ
การ
ออกแบบ
ฯ คะแน
นรวม
มาตรการปรบปรง
สมรรถน
ะพลงงาน
ระบบ
ปรบอ
ากาศ
แบบรวมศน
ย Ch
iller
Uni
t -01
kW
/TR
0.81
สอ
ดคลอ
ง 0
%
0 %
0
%
14 ป
None
ไมมม
าตรการ
1 1
1 3
6
Chill
er U
nit -
02
kW/T
R 0.
89
สอดค
ลอง
0 %
0
%
0 %
14
ป
None
ไมมม
าตรการ
1 1
1 3
6
CHP-
01,
CHP-
02
kW/m
3 /min
11
.35,
11.8
7 สอ
ดคลอ
ง 0
%
0 %
0
%
14 ป
None
ไมมม
าตรการ
1 1
1 3
6
CDP-
01,
CDP-
02
kW/m
3 /min
9.
09,9
.33
สอดค
ลอง
10 %
0
%
0 %
14
ป
มโอก
าสรบปรง
ตดตงอป
กรณป
รบความเรว
รอบข
องปม
นา
(VSD
) 4
1 1
3 9
CT-0
1,
CT-0
2 0.
025,
0.02
7 สอ
ดคลอ
ง 0
%
0 %
0
%
14 ป
None
ไมมม
าตรการ
4 1
1 3
9
AHU
01-6
0 kW
/TR
0.48
สอ
ดคลอ
ง 0
%
0 %
0
%
14 ป
None
ไมมม
าตรการ
4 1
1 3
9
ระบบ
ปรบอ
ากาศ
แบบแ
ยกสวน
SP01
-15
kW/T
R 1.
58
สอดค
ลอง
0 %
0
%
0 %
8 ป
None
ไมมม
าตรการ
1 1
1 2
5
SP16
-SP2
2 kW
/TR
1.62
สอ
ดคลอ
ง 0
%
0 %
0
%
8 ป
None
ไมมม
าตรการ
1 1
1 2
5
SP23
-SP3
5 kW
/TR
2.1
สอดค
ลอง
15.0
%
0 %
0
%
14 ป
มโอก
าสรบปรง
เปลยนใช
ครองปรบอ
ากาศ
ประสทธภาพส
ง4
1 1
3 9
inner 50001new (9)1-50.indd 34inner 50001new (9)1-50.indd 34 20/7/2560 15:34:2120/7/2560 15:34:21
9-35
9คมอพฒนาและสงเสรม ระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคมSE
U Ar
ea
SEU
Equip
ment
s หน
วยวด
Cu
rrent
Pe
rform
ance
กฎ
หมายฯ
ศกยภ
าพฯ
การใช
พลงงา
นหม
นเวยน
การใช
พล
งงานอ
นๆ
การ
ออกแบบ
ฯ คะแน
นรวม
มาตรการปรบปรง
สมรรถน
ะพลงงาน
SP-3
6-SP
40
kW/T
R 1.
89
สอดค
ลอง
6.0
%
0 %
0
%
14 ป
มโอก
าสรบปรง
เปลยนใช
เครองปรบอ
ากาศ
ประสทธภาพส
ง3
1 1
3 8
ระบบ
แสงสวาง
แสงสวางใน
สวน
สานก
งาน
W/m
2 15
.5
สอดค
ลอง
35 %
0
%
0 %
14
ป
มโอก
าสรบปรง
เปลยนใชห
ลอด
LED
4
1 1
3 9
แสงสวาง
สวนก
ลาง
W/m
2 9.
5 สอ
ดคลอ
ง 35
%
0 %
0
%
14 ป
มโอก
าสรบปรง
เปลยนใชห
ลอด
LED
4 1
1 3
9
ระบบ
Serve
r IT
-01
kWh/
day
33
สอดค
ลอง
0 %
0
%
0 %
8 ป
None
ไมมม
าตรการ
1 1
1 2
5
IT-0
2 kW
h/da
y 21
สอ
ดคลอ
ง 0
%
0 %
0
%
8 ป
None
ไมมม
าตรการ
1 1
1 2
5
inner 50001new (9)1-50.indd 35inner 50001new (9)1-50.indd 35 20/7/2560 15:34:2120/7/2560 15:34:21
9-36
คมอพฒนาและสงเสรมระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคม9
ขนตอนท 6 การกาหนดตวชวดสมรรถนะพลงงาน (EnPI) และการจดทาขอมลฐานพลงงาน (EnB)
6.1 ลาดบแรกตองกาหนดขอบเขตของ EnPI ทง 3 ระดบ คอ ระดบองคกร ระดบบรการหรอระดบกระบวนการ และระดบเครองจกรหลก ของลกษณะการใชพลงงานทมนยสาคญ ไดแก
EnPI ของอาคารสานกงานEnPI ระดบการบรการ หรอระดบกระบวนการเนองจากไมมขอมลเพยงพอในการระบคา EnPI ของการบรการ (พนทใหบรการ และจานวนผใชอาคารไมมการเปลยนแปลงอยางมนยสาคญ) จงกาหนดคา EnPI ของกระบวนการใชพลงงานo ระบบปรบอากาศแบบรวมศนยo ระบบปรบอากาศแบบแยกสวนo ระบบแสงสวางo ระบบ Server
EnPI ระดบ SEU หรอเครองจกรหลกของ SEUo Chiller unito Chilled water pump (CHP)o Condensing pump (CDP)o Cooling Tower (CT)o เครองสงลมเยน (AHU)o เครองปรบอากาศแบบแยกสวน(SP)o ระบบไฟฟาแสงสวางo Server unit
6.2 จดทาแผนภาพการใชพลงงานทงหมด (Energy map) ในขอบเขตนน ๆ แสดงการใชพลงงานทงหมด ทงดานเขาและดานออกของขอบเขตของ EnPI ซงสามารถแสดงถงตาแหนงการตดตงมเตอรและการไหลเวยน ของการใชพลงงาน (ถามขอมลเพยงพอ)
6.3 กาหนดและแสดงปรมาณของตวแปรทเกยวของ ทสงผลกระทบตอสมรรถนะดานพลงงาน สงทสาคญทตองพจารณาวาตวแปรท เกยวของเหลานนสงผลตอสมรรถนะดานพลงงานอยางมนยสาคญ ดงแสดง ใน ตารางท 9-28
6. ชบง EnPIs ทเหมาะสมโดยปจจยสาคญในการพจารณา คอขอมลของผใชงานและความสามารถในการวดสมรรถนะดานพลงงาน เนองจากกระบวนการใชพลงงานสวนใหญมภาระฐาน (Base Load) มากจงเลอกรปแบบของ EnPI ของกระบวนการใชพลงงานและการบรการเปนโมเดลทางสถต ดงแสดงใน ตารางท 9-28
inner 50001new (9)1-50.indd 36inner 50001new (9)1-50.indd 36 20/7/2560 15:34:2220/7/2560 15:34:22
9-37
9คมอพฒนาและสงเสรม ระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคมตารางท 9-
28 กา
รกาหนด
ตวแป
รทเกย
วของและชบง
EnPI
Boun
dary
ระดบ
ท 1
Boun
dary
ระดบ
ท 2
Boun
dary
ระดบ
ท 3
ตวแป
รทเกย
วของ
En
ergy P
erfor
manc
e En
PIs
ระดบ
องคกร (อาคารสานกงาน
) อณ
หภมภ
ายนอ
ก หรอ
ความตอ
งการในการปรบอากาศ
(Coo
ling
Degr
ee D
ay), ชวโมงการทางาน
/เดอน
En
ergy
Con
sum
ptio
n ปรมาณก
ารใชพ
ลงงาน
ไฟฟา
(k
Wh)
/โมเดล
ทางสถต
None
Pe
ak D
eman
d kW
สงสด
ระบบ
ปรบอ
ากาศแบ
บรวมศน
ย อณ
หภมภ
ายนอ
ก หรอ
ความตอ
งการในการปรบอากาศ
Cool
ing
Degr
ee D
ay), ชวโมงการทางาน
/เดอน
En
ergy
Con
sum
ptio
n ปรมาณก
ารใชพ
ลงงาน
ไฟฟา
(k
Wh)
/โมเดล
ทางสถต
Chill
er -0
1 No
ne
Ener
gy E
fficie
ncy
kW/T
R
Chill
er-0
2 En
ergy
Effi
cienc
y kW
/TR
CHP
-01
Ener
gy E
fficie
ncy
kW/m
3 /min
CHP-
02
Ener
gy E
fficie
ncy
kW/m
3 /min
CDP-
01
Ener
gy E
fficie
ncy
kW/m
3 /min
CDP-
02
Ener
gy E
fficie
ncy
kW/m
3 /min
CT-0
1 En
ergy
Effi
cienc
y kW
/TR
CT-0
2 En
ergy
Effi
cienc
y kW
/TR
AHU
01-5
0 En
ergy
Effi
cienc
y kW
/TR
ระบบ
ปรบอ
ากาศแบ
บแยกสวน
อณหภ
มภายนอ
ก หรอ
ความตอ
งการในการปรบอากาศ
(Coo
ling
Degr
ee D
ay), ชวโมงการทางาน
/เดอน
En
ergy
Con
sum
ptio
n ปรมาณก
ารใชพ
ลงงาน
ไฟฟา
(k
Wh)
/โมเดล
ทางสถต
SP01
-15
Ener
gy E
fficie
ncy
kW/T
R
SP16
-SP2
2 En
ergy
Effi
cienc
y kW
/TR
SP23
-SP3
5 En
ergy
Effi
cienc
y kW
/TR
SP-3
6-SP
40
Ener
gy E
fficie
ncy
kW/T
R
inner 50001new (9)1-50.indd 37inner 50001new (9)1-50.indd 37 20/7/2560 15:34:2220/7/2560 15:34:22
9-38
คมอพฒนาและสงเสรมระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคม9
Boun
dary
ระดบ
ท 1
Boun
dary
ระดบ
ท 2
Boun
dary
ระดบ
ท 3
ตวแป
รทเกย
วของ
En
ergy P
erfor
manc
e En
PIs
ระบบ
แสงสวาง
แสงสวางภายในสานก
งาน
None
En
ergy
Effi
cienc
y W
/m2
แสงสวางสวนกลาง
Ener
gy E
fficie
ncy
W/m
2
ระบบ
Serve
r IT
-01
None
En
ergy
Con
sum
ptio
n kW
h/Da
y
IT-0
2 En
ergy
Con
sum
ptio
n kW
h/Da
y
inner 50001new (9)1-50.indd 38inner 50001new (9)1-50.indd 38 20/7/2560 15:34:2220/7/2560 15:34:22
9-39
9คมอพฒนาและสงเสรม ระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคม
6. จดทาขอมลฐานดานพลงงาน (EnBs) ทมความเชอมโยงและมความสมพนธกบ EnPIs ในแตละขอบเขต เพอใชในการเปรยบเทยบระหวาง EnB กบ EnPI ในชวงเวลาของการรายงานผล โดยมวตถประสงคในการวดความกาวหนาของวตถประสงคและเปาหมายดานพลงงาน และสมรรถนะดานพลงงานทเปลยนแปลงไป ดงแสดงในตารางท 9-29
6. ขอมลพลงงานและตวแปรทเกยวของโดยปกตเกบขอมลจากการจดมเตอร หรอมเตอรยอย รวมถงการใช การวดจากมเตอรชวคราว หรอจากการวดชวขณะ ถาขอมลไมครบถวนอาจพจารณาตดตงมเตอรหรอระบบการเฝาระวงเพมเตม ในกรณทใชคาจากการประมาณการมาใชในการคานวณ EnPIs สมมตฐานและวธการ ทใชในการคานวณตองแสดงเปนเอกสารดวย
6. อาคารตองวดคาพลงงานและตวแปรทเกยวของทจาเปนในการคานวณคา EnPI และ EnB การวดสามารถดาเนนการอยางอยางใดไดแก การวดแบบชวขณะ (ใชเครองมอวดแบบเคลอนทหรอแบบพกพา) ใชการวดแบบชวคราว (ใชเครองบนทกการใชพลงงาน) หรอการวดแบบตอเนอง การวดคาการใชพลงงานและตวแปรทเกยวของตองวดในชวงเวลาและความถในการวดเดยวกน
inner 50001new (9)1-50.indd 39inner 50001new (9)1-50.indd 39 20/7/2560 15:34:2320/7/2560 15:34:23
9-40
คมอพฒนาและสงเสรมระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคม9
ตารางท 9-
29 ต
ารางสรปผ
ลการบงช E
nPIs และการกาหน
ด EnB
s และการวดส
มรรถนะพล
งงาน
Boun
dary
ระดบ
ท 1
Boun
dary
ระดบ
ท 2
Boun
dary
ระดบ
ท 3
ผใชข
อมล
ตวแป
รทเกย
วของ
Energ
y Perf
orma
nce
EnPIs
วธการวด
ความถในก
ารวด
EnB
Base
line p
eriod
Repo
rting p
eriod
อณหภ
มภายนอ
ก หรอ
ความ
ตองการในการป
รบอากาศ
(Coo
ling
Degr
ee D
ay), ชวโมง
การท
างาน/เดอ
น
Ener
gy C
onsu
mpt
ion
ปรมาณก
ารใชพ
ลงงาน
ไฟฟา
(kW
h)/โม
เดลทา
งสถ
ต
บลคาพล
งงานไฟฟ
า, ชวโมง
การ
ทางาน
และ อ
ณหภม
ภายน
อก(C
oolin
g De
gree
Day
)/Mul
tiple
linea
r re
gres
sion
ทกเดอ
นปร
มาณก
ารใชพ
ลงงาน
ไฟฟา
(kW
h)/โม
เดลทางสถต
None
Peak
Dem
and
kW สง
สดบล
คาไฟฟา
ทกเดอ
นkW
สงสด
ผจดก
ารฝายอ
าคาร
และผจด
การฝาซอม
บารง
อณหภ
มภายนอ
ก หรอ
ความ
ตองการในการป
รบอากาศ
(Coo
ling
Degr
ee D
ay), ชวโมง
การท
างาน/เดอ
น
Ener
gy C
onsu
mpt
ion
ปรมาณก
ารใชพ
ลงงาน
ไฟฟา
(kW
h)/โม
เดลทา
งสถ
ต
มเตอรวดปร
มาณไ
ฟฟาของหอ
ง Ch
iller
Uni
t, ชวโมง
การท
างาน แล
ะ อณ
หภมภ
ายนอ
ก (Co
olin
g
Degr
ee D
ay)/M
ultip
le li
near
regr
essio
n
ทกเดอ
นปร
มาณก
ารใชพ
ลงงาน
ไฟฟา
(kW
h)/โม
เดลทางสถต
ม.ค.-ธ
.ค. 2
559
ม.ค.-ธ
.ค. 2
560
Chill
er -0
1En
ergy
Effi
cienc
ykW
/TR
kW/T
R
Chill
er-0
2En
ergy
Effi
cienc
ykW
/TR
kW/T
R
CHP
-01
Ener
gy E
fficie
ncy
kW/m
3 /min
kW/m
3 /min
CHP-
02En
ergy
Effi
cienc
ykW
/m3 /m
inkW
/m3 /m
in
CDP-
01En
ergy
Effi
cienc
ykW
/m3 /m
inkW
/m3 /m
in
CDP-
02En
ergy
Effi
cienc
ykW
/m3 /m
inkW
/m3 /m
in
CT-0
1En
ergy
Effi
cienc
ykW
/TR
kW/T
R
CT-0
2En
ergy
Effi
cienc
ykW
/TR
kW/T
R
AHU
01-5
0En
ergy
Effi
cienc
ykW
/TR
kW/T
R
ผจดก
ารฝายอ
าคาร
และผจด
การฝาซอม
บารง
Ener
gy C
onsu
mpt
ion
ปรมาณก
ารใชพ
ลงงาน
ไฟฟา
(kW
h)/โม
เดลทา
งสถ
ต
มเตอรวดปร
มาณไ
ฟฟาของ
SP ทง
4
กลม,
ชวโมง
การท
างาน แล
ะ อณ
หภมภ
ายนอ
ก(Coo
ling
Degr
ee
Day
)/Mul
tiple
line
ar r
egre
ssio
n
ทกเดอ
นปร
มาณก
ารใชพ
ลงงาน
ไฟฟา
(kW
h)/โม
เดลทางสถต
ม.ค.-ธ
.ค. 2
559
ม.ค.-ธ
.ค. 2
560
SP01
-15
Ener
gy E
fficie
ncy
kW/T
RkW
/TR
SP16
-SP2
2En
ergy
Effi
cienc
ykW
/TR
kW/T
R
SP23
-SP3
5En
ergy
Effi
cienc
ykW
/TR
kW/T
R
SP-3
6-SP
40En
ergy
Effi
cienc
ykW
/TR
kW/T
R
ระบบ
แสงสวาง
แสงสวางภายใน
สานก
งานEn
ergy
Effi
cienc
yW
/m2
คานว
ณจากกาลงไฟฟา
ตดตงทงหม
ดหา
รดวยพน
ทใชส
อยทก
ปSe
p-59
ก.ย.-6
0
แสงสวางสวน
กลาง
Ener
gy E
fficie
ncy
W/m
2คานว
ณจากกาลงไฟฟา
ตดตงทงหม
ดหา
รดวยพน
ทใชส
อยทก
ปSe
p-59
ก.ย.-6
0
ระบบ
Serve
rIT
-01
Ener
gy C
onsu
mpt
ion
kWh/
Day
มเตอรวดปร
มาณไ
ฟฟาของ
IT-0
1ทก
เดอน
kWh/
Day
IT-0
2En
ergy
Con
sum
ptio
nkW
h/Da
yมเต
อรวดปร
มาณไ
ฟฟาของ
IT-0
2ทก
เดอน
kWh/
Day
ระดบ
องคกร (
อาคารสานกงาน
)
ระบบ
ปรบอ
ากาศแบ
บรวม
ศนย
อณหภ
มภายนอ
ก หรอ
ความ
ตองการในการป
รบอากาศ
(Coo
ling
Degr
ee D
ay), ชวโมง
การท
างาน/เดอ
น
ผจดก
ารฝาซอ
มบารง
ผจดก
ารฝาซอ
มบารง
ระบบ
ปรบอ
ากาศแบ
บแยกสวน
ม.ค.-ธ
.ค. 2
559
ม.ค.-ธ
.ค. 2
560
ผบรห
ารสงสด
และ
EnM
R
ทดสอ
บประสท
ธภาพ
โดย V
endo
rทก
ปSe
p-59
Sep-
60No
ne
ผจดก
ารฝายอ
าคาร
และผจด
การฝาซอม
บารง
ผจดก
ารฝายอ
าคาร
,
ผจดก
ารฝาย
IT
ทกป
ก.ย.-5
9ก.ย
.-60
ม.ค.-ธ
.ค. 2
559
ม.ค.-ธ
.ค. 2
560
None
None
ทดสอ
บประสท
ธภาพ
โดย V
endo
r
inner 50001new (9)1-50.indd 40inner 50001new (9)1-50.indd 40 20/7/2560 15:34:2320/7/2560 15:34:23
9-41
9คมอพฒนาและสงเสรม ระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคม
ขนตอนท 7 จดทาวตถประสงคดานพลงงาน เปาหมายดานพลงงาน และแผนปฏบตดานการจดการพลงงาน
7.1 จดทาเอกสารวตถประสงคและเปาหมายดานพลงงานเปนเอกสาร โดยควรพจารณากาหนดวตถประสงคและเปาหมายตาม EnPIs หลกขององคกร รวมถง EnPIs ระดบปฏบตการของเครองจกรอปกรณทมนยสาคญทมโอกาสในการปรบปรงสมรรถนะดานพลงงาน
ตารางท 9-30 วตถประสงคและเปาหมายดานพลงงาน ประจาป 2560
กระบวนการ/เครองจกรหลก วตถประสงค เปาหมาย ระยะเวลา ระบบปรบอากาศแบบรวมศนย เพมประสทธภาพการใชพลงงานไฟฟา
ของระบบปมนาระบายความรอน ลดปรมาณการใชพลงงานไฟฟาของระบบปมนาระบายความรอนลง 10 % จากป 2559
ภายในป 2560
ระบบปรบอากาศแบบแยกสวน เพมประสทธภาพการใชพลงงานไฟฟาของระบบปรบอากาศแบบแยกสวน
ลดปรมาณการใชพลงงานไฟฟาของระบบปรบอากาศแบบแยกสวน ลง 8 % จากป 2559
ภายในป 2560
ระบบแสงสวาง เพมประสทธภาพการใชพลงงานไฟฟาของระบบแสงสวาง
ลดปรมาณการใชพลงงานไฟฟาของระบบแสงสวางลง 35 % จากป 2559
ภายในป 2560
ระบบ Server ควบคมการใชพลงงานไฟฟาของระบบ Server
คงรกษาปรมาณการใชพลงงานไฟฟาของระบบ Server ไมใหเกนกวาปรมาณการใชพลงงานไฟฟาในป 2559
ภายในป 2560
7.2 กาหนดมาตรการอนรกษพลงงานเพอใหบรรลวตถประสงคและเปาหมายทกาหนด โดยจดทาเกณฑในการประเมน ดงแสดงในตารางท 9-30
ตารางท 9-31 เกณฑในการคดเลอกมาตรการดานการเพมประสทธภาพพลงงาน หวขอพจารณา ระดบคะแนน 4 ระดบคะแนน 3 ระดบคะแนน 2 ระดบคะแนน 1
ความยากงายในเชงเทคนค หรอการปรบเปลยนเทคโนโลย
งาย (สามารถใหพนกงานท ว ไ ป ข อ ง อ ง ค ก รดาเนนการได)
ปานกลาง (สามารถใหพนกงานระดบชางเทคนคและวศวกรขององคการดาเนนการได)
ยาก (ตองวาจางผ เชยวชาญเฉพาะดานภายในประเทศมาดาเนนการ)
ยากทสด (ตองวาจางผเชยวชาญเฉพาะดานจากตางประเทศมาดาเนนการ)
จานวนเงนลงทน (บาท) นอยกวา 50,000 50,000 – 100,000 100,000 – 200,000 มากกวา 200,000 ผลประหยด (บาท/ป) มากกวา 150,000 100,000 – 150,000 50,000 – 100,000 นอยกวา 50,000 ระยะเวลาคนทน (ป) นอยกวา 1 ป 1-2 ป 2-3 ป มากกวา 3 ป ผลกระทบตอการผลตหรอการบรการ (% ความเสยง)
นอย (0 %) ปานกลาง (1-25 %) มาก (25-50 %) มากกวา 50 %
ผลกระทบดานชวอนามยและความปลอดภย (% ความเสยง)
นอย (0 %) ปานกลาง (1-25 %) มาก (25-50 %) มากกวา 50 %
เกณฑในการคดเลอก มาตรการดานการเพมประสทธภาพพลงงาน ทสมควรดาเนนการคอ มาตรการไดคะแนนรวมจากทกหวขอตงแต 16 คะแนนขนไป
inner 50001new (9)1-50.indd 41inner 50001new (9)1-50.indd 41 20/7/2560 15:34:2320/7/2560 15:34:23
9-42
คมอพฒนาและสงเสรมระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคม9
ตารางท 9-
32 วธ
การประเมน
เพอคดเล
อกมาตรการดานการเพ
มประสท
ธภาพ
พลงงา
น
มาตรการเพ
มสมรรถนะดานพ
ลงงาน
ดานเท
คนค/
เทคโนโลย
การลงทน
(บาท
) ผล
ประหยด
(บาท
/ป)
ระยะเวล
าคนท
น (ป)
ผลกระทบต
อการ
บรการ
ผลกระทบด
านความ
ปลอดภย
รวมค
ะแนน
การตดต
งระบบ
ปรบค
วามเร
วรอบ
(VSD
)ของปมน
าระบ
ายความรอน
ยาก
250,
000
180,
000
1.39
0%
0%
ดาเนน
การ
2 1
4 3
4 4
18
การเป
ลยนเค
รองปรบอากาศแ
บบแยก
สวนป
ระสท
ธภาพสง
(SP2
3-SP
35)
ยาก
500,
000
220,
000
2.27
0%
0%
ดาเนน
การ
2 1
4 2
4 4
17
การเป
ลยนเค
รองปรบอากาศแ
บบแยก
สวนป
ระสท
ธภาพสง
(SP3
5-SP
40)
ยาก
800,
000
130,
000
6.15
0%
0%
ไมดาเนน
การ
2 1
3 1
4 4
15
การเป
ลยนห
ลอด L
ED สว
นของ
สานก
งาน
ปานก
ลาง
950,
000
500,
000
1.90
0%
0%
ดาเนน
การ
3 1
4 3
4 4
19
การเป
ลยนห
ลอด L
ED สว
นกลาง
ปานก
ลาง
410,
000
200,
000
2.05
0%
0%
ดาเนน
การ
3 1
4 2
4 4
18
สรป มาตรการทมค
ะแนน
รวมม
ากกวา 1
6 คะแน
น จะนาไปสการดาเนน
การและจดทาแผนป
ฏบตงาน
ตวอยางข
องแผนป
ฏบตงานแสดงในตารางท 9-
33
inner 50001new (9)1-50.indd 42inner 50001new (9)1-50.indd 42 20/7/2560 15:34:2420/7/2560 15:34:24
9-43
9คมอพฒนาและสงเสรม ระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคม
ตารางท 9-33 แผนการปฏบตงานมาตรการในการเพมประสทธภาพดานพลงงาน
แผนปฏบตการ (Action Plan)หมายเลขแผนงาน B 2017-001 วนทอนมตแผนงาน : 19-มถนายน 2560
Related SEU ระบบปรบอากาศแบบรวมศนยชอแผนงาน ตดตงอปกรณปรบความเรวรอบของปมนาระบายความรอน (CDP 1 และ CDP 2)
วตถประสงค เพมประสทธภาพการใชพลงงานของปมนาระบายความรอนเปาหมาย ลดปรมาณการใชพลงงานลง 10 % จากป 2559
ทมาของมาตรการ
ประมาณการผลประหยด 180,000 บาทตอป/ 45,000 kWh/ปงบประมาณทใช 250,000 บาท
ขอมลฐานดานพลงงาน(EnB) 3.08 kW/m3/min
เปาหมายดานพลงงาน 2.78 kW/m3/min
1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4
1
2
3
4
5 30 ก.ค. 2560
หมายเหต :
การวดและทวนสอบผลประหยด : ดาเนนการทวนสอบผลประหยดโดยการตรวจวดคากาลงไฟฟาของปมนาหลงปรบปรง และคานวณปรมาณการใชพลงงานไฟฟาทคาดวาจะลดลงภายใน 1 ป จากนนจะดาเนนการเฝาระวงผลของการดาเนนการจาก EnPI ในแตละเดอน
เหตจงใจในการดาเนนการ เนองจากพบวาวาลวทอสงนาระบายความรอน มการปรบวาลวเพอลดปรมาณของนาใหเหมาะสมกบขนาดของหอผงนา และจากการทดสอบพบวาหากมการปรบลดรอบของปมนาดวย VSD แลวยงสามารถสงนาไดตามปกต (Head) และสามารถประหยดพลงงานลงไดอก
ตวชวดสมรรถนะดานพลงงาน (EnPI)
ปรมาณการใชพลงงาน(kWh) ตอเดอน และ คา kW/m3/min
ลาดบ ขนตอนการดาเนนงาน ผรบผดชอบMay-60 Jun-60
การทวนสอบผลประหยด สมชาต มมากรายงานผลการดาเนนการ สมชาต มมาก
กาหนดเสรจ
กาหนดแผนในการดาเนนการปรบปรง สมชาต มมากสงซออปกรณปรบความเรวรอบ(VSD) สมหมาย อนรกษดาเนนการตดตง VSD Vendor
Jul-60
ผลจากการทบทวนดานพลงงาน
การประเมนโอกาสในการปรบปรง ขอแนะนาจากพนกงาน
อน ๆ คาอธบายเพมเตม...............................................................................................................
inner 50001new (9)1-50.indd 43inner 50001new (9)1-50.indd 43 20/7/2560 15:34:2420/7/2560 15:34:24
9-44
คมอพฒนาและสงเสรมระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคม9
9.3 วธการใชงานโปรแกรม Excel ในการวเคราะห Multiple Linear Regression
ในการกาหนดตวชวดสมรรถนะดานพลงงาน (EnPIs) และขอมลฐานดานพลงงาน (EnB) ใหมความถกตองแมนยาในการนาไปใชงานสาหรบการวดผลการเปลยนแปลงดานสมรรถนะพลงงานขององคกร ของกระบวนการ และของเครองจกรหลก ในกรณทปรมาณการใชพลงงานมตวแปรทเกยวของและสงผลกระทบตอปรมาณการใชพลงงานอยางมนยสาคญมากกวา 1 ตวแปรขนไป จาเปนตองสรางโมเดลทางสถตขนมาในการประมาณการปรมาณการใชพลงงาน (Energy consumption) เครองมอทสะดวกในการวเคราะหและนาไปใชงานไดคอ โปรแกรม Excel ดงนนเพอความเขาใจเบองตนในการนาไปใชงานจงไดนาเสนอวธการในการวเคราะห Multiple Linear Regression ดวยโปรแกรม Excel โดยมขนตอนดงน
ขนตอนท 1 การเปดโหมดการวเคราะห Multiple Linear Regression ในโปรแกรม Excel
ไปท Tab - File > Option > Add-ins
รปท 9-15 ขนตอนการเปดใชงาน Data Analysis
inner 50001new (9)1-50.indd 44inner 50001new (9)1-50.indd 44 20/7/2560 15:34:2520/7/2560 15:34:25
9-45
9คมอพฒนาและสงเสรม ระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคม
จากนนท Tab - Data จะสงเกตไดวา มไอคอน Data Analysis เพมขนมา
รปท 9-16 ผลของการเปดใชงาน Data Analysis
เปนเครองมอสาหรบวเคราะหขอมลทางการเงน และขอมลทางวทยาศาสตร
inner 50001new (9)1-50.indd 45inner 50001new (9)1-50.indd 45 20/7/2560 15:34:2520/7/2560 15:34:25
9-46
คมอพฒนาและสงเสรมระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคม9
ขนตอนท 2 การใช Data Analysis วเคราะหขอมลกรณตวแปรมากกวา 2 ตวแปร
เมอมขอมลหลายตวแปรทตองการวเคราะหความสมพนธ สามารถใช Data Analysis ชวยวเคราะหไดดงตอไปนไปท Tab Data > Data Analysis > Regression จะไดหนาตางตามรปดานลาง
รปท 9-17 การเลอกใชงาน Regression Analysis
สวนท 1 Input เปนสวนของการปอนขอมลการวเคราะห Input หมายถงเปนตารางขอมลการใชพลงงาน และตวแปรทเกยวของ (ในอดต) ในรปของตาราง Excel
ทจะใชเปนขอมลในการวเคราะหเพอสรางสมการในการบงชสมรรถนะดานพลงงาน (EnPI) ทงนถาสามารถใชจานวนขอมลยงมาก (มากกวา 30 ขอมล) จะทาใหการวเคราะหมความแมนยามากขนดวย
รปท 9-18 การปอนขอมลในการวเคราะห Multiple Linear Regression
inner 50001new (9)1-50.indd 46inner 50001new (9)1-50.indd 46 20/7/2560 15:34:2620/7/2560 15:34:26
9-47
9คมอพฒนาและสงเสรม ระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคม
สวนท 2 Output เปนสวนของการแสดงผลการวเคราะห
รปท 9-19 การเลอกแสดงผลของการวเคราะห Multiple Linear Regression
สวนท 3 เลอกการแสดงผล Residuals Residuals คอ คาความคาดเคลอน มการแสดงผลอย 4 รปแบบ
รปท 9-20 การเลอกแสดงผลของ Residuals
inner 50001new (9)1-50.indd 47inner 50001new (9)1-50.indd 47 20/7/2560 15:34:2620/7/2560 15:34:26
9-48
คมอพฒนาและสงเสรมระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคม9
รปท 9-21 การวเคราะห Multiple Linear Regression
รปท 9-22 ผลจากการวเคราะห Multiple Linear Regression
คา Y คา X
inner 50001new (9)1-50.indd 48inner 50001new (9)1-50.indd 48 20/7/2560 15:34:2720/7/2560 15:34:27
9-49
9คมอพฒนาและสงเสรม ระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคม
จากรปท 9-22 สวนทสาคญทใชในการพจารณาคาของ R Square ควรมคามากกวา 0.8 และคา P-value ควรมคานอยกวา 0.05 (5%) ซงนนจะหมายถงวาตวแปรเหลานนมนยสาคญตอการเปลยนแปลงของปรมาณการใชพลงงาน (Y) ซงในทนจะเหนไดวา ตวแปร X2 คอ ปรมาณการผลต B มคา P-value เทากบ 0.99 ดงนนในการสรางสมการความสมพนธดานพลงงาน Y=f (x) จงไมมความจาเปนตองนาตวแปร X2 มาใชในสมการ
ตวอยางการวเคราะห Multiple Linear Regression วเคราะหโดยใชสตร Y = A + B1X1 + B2X2 + … + BnXn
Y = A + B1X1 + B3X3 ปรมาณพลงงาน (MJ) = 835714.203 + (2070.957622 x ปรมาณการผลต A (ตน))
+ (171478.1831Xอณหภมอากาศภายนอก (oC))
รปท 9-23 การนาสมการทไดจากการวเคราะห Multiple Linear Regression ไปคานวณหาปรมาณการใชพลงงานทเกดขนในแตละเดอนจากตวแปรทเกยวของ 2 ตวแปร
สาหรบการนาไปใชงานมความจาเปนตองศกษาถงความเหมาะสมในการเลอกรปแบบของ EnPI ทสนองตอบตอความแมนยา และขอจากดของตวแปรทมผลตอสมรรถนะดานพลงงาน (แสดงรายละเอยดไวในหวขอแนวทางการปฏบตตามขอกาหนด 4.4.5 ตวชวดสมรรถนะดานพลงงาน (Energy Performance Indicators) ของบทท 4)
inner 50001new (9)1-50.indd 49inner 50001new (9)1-50.indd 49 20/7/2560 15:34:2720/7/2560 15:34:27
10-1
10คมอพฒนาและสงเสรม ระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคม
บทท 10 การขอการรบรองมาตรฐานระบบการจดการพลงงาน
ISO 50001
ในบทนจะกลาวถงความเขาใจเบองตนในการขอการรบรองมาตรฐานระบบการจดการพลงงาน ISO 50001 และแนวทางในการประเมนระยะเวลาในการตรวจรบรองของหนวยรบรองตามคาแนะนาในมาตรฐาน ISO 50003:2014 โดยมรายละเอยดดงน
10.1 การขอการรบรองมาตรฐานระบบการจดการพลงงาน ISO 50001 การขอการรบรองมาตรฐานการจดการพลงงาน ISO 50001 มแนวปฏบตเชนเดยวกบมาตรฐานการจดการ
อน ๆ โดยหนวยงานทใหการรบรองระบบได เราเรยกวา หนวยรบรอง (Certification Body) หรอเรยกโดยยอวา CB ซงในประเทศไทยมอยหลายหนวยงานทใหการรบรองได เชน AJA, Bureau Veritas, SGS, MASCI, LRQA, URS,TUV nord เปนตน หนวยรบรอง (Certification Body) คอ หนวยงานหรอบคคลทสาม ทใหบรการการตรวจประเมนและรบรอง (ผานการรบรองระบบตามขอกาหนด Requirements for Bodies Providing Audit and Certification of Management System: ISO/IEC 17021) หรอจดทะเบยนเปนไปตามเกณฑทกาหนดของกจกรรมตาง ๆ เชน หนวยรบรองระบบคณภาพ หนวยรบรองระบบการจดการสงแวดลอม หนวยตรวจ หองปฏบตการ หนวยงานใดหรอองคใดจะเปนหนวยรบรองไดตองผานการรบรองระบบงาน (Accreditation) จากหนวยรบรองระบบ (Accreditation Body) หรอเรยกโดยยอวา AB เชน UKAS ของประเทศองกฤษ หรอ NAC ของประเทศไทย เปนตน การรบรองระบบ คอ การยอมรบอยางเปนทางการวาหนวยรบรอง (Certification Body) มความสามารถ ในการดาเนนการใหการรบรองกจกรรมใดกจกรรมหนง เชน การรบรองระบบงานของหนวยรบรองระบบคณภาพ (ISO 9001) การรบรองระบบงานของหนวยรบรองระบบการจดการพลงงาน ( ISO 50001) โดยหนวยงานทใหการรบรองระบบตองเปนสมาชกของ IAF ( International Accreditation Forum) ซงเปนองคกรทใหการรบรอง Accreditation Body จากประเทศตาง ๆ ทวโลก ดงแสดงความสมพนธหนวยรบรอง ในรปท 10-1
รปท 10-1 แผนผงความสมพนธระหวางหนวยรบรองระบบงานกบหนวยงาน
IAF : International Accreditation Forum
AB : Accreditation Body (หนวยรบรองระบบ)
CB : Certification Body (หนวยรบรอง)
หนวยงานทตองการรบรองระบบ ฯ
inner 50001new (10)1-8.indd 1inner 50001new (10)1-8.indd 1 20/7/2560 14:48:0020/7/2560 14:48:00
10-2
1คมอพฒนาและสงเสรมระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคม10
สาหรบการขอการรบรองมาตรฐานระบบการจดการพลงงาน ISO 50001 นน สถานประกอบการทจดทามาตรฐานระบบการจดการพลงงาน ISO 50001 เพอขอการรบรองตองคดเลอกและวาจางหนวยรบรอง (CB) ทตองการขอการรบรองและกาหนดแผนงานในการตรวจรบรอง โดยการตรวจรบรองจะแบงออกเปน 2 ระยะ ระยะแรกเปนการตรวจประเมนความพรอมเรยกวา The First Stage Audit โดยผลสรปจากการตรวจ คอ Ready หรอ Not Ready ถา Ready สามารถตรวจในระยะท 2 ได ซงเรยกวา The Second Stage Audit หรอ Certification Audit หร อ Main Audit แต ถ า Not Ready ต อ ง แ ก ไ ข ใ ห แ ล ว เ ส ร จ ภ า ย ใน 90 ว น เ ช น เ ด ย ว ก น ก บ การตรวจ Main Audit ถาตรวจผานจะไดรบการรบรอง ถาไมผานตองแกไขขอบกพรองนนภายใน 90 วน จงจะไดรบการรบรองฯ หลงจากนนจะตองมการตรวจรายป (Surveillance Audit) โดยรอบของการตรวจเพอการขอการรบรองใหม (Recertification) จะเกดขนทก ๆ 3 ป กระบวนการในการตรวจรบรองแสดงในรปท 10-2
รปท 10-2 แสดงแผนผงกระบวนการการตรวจเพอขอการรบรอง ISO 50001 (ทมา EnMS Audit/Internal Auditor ISO 50001:2011 by Bureau Veritas)
หมายเหต การขอการรบรองระบบฯ จะม 2 รปแบบคอ
1) Non-Accredited Certification คอการใหการรบรองระบบมาตรฐานโดยหนวยรบรอง (CB) ทซงมาตรฐานทใหการรบรองยงไมไดผานการตรวจรบรองจากหนวยรบรองระบบ (Accreditation Body)ซงผผานการตรวจรบรองจะไดเอกสารรบรองระบบ (Certificate) จากหนวยรบรองโดยตรง เชนจาก Bureau Veritas จาก URS หรอ จาก TUV nord เปนตน
2) Accredited Certification คอการใหการรบรองระบบมาตรฐานซงผานการรบรองจากหนวยรบรองระบบ (Accreditation Body) ซงผผานการตรวจรบรองจะไดเอกสารรบรองระบบ (Certificate)จากหนวยรบรอง และ หนวยรบรองระบบรวมกน เชน จาก Bureau Veritas และ UKAS, MASCI และNAC เปนตน ซงขอดคอมความนาเชอถอมากขน แตยอมมตนทนในการขอการรบรองสงขนเชนกน
inner 50001new (10)1-8.indd 2inner 50001new (10)1-8.indd 2 20/7/2560 14:48:0220/7/2560 14:48:02
10-3
10คมอพฒนาและสงเสรม ระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคม
10.2 การประเมนระยะเวลาในการตรวจรบรองระบบการจดการพลงงาน ISO 50001
การตรวจรบรองมาตรฐานระบบการจดการพลงงาน ISO 50001 เพอขอการรบรองนน หนวยใหการรบรองหรอทเรารจกกนในนามของ CB (Certify Body) จะคดราคาคาบรการในการตรวจเพอใหการรบรอง ตามจานวนของเวลาในการตรวจสอบ (man-days) โดยแตละ CB อาจจะมราคาคาบรการตอ man-days มากนอยแตกตางกนออกไปแลวแตองคประกอบอน ๆ ทเกยวของ แตในสวนของจานวนระยะเวลาในการตรวจรบรอง (Duration of EnMS Audits) มคาแนะนาในการประเมนจานวนของ man-days ทใชในการตรวจสอบและรบรองการจดการพล ง งาน ISO 50001 ไว ใน Annex A, Duration of EnMS Audits ในมาตรฐาน ISO 50003 Energy Management Systems- Requirements for Bodies Providing Audit and Certification of Energy Management Systems เมอวนท 15 ตลาคม ค.ศ. 2014 ซงคาดวา CB ทกแหงควรจะยดหลกเกณฑฉบบนในการคดระยะเวลาในการตรวจสอบรบรองระบบการจดการพลงงาน ISO 50001 โดยหลกเกณฑดงกลาวมรายละเอยดดงน
1. การประเมนจานวนบคลากรทเกยวของกบระบบการจดการพลงงาน (EnMS Effective Personnel)จานวนของบคคลากรทเกยวของกบระบบการจดการพลงงาน ประเมนจากกระบวนการในการตรวจประเมนของผใหการรบรองวาขอบเขตในการตรวจประเมนครอบคลมบคลากรในสวนใด โดยการประเมนควรพจารณาบคลากรทมสวนเกยวของโดยตรงและสงผลตอระบบการจดการพลงงาน (Who materiallyimpact the EnMS) ดงนa) ผบรหารระดบสง (Top Management)b) ผแทนฝายบรหารพลงงาน (EnMR)c) ทมจดการพลงงานd) บคลากรทรบผดชอบตอการเปลยนแปลงทสาคญซงสงผลตอสมรรถนะดานพลงงานe) บคลากรทรบผดชอบตอประสทธผลของระบบการจดการพลงงานf) บคลากรทเกยวของกบ การพฒนา การปฏบต หรอ การคงรกษาไวของการปรบปรงสมรรถนะดาน
พลงงาน ซงรวมถงวตถประสงค เปาหมายและแผนปฏบตการg) บคลากรทเกยวของกบลกษณะการใชพลงงานทมนยสาคญ (Significant Energy Use : SEU)
หมายเหต บคลากรทเกยวของกบลกษณะการใชพลงงานทมนยสาคญอาจไมถกนบรวมเปนบคลากร ทเกยวของกบระบบการจดการพลงงานไดหากการปฏบตงานของเขาไมสงผลตอสมรรถนะดานพลงงาน ซงเปนสงสาคญทตองทาความเขาใจบทบาทและผลกระทบในการปฏบตงานใหดกอนทจะรวมพวกเขาเขาไวในจานวนของบคลากรทเกยวของกบระบบการจดการพลงงาน
ตวอยางท 1 โรงงานควบคม (โรงงานผลตรถยนต) บคลากรทเกยวของกบ EnMS เปนบคลากรทมความเกยวของโดยตรงในการสนบสนนการใชพลงงาน ในพนทลกษณะการใชพลงงานทมนยสาคญ (Paint System, HVAC System) ทงระดบ จดการ ผปฏบตงาน พนกงานซอมบารงและงานวศวกรรม ผรบเหมาทรบผดชอบระบบ HVAC และ ทมจดการพลงงาน ซงไมควรรวมถงพนกงานธรการ หรอ บคลากรในสายงานประกอบ
inner 50001new (10)1-8.indd 3inner 50001new (10)1-8.indd 3 20/7/2560 14:48:0220/7/2560 14:48:02
10-4
1คมอพฒนาและสงเสรมระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคม10
ตวอยางท 2 อาคารควบคม (อาคารธรกจขนาดใหญ) บคลากรทเกยวของกบ EnMS ของอาคารธรกจขนาดใหญ จะเปนบคลากรทปฏบตงานเกยวของกบระบบปรบอากาศในอาคาร ไดแก ชางซอมบารง ฝายวศวกรรม ดานการบรหารงานตดตงและปรบปรงระบบปรบอากาศ ดานการจดซอ และทมงานจดการพลงงาน พนกงานอนๆ ททางานในอาคารหรองานสนบสนนดานธรการ ไมควรนบรวมเปนบคลากรทเกยวของกบ EnMS
2. การประเมนความซบซอนของระบบการจดการพลงงาน (EnMS complexity)การประเมนถงความซบซอนของระบบการจดการพลงงานมองคประกอบในการพจารณา 3 สวนดวยกนคอ1) ปรมาณการใชพลงงานตอป2) จานวนของแหลงของพลงงานทใช3) จานวนของ SEU
ความซบซอนของระบบการจดการพลงงานคานวณจากการถวงนาหนก (Weight) ขององคประกอบทง 3 สวน โดยในการคานวณมขอมลอก 2 สวนทตองพจารณารวมดวย a) การถวงนาหนก หรอ ตวคณb) แฟคเตอรความซบซอน (Complexity Factor)
สมการในการคานวญความซบซอน (Complexity; C) ดงน
C = (FEC x WEC) + (FES x WES) + (FSEU x WSEU)
FEC คอ ปรมาณการใชพลงงานตอป (Complexity Factor จากตารางท 10-1) FES คอ จานวนของแหลงพลงงานทใช (Complexity Factor จากตารางท 10-1) FSEU คอ จานวนของ SEU (Complexity Factor จากตารางท 10-1) WEC คอ การถวงนาหนกของปรมาณการใชพลงงานตอป (Weight Factor จากตารางท 10-1) WES คอ การถวงนาหนกของจานวนของแหลงพลงงานทใช (Weight Factor จากตารางท 10-1) WSEU คอ การถวงนาหนกของจานวนของ SEUs (Weight Factor จากตารางท 10-1)
ตารางท 10-1 แฟคเตอรทใชพจารณาในการคานวณคาความซบซอน (Complexity) องคประกอบ ถวงนาหนก (Weight) ยานการประเมน (Range) Complexity Factor
ปรมาณการใชพลงงานตอป (ลาน MJ)
30% ≤200 ลาน MJ 1.0 200 ลาน MJ ≤2,000 ลาน MJ 1.2 2,000 ลาน MJ ≤10,000 ลาน MJ 1.4 มากกวา 10,000 ลาน MJ 1.6
จานวนของแหลงพลงงานทใช 30% 1-2 energy source 1.0 3 energy source 1.2 ≥ 4 energy source 1.4
จานวนของลกษณะการใชพลงงานทมนยสาคญ ( SEUs)
40% ≤ 5 SEUs 1.0 6-10 SEUs 1.2 11-15 SEUs 1.3 ≥ 16 SEUs 1.4
ผตรวจสอบรบรองระบบ (CB) อาจใชเกณฑเพมเตมจากทกาหนดไวในมาตรฐานฉบบนได แตตองจดทาเปนเอกสารและมบนทกการนาเกณฑนไปใชงาน และตองเกบรกษาบนทกไวดวย
inner 50001new (10)1-8.indd 4inner 50001new (10)1-8.indd 4 20/7/2560 14:48:0320/7/2560 14:48:03
10-5
10คมอพฒนาและสงเสรม ระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคม
เมอสามารถประเมนความซบซอนของระบบการจดการพลงงานไดแลว ใหนาคาทคานวณไดมาบงชระดบความซบซอน ดงแสดงเกณฑไวในตารางท 10-2
ตารางท 10-2 ระดบของความซบซอนของระบบการจดการพลงงาน (Level of the EnMS Complexity) Complexity Value Level of the EnMS Complexity > 1.35 High
1.15 to 1.35 Medium < 1.15 Low
3. การประเมนระยะเวลาในการตรวจรบรองการจดการพลงงาน (EnMS Audit Duration)ระยะเวลาในการตรวจรบรองทนอยทสดประเมนบนพนฐานรวมกนของ จานวนบคลากรทเกยวของกบระบบการจดการพลงงาน (EnMS Effective Personnel) และคาความซบซอน (Complexity) ตารางท 10-3แสดงจานวนระยะเวลานอยทสด (man-days) ในการตรวจรบรองในครงแรก (Initial Certification)
ตารางท 10-3 จานวนระยะเวลานอยทสด (man-days) ในการตรวจรบรองในครงแรก (Initial Certification)
จานวนของบคลากรทเกยวของกบ EnMS (คน)
Complexity Low Medium High
1-15 3 5 6 16-25 4 6 7.5 26-65 5.5 7 8.5 66-85 6.5 8 9.5 86-175 7 9 10 176-275 7.5 9.5 10.5 276-425 8.5 11 12.5 ≥ 426 ในกรณทจานวนของบคลากรทเกยวของกบ EnMS มากกวา 425 คน
การประเมนระยะเวลาในการตรวจรบรองควรประเมนตามเกณฑทแสดงในตารางน
ตวอยางท 3 การประเมนระยะเวลาในการตรวจรบรองสาหรบ Initial Certification. บรษทแหงหนง CB ไดประเมนวามบคลากรทเกยวของกบ EnMS จานวน 70 คน โดยบรษทแหงนมปรมาณการใชพลงงานตอปเทากบม Complexity Factor เทากบ 1.2 โดยมนาหนก 30% (ตามตารางท 10-1) มจานวนแหลงพลงงานทใชคอ 5 แหลง ม Complexity Factor เทากบ 1.4 โดยมนาหนก 30% (ตามตารางท 10-1) และมจานวน SEUs เทากบ 3 SEUs ม Complexity Factor เทากบ 1.0 โดยมนาหนก 40% (ตามตารางท 10-1)
จากสมการ C = (FEC x WEC) + (FES x WES) + (FSEU x WSEU) ดงนนในกรณน C = (1.2x0.3) + (1.4 x 0.3) + (1.0 x 0.4)
= 1.18
inner 50001new (10)1-8.indd 5inner 50001new (10)1-8.indd 5 20/7/2560 14:48:0320/7/2560 14:48:03
10-6
1คมอพฒนาและสงเสรมระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคม10
คา Complexity เทากบ 1.18 ในตารางท 10-2 จะได Level of the EnMS Complexity ในระดบ Medium นาคาทไดไปประเมนในตารางท 10-3 จะพบวาจานวนระยะเวลา (man-days) นอยทสดในการตรวจรบรองในครงแรก (Initial Certification) เทากบ 8 man-days
สาหรบการตรวจรายป (Surveillance Audits) และการตรวจรบรองรอบใหม (Recertification Audit) แสดงการประเมนจานวนระยะเวลาในการตรวจรบรองในตารางท 10-4
ตารางท 10-4 จานวนระยะเวลานอยทสด (man-days) ในการตรวจรายป (Surveillance Audits) และการตรวจรบรองรอบใหม (Recertification Audit)
จานวนของบคลากรทเกยวของกบ EnMS
Complexity Low Medium High
Surveillance Recertification Surveillance Recertification Surveillance Recertification
1-15 1 2 2 3 2 4 16-25 1.5 3 2 4 2.5 5 26-65 2 4 2.5 5 3 6 66-85 2 5 3 5.5 3 7 86-175 2 5 3 6 3 7 176-275 2.5 5 3.5 6.5 3.6 8276-425 3 6 3.5 7 4 9 ≥ 426 ในกรณทจานวนของบคลากรทเกยวของกบ EnMS มากกวา 425 คน การประเมนระยะวลาในการตรวจ
รบรองควรประเมนตามเกณฑทแสดงในตารางน
จากวธการทกลาวแลวขางตนนนเปนแนวทางทใชในการประเมนหลกของระยะเวลาการตรวจรบรองระบบการจดการพลงงานของผ ใหการรบรองระบบ (CB) ท งการตรวจสอบรบรองในชวงแรก ( Initial Certification) การตรวจรายป (Surveillance Audits) และการตรวจรบรองรอบใหม (Recertification Audit)
inner 50001new (10)1-8.indd 6inner 50001new (10)1-8.indd 6 20/7/2560 14:48:0420/7/2560 14:48:04
ก.1-1
ก
ภาคผนวก ก. ตวอยาง “คมอการจดการพลงงาน”
คมอพฒนาและสงเสรม ระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคม
บรษท สงเสรม ISO 50001 จากด
คมอการจดการพลงงานEnergy Management Manual หมายเลขเอกสาร EnM-MR-001 ทบทวนครงท 0 วนทบงคบใช 8/5/2017
อนมตโดย_________________________ MD
บนทกการแกไข
แกไขครงท รายละเอยดการแกไข วนทบงคบใช
0 จดทาเพอเรมใชในระบบ ISO 50001:2011 8/5/2017
ภาคผนวก ก. ตวอยาง “คมอการจดการพลงงาน”
inner 50001new ( )1-12.indd 1inner 50001new ( )1-12.indd 1 20/7/2560 14:50:1920/7/2560 14:50:19
ก.1-2
ก
ภาคผนวก ก. ตวอยาง “คมอการจดการพลงงาน”
คมอพฒนาและสงเสรมระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคม
บรษท สงเสรม ISO 50001 จากด รหสเอกสาร ทบทวนครงท วนทบงคบใช หนาทEnM-MR-001 0 8/5/2017 2/12
คมอการจดการพลงงาน
สารบญ หนา
1. ขอมลของบรษท สงเสรม ISO 50001 จากด 3 2. แผนผงโครงสรางองคกร 3 3. ผลตภณฑของบรษทฯและลกคาหลก 4 4. ระบบการจดการพลงงานของบรษทฯ 4
4.1 ขอบขายและขอบเขตของการจดทาระบบการจดการพลงงาน 44.2 ความรบผดชอบของฝายบรหาร 74.3 นโยบายพลงงาน 7 4.4 การวางแผนดานพลงงาน 8 4.5 การนาไปปฏบตและการดาเนนงาน 10 4.6 การตรวจสอบ 11 4.7 การทบทวนการบรหาร 11
inner 50001new ( )1-12.indd 2inner 50001new ( )1-12.indd 2 20/7/2560 14:50:2120/7/2560 14:50:21
ก.1-3
ก
ภาคผนวก ก. ตวอยาง “คมอการจดการพลงงาน”
คมอพฒนาและสงเสรม ระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคม
บรษท สงเสรม ISO 50001 จากด รหสเอกสาร ทบทวนครงท วนทบงคบใช หนาทEnM-MR-001 0 8/5/2017 3/12
คมอการจดการพลงงาน
1. ขอมลของบรษท สงเสรม ISO 50001 จากด
บรษท สงเสรม ISO 50001 จากด กอตงขนในป พ.ศ. 2549 โดยดาเนนธรกจเกยวกบการผลตชนสวนยานยนต(พลาสตก) ใหกบลกคาทงในและตางประเทศ
บรษทฯ มสานกงานและมโรงงานตงอยเลขท 120/251 ถนนสขมวท อาเภอบางละมง จงหวดชลบร ปจจบนมพนกงาน 980 คน ทนจดทะเบยน 1,500 ลานบาท
ภารกจ (MISSION) ของบรษทฯ
บรษท สงเสรม ISO 50001 จากด มความมงมนทจะผลตผลตชนสวนยานยนตคณภาพสง เพอตอบสนองตอความตองการของลกคา ตลอดจนใหความสาคญกบการอนรกษสงแวดลอมและการปรบปรงสมรรถนะพลงงาน อยางตอเนองเพอลดการปลอยกาซเรอนกระจก และผลกระทบตอสงแวดลอมในดานตาง ๆ
2. แผนผงโครงสรางองคกร
บรษท สงเสรม ISO 50001 จากด ไดกาหนดแผนผงโครงสรางองคกรเพอใหเกดประสทธภาพในการบรหารไวดงน
รปท 1 แผนผงโครงสรางการบรหารของบรษท สงเสรม ISO 50001 จากด
กรรมการผจดการ
ผจดการโรงงาน
EnMR
ฝายธรการ ฝายผลต ฝายวศวกรรม ฝายประกนคณภาพ
คณะกรรมการทบทวนฝายบรหาร
inner 50001new ( )1-12.indd 3inner 50001new ( )1-12.indd 3 20/7/2560 14:50:2120/7/2560 14:50:21
ก.1-4
ก
ภาคผนวก ก. ตวอยาง “คมอการจดการพลงงาน”
คมอพฒนาและสงเสรมระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคม
บรษท สงเสรม ISO 50001 จากด รหสเอกสาร ทบทวนครงท วนทบงคบใช หนาทEnM-MR-001 0 8/5/2017 4/12
คมอการจดการพลงงาน
3. ผลตภณฑของบรษทฯ
ผลตภณฑของบรษทฯ ไดแก ชนสวนกนชนหนา และคอนโซล คณภาพสง
4. ระบบการจดการพลงงานของบรษท
4.1 ขอบขายและขอบเขตของการจดทาระบบการจดการพลงงาน
บรษท สงเสรม ISO 50001 จากด ไดยดแนวทางการจดทาระบบการจดการพลงงานตามมาตรฐาน ISO 50001 : 2011 โดยมขอบขาย (Scope) คอ ชนสวนกนชนหนา และคอนโซล และมขอบเขต (Boundary) การจดทาระบบฯทงในสวนของสานกงานและโรงงานซงตงอยเลขท 120/251 ถนนสขมวท อาเภอบางละมง จงหวดชลบร
รปแบบของระบบการจดการพลงงานตามมาตรฐาน ISO 50001:2011 ซงบรษทฯ ไดนามาเปนแนวทาง ในการดาเนนการ แสดงไดดงน
รปท 2 รปแบบการจดการพลงงานตามมาตรฐานสากล ISO 50001
นโยบายดานพลงงาน
การวางแผนดานพลงงาน
การนาไปปฏบต และการดาเนนงาน
การตรวจสอบ
การเฝาตดตาม ตรวจวดและวเคราะห
การตรวจประเมน ภายใน
การทบทวนของ ฝายบรหาร
ความไมสอดคลอง, การแกไข, การปฏบตการแกไขและปองกน
การปรบปรงอยางตอเนอง
inner 50001new ( )1-12.indd 4inner 50001new ( )1-12.indd 4 20/7/2560 14:50:2120/7/2560 14:50:21
ก.1-5
ก
ภาคผนวก ก. ตวอยาง “คมอการจดการพลงงาน”
คมอพฒนาและสงเสรม ระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคม
บรษท สงเสรม ISO 50001 จากด รหสเอกสาร ทบทวนครงท วนทบงคบใช หนาทEnM-MR-001 0 8/5/2017 5/12
คมอการจดการพลงงาน
รปท 3 ปฏสมพนธของระบบการจดการพลงงานและกระบวนการผลต
4.1 ขอกาหนดทวไป ของ EnMS
4.2 ความรบผดชอบ ของฝายบรหาร
4.3 นโยบายพลงงาน
4.5 การนาไปปฏบต และการดาเนนงาน
4.4 การวางแผนดาน พลงงาน
4.6 การตรวจสอบ 4.7 การทบทวนของฝายบรหาร
inner 50001new ( )1-12.indd 5inner 50001new ( )1-12.indd 5 20/7/2560 14:50:2220/7/2560 14:50:22
ก.1-6
ก
ภาคผนวก ก. ตวอยาง “คมอการจดการพลงงาน”
คมอพฒนาและสงเสรมระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคม
บรษท สงเสรม ISO 50001 จากด รหสเอกสาร ทบทวนครงท วนทบงคบใช หนาทEnM-MR-001 0 8/5/2017 6/12
คมอการจดการพลงงาน
ปฏสมพนธระหวางขอกาหนด ISO 50001:2011 กบหนวยงานตางๆ
ขอกาหนด ISO 50001:2011 EnMR และ DC
ทมงานการจดการพลงงาน
ธรการ ผลต วศวกรรม QA
4.1 ขอกาหนดทวไป 4.2 ความรบผดชอบของฝายบรหาร
4.2.1 บททวไป 4.2.2 บทบาท, ความรบผดชอบและอานาจหนาท
4.3 นโยบายดานพลงงาน 4.4 การวางแผนดานพลงงาน
4.4.1 ทวไป 4.4.2 กฎหมายและขอกาหนดอน ๆ 4.4.3 การทบทวนดานพลงงาน 4.4.4 เสนฐานพลงงาน 4.4.5 ดชนวดสมรรถนะดานพลงงาน (EnPI) 4.4.6 วตถประสงค, เปาหมาย และแผนปฏบต
4.5 การนาไปปฏบตและการดาเนนงาน 4.5.1 ทวไป 4.5.2 ความสามารถ, การฝกอบรม และความ
ตระหนก
4.5.3 การสอสาร 4.5.4 การจดทาเอกสาร 4.5.5 การความคมการปฏบตงาน 4.5.6 การออกแบบ 4.5.7 การจดซอบรการดานพลงงาน, ผลตภณฑ,
อปกรณและพลงงาน
4.6 การตรวจสอบ 4.6.1 การเฝาตดตาม, การตรวจวด และการ
วเคราะห
4.6.2 การประเมนความสอดคลองกบกฏหมายและขอกาหนดอน ๆ
4.6.3 การตรวจตดตามภายในระบบการจดกการพลงงาน
4.6.4 ความไมสอดคลอง, การแกไข และการปฏบตการปองกน
4.6.5 การควบคมบนทก 4.7 การทบทวนของฝายบรหาร
4.7.1 เรองทวไป 4.7.2 ประเดนนาเขาในการทบทวนของฝาย
บรหาร
4.7.3 ผลทไดจากการทบทวนของฝายบรหาร
inner 50001new ( )1-12.indd 6inner 50001new ( )1-12.indd 6 20/7/2560 14:50:2220/7/2560 14:50:22
ก.1-7
ก
ภาคผนวก ก. ตวอยาง “คมอการจดการพลงงาน”
คมอพฒนาและสงเสรม ระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคม
บรษท สงเสรม ISO 50001 จากด รหสเอกสาร ทบทวนครงท วนทบงคบใช หนาทEnM-MR-001 0 8/5/2017 7/12
คมอการจดการพลงงาน
4.2 ความรบผดชอบของฝายบรหาร
บรษทฯ ไดทาการแตงตงคณะกรรมการฝายบรหาร เพอดแลรบผดชอบระบบการจดการพลงงานดงน
กรรมการผจดการ เปน ประธานคณะกรรมการ ผจดการทวไป เปน รองประธานคณะกรรมการ Energy Management Representative เปน กรรมการ ผจดการฝายธรการ เปน กรรมการ ผจดการฝายผลต เปน กรรมการ ผจดการฝายประกนคณภาพ เปน กรรมการ ผจดการฝายวศวกรรม เปน กรรมการ ผรบผดชอบดานพลงงาน เปน กรรมการและเลขานการ
โดยบรษทฯไดแตงตงให คณสากล พลงงานไทย เปน Energy Management Representative (EnMR) ซงมหนาทดงตอไปน
1. จดทาระบบการจดการพลงงาน ดาเนนการใหมการปฏบต ดารงรกษาไวและปรบปรงอยางตอเนองตามทกาหนดในมาตรฐานสากล
2. กาหนดตวบคคลและกาหนดอานาจหนาทในระดบบรหารทเหมาะสม เพอทางานรวมกบ EnMRในการสนบสนนกจกรรมในระบบการจดการพลงงาน
3. รายงานสมรรถนะดานพลงงานตอผบรหารระดบสง4. รายงานสมรรถนะของระบบการจดการพลงงานตอผบรหารระดบสง5. ทาใหมนใจวาการวางแผนกจกรรมดานการจดการพลงงานไดถกออกแบบใหสนบสนนนโยบาย
ดานพลงงานขององคกร6. กาหนดและสอสารใหผ เก ยวของรบทราบถงความรบผดชอบ อานาจหนาท เพอท า ให ระบบ
การจดการพลงงานเกดประสทธผล7. กาหนดเกณฑหรอวธการทจาเปนเพอใหเกดความมนใจวาทงการปฏบตงานและการควบคมในระบบ
การจดการพลงงานเปนไปอยางมประสทธผล8. สงเสรมใหพนกงานทกระดบในองคกรมความตระหนกถงนโยบายพลงงานและวตถประสงค
ดานพลงงาน
4.3 นโยบายพลงงาน
บรษท สงเสรม ISO 50001 จากด เปนผผลตชนสวนยานยนต (พลาสตก) ถอวาการจดการพลงงาน เปนสวนหนงของการดาเนนธรกจ ผบรหารทกระดบตองใหการสนบสนนและถอเปนความรบผดชอบโดยตรง จงขอประกาศนโยบายพลงงานดงน
1. บรษทฯ จะดาเนนการปรบปรงสมรรถนะพลงงานอยางตอเนอง โดยมเปาหมายลดการใชพลงงานลง 20 %ภายในป 2570 จากระดบการใชพลงงานในปจจบน
2. บรษทฯ จะใหการสนบสนนดานทรพยากรทจาเปน และขอมลสารสนเทศอยางเพยงพอเพอใหบรรลวตถประสงคและเปาหมายดานพลงงาน และดารงรกษาระบบการจดการพลงงานไว
inner 50001new ( )1-12.indd 7inner 50001new ( )1-12.indd 7 20/7/2560 14:50:2320/7/2560 14:50:23
ก.1-8
ก
ภาคผนวก ก. ตวอยาง “คมอการจดการพลงงาน”
คมอพฒนาและสงเสรมระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคม
บรษท สงเสรม ISO 50001 จากด รหสเอกสาร ทบทวนครงท วนทบงคบใช หนาทEnM-MR-001 0 8/5/2017 8/12
คมอการจดการพลงงาน
3. บรษทฯ จะปฏบตตามกฎหมายและขอกาหนดอน ๆ ทเกยวของกบลกษณะการใชพลงงาน ปรมาณการใชพลงงาน และประสทธภาพการใชพลงงาน
4. บรษทฯ จะกาหนดวตถประสงค เปาหมาย แผนปฏบตดานการอนรกษพลงงาน และมการทบทวนประสทธผลอยางสมาเสมอทก ๆ ป
5. บรษทฯ จะสนบสนนการออกแบบ จดซอ จดหาเครองจกร เครองมอ อปกรณการผลต และบรการอน ๆทจาเปน เพอการปรบปรงสมรรถนะพลงงาน
ผบรหารสงสดจะทาการทบทวนนโยบายพลงงานเปนประจาทกป และเผยแพรใหพน กงานทกระดบ ในองคกร ตลอดจนบคคลอนทปฏบตงานใหกบองคกรรบทราบ เพอใหเขาใจ ยดถอปฏบตและรกษานโยบายพลงงานนไว อยเสมอ
4.4 การวางแผนดานพลงงาน
บรษทฯไดดาเนนการวางแผนดานพลงงานและจดทาเอกสารของกระบวนการวางแผนดานพลงงานไว อยางชดเจน โดยการวางแผนดานพลงงานจะตองสอดคลองกบนโยบายพลงงานและนาไปสกจกรรมการปรบปรงสมรรถนะดานพลงงานอยางตอเนอง
ซงการวางแผนดานพลงงานนจะรวมถงการทบทวนกจกรรมขององคกรทมผลกระทบตอสมรรถนะ ดานพลงงาน
inner 50001new ( )1-12.indd 8inner 50001new ( )1-12.indd 8 20/7/2560 14:50:2320/7/2560 14:50:23
ก.1-9
ก
ภาคผนวก ก. ตวอยาง “คมอการจดการพลงงาน”
คมอพฒนาและสงเสรม ระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคม
บรษท สงเสรม ISO 50001 จากด รหสเอกสาร ทบทวนครงท วนทบงคบใช หนาทEnM-MR-001 0 8/5/2017 9/12
คมอการจดการพลงงาน
รปท 4 แสดงกระบวนการการวางแผนดานพลงงาน
การวางแผนดานพลงงานของบรษทฯ ไดมการพจารณาถงกฎหมายและขอกาหนดอน ๆ ดานพลงงาน ทเกยวของ การทบทวนดานพลงงาน การจดทาขอมลฐานพลงงาน การกาหนดตวชสมรรถนะดานพลงงาน การกาหนดวตถประสงค เปาหมาย และแผนปฏบตดานการจดการพลงงาน
ปจจบนบรษทฯไดมลกษณะและประเภทการใชพลงงาน (Energy Use) ในกจกรรมตางๆ ดงน พลงงานไฟฟา
แผนกฉดพลาสตก ระบบทาความเยน แผนกบดเมดพลาสตก แผนกอบเมดพลาสตก แผนกชบพลาสตก ระบบบาบดอากาศ หองพนส ระบบอากาศอด แผนก CNC
การทบทวนดานพลงงาน Inputs ในการวางแผน Outputs ของการวางแผน
A.วเคราะหลกษณะการใช และปรมาณการใชพลงงาน
B.ชบงพนทของลกษณะการใช และปรมาณการใชพลงงาน ทมนยสาคญ (Significant
Energy Use & Consumption)
C.ชบงโอกาสในการปรบปรง สมรรถนะดานพลงงาน
กระบวนการวางแผนดานพลงงาน (Energy Planning Process)
ลกษณะการใชพลงงานในอดตและปจจบน
• ตวแปรทมผลกระทบตอการใชพลงงานทมนยสาคญ
• สมรรถนะดานพลงงาน
SEUs ขอมลฐานพลงงาน EnPIs วตถประสงค เปาหมาย แผนปฏบต
inner 50001new ( )1-12.indd 9inner 50001new ( )1-12.indd 9 20/7/2560 14:50:2420/7/2560 14:50:24
ก.1-10
ก
ภาคผนวก ก. ตวอยาง “คมอการจดการพลงงาน”
คมอพฒนาและสงเสรมระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคม
บรษท สงเสรม ISO 50001 จากด รหสเอกสาร ทบทวนครงท วนทบงคบใช หนาทEnM-MR-001 0 8/5/2017 10/12
คมอการจดการพลงงาน
ระบบปรบอากาศสานกงาน ระบบแสงสวาง
พลงงานความรอน ผลตไอนา 1 ผลตไอนา 2 หองอบส 1 หองอบส 2 การขนสงภายใน
โดยลกษณะการใชพลงงานทมนยสาคญของบรษทฯ คอการใชพลงงานไฟฟาและความรอนในกระบวนการของการผลตและระบบสนบสนน ดงน
o แผนกฉดพลาสตกo ระบบทาความเยนo ระบบอากาศอดo แผนกบดเมดพลาสตกo แผนกอบเมดพลาสตกo แผนกชบพลาสตกo ผลตไอนาo หองอบส
4.5 การนาไปปฏบตและการดาเนนงาน
บรษทฯ ไดมการนาแผนปฏบตและผลทไดจากกระบวนการวางแผนไปใชในดาเนนงานอยางมประสทธผลโดยมการฝกอบรมใหกบบคลากรททางานใหองคกรหรอในนามขององคกร การสอสาร การจดทาเอกสาร การควบคมดานปฏบตการ การออกแบบ การจดซอบรการดานพลงงาน ผลตภณฑ อปกรณ และพลงงาน ซงจะพจารณาปฏบตและดาเนนการในสวนทมผลกระทบตอลกษณะการใชพลงงานทมนยสาคญและเกยวของกบระบบการจดการพลงงานเปนหลก
inner 50001new ( )1-12.indd 10inner 50001new ( )1-12.indd 10 20/7/2560 14:50:2420/7/2560 14:50:24
ก.1-11
ก
ภาคผนวก ก. ตวอยาง “คมอการจดการพลงงาน”
คมอพฒนาและสงเสรม ระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคม
บรษท สงเสรม ISO 50001 จากด รหสเอกสาร ทบทวนครงท วนทบงคบใช หนาทEnM-MR-001 0 8/5/2017 11/12
คมอการจดการพลงงาน
เอกสารระเบยบปฏบตงาน (Procedure) ในระบบการจดการพลงงานของบรษทฯ
ระเบยบปฏบตงาน (Procedure) รหสเอกสาร ขอกาหนด ISO 50001 ทเกยวของ การควบคมเอกสาร PM-MR-001 4.5.4.2 การควบคมบนทก PM-MR-002 4.6.5 กฎหมายและขอกาหนดอน ๆ PM-MR-003 4.4.2, 4.6.2 การวางแผนและทบทวนดานพลงงาน PM-MR-004 4.4.3, 4.4.4, 4.4.5, 4.4.6 การฝกอบรมความรในการปฏบตงาน PM-HR-001 4.5.2 การสอสาร PM-MR-005 4.5.3 การควบคมดานปฏบตการ PM-MR-006 4.5.5 การออกแบบ PM-EN-001 4.5.6 การจดซอดานพลงงาน PM-PC-001 4.5.7 การเฝาระวง การตรวจวดและการวเคราะห PM-MR-007 4.6.1 การสอบเทยบเครองมอวด PM-EN-002 4.6.1 การตรวจประเมนภายใน PM-MR-008 4.6.3 การปฏบตการแกไขและปฏบตการปองกน PM-MR-009 4.6.4 การทบทวนของการบรหาร PM-MR-010 4.7
4.6 การตรวจสอบ
บรษทฯไดทาการตรวจสอบการดาเนนงานตางๆในระบบการจดการพลงงาน โดย
1) มการกาหนดแผนการเฝาระวง การวด และการวเคราะหคณลกษณะทสาคญทางดานพลงงานเปนตามชวงเวลาทเหมาะสม ไดแก
ลกษณะการใชพลงงานทมนยสาคญและผลอน ๆ ของการทบทวนดานพลงงาน ตวแปรทเกยวของกบลกษณะการใชพลงงานทมนยสาคญ ตวชวดสมรรถนะดานพลงงาน (EnPIs) ประสทธผลของแผนปฏบตการในการบรรลวตถประสงคและเปาหมายดานพลงงาน การประเมนปรมาณการใชพลงงานจรงเทยบกบทคาดการณไว
เครองมอทใชในการเฝาระวง, การวด และการวเคราะหคณลกษณะทสาคญทางดานพลงงานจะไดรบการสอบเทยบตามแผนทกาหนด
2) การประเมนความสอดคลองกบกฎหมายและขอกาหนดอนๆดานพลงงานทก 3 เดอน3) การตรวจประเมนภายในระบบการจดการพลงงานอยางนอยปละ 2 ครง (ทก 6 เดอน)4) การปฏบตการแกไขขอบกพรองทเกดขนและการปฏบตการปองกนขอบกพรองทมแนวโนมจะเกดขน
ในอนาคต
inner 50001new ( )1-12.indd 11inner 50001new ( )1-12.indd 11 20/7/2560 14:50:2520/7/2560 14:50:25
ก.1-12
ก
ภาคผนวก ก. ตวอยาง “คมอการจดการพลงงาน”
คมอพฒนาและสงเสรมระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคม
บรษท สงเสรม ISO 50001 จากด รหสเอกสาร ทบทวนครงท วนทบงคบใช หนาทEnM-MR-001 0 8/5/2017 12/12
คมอการจดการพลงงาน
บรษทฯ ไดกาหนดอายการจดเกบบนทกตาง ๆ ในระบบการจดการพลงงานไวตามความเหมาะสม และมผรบผดชอบในการจดเกบอยางชดเจน
4.7 การทบทวนการบรหาร
ผบรหารสงสดจะทาการทบทวนระบบการจดการพลงงานของบรษทฯอยางนอยปละ 2 ครง เพอใหมนใจวาระบบการจดการพลงงานดาเนนไปอยางตอเนองเหมะสม , มความเพยงพอและมประสทธผล ซงบนทกการทบทวนของฝายบรหารจะถกเกบรกษาไว
ประเดนนาเขาในการทบทวนการบรหารจะครอบคลมในเรอง
1) ตดตามการดาเนนการตาง ๆ จากการทบทวนฯครงทผานมา2) ทบทวนนโยบายพลงงาน3) ทบทวนสมรรถนะดานพลงงานและตวชวด (EnPIs) ทเกยวของ4) ผลการประเมนความสอดคลองกบกฎหมาย การเปลยนแปลงกฎหมายและขอกาหนดอน ๆ ทเกยวกบ
องคกร5) ความคบหนาของวตถประสงคและเปาหมายดานพลงงาน6) ผลการตรวจประเมนระบบการจดการพลงงาน7) สถานะของการปฏบตการแกไขและการปฏบตการปองกน8) สมรรถนะดานพลงงานทคาดการณไวสาหรบชวงเวลาถดไป9) ขอเสนอแนะในการปรบปรง
ผลทไดจากการทบทวนการบรหารจะครอบคลมในเรองการตดสนใจหรอการดาเนนการทเกยวของกบ
1) การเปลยนแปลงในสมรรถนะดานพลงงานของบรษทฯ2) การเปลยนแปลงนโยบายพลงงาน3) การเปลยนแปลงตวชวดสมรรถนะดานพลงงาน (EnPIs)4) การเปลยนแปลงวตถประสงค เปาหมาย หรอองคประกอบอน ๆ ของระบบการจดการพลงงานซง
สอดคลองกบมงมนในการปรบปรงอยางตอเนอง5) การเปลยนแปลงในการจดสรรทรพยากร
inner 50001new ( )1-12.indd 12inner 50001new ( )1-12.indd 12 20/7/2560 14:50:2520/7/2560 14:50:25
ข.1-1
ข
ภาคผนวก ข.1 ตวอยาง ระเบยบปฏบตงาน “เรองกฎหมายและขอกาหนดอนๆ”
คมอพฒนาและสงเสรม ระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคม
บรษท สงเสรม ISO 50001 จากด
ระเบยบปฏบตงาน (Procedure) เรอง : กฎหมายและขอกาหนดอน ๆ
หมายเลขเอกสาร PM-MR-003 ทบทวนครงท 0 วนทบงคบใช 8/5/2017
อนมตโดย_________________________ EnMR
บนทกการแกไข แกไขครงท รายละเอยดการแกไข วนทบงคบใช
0 จดทาเพอเรมใชในระบบ ISO 50001:2011 8/5/2017
ภาคผนวก ข.1 ตวอยาง ระเบยบปฏบตงาน “เรองกฎหมายและขอกาหนดอน ๆ”
inner 50001new ( 1)1-3.indd 1inner 50001new ( 1)1-3.indd 1 20/7/2560 14:52:2720/7/2560 14:52:27
ข.1-2
ข
ภาคผนวก ข.1 ตวอยาง ระเบยบปฏบตงาน “เรองกฎหมายและขอกาหนดอนๆ”
คมอพฒนาและสงเสรมระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคม
บรษท สงเสรม ISO 50001 จากด รหสเอกสาร ทบทวนครงท วนทบงคบใช หนาทPM-MR-003 0 8/5/2016 2/3
ระเบยบปฏบตงาน เรองกฎหมายและขอกาหนดอน ๆ
1. วตถประสงคเพอเปนระบบงานในการคนหา รวบรวมกฎหมายและขอกาหนดอน ๆ ทเกยวของกบเรองของลกษณะการใชพลงงาน ปรมาณการใชพลงงานและประสทธภาพดานพลงงานไดอยางครบถวน รวมถงการประเมนความสอดคลองกบกฎหมายและขอกาหนดอน ๆ ตามชวงเวลาทกาหนด
2. ขอกาหนดมาตรฐาน ISO 50001:2011ขอ 4.4.2 ขอกาหนดกฎหมายและขอกาหนดอน ๆขอ 4.6.2 การประเมนความสอดคลองกบขอกาหนดกฎหมายและขอกาหนดอน ๆ
3 ขอบเขต ครอบคลมการดาเนนงานในระบบการจดการพลงงานของบรษททปฏบตงานเกยวของกบกฎหมายหรอขอกาหนดอน ๆ เรองของลกษณะการใชพลงงาน ปรมาณการใชพลงงานและประสทธภาพดานพลงงาน
4 คาจากดความ กฎหมายในระเบยบปฏบตงานน ไดแก พระราชบญญต พระราชกาหนด พระราชกฤษฎกา ประกาศกระทรวง และกฎกระทรวงทเกยวของกบลกษณะการใชพลงงาน ปรมาณการใชพลงงานและประสทธภาพดานพลงงาน
5. ระเบยบปฏบตงานขนตอนท 1 ผรบผดชอบ : EnMR1.1 รบหรอจดหากฎหมายและขอกาหนดอน ๆ ดานลกษณะการใชพลงงาน ปรมาณการใชพลงงานและ
ประสทธภาพดานพลงงาน โดยการไดมาซงกฎหมายจะใชวธการตาง ๆ ดงตอไปนตามความเหมาะสม - สมครเปนสมาชกของสานกงานพระราชกจจานเบกษา - เขาคนหาจาก Internet - หนวยงานของรฐทเกยวของ - บรษทในกลมธรกจเดยวกน ผสงมอบ ลกคา หรอทปรกษาดานพลงงาน
1.2 ดาเนนการพจารณากฎหมายและขอกาหนดอน ๆ วาเกยวของกบระบบการจดการพลงงาน และมผลกระทบตอสมรรถนะพลงงานขององคกร หรอมผลบงคบตอองคกรหรอไม ซงหากไมเกยวของไมจาเปนตองนาไปขนทะเบยน
1.3 หากเกยวของกบบรษท ใหพจารณารายละเอยด ทาการวเคราะหสวนทเกยวของ และสรปประเดนทสาคญ ทจะตองปฏบตรวมทงคามาตรฐานทตองปฏบตตามขอกฎหมายหรอขอกาหนดนน ๆ ในแบบฟอรมทะเบยนขอกฎหมายและขอกาหนดอน ๆ ดานพลงงาน (FM-MR-005)
ขนตอนท 2 ผรบผดชอบ : เจาหนาท DC 2.1 เจาหนาทควบคมเอกสาร (DC) นาเอกสารกฎหมายและขอกาหนดอน ๆ เขาสระบบการควบคมเอกสารตาม
ระเบยบปฏบตงานการควบคมเอกสาร (PM-MR-001)
ขนตอนท 3 ผรบผดชอบ : EnMR และหวหนาหนวยงานทเกยวของ 3.1 EnMR ชแจงกฎหมายและขอกาหนดใหกบหนวยงานทเกยวของ 3.2 กรณทพบวาจาเปนตองมการดาเนนการเปลยนแปลงการปฏบตงาน หนวยงานทเกยวของจะตองดาเนนการ
ปรบปรงหรอเปลยนแปลงการปฏบตงานตามทกฎหมายหรอขอกาหนดระบ รวมทง แกไขเอกสาร การปฏบตงานในระบบการจดการพลงงานถาจาเปน
inner 50001new ( 1)1-3.indd 2inner 50001new ( 1)1-3.indd 2 20/7/2560 14:52:2820/7/2560 14:52:28
ข.1-3
ข
ภาคผนวก ข.1 ตวอยาง ระเบยบปฏบตงาน “เรองกฎหมายและขอกาหนดอนๆ”
คมอพฒนาและสงเสรม ระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคม
บรษท สงเสรม ISO 50001 จากด รหสเอกสาร ทบทวนครงท วนทบงคบใช หนาทPM-MR-003 0 8/5/2016 3/3
ระเบยบปฏบตงาน เรองกฎหมายและขอกาหนดอน ๆ
ขนตอนท 4 ผรบผดชอบ : EnMR 4.1 ดาเนนการทบทวนความทนสมยของกฎหมายและขอกาหนดอน ๆ ทก 1 เดอน รวมทงประเมน
ความสอดคลองของการปฏบตตามขอกาหนดของกฎหมายและขอกาหนดอน ๆ ทก 3 เดอน โดยบนทกผลในชองผลการประเมนความสอดคลองและลงชอผประเมนพรอมวนทในแบบฟอรมทะเบยนขอกฎหมาย และขอกาหนดอน ๆ ดานพลงงาน (FM-MR-005)
4.2 หากผลการประเมนพบวาไมสอดคลอง ตามระเบยบปฏบตงานการปฏบตการแกไขและการปฏบต การปองกน (PM-MR-009)
4.3 หากจาเปนตองมการแกไขทะเบยนขอกฎหมาย EnMR จะตองดาเนนการแกไขทะเบยนกฎหมายและขอกาหนดอน ๆ ดานพลงงาน (FM-MR-005) ใหทนสมยดวย
6. การจดเกบบนทก
รายชอบนทก อายการจดเกบ ผรบผดชอบ ทะเบยนขอกฎหมายและขอกาหนดอน ๆ ดานพลงงาน (FM-MR-005)
1 ป EnMR
inner 50001new ( 1)1-3.indd 3inner 50001new ( 1)1-3.indd 3 20/7/2560 14:52:2820/7/2560 14:52:28
ข.2-1
ข
ภาคผนวก ข.2 ตวอยาง “ทะเบยนกฎหมายและขอกาหนดอนๆ ดานพลงงาน”
คมอพฒนาและสงเสรม ระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคมFM
-MR-0
05 ทบท
วนครงท 0,
8/5/
2017
ลาดบ
ชอ
กฎหม
าย
ประเด
นสาคญ
ผลการประเมน
ความสอดค
ลอง
ผประเมน
และ
ครงท
1/25
60
วนทป
ระเมน
1
พระราช
บญญต
การสงเสรม
การอ
นรกษ
พล
งงาน พ.ศ
.2535
1.
หมวด
1 การอนรกษ
พลงงา
นในโรงง
าน2.
หมวด
3 การอนรกษ
พลงงานในเคร
องจก
รหรออป
กรณ แล
ะสงเส
รมการใช
วสดห
รออป
กรณเพอ
การอนรกษ
พลงงา
น2
พระราช
บญญต
การสงเสรม
การอ
นรกษ
พล
งงาน
(ฉบบท
2) พ
.ศ.25
50 (ฉบ
บแกไข
เพมเต
ม)
1.ปร
ะกาศ
ยกเลกแ
ละใชแท
นขอค
วามต
างๆ
ในพร
ะราช
บญญต
การสงเส
รมการอนรกษ
พลงงา
น พ.ศ
. 253
5 (บางมาตรา
)2.
(ม.9)
กาห
นดใหเจาข
องโรงงาน
ควบค
มตอง
กาหน
ดมาต
รฐาน
หลกเกณ
ฑและ
วธการจดก
ารพล
งงาน
และก
าหนด
ใหมผ
รบผด
ชอบ
ดานพ
ลงงาน
ประจาโร
งงาน
3.(ม
.21) ป
ฏบตต
ามกฎ
กระท
รวง ก
าหนด
มาตรฐาน หล
กเกณ
ฑ แล
ะวธการจดก
ารพล
งงานในโรงง
านควบค
มและอาคารควบคม
พ.ศ.
2552
4.(ม.
21) ป
ฏบตต
ามกฎ
กระท
รวงกาห
นดคณ
สมบต
หนาท แล
ะจานวน
ผรบผ
ดชอบ
ดานพ
ลงงาน
พ.ศ.
2552
5.(ม.
19) ป
ฏบตต
ามกฎ
กระท
รวง ก
าหนด
ประเภ
ท หรอข
นาดข
องอาคาร
และม
าตรฐ
าน หลก
เกณฑ
และ
วธกา
รในก
ารออ
กแบบ
อาคา
รเพอก
ารอน
รกษพ
ลงงาน
พ.ศ.
2552
6.ใหมก
ารตรวจสอบแ
ละรบรองระ
บบการจดก
ารพล
งงานก
อนสงรายงาน
การจ
ดการ
พลงง
านให พ
พ.โดยผ
ตรวจ
สอบร
บรอง
คณสม
บต
ตามก
ฎกระทร
วง กา
หนดค
ณสมบ
ตของผรบใบอ
นญาต
หลก
เกณฑ
วธกา
ร และ
เงอนไขก
ารขอ
รบใบอน
ญาตแ
ละการอนญ
าตตรวจสอ
บและรบรองการจดก
ารพล
งงาน พ.ศ
. 255
5
ภาคผ
นวก ข
.2 ตวอยาง
“ทะเบ
ยนกฎ
หมายและขอก
าหนด
อน ๆ
ดานพ
ลงงาน
”
inner 50001new ( 2)1-5.indd 1inner 50001new ( 2)1-5.indd 1 20/7/2560 14:54:2220/7/2560 14:54:22
ข.2-2
ข
ภาคผนวก ข.2 ตวอยาง “ทะเบยนกฎหมายและขอกาหนดอนๆ ดานพลงงาน”
คมอพฒนาและสงเสรมระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคมFM
-MR-0
05 ทบท
วนครงท 0,
8/5/
2017
ลาดบ
ชอ
กฎหม
าย
ประเด
นสาคญ
ผลการประเมน
ความสอดค
ลอง
ผประเมน
และ
ครงท
1/25
60
วนทป
ระเมน
3
พระราช
กฤษฎ
กากา
หนดโรงงานค
วบคม
พ.ศ
.2540
โรง
งานทอ
ยภายใตบานเล
ขทเดย
วกน ม
หมอแ
ปลงรว
มกนเก
น 11
75 KV
A, มเต
อร 10
00 KW
หรอการใช
พลงงา
นรวมเกน
20 ลา
นเมก
ะจลถ
อวาเป
นโรง
งานควบค
ม 4
กฎกระท
รวง ก
าหนด
มาตรฐาน หล
กเกณ
ฑ แล
ะวธการจดการพ
ลงงาน
ในโรง
งานควบค
มและอาคารควบค
ม พ.ศ.
2552
1.จด
ทาระบบ
การจดก
ารพล
งงาน
ตามก
ฎหมา
ยกาห
นด 8
ขนต
อนตามป
ระกาศก
ระทรวงพล
งงาน เรอ
ง หลกเกณ
ฑและวธการดาเน
นการ
จดการพ
ลงงาน
ในโรง
งานควบค
มและอาคารควบคม
พ.ศ.
2552
2.ดา
เนนก
ารปร
ะเมน
ศกยภ
าพกา
รอนร
กษพล
งงาน
ตามป
ระกา
ศกร
ะทรว
งพลง
งาน
เรอง
หลกเ
กณฑแ
ละวธกา
รดาเนน
การ
จดการพ
ลงงาน
ในโรง
งานควบค
มและอาคารควบคม
พ.ศ.
2552
5 กฎ
กระท
รวง ก
าหนด
คณสม
บต หนาท แล
ะจานว
นของผรบผ
ดชอบ
ดานพ
ลงงาน พ.ศ.
2552
1.แต
งตงผ
รบผด
ชอบด
านพล
งงาน
ทมคณ
สมบต
ตามก
ฎกระทร
วง(จด
ใหมผ
รบผด
ชอบด
านพล
งงาน
อยางนอ
ย 1 ค
น สาหร
บโรงงาน
หมอแปล
งตากวา
3,00
0 กโลว
ตต หรอ
3,53
0 กโลโ
วลตแ
อมแป
รหรอ
ใชพลงงาน
ไฟฟาใน
1 ป ตากวา 6
0 ลานเมก
ะจล)
2.ผรบผ
ดชอบ
ดานพ
ลงงาน
ปฏบต
หนาทตามก
ฎหมาย
6 กฎ
กระท
รวง เ
รอง ก
าหนด
ประเภท
หรอ
ขนาดขอ
งอาคาร
และม
าตรฐาน
หลก
เกณฑ
และวธการในการออก
แบบอ
าคารเพอก
ารอน
รกษพ
ลงงาน
พ.ศ.
2552
การกอส
รางหรอดด
แปลงอาคารดงตอไปน
หากม
ขนาดพน
ทรวม
กนทก
ชนในหล
งเดยว
กนตงแต
2,00
0 ตร.ม
.ขนไป
ตอง
มการออ
กแบบ
เพอ
การอนรกษ
พลงงา
น เฉพ
าะสวนส
านกงาน
7 ปร
ะกาศ
กระท
รวงพ
ลงงาน เรอ
ง หลก
เกณฑ
แล
ะวธการคานวณใ
นการออ
กแบบ
อาคารแตละ
ระบบ
การใช
พลงงาน
โดยรวม
ของอาคาร
และ
การใชพ
ลงงานห
มนเวย
นในร
ะบบต
างๆ ขอ
งอาคาร พ
.ศ. 25
52
ในกรณก
ารกอ
สรางอ
าคารสวนส
านกงานทม
พนทต
งแต 2
000 ต
ร.ม.ขน
ไป
ตองให
ผออก
แบบค
านวณ
การออก
แบบอ
าคารแตละระบบ
ตามป
ระกาศฯ
inner 50001new ( 2)1-5.indd 2inner 50001new ( 2)1-5.indd 2 20/7/2560 14:54:2320/7/2560 14:54:23
ข.2-3
ข
ภาคผนวก ข.2 ตวอยาง “ทะเบยนกฎหมายและขอกาหนดอนๆ ดานพลงงาน”
คมอพฒนาและสงเสรม ระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคมFM
-MR-0
05 ทบท
วนครงท 0,
8/5/
2017
ลาดบ
ชอ
กฎหม
าย
ประเด
นสาคญ
ผลการประเมน
ความสอดค
ลอง
ผประเมน
และ
ครงท
1/25
60
วนทป
ระเมน
8
ประก
าศกร
มพฒน
าพลงงานท
ดแทน
และ
อนรก
ษพลง
งาน เรอง
แบบ
การแ
ตงตง
ผรบผ
ดชอบ
ดานพ
ลงงาน
แจงการแต
งตงผรบ
ผดชอ
บดาน
พลงงาน
ตออธบด
ตามจ
านวน
คณสม
บต
และระยะเว
ลาตามท
กาหน
ด ตามแบ
บ บพ
ช.1
9 ปร
ะกาศ
กรมพ
ฒนาพ
ลงงานท
ดแทน
และ
อนรก
ษพลง
งาน เรอง
แบบ
การรบร
องผล
งานด
านกา
รอนร
กษพล
งงาน
ของ
ผรบผ
ดชอบ
ดานพ
ลงงาน
พ.ศ.
2552
กาหน
ดแบบ
การรบร
องผล
งานด
านการอนรกษ
พลงงาน
(โรงงานค
วบคม
หรออ
าคารควบค
ม ตามแ
บบ บพช
.2 , ท
มใชโรงงานค
วบคม
หรออ
าคาร
ควบค
ม ตามแบ
บ บพ
ช. 3)
10
ประกาศกระท
รวงพลงงาน
เรอง
หลก
เกณฑ
และว
ธการดา
เนนก
ารจด
การพ
ลงงานใน
โรงงาน
ควบค
มและ
อาคา
รควบ
คม พ
.ศ.
2552
1.จด
ใหมก
ารปร
ะเมนศ
กยภา
พการอน
รกษพ
ลงงาน
3 ระด
บ : ร
ะดบ
องคก
ร , ระ
ดบผลตภ
ณฑหรอบ
รการ
, ระดบอ
ปกรณ
2.
จดทา
เปาห
มายแ
ละแผ
นอนรกษ
พลงงาน
ฝกอ
บรมแ
ละจด
กจกรรม
สงเสร
มการอน
รกษพ
ลงงานแ
ละเผย
แพรแผน
ฝกอบ
รมแล
ะกจก
รรม
สงเสร
มการอน
รกษพ
ลงงาน
ใหทราบโดยท
วถงกน
3.ดาเนนก
ารตามแ
ผนอน
รกษพ
ลงงานแ
ละแผ
นฝกอ
บรมแ
ละกจ
กรรม
สงเสร
มการอน
รกษพ
ลงงาน
4.ตร
วจสอ
บและ
วเคราะห
ผลการดาเน
นงาน
ตามแ
ผนงานอ
ยางนอย
สามเด
อนตอ
ครง
5.สรปผ
ลการดาเนน
การตามแผนอ
นรกษ
พลงงา
น, ผลการตรวจสอบ
และ
วเคราะห
การปฏบ
ตตามเปาหมายและแผน แ
ละสรปผ
ลการดาเนน
การ
ของห
ลกสต
รการฝก
อบรม
และก
จกรรมเพอ
สงเสรม
การอ
นรกษ
พล
งงาน
6.แต
งตงผตรวจตด
ตามแ
ละปร
ะเมนท
มความรแล
ะเปนอ
สระเพ
อตรวจ
ตดตามแ
ละประเม
นการจดการพลงงาน
อยางน
อย ปละ
1 ครง
7.ทบ
ทวน วเค
ราะห
และแกไขขอบ
กพรองของการจดก
ารพล
งงานอ
ยาง
นอยป
ละ 1
ครง
inner 50001new ( 2)1-5.indd 3inner 50001new ( 2)1-5.indd 3 20/7/2560 14:54:2320/7/2560 14:54:23
ข.2-4
ข
ภาคผนวก ข.2 ตวอยาง “ทะเบยนกฎหมายและขอกาหนดอนๆ ดานพลงงาน”
คมอพฒนาและสงเสรมระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคมFM
-MR-0
05 ทบท
วนครงท 0,
8/5/
2017
ลาดบ
ชอ
กฎหม
าย
ประเด
นสาคญ
ผลการประเมน
ความสอดค
ลอง
ผประเมน
และ
ครงท
1/25
60
วนทป
ระเมน
8.
จดใหมก
ารตรวจสอบแ
ละรบรองการจดการพ
ลงงาน
ฯ โดยผตรวจสอบ
และรบรอง
และสงรายงาน
การตรวจสอบ
(เอกส
ารตน
ฉบบพ
รอมแ
ผนซด
ไฟลอเลค
ทรอน
กส) ใหก
บอธบดภ
ายในเดอ
นมนาคม
ของปถด
ไป11
กฎ
กระท
รวงกาห
นดคณ
สมบต
ของผรบ
ใบอน
ญาต หล
กเกณ
ฑ วธกา
รและ
เงอนไข
การข
อรบใ
บอนญ
าตแล
ะการ
อนญา
ตตร
วจสอ
บและ
รบรอ
งการจด
การพ
ลงงาน
พ.ศ.25
55
ใชเปนเ
กณฑใ
นการคด
เลอก
ผตรวจส
อบรบ
รองก
ารจด
การพ
ลงงาน
ใหเปนไปต
ามคณ
สมบต
ทกาหนด
12
ประก
าศกร
มพฒน
าพลงงานท
ดแทน
และ
อนรกษพ
ลงงาน เรอ
ง การกาหน
ดประเภท
และขนาดโร
งงานค
วบคม
ทผไดรบใบอน
ญาต
ดาเนนก
ารตร
วจสอ
บและ
รบรอ
งการจด
การพลงงาน
ในรอบป
2558
กาหน
ดใหผ
ไดรบ
ใบอน
ญาต
ดาเน
นการ
ตรวจ
สอบแ
ละรบ
รอง
การจดก
ารพล
งงานใหก
บโรงง
านควบค
มและอาคารควบคม
ในรอบป
2558
เฉพ
าะในโรง
งานควบค
มและอาคารควบคม
เอกชน
ดงตอ
ไปน
1.
โรงงาน
ควบค
มและอาคารควบคม
ทไดรบอ
นมตจากผจาหนายพ
ลงงาน
ใหใช
เครอ
งวดไ
ฟฟาห
รอใหตด
ตงหม
อแปล
งไฟฟ
าชดเดย
วหรอห
ลายช
ดรวมกน
มขน
าดตงแต
3,00
0 กโลวตตห
รอ 3,
530 ก
โลโวล
ตแอม
แปรขนไป หรอ
2.โรง
งานคว
บคมห
รออาคารควบคม
ทใชพ
ลงงาน
ไฟฟา
พลงงาน
ความรอน
จากไอน
า หร
อ พล
งงาน
สนเปลอ
งอน
จากผ
จาหน
ายพล
งงาน
หรอของตน
เองอยางใ
ดอยางหนงหรอห
ลายอยางรว
มกน
ตงแต
วนท
1มก
ราคม
ถง วน
ท 31
ธนว
าคมข
องปท
ผานม
า มป
รมาณ
พลงงาน
ทงหม
ดเทยบ
เทาพลงงาน
ไฟฟา
ตงแต 60
ลานเม
กะจลขน
ไป13
ปร
ะกาศ
กรมพ
ฒนาพ
ลงงานท
ดแทน
และ
อนรกษพ
ลงงาน เรอ
ง การกาหน
ดประเภท
และขนาดโรงง
านควบค
มและอาคารควบคม
ทผไดรบใบอน
ญาตด
าเนนก
ารตรวจสอบแ
ละ
กาหน
ดใหผ
ไดรบ
ใบอน
ญาต
ดาเน
นการ
ตรวจ
สอบแ
ละรบ
รอง
การจดก
ารพล
งงานใหก
บโรงง
านควบค
มและอาคารควบคม
ในรอบป
2559
เฉพ
าะในโรง
งานควบค
มและอาคารควบคม
เอกชน
ดงตอ
ไปน
inner 50001new ( 2)1-5.indd 4inner 50001new ( 2)1-5.indd 4 20/7/2560 14:54:2320/7/2560 14:54:23
ข.2-5
ข
ภาคผนวก ข.2 ตวอยาง “ทะเบยนกฎหมายและขอกาหนดอนๆ ดานพลงงาน”
คมอพฒนาและสงเสรม ระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคมFM
-MR-0
05 ทบท
วนครงท 0,
8/5/
2017
ลาดบ
ชอ
กฎหม
าย
ประเด
นสาคญ
ผลการประเมน
ความสอดค
ลอง
ผประเมน
และ
ครงท
1/25
60
วนทป
ระเมน
รบ
รองการจด
การจดก
ารพล
งานในร
อบป
2559
1.
โรงงาน
ควบค
มและอาคารควบ
คมทไดรบอ
นมตจ
ากผจาหนายพ
ลงงาน
ใหใช
เครอ
งวดไ
ฟฟาห
รอใหตด
ตงหม
อแปล
งไฟฟ
าชดเดย
วหร
อหลายช
ดรวม
กน มขน
าดตงแต
2,00
0 กโลวต
ตหรอ
2,35
0 กโล
โวลตแอม
แปรขนไป หรอ
2.โรง
งานควคม
หรออ
าคารควบค
มทใชพล
งงานไฟฟ
า พลงงาน
ความรอน
จากไอน
า หร
อ พล
งงาน
สนเปลอ
งอน
จากผ
จาหน
ายพล
งงาน
หรอข
องตน
เองอยางใดอยางหน
งหรอหล
ายอยางรวมก
น ตงแต
วนท
1มก
ราคม
ถง วน
ท 31
ธนวาคม
ของปทผ
านมา
มปรมาณ
พลงงา
นทงหมด
เทยบ
เทาพลงงาน
ไฟฟา
ตงแต 40
ลานเม
กะจลขน
ไป
inner 50001new ( 2)1-5.indd 5inner 50001new ( 2)1-5.indd 5 20/7/2560 14:54:2320/7/2560 14:54:23
ข.3-1
ข
ภาคผนวก ข.3 ตวอยาง ระเบยบปฏบตงาน “เรองการวางแผนและทบทวนดานพลงงาน”
คมอพฒนาและสงเสรม ระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคม
บรษท สงเสรม ISO 50001 จากด
ระเบยบปฏบตงาน (Procedure) เรอง : การวางแผนและทบทวนดานพลงงาน
หมายเลขเอกสาร PM-MR-004 ทบทวนครงท 0 วนทบงคบใช 8/5/2017
อนมตโดย_________________________ EnMR
บนทกการแกไข แกไขครงท รายละเอยดการแกไข วนทบงคบใช
0 จดทาเพอเรมใชในระบบ ISO 50001:2011 8/5/2017
ภาคผนวก ข.3 ตวอยาง ระเบยบปฏบตงาน “เรองการวางแผนและทบทวนดานพลงงาน”
inner 50001new ( 3)1-12.indd 1inner 50001new ( 3)1-12.indd 1 20/7/2560 14:55:5520/7/2560 14:55:55
ข.3-2
ข
ภาคผนวก ข.3 ตวอยาง ระเบยบปฏบตงาน “เรองการวางแผนและทบทวนดานพลงงาน”
คมอพฒนาและสงเสรมระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคม
บรษท สงเสรม ISO 50001 จากด รหสเอกสาร ทบทวนครงท วนทบงคบใช หนาทPM-MR-004 0 8/5/2016 2/6
ระเบยบปฏบตงาน เรองการวางแผนและทบทวนดานพลงงาน
1. วตถประสงคเพอใชเปนระบบและแนวปฏบตในการทบทวนดานพลงงาน การจดทาขอมลฐานพลงงาน การกาหนดตวชวดสมรรถนะดานพลงงาน ตลอดจนกาหนดวตถประสงค เปาหมาย และแผนปฏบตดานการจดการพลงงาน
2. ขอกาหนดมาตรฐาน ISO 50001:2011ขอท 4.4.1 ขอกาหนดทวไปขอท 4.4.2 ขอกาหนดกฎหมายและขอกาหนดอน ๆขอท 4.4.3 การทบทวนดานพลงงานขอท 4.4.4 ขอมลฐานพลงงานขอท 4.4.5 ตวชวดสมรรถนะดานพลงงานขอท 4.4.6 วตถประสงคดานพลงงาน เปาหมายดานพลงงาน และแผนปฏบตดานการจดการพลงงาน
3. ขอบเขตครอบคลมกจกรรม กระบวนการปฏบตงานทงหมดของบรษทฯทเกยวของกบการลกษณะการใชพลงงานปรมาณการใชพลงงานและประสทธภาพดานพลงงาน โดยการทบทวนดานพลงงานนจะกระทาอยางนอย ปละ 1ครง หรอกระทาเมอมการเปลยนแปลง เครองจกรอปกรณ สงอานวยความสะดวก (Facilities) เครองมอ ระบบหรอกระบวนการซงสงผลตอนยสาคญในการใชพลงงาน
4. คาจากดความ4.1 การทบทวนพลงงาน (Energy Review) หมายถง การพจารณาสมรรถนะดานพลงงานขององคกร
โดยใชขอมลและขาวสารเพอนาไปสการชบงโอกาสในการปรบปรง 4.2 ลกษณะการใชพลงงาน (Energy Use) หมายถง ลกษณะหรอชนดของการใชพลงงาน เชน ระบบปรบ
อากาศ แสงสวาง การใหความรอนการทาความเยนการผลตไอนาการขนสง กระบวนการ หรอสายการผลต
4.3 ปรมาณการใชพลงงาน (Energy Consumption) หมายถง ปรมาณของพลงงานทใช 4.4 ลกษณะการใชพลงงานทมนยสาคญ (Significant Energy Use: SEU) หมายถง Energy Use ทสงผล
ใหเกดปรมาณการใชพลงงานมาก และ/หรอ สามารถนามาพจารณาถงแนวโนมการปรบปรงสมรรถนะดานพลงงาน
4.5 ตวแปรทเกยวของ (Relevant Variables) หมายถง ปจจยทสามารถแสดงคาหรอวดคาไดทสงผลตอสมรรถนะดานพลงงานโดยปจจยดงกลาวมการเปลยนแปลงบอย ๆ (Routinely Change)
4.6 ขอมลฐานดานพลงงาน (Energy Baselines) ปรมาณเชงอางองเพอใชเปนฐานในการเปรยบเทยบสมรรถนะดานพลงงาน
4.7 ตวชวดสมรรถดานพลงงาน (Energy Performance Indicators) คาเชงปรมาณหรอผลการวดสมรรถนะดานพลงงานตามทองคกรกาหนดไว
5. ระเบยบปฏบตงานขนตอนท 1 การทบทวนดานพลงงาน ผรบผดชอบ : EnMR และทมจดการพลงงาน1.1 ทาการชบงแหลงพลงงานทบรษทใชอยในปจจบน แยกเปนพลงงานไฟฟา พลงงานความรอน รวมถงพลงงาน
ทดแทน (ถาม) โดยระบแหลงทซอและการนาไปใชในระบบตาง ๆ ของบรษท หมายเหต : อาจชบงรายละเอยดอน ๆ ตามความเหมาะสมเชน หมายเลขผใชไฟฟา หมายเลขเครองวดไฟฟา ประเภทผใชไฟฟา ประเภทการคดอตราคาไฟฟา ขนาดหมอแปลงไฟฟา ฯลฯ บนทกลงในแบบฟอรม FM-01 ชบงแหลงพลงงาน
1.2 รวบรวมขอมลลกษณะและปรมาณการใชพลงงานในอดตและปจจบนขององคกร (อยางนอยตองรวบรวมขอมลยอนหลง 1 ป) โดยควรทาเปนตารางขอมลปรมาณการใชพลงงานแตละประเภท ไดแก พลงงานไฟฟา
inner 50001new ( 3)1-12.indd 2inner 50001new ( 3)1-12.indd 2 20/7/2560 14:55:5620/7/2560 14:55:56
ข.3-3
ข
ภาคผนวก ข.3 ตวอยาง ระเบยบปฏบตงาน “เรองการวางแผนและทบทวนดานพลงงาน”
คมอพฒนาและสงเสรม ระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคม
บรษท สงเสรม ISO 50001 จากด รหสเอกสาร ทบทวนครงท วนทบงคบใช หนาทPM-MR-004 0 8/5/2016 3/6
ระเบยบปฏบตงาน เรองการวางแผนและทบทวนดานพลงงาน
และพลงงานความรอน (เชน NGV LPG ฯลฯ) แยกเปนรายเดอนบนทกลงในแบบฟอรม FM-02 ขอมลแสดงปรมาณพลงงาน
1.3 จดทาตารางขอมลแสดงปรมาณผลผลต และปรมาณการใชพลงงานแตละประเภทในแตละเดอน (อยางนอยควรมขอมลยอนหลง 1 ป) บนทกลงในแบบฟอรม FM-03 ขอมลแสดงปรมาณการผลตและพลงงาน
1.4 นาขอมลของปทผานมาตามขอ 1.3 มาจดทาเสนกราฟแสดงความสมพนธระหวางปรมาณผลผลตและปรมาณการใชพลงงานแตละประเภท (Linear Regression) รวมทงหาสมการของความสมพนธดงกลาว โดยแยกทาเปนกราฟแสดงความสมพนธระหวางปรมาณผลผลตและปรมาณการใชพลงงานไฟฟา พลงงานความรอน และพลงงานรวม และบนทกลงในแบบฟอรม FM-04 สมการพลงงาน หมายเหต : หรออาจพจารณาทาแยกตามชนดของผลตภณฑตามความเหมาะสม
1.5 ทาการแจกแจงลกษณะการใชพลงงาน (Energy Use) ของบรษทแยกเปนระบบตาง ๆ ตามความเหมาะสม เชน กระบวนการผลต ระบบปรบอากาศ ระบบแสงสวาง ระบบผลตไอนา ระบบขนสงผลตภณฑ ฯลฯ
1.6 เกบขอมลจากการตรวจวดหรอประเมนปรมาณการใชพลงงานในปทผานมาของลกษณะการใชพลงงาน แตละประเภทตามขอ 1.5 (ทงพลงงานไฟฟาและความรอน)
1.7 นาขอมลทไดในขอ 1.6 มาจดทากราฟวงกลมแสดงสดสวนปรมาณการใชพลงงาน โดยอาจแยก เปนกราฟวงกลมแสดงสดสวนปรมาณการใชพลงงานไฟฟา พลงงานความรอน และพลงงานรวม และบนทกลงในแบบฟอรม FM-05 สดสวนพลงงาน
1.8 ชบงลกษณะการใชพลงงานทมนยสาคญ (Significant Energy Use; SEU) โดยจดทากราฟพาเรโตเรยงลาดบลกษณะการใชพลงงาน (Energy Use) ตามระดบของปรมาณการใชพลงงาน โดยกาหนดลกษณะการใชพลงงานทมนยสาคญ (SEU) คอ ลกษณะการใชพลงงานทมปรมาณการใชพลงงานรวมกนมากกวา 80% ของปรมาณการใชพลงงานทงหมด (อาจแยกเปนพลงงานไฟฟา พลงงานความรอน หรอ พลงงานรวม แลวแตความเหมาะสม) รวมทงบคลากรทเกยวของกบลกษณะการใชพลงงานทมนยสาคญ และบนทกลงในแบบฟอรม FM-06 การบงช SEU
1.9 ดาเนนการตรวจประเมนสมรรถนะพลงงานในปจจบนของ เครองจกร ระบบ หรอ กระบวนการ ของลกษณะ การใชพลงงานทนยสาคญ เพอประเมนประสทธภาพพลงงาน การสญเสยพลงงาน และโอ กาส ในการปรบปรงสมรรถนะพลงงาน และบนทกลงในแบบฟอรม FM-07 การประเมนสมรรถนะพลงงานปจจบน
1.10 พจารณาและบนทกโอกาสในการปรบปรงสมรรถนะดานพลงงานของลกษณะการใชพลงงานทมนยสาคญโดยพจารณาใหคะแนนในหวขอตาง ๆ ดงน
หวขอพจารณา ระดบคะแนน 1
ระดบคะแนน 2
ระดบคะแนน 3
ระดบคะแนน 4
ความสอดคลองกบขอกาหนดกฎหมายและขอกาหนดอน ๆ ดานพลงงาน
หากไมสอดคลองตองดาเนนการปรบปรง
ศกยภาพในการปรบปรง นอย(<1%) ปานกลาง(1-3%) มาก(3-5%) มากทสด(>5%) โอกาสในการใชพลงงานหมนเวยน เชนพลงงานแสงอาทตย(% ปรมาณการผลตตอปรมาณการใชพลงงานรวม) < 1% 1-3% 3-5% >5%
โอกาสในการใชพลงงานอน ๆ เชน พลงงานเหลอทง พลงงานจากของเสย (% Saving)
< 1% 1-3% 3-5% >5%
inner 50001new ( 3)1-12.indd 3inner 50001new ( 3)1-12.indd 3 20/7/2560 14:55:5620/7/2560 14:55:56
ข.3-4
ข
ภาคผนวก ข.3 ตวอยาง ระเบยบปฏบตงาน “เรองการวางแผนและทบทวนดานพลงงาน”
คมอพฒนาและสงเสรมระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคม
บรษท สงเสรม ISO 50001 จากด รหสเอกสาร ทบทวนครงท วนทบงคบใช หนาทPM-MR-004 0 8/5/2016 4/6
ระเบยบปฏบตงาน เรองการวางแผนและทบทวนดานพลงงาน
หวขอพจารณา ระดบคะแนน 1
ระดบคะแนน 2
ระดบคะแนน 3
ระดบคะแนน 4
โอกาสในการออกแบบใหม ดดแปลง หรอบรณะขนใหม (อายการใชงานของเครองจกร/อปกรณ)
< 10 ป 10-15 ป 15-20 ป > 20 ป
หากลกษณะการใชพลงงานทมนยสาคญใดมคะแนนอยในเกณฑ 6 ขนไป หรอไมสอดคลองกบขอกาหนดกฎหมายและขอกาหนดอน ๆ ดานพลงงานจะถอวามโอกาสในการปรบปรง โดยจะตองนาไปพจารณากาหนดมาตรการอนรกษพลงงานตอไป บนทกในแบบฟอรม FM-08 การบงชโอกาสในการปรบปรงสมรรถนะดานพลงงาน
1.11 ทาการประมาณการลกษณะการใชและปรมาณการใชพลงงานในอนาคตโดยใชสมการทไดตามขอ 1.4 โดยประมาณการทกชวง 6 เดอน โดยใชตวเลขปรมาณการผลตจากการพยากรณของบรษท บนทกในแบบฟอรม FM-9 การประเมนปรมาณการใชพลงงานในอนาคต
ขนตอนท 2 การกาหนดตวชวดสมรรถนะพลงงาน (EnPI) และการจดทาขอมลฐานพลงงาน(EnB) ผรบผดชอบ : EnMR และทมจดการพลงงาน
2.1 กาหนดขอบเขตของการวดทเหมาะสมของแตละ EnPI โดยขอบเขตของ EnPI อาจมการทบซอนกนได ทงนกาหนดขอบเขต EnPI ม 3 ระดบ คอ ระดบองคกร ระดบผลตภณฑ และระดบเครองจกรหลก ของลกษณะการใชพลงงานทมนยสาคญ
2.2 จดทาแผนภาพการใชพลงงานทงหมด (Energy map) ในขอบเขตนน ๆ แสดงการใชพลงงานทงหมดทงดานเขาและดานออกของขอบเขตของ EnPI ซงสามารถแสดงถงตาแหนงการตดตงมเตอรและการไหลเวยนของผลผลตในกระบวนการ
2.3 กาหนดและแสดงปรมาณของตวแปรทเกยวของ ทสงผลกระทบตอสมรรถนะดานพลงงาน สงทสาคญทตองพจารณาวาตวแปรทเกยวของเหลานนสงผลตอสมรรถนะดานพลงงานอยางมนยสาคญ
2.4 ชบง EnPIs ทเหมาะสมโดยปจจยสาคญในการพจารณา คอขอมลของผใชงานและความสามารถในการวดสมรรถนะดานพลงงานในรปของปรมาณและแสดงจานวนได รปแบบหลกของ EnPI มดงน
• คาดานพลงงาน (energy value)• อตราสวน (ratio) ซงไดมาจากคาการวด เชน ประสทธภาพพลงงาน• โมเดลทางสถต (statistical model) เชน สมการถดถอยเชงเสนและไมเชงเสน• โมเดลเชงวศวกรรมศาสตร (engineering based model)
โดยตองจดทาเปนเอกสารและลงนามโดย EnMR และบนทกในแบบฟอรม FM-10 การบงช EnPIs และ EnB
2.5 จดทาขอมลฐานดานพลงงาน (EnBs) ทมความเชอมโยงและมความสมพนธกบ EnPIs ในแตละขอบเขต เพอใชในการเปรยบเทยบระหวาง EnB กบ EnPI ในชวงเวลาของการรายงานผล โดยมวตถประสงคในการวดความกาวหนาของวตถประสงคและเปาหมายดานพลงงาน และสมรรถนะดานพลงงานทเปลยนแปลงไป
inner 50001new ( 3)1-12.indd 4inner 50001new ( 3)1-12.indd 4 20/7/2560 14:55:5720/7/2560 14:55:57
×.3-5
×
õćÙñîüÖ ×.3 êĆüĂ÷ŠćÜ øąđïĊ÷ïðäĉïĆêĉÜćî “đøČęĂÜÖćøüćÜĒñîĒúąìïìüîéšćîóúĆÜÜćî”
ÙŠĎöČĂóĆçîćĒúąÿŠÜđÿøĉö øąïïÖćøÝĆéÖćøóúĆÜÜćîöćêøåćîÿćÖú (ISO 50001)
ÿĞćĀøĆïēøÜÜćîÙüïÙčöĒúąĂćÙćøÙüïÙčö
ïøĉþĆì ÿŠÜđÿøĉö ISO 50001 ÝĞćÖĆé øĀĆÿđĂÖÿćø ìïìüîÙøĆĚÜìĊę üĆîìĊęïĆÜÙĆïĔßš ĀîšćìĊęPM-MR-004 0 8/5/2016 5/6
øąđïĊ÷ïðäĉïĆêĉÜćî đøČęĂÜÖćøüćÜĒñîĒúąìïìüîéšćîóúĆÜÜćî
2.6 ךĂöĎúóúĆÜÜćîĒúąêĆüĒðøìĊęđÖĊę÷üךĂÜēé÷ðÖêĉđÖĘïךĂöĎúÝćÖÖćøÝéöĉđêĂøŤ ĀøČĂöĉđêĂøŤ÷ŠĂ÷ øüöëċÜÖćøĔßšÖćøüĆéÝćÖöĉđêĂøŤßĆęüÙøćü ĀøČĂÝćÖÖćøüĆéßĆęü×èą ëšćךĂöĎúĕöŠÙøïëšüîĂćÝóĉÝćøèćêĉéêĆĚÜöĉđêĂøŤĀøČĂøąïïÖćøđòŜćøąüĆÜđóĉęöđêĉö ĔîÖøèĊìĊęĔßšÙŠćÝćÖÖćøðøąöćèÖćøöćĔßšĔîÖćøÙĞćîüè EnPIs ÿööêĉåćîĒúąüĉíĊÖćøìĊęĔßšĔîÖćøÙĞćîüèêšĂÜĒÿéÜđðŨîđĂÖÿćøéšü÷
2.7 ĂÜÙŤÖøêšĂÜüĆéÙŠćóúĆÜÜćîĒúąêĆüĒðøìĊęđÖĊę÷üךĂÜìĊęÝĞćđðŨîĔîÖćøÙĞćîüèÙŠć EnPI Ēúą EnB ÖćøüĆéÿćöćøëéĞćđîĉîÖćøĂ÷ŠćÜĂ÷ŠćÜĔéĕéšĒÖŠ ÖćøüĆéĒïïßĆęü×èą (ĔßšđÙøČęĂÜöČĂüĆéĒïïđÙúČęĂîìĊęĀøČĂĒïïóÖóć) ĔßšÖćøüĆéĒïïßĆęüÙøćü (ĔßšđÙøČęĂÜïĆîìċÖÖćøĔßšóúĆÜÜćî) ĀøČĂÖćøüĆéĒïïêŠĂđîČęĂÜ (ĔߚךĂöĎúÝćÖøąïïÙüïÙčö đߊî SCADA ĀøČĂ DAHS) ÖćøüĆéÙŠćÖćøĔßšóúĆÜÜćîĒúąêĆüĒðøìĊęđÖĊę÷üךĂÜêšĂÜüĆéĔîߊüÜđüúćĒúąÙüćöëĊęĔîÖćøüĆéđéĊ÷üÖĆî
2.8 ïøĉþĆìÝąìĞćÖćøðøĆïךĂöĎúåćîóúĆÜÜćîĔîÖøèĊêŠćÜ ė éĆÜîĊĚ - EnPIs ðŦÝÝčïĆîĕöŠÿąìšĂîêŠĂúĆÖþèąÖćøĔßšĒúąðøĉöćèÖćøĔßšóúĆÜÜćî×ĂÜĂÜÙŤÖøĂĊÖêŠĂĕð - öĊÖćøđðúĊę÷îĒðúÜìĊęÿĞćÙĆâĔîÖøąïüîÖćø øĎðĒïïÖćøðäĉïĆêĉÜćî ĀøČĂøąïïóúĆÜÜćî
2.9 ÝĆéđÖĘïđĂÖÿćøךĂöĎúåćîóúĆÜÜćîĕüšđðŨîïĆîìċÖ 2.10 ìĞćÖćøêøüÝüĆéךĂöĎú×ĂÜ EnPIs êćöߊüÜđüúćìĊęÖĞćĀîéĔîĒñîđòŜćêĉéêćö êøüÝüĆé ĒúąüĉđÙøćąĀŤēé÷
îĞćöćđðøĊ÷ïđìĊ÷ïÖĆïךĂöĎúåćîóúĆÜÜćîêćöÙüćöđĀöćąÿöĒúąÝĆéìĞćđðŨîïĆîìċÖĕüš
×ĆĚîêĂîìĊę 3 ÖćøÖĞćĀîéüĆêëčðøąÿÜÙŤ đðŜćĀöć÷ ĒúąĒñîðäĉïĆêĉéšćîÖćøÝĆéÖćøóúĆÜÜćî ñĎšøĆïñĉéßĂï : EnMR ĒúąìĊöÝĆéÖćøóúĆÜÜćî
3.1 óĉÝćøèćÖĞćĀîéüĆêëčðøąÿÜÙŤĒúąđðŜćĀöć÷êćö EnPIs ĀúĆÖ×ĂÜĂÜÙŤÖø ēé÷êĆĚÜđðŨî % ×ĂÜðøąöćèÖćøĔßšóúĆÜÜćîìĆĚÜĀöé ĀøČĂêćöÙüćöđךîךî×ĂÜÖćøĔßšóúĆÜÜćîêŠĂñúñúĉê (SEC) ìĊęêšĂÜÖćøĔĀšúéúÜ (ĔîìčÖøąéĆïÖćøñúĉêđìĊ÷ïÝćÖךĂöĎúåćîéšćîóúĆÜÜćî×ĂÜðŘìĊęñŠćîöć)
3.2 óĉÝćøèćÖĞćĀîéüĆêëčðøąÿÜÙŤĒúąđðŜćĀöć÷êćö EnPIs ÷ŠĂ÷×ĂÜÖøąïüîÖćø Ēúą×ĂÜđÙøČęĂÜÝĆÖøĂčðÖøèŤìĊęöĊîĆ÷ÿĞćÙĆâìĊęöĊēĂÖćÿĔîÖćøðøĆïðøčÜÿöøøëîąéšćîóúĆÜÜćî (éĎÝćÖÖćøìïìüîéšćîóúĆÜÜćî)
3.3 ÝĆéìĞćüĆêëčðøąÿÜÙŤĒúąđðŜćĀöć÷éšćîóúĆÜÜćîđðŨîđĂÖÿćøĒúąúÜîćöēé÷ MD ĔîĒïïôĂøŤö FM-11 üĆêëčðøąÿÜÙŤĒúąđðŜćĀöć÷éšćîóúĆÜÜćî
3.4 óĉÝćøèćÖĞćĀîéöćêøÖćøĂîčøĆÖþŤóúĆÜÜćîĔĀšÿĂéÙúšĂÜÖĆïúĆÖþèąÖćøĔßšóúĆÜÜćîìĊęöĊîĆ÷ÿĞćÙĆâìĊęöĊēĂÖćÿĔîÖćøðøĆïðøčÜìĊęðøąđöĉîĕüšĔîךà 1.11 ĒúąüĆêëčðøąÿÜÙŤĒúąđðŜćĀöć÷éšćîóúĆÜÜćî (ĂćÝđßĉâĀîŠü÷ÜćîĂČęîìĊęđÖĊę÷üךĂÜđךćøŠüöĔîÖćøÖĞćĀîéöćêøÖćøéšü÷ đóČęĂđÿîĂĒîüÙĉéĒúąìĆýîąêŠćÜ ė)
3.5 óĉÝćøèćüŠćöćêøÖćøìĊęÖĞćĀîéñĉéÖãĀöć÷ĀøČĂךĂÖĞćĀîéĂČęî ė ĀøČĂĕöŠ ĀćÖñĉéÖãĀöć÷ĀøČĂךĂÖĞćĀîéĂČęî ė ĔĀšóĉÝćøèćêĆéöćêøÖćøîĆĚîĂĂÖ
3.6 ÝĆéìĞćđĂÖÿćøĒÿéÜøć÷úąđĂĊ÷éüĉíĊÖćøìĊęĔßšĔîÖćøðøĆïðøčÜÿöøøëîąéšćîóúĆÜÜćî ìĞćÖćøÙĞćîüèĀøČĂðøąđöĉîñúðøąĀ÷Ćé ÝĞćîüîđÜĉîúÜìčî øą÷ąđüúćÙČîìčî øüöìĆĚÜüĉíĊÖćøìüîÿĂïñú×ĂÜÖćøðäĉïĆêĉ×ĂÜĒêŠúąöćêøÖćø ĒúąÿŠÜĔĀš EnMR úÜîćöøĆïøĂÜ (ĂćÝêšĂÜöĊÖćøĔßšđÙøČęĂÜöČĂĔîÖćøêøüÝüĆéĒúąÖćøÙĞćîüèĔîđßĉÜüĉýüÖøøöêćöÙüćöđĀöćąÿö)
3.7 ìĞćÖćøðøąđöĉîĒúąÙĆéđúČĂÖĒêŠúąöćêøÖćøēé÷öĊĀĆüךĂĔîÖćøóĉÝćøèćéĆÜîĊĚ
inner 50001new ( 3)1-12.indd 5inner 50001new ( 3)1-12.indd 5 24/7/2560 12:38:4624/7/2560 12:38:46
×.3-6
×
õćÙñîüÖ ×.3 êĆüĂ÷ŠćÜ øąđïĊ÷ïðäĉïĆêĉÜćî “đøČęĂÜÖćøüćÜĒñîĒúąìïìüîéšćîóúĆÜÜćî”
ÙŠĎöČĂóĆçîćĒúąÿŠÜđÿøĉöøąïïÖćøÝĆéÖćøóúĆÜÜćîöćêøåćîÿćÖú (ISO 50001)
ÿĞćĀøĆïēøÜÜćîÙüïÙčöĒúąĂćÙćøÙüïÙčö
ïøĉþĆì ÿŠÜđÿøĉö ISO 50001 ÝĞćÖĆé øĀĆÿđĂÖÿćø ìïìüîÙøĆĚÜìĊę üĆîìĊęïĆÜÙĆïĔßš ĀîšćìĊęPM-MR-004 0 8/5/2016 6/6
øąđïĊ÷ïðäĉïĆêĉÜćî đøČęĂÜÖćøüćÜĒñîĒúąìïìüîéšćîóúĆÜÜćî
ĀĆüךĂóĉÝćøèć øąéĆïÙąĒîî 4 øąéĆïÙąĒîî 3 øąéĆïÙąĒîî 2 øąéĆïÙąĒîî 1 Ùüćö÷ćÖÜŠć÷ĔîđßĉÜđìÙîĉÙ ĀøČĂÖćøðøĆïđðúĊę÷îđìÙēîēú÷Ċ
ÜŠć÷ ðćîÖúćÜ ÷ćÖ ÷ćÖìĊęÿčé
ÝĞćîüîđÜĉîúÜìčî (ïćì) îšĂ÷ÖüŠć 100,000 100,001 – 200,000 200,001 – 500,000 öćÖÖüŠć 500,000 ñúðøąĀ÷Ćé (ïćì/ðŘ) 250,000 ×ċĚîĕð 200,001 – 250,000 100,000 – 250,000 îšĂ÷ÖüŠć 100,000 øą÷ąđüúćÙČîìčî (ðŘ) îšĂ÷ÖüŠć 1 ðŘ 1-2 ðŘ 2-3 ðŘ öćÖÖüŠć 3 ðŘ ñúÖøąìïêŠĂÖćøñúĉêĀøČĂÖćøïøĉÖćø (% ÙüćöđÿĊę÷Ü)
îšĂ÷ (0 %) ðćîÖúćÜ (1-25%) öćÖ (25-50%) öćÖÖüŠć 50%
ñúÖøąìïéšćîĂćßĊüĂîćöĆ÷ĒúąÙüćöðúĂéõĆ÷ (% ÙüćöđÿĊę÷Ü)
îšĂ÷ (0 %) ðćîÖúćÜ (1-25%) öćÖ (25-50%) öćÖÖüŠć 50%
3.8 ĔĀšÙąĒîî×ĂÜĒêŠúąöćêøÖćøêćöĀĆüךĂÖćøóĉÝćøèćĔîĔïÿøčðÙąĒîîÖćøÙĆéđúČĂÖöćêøÖćøĂîčøĆÖþŤóúĆÜÜćîĒúąÿøčðñúÖćøÙĆéđúČĂÖöćêøÖćø ēé÷Ă÷ŠćÜîšĂ÷öćêøÖćøìĊęĕéšÙąĒîîđðŨîĂĆîéĆï 1 ÝąêšĂÜëĎÖîĞćĕðéĞćđîĉîÖćø
3.9 EnMR úÜîćöĔïÿøčðÙąĒîîÖćøÙĆéđúČĂÖöćêøÖćøĂîčøĆÖþŤóúĆÜÜćîĒúąÿŠÜĔĀš MD úÜîćöĂîčöĆêĉÖćøéĞćđîĉîÖćøêćööćêøÖćøìĊęÿøčð ïĆîìċÖĔîĒïïôĂøŤö FM-12 ñúÖćøÙĆéđúČĂÖöćêøÖćøĂîčøĆÖþŤóúĆÜÜćî
3.10 ÝĆéìĞćĒñîðäĉïĆêĉ×ĂÜĒêŠúąöćêøÖćøđðŨîđĂÖÿćøóøšĂöìĆĚÜÖĞćĀîéüĆêëčðøąÿÜÙŤĒúąđðŜćĀöć÷ĔîĒñîðäĉïĆêĉĔĀšßĆéđÝî ĒúąĔĀš EnMR úÜîćöĂîčöĆêĉĒñîðäĉïĆêĉ ĔîĒïïôĂøŤö FM-13 ĒñîÖćøðäĉïĆêĉÜćî
3.11 ßĊĚĒÝÜĒúąÿĞćđîćĒñîðäĉïĆêĉĔĀšĀîŠü÷ÜćîìĊęđÖĊę÷üךĂÜĕðéĞćđîĉîÖćø 3.12 ðøąßčöêĉéêćöÙüćöÙČïĀîšć×ĂÜĒñîðäĉïĆêĉìčÖ ė 3 đéČĂî êćöĒñîđòŜćêĉéêćö êøüÝüĆé ĒúąüĉđÙøćąĀŤ 3.13 EnPIs üĆêëčðøąÿÜÙŤ đðŜćĀöć÷ öćêøÖćøĒúąĒñîðäĉïĆêĉéšćîÖćøÝĆéÖćøóúĆÜÜćî ÙüøêĉéðøąÖćýĔĀš
óîĆÖÜćîøĆïìøćïēé÷ìĆęüÖĆî
6. ÖćøÝĆéđÖĘïïĆîìċÖ
øć÷ßČęĂïĆîìċÖ Ăć÷čÖćøÝĆéđÖĘï ñĎšøĆïñĉéßĂï ñú×ĂÜÖćøìïìüîéšćîóúĆÜÜćî 2 ðŘ EnMRךĂöĎúåćîóúĆÜÜćî 2 ðŘ EnMRñúÖćøìïìüîĒúąđðøĊ÷ïđìĊ÷ïÙŠć EnPI ÖĆïךĂöĎúåćîéšćîóúĆÜÜćî 2 ðŘ EnMR ĔïÿøčðÙąĒîîÙĆéđúČĂÖöćêøÖćøĂîčøĆÖþŤóúĆÜÜćî 2 ðŘ EnMRĒñîðäĉïĆêĉ ĒúąđĂÖÿćøĒÿéÜøć÷úąđĂĊ÷éüĉíĊÖćøìĊęĔßšĔîÖćøðøĆïðøčÜÿöøøëîąéšćîóúĆÜÜćî ìĞćÖćøÙĞćîüèĀøČĂðøąđöĉîñúðøąĀ÷Ćé ÝĞćîüîđÜĉîúÜìčî øą÷ąđüúćÙČîìčî øüöìĆĚÜüĉíĊÖćøìüîÿĂïñú×ĂÜÖćøðäĉïĆêĉ×ĂÜĒêŠúąöćêøÖćø
2 ðŘ EnMR
inner 50001new ( 3)1-12.indd 6inner 50001new ( 3)1-12.indd 6 24/7/2560 12:38:4624/7/2560 12:38:46
ค.1-1
ค
ภาคผนวก ค.1 ตวอยาง ระเบยบปฏบตงาน “เรองการฝกอบรมความรในการปฏบตงาน (OJT)”
คมอพฒนาและสงเสรม ระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคม
บรษท สงเสรม ISO 50001 จากด
ระเบยบปฏบตงาน (Procedure) เรอง : การฝกอบรมความรในการปฏบตงาน (OJT)
หมายเลขเอกสาร PM-HR-001
ทบทวนครงท 0 วนทบงคบใช 8/5/2017
อนมตโดย_________________________ EnMR
บนทกการแกไข
แกไขครงท รายละเอยดการแกไข วนทบงคบใช 0 จดทาเพอเรมใชในระบบ ISO 50001:2011 8/5/2017
ภาคผนวก ค.1 ตวอยาง ระเบยบปฏบตงาน “เรองการฝกอบรมความรในการปฏบตงาน (OJT)”
inner 50001new ( 1)1-12.indd 1inner 50001new ( 1)1-12.indd 1 20/7/2560 14:59:3720/7/2560 14:59:37
ค.1-2
ค
ภาคผนวก ค.1 ตวอยาง ระเบยบปฏบตงาน “เรองการฝกอบรมความรในการปฏบตงาน (OJT)”
คมอพฒนาและสงเสรมระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคม
บรษท สงเสรม ISO 50001 จากด รหสเอกสาร ทบทวนครงท วนทบงคบใช หนาทPM-HR-001 0 8/5/2017 2/2
ระเบยบปฏบตงาน เรองการฝกอบรมความรในการปฏบตงาน (OJT) 1. วตถประสงค
เพอใชเปนระบบงานในการฝกอบรมบคลากรททางานใหองคกรหรอในนามขององคกรใหมความร ความสามารถในการปฏบตงานในระบบการจดการพลงงานไดอยางมประสทธผล รวมถงสามารถสรางความตระหนกในการอนรกษพลงงานใหแกพนกงาน
2. ขอกาหนดมาตรฐาน ISO 50001:2011ขอท 4.5.2 ความสามารถ การฝกอบรม และความตระหนก
3. ขอบเขตครอบคลมการฝกอบรมหรอวธการอนใดทเหมาะสมใหกบบคลากรททางานใหองคกรหรอในนามขององคกรทเกยวของกบลกษณะการใชพลงงานทมนยสาคญ (SEU) และทเกยวของกบการดาเนนงานในระบบการจดการพลงงาน
4. คาจากดความOJT (On the Job Training) หมายถง การสอนงานเพอใหสามารถปฏบตงานทมอบหมายได
5. ระเบยบปฏบตงานขนตอนท 1 ผรบผดชอบ : EnMR และผจดการแผนกตาง ๆ1.1 EnMR และผจดการแผนกตาง ๆ รวมกนกาหนดหวขอ Training Needs ของบคลากรททางานใหองคกร
หรอในนามขององคกรซงเกยวของกบลกษณะการใชพลงงานทมนยสาคญและทเกยวของกบการดาเนนงานในระบบการจดการพลงงาน
1.2 สรป Training Needs ทงหมดสงใหเจาหนาทแผนกบคคล ขนตอนท 2 ผรบผดชอบ : เจาหนาทแผนกบคคล 2.1 จดพมพหวขอ Training Needs ของแตละตาแหนงงานลงในใบ Job Description (FM-HR-001) 2.2 สงใบ Job Description ทระบ Training Needs แลวใหผบงคบบญชาของตาแหนงงานนนลงนามอนมต 2.3 เมอมพนกงานเขาใหมหรอเปลยนแปลงหนวยงาน ใหเจาหนาทแผนกบคคลจดสงแบบฟอรมประเมน
การอบรมความรในการปฏบตงาน (FM-HR-002) ใหกบผบงคบบญชาของพนกงานในตาแหนงงานนนๆ โดยระบชอของพนกงานทตองรบการ อบรมลงในเอกสารทงสองดวย
ขนตอนท 3 ผรบผดชอบ : ผบงคบบญชา 3.1 ทาการอบรมพนกงานใตบงคบบญชาตามหวขอ Training Needs ทกาหนด 3.2 ทาการประเมนการอบรม (หากไมผานใหผบงคบบญชากาหนดวธการดาเนนการตามความ เหมาะสม เชน
ขออบรมซาหรอ ขอไมรบพนกงานทางานในตาแหนงงานนเนองจากไมเหมาะสม) 3.3 สงแบบฟอรมประเมนอบรมความรในการปฏบตงานทดาเนนการเสรจสนแลว ใหกบเจาหนาท HR ขนตอนท 4 ผรบผดชอบ : เจาหนาทแผนกบคคล 4.1 จดเกบแบบฟอรมประเมนการอบรมความรในการปฏบตงานทดาเนนการเสรจสนแลว ในแฟมประวต
ของพนกงานทไดรบการอบรม
6. การจดเกบบนทกรายชอบนทก อายการจดเกบ ผรบผดชอบ
Job Description (FM-HR-001) จนกวาจะมการเปลยนแปลง เจาหนาทแผนกบคคล แบบฟอรมประเมนการอบรมความรในการปฏบตงาน (FM-HR-002)
ตลอดการดารงสถานภาพการเปนพนกงานของบรษท
เจาหนาทแผนกบคคล
inner 50001new ( 1)1-12.indd 2inner 50001new ( 1)1-12.indd 2 20/7/2560 14:59:3820/7/2560 14:59:38
ค.2-1
ค
ภาคผนวก ค.2 ตวอยาง ระเบยบปฏบตงาน “เรองการสอสาร”
คมอพฒนาและสงเสรม ระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคม
บรษท สงเสรม ISO 50001 จากด
ระเบยบปฏบตงาน (Procedure) เรอง : การสอสาร
หมายเลขเอกสาร PM-MR-005 ทบทวนครงท 0 วนทบงคบใช 8/5/2017
อนมตโดย_________________________ EnMR
บนทกการแกไข แกไขครงท รายละเอยดการแกไข วนทบงคบใช
0 จดทาเพอเรมใชในระบบ ISO 50001:2011 8/5/2017
ภาคผนวก ค.2 ตวอยาง ระเบยบปฏบตงาน “เรองการสอสาร”
inner 50001new ( 2)1-12.indd 1inner 50001new ( 2)1-12.indd 1 20/7/2560 15:01:2520/7/2560 15:01:25
ค.2-2
ค
ภาคผนวก ค.2 ตวอยาง ระเบยบปฏบตงาน “เรองการสอสาร”
คมอพฒนาและสงเสรมระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคม
บรษท สงเสรม ISO 50001 จากด รหสเอกสาร ทบทวนครงท วนทบงคบใช หนาทPM-MR-005 0 8/5/2017 2/3
ระเบยบปฏบตงาน เรองการสอสาร 1. วตถประสงค
เพอใชเปนระบบงานและแนวทางปฏบตในการสอสารเกยวกบสมรรถนะดานพลงงานและระบบการจดการพลงงานทงภายในและภายนอกองคกร
2. ขอกาหนดมาตรฐาน ISO 50001:2011ขอ 4.5.3 การสอสาร
3. ขอบเขตครอบคลมการการตดตอสอสารเกยวกบสมรรถนะดานพลงงานและระบบการจดการพลงงานทงภายในและภายนอกองคกร
4. คาจากดความการสอสารหมายถง การรบเขาและสงออกของขาวสาร ขอมลเพอการตดตอและประสานงาน การกระจายขาวสาร ขอมลระหวางบคคลหรอหนวยงาน หรอเพอใหเกดประสทธผลในการดาเนนงานตางๆ- การสอสารภายใน หมายถง การประชม การฝกอบรม การตดประกาศภายใน จดหมายภายใน ขาวสารตาง ๆ
การรบขอคดเหนหรอขอเสนอแนะจากบคคลทปฏบตงานใหองคกรหรอในนามองคกร ปายประชาสมพนธดานพลงงาน เชน ปายนโยบายพลงงาน ปายรณรงคการประหยดพลงงาน เปนตน
- การส อสารภายนอก หมายถง การรายงานท เปนลายลกษณ อกษร ส งตพมพ ส อการโฆษณา การประชาสมพนธ การสงขาวสารโดยผาน Internet โทรศพท FAX ไปรษณย หรอ Social Media ตาง ๆ ซงเผยแพรไปยงหนวยงานหรอบคคลภายนอกองคกร รวมทงการรบขอคดเหนหรอขอเสนอแนะ จากบคคลภายนอกองคกร หมายเหต : หนวยงานหรอบคคลภายนอก ไดแก ลกคา ผสงมอบ หนวยงานราชการ ผเยยมชมบรษท และผรบเหมาจากภายนอก เปนตน
5. ระเบยบปฏบตงาน5.1 การสอสารภายในองคกร
บรษทฯมการดาเนนการตดตอสอสารภายในองคกรเกยวกบสมรรถนะดานพลงงานและระบบการจดการพลงงานผานรปแบบตางๆ เชน การฝกอบรม การตดประกาศ การประชาสมพนธ การแจกจายเอกสาร เปนตน ตามความเหมาะสม ดงน
หวขอการสอสาร แนวทางการปฏบต ระดบการสอสาร 1. นโยบาย วตถประสงค เปาหมาย
แผนปฏบตดานพลงงาน แผนงานการฝกอบรมและกจกรรมในการส ง เส รมการอน รกษพล งงานรวมถง EnPIs ตางๆ
2. การสรางความตระหนกในการอนรกษพลงงาน
- EnMR และทมจดการพลงงานจะ เปน ผประชาสมพนธ ใหพนกงานรบทราบโดยทวกน โดยการขนปายหรอตดบอรดประชาสมพนธ
- EnMR, ทมจดการพลงงานและแผนกฝกอบรมจะเปนผรบผดชอบในการฝกอบรม การฉายวดทศนจดทาหรอจดหาสอสงพมพ หรอจดบอรดประชาสมพนธใหพนกงานเกดความตระหนกทดในการอนรกษพลงงาน
พนกงานทกระดบ
พนกงานทกระดบ
inner 50001new ( 2)1-12.indd 2inner 50001new ( 2)1-12.indd 2 20/7/2560 15:01:2720/7/2560 15:01:27
Ù.2-3
Ù
õćÙñîüÖ Ù.2 êĆüĂ÷ŠćÜ øąđïĊ÷ïðäĉïĆêĉÜćî “đøČęĂÜÖćøÿČęĂÿćø”
ÙŠĎöČĂóĆçîćĒúąÿŠÜđÿøĉö øąïïÖćøÝĆéÖćøóúĆÜÜćîöćêøåćîÿćÖú (ISO 50001)
ÿĞćĀøĆïēøÜÜćîÙüïÙčöĒúąĂćÙćøÙüïÙčö
ĀĆüךĂÖćøÿČęĂÿćø ĒîüìćÜÖćøðäĉïĆêĉ øąéĆïÖćøÿČęĂÿćø 3 . đ Ă Ö ÿ ć ø Ĕ î ø ą ï ï Ö ć ø ÝĆ é
ÖćøóúĆÜÜćî
4. ׊ćüÿćøìĊęđÖĊę÷üÖĆïøąïïÖćøÝĆéÖćøóúĆ ÜÜćîĒúąÖćøĂîčøĆÖþŤóúĆÜÜćî
5. ÖãĀöć÷Ēúą×šĂÖĞćĀîéĂČęî ėéšćîóúĆÜÜćî
6. ñúÖćøêøüÝðøąđöĉîøąïïÖćøÝĆéÖćøóúĆÜÜćî
7. ךĂÙĉé đĀĘîĀøČĂךà đÿîĂĒîąĔîÖćøðøĆïðøčÜ
- EnMR ĒúąĀĆüĀîšćĀîŠü÷ÜćîêŠćÜ ė ÝąđðŨî ñĎšòřÖĂïøöĔĀšóîĆÖÜćîìĊęÙüïÙčöúĆÖþèąÖćøĔßšóúĆÜÜćîìĊęöĊîĆ÷ÿĞćÙĆâĒúąóîĆÖÜćîđÖĊę÷üךĂÜÖĆïÖćøéĞćđîĉîÜćîĔîøąïïÖćøÝĆéÖćøóúĆÜÜćîĕéšøĆïìøćïëċÜđĂÖÿćøìĊę đÖĊę÷üךĂÜ đߊî Procedure Work Instruction Form Supporting Document đĂÖÿćøõć÷îĂÖêŠćÜė - ìĊöÝĆéÖćøóúĆÜÜćîÝąđðŨîñĎšêĉéðøąÖćýđóČęĂðøąßćÿĆöóĆîíŤĔĀšóîĆÖÜćîĕéšøĆïìøćï׊ćüÿćøēé÷ìĆęüÖĆî - EnMR ÝąđðŨîñĎšÝĆéĀćĒúąìïìüî êúĂéÝîßĊĚĒÝÜñĎšđÖĊę÷üךĂÜĔĀšøĆïìøćïđóČęĂðäĉïĆêĉ
- EnMR ĒúąìĊ öÝĆ éÖć øóúĆ Ü Ü ćîÝą đðŨîñĎšðøąßćÿĆöóĆîíŤñúÖćøêøüÝðøąđöĉîøąïïÖćøÝĆéÖćøóúĆÜÜćîēé÷Öćøêĉé Board ĔĀšøĆïìøćï - ĔßšÖúŠĂÜøĆïךĂđÿîĂĒîą ēé÷ EnMR ĒúąìĊöÝĆéÖćøóúĆÜÜćîÝąøüïøüöךĂđÿîĂĒîąöćóĉÝćøèćìčÖđéČĂîđóČęĂÙĆéđúČĂÖךĂđÿîĂĒîąĕðéĞćđîĉîÖćøðäĉïĆêĉêŠĂĕð
óîĆÖÜćîìĊęđÖĊę÷üךĂÜøüöëċÜñĎšìĊęðäĉïĆêĉÜćîĔîîćöïøĉþĆì
óîĆÖÜćîìčÖøąéĆï
ĀĆüĀîšćĀîŠü÷ÜćîĒúąñĎšđÖĊę÷üךĂÜøüöëċÜñĎšìĊęðäĉïĆêĉÜćîĔîîćöïøĉþĆì óîĆÖÜćîìčÖøąéĆï
óîĆÖÜćîìčÖøąéĆïøüöëċÜñĎšìĊęðäĉïĆêĉÜćîĔîîćöïøĉþĆì
5.2 ÖćøÿČęĂÿćøĕð÷ĆÜõć÷îĂÖĂÜÙŤÖø ÖćøÿČęĂÿćøĔîđøČęĂÜÿöøøëîąéšćîóúĆÜÜćîĒúąøąïïÖćøÝĆéÖćøóúĆÜÜćîĕð÷ĆÜõć÷îĂÖĂÜÙŤÖø đߊî îē÷ïć÷ üĆêëčðøąÿÜÙŤĒúąđðŜćĀöć÷éšćîóúĆÜÜćî EnPIs đĂÖÿćøĔîøąïïÖćøÝĆéÖćøóúĆÜÜćî×ĂÜïøĉþĆìĄøüöìĆĚÜÖćøðøąÿćîÜćîÖĆïĀîŠü÷ÜćîĀîŠü÷ÜćîõćÙøĆåĀøČĂđĂÖßîđóČęĂøŠüööČĂÖĆîĔîÖćøìĞćÖĉÝÖøøöéšćîÖćøĂîčøĆÖþŤóúĆÜÜćîêŠćÜ ė ÝąêšĂÜĕéšøĆïÖćøêĆéÿĉîĔÝĔĀšöĊÖćøÿČęĂÿćøĔîđøČęĂÜéĆÜÖúŠćüÝćÖñĎšïøĉĀćøøąéĆïÿĎÜĀøČĂ EnMR ĒúąÝĆéđÖĘïïĆîìċÖÖćøêĆéÿĉîĔÝîĊĚĕüš ĒúąÝąêšĂÜÖĞćĀîéüĉíĊÖćøÿĞćĀøĆïÖćøÿČęĂÿćøõć÷îĂÖîĊĚĕüšĂ÷ŠćÜßĆéđÝî
6. ÖćøÝĆéđÖĘïïĆîìċÖ
đĂÖÿćø Ăć÷čÖćøÝĆéđÖĘï ñĎšøĆïñĉéßĂï ïĆîìċÖÖćøêĆéÿĉîĔÝĔĀšöĊÖćøÿČęĂÿćøĔîđøČęĂÜÿöøøëîąéšćîóúĆÜÜćîĒúąøąïïÖćøÝĆéÖćøóúĆÜÜćîĕð÷ĆÜõć÷îĂÖĂÜÙŤÖø 2 ðŘ EnMR
inner 50001new ( 2)1-4.indd 3inner 50001new ( 2)1-4.indd 3 22/7/2560 12:20:5122/7/2560 12:20:51
บรษท สงเสรม ISO 50001 จากด รหสเอกสาร ทบทวนครงท วนทบงคบใช หนาทPM-MR-005 0 8/5/2017 3/3
ระเบยบปฏบตงาน เรองการสอสาร
ค.3-1
ค
ภาคผนวก ค.3 ตวอยาง ระเบยบปฏบตงาน “เรองการควบคมเอกสาร”
คมอพฒนาและสงเสรม ระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคม
บรษท สงเสรม ISO 50001 จากด
ระเบยบปฏบตงาน (Procedure) เรอง : การควบคมเอกสาร หมายเลขเอกสาร PM-MR-001
ทบทวนครงท 0 วนทบงคบใช 8/5/2017
อนมตโดย_________________________ EnMR
บนทกการแกไข แกไขครงท รายละเอยดการแกไข วนทบงคบใช
0 จดทาเพอเรมใชในระบบ ISO 50001:2011 8/5/2017
ภาคผนวก ค.3 ตวอยาง ระเบยบปฏบตงาน “เรองการควบคมเอกสาร”
inner 50001new ( 3)1-3.indd 1inner 50001new ( 3)1-3.indd 1 20/7/2560 15:03:3520/7/2560 15:03:35
ค.3-2
ค
ภาคผนวก ค.3 ตวอยาง ระเบยบปฏบตงาน “เรองการควบคมเอกสาร”
คมอพฒนาและสงเสรมระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคม
บรษท สงเสรม ISO 50001 จากด รหสเอกสาร ทบทวนครงท วนทบงคบใช หนาทPM-MR-001 0 8/5/2017 2/3
ระเบยบปฏบตงาน เรองการควบคมเอกสาร 1. วตถประสงค
เพอใชเปนระบบงานในการจดทา การแกไขปรบปรง การอนมต การเกบรกษาและการแจกจายเอกสารในระบบการจดการพลงงาน
2. ขอกาหนดมาตรฐาน ISO 50001:2011ขอท 4.5.4.2 การควบคมเอกสาร
3. ขอบเขตครอบคลมการควบคมเอกสารคมอการจดการพลงงาน ระเบยบปฏบตงาน วธปฏบตงาน แบบฟอรม เอกสารสนบสนน และเอกสารภายนอกทในการวางแผนและดาเนนงานในระบบการจดการพลงงาน
4. คาจากดความ-
5. ระเบยบปฏบตงานขนตอนท 1 ผรบผดชอบ : EnMR1.1 EnMR กาหนดใหมการจดทาเอกสารทเกยวของกบมาตรฐานระบบการจดการพลงงาน ISO 50001 และตาม
ความจาเปนของบรษทฯ
ขนตอนท 2 ผรบผดชอบ : ผขอจดทาเอกสารใหมหรอผขอแกไขเอกสาร 2.1 จดทาหรอแกไขเอกสารในระบบการจดการพลงงานในลกษณะเปนแบบราง 2.2 เขยนใบคารองขอดาเนนการกบเอกสาร (FM-MR-001) พรอมสง File แบบรางเอกสารทขอจดทาหรอแกไข 2.3 สงผานหวหนาหนวยงานให EnMR เพอพจารณาอนมตใบคารองฯ
ขนตอนท 3 ผรบผดชอบ : MR 3.1 พจารณาแบบรางเอกสารทขอจดทาหรอแกไข และลงนามอนมตใบคารองฯ พรอมกบสงใหเจาหนา ท
ควบคมเอกสาร (DC)
ขนตอนท 4 ผรบผดชอบ : เจาหนาท DC 4.1 ดาเนนการจดทาหรอแกไขเอกสารตนฉบบตามวธปฏบตงานเรอง วธการจดทาเอกสาร (WI-MR-001) 4.2 ตรวจทานความถกตองของตนฉบบ แลวสงเอกสารตนฉบบใหผมอานาจลงนามอนมตตาม ประเภทเอกสาร
(ยกเวนแบบฟอรมไมตองลงนามอนมต) - คมอคณภาพ ให MD เปนผลงนาม - ระเบยบปฏบตงาน วธปฏบตงาน และเอกสารสนบสนน ให EnMR ลงนาม
ขนตอนท 5 ผรบผดชอบ : ผมอานาจลงนามอนมตเอกสาร 5.1 ผมอานาจพจารณาลงนามอนมตเอกสารตนฉบบ และสงคนเจาหนาท DC
ขนตอนท 6 ผรบผดชอบ : เจาหนาท DC 6.1 จดทาสาเนาเอกสารใหผเกยวของ โดยประทบตรา “เอกสารควบคมสาเนา” และ “สาเนาฉบบท”
บนเอกสาร (ยกเวนแบบฟอรมไมตองประทบ) 6.2 จดเกบเอกสารตนฉบบเขาแฟม
ขนตอนท 7 ผรบผดชอบ : ผรบเอกสาร 7.1 ลงนามรบเอกสารในบนทกประวตการรบจายเอกสาร (FM-MR-002)
inner 50001new ( 3)1-3.indd 2inner 50001new ( 3)1-3.indd 2 20/7/2560 15:03:3720/7/2560 15:03:37
ค.3-3
ค
ภาคผนวก ค.3 ตวอยาง ระเบยบปฏบตงาน “เรองการควบคมเอกสาร”
คมอพฒนาและสงเสรม ระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคม
7.2 สงคนเอกสารฉบบเกาใหเจาหนาท DC เพอทาลาย 7.3 หนวยงานทไดรบเอกสารในระบบฯ จะตองรบผดชอบในการนาไปใชงานและจดเกบรกษา
ขนตอนท 8 ผรบผดชอบ : เจาหนาท DC 8.1 จดทาหรอทบทวน Master Document List (FM-MR-003) และลงนามรบรอง 8.2 จดเกบเอกสารยอนหลง 1 Revision โดยประทบตรา “ยกเลกการใชงาน” 8.3 ลงนามในใบคารองฯ เมอเสรจสนการดาเนนการและจดเกบ
หมายเหต : 1. เอกสารจากภายนอกทรบเขามาและตองใชในการวางแผนและดาเนนงานในระบบการจดการพลงงาน เชน
กฎหมายและขอกาหนดอนๆ มาตรฐานตางๆ คมอเครองจกร แคตาลอก แบบ Drawing ฯลฯ จะตองแจงใหเจาหนาท DC รบทราบเพอประทบตรา “เอกสารภายนอก” พรอมระบครงททบทวนวนทอนมตใชและลงนามกากบ ลงรายการใน Master Document List และจดทาสาเนาแจกจายผเกยวของ (ถาจาเปน) พรอมมการลงนามรบเอกสารในบนทกประวตการรบจายเอกสาร
2. หากหนวยงานใดตองการเอกสารในระบบการจดการพลงงานในลกษณะไมควบคมสาเนา ใหเขยนใบคารองขอดาเนนการกบเอกสาร (FM-MR-001) สงให EnMR พรอมชแจงเหตผลในการขอ ซงเอกสารไมควบคมสาเนาทออกใหจะตองมการประทบตรา “เอกสารไมควบคมสาเนา”
3. เจ าหนาท DC ตอง Back Up ขอมล เอกสารทอย ใน Computer ไวอย างนอย 1 ชด (Back Upใน Thumb Drive)
6. การจดเกบบนทก
รายชอบนทก อายการจดเกบ ผรบผดชอบ ใบคารองขอดาเนนการกบเอกสาร (FM-MR-001) 1 ป เจาหนาท DC ใบบนทกประวตการรบจายเอกสาร (FM-MR-002) จนกวาจะมการ
เปลยนแปลง เจาหนาท DC
Master Document List (FM-MR-003) จนกวาจะมการเปลยนแปลง
เจาหนาท DC
คมอคณภาพ ระเบยบปฏบตงาน วธปฏบตงาน เอกสารสนบสนน แบบฟอรม และเอกสารภายนอกทถกยกเลก
1 Revision ยอนหลง
เจาหนาท DC
inner 50001new ( 3)1-3.indd 3inner 50001new ( 3)1-3.indd 3 20/7/2560 15:03:3720/7/2560 15:03:37
บรษท สงเสรม ISO 50001 จากด รหสเอกสาร ทบทวนครงท วนทบงคบใช หนาทPM-MR-001 0 8/5/2017 3/3
ระเบยบปฏบตงาน เรองการควบคมเอกสาร
ค.4-1
ค
ภาคผนวก ค.4 ตวอยาง วธปฏบตงาน “เรองวธการจดทาเอกสาร”
คมอพฒนาและสงเสรม ระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคม
บรษท สงเสรม ISO 50001 จากด
วธปฏบตงาน (Work Instruction) เรอง : วธการจดทาเอกสาร หมายเลขเอกสาร WI-MR-001
ทบทวนครงท 0 วนทบงคบใช 8/5/2017
อนมตโดย_________________________ EnMR
บนทกการแกไข แกไขครงท รายละเอยดการแกไข วนทบงคบใช
0 จดทาเพอเรมใชในระบบ ISO 50001:2011 8/5/2017
ภาคผนวก ค.4 ตวอยาง วธปฏบตงาน “เรองวธการจดทาเอกสาร”
inner 50001new ( 4)1-3.indd 1inner 50001new ( 4)1-3.indd 1 20/7/2560 15:05:3020/7/2560 15:05:30
ค.4-2
ค
ภาคผนวก ค.4 ตวอยาง วธปฏบตงาน “เรองวธการจดทาเอกสาร”
คมอพฒนาและสงเสรมระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคม
บรษท สงเสรม ISO 50001 จากด รหสเอกสาร ทบทวนครงท วนทบงคบใช หนาทWI-MR-001 0 8/5/2017 2/3
วธปฏบตงาน เรองวธการจดทาเอกสาร รายละเอยดของวธปฏบตงาน 1. ประเภทของเอกสารในระบบการจดการพลงงาน
บรษทฯ ไดกาหนดประเภทของเอกสารในระบบการจดการพลงงาน ไวดงนคมอการจดการพลงงาน (Energy Management Manual) หมายถง เอกสารทแสดงถงขอบขายและขอบเขตของระบบการจดการพลงงาน ISO 50001 นโยบายดานพลงงาน แนวทางในการดาเนนงานใหสอดคลองกบขอกาหนดของระบบการจดการพลงงานและระเบยบปฏบตงานทเกยวของ ตลอดจนแสดงใหเหนถงปฏสมพนธในระบบการจดการพลงงานระเบยบปฏบตงาน (Procedure) หมายถง เอกสารทแสดงขนตอนของระบบการทางานตาง ๆทสาคญและการประสานงานระหวางหนวยงานในองคกรวธปฏบตงาน (Work Instruction) หมายถง เอกสารทแสดงรายละเอยดวธการหรอเกณฑในทางานอยางชดเจนในจดงานทมความสาคญตอการควบคมลกษณะการใชพลงงานทมนยสาคญหรอการดาเนนงานในระบบการจดการพลงงานแบบฟอรม (Form) หมายถง เอกสารทใชบนทกผลการปฏบตงานเพอใชเปนหลกฐาน หรอใชในการวเคราะหการทางาน หรอเปนเอกสารทใชในการสอสารในระบบงานทมรปแบบทชดเจนเ อกสา รส นบสน นอ นๆ ( Supporting Document) หมายถ ง เ อกส า ร ท ช ว ยสน บสน นการดาเนนงานในระบบการจดการพลงงาน
2. การกาหนดหมายเลขเอกสารบรษทฯไดมการกาหนดวธการใหหมายเลขเอกสารในระบบการจดการเพอประโยชนในการอางองไวดงน
XX – XX – 000 1) ตวอกษรภาษาองกฤษซายสด แสดงประเภทของเอกสาร ไดแก
- EnM = Energy Management Manual (คมอการจดการพลงงาน) - PM = Procedure Manual (ระเบยบปฏบตงาน) - WI = Work Instruction (วธปฏบตงาน) - FM = Form (แบบฟอรม) - SD = Supporting Document (เอกสารสนบสนน)
2) ตวอกษรภาษาองกฤษตรงกลาง แสดงหนวยงานหลกทรบผดชอบระบบการทางาน ไดแก- MR = Management Representative - EN = Engineering - PD = Production - QA = Quality Assurance - MT = Maintenance - MK = Marketing - HR = Human Resource - PC = Purchasing
3) ตวเลข 3 หลกขวาสด แสดงลาดบทของเอกสารประเภทนนๆ โดยจะเรมจากหมายเลข 001ตวอยางเชน PM-MR-001 คอ เอกสารประเภทระเบยบปฏบตงาน หนวยงานทรบผดชอบ คอ MR
เปนระเบยบปฏบตงานหมายเลข 001 ของหนวยงาน MR เปนตน
inner 50001new ( 4)1-3.indd 2inner 50001new ( 4)1-3.indd 2 20/7/2560 15:05:3120/7/2560 15:05:31
ค.4-3
ค
ภาคผนวก ค.4 ตวอยาง วธปฏบตงาน “เรองวธการจดทาเอกสาร”
คมอพฒนาและสงเสรม ระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคม
3. การทบทวนเอกสารเอกสารในระบบการจดการพลงงานของบรษทฯ จะมการระบครงทของการทบทวนแกไขไวทเอกสาร เพอแสดงใหเหนวาเอกสารนนไดรบการทบทวนแกไขไปแลวกครงและเพอเปนประโยชนในการตรวจสอบความเปนปจจบนของเอกสาร (Up Date) ของหนวยงานตางๆ โดยเอกสารทจดทาขนใหมจะระบเปนทบทวนครงท 0 และการทบทวนแกไขครงตอ ๆ ไปจะระบเปน 1 2 3 … ตามลาดบ
4. การอนมตใชเอกสารเอกสารในระบบการจดการพลงงานจะตองไดรบการอนมตกอนการนาไปใชงานดงน
1) เอกสารคมอการจดการพลงงาน ลงนามอนมตใชโดย MD2) เอกสารระเบยบปฏบตงาน วธปฏบตงาน และเอกสารสนบสนน ลงนามอนมตใชโดย EnMR3) เอกสารแบบฟอรม ขออนมตใชตามระบบการควบคมเอกสาร (PM-MR-001) แตไมตองมผลงนามทตว
แบบฟอรม เอกสารทอนมตใชจะมการระบวนทของการอนมตใชไวทเอกสารทกครง เพอใหผทเกยวของทราบถงกาหนดการใหเรมใชเอกสารนน ๆ
5. การชบงเอกสารคมอการจดการพลงงาน ระเบยบปฏบตงาน วธปฏบตงาน และเอกสารสนบสนน จะไดรบการชบงหมายเลขเอกสาร ครงทของการทบทวน และวนทอนมตใชไวทหวเอกสารทกแผน สวนแบบฟอรมจะชบงหมายเลขเอกสาร ครงททบทวน และวนทอนมตใชไวทดานบนขวาของเอกสาร
6. การ Back up ขอมลขอมลเอกสารในระบบการจดการพลงงาน เชน คมอการจดการพลงงาน ระเบยบปฏบตงาน วธปฏบตงาน และเอกสารสนบสนน จะไดรบการ Back up ลง Thumb Drive ไว 1 ชด
inner 50001new ( 4)1-3.indd 3inner 50001new ( 4)1-3.indd 3 20/7/2560 15:05:3220/7/2560 15:05:32
บรษท สงเสรม ISO 50001 จากด รหสเอกสาร ทบทวนครงท วนทบงคบใช หนาทWI-MR-001 0 8/5/2017 3/3
วธปฏบตงาน เรองวธการจดทาเอกสาร
ค.5-1
ค
ภาคผนวก ค.5 ตวอยาง ระเบยบปฏบตงาน “เรองการควบคมดานปฏบตการ”
คมอพฒนาและสงเสรม ระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคม
บรษท สงเสรม ISO 50001 จากด
ระเบยบปฏบตงาน (Procedure) เรอง : การควบคมดานปฏบตการ
หมายเลขเอกสาร PM-MR-006 ทบทวนครงท 0 วนทบงคบใช 8/5/2017
อนมตโดย_________________________ EnMR
บนทกการแกไข แกไขครงท รายละเอยดการแกไข วนทบงคบใช
0 จดทาเพอเรมใชในระบบ ISO 50001:2011 8/5/2017
ภาคผนวก ค.5 ตวอยาง ระเบยบปฏบตงาน “เรองการควบคมดานปฏบตการ”
inner 50001new ( 5)1-3.indd 1inner 50001new ( 5)1-3.indd 1 20/7/2560 15:07:0220/7/2560 15:07:02
ค.5-2
ค
ภาคผนวก ค.5 ตวอยาง ระเบยบปฏบตงาน “เรองการควบคมดานปฏบตการ”
คมอพฒนาและสงเสรมระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคม
บรษท สงเสรม ISO 50001 จากด รหสเอกสาร ทบทวนครงท วนทบงคบใช หนาทPM-MR-006 0 8/5/2017 2/3
ระเบยบปฏบตงาน เรองการควบคมดานปฏบตการ 1. วตถประสงค
เพอใชเปนระบบงานในการควบคมกจกรรมการปฏบตและการบารงรกษาในสวนทเกยวของกบลกษณะการใชพลงงานทมนยสาคญและใหสอดคลองกบนโยบายดานพลงงาน วตถประสงค เปาหมาย และแผนปฏบตตาง ๆเพอใหมนใจวาการดาเนนงานนอยภายใตเงอนไขทกาหนด
2. ขอกาหนดมาตรฐาน ISO 50001:2011ขอ 4.5.5 การควบคมดานปฏบตการ
3. ขอบเขตครอบคลมถงการควบคมกจกรรมการปฏบตและการบารงรกษาในสวนทเกยวของกบลกษณะการใชพลงงานทมนยสาคญของบรษทฯ
4. คาจากดความ -
5. ระเบยบปฏบตงานขนตอนท 1 ผรบผดชอบ : EnMR, ทมจดการพลงงาน และหวหนาหนวยงานทเกยวของ1.1 พจารณากาหนดกจกรรมทจะตองควบคมดานปฏบตการในสวนทเกยวของกบลกษณะการใชพลงงานทม
นยสาคญ จากประเดนตาง ๆ ดงน 1.1.1 เงอนไขการปฏบตงานทมผลกระทบตอลกษณะการใชพลงงานทมนยสาคญ 1.1.2 กฎหมายหรอขอกาหนดอน ๆ ดานพลงงานทเกยวของ 1.1.3 การบารงรกษาเครองจกร อปกรณอานวยความสะดวก กระบวนการ ระบบ และเครองมอ 1.1.4 กจกรรมตามแผนปฏบตดานการจดการพลงงานทจะตองควบคมใหมการดาเนนการอยางตอเนอง
สมาเสมอหลงจากทไดมการปฏบตตามแผนนน ๆ ไปแลว 1.1.5 วธปฏบตการแกไขหรอวธปฏบตการปองกนทมประสทธผล 1.1.6 ผลจากการทบทวนของฝายบรหาร 1.1.7 ขอเสนอแนะในการปรบปรงตาง ๆ
1.2 สรปการพจารณาเพอนาไปจดทา Work Instruction (WI) และ/หรอแบบฟอรมในการควบคมดานปฏบตการ
ขนตอนท 2 ผรบผดชอบ : ทมจดการพลงงานหรอหวหนาหนวยงานทเกยวของ 2.1 รบผดชอบในการจดทา WI และ/หรอแบบฟอรมในการควบคมดานปฏบตการโดยจะตองกาหนด
รายละเอยดตาง ๆ ตามความเหมาะสมจาเปน เชน - ขนตอนวธการปฏบตหรอวธการควบคม - เกณฑในการควบคมหรอตดสนใจ - เครองมอ อปกรณทตองใชในการปฏบต - การบนทกขอมลและแบบฟอรมทตองใช - ผรบผดชอบในการปฏบต ฯลฯ
2.2 จดทาแผนงานในการดาเนนการควบคมการปฏบตงาน และแผนการบารงรกษา กระบวนการ เครองจกรและอปกรณทมประสทธผลในสวนทเกยวของกบลกษณะการใชพลงงานทมนยสาคญ
2.3 ฝกอบรมหรอชแจงพนกงานผทจะตองปฏบต รวมทงบคลากรททางานในนามของบรษททเกยวของ (ถาม) เพอใหปฏบตตาม WI และ/หรอแบบฟอรมทกาหนด
inner 50001new ( 5)1-3.indd 2inner 50001new ( 5)1-3.indd 2 20/7/2560 15:07:0320/7/2560 15:07:03
ค.5-3
ค
ภาคผนวก ค.5 ตวอยาง ระเบยบปฏบตงาน “เรองการควบคมดานปฏบตการ”
คมอพฒนาและสงเสรม ระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคม
หมายเหต : จดงานทมการควบคมดานปฏบตการบางจดงาน อาจจะตองมการเฝาระวง ตรวจวดและวเคราะหตามชวงเวลาทไดถกกาหนดไวในแผนการเฝาระวง การตรวจวดและการวเคราะหดานพลงงาน
6. การจดเกบบนทก
รายชอบนทก อายการจดเกบ ผรบผดชอบ บนทกในการควบคมด านปฏบต การและการบารงรกษาตาง ๆ
2 ป หวหนาหนวยงานทเกยวของ
inner 50001new ( 5)1-3.indd 3inner 50001new ( 5)1-3.indd 3 20/7/2560 15:07:0420/7/2560 15:07:04
บรษท สงเสรม ISO 50001 จากด รหสเอกสาร ทบทวนครงท วนทบงคบใช หนาทPM-MR-006 0 8/5/2017 3/3
ระเบยบปฏบตงาน เรองการควบคมดานปฏบตการ
ค.6-1
ค
ภาคผนวก ค.6 ตวอยาง ระเบยบปฏบตงาน “เรองการออกแบบ”
คมอพฒนาและสงเสรม ระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคม
บรษท สงเสรม ISO 50001 จากด
ระเบยบปฏบตงาน (Procedure) เรอง : การออกแบบ
หมายเลขเอกสาร PM-EN-001 ทบทวนครงท 0 วนทบงคบใช 8/5/2017
อนมตโดย_________________________ EnMR
บนทกการแกไข แกไขครงท รายละเอยดการแกไข วนทบงคบใช
0 จดทาเพอเรมใชในระบบ ISO 50001:2011 8/5/2017
ภาคผนวก ค.6 ตวอยาง ระเบยบปฏบตงาน “เรองการออกแบบ”
inner 50001new ( 6)1-3.indd 1inner 50001new ( 6)1-3.indd 1 20/7/2560 15:08:2420/7/2560 15:08:24
ค.6-2
ค
ภาคผนวก ค.6 ตวอยาง ระเบยบปฏบตงาน “เรองการออกแบบ”
คมอพฒนาและสงเสรมระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคม
บรษท สงเสรม ISO 50001 จากด รหสเอกสาร ทบทวนครงท วนทบงคบใช หนาทPM-EN-001 0 8/5/2017 2/3
ระเบยบปฏบตงาน เรองการออกแบบ 1. วตถประสงค
เพอใชเปนระบบงานในการพจารณาถงโอกาสในการปรบปรงสมรรถนะดานพลงงานและการควบคมดานปฏบตการในการออกแบบใหม การดดแปลง การปรบปรง และการบรณะเครองจกรอปกรณ สงอานวยความสะดวก เครองมอ ระบบ และกระบวนการทมผลกระทบอยางมนยสาคญตอสมรรถนะดานพลงงาน
2. ขอกาหนดมาตรฐาน ISO 50001:2011ขอท 4.5.6 การออกแบบ
3. ขอบเขตครอบคลมกจกรรมการออกแบบใหม การดดแปลง การปรบปรง และการบรณะเครองจกรอปกรณ สงอานวยความสะดวก เครองมอ ระบบและกระบวนการทมผลกระทบอยางมนยสาคญตอสมรรถนะดานพลงงานของบรษท
4. คาจากดความการออกแบบ หมายความรวมถง การออกแบบใหม การดดแปลง การบรณะ และการปรบปรง
5. ระเบยบปฏบตงานขนตอนท 1 ผรบผดชอบ : ผจดการโรงงาน, ผจดการฝายวศวกรรม, ผจดการฝายผลต, ผจดการฝายซอมบารง1.1 พจารณาความจาเปนในการออกแบบใหม การปรบปรงและการบรณะเครองจกรอปกรณ สงอานวยความ
สะดวก เครองมอ ระบบและกระบวนการทมผลกระทบอยางมนยสาคญตอสมรรถนะดานพลงงาน 1.2 กาหนด Specification รวมทงรายละเอยดตาง ๆ (เชน แบบ Drawing, ขอกาหนดกฎหมาย ฯลฯ)
ของเครองจกรอปกรณ สงอานวยความสะดวก ระบบหรอกระบวนการทจะออกแบบใหม ดดแปลง หรอบรณะตามความเหมาะสมจาเปน หมายเหต : Specification รวมทงรายละเอยดตาง ๆ อาจอางองจาก แคตตาลอกของผขาย
ขนตอนท 2 ผรบผดชอบ : ผจดการฝายวศวกรรม 2.1 ประเมนสมรรถนะดานพลงงานของเครองจกรอปกรณ สงอานวยความสะดวก ระบบหรอกระบวนการทจะ
ออกแบบใหม ดดแปลง หรอบรณะ โดย - แจงใหทางบรษทผขายทาการประเมนมาใหในกรณทมการจดซอจดหา - ประเมนเองหากสามารถทาได หมายเหต : ตองมการประเมนสมรรถนะดานพลงงาน เชน ลกษณะการใชพลงงาน ปรมาณการใชพลงงาน
หรอประสทธภาพการใชพลงงาน ตลอดชวงอายการใชงานของเครองจกรอปกรณ สงอานวยความสะดวก เครองมอ ระบบ และกระบวนการนน ๆ ดวย
2.2 สรปผลการประเมนสมรรถนะดานพลงงาน 2.3 ในกรณตองมการจดซอจดหาใหออกใบ P/R พรอมแนบ Specification และรายละเอยดตาง ๆ รวมทง
สรปผลการประเมนสมรรถนะดานพลงงานใหแผนกจดซอ ขนตอนท 3 ผรบผดชอบ : ผจดการฝายวศวกรรม 3.1 ตรวจวดสมรรถนะดานพลงงานของเครองจกรอปกรณ สงอานวยความสะดวก เครองมอ ระบบและ
กระบวนการทออกแบบใหม หรอปรบปรง หรอบรณะ หลงจากทไดดาเนนการไปแลวเปนระยะ ๆ เชน ปละครง
inner 50001new ( 6)1-3.indd 2inner 50001new ( 6)1-3.indd 2 20/7/2560 15:08:2620/7/2560 15:08:26
ค.6-3
ค
ภาคผนวก ค.6 ตวอยาง ระเบยบปฏบตงาน “เรองการออกแบบ”
คมอพฒนาและสงเสรม ระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคม
6. การจดเกบบนทก
รายชอบนทก อายการจดเกบ ผรบผดชอบ ขอมลดานเทคนค (Specification) และรายละเอยดตาง ๆ ของเครองจกรอปกรณ สงอานวยความสะดวก เครองมอ ระบบและกระบวนการทออกแบบใหม หรอปรบปรง หรอบรณะ
ตามอายการใชงานของเครองจกรอปกรณ ส งอานวยความสะดวก เครองมอ ระบบและกระบวนการ
ผจดการฝายวศวกรรม
ผลการประเมนสมรรถนะดานพลงงานของเครองจกรอปกรณ สงอานวยความสะดวก เครองมอ ระบบและกระบวนการทออกแบบใหม หรอปรบปรง หรอบรณะ
ตามอายการใชงานของเครองจกรอปกรณ ส งอานวยความสะดวก เครองมอ ระบบและกระบวนการ
ผจดการฝายวศวกรรม
inner 50001new ( 6)1-3.indd 3inner 50001new ( 6)1-3.indd 3 20/7/2560 15:08:2620/7/2560 15:08:26
บรษท สงเสรม ISO 50001 จากด รหสเอกสาร ทบทวนครงท วนทบงคบใช หนาทPM-EN-001 0 8/5/2017 3/3
ระเบยบปฏบตงาน เรองการออกแบบ
ค.7-1
ค
ภาคผนวก ค.7 ตวอยาง ระเบยบปฏบตงาน “เรองการจดซอดานพลงงาน”
คมอพฒนาและสงเสรม ระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคม
บรษท สงเสรม ISO 50001 จากด
ระเบยบปฏบตงาน (Procedure) เรอง : การจดซอดานพลงงาน หมายเลขเอกสาร PM-PC-001
ทบทวนครงท 0 วนทบงคบใช 8/5/2017
อนมตโดย_________________________ EnMR
บนทกการแกไข แกไขครงท รายละเอยดการแกไข วนทบงคบใช
0 จดทาเพอเรมใชในระบบ ISO 50001:2011 8/5/2017
ภาคผนวก ค.7 ตวอยาง ระเบยบปฏบตงาน “เรองการจดซอดานพลงงาน”
inner 50001new ( 7)1-3.indd 1inner 50001new ( 7)1-3.indd 1 20/7/2560 15:09:4820/7/2560 15:09:48
ค.7-2
ค
ภาคผนวก ค.7 ตวอยาง ระเบยบปฏบตงาน “เรองการจดซอดานพลงงาน”
คมอพฒนาและสงเสรมระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคม
บรษท สงเสรม ISO 50001 จากด รหสเอกสาร ทบทวนครงท วนทบงคบใช หนาทPM-PC-001 0 8/5/2017 2/3
ระเบยบปฏบตงานเรองการจดซอดานพลงงาน 1. วตถประสงค
เพอใชระบบในการจดซอจดหาบรการดานพลงงาน ผลตภณฑ อปกรณ และพลงงานของบรษทฯ2. ขอกาหนดมาตรฐาน ISO 50001:2011
ขอท 4.5.7 การจดหาบรการดานพลงงาน ผลตภณฑ อปกรณ และพลงงาน3. ขอบเขต
ระเบยบปฏบตงานนครอบคลมกจกรรมการจดซอจดหาผใหบรการดานพลงงาน ผลตภณฑ อปกรณทมผลหรออาจมผลกระทบตอลกษณะการใชพลงงานทมนยสาคญของบรษท รวมทงการจดซอจดหาพลงงานตาง ๆ (ยกเวนพลงงานไฟฟาและนามนทเตมรถขนสงตามสถานบรการ)
4. คาจากดความ -
5. ระเบยบปฏบตงานขนตอนท 1 ผรบผดชอบ : ผขอสงซอ1.1 เมอตองการขอใหจดซอจดหาบรการดานพลงงาน ผลตภณฑ อปกรณทมผลหรออาจมผลกระทบตอลกษณะการใช
พลงงานทมนยสาคญของบรษท รวมทงการจดซอจดหาพลงงานตาง ๆ (ยกเวน พลงงานไฟฟา) ใหเขยนใบ P/R (FM-PC-001) สงใหผบงคบบญชาและ MD ลงนามอนมต
1.2 สงใบ P/R ทอนมตแลวใหเจาหนาทจดซอ โดยแนบรายละเอยดมาดวย ดงน - หากเปนเครองจกรอปกรณ สงอานวยความสะดวก เครองมอ ระบบ หรอกระบวนการใหแนบ Specification
แคตตาลอกและรายละเอยดตาง ๆ รวมถงเกณฑในการประเมนลกษณะการใชพลงงาน ปรมาณการใชพลงงานและประสทธภาพดานพลงงานตลอดแผนงานหรอตลอดชวงอายการใชงานทคาดไว รวมทงสรปผลการประเมนสมรรถนะดานพลงงาน
- หากเปนบรการดานพลงงานใหกาหนดขอบเขตและรายละเอยดของงานใหชดเจน - หากเปนการจดซอพลงงานใหแนบ Specification ของพลงงานทจะสงซอ (เฉพาะครงแรก)
ขนตอนท 2 ผรบผดชอบ : เจาหนาทจดซอ 2.1 เจาหนาทจดซอประสานงานในการสงซอและแจงใหผขายทราบวาการจดซอดงกลาวเปนการจดซอโดยคานงถง
สมรรถนะดานพลงงานเปนสาคญ และตองแสดงผลการประเมนสมรรถนะดานพลงงานตามเกณฑทองคกรกาหนด 2.2 กรณมผขายหรอผสงมอบหลายรายใหทาการคดเลอกโดยลงคะแนนในแบบฟอรมใบสรปผลการคดเลอกผสงมอบ
(FM-PC-002) 2.3 บนทกรายชอผขายหรอผสงมอบทผานการคดเลอกใน Approved Supplier List “ASL” (FM-PC-002) หมายเหต : หากมรายเดยวไมตองคดเลอก สามารถนารายชอใสใน ASL ไดเลย 2.4 เปด Purchase Order “P/O” (FM-PC-004) ระบรายละเอยดการสงซอพรอมลงนามและบนทกการออก P/O
ลงในคอมพวเตอร 2.5 สงใบ P/O โดยแนบ P/R และรายละเอยดการจดซอจดหาตาง ๆ ไปดวย ให MD ลงนามอนมต 2.6 สงใบ P/O ท MD อนมตแลวใหผขายหรอผสงมอบ 2.7 ตดตามการจดซอจดหาใหเปนไปตามเวลาทกาหนดในการใชงาน
หมายเหต : ในกรณเปนจดซอพลงงานไฟฟาจากการไฟฟานครหลวงหรอการไฟฟาสวนภมภาค ไมจาเปนทจะตองทาการคดเลอกหรอกาหนดขอมลดานเทคนค (Specification) ของพลงงานทจดซอ เนองจาก เปนระบบผกขาดการจาหนาย
inner 50001new ( 7)1-3.indd 2inner 50001new ( 7)1-3.indd 2 20/7/2560 15:09:4920/7/2560 15:09:49
ค.7-3
ค
ภาคผนวก ค.7 ตวอยาง ระเบยบปฏบตงาน “เรองการจดซอดานพลงงาน”
คมอพฒนาและสงเสรม ระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคม
6. การจดเกบบนทก
รายชอบนทก อายการจดเกบ ผรบผดชอบ Purchase Request “P/R” (FM-PC-001) 2 ป เจาหนาทจดซอ ใบสรปผลการคดเลอกผสงมอบ (FM-PC-002) 2 ป เจาหนาทจดซอ Approved Supplier List (FM-PC-003) จนกวาจะมการเปลยนแปลง เจาหนาทจดซอ Purchase Order “P/O” (FM-PC-004) 2 ป เจาหนาทจดซอ
inner 50001new ( 7)1-3.indd 3inner 50001new ( 7)1-3.indd 3 20/7/2560 15:09:5020/7/2560 15:09:50
บรษท สงเสรม ISO 50001 จากด รหสเอกสาร ทบทวนครงท วนทบงคบใช
หนาทPM-PC-001 0 8/5/2017 3/3
ระเบยบปฏบตงานเรองการจดซอดานพลงงาน
ง.1-1
ง
ภาคผนวก ง.1 ตวอยาง ระเบยบปฏบตงาน “เรองการเฝาระวง การตรวจวด และการวเคราะห”
คมอพฒนาและสงเสรม ระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคม
บรษท สงเสรม ISO 50001 จากด
ระเบยบปฏบตงาน (Procedure) เรอง : การเฝาระวง การตรวจวด และการวเคราะห
หมายเลขเอกสาร PM-MR-007 ทบทวนครงท 0 วนทบงคบใช 8/5/2017
อนมตโดย_________________________ EnMR
บนทกการแกไข แกไขครงท รายละเอยดการแกไข วนทบงคบใช
0 จดทาเพอเรมใชในระบบ ISO 50001:2011 8/5/2017
ภาคผนวก ง.1 ตวอยาง ระเบยบปฏบตงาน “เรองการเฝาระวง การตรวจวด และการวเคราะห”
inner 50001new ( 1)1-3.indd 1inner 50001new ( 1)1-3.indd 1 20/7/2560 15:11:1220/7/2560 15:11:12
ง.1-2
ง
ภาคผนวก ง.1 ตวอยาง ระเบยบปฏบตงาน “เรองการเฝาระวง การตรวจวด และการวเคราะห”
คมอพฒนาและสงเสรมระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคม
บรษท สงเสรม ISO 50001 จากด รหสเอกสาร ทบทวนครงท วนทบงคบใช หนาทPM-MR-007 0 8/5/2016 2/3
ระเบยบปฏบตงานเรองการเฝาระวง การตรวจวด และการวเคราะห 1. วตถประสงค
เพ อใช เปนระบบในการดา เนนการเฝ าระวง การตรวจวด และการว เคราะหคณลกษณะท ส าคญ(Key Characteristics) ของการปฏบตงานทเปนตวกาหนดถงสมรรถนะดานพลงงาน
2. ขอกาหนดมาตรฐาน ISO 50001:2011ขอ 4.6.1 การเฝาระวง การตรวจวด และการวเคราะห
3. ขอบเขตครอบคลมการดาเนนการเฝาระวง การตรวจวด และการวเคราะหคณลกษณะทสาคญทางดานพลงงานภายในบรษทฯ โดยเจาหนาทของบรษทเองหรอหนวยงานภายนอก
4. คาจากดความคณลกษณะทสาคญ (Key Characteristics) ทางดานพลงงาน ไดแกประเดนเหลานเปนอยางนอย
การใชพลงงานทมนยสาคญและผลของการทบทวนดานพลงงานอนๆ ตวแปรทเกยวของกบการใชพลงงานทมนยสาคญ ตวชวดสมรรถนะดานพลงงาน (EnPIs) ประสทธผลของแผนปฏบต (Action Plan) ในการบรรลวตถประสงคและเปาหมาย การประเมนปรมาณการใชพลงงานจรงเทยบกบทคาดการณไว
5. ระเบยบปฏบตงานขนตอนท 1 ผรบผดชอบ : EnMR, ทมจดการพลงงาน และหวหนาหนวยงานทเกยวของ1.1 EnMR, ทมจดการพลงงาน และหวหนาหนวยงานทเกยวของรวมกนกาหนดจดงานและกจกรรมทตองเฝา
ระวง ตรวจวด และวเคราะห ในประเดนดงตอไปน 1.1.1 คณลกษณะทสาคญ (Key Characteristics) ทางดานพลงงาน 1.1.2 ประเดนทถกกาหนดไวตามกฎหมายและขอกาหนดอน ๆ ทางดานพลงงาน 1.1.3 เงอนไขในการควบคมปฏบตงาน (Operational Control) ทคาดวาจะสงผลตอสมรรถนะดาน
พลงงานและมความจาเปนในการเฝาระวง 1.2 EnMR, ทมจดการพลงงาน และหวหนาหนวยงานทเกยวของ รวมกนจดทาแผนการเฝาระวง
ตรวจวดและวเคราะห (FM-MR-006) และ (FM-MR-007) แผนการตรวจวดและวเคราะหดานพลงงาน ทครอบคลมประเดนตาง ๆ ตามขอ 1.1 ซงแผนดงกลาวควรระบถงสงตางเหลานตามความเหมาะสม 1) หวขอ/พารามเตอร/คณลกษณะทตองทาการเฝาระวง ตรวจวด และวเคราะห2) ความถ/ระยะเวลาทตองทาการเฝาระวง ตรวจวด และวเคราะห3) วนหรอเดอนทตองทาการเฝาระวง ตรวจวด และวเคราะห4) ผรบผดชอบในการเฝาระวง ตรวจวด และวเคราะห5) ประเดนอน ๆ ตามความจาเปน
1.3 EnMR ลงนามรบรองแผนการเฝาระวง ตรวจวด และวเคราะห และสาเนาใหผเกยวของเพอนาไปปฏบต
ขนตอนท 2 ผรบผดชอบ : EnMR ทมจดการพลงงาน และหวหนาหนวยงานทเกยวของ 2.1 รบผดชอบและสงการใหมการดาเนนการตามแผนการเฝาระวง ตรวจวดและวเคราะห 2.2 หากกจกรรมใดไมสามารถดาเนนการเฝาระวง ตรวจวด และวเคราะหโดยบคลากรภายในได ใหตดตอ
เพอจดจางหนวยงานภายนอกมาดาเนนการ
inner 50001new ( 1)1-3.indd 2inner 50001new ( 1)1-3.indd 2 20/7/2560 15:11:1320/7/2560 15:11:13
ง.1-3
ง
ภาคผนวก ง.1 ตวอยาง ระเบยบปฏบตงาน “เรองการเฝาระวง การตรวจวด และการวเคราะห”
คมอพฒนาและสงเสรม ระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคม
บรษท สงเสรม ISO 50001 จากด รหสเอกสาร ทบทวนครงท วนทบงคบใช หนาทPM-MR-007 0 8/5/2016 3/3
ระเบยบปฏบตงานเรองการเฝาระวง การตรวจวด และการวเคราะห 2.3 พนกงานทมหนาทเฝาระวง ตรวจวดและวเคราะห จะตองปฏบตตามแผนและบนทกขอมลตาง ๆ
ตามความเหมาะสมดงตอไปน o การใชพลงงานทมนยสาคญและผลของการทบทวนดานพลงงานอน ๆ แสดงผลในบนทกผล
การทบทวนดานพลงงานประจาป (Energy Review Record)o ตวแปรทเกยวของกบการใชพลงงานทมนยสาคญ บนทกในแบบฟอรม FM-MR-008 บนทก
การเฝาระวงตวแปรทเกยวของ (Relevant Variables Record)o ตวชวดสมรรถนะดานพลงงาน (EnPIs) บนทกในแบบฟอรม FM-MR-009 บนทกการเฝาระวง
ตวชวดสมรรถนะดานพลงงาน (EnPIs)o ประสทธผลของแผนปฏบต (Action Plan) ในการบรรลวตถประสงคและเปาหมาย บนทกใน
แบบฟอรม FM-MR-010 บนทกการเฝาระวงประสทธผลของแผนปฏบต (Action Plan)o การประเมนปรมาณการใชพลงงานจรงเทยบกบทคาดการณไว FM-MR-011 บนทกการ
ประเมนปรมาณการใชพลงงานจรงเทยบกบทคาดการณไวหมายเหต : หนวยงานทรบผดชอบในการดาเนนการสามารถกาหนดแบบฟอรมทใชบนทกผลของการ
เฝาระวง การตรวจวด และการวเคราะหไดเองตามความเหมาะสม 2.4 ในกรณทผลของการเฝาระวง การตรวจวด และการวเคราะห มความเบยงเบนอยางมนยสาคญ
(Significant Deviation) และอาจสงผลตอสมรรถนะพลงงาน ใหผรบผดชอบดาเนนการสบคนหาสาเหตและดาเนนการแกไขตามเหมาะสม พรอมทงรายงานกรณดงกลาวนตอ EnMR รบทราบ
2.5 รายงานผลการเฝาระวง การตรวจวด และการวเคราะหให EnMR รบทราบตามชวงเวลาทกาหนดไว
ขนตอนท 3 ผรบผดชอบ : EnMR 3.1 ทาการประเมนผลการเฝาระวง การตรวจวดและการวเคราะห
หมายเหต : อาจตองมการเปรยบเทยบผลทไดกบกฎหมายและขอกาหนดอน ๆ ดานพลงงานวตถประสงคและเปาหมายดานพลงงาน, เสนฐานพลงงาน หรออน ๆ ตามความเหมาะสม
3.2 กรณผลทไดจากการเฝาระวง การตรวจวด และการวเคราะหไมเปนไปตามเปาหมาย หรอตองการใหม การปรบปรงหรอเปลยนแปลง ให EnMR เชญหนวยงานทเกยวของมาประชมหารอในการดาเนนการหรอหากจ า เปนต องออก CAR/PAR ให ด า เน นการตามระเบยบปฏบต ง านการปฏบต การแก ไข และการปฏบตการปองกน (PM-MR-009)
3.3 หากเปนเรองทสาคญและตองการใหผบรหารระดบสงตดสนใจอาจเชญประชมคณะกรรมการทบทวน ฝายบรหาร
3.4 จดเกบแผนและบนทกผลการเฝาระวง ตรวจวดและวเคราะหดานพลงงาน หมายเหต : ผลการเฝาระวง การตรวจวด และการวเคราะห บางเรองอาจถกนาไปใชในการประเมน
ความสอดคลองกบขอกฎหมายและขอกาหนดอน ๆ ทก 3 เดอนตามระเบยบปฏบตงานกฎหมายและขอกาหนดอน ๆ (PM-MR-003)
6. การจดเกบบนทก
รายชอบนทก อายการจดเกบ ผรบผดชอบ แผนการเฝาระวง การตรวจวด และการวเคราะหดานพลงงาน (FM-MR-006 และ FM-MR-007)
2 ป EnMR
บนทกผลการเฝาระวง ตรวจวด และวเคราะหดานพลงงาน 2 ป EnMR
inner 50001new ( 1)1-3.indd 3inner 50001new ( 1)1-3.indd 3 20/7/2560 15:11:1320/7/2560 15:11:13
ง.2-1
ง
ภาคผนวก ง.2 ตวอยาง ระเบยบปฏบตงาน “เรองการสอบเทยบเครองมอวด”
คมอพฒนาและสงเสรม ระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคม
บรษท สงเสรม ISO 50001 จากด
ระเบยบปฏบตงาน (Procedure) เรอง : การสอบเทยบเครองมอวด
หมายเลขเอกสาร PM-EN-002 ทบทวนครงท 0 วนทบงคบใช 8/5/2017
อนมตโดย_________________________ EnMR
บนทกการแกไข แกไขครงท รายละเอยดการแกไข วนทบงคบใช 0 จดทาเพอเรมใชในระบบ ISO 50001:2011 8/5/2017
ภาคผนวก ง.2 ตวอยาง ระเบยบปฏบตการ “เรองการสอบเทยบเครองมอวด”
inner 50001new ( 2)1-3.indd 1inner 50001new ( 2)1-3.indd 1 20/7/2560 15:13:1420/7/2560 15:13:14
ง.2-2
ง
ภาคผนวก ง.2 ตวอยาง ระเบยบปฏบตงาน “เรองการสอบเทยบเครองมอวด”
คมอพฒนาและสงเสรมระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคม
บรษท สงเสรม ISO 50001 จากด รหสเอกสาร ทบทวนครงท วนทบงคบใช หนาทPM-EN-002 0 8/5/2017 2/3
ระเบยบปฏบตงาน เรองการสอบเทยบเครองมอวด 1. วตถประสงค
เพอระบบงานในการสอบเทยบเครองมอวดและเพอมนใจวาเครองมอวดทไดผานการสอบเทยบกอนการนาไปใชงาน
2. ขอกาหนดมาตรฐาน ISO 50001:2011ขอท 4.6.1 การเฝาระวง การตรวจวด และการวเคราะห
3. ขอบเขตครอบคลมเครองมอวดท ใช ในการเฝาระวง การตรวจวด และการวเคราะห คณลกษณะทสาคญ(Key Characteristics) ของการปฏบตงานทเปนตวกาหนดถงสมรรถนะดานพลงงาน
4. คาจากดความการสอบเทยบ (Calibration) หมายถง การเปรยบเทยบคาทอานไดหรอคาของอปกรณวดกบคามาตรฐานอางองภายใตสภาพแวดลอมทมการควบคม
6. ระเบยบปฏบตงานขนตอนท 1 ผรบผดชอบ : เจาหนาทฝายวศวกรรม1.1 รวบรวมเครองมอวดทตองสอบเทยบ จดทารหสเครองมอวด จดทาทะเบยนรายชอเครองมอวด
(FM-EN-001) และจดทาประวตเครองมอวด (FM-EN-002) โดยระบชวงเวลาในการสอบเทยบและคาผดพลาดทยอมรบในใบประวตเครองมอวดใหชดเจน
1.2 จดทาแผนการสอบเทยบเครองมอวด (FM-MR-003) สงใหผจดการฝายวศวกรรมลงนาม หมายเหต : กรณมการซอเครองมอวดใหมเขามาใชหรอยกเลกการใชเครองมอวด ตองดาเนนการ
ทบทวนทะเบยนรายชอเครองมอวด ประวตเครองมอวด และแผนการสอบเทยบทกครง
ขนตอนท 2 ผรบผดชอบ : ผจดการฝายวศวกรรมลงนาม 2.1 พจารณาลงนามในแผนการสอบเทยบ และสงคนเจาหนาทฝายวศวกรรม
ขนตอนท 3 ผรบผดชอบ : เจาหนาทฝายวศวกรรม 3.1 ดาเนนการจดสงเครองมอวดไปสอบเทยบตามแผน 3.2 พจารณาผลการสอบเทยบ (Calibration Data) ทไดรบและลงนามในใบแสดงผลการสอบเทยบ 3.3 แสดงสถานะของการสอบเทยบพรอมระบกาหนดการสอบเทยบครงตอไปทตวเครองมอวด (หากผล
การสอบเทยบมคาผดพลาดเกนมาตรฐานทกาหนดใหผจดการฝายวศวกรรมพจารณายกเลกการใชงานหรอดาเนนการใด ๆ ตามความเหมาะสม)
3.4 บนทกผลการสอบเทยบในประวตเครองมอวดทสงสอบเทยบ 3.5 จดเกบประวตเครองมอวดและใบแสดงผลการสอบเทยบ (Calibration Data) ไวดวยกน
หมายเหต : 1) กรณไมสามารถดาเนนการสอบเทยบเครองมอวดตามแผนไดใหทบทวนแผนและระบ
เหตผลทไมสามารถดาเนนการไดทกครง
inner 50001new ( 2)1-3.indd 2inner 50001new ( 2)1-3.indd 2 20/7/2560 15:13:1520/7/2560 15:13:15
ง.2-3
ง
ภาคผนวก ง.2 ตวอยาง ระเบยบปฏบตงาน “เรองการสอบเทยบเครองมอวด”
คมอพฒนาและสงเสรม ระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคม
บรษท สงเสรม ISO 50001 จากด รหสเอกสาร ทบทวนครงท วนทบงคบใช หนาทPM-EN-002 0 8/5/2017 3/3
ระเบยบปฏบตงาน เรองการสอบเทยบเครองมอวด 2) หากคาสมรรถนะดานพลงงานคาใดไดรบการตรวจวดจากเครองมอวดทมคาผดพลาดเกน
มาตรฐานทกาหนด ใหทาการวดซาดวยเครองมอวดทไดมาตรฐานเพอทบทวนคาทวดอกครง
6. การจดเกบบนทก
รายชอบนทก อายการจดเกบ ผรบผดชอบ ทะเบยนรายชอเครองมอวด (FM-EN-001) จนกวาจะมการเปลยนแปลง เจาหนาทวศวกรรม ประวตเครองมอวด (FM-EN-002) และใบแสดงผลการสอบเทยบ (Calibration Data)
จนกวาจะมการยกเลกการใชงานเครองมอวด
เจาหนาทวศวกรรม
แผนการสอบเทยบเครองมอวด (FM-EN-003) 1 ป เจาหนาทวศวกรรม
inner 50001new ( 2)1-3.indd 3inner 50001new ( 2)1-3.indd 3 20/7/2560 15:13:1520/7/2560 15:13:15
ง.3-1
ง
ภาคผนวก ง.3 ตวอยาง ระเบยบปฏบตงาน “เรองการตรวจสอบประเมนผลภายใน”
คมอพฒนาและสงเสรม ระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคม
บรษท สงเสรม ISO 50001 จากด
ระเบยบปฏบตงาน (Procedure) เรอง : การตรวจประเมนภายใน หมายเลขเอกสาร PM-MR-008
ทบทวนครงท 0 วนทบงคบใช 8/5/2017
อนมตโดย_________________________ EnMR
บนทกการแกไข แกไขครงท รายละเอยดการแกไข วนทบงคบใช
0 จดทาเพอเรมใชในระบบ ISO 50001:2011 8/5/2017
ภาคผนวก ง.3 ตวอยาง ระเบยบปฏบตงาน “เรองการตรวจประเมนภายใน”
inner 50001new ( 3)1-3.indd 1inner 50001new ( 3)1-3.indd 1 20/7/2560 15:14:2920/7/2560 15:14:29
ง.3-2
ง
ภาคผนวก ง.3 ตวอยาง ระเบยบปฏบตงาน “เรองการตรวจสอบประเมนผลภายใน”
คมอพฒนาและสงเสรมระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคม
บรษท สงเสรม ISO 50001 จากด รหสเอกสาร ทบทวนครงท วนทบงคบใช หนาทPM-MR-008 0 8/5/2017 2/3
ระเบยบปฏบตงาน เรองการตรวจประเมนภายใน 1. วตถประสงค
เพอใชเปนระบบงานในการตรวจประเมนภายใน และเพอใหมนใจวาระบบการจดการพลงงานของบรษทฯเปนไปตามแผนทกาหนดไวในการจดการดานพลงงาน ขอกาหนดของมาตรฐานสากล ISO 50001:2011 และเปนไปตามวตถประสงคและเปาหมายดานพลงงานทกาหนด รวมทงมการนาไปปฏบต คงรกษาไว ตลอดจนมการปรบปรงสมรรถนะดานพลงงานอยางมประสทธผล
2. ขอกาหนดมาตรฐาน ISO 50001:2011ขอท 4.6.3 การตรวจประเมนภายในระบบการจดการพลงงาน
3. ขอบเขตครอบคลมการตรวจประเมนภายในหนวยงานตาง ๆ ทอยในระบบการจดการพลงงานของบรษทฯ ซงการตรวจประเมนภายในจะจดใหมขนอยางนอยปละ 1 ครง
4. คาจากดความ -
5. ระเบยบปฏบตงานขนตอนท 1 ผรบผดชอบ : EnMR1.1 จดทาแผนการตรวจประเมนภายใน (FM-MR-020)1.2 สงแผนการตรวจฯให MD อนมต
ขนตอนท 2 ผรบผดชอบ : MD2.1 รบแผนการตรวจประเมนฯ ทาการพจารณาอนมตและสงคน EnMR
ขนตอนท 3 ผรบผดชอบ : EnMR3.1 รบแผนการตรวจประเมนฯ ทผานการอนมตแลว3.2 แตงตงหวหนาทมตรวจประเมนภายใน (Lead Auditor) และผตรวจประเมนภายใน (Auditor) โดยม
คณสมบตของ ดงน - มความเขาใจขอกาหนดของ ISO 50001:2011 เปนอยางด - ผานการฝกอบรมหลกสตร "การตรวจประเมนภายในระบบ ISO 50001:2011” และมบนทกประวต
การฝกอบรมในหลกสตรดงกลาว - มทกษะในการสอสารไดด และมความเขาใจการปฏบตงานในพนทจะไปดาเนนการตรวจ พอสมควร - ตองไมทาการตรวจพนทในความรบผดชอบโดยตรงของตนเอง - มบคลกภาพนาเชอถอและมความยตธรรม
3.3 ทาสาเนาแผนการตรวจประเมนฯ ใหกบ Lead Auditor 3.4 กอนถงกาหนดตรวจจะจดทาใบแจงกาหนดการตรวจตดตามภายใน (FM-MR-008) สงใหผรบผดชอบพนท
เพอยนยนและเตรยมพรอมสาหรบการถกตรวจประเมน
ขนตอนท 4 ผรบผดชอบ : Lead Auditor/Auditor Team 4.1 จดทา Audit Check List (FM-MR-021) และ Lead Auditor ลงนาม 4.2 ดาเนนการตรวจประเมนภายในตามวนและเวลาทกาหนด ทาการ Opening Meeting เพอชแจง
วตถประสงค และขอบเขตของการตรวจประเมนภายในใหเจาของพนททราบ 4.3 หากพบขอบกพรอง ทาการบนทกรายละเอยดและหลกฐานใหชดเจนใน Audit Check List
inner 50001new ( 3)1-3.indd 2inner 50001new ( 3)1-3.indd 2 20/7/2560 15:14:3120/7/2560 15:14:31
ง.3-3
ง
ภาคผนวก ง.3 ตวอยาง ระเบยบปฏบตงาน “เรองการตรวจสอบประเมนผลภายใน”
คมอพฒนาและสงเสรม ระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคม
บรษท สงเสรม ISO 50001 จากด รหสเอกสาร ทบทวนครงท วนทบงคบใช หนาทPM-MR-008 0 8/5/2017 3/3
ระเบยบปฏบตงาน เรองการตรวจประเมนภายใน 4.4 Lead Auditor สรปขอบกพรองหรอแนวโนมทจะเกดขอบกพรองกบ Auditor Team และทาการออก
CAR/PAR (FM-MR-022) 4.5 Close Meeting เพอสรป CAR/PAR ใหกบเจาของพนททถกตรวจ 4.6 จดทา Audit Report (FM-MR-023) 4.7 สง Audit Report, Audit Check List และ CAR/PAR ไปยง EnMR
ขนตอนท 5 ผรบผดชอบ : EnMR 5.1 พจารณาผลการตรวจประเมนภายใน 5.2 จดเกบ Audit Report, Audit Check List และดาเนนการตามระเบยบปฏบตงานการปฏบตการแกไขและ
การปฏบตการปองกน (PM-MR-009)
6. การจดเกบบนทก
รายชอบนทก อายการจดเกบ ผรบผดชอบ แผนการตรวจประเมนภายใน (FM-MR-020) 2 ป EnMR Audit Check List (FM-MR-021) 2 ป EnMR ใบแจงใหปฏบตการแกไขและปฏบตการปองกน (FM-MR-022) 2 ป EnMR Audit Report (FM-MR-023) 2 ป EnMR
inner 50001new ( 3)1-3.indd 3inner 50001new ( 3)1-3.indd 3 20/7/2560 15:14:3120/7/2560 15:14:31
ง.4-1
ง
ภาคผนวก ง.4 ตวอยาง “แบบฟอรมการตรวจประเมนภายใน”
คมอพฒนาและสงเสรม ระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคม
Audit Check List อางองแผนการตรวจครงท ทมตรวจประเมน อางองมาตรฐาน ISO 50001:2011 1. _____________________________________
พนทตรวจประเมน 2. _____________________________________
วนทตรวจประเมน 3. _____________________________________
ขอกาหนด
4.1, 4.2.1
4.5.4.1
4.2.1
4.2.1
4.2.1
4.2.2
4.2.2
4.2.1
4.3 นโยบายพลงาน4.3
4.5.4
หนา 1/8
รายการตรวจประเมน
หวหนาทม_____________________________
/ /
4.1 ขอกาหนดทวไป และ 4.2 ความรบผดชอบของฝายบรหาร
จดการการพลงงานอยางไร
บนทกหลกฐานหรอสงทพบในการตรวจ
1. ไดระบขอบขายและขอบเขตของระบบการจดการพลงงานไว เปนเอกสารหรอไม
2. ผบรหารระดบสงไดแสดงความมงมนในการนาระบบการจดการพลงงานมาใชในองคกรอยางไรบาง (เชน กาหนดนโยบายฯ,
จดสรรทรพยากร, สอสาร, ประชมทบทวน ฯลฯ)
3. มการสอสารใหพนกงานทกคนเหนถงความสาคญของระบบการ
- เหมาะสมกบธรรมชาต, ขนาด, ผลกระทบตอการใชพลงงานขององคกร- แสดงถงความมงมนตอการปรบปรงอยางตอเนองในสมรรถนะพลงงาน- แสดงถงความมงมน ทมนใจไดวามสารสนเทศและทรพยากรท
เพยงพอและจาเปนตอการบรรลตามวตถประสงคและเปาหมาย- แสดงถงความมงมนในการปฏบตใหสอดคลองตามกฎหมายและขอ
กาหนดอนๆ- เปนกรอบในการกาหนดและทบทวนวตถประสงคและเปาหมายพลงงาน- สนบสนนการจดซอผลตภณฑและบรการทประหยดพลงงาน
4. มประกาศแตงตง EnMR ทไดรบการลงนามโดยผบรหารระดบสง
5. กาหนดหนาทของ EnMR ไวอยางไร (ครบถวนตามขอ 4.2.2 หรอไม)หรอไม
6. มประกาศแตงตงทมจดการพลงงานทไดรบการลงนามโดยผบรหารระดบสงหรอไม
1. มการกาหนดนโยบายพลงงานไวเปนเอกสารหรอไมและนโยบาย ครอบคลมถงประเดนตาง ๆ ดงนหรอไม
ภาคผนวก ง.4 ตวอยาง “แบบฟอรมในการตรวจประเมนภายใน”
FM-MR-009 ทบทวนครงท 0, 8/5/60
inner 50001new ( 4)1-3.indd 1inner 50001new ( 4)1-3.indd 1 20/7/2560 15:16:0820/7/2560 15:16:08
ง.4-2
ง
ภาคผนวก ง.4 ตวอยาง “แบบฟอรมการตรวจประเมนภายใน”
คมอพฒนาและสงเสรมระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคม
Audit Check Listขอกาหนด
4.3
4.3
4.4 การวางแผนดานพลงงาน : กฎหมายและขอกาหนดอน ๆ การทบทวนดานพลงงาน เสนฐานพลงงาน EnPIs วตถประสงค เปาหมายและแผนปฏบตดานการจดการพลงงาน
4.4.2
4.4.2
4.4.2
กฎหมายหรอขอกาหนดอน ๆ ทเกยวของใหกบผรบผดชอบเพอนา
4.4.3
Review) ไวเปนเอกสารหรอไม และใหอธบายวธการดงกลาว5. ขอตรวจสอบบนทกการวเคราะหการใชพลงงาน (Energy Use) 4.4.3
4.4.3
หนา 2/8
หวหนาทม_____________________________
/ /
- ไดชบงตวแปรตาง ๆ ทเกยวของซงมผลกระทบตอการใชและ ปรมาณการใชพลงงานทมนยสาคญไวหรอไม
- ไดมประเมน/ตรวจวดสมรรถนะปจจบนของเครองจกร อปกรณ สนบสนนการผลต และกระบวนการทมความสมพนธกบการใช
- ประเมนการใชและปรมาณการใชพลงงานในอดตและปจจบน6. จากการวเคราะหการใชพลงงาน
บนทกหลกฐานหรอสงทพบในการตรวจรายการตรวจประเมน
นยสาคญตอการใชและปรมาณการใชพลงงานไวหรอไม
3. มวธการสอสารและชแจงรายละเอยดทจะตองดาเนนการตาม
2. มการสอสารนโยบายพลงงานใหพนกงานในองคกรรบทราบและ เขาใจอยางไร (อาจลองสมถามพนกงาน)
- ไดชบงเครองจกร อปกรณสนบสนนการผลต กระบวนการผลต และบคลากรททางานใหกบองคกร (หรอในนามองคกร) ทม
ไปปฏบตใหสอดคลองอยางไร4. มการกาหนดวธการและเกณฑในการทบทวนดานพลงงาน (Energy
- การชบงแหลงพลงงานในปจจบนทใช (ไฟฟา, LPG, นามนเตา, นามนดเซล ฯลฯ)
1. มวธการเขาถงและคนหากฎหมายและขอกาหนดอน ๆในดานพลงงานทเกยวของอยางไร
พลงงานทมนยสาคญไวหรอไม
3. กาหนดชวงเวลาการทบทวนนโยบายพลงงานไวหรอไม
2. มการจดทาทะเบยนกฎหมายและขอกาหนดอน ๆ เพอเปนการชบงถงกฎหมายและขอกาหนดอน ๆ ทเกยวของไวหรอไม
- ไดประมาณปรมาณการใชพลงงานในอนาคตไวหรอไม
FM-MR-009 ทบทวนครงท 0, 8/5/60
inner 50001new ( 4)1-3.indd 2inner 50001new ( 4)1-3.indd 2 20/7/2560 15:16:0920/7/2560 15:16:09
ง.4-3
ง
ภาคผนวก ง.4 ตวอยาง “แบบฟอรมการตรวจประเมนภายใน”
คมอพฒนาและสงเสรม ระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคม
Audit Check Listขอกาหนด
4.4.3
4.4.3
4.4.4
4.4.5
4.4.5
4.4.6
4.5.4.1
4.4.6
4.4.6
4.4.6
4.5.2
หนา 3/8
หวหนาทม_____________________________
/ /
Review หรอตามกฎหมายและขอกาหนดอน ๆ หรอไม14. ในขนตอนการจดทาวตถประสงค, เปาหมาย และแผนปฏบต
ไดพจารณาถงการเงน, สภาพเงอนไขในการปฏบตและธรกจ,
15. แผนปฏบตครอบคลมถงประเดนตาง ๆ เหลานหรอไม- มการกาหนดผรบผดชอบ- มวธการดาเนนการและระยะเวลา
ทางเลอกเทคโนโลย และมมมองของผเกยวของดวยหรอไม
ศกษา, ความชานาญ หรอประสบการณไวหรอไม
พลงงานไวหรอไม11. มการทบทวนและเปรยบเทยบคา EnPIs กบเสนฐานพลงงาน
รายการตรวจประเมน บนทกหลกฐานหรอสงทพบในการตรวจ
10. มการกาหนด EnPIs เพอเปนการเฝาตดตามและตรวจวดสมรรถนะ
ไดมการดาเนนการทบทวนตามชวงเวลาทกาหนดหรอไม9. มการจดทาเสนฐานพลงงาน (Energy Baselines) เปนบนทกไวหรอไม และตองมการปรบเปลยนเสนฐานพลงงานเมอใด
7. ไดมการชบง, จดลาดบความสาคญ และบนทกโอกาสในการปรบ
8. มการกาหนดชวงเวลาในการทบทวนดานพลงงานไวหรอไมและปรงสมรรถนะดานพลงงานไวหรอไม
12. มการจดทาวตถประสงค, เปาหมาย และแผนปฏบตไวเปนเอกสารเปนระยะ ๆ หรอไม
หรอไม13. วตถประสงค, เปาหมาย และแผนฯ สอดคลองกบ Significant
Energy Use, โอกาสในการปรบปรงตามทชบงไวใน Energy
1. บคลากรขององคกรหรอทางานในนามองคกร ซงปฏบตหนาท
- มเอกสารวธการทวนสอบการปรบปรงสมรรถนะดานพลงงาน- มเอกสารการทวนสอบผลของการปฏบต
4.5 การนาไปปฏบตและดาเนนการ : ความสามารถ การฝกอบรม และความตระหนก, การสอสาร, การจดทาเอกสาร, การควบคมดานปฏบตการ, การออกแบบ, การจดซอบรการดานพลงงาน ผลตภณฑ อปกรณ และพลงงาน
เกยวของกบ Significant Energy Use ไดมการกาหนดพนฐานการ
FM-MR-009 ทบทวนครงท 0, 8/5/60
inner 50001new ( 4)1-3.indd 3inner 50001new ( 4)1-3.indd 3 20/7/2560 15:16:0920/7/2560 15:16:09
ง.4-4
ง
ภาคผนวก ง.4 ตวอยาง “แบบฟอรมการตรวจประเมนภายใน”
คมอพฒนาและสงเสรมระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคม
Audit Check Listขอกาหนด
4.5.2
4.5.2
4.5.2
4.5.3
4.5.3
4.5.3
ระบบการจดการพลงงานหรอสมรรถนะดานพลงงานหรอไม(ถามตองขอดเอกสารทแสดงถงการตดสนใจใหมการสอสารน)
4.5.4
4.5.4
4.5.4
หนา 4/8
หวหนาทม_____________________________
/ /
การควบคมเอกสารตาม Procedure
5. องคกรมวธการสอสารภายในอยางไรเพอใหพนกงานเกดความ
ขอจดทาหรอแกไขตามระบบควบคมเอกสารหรอไม เชน มใบ
ผมอานาจตามทกาหนดหรอไม10. สมตรวจสอบเอกสาร เชน Procedure (SOP), WI, Form วาไดมการ
ระบ Revision การทบทวนและวนอนมตใชไวหรอไม และตรงตาม
3. สมตรวจสอบบนทกของพนกงานทเกยวของวาพนฐานการศกษา ,
ความชานาญ, ประสบการณ ตรงตามทกาหนดหรอไม และไดรบการฝกอบรมตาม Training Needs หรอไมและมการประเมนผลอยางไร
4. องคกรมวธการสรางความตระหนกในดานการอนรกษพลงงานใหกบบคลากรขององคกรหรอบคลากรททางานในนามองคกรอยางไร
ใสใจและมความตระหนกในเรองสมรรถนะพลงงานและระบบ
7. องคกรมการสอสารไปยงภายนอกในเรองนโยบายพลงงาน,
8. ม Procedure การควบคมเอกสารหรอไมและใหอธบายขนตอน
ในการควบคม Significant Energy Use และบคลากรทปฏบตงาน
9. สมตรวจสอบเอกสาร เชน Procedure, WI, Form วาไดมการ
Document Action Request หรอไม, มการอนมตใชเอกสารโดย
Master Document List หรอไม
การจดการพลงงาน6. องคกรมวธการหรอกระบวนการอยางไรเพอใหพนกงานหรอ
ผทปฏบตงานในนามขององคกรสามารถใหความคดเหนหรอใหขอเสนอแนะในการปรบปรงระบบการจดการพลงงาน
รายการตรวจประเมน2. มการกาหนด Training Needs สาหรบบคลากรทปฏบตงาน
ในระบบการจดการพลงงานไวหรอไม
บนทกหลกฐานหรอสงทพบในการตรวจ
FM-MR-009 ทบทวนครงท 0, 8/5/60
inner 50001new ( 4)1-3.indd 4inner 50001new ( 4)1-3.indd 4 20/7/2560 15:16:1020/7/2560 15:16:10
ง.4-5
ง
ภาคผนวก ง.4 ตวอยาง “แบบฟอรมการตรวจประเมนภายใน”
คมอพฒนาและสงเสรม ระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคม
Audit Check Listขอกาหนด
4.5.4
4.5.4
4.5.4
4.5.5
4.5.5
4.5.6
อปกรณ หรอ กระบวนการทมผลกระทบตอการใชพลงงานท มนยสาคญ มบนทกผลการประเมนสมรรถนะพลงงานหรอไม
17. ในการจดซอผลตภณฑหรออปกรณทมผลกระทบตอการใช 4.5.7
พลงงานทมนยสาคญทผานมา ไดมหลกฐานการแจงผสงมอบหรอไมวาจะมการประเมนสมรรถนะพลงงานดวย
18. ในการจดซอผลตภณฑหรออปกรณทมผลกระทบตอการใช 4.5.7
พลงงานทมนยสาคญทผานมา ไดมการนาเอาผลดานสมรรถนะพลงงานเปนหวขอในการคดเลอกดวยหรอไม
4.5.7
ไวเปนเอกสารหรอไม
หนา 5/8
หวหนาทม_____________________________
/ /
14. มการจดทาเอกสาร เชน Procedure (SOP), WI, Form เพอเปนเกณฑในการปฏบตงานและการซอมบารง สาหรบเครองจกร,อปกรณสนบสนนการผลต, เครองมอ, กระบวนการ และระบบทเกยวของกบ Significant Energy Use ไวหรอไม
15. สมตรวจสอบการปฏบตวาพนกงานมความเขาใจและไดปฏบตตามเอกสารทกาหนดไวตามขอ 14 หรอไม
16. ในกรณทมการออกแบบ หรอปรบปรง หรอบรณะ เครองจกร
(ตองมการประเมนถงปรมาณการใชพลงงานหรอประสทธภาพ พลงงานตลอดอายการใชงานดวย)
19. องคกรไดกาหนดขอมลทางเทคนค (Specification) ในการจดซอพลงงาน
รายการตรวจประเมน บนทกหลกฐานหรอสงทพบในการตรวจ11. สมตรวจสอบวาเอกสารฉบบทเปนปจจบนไดถกแจกจายไปยง
พนททใชงาน (อาจลงไปดทพนทจรงหรอตรวจสอบใบลงนามรบเอกสารทผรบผดชอบพนทลงนามรบเอกสารไว)
12. เอกสารภายนอก เชน กฎหมายพลงงาน, คมอเครองจกร มการชบงและควบคมการแจกจายอยางไร
13. เอกสารทลาสมยแลวมการควบคมอยางไร เพอปองกนการนาไปใชโดยไมไดตงใจ
FM-MR-009 ทบทวนครงท 0, 8/5/60
inner 50001new ( 4)1-3.indd 5inner 50001new ( 4)1-3.indd 5 20/7/2560 15:16:1020/7/2560 15:16:10
ง.4-6
ง
ภาคผนวก ง.4 ตวอยาง “แบบฟอรมการตรวจประเมนภายใน”
คมอพฒนาและสงเสรมระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคม
Audit Check Listขอกาหนด
ประเมนภายใน, ความไมเปนไปตามขอกาหนด การแกไข การปฏบตการแกไขและการปฏบตการปองกน, การควบคมบนทก4.6.1
4.6.1
4.6.1
4.6.1
4.6.1
4.6.2
4.6.2
หนา 6/8
หวหนาทม_____________________________
4.6 การตรวจสอบ : การเฝาระวง ตรวจวดและวเคราะห, การประเมนความสอดคลองกบกฎหมายและขอกาหนดอนๆ, การตรวจ
- ตวชวดวดสมรรถนะดานพลงงาน (EnPIs)
และวเคราะหทางดานพลงงานไวหรอไม4. สมตรวจสอบบนทกหรอประวตการสอบเทยบเครองมอวด วาได
สอบเทยบอยในชวงการยอมรบตามทกาหนดหรอไม และการสอบเทยบนน ๆ สามารถอางองไปยงมาตรฐานสากลไดหรอไม
6. มการกาหนดการประเมนความสอดคลองกบกฎหมายและขอกาหนดอน ๆ ในดานพลงงานทเกยวของไวอยางไร
7. ตรวจสอบบนทกการประเมนความสอดคลองกบกฎหมายและขอ
1. องคกรไดจดทาแผนการเฝาระวง ตรวจวดและวเคราะหทครอบคลมคณลกษณะทสาคญ (Key Characteristic) ดานพลงงานดงนไวหรอไม- ลกษณะการใชพลงงานทมนยสาคญ (Significant Energy Use)
และผลของการทบทวนดานพลงงานอนๆ
- การประเมนปรมาณการใชพลงงานจรงเทยบกบทคาดการณไว2. สมตรวจสอบบนทกของการเฝาระวง ตรวจวดและวเคราะหตามทกาหนดในแผน
3. มการจดทาแผนการสอบเทยบเครองมอทใชเฝาระวง ตรวจวด
- ตวแปรทเกยวของกบการใชพลงงานทมนยสาคญ
- ประสทธผลของแผนปฏบตในการบรรลตามวตถประสงคและ เปาหมาย
มการสอบเทยบตรงตามชวงเวลาแผนหรอไม5. ตรวจสอบ Calibration Data ของเครองมอวดทใชงานอยวา ผลการ
(ควรสมตรวจสอบหลกฐานการปฏบตตามกฎหมายดวย เชน การกาหนดอน ๆ วาไดมการประเมนตามชวงเวลาทกาหนดหรอไม
จดทารายงานการจดการพลงงาน, คณสมบตของ ผชร./ผชอ.ฯลฯ)
/ /
รายการตรวจประเมน บนทกหลกฐานหรอสงทพบในการตรวจ
FM-MR-009 ทบทวนครงท 0, 8/5/60
inner 50001new ( 4)1-3.indd 6inner 50001new ( 4)1-3.indd 6 20/7/2560 15:16:1020/7/2560 15:16:10
ง.4-7
ง
ภาคผนวก ง.4 ตวอยาง “แบบฟอรมการตรวจประเมนภายใน”
คมอพฒนาและสงเสรม ระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคม
Audit Check Listขอกาหนด
4.6.3
4.6.3
4.6.3
4.6.3
4.6.3
4.6.4
4.6.4
4.6.5
4.7.1
4.7.1
หวหนาทม_____________________________
/ /
หนา 7/8
วาไดมการประชมตามแผนหรอไม
ถงความไมสอดคลองทเกดขนหรอมแนวโนมจะเกดขนเพอนาไปแกไข, ปฏบตการแกไขหรอปฏบตการปองกนไวหรอไม
การปองกน ตามระบบหรอไม และตรวจสอบวามหลกฐานของการปฏบตการแกไขหรอปฏบตการปองกนนน ๆ หรอไม
16. มการจดทารายชอบนทกทตองจดเกบ อายการจดเกบ และผรบผดชอบในการจดเกบและทาลายไวอยางไร
4.7 การทบทวนของฝายบรหาร1. มการกาหนดชวงเวลาและแผนการประชมทบทวนของฝาย
2. ตรวจสอบบนทกการประชมทบทวนของฝายบรหารทผานมาบรหารไวอยางไร
ความรบผดชอบของตนเองโดยตรงหรอไม12. ผทเปน Internal Auditor ผานการฝกอบรมหลกสตรการตรวจ
ประเมนภายใน ISO 50001 หรอไม (ตรวจสอบประวตการฝกอบรมและการประเมนผล)
13. ผลของการ Internal Audit ไดมการรายงานใหผบรหารระดบสงรบทราบหรอไม
14. จากการดาเนนงานตามระบบการจดการพลงงาน ไดมการระบ
15. ตรวจสอบใบ CAR/PAR ทปดสมบรณแลววาไดมการวเคราะหสาเหต, กาหนดวธการแกไข, วธปฏบตการแกไข หรอวธปฏบต
บนทกหลกฐานหรอสงทพบในการตรวจ9. มการกาหนดชวงเวลาในการ Internal Audit ไวอยางไร และขอตรวจสอบแผนการ Ineternal Audit วาเปนไปตามชวงเวลาทกาหนดหรอไม
รายการตรวจประเมน
10. ตรวจสอบการ Internal Audit ทผานมาวาตรงตามแผนหรอไมสมตรวจสอบ Audit Check List, ใบ CAR ทออกและ Audit
Report ทจดทาวามบนทกขอมลทสอดคลองตรงกนหรอไม11. สมตรวจสอบวา Internal Auditor ไดทาการตรวจพนททอยใน
FM-MR-009 ทบทวนครงท 0, 8/5/60
inner 50001new ( 4)1-3.indd 7inner 50001new ( 4)1-3.indd 7 20/7/2560 15:16:1020/7/2560 15:16:10
ง.4-8
ง
ภาคผนวก ง.4 ตวอยาง “แบบฟอรมการตรวจประเมนภายใน”
คมอพฒนาและสงเสรมระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคม
Audit Check Listขอกาหนด
4.7.2
a) ตดตามการดาเนนการตาง ๆ จากการทบทวนฯ ครงทผานมา
4. ผลทไดจากการทบทวนของฝายบรหารครอบคลมการตดสนใจ 4.7.3
และการดาเนนการทเกยวกบเรองตาง ๆ ดงนหรอไมa) การเปลยนแปลงในสมรรถนะดานพลงงานขององคกรb) การเปลยนแปลงนโยบายพลงงานc) การเปลยนแปลงตวชวดวดสมรรถนะดานพลงงาน (EnPIs)
d) การเปลยนแปลงวตถประสงค, เปาหมาย หรอองคประกอบอนๆของระบบการจดการพลงงาน, ความสมาเสมอในการปรบปรงอยางตอเนองขององคกร
e) การเปลยนแปลงในดานการจดสรรทรพยากร
หวหนาทม_____________________________
/ /
บนทกหลกฐานหรอสงทพบในการตรวจ3. ประเดนนาเขาประชมทบทวนของฝายบรหารครอบคลมหวขอ
h) การคาดการณสมรรถนะดานพลงงานสาหรบชวงเวลาถดไปi) ขอเสนอแนะในการปรบปรง
หนา 8/8
g) สถานะของการปฏบตการแกไขและการปฏบตการปองกน
ตาง ๆ ดงนหรอไม
b) การทบทวนนโยบายพลงงาน
d) ผลการประเมนความสอดคลองกบกฎหมายและการเปลยนแปลงกฎหมายและขอกาหนดอน ๆ ทเกยวกบองคกร
e) ความคบหนาของวตถประสงคและเปาหมายดานพลงงานf) ผลการตรวจประเมนระบบการจดการพลงงาน
c) การทบทวนสมรรถนะดานพลงงานและ EnPIs ทเกยวของ
รายการตรวจประเมน
FM-MR-009 ทบทวนครงท 0, 8/5/60
inner 50001new ( 4)1-3.indd 8inner 50001new ( 4)1-3.indd 8 20/7/2560 15:16:1120/7/2560 15:16:11
ง.4-9
ง
ภาคผนวก ง.4 ตวอยาง “แบบฟอรมการตรวจประเมนภายใน”
คมอพฒนาและสงเสรม ระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคม
หมายเลข วตถประสงค การปฏบตการแกไข การปฏบตการปองกนวนทออก พบขอบกพรองจากพนททพบขอบกพรอง การตรวจประเมนภายในตามแผนการตรวจครงท________/________
การปฏบตงานภายใน ลกคา Supplier อนๆ__________________
อางองมาตรฐาน ISO 50001:2011
รายละเอยดขอบกพรองทพบ
หวหนาทมตรวจ / ผออก __________________________
/ /
สาเหตของขอบกพรอง
การแกไขเบองตน
วธปฏบตการแกไขหรอวธปฏบตการปองกน
วนกาหนดเสรจ________________________________
ผรบผดชอบพนท _______________________________ MR_______________________________
/ /
ผลการตรวจประเมนซา
สรปผล ปด CAR / PAR เนองจากการปฏบตการแกไขหรอการปฏบตการปองกนเสรจสน ปด CAR / PAR โดยออก CAR / PAR ใหมเลขท_____________________
หวหนาทมตรวจ / ผตรวจ ________________________ MR_______________________________
/ /
Corrective and Preventive Action Request "CAR/PAR"
/ /
/ /
ผรบผดชอบพนท ___________________________
/ /
FM-MR-010 ทบทวนครงท 0, 8/5/60
inner 50001new ( 4)1-3.indd 9inner 50001new ( 4)1-3.indd 9 20/7/2560 15:16:1120/7/2560 15:16:11
ง.4-10
ง
ภาคผนวก ง.4 ตวอยาง “แบบฟอรมการตรวจประเมนภายใน”
คมอพฒนาและสงเสรมระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคม
การตรวจประเมนครงท___________/___________ อางองมาตรฐาน ISO 50001:2011
พนทตรวจประเมน วนทตรวจประเมน หมายเลขรายงานทมตรวจประเมน
สรปรายงานการตรวจประเมนภายในจากการตรวจประเมนภายในแผนก พบขอบกพรองและออก CAR จานวน CAR
และ ม Observe จานวน เรอง โดยมรายละเอยดโดยสงเขปดงน ขอบกพรอง1
2
3
4
Observe (OBS.)
1
2
3
4
Audit Report
หวหนาทมตรวจ_________________________
/ /
FM-MR-011 ทบทวนครงท 0, 8/5/60
inner 50001new ( 4)1-3.indd 10inner 50001new ( 4)1-3.indd 10 20/7/2560 15:16:1120/7/2560 15:16:11
ง.5-1
ง
ภาคผนวก ง.5 ตวอยาง ระเบยบปฏบตงาน “เรองการปฏบต การแกไข และการปฏบตการปองกน”
คมอพฒนาและสงเสรม ระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคม
บรษท สงเสรม ISO 50001 จากด
ระเบยบปฏบตงาน (Procedure) เรอง : การปฏบตการแกไขและการปฏบตการปองกน
หมายเลขเอกสาร PM-MR-009 ทบทวนครงท 0 วนทบงคบใช 8/5/2017
อนมตโดย_________________________ EnMR
บนทกการแกไข แกไขครงท รายละเอยดการแกไข วนทบงคบใช
0 จดทาเพอเรมใชในระบบ ISO 50001:2011 8/5/2017
ภาคผนวก ง.5 ตวอยาง ระเบยบปฏบตงาน “เรองการปฏบต การแกไข และการปฏบตการปองกน”
inner 50001new ( 5)1-3.indd 1inner 50001new ( 5)1-3.indd 1 20/7/2560 15:17:1020/7/2560 15:17:10
ง.5-2
ง
ภาคผนวก ง.5 ตวอยาง ระเบยบปฏบตงาน “เรองการปฏบต การแกไข และการปฏบตการปองกน”
คมอพฒนาและสงเสรมระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคม
บรษท สงเสรม ISO 50001 จากด รหสเอกสาร ทบทวนครงท วนทบงคบใช หนาทPM-MR-009 0 8/5/2017 2/3
ระเบยบปฏบตงาน เรองการปฏบต การแกไข และการปฏบตการปองกน1. วตถประสงค
เพอใชเปนระบบงานในการปฏบตการแกไขและปฏบตการปองกนความไมเปนไปตามขอกาหนดทเกดขนหรอทมแนวโนมจะเกดขนในระบบการจดการพลงงาน
2. ขอกาหนดมาตรฐาน ISO 50001:2011ขอท 4.6.4 ความไมเปนไปตามขอกาหนด การแกไข การปฏบตการแกไขและการปฏบตการปองกน
3. ขอบเขตครอบคลมการการปฏบตการแกไขและการปฏบตการปองกนปญหาความไมเปนไปตามขอกาหนดทเกดขนหรอทมแนวโนมจะเกดขนในระบบการจดการพลงงาน
4. คาจากดความ- Correction คอ การแกไขความไมเปนไปตามขอกาหนดในเบองตน- Corrective Action Request (CAR) คอ การขอใหปฏบตการแกไขเพอมใหความไมเปนไปตามขอกาหนดเกดซาขนอก
- Preventive Action Request (PAR) คอ การขอใหปฏบตปองกนเพอมใหความไมเปนไปตามขอ กาหนดเกดขน
5. ระเบยบปฏบตงาน (Procedure)ขนตอนท 1 ผรบผดชอบ : ผทพบปญหา1.1 เมอพบปญหาความไมเปนไปตามขอกาหนดทเกดขนหรอทมแนวโนมจะเกดขน ในระบบการจด
การพลงงาน จากประเดนตาง ๆ ดงน - ผลการตรวจประเมนภายในและผลการตรวจประเมนภายนอกโดยผใหการรบรอง - การไมปฏบตตามนโยบาย ขอกาหนด ขนตอนหรอวธการทางานในระบบการจดการพลงงาน - การดาเนนงานทไมสอดคลองกบกฎหมายและขอกาหนดอน ๆ ดานพลงงานทเกยวของ - ความไมตระหนกในการอนรกษพลงงาน - ผลจากการเฝาระวง ตรวจวดและวเคราะห - เหตฉกเฉนทเกยวของในระบบการจดการพลงงาน - ขอรองเรยนจากภายในและภายนอกองคกร ฯลฯ และหากตองการใหมการปฏบตการแกไขหรอปฏบตการปองกน ใหออกใบ Corrective and
Preventive Action Request “CAR/PAR” (FM-MR-010) สงให EnMR
ขนตอนท 2 ผรบผดชอบ : EnMR 2.1 พจารณาใบ CAR/PAR ทออกวามความถกตองเหมาะสมหรอไม หากมความถกตองเหมาะสมให
กาหนดหมายเลขใบ CAR/PAR ดงกลาว 2.2 บนทกรายละเอยดของ CAR/PAR ในใบบนทกสถานภาพ CAR/PAR (FM-MR-012) 2.3 สงใบ CAR/PAR ไปยงผทรบผดชอบปญหาเพอทาการวเคราะหสาเหตและกาหนดวธปฏบตการแกไข
หรอวธปฏบตการปองกน หมายเหต : หากเปนขอบกพรองเกยวกบเครองจกร เครองมอ อปกรณ ผลตภณฑ หรอบรการท
จดซอ จดจาง ใหสง CAR/PAR ผานเจาหนาทจดซอไปยง Supplier ทรบผดชอบ
inner 50001new ( 5)1-3.indd 2inner 50001new ( 5)1-3.indd 2 20/7/2560 15:17:1120/7/2560 15:17:11
ง.5-3
ง
ภาคผนวก ง.5 ตวอยาง ระเบยบปฏบตงาน “เรองการปฏบต การแกไข และการปฏบตการปองกน”
คมอพฒนาและสงเสรม ระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคม
บรษท สงเสรม ISO 50001 จากด รหสเอกสาร ทบทวนครงท วนทบงคบใช หนาทPM-MR-009 0 8/5/2017 3/3
ระเบยบปฏบตงาน เรองการปฏบต การแกไข และการปฏบตการปองกนขนตอนท 3 ผรบผดชอบ : ผทรบผดชอบปญหา 3.1 รบ CAR/PAR และทาการวเคราะหหาสาเหตของปญหา 3.2 หากขอบกพรองทเกดขนมการแกไขเบองตน (Correction) ใหระบในใบ CAR/PAR ดวย 3.3 กาหนดวธการปฏบตการแกไขหรอวธปฏบตการปองกนพรอมวนกาหนดเสรจลงในใบ CAR/PAR
และสงคน EnMR
ขนตอนท 4 ผรบผดชอบ : EnMR 4.1 พจารณา CAR/PAR ความเหมาะสมของวธการแกไข วธปฏบตการแกไขหรอวธปฏบตการปองกน
หากไมเหมาะสมใหสงคนเพอกาหนดวธการมาใหม 4.2 หากวธการเหมาะสมใหลงนามใน CAR/PAR นนและบนทกรายละเอยดใบบนทกสถานภาพ
CAR/PAR (FM-MR-012)
ขนตอนท 5 ผรบผดชอบ : ผทรบผดชอบปญหา 5.1 รบผดชอบใหมการปฏบตการแกไขหรอปฏบตการปองกนตามวธการและภายในระยะเวลาทกาหนด
ขนตอนท 6 ผรบผดชอบ : ผตรวจปด CAR/PAR 6.1 ดาเนนการตรวจประเมนการปฏบตการแกไขหรอปฏบตการปองกนตามระยะเวลาทกาหนด 6.2 หากปญหาไดรบการปฏบตการแกไขหรอปฏบตการปองกนเสรจสนสมบรณ ใหผตรวจบนทกผลการ
ตรวจประเมนซา พรอมลงนามปด CAR/PAR และสงให EnMR 6.3 หากปญหาไมไดรบการปฏบตการแกไขหรอปฏบตการปองกน หรอดาเนนการโดยไมสมบรณให
บนทกผลการตรวจประเมนซา พรอมลงนามปด CAR/PAR สงให EnMR และทาการเปด CAR/PAR ใหม โดยใหดาเนนการซาตามขนตอนท 2 อกครง
ขนตอนท 7 ผรบผดชอบ : EnMR 7.1 EnMR ลงนามรบทราบการปด CAR/PAR และบนทกรายละเอยดของ CAR/PAR ทปดในบนทก
สถานภาพ CAR/PAR 7.2 หากออก CAR/PAR ซาไปแลว 3 ครง พบวาปญหายงไมไดรบการปฏบตการแกไขหรอปฏบตการ
ปองกน ใหนาปญหาเขาสการทบทวนของฝายบรหาร
6. การจดเกบบนทก
รายชอบนทก อายการจดเกบ ผรบผดชอบ Corrective and Preventive Action Request “ CAR/ PAR” (FM-MR-010)
2 ป EnMR
ใบบนทกสถานภาพของ CAR/PAR (FM-MR-012) 2 ป EnMR
inner 50001new ( 5)1-3.indd 3inner 50001new ( 5)1-3.indd 3 20/7/2560 15:17:1220/7/2560 15:17:12
ง.6-1
ง
ภาคผนวก ง.6 ตวอยาง ระเบยบปฏบตงาน “เรองการควบคมบนทก”
คมอพฒนาและสงเสรม ระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคม
บรษท สงเสรม ISO 50001 จากด
ระเบยบปฏบตงาน (Procedure) เรอง : การควบคมบนทก
หมายเลขเอกสาร PM-MR-002 ทบทวนครงท 0 วนทบงคบใช 8/5/2017
อนมตโดย_________________________ EnMR
บนทกการแกไข แกไขครงท รายละเอยดการแกไข วนทบงคบใช
0 จดทาเพอเรมใชในระบบ ISO 50001:2011 8/5/2017
ภาคผนวก ง.6 ตวอยาง ระเบยบปฏบตงาน “เรองการควบคมบนทก”
inner 50001new ( 6)1-3.indd 1inner 50001new ( 6)1-3.indd 1 20/7/2560 15:18:3820/7/2560 15:18:38
ง.6-2
ง
ภาคผนวก ง.6 ตวอยาง ระเบยบปฏบตงาน “เรองการควบคมบนทก”
คมอพฒนาและสงเสรมระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคม
บรษท สงเสรม ISO 50001 จากด รหสเอกสาร ทบทวนครงท วนทบงคบใช หนาทPM-MR-002 0 8/5/2017 2/2
ระเบยบปฏบตงาน เรองการควบคมบนทก 1. วตถประสงค
เพอใชเปนระบบงานในการควบคมบนทกในระบบการจดการพลงงานและเพอใหมนใจวาบนทกไดมการชบงและจดเกบอยางมประสทธผล และถกทาลายเมอครบอายการจดเกบ
2. ขอกาหนดมาตรฐาน ISO 50001:2011ขอท 4.6.5 การควบคมบนทก
3. ขอบเขตครอบคลมบนทกทอยในระบบการจดการพลงงาน ISO 50001:2011
4. คาจากดความบนทก หมายถง แบบฟอรมทกรอกแลว หรอขอมล รายงานตางๆ ทตองเกบไวเปนหลกฐานในการดาเนนการตามขอกาหนดและแสดงถงประสทธผลของระบบการจดการพลงงาน ซงอาจอยในรปกระดาษหรอสอทางอเลคทรอนคส
5. ระเบยบปฏบตงานขนตอนท 1 ผรบผดชอบ : EnMR
1.1 กาหนดรายชอบนทกของแผนกทตองการจดเกบและกาหนดระยะเวลาในการจดเกบบนทก 1.2 ใหเจาหนาท DC จดทารายชอบนทก (FM-MR-004) พรอมระบอายการจดเกบของแตละหนวยงาน 1.3 EnMR อนมตรายชอบนทก (FM-MR-004)
ขนตอนท 2 ผรบผดชอบ : เจาหนาท DC 2.1 สาเนารายชอบนทกท EnMR ลงนามแลวใหกบหนวยงานตางๆ 2.2 จดเกบตนฉบบรายชอบนทก
ขนตอนท 3 ผรบผดชอบ : หวหนาหนวยงานทจดเกบบนทก 3.1 จดเกบสาเนารายชอบนทกเพอใชอางองในการทางาน
3.2 รบผดชอบในการจดทาบนทก และชบงตามความเหมาะสม เชน ระบชอบนทกทสนแฟมและเกบใสตเกบเอกสารเปนหมวดหมเพอสะดวกในการเรยกใชงาน และทาการจดเกบตามระยะเวลาทกาหนด
3.3 ตรวจสอบรายการบนทกทครบกาหนดอายการจดเกบ และทาลายบนทกทครบกาหนดโดยการฉก หรอทาลายตามความสาคญของบนทกนนๆ
3.4 หากตองการเปลยนแปลงบนทกทจดเกบภายในหนวยงานหรอเปลยนแปลงระยะเวลาการจดเกบใหแจง EnMR เพอดาเนนการตามขนตอนท 1 ซา
6. การจดเกบบนทก
รายชอบนทก อายการจดเกบ ผรบผดชอบ รายชอบนทก (FM-MR-004) จนกวาจะมการเปลยนแปลง เจาหนาท DC
inner 50001new ( 6)1-3.indd 2inner 50001new ( 6)1-3.indd 2 20/7/2560 15:18:3920/7/2560 15:18:39
จ.1-1
จ
ภาคผนวก จ.1 ตวอยาง ระเบยบปฏบตงาน “เรองการทบทวนการบรหาร”
คมอพฒนาและสงเสรม ระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคม
บรษท สงเสรม ISO 50001 จากด
ระเบยบปฏบตงาน (Procedure) เรอง : การทบทวนการบรหาร หมายเลขเอกสาร PM-MR-010
ทบทวนครงท 0 วนทบงคบใช 8/5/2017
อนมตโดย_________________________ EnMR
บนทกการแกไข แกไขครงท รายละเอยดการแกไข วนทบงคบใช
0 จดทาเพอเรมใชในระบบ ISO 50001:2011 8/5/2017
ภาคผนวก จ.1 ตวอยาง ระเบยบปฏบตงาน “เรองการทบทวนการบรหาร”
inner 50001new ( )1-3.indd 1inner 50001new ( )1-3.indd 1 20/7/2560 15:19:5720/7/2560 15:19:57
จ.1-2
จ
ภาคผนวก จ.1 ตวอยาง ระเบยบปฏบตงาน “เรองการทบทวนการบรหาร”
คมอพฒนาและสงเสรมระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคม
บรษท สงเสรม ISO 50001 จากด รหสเอกสาร ทบทวนครงท วนทบงคบใช หนาทPM-MR-010 0 8/5/2017 2/3
ระเบยบปฏบตงาน เรองการทบทวนการบรหาร 1. วตถประสงค
เพอใชเปนระบบการทบทวนการบรหารและเพอใหมนใจวาระบบการจดการพลงงานของบรษทฯ ไดรบการทบทวนโดยคณะกรรมการฝายบรหารตามชวงระยะเวลาทกาหนดไว
2. ขอกาหนดมาตรฐาน ISO 50001:2011ขอท 4.7 การทบทวนการบรหาร
3. ขอบเขตครอบคลมถงกจกรรมการทบทวนระบบการจดการพลงงานของบรษทฯ โดยการประชมทบทวนของคณะกรรมการฝายบรหารจะกระทาอยางนอยปละ 2 ครง (ทก 6 เดอน)
4. คาจากดความ4.1 คณะกรรมการฝายบรหารหมายถง ผบรหารสงสดและผจดการหนวยงานตางๆทรบผดชอบระบบ
การจดการพลงงาน ประกอบดวย 4.1.1 Managing Director เปน ประธานคณะกรรมการ 4.1.2 ผจดการทวไป เปน รองประธานคณะกรรมการ 4.1.3 Energy Management Representative เปน กรรมการ 4.1.4 ผจดการฝายธรการ เปน กรรมการ 4.1.5 ผจดการฝายผลต เปน กรรมการ 4.1.6 ผจดการฝายประกนคณภาพ เปน กรรมการ 4.1.7 ผจดการฝายวศวกรรม เปน กรรมการและเลขานการ
5. ระเบยบปฏบตงานขนตอนท 1 ผรบผดชอบ : เลขานการ1.1 จดทาแผนการประชมทบทวนการบรหาร (FM-MR-013) ให MD ลงนาม1.2 เมอถงกาหนดการประชมจดทาหนงสอเชญประชมทบทวนฝายบรหาร โดยระบวาระการประชม ดงน
วาระท 1 เรองแจงทประชม วาระท 2 รบรองรายงานการประชมครงทผานมา วาระท 3 ตดตามผลการดาเนนงานตางๆจากการประชมทบทวนครงทผานมา วาระท 4 ทบทวนนโยบายดานพลงงาน วาระท 5 ทบทวนสมรรถนะดานพลงงานและตวชวดสมรรถนะดานพลงงาน (EnPIs) ทเกยวของ วาระท 6 ผลการประเมนความสอดคลองกบกฎหมาย การเปลยนแปลงกฎหมายและขอกาหนดอน ๆ วาระท 7 ระดบของการบรรลตามวตถประสงคและเปาหมายดานพลงงาน วาระท 8 ผลการตรวจประเมนระบบการจดการพลงงาน วาระท 9 สถานะของการปฏบตการแกไขและการปฏบตการปองกน วาระท 10 สมรรถนะดานพลงงานทคาดการณไวสาหรบชวงเวลาถดไป วาระท 11 ขอเสนอแนะในการปรบปรง
1.3 สงหนงสอเชญประชมใหกบคณะกรรมการฝายบรหารทกทาน
ขนตอนท 2 ผรบผดชอบ : คณะกรรมการฝายบรหาร 2.1 รบหนงสอเชญประชมจากเลขานการการประชม 2.2 จดเตรยมขอมลการประชมทเกยวของตามวาระการประชม 2.3 มอบหมายใหเลขาฯจดเตรยมและแจกเอกสารทเกยวของใหคณะกรรมการกอนการประชม
inner 50001new ( )1-3.indd 2inner 50001new ( )1-3.indd 2 20/7/2560 15:19:5920/7/2560 15:19:59
จ.1-3
จ
ภาคผนวก จ.1 ตวอยาง ระเบยบปฏบตงาน “เรองการทบทวนการบรหาร”
คมอพฒนาและสงเสรม ระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคม
บรษท สงเสรม ISO 50001 จากด รหสเอกสาร ทบทวนครงท วนทบงคบใช หนาทPM-MR-010 0 8/5/2017 3/3
ระเบยบปฏบตงาน เรองการทบทวนการบรหาร ขนตอนท 3 ผรบผดชอบ : คณะกรรมการฝายบรหาร
3.1 ดาเนนการประชมตามวาระทกาหนด
ขนตอนท 4 ผรบผดชอบ : เลขานการ 4.1 จดทารายงานการประชมลงในรายงานการประชมทบทวนการบรหาร (FM-MR-014) และจะตอง
ครอบคลมประเดนตางๆ ดงน - การเปลยนแปลงสมรรถนะดานพลงงานขององคกร - การเปลยนแปลงนโยบายดานพลงงาน - การเปลยนแปลงตวชวดสมรรถนะดานพลงงาน (EnPIs) - การเปลยนแปลงวตถประสงค เปาหมาย หรอองคประกอบอนๆของระบบการจดการพลงงาน ซงสอดคลองตามความมงมนในการปรบปรงอยางตอเนอง - การจดสรรทรพยากร
4.2 สงรายงานการประชมใหประธานคณะกรรมการพจารณาอนมต
ขนตอนท 5 ผรบผดชอบ : ประธานคณะกรรมการ 5.1 รบรายงานการประชม พจารณาลงนามอนมต 5.2 สงรายงานคนเลขานการการประชม
ขนตอนท 6 ผรบผดชอบ : เลขานการ 6.1 รบรายงานการประชมทผานการอนมตจากประธานคณะกรรมการ 6.2 แจกจายรายงานการประชมใหคณะกรรมการ 6.3 จดเกบตนฉบบรายงานการประชม
ขนตอนท 7 ผรบผดชอบ : คณะกรรมการฝายบรหาร 7.1 รบรายงานการประชมจากเลขานการ 7.2 ดาเนนการตามมตทประชม
6. การจดเกบบนทก
รายชอบนทก อายการจดเกบ ผรบผดชอบ แผนการประชมทบทวนการบรหาร (FM-MR-013) 2 ป EnMR รายงานการประชมทบทวนการบรหาร (FM-MR-014) 2 ป EnMR
inner 50001new ( )1-3.indd 3inner 50001new ( )1-3.indd 3 20/7/2560 15:19:5920/7/2560 15:19:59
คมอพฒนาและสงเสรม ระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล (ISO 50001)
สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคม
เอกสารอางอง(1) ขอกาหนดมาตรฐานระบบการจดการพลงงาน ISO 50001 – ประกาศกระทรวงอตสาหกรรมฉบบท ๔๔๑๓ (พ.ศ.
๒๕๕๕) ออกตามความในพระราชบญญตมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรมพ.ศ. ๒๕๑๑เรอง กาหนดมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม ระบบการจดการพลงงาน – ขอกาหนดและขอแนะนาในการใช
(2) พระราชบญญตการสงเสรมและอนรกษพลงงาน ฉบบท ๒ พ.ศ.๒๕๕๐ (3) กฎกระทรวงกาหนดมาตรฐาน หลกเกณฑ และวธการจดการพลงงานในโรงงานควบคมและอาคารควบคม พ.ศ. ๒๕๕๒ (4) ประกาศกระทรวงพลงงานเรอง หลกเกณฑและวธการดาเนนการจดการพลงงานในโรงงานควบคมและอาคารควบคม
พ.ศ. ๒๕๕๒ (5) กฎกระทรวงกาหนดคณสมบตของผขอรบใบอนญาต หลกเกณฑ วธการ และเงอนไขการขอรบใบอนญาตและการ
อนญาตตรวจสอบและรบรองการจดการพลงงานพ.ศ. ๒๕๕๕ (6) ISO 50001:2011 Energy management systems Requirements with guidance for use (7) DIN EN 16001: Energy Management Systems in Practice; A Guide for Companies and Organizations (8) ISO 50002:2014 Energy audits — Requirements with guidance for use (9) ISO 50003: 2014 Energy management systems — Requirements for bodies providing audit and
certification of energy management systems (10) ISO 50004:2014 Energy management systems — Guidance for the implementation, maintenance and
improvement of an Energy management system (11) ISO 50006:2014 Energy management systems — Measuring energy performance using energy baselines
(EnB) and energy performance indicators (EnPI) — General principles and guidance (12) ISO 50015:2014 Energy management systems - Measurement and Verification of Organizational Energy
Performance —General Principles and Guidance (13) ISO 9001:2015 Quality management systems - Requirements (14) ISO 14001:2015 Environmental management systems -- Requirements with guidance for use (15) คมอพฒนาระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล ISO 50001 กรมพฒนาพลงงานทดแทนและอนรกษพลงงาน,
พ.ศ. 2555 (16) คมอการอนรกษพลงงานในอตสาหกรรมเซรามค โครงการพฒนาบคลากรการอนรกษพลงงานจากกรณ
ตวอยางในอตสาหกรรมทประสบความสาเรจ, กรมพฒนาพลงงานทดแทนและอนรกษพลงงาน กระทรวงพลงงาน, กรงเทพฯ.
(17) เอกสารเผยแพรโครงการศกษาเกณฑการใชพลงงานในอตสาหกรรมอโลหะ, กรมพฒนาพลงงานทดแทนและอนรกษพลงงาน กระทรวงพลงงาน, กรงเทพฯ.
(18) คมอการอนรกษพลงงานจากกรณตวอยางทประสบความสาเรจ อตสาหกรรมผลตภณฑโลหะ เครองจกรและอปกรณ, กรมพฒนาพลงงานทดแทนและอนรกษพลงงาน, กระทรวงพลงงาน , พ.ศ. 2557
(19) คมอพฒนาระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล ISO 50001 สาหรบโรงงานควบคม กรมพฒนาพลงงานทดแทนและอนรกษพลงงาน, พ.ศ. 2557
(20) คมอพฒนาระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล ISO 50001 สาหรบอาคารควบคม กรมพฒนาพลงงานทดแทนและอนรกษพลงงาน, พ.ศ. 2557
(21) คมอการปฏบตงาน การพฒนาระบบการจดการพลงงานตามมาตรฐานสากล ISO 50001 สาหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคม กรมพฒนาพลงงานทดแทนและอนรกษพลงงาน, พ.ศ. 2559
inner 50001new .indd 1inner 50001new .indd 1 20/7/2560 15:25:1620/7/2560 15:25:16