8/3/2019 ntihar zerine

1/4

ntihar zerine - Karl Marks

ntihar insann kendi varoluu zerine syleyebildii son szdr. ntihar toplumsal bir

anlama sahiptir, nk bir iletiim biimi olarak intihar toplumsal yap ve koullarn

belirledii znenin kendi bamsz varoluunu balatp bitirdii yerdir. Topluma ve toplumsal

iktidara gsterilen ise iktidar ilikilerinin rettii eitsizliklerin insanlk dldr. ntihar

insann insan olarak kalma isteminin ifadelerinden bir tanesidir, Lacanc anlamda iktidarn

denetiminden kan gerekletii znenin zgr alandr, bu anlamda da gerekten

znelliin kurucusudur. Lacan sonuta son kertede tek sahici eylemin intihar olduunu

syler. nk zne iin varoluu belirleyen, kstlayan, sakatlayan iktidarn bedensel ve

zihinsel denetiminden tam olarak klabildii tek eylem kendini yok etme eylemidir.

zne, sreen olarak devam eden, bitmemi bir sretir. zne kendini tamamlamak ve

btnl yakalamak ister, ancak her zaman iin bitmemi bir sre olarak kalr. zne

toplumsal yapnn, daha dorusu egemen ideolojinin, etkisi ile biimlendirilir. Bu yeniden

biimlendirme iktidar aygt tarafndan zne olarak yeniden-retilme sreci bu yapnn dna

klmadka devam eder. Egemen iktidar kendi aynasnda znenin ilk bata kurmu olduu

yanlsamal btn srekli olarak yeniden retir. Ancak, iktidar zneleri yeniden-retebilmek

ve retim srecine yeniden sokabilmek iin onlar szde-mutluluklarla oyalar, bu balamda

kitle kltr ve kitle iletiim aralar devreye girer. Kendi gereklii zerine dnme

yeteneini kaybeden ve sorgulayamayan insanlarn varlklarn sorgulamalar sz konusu

olmad iin toplumsal balamda muhalefet etmeleri engellenir. zne, farkndala sahip

olmad iin de iinde yaad gereklii bilin balamnda toplumsal gereklii

yorumlayarak aamaz, gerekliin toplum tarafndan dntrlebileceini gremez, tekil

olarak yapabilecei tek ama, dnm ise kendini yok etmesiyle, intihar ile mmkndr.

8/3/2019 ntihar zerine

2/4

ntihar bireysel bir vaka olarak ele alnsa da gerekte birey toplumsaln bir rn olduu iin

bireysel intiharlar toplumsal yaamn rnleridir ve her intihar ierisinde yaanlan toplumun

yaratt bir nedenin sonucu olarak ele alnmaldr. Benin yani znenin oluum srecinin

balang yeri olan aile ve sonrasndaki tm toplumsal kurumlar zneyi toplumsallatrmann

yan sra onun kendisini zgrce var edebilmesini olanakslatran engelleri de yaratr ve

zneleri birbirine benzeyen nesneler olarak retir ve yeniden retirler. Bu balamda tm

toplumsal pratikler ierisinde yaanlan retim ilikilerinin, toplumsal ilikilerin yanstcsdr.

Kapitalizmin dayatt toplumsal iliki biimlerinin tm toplumu yabanclatrmas sadece

ezilen snflar iin deil, tm dier snflar iinde psikolojik bozukluklarn nedenidir. nk

kapitalizm sadece ezilen snflarn zararna deil tm snflarn zararna iler ve

insandlatrc zellikleri nedeniyle tm snflarn kurtulmas gereken bir beladr. Temel

olarak kapitalizmin yaratt sorun tm toplumu ilgilendirir, nk kapitalizmin rettii

yabanclatrc, eyletirici toplumsal ilikilerden kaamaz.

Toplumsal balamda intihar bir sonutur ve nedenleri toplumsal yaamn iersinde gizlidir.

Bir gsteren olarak intihar anlamak iin gsterilenin ne olduuna bakmak gerekir. Bireysel

intiharlarn incelenmesi bu balamda toplumsal yap iersinde kapitalizmin yaratt tahribatn

incelenmesidir. Kapitalizmin insani zgrletirmeyi engelledii ve insann srekli olarak

bastrld bir sistemde, farkl direni biimleri ortaya kar ve tm zneler snfsal kkeni

fark etmeksizin farkl bastrlma ve kstlamalar yaantlarlar. Bunun sonucunda bastrlm

olann geri dn yaanlanlarn sonucu olarak ele alnmaldr, ancak bastrlm olann geri

dn yaanan sorunu dorudan yanstmaz, bilin yapsndaki kopmalar, krlmalar, yerinden

kmalar, ksa devreler vb. asl sorunsal gizler, gizemliletirir. nk Freudun vurgulad

gibi bastrlm olan her eyin geri dnmediini ya da paralar halinde geri dndn ve

8/3/2019 ntihar zerine

3/4

hatta farkl alarda ve genellikle tuhaf tezahrler eklinde geri dndn gsterir. ntihar

bu balamda bastrlm olann geri dn olarak ele alnabilir, ancak her bastrmann da

intiharla sonulanmas zorunlu deildir, toplumsal zne bastrlmlklarn farkl ekillerde de

dnler.

***

Snrsz bireysel zgrlk bir yanlsamadr, ya da kapitalist ilikiler iersinde sadece

gereklemesi olanaksz topik bir istemdir. Bu nedenle de intihar kapitalizmin kara-

gerekliinden topyaya ka gibi de okunabilir.

***

nsanlar intihar Tanrsal iradenin inenmesi olarak grrler, ama intiharn varl

kendi bana tanrnn zmlenemez iradesine kar ak bir protestodur.(s.11)

***

Kendi gereklii zerine dnme yeteneini kaybeden ve sorgulayamayan insanlarn

varlklarn sorgulamalar sz konusu olmad iin toplumsal balamda muhalefet etmeleri

engellenir.(s.65)

***

Din yaplan eylemi merulatracak aralar salad iin eylemcinin yapacaklarn

sorgulamasna gerek yoktur, dinsel emirlerin sorgulanmazl eylemin acmaszlnn

grlmesini engeller.(s.92)

Karl Marks | ntihar zerine

8/3/2019 ntihar zerine

4/4

Derleyenler: Bar oban Zeynep zarslan | YeniHayat Ktphanesi