Interpretacja oznaczeń jonów wapnia,magnezu

oraz fosforanów.

Anna Dubiel

III OAM Gr.B1

Ilość

W organizmie

99%85%

55%

0,80%14,90%

44%

0,20% 0,10% 1%

0%

20%

40%

60%

80%

100%

120%

Ca P Mg

płyn zewnątrzkomórkowy

tkanka miękka

szkielet

Ilość

W osoczu

50% 55% 55%

40%10%

30%

10%

35%15%

0%

20%

40%

60%

80%

100%

120%

Ca P Mg

skompleksowany

związany

zjonizowany

Gospodarka wapniowo-fosforanowa

Ca

PTH ￪

nerki

kości

1,25(OH)2D jelito

Wchłaniania Ca i Pi

Mobilizacja Ca i Pi

Wydalania Ca

Wydalania PiCa

Pi

kalcytonina

Wapń

niezbędny do prawidłowego wzrostu i rozwoju organizmu (niezbędny do budowy komórek),

przyczynia się do zachowania mocnych zębów oraz kości, wspomaga układ nerwowy, reguluje ciśnienie krwi, bierze udział w krzepnięciu krwi i ułatwia gojenie ran, uczestniczy w skurczu mięśni szkieletowych, gładkich oraz mięśnia

sercowego, bierze udział w reakcjach zapalenia, regeneracji, proliferacji,

Ca całkowity 2,15-2,57 mmol/lCa zjonizowany 1,15-1,33mmol/l

Co wpływa na stężenie wapnia?

Czynniki przedanalityczne:-staza-zmiana pozycji ciała-ćwiczenia fizyczne-hiperwentylacja ( ￬ Ca= ￪ pH)-stan odżywienia-leki-poziom białka

Ca2+ Ca związany￪ pH￬ pH

Caskorygowany [mmol/l]=Caoznaczony [mmol/l]+0,02*(40-calbumina g/l

Co wpływa na stężenie wapnia?

Czynniki fizjologiczne:-wiek

-płeć

-zmienność sezonowa

-ciąża

Co wpływa na stężenie wapnia?

Interferencje:-optymalizacja dla osocza,surowicy i krwi pełnej

-pH

-antykoagulanty wiążące wapń

Hiperkalcemia

Jeśli:-stwierdzono dwukrotnie cCa> 2,62mmol/l

-stwierdzono cCa>2,75 mmol/l

Często brak objawów

aż do osiągnięcia cCa > 3 mmol/l

Hiperkalcemia -przyczyny

Nadczynność przytarczyc

pierwotna-nowotwór

wtórna-przewlekłe schorzenia nerki Nowotwory Choroby ziarniniakowe Leki Zaburzenia endokrynne Inne (np. unieruchomienie)

Hiperkalcemia-Objawy

Hipokalcemia-przyczyny

Pseudohipokalcemia- wtórna do hipoalbuminemii (Cazjonizowany prawidłowy)

Niedobory wit.D Zahamowane działanie PTH Stany zapalne trzustki Uszkodzenie nerek Inne (np.wielokorotne transfuzje krwi)

Hipokalcemia-objawy

Fosforany

Fosforany występują przed wszystkim wewnątrzkomórkowo i sąobecne w wielu rodzajach pożywienia (produkty mleczne i białkazwierzęce).

Metabolizm komórkowy (ATP) Reakcje enzymatyczne (kinazy,fosfatazy) Składnik kości (hydroksyapatyt) Składowa kwasów nukleinowych i fosfolipidów

Fosforany nieorganiczne=0,81-1,45 mmol/l

Co wpływa na stężenie fosforanów?

Interfernecje:

-bilirubina

-lipemia Czynniki fizjologiczne

-rytm dobowy

Co wpływa na stężenie fosforanów?

Czynniki przedanalityczne:

-długie przechowywanie krwi

-hemoliza

-dieta

-posiłek,menstruacja,dożylne podanie glukozy ￬

Hiperfosfatemia-przyczyny

Wzrost wchłaniania-nadmiar wit. D-wlew fosforanów Rozpad komórek-rabdomioliza-chemioterapia przeciwnowotworowa Spadek wydalania-zaburzenia funkcji nerek-niedoczynność przytarczyc

Hipofosfatemia-przyczyny

Zahamowane wchłanianie

-niedożywienie

-przewlekła biegunka

-niedobór wit.D Zmiany wewnątrzkomórkowe

-fosforylacja glukozy (terapia insulinowa) Zmiany zewnątrzkomórkowe

-wzrost wydalania z moczem

-zasadowica oddechowa

-niedoczynność przytarczyc

-przeszczep nerki

Magnez

jest niezbędny w organizmie człowieka do działania około 300 enzymów i aktywacji witaminy B1

uczestniczy w odbudowie fosforanowych źródeł energetycznych skurczu mięśniowego, kwasu ATP i fosforanu kreatyny

uczestniczy w syntezie i stabilizacji kwasów nukleinowych DNA i RNA,

Wpływa na uwalnianie neurotransmiterów Stężenie Mg w komórce jest miernikiem jej aktywności metabolicznej pomaga zachować równowagę psychiczną i fizyczną

Mgcałkowity=0,66-1,07mmol/lMgzjonizowany=0,45-0,60mmol/l

Co wpływa na stężenie magnezu? Czynniki przedanalityczne-hemoliza (erytrocyty zawierają 3x więcej Mg niż osocze) ￪￪￪-antykoagulanty( chelatowanie jonów Mg) ￬-leki (suplementy)

Hipermagnezemia-przyczyny

Nadmierna podaż Niewydolność nerek Podaż litu!

Hipomagnezemia-przyczyny

Wzrost wydalania z moczem:-leki (np.diuretki)-uszkodzenie kanalików nerkowych-alkohol Choroby przewodu pokarmowego:-zaburzenia wchłaniania-niedożywienie-biegunka Zaburzenia endokrynologiczne-hiperaldosteronizm-cukrzyca

Często spotykana w populacji szpitalnej!

Zalecane spożycie dla ludności Polski

Grupy Wiek Ca [mg] P[mg] Mg[mg]Niemowlęta 0-0,5 200 150 30

0,5-1 260 300 70Dzieci 1.-3. 700 460 80

4.-6. 1000 500 1307.-9. 1000 600 130

Dziewczęta 10.-12. 1300 1250 24013.-15. 1300 1250 36016.-18. 1300 1250 360

Chłopcy 10.-12. 1300 1250 24013.-15. 1300 1250 41016.-18. 1300 1250 410

Kobiety 19.-30. 1000 700 31031.-50. 1000 700 32051 i więcej 1200 700 320

Mężczyźni 19.-30. 1000 700 40031.-65. 1000 700 42066 i więcej 1200 700 420

Ciąża <19 1300 1250 400>19 1000 700 360

Laktacja <19 1300 1250 360>19 1000 700 320

*Dawki: RDA zalecane dzienne spożycie (dla Niemowląt -AI wystarczające dzienne spożycie)

**Na podstawie „Normy żywienia dla populacji polskiej-nowelizacja”; Instytut Żywności i Żywienia 2012

Co jeść?

Co jeść?

Produkt Mg [mg]Kakao 440

Orzeszki ziemne 240

Kasza gryczana 220

Czekolada gorzka 170

Orzechy laskowe 140

Płatki owsiane 130Groch 120Szpinak 50Makrela 30Banan 30

Produkt P [mg]Żółty ser 450 - 800Wątroba 540Orzechy 500Żółtko 490

Warzywa strączkowe 400 - 420

Mięsa 150 - 250Mleko 100

Dziękuję