International Journal of Molecular Signature · 2015. 7. 14. · 2 ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ & ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΗ ΤΕΤΡΑΜΗΝΙΑΙΑ ΕΚΔΟΣΗ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ

Molecular SignatureΕλληνική και Διεθνής Εταιρεία Μοριακά Στοχευμένων Θεραπειών

ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ & ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΗ ΤΕΤΡΑΜΗΝΙΑΙΑ ΕΚΔΟΣΗ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ

ΚΑΙ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ ΜΟΡΙΑΚΑ ΣΤΟΧΕΥΜΕΝΩΝ ΘΕΡΑΠΕΙΩΝ

International Journal of

Τεύχος 04Μάιος- Αύγουστος 2015

1

Editorial

ΠεριεχόμεναΗ Συντακτική ΕπιτροπήΔ/ντής Σύνταξης: Γ. ΣαμέληςΑναπληρωτές Δ/ντές Σύνταξης: Φ. Ζαγουρή

Π. ΜακραντωνάκηςΜέλη: Σπ. Βολτέας

Θ. ΓιάνναροςΚ. ΕκμεκτζόγλουΜ. Κωνσταντουλάκης

Treatment of High Risk Featured Prostate Cancer with a Combination of Hormonal Therapy, I-125 Brachytherapy Boost and External Beam Irradiation ..............................................2Δραστηριότητες της εταιρείας ............................................................7Χορήγηση φουλβεστράνης στον ανδρικό καρκίνο του μαστού ..............................................................................................8Δραστηριότητες της εταιρείας ........................................................13Μελλοντικές εκδηλώσεις ................................................................14

Αγαπητοί Συνάδελφοι,

Αγαπητά μέλη της Ελληνικής και Διεθνούς ΕταιρείαςΜοριακά Στοχευμένων ΘεραπειώνΧαιρετίζω την ηλεκτρονική κυκλοφορία του 4ου τεύχους– News Letter του Περιοδικού της Εταιρείας μας Molec-ular Signature.Σας ενημερώνω ότι στις 18/04/2015 διεξήχθη η 3ηΕπιστημονική Ημερίδα του Ελληνικού Ινστιτούτου Εξα -τομικευμένων Θεραπειών στο ξενοδοχείο Royal Oly -mpic της Αθήνας με θέμα, «Ουρολογικός Καρκίνος-Στοχευμένες Θεραπείες», με συμμετοχή πλέον των 150ειδικών ιατρών στην εξατομικευμένη αντιμετώπιση τωνκακοηθειών του Ουροποιητικού Συστήματος.Στις 1- 2 Μαΐου 2015 πραγματοποιήθηκε στο ξενο -δοχείο Elite στην Καλαμάτα το 2ο Πανελλήνιο καιΔιεθνές Συνέδριο της Εταιρείας μας με θέμα«Στοχευμένες Θεραπείες σε συμπαγείς – αιματολογικέςκακοήθειες και σε καρδιαγγειακές παθήσεις».Συμμετείχαν περισσότεροι από 300 εξειδικευμένοι Ιατροίδιαφόρων ειδικοτήτων. Αίσθηση προκάλεσε η ομιλία τουΚαθηγητού Ογκολογίας και Φαρμακολογίας κυρίουGuiseppe Giaccco ne από το Georgeτown University τηςWashington στην τιμητική τελετή έναρξης με θέμα: «NewHorizons in treating lung cancer.»Στην τιμητική Τελετή λήξης ο Διδάκτωρ στην μοριακήΤεχνολογία και τα Γονιδιώματα Καθηγητής Jean FrancoisLaes από το Βέλγιο παρουσίασε τα νέα δεδομένα στηνΟμιλία του με θέμα: «OncoDEEP/ OncoTRACE: A combi-nation of expertises to identify actionable target in thetumor, choose treatment and monitor each response

from a single non- invasive liquid biopsy.», για τομελλοντικό μοντέλο θεραπευτικής προσέγγισης τωνΟγκολογικών ασθενών. Στο Συνέδριό μαςπραγματευτήκαμε τις νέες ανακαλύψεις στις μοριακάστοχευμένες – εξατομικευμένες θεραπείες στουςσυμπαγείς όγκους, στα λεμφώματα, στη ΧΜΛ, αλλά καιστις Καρδιαγγειακές πα θή σεις όπως στην Υπέρταση, στοΟξύ Έμφραγμα του Μυοκαρδίου και στιςΜυοκαρδιοπάθειες.Τέλος 26-27/6/2015 θα πραγματοποιηθεί στο Ξενοδο-χείο «Volos Palace» στον Βόλο- το Συνέδριο του «Θε-αγενείου» Αντικαρκινικού Νοσοκομείου υπό τηνΠρο εδρία του Ειδικού Γραμματέα της Εταιρείας μας, κ. Π.Μακραντωνάκη με την αιγίδα της Εταιρείας μας.Καλούμε τα μέλη μας να συμμετέχουν ενεργά και να πα-ραστούν στις προσεχείς εκδηλώσεις της Εταιρείας μαςώστε να ανταλλάξουμε απόψεις πάνω στις Στοχευμένες-Εξατομικευμένες Θεραπείες στις διάφορες μορφέςόγκων επ’ ωφελεία του Έλληνα Ασθενή με καρκίνο.

Με εκτίμησηΓεώργιος Φ. Σαμέλης

Διευθυντής Σύνταξης

2

ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ & ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΗ ΤΕΤΡΑΜΗΝΙΑΙΑ ΕΚΔΟΣΗ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΚΑΙ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ ΜΟΡΙΑΚΑ ΣΤΟΧΕΥΜΕΝΩΝ ΘΕΡΑΠΕΙΩΝ

Mol

ecul

ar S

igna

ture

Θέμα

Treatment of High Risk Featured Prostate Cancer with a Combination of Hormonal

Therapy, I-125 Brachytherapy Boost and External Beam Irradiation

Skouteris M. Vassilios, Metsinis N. Marios, Dounis E. Athanassios, Koutsouveli I. Efstathia, Kollias M. Georgios, Skouteris V. Michael, Katsochi M. Despina

Prostate brachytherapy has long been proved a reli-able treatment option for prostate cancer. Its wideacceptance by patients is due to low morbidity and ex-cellent treatment outcomes from the procedure. Longterm data from many centers confirm early impressionsthat this minimally invasive treatment modality is asvalid as radical prostatectomy (RP) or external beam ir-radiation (EBRT) in treating localised prostate cancer [1,2, 3, 17]. The management of high risk patients though, still re-mains a significant treatment challenge. Most ofprostate brachytherapy practice has been in men withlow risk prostate cancer and patients presenting withhigh PSA, Gleason score or clinical stage are usuallybeen treated with RP (open, laparoscopic or robotic) orEBRT with long-term hormonal therapy (HT). But RP pa-tients with the above mentioned aggressive diseaseoften have positive margins necessitating the need foradjuvant EBRT [4, 5]. Also EBRT group patient’s qualityof life and overall survival are seriously impacted bylong-term androgen deprivation [2, 9]. The group of physicians at Icahn School of Medicine atMount Sinai has developed a method of managing theseadvanced cases by a combination of hormonal therapy,partial brachytherapy implant and supplemental con-formal EBRT. The purpose of the brachytherapy boostis to greatly increase the total biological effective dose(BED) of irradiation to the tumor volume without in-creasing the risk of radiation related morbidity and thepurpose of the HT is to lower down prostate size and

treat possible extracapsular extension often associatedwith these tumors [6, 7].Prostate Brachytherapy Center in Hygeia Hospitalstarted offering seed implants (preplan or “Seattle”technique) [1] to patients with prostate adenocarcinomain 1998. In 2000 the initial technique used was switchedto Real Time, applied to low risk patients as monother-apy and to high risk ones combined with HT and EBRT[8, 17]. From 2000 till 2013, 295 patients presented with PSA >20ng/ml, Gleason score > 7 or clinical stage > T2c andwere offered the aforementioned high risk protocol con-sisting of 9 months of HT, prostate and seminal vesiclebrachytherapy (prescription dose 110Gy) and twomonths later supplemental EBRT (45Gy). All patients underwent bone and CT scan for staging.Those with a positive scan were excluded from thestudy. Most also had biopsy of the seminal vesicles(SVB) which was performed under transrectal ultra-sound guidance in the operating room (OR) prior to theonset of the seed implantation, with three cores takenfrom each seminal vesicle [10]. Patients with a positiveSVB were kept under HT (LHRH-a) for a total period oftwo years. Brachytherapy technique used was the Real – Time in-teractive seed implantation as previously described byStone and Stock [18]. This technique, also called the“nomogram method”, uses a nomogram table in order tofind the proper amount of activity to be implanted. Theplanning of this method is done in the OR and doesn’t

Prostate Brachytherapy CenterRadiation Oncology DepartmentHygeia Hospital, Hygeia Group, Maroussi, Athens, Greece

3


Molecular Signature

Θέμα

rely on a preplan [1]. Seeds are placed mainly in the pe-riphery (75% of total activity) according to the principlesof Paterson and Parker [11] in order to avoid urethraland rectal hot areas. The remaining 25% is placed in theinterior for coverage of base and apex of the gland.Prostate volume is measured in the urologist’s officeand used for the seed order. Prostate is measured again(step section planimetry every 5mm) at the beginning ofthe case and re-measured after needle placement. Av-erage prostate length is also determined by three lon-gitudinal measurements. These values are loaded in thecomputer software (VariSeed 6.7, 7.0, 7.2 and 8.0, Var-ian, Palo Alto, Ca) operated by the physicist in order tocalculate the total amount of needles and seeds as wellas the spacing between them. The seeds are inserted bythe radiation oncologist in the OR, using a Mick applica-tor (Mick TP 200, Mick Radionuclear Instruments, MountVernon, NY, USA) under continuous ultrasound monitor-ing (B&K Leopard, model 8558 probe, B&K Medical,Winthrop, Mass) in longitudinal imaging that allows forimmediate adjustment of seed placement. At the end of implantation and before discharging thepatient from the OR a dynamic cystogram was per-formed by C-arm (movie loop) with contrast material[12]. This excluded the possibility of seeds placed in uri-nary bladder or in urethra. If seed was found in the blad-

der a cystoscopy was performed to remove it (3/295 pa-tients). One month after completion of the implant, patientswere submitted to CT scan of pelvis for calculating thedoses received by prostate, urethra and rectum (postim-pant dosimetry) [13]. This study determined the exactnumber of sessions and total dose of supplementalEBRT (prescription dose 45Gy) needed in order toachieve the highest possible BED (200-220 Gy) toprostate and seminal vesicles, while simultaneously thelowest to the normal surrounding tissues and organs.High BED calculated from the post-implant prostate D90and the EBRT dose has been proven to be the main fac-tor predicting the outcome especially in high risk pa-tients [14, 15, 16, 17]. EBRT 5-week course started twomonths after seed implantation in daily 1.8Gy fractionsand was delivered by linear accelerator 18MV using con-formal techniques. 122 patients (2000 - 2006) weretreated with 3 D conformal radiotherapy and 173 (2006- 2013) received intensity modulated radiotherapy(IMRT) with image guided radiotherapy (IGRT).Follow up included PSA, DRE and quality of life assess-ment (urinary and rectal) every 3 months for the firstyear, every 6 months till 5th postoperative year andyearly after. The majority of the patients were followedin our clinic and around 10% were contacted by tele-

Figure 193.4% bFFF for the entire cohort at 7 years (Phoenix def.) ).

4


Mol

ecul

ar S

igna

ture

Θέμα

phone for follow up. We used two different definitions of biochemical free-dom from failure (bFFF), if PSA > 0.2 ng/ml and thePhoenix definition of nadir plus 2 ng/ml.

ResultsMedian patient age was 68 (range 44 - 83) years andmean PSA was 12.3 ng/ml (range 2.1 - 100 ng/ml). Clin-ical stage was T2a in 32 (10.8 %) patients, T2b in 71 (24.1%) patients, T2c in 88 (29.8 %) patients and T3 in 104

Figure 284.2% bFFF for the entire cohort at 7 years by PSA > 0.2ng/ml definition.

Figure 3bFFF for the entire cohort according to presenting PSA (Phoenix def.)

5


Molecular Signature

ΘέμαFigure 4

bFFF for the entire cohort according to SV involvement (Phoenix def.)

(35.3 %) patients. Gleason score was 6 in 121 patients(41 %) patients, 7 in 122 (41.4 %) and 8-10 in 52 patients(17.6 %). 26 patients (8.8 %) had a positive SVB of which12 had a pelvic lymph node dissection. 10 of them werenegative and included in the study. Prostate volume atthe time of implant was 32 cc (range 13.9 - 65) and anaverage of 56 seeds (range 30 - 85) were implanted. Me-dian intraoperative dose to 90 % of the prostate (D90)was 129.3 Gy (range 90.9 – 158.8), dose to 30% of theurethra was 135.8 Gy (range 84.3 - 173.4) and averagerectal volume covered by 107 Gy was 0.29 cc (range 0 -3.33). Median HT duration was 9 months (range 9 - 12).Mean testosterone after treatment: 353 ng/dL (median:330, range: 0 – 949). Postimplant dosimetry was performed one month fol-lowing implantation. Median postimplant dose to 90 %of the prostate was 127.9 Gy (range: 91 - 134.2), postim-plant dose to 30 % of urethra (D30) was 137.5 Gy (range:107.2 - 151.1), and average postimplant volume of rec-tum covered by the prescription dose (rectum V100) was0.36 cc (range: 0.34 - 2.44). Median BED delivered was219 Gy2 (range: 177 - 291). Mean follow-up was 48 months (range 14 – 139.2). Me-dian follow-up PSA was 0.08 ng/ml (range 0 - 8.8). The7-year bFFF rates for PSA > 0.2ng/ml and the Phoenixdefinition were 84.2% and 93.4%, respectively [Figures 1,2]. bFFF according to presenting PSA and SV involve-

ment (Pheonix def.) are seen in figures 3 and 4. Gastrointestinal complications included 22 (7.4 %) pa-tients with grade 1-2 radiation proctitis but no patientexperienced a significant rectal injury (grade 3 or 4). Sta-tistically, proctitis was not associated with age, BED orrectum V100. Genitourinary complications included 69(23.4 %) patients without complaints, 118 (40 %) patientswith minor, 96 (32.5 %) patients with moderate and 12patients (4.1 %) with severe urinary (irritative) symptomsthat resolved 6-12 months after brachytherapy. No pa-tient developed urinary incontinence (requiring pads). ConclusionsTrimodality regimen of HT, brachytherapy boost andconformal EBRT offers excellent results with low mor-bidity to the patients. This is mainly due to high BEDdose delivered and continuous intraoperative control ofrectal and urethral radiation doses that can be highlyachieved by the Real Time method of seed implantation.

6


Mol

ecul

ar S

igna

ture

Θέμα

1. Ragde H, Grado GL, Nadir BS. Brachytherapy for clini-cally localized prostate cancer: thirteen-year disease-free survival of 769 consecutive prostate cancerpatients treated with permanent implants alone.Arch.Esp.Urol. 2001;54:739-47.

2. Stone NN1, Stock RG2. 15-year cause specific and all-cause survival following brachytherapy for prostatecancer: negative impact of long-term hormonal ther-apy. J Urol. 2014 Sep;192(3):754-9.

3. Taira AV1, Merrick GS, Galbreath RW, et al. Long-termoutcomes of prostate cancer patients with Gleason pat-tern 5 treated with combined brachytherapy and exter-nal beam radiotherapy. Brachytherapy. 2013Sep-Oct;12(5):408-14.

4. Carroll P. Rising PSA after a radical treatment. Eur.Urol.2001;40 Suppl 2:9-16.

5. Sood A, Jeong W, Dalela D, et al. Role of robot-assistedradical prostatectomy in the management of high-riskprostate cancer. Indian J Urol. 2014 Oct;30(4):410-7.

6. Zietman AL, Nakfoor BM, Prince EA, et al. The effect ofandrogen deprivation and radiation therapy on an an-drogen-sensitive murine tumor: an in vitro and in vivostudy. Cancer J Sci Am. 1997; 3: 31-36.

7. Shearer RJ, Davies JH, Gelister JS, et al Hormonal cy-toreduction and radiotherapy for carcinoma of theprostate. Br.J.Urol. 1992;69:521-4.

8. Stock RG, Ho A, Cesaretti JA, Stone NN. Changing thepatterns of failure for high risk prostate cancer patientsby optimizing local control. Int. J. Radiat. Oncol. Biol.Phys. 2006;66:389-394.

9. Pilepich MV, Krall JM, al Sarraf M, et al. Androgen dep-rivation with radiation therapy compared with radiationtherapy alone for locally advanced prostatic carcinoma:a randomized comparative trial of the Radiation Ther-apy Oncology Group. Urology 1995;45:616-23.

10. Stone NN, Skouteris VM, Stock RG. Biopsy and implan-tation of the seminal vesicles. Brachytherapy. 2012Sep-Oct;11(5):334-40.

11. Paterson R, Parker HM. A dosage system for gamma-ray therapy, parts 1 and 2. Br.J.Radiol. 1943;7:592-632.

12. Stone NN, Stock RG. Dynamic cystography can replacecystoscopy following prostate seed implantation.Tech.Urol. 2000;6:112-6.

13. Stone NN, Hong S, Lo YC, et al. Comparison of intraop-erative dosimetric implant representation with postim-plant dosimetry in patients receiving prostatebrachytherapy. Brachytherapy. 2003;2:17-25.

14. Stock RG, Stone NN, Cesaretti JA, et al. Biologically ef-fective dose values for prostate brachytherapy: Effectson PSA failure and posttreatment biopsy results. Int. J.Radiat. Oncol. Biol. Phys. 2006;64:527-533.

15. Stone NN1, Potters L, Davis BJ, et al. Multicenteranalysis of effect of high biologic effective dose on bio-chemical failure and survival outcomes in patients withGleason score 7-10 prostate cancer treated with per-manent prostate brachytherapy. Int J Radiat Oncol BiolPhys. 2009 Feb 1;73(2):341-6.

16. Stone NN, Stock RG, Cesaretti JA, et al. Local controlfollowing permanent prostate brachytherapy: effect ofhigh biologically effective dose on biopsy results andoncologic outcomes. Int J Radiat Oncol Biol Phys. 2010Feb 1;76(2):355-60.

17. Cesaretti JA, Stone NN, Skouteris VM, et al.Brachytherapy for the treatment of prostate cancer.Cancer J. 2007 Sep-Oct;13(5):302-12. Review.

18. Stone NN, Stock RG. Prostate brachytherapy: treatmentstrategies. J.Urol. 1999;162:421-6.

Treatment of High Risk Featured Prostate Cancer with a Combination of Hormonal Therapy, I-125 Brachytherapy Boost and External Beam Irradiation

REFERENCES

7


Molecular Signature

Photo

Φωτογραφικά στιγμιότυπα από τις εργασίες της 3ης Ημερίδας του Ελληνικού Ινστιτούτου Εξατομικευμένων Θεραπειών με θέμα «Ουρολογικός Καρκίνος»

Δραστηριότητες της Εταιρείας

Ομιλία κας Α. Δημητριάδου

Προεδρείο από τους κ.κ. Α. Ρεμπελάκος, Κ. Στραβοδήμος

Ομιλία κ. Π. Ζουμπούλη

Προεδρείο από τους κ.κ. Η. Μητσογιάννης, Γ. Σαμέλης Προεδρείο από τους κ.κ. Α. Ρεμπελάκος, Γ. Σαμέλης

8


Mol

ecul

ar S

igna

ture

Θέμα

ΕισαγωγήΟ μεταστατικός καρκίνος του μαστού στους άνδρες είναισπάνιος και η θεραπευτική του αντιμετώπιση αποτελείπρόκληση για την ογκολογική κοινότητα. Σύμφωνα με τηνΑμερικανική Αντικαρκινική Εταιρία στις ΗΠΑ κατά το έτος2014 εμφανίστηκαν περίπου 2,360 νέες περιπτώσεις IDCκαι ο αριθμός των θανάτων από τη νόσο το ίδιο έτοςανέρχεται τις 430 [1]. Πρόκειται επομένως για μια ασυ-νήθιστη κακοήθεια, καθώς είναι 100 φορές λιγότερο συ-χνός από ότι στις γυναίκες και η πιθανότητα ενός άντρα νανοσήσει καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής του είναι περίπου1 στις 1,000 [1]. Αξίζει να σημειωθεί ότι ο αριθμός τωννέων περιπτώσεων έχει παραμείνει σταθερός τα τελευ-ταία 30 έτη και είναι ένας καρκίνος που συσχετίζεται μεμεταλλάξεις στο γονίδιο BRCA2. Όσων αφορά τη πρόγνωση υπάρχουν πολλά βιβλιογρα-φικά δεδομένα. Στον πίνακα 1 καταγράφονται οι μεγα-λύτερες σειρές που έχουν δημοσιευθεί. Πρόκειται γιαcase control studies, οπού γίνεται σύγκριση της επιβίω-σης μεταξύ ανδρών και γυναικών με καρκίνο του μαστού[reviewed in (2)]. Υπάρχουν μελέτες που δείχνουν ότι οιάντρες έχουν καλύτερη επιβίωση, και άλλες που δεί-χνουν ότι έχουν ίση ή χειρότερη.Στο σημείο αυτό πρέπει να αναφερθεί, ότι οι μελέτες πουπραγματεύονται τον καρκίνο του μαστού στους άνδρεςστο σύνολό τους, συναντάνε βασικούς περιορισμούς. Συ-νήθης είναι η αναγωγή δεδομένων από γυναίκες για τηνεκτίμηση των δεδομένων στους άντρες. Επιπλέον ταστοιχεία για τον αντρικό καρκίνο μαστού προκύπτουν απόμικρές σειρές ασθενών, η πλειοψηφία των οποίων είναιαναδρομικές. Τέλος το follow up των ασθενών είναιμικρό, ενώ δεν υπάρχουν προοπτικές τυχαιοποιημένεςμελέτες. Συμπερασματικά τα υπάρχοντα αποτελέσματα

Περίληψη ΕΙΣΑΓΩΓΗ: Ο μεταστατικός καρκίνος του μαστού στουςάνδρες είναι σπάνιος και η θεραπευτική του αντιμετώ-πιση αποτελεί πρόκληση για την ογκολογική κοινότητα.Σκοπός της παρούσας μελέτης είναι η εκτίμηση τηςφουλβεστράνης σε άντρες με μεταστατικό καρκίνο τουμαστού. ΜΕΘΟΔΟΣ: Αναζητήθηκαν αναδρομικά περιστατικά αν-δρών με μεταστατικό καρκίνο του μαστού που δεν είχανλάβει χημειοθεραπεία για τη μεταστατική νόσο και είχανλάβει φουλβεστράνη, από 3 ογκολογικά κέντρα. Ακο-λούθως εκτιμήθηκε η ανταπόκριση με βάση τα RECISTκριτήρια 1.1. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ: Συνολικά, στη μελέτη αυτή συμπε-ριληφθήκαν 19 περιστατικά. Η φουλβεστράντη δόθηκεως δεύτερη γραμμή στο 47.4%, ως τρίτη γραμμή ορμο-νοθεραπείας στο 47.4% των ασθενών και ως τέταρτηγραμμή στο 5.2%. Η φουλβεστράντη ήταν καλά ανεκτήσε όλες τις περιπτώσεις και δεν παρατηρήθηκαν παρε-νέργειες επιπέδου (Grade) 3 ή 4. Η διάμεσος χρόνος ωςτην συστηματική πρόοδο νόσου ήταν ίσος με 5.4 μήνες(2-7 μήνες). Η διάμεση συνολική επιβίωση ήταν 62.6μήνες.ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ: Η παραπάνω μελέτη είναι η μεγαλύ-τερη σειρά στη βιβλιογραφία περιγραφής περιστατικώνκαρκίνου του μαστού σε άνδρες που έλαβαν φουλβε-στράνη και καταδεικνύει πως η φουλβεστράνη είναι μιαασφαλής και αποτελεσματική θεραπευτική επιλογή γιατον ορμονοευαίσθητο, προθεραπευμένο και μεταστατικόκαρκίνου του μαστού σε άνδρες. Απαραίτητη είναι η διε-ξαγωγή μετα-αναλύσεων και προοπτικών κλινικών με-λετών για την επιβεβαίωση των ανωτέρωα πο τε λεσμάτων.

Ζωγράφου Ε.1, Φωτίου Δ2, Σεργεντάνης Θ1, Μανιού Ι.1, Steger G.3, Ζωγράφος K..Γ1, Δημόπουλος Μ.Α.2, Rudas M.3, Bartsch R.3, Ζαγουρή Φ.2,3

1) 1η Προπαιδευτική Κλινική Πανεπιστημίου Αθηνών, Ιπποκράτειο ΓΝΑ, Ιατρική Σχολή Πανεπιστημίου Αθηνών.

2) Θεραπευτική Κλινική, Αλεξάνδρα ΓΝΑ, Ιατρική Σχολή Πανεπιστημίου Αθηνών.3) Clinical Division of Oncology/Ι, Medical University of Vienna, Austria.

Χορήγηση φουλβεστράνης στονανδρικό καρκίνο του μαστού

9


Molecular Signature

Θέμα

δεν είναι σαφή, και οποιαδήποτε νέα γνώση είναι ιδιαί-τερα σημαντική.Η φουλβεστράνη αποικοδομεί τον υποδοχέα οιστρογό-νου, οδηγώντας σε αρνητική ρύθμιση της σηματοδότησηςτου [3]. Δεν έχει γνωστή δραστικότητα αγωνιστή και θε-ωρείται καθαρός ανταγωνιστικός αναστολέας του οι-στρογονικού υποδοχέα, σε αντίθεση με την ταμοξιφαίνη[4]. Επιπλέον, η φουλβεστράνη στη δοσολογία των 500 mgαποτελεί εγκεκριμένη θεραπεία των μετ-εμμηνοπαυσια-κών γυναικών με HR-θετικό μεταστατικό καρκίνο του μα-

στού, μετά από αποτυχία προηγούμενων ενδοκρινικώνθεραπειών [5]. Όμως η διεθνής βιβλιογραφία παρουσιά-ζει σημαντικά κενά σε ότι αφορά τη χορήγηση φουλβε-στράνης σε άντρες με μεταστατικό καρκίνο του μαστούπου εκφράζουν τους οιστρογονικούς ή/και προγεστερο-νικούς υποδοχείς, εγείροντας θέμα για περαιτέρωέρευνα.Σκοπός της παρούσας μελέτης είναι η εκτίμηση της χο-ρήγησης φουλβεστράνης σε άντρες με μεταστατικό καρ-κίνο του μαστού που εκφράζουν τους οιστρογονικούς ή/και προγεστερονικούς υποδοχείς

ΠΙΝΑΚΑΣ 1

Μελέτη Αριθμός αντρών Αριθμός γυναικών Έτη Διαστρωμάτωση Αποτέλεσμα σύγκρισης με Ca μαστού με Ca μαστού διάγνωσης επιβίωσης

Scott-Conner et al. (1999) 4755 624,174 1985-1994 Ηλικία, Παρόμοια σχετική OS,

δημογραφικά αν και υπήρξε μία τάση

στοιχεία, στάδιο προς κατώτερη επιβίωση

και νοσοκομείο στους άντρες με ασθένεια

σταδίου III/IV

Giordano et al. (2004) 2524 380,856 1973-1998 Ηλικία και στάδιο Παρόμοια σχετική OS

Miao et al. (2011) 2665 459,846 1970-2007 Περιοχή, ηλικία, Ελάχιστα καλύτερη

έτος διάγνωσης, σχετική επιβίωση

χρόνος παρακολούθησης, για άντρες.

στάδιο ασθένειας Κατώτερη σχετική

και θεραπεία επιβίωση και BCSS

(συμπεριελήφθησαν για άντρες, όταν δεν

~800 άντρες με έγινε διαστρωμά-

Ca μαστού) τωση των ασθενών.

Nilsson et al. (2011) 99 369 1993-2007 Ηλικία και Κατώτερη σχετική OS

ημερομηνία για τους άντρες

διάγνωσης

Greif et al. (2012) 13,457 1,439,866 1998-2007 Κατώτερη OS για άντρες

Gnerlich at al. (2012) 1541 244,518 1988-2003 Έλεγχος για Κατώτερη BCSS

συσχετικούς για άντρες με

παράγοντες ασθένεια σταδίου I και

παρόμοια για στάδια II-IV

Shaaban et al. (2012) 251 263 Πριν Ηλικία, βαθμός Παρόμοια OS

το 2006 και κατάσταση

λεμφαδένων

Chen et al. (2013) 150 300 1980-2012 Ηλικία, ημερομηνία Κατώτερη DFS

και στάδιο και OS για άντρες

10


Mol

ecul

ar S

igna

ture

ΘέμαΕικόνα 1

Καμπύλη διάμεσου χρόνου ως την συστηματική πρόοδο νόσου

Υλικό και μέθοδοςΑναζητήθηκαν αναδρομικά περιστατικά ανδρών με μετα-στατικό καρκίνο του μαστού από 3 μεγάλα ογκολογικάκέντρα (Παθολογική Κλινική Ι, Βιέννη, Αυστρία, Α᾽ Προ-παιδευτική Χειρουργική Κλινική, Ιπποκράτειο Νοσοκο-μείο, Αθήνα, Θεραπευτική Κλινική, ΝοσοκομείοΑλεξάνδρα, Αθήνα). Οι άντρες που συμπεριελήφθησανστην μελέτη είχαν μεταστατικό καρκίνο του μαστού, δενείχαν λάβει χημειοθεραπεία για τη μεταστατική νόσο καιείχαν λάβει φουλβεστράνη. Ακολούθως, στόχος ήταν ηεκτίμηση της ανταπόκρισης με βάση τα RECIST κριτήρια1.1, της διάμεσης συνολικής επιβίωσης και του διάμεσουχρόνου ως τη συστηματική πρόοδο νόσου.

Αποτελέσματα Συνολικά, στη μελέτη αυτή συμπεριλήφθηκαν 19 περι-στατικά αντρών με μεταστατικό καρκίνο μαστού. Η φουλ-βεστράνη δόθηκε ως δεύτερη γραμμή θεραπείας στο47.4% των αντρών, ως τρίτη γραμμή ορμονοθεραπείαςστο 47.4% των ασθενών και ως τέταρτη γραμμή στο 5.2%.Όσων αφορά τα αποτελέσματα, ολική ανταπόκριση εμ-φάνισε 1 από τους 19 ασθενείς (5,2%), μερική ανταπό-κριση παρατηρήθηκε σε 4 από τους 19 ασθενείς (21.1%),

σταθερή νόσος σε 10 εκ των 19 (52,6%) ασθενών καιπρόοδος νόσου σε 4 από τους 19 (21,1%) ασθενείς. Ηφουλβεστράνη ήταν καλά ανεκτή σε όλες τις περιπτώ-σεις και δεν παρατηρήθηκαν παρενέργειες επιπέδου(Grade) 3 ή 4. Αξίζει να τονιστεί ότι ο διάμεσος χρόνοςως την συστηματική πρόοδο νόσου ήταν ίσος με 5.4μήνες (2-7 μήνες) (εικόνα 1). Η διάμεση συνολική επι-βίωση ήταν 62.6 μήνες (εικόνα 2).

Συζήτηση Η παραπάνω μελέτη είναι η μεγαλύτερη σειρά στη βι-βλιογραφία περιγραφής περιστατικών καρκίνου του μα-στού σε άνδρες που έλαβαν φουλβεστράνη καικαταδεικνύει την αποτελεσματικότητα της φουλβεστρά-νης ως ορμονικού χειρισμού στον ανδρικό καρκίνο τουμαστού. Προηγούμενες βιβλιογραφικές αναφορές περι-λαμβάνουν μεταξύ άλλων μία σειρά στην οποία συμμε-τείχαν 2 ασθενείς, οι οποίοι λάβανε φουλβεστράνη ως1η γραμμή θεραπείας. Η νόσος παρέμεινε σταθερή σεέναν εξ’ αυτών για 14 μήνες (57 ετών, SD x 14 μήνες) καιο άλλος εμφάνισε μερική ανταπόκριση για 22 μήνες (79ετών, PR x 22 μήνες) [6]. Σε ένα άλλο case report ασθε-νής 64 ετών, με adj ταμοξιφαίνη και 3 γραμμές ΧΜΘ εμ-

11


Molecular Signature

ΘέμαΕικόνα 2

Καμπύλη διάμεσης συνολικής επιβίωσης

φάνισε μερική ανταπόκριση με φουλβεστράνη [7]. Επι-πλέον το 2011 δημοσιεύθηκε από Masci et al. μία σειράμε 5 ασθενείς, στην οποία κατεγράφη αποτελεσματικό-τητα σε πολυθεραπευόμενους ασθενείς από χορήγησηφουλβεστράνης (5 ασθενείς: 1PR x 12 μήνες (πολυθερα-πευόμενος), 1 SD x 22 μήνες, 1 SD x 6 μήνες μετά από PDμε ΑΑ, 2 PD) [8]. Τέλος, το 2013 δημοσιεύθηκε από τηδική μας ερευνητική ομάδα, μία σειρά αποτελούμενη από14 ασθενείς, που είχαν λάβει φουλβεστράνη χωρίς ναέχουν λάβει πριν ΧΜΘ για τη μεταστατική τους νόσο καιουσιαστικά αποτέλεσε τη βάση της παρούσας μελέτης(43% 2η γραμμή, 50% 3η γραμμή, 7% 4η γραμμή-21% PR,50% SD, 29% PD) [9].Αξίζει να αναφερθεί ότι στα πρόδρομα αποτελέσματα πουκαταγράφονται παραπάνω βασίστηκε και μία pooledanalysis, στην οποία συμμετείχαν συνολικά 23 άντρες μεμεταστατικό καρκίνο του μαστού που λάβανε φουλβε-στράνη και τα αποτελέσματα ήταν αντίστοιχα με αυτά πουπαρουσιάζονται στην παρούσα μελέτη [10].Όσων αφορά την ορμονοθεραπεία ανδρών για τη μετα-στατική νόσο, αναφέρονται στη βιβλιογραφία και άλλεςθεραπευτικές επιλογές. Συγκεκριμένα, μια μορφή ορμο-νοθεραπείας είναι οι χειρουργικές επεμβάσεις, όπως η

ορχεκτομή με ποσοστό ανταπόκρισης της τάξεως του 55%(N=355), η επινεφριδεκτομή με ποσοστό ανταπόκρισης80% (N=65) και η υποφυσεκτομή με αντίστοιχα υψηλάποσοστά ανταπόκρισης της τάξεως του 56% (N=27) [11].Γίνεται όμως αντιληπτό ότι πρόκειται για ακρωτηριάστη-κες επεμβάσεις και δεν κρίνεται σκόπιμο να υποβληθείένας άντρας με καρκίνο του μαστού σε μία τέτοια διαδι-κασία. Επιπροσθέτως, υπάρχει η συνήθης ορμονική θε-ραπεία, τα γνωστά αντί-οιστρογόνα, με χαρακτη ριστικότεροεξ´ αυτών την ταμοξιφαίνη, η οποία είναι και η μόνη εν-δεδειγμένη θεραπεία για τους άνδρες με μεταστατικόκαρκίνο του μαστού [11]. Επιπλέον έχουμε τους αναστο-λείς αρωματάσης που φαίνεται ότι αποτελούν αποτελε-σματική θεραπευτική επιλογή σε άντρες μεορμονοευαίσθητο μεταστατικό καρκίνο του μαστού [12]. Συμπερασματικά, διαφαίνεται πως η φουλβεστράνη είναιμια ασφαλής και αποτελεσματική θεραπευτική επιλογήγια τον μεταστατικό καρκίνου του μαστού σε άνδρες πουεκφράζουν τους ορμονικούς υποδοχείς. Παρόλα αυτά,απαραίτητη είναι η διεξαγωγή προοπτικών κλινικών με-λετών για την επιβεβαίωση των ανωτέρω αποτελεσμά-των.

12


Mol

ecul

ar S

igna

ture

Θέμα

Βιβλιογραφικές αναφορές1. NCCN Clinical Practice Guidelines in Oncology. Breast

Cancer. Version 3. 2014. Available at www.nccnε.com2. Johansson, I, Killander, F, Linderholm, B, Hedenfalk, I.

Molecular profiling of male breast cancer - Lost intranslation? Int J Biochem Cell Biol. 2014;53:526-35

3. Carlson, RW. The history and mechanism of action offulvestrant. Clin Breast Cancer. 2005 Apr; 6 Suppl1:S5-8

4. Buzdar, AU, Robertson, JF. Fulvestrant: pharmaco-logic profile versus existing endocrine agents for thetreatment of breast cancer. Ann Pharmacother.2006;40:1572-83

5. Di Leo, A, Jerusalem, G, Petruzelka, L et al. Results ofthe CONFIRM phase III trial comparing fulvestrant 250mg with fulvestrant 500 mg in postmenopausalwomen with estrogen receptor-positive advancedbreast cancer. J Clin Oncol. 2010; 28: 4594–4600

6. Agrawal, A, Cheung, KL, Robertson, JF. Fulvestrant inadvanced male breast cancer. Breast Cancer ResTreat. 2007;101: pp. 123

7. Haba Rodríguez, JR, Quintela, IP, Cortijo, GP, Guer-rero, MB, Aranda, E. Fulvestrant in advanced malebreast cancer. Ann Oncol. 2009;20: pp. 1896-1897

8. Masci, G, Gandini, C, Zuradelli, M, Pedrazzoli, P, Torrisi,R, Lutman, FR, Santoro, A. Fulvestrant for advancedmale breast cancer patients: a case series. Ann Oncol.2011;22: pp. 985

9. Zagouri, F, Sergentanis, TN, Chrysikos, D, Zografos, E,Rudas, M, Steger, G, Zografos, G, Bartsch, R. Fulves-trant and male breast cancer: a case series. AnnOncol. 2013;24: pp. 265-266

10. Zagouri, F, Sergentanis, TN, Chrysikos, D, Dimopou-los, MA, Psaltopoulou, T. Fulvestrant and male breastcancer: a pooled analysis. Breast Cancer Res Treat.2015; 149(1):269-75

11. Jaiyesimi, IA, Buzdar, AU, Sahin, AA et al. Carcinomaof the male breast. Ann Intern Med. 1992; 117:771-7

12. Zagouri, F, Sergentanis, TN, Azim, HA Jr, Chrysikos,D, Dimopoulos, MA, Psaltopoulou, T. Aromatase in-hibitors in male breast cancer: a pooled analysis.Breast Cancer Res Treat. 2015;151(1):141-7

Χορήγηση φουλβεστράνης στον ανδρικό καρκίνο του μαστού

13


Molecular Signature

Φωτογραφικά στιγμιότυπα από τις εργασίες του 2ου Συνεδρίου της Ελληνικής και Διεθνούς Εται-ρείας Μοριακά Στοχευμένων – Εξατομικευμένων Θεραπειών με θέμα: «Στοχευμένες Θεραπείες σε

Συμπαγείς-Αιματολογικές Κακοήθειες και σε Καρδιαγγειακές Παθήσεις»

Δραστηριότητες της Εταιρείας

Ομιλία επίσημου προσκεκλημένου καθηγητού κ. G. Giaccone

Στιγμιότυπο από τη βράβευση του επίσημου προσκεκλημένου καθηγητού κ. G. Giaccone

Προεδρείο από τους κ.κ. Β. Γεωργούλιας και Γ.Φ. ΣαμέληςΧαιρετισμός από τον Πρόεδρο της εται-ρείας Ε.Δ.Ε.Μ.Σ.Ε.Θ. κ. Γ.Φ. Σαμέλη

Photo

14


Mol

ecul

ar S

igna

ture

Μελλοντικές Δραστηριότητες της Εταιρείας

Χορηγούνται

12 Μόρια Συνεχιζόμενης

Ιατρικής Εκπαίδευσης

(CΜE-CPD)

15


Molecular Signature



16


Mol

ecul

ar S

igna

ture

Documents

International Journal of Molecular Signature · 2015. 7. 14. · 2 ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ & ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΗ ΤΕΤΡΑΜΗΝΙΑΙΑ ΕΚΔΟΣΗ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ