Upload
anicanvurgun
View
230
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
7/29/2019 is guvenligi - demiryollarnda
1/29
Murat Gener
ISG Uzman Yardmcs,
Endstri Mhendisi
SGM-Ankara,2012
Demiryollarnda Sal ve
Gvenlii
7/29/2019 is guvenligi - demiryollarnda
2/29
i
indekiler
1. Giri ...................................................................................................................................................... 1
2. Avrupada ve Trkiyede Demiryollar Kaza statistikleri
[1]
.................................................................. 23. Trkiyede ve Avrupada Konuyla lgili Mevcut Yasal Dzenlemeler ................................................... 7
3.1 2004/49/EC koduyla belirtilen Demiryolu Gvenlik Direktifinden Baz Maddeler (Railway Safety
Directive) ............................................................................................................................................. 8
3.2 Demiryolu ereve Kanunu Taslanda Sal ve Gvenlii Konusunda Atfta Bulunulan
Maddeler ............................................................................................................................................. 9
3.3 ISG Tznden Demiryollar ile lgili Maddeler ........................................................................ 13
4. Genel Kaza Snflar ve Alnmas Gereken nlemler .......................................................................... 17
4.1 Geit arpmas .......................................................................................................................... 17
4.2 Tren arpmas ........................................................................................................................... 18
4.3 Trenin Raydan kmas (Derayman) ............................................................................................ 19
4.4 Trenden Dme ........................................................................................................................... 20
4.5 Trenin ahsa arpmas ................................................................................................................ 21
5. Genel Hatlaryla Demiryolu Gvenlii ............................................................................................... 22
5.1 Gvenlik Bilgilendirmeleri ........................................................................................................... 22
5.2 Yksek Grnrle Sahip Kyafetleri ...................................................................................... 22
5.3 Uyuturucu ve Alkol Kullanm ..................................................................................................... 22
5.4 Yorgunluk ..................................................................................................................................... 23
5.5 Kaza Bildirimleri ........................................................................................................................... 23
5.6 Kiisel Koruyucu Donanmlar ....................................................................................................... 23
5.7 Tesis ve Tehizat .......................................................................................................................... 23
5.8 Trenyolu Koridorunda Gvenli alma ....................................................................................... 24
5.9 Hatboyu Telefonlar ...................................................................................................................... 24
5.10 Elektrik Gvenlii ....................................................................................................................... 25
6. Sonu ................................................................................................................................................. 26
7. Referanslar ........................................................................................................................................ 26
7/29/2019 is guvenligi - demiryollarnda
3/29
ii
ekiller Tablosu
ekil 1 - 2006-2008 yllarnda Avrupa Demiryollarnda yaanan lmler ............................................... 2
ekil 2 - 2006-2008 yllarnda rapor edilen kaza says ve tipleri ............................................................. 3
ekil 3 - 2006-2008 yllarnda rapor edilen lml kazazede tipi ve saylar ........................................... 3
ekil 4 - 2006-2008 yllarnda rapor edilen ciddi yaralanmal kazazede tipi ve saylar........................... 4
ekil 5 - 2006-2008 yllarnda toplam intihar ve lmler ........................................................................ 5
ekil 6- 2006-2008 yllarnda kaza nclleri ............................................................................................ 5
ekil 7 - 2004-2008 yllarnda Trkiye'de kazalar .................................................................................... 6
ekil 8 - Standart ve yeterlilik taslaklar hazrlanan meslekler ................................................................ 7
ekil 9 Bir geit arpmas.................................................................................................................. 17
ekil 10 - Tren arpmas ...................................................................................................................... 18
ekil 11 - Raydan km bir tren............................................................................................................ 19
ekil 12 - Trenden dme tehlikesi ........................................................................................................ 20
ekil 13 - ahsa arpm bir tren............................................................................................................ 21
ekil 14 - Yanstc Yelek ......................................................................................................................... 22
ekil 15 - Trenyolu Koridoru, Gvenli Blgeler ...................................................................................... 24
ekil 16 - Hatboyu Telefonlar ................................................................................................................ 24
ekil 17 - Elektrik Tehlikesi .................................................................................................................... 26
7/29/2019 is guvenligi - demiryollarnda
4/29
1
1. Giri
Modern dnyann en eski ulam ve yk tama aralarndan biri olan demiryollarnn lkemizdeki
tarihi de olduka eskidir. 1856da yaplan 130 kmlik zmir-Aydn hattyla balayan demiryolu alarmz
gnden gne artm ve cumhuriyetin ilannn ardndan da anayurdu demir alarla rmek hedefine
paralel olarak etki alann geniletmitir. Daha sonraki srete karayollarna arlk verilmesiyle
birlikte demiryollarn nemi ve kullanlrl azalmsa da, zellikle son dnemde teknolojinin
gelimesi ve Trkiyenin kalknmasyla birlikte demiryollar tamacl da bir kez daha nem
kazanm, hzl tren projeleri ve benzeri projeler hzla hayata geirilmeye balanmtr. Bu aamada
TCDDnin de misyonunda belirttii gibi; mevcut ebeke ve aralarn hizmete hazr tutmak,
gerektiinde yeni hatlar ve balant hatlar ina etmek, dier ulam sistemleri ile beslemek ekonomik,
gvenli konforlu ve evreye duyarl tama hizmeti sunmak vazgeilmez bir hale gelmektedir.
Gvenli ve konforlu bir hizmet noktasnda, yaplan operasyonlarda ve verilen hizmetlerde Sal ve
Gvenlii kriterlerini gz nnde bulundurmak hem iin hem alanlarn salnn korunmas
bakmndan son derece nemlidir.
Raporda da grlebilecei gibi istatistikler incelendiinde, Trkiyenin bu konuda ok yol almas
gerektii aktr. Bu konuda hali hazrda devam eden almalar olmas sevindirici olmakla beraber,
mevzuat ve ynetmeliklerde bulunan birtakm eksiklikler gz ard edilmemelidir.
7/29/2019 is guvenligi - demiryollarnda
5/29
2
2. Avrupada ve Trkiyede Demiryollar Kaza statistikleri[1]
Avrupa iin 2006-2008 yllar arasndaki kaza istatistikleri aadaki gibidir. Muadil bir karlatrmann
yaplabilmesi amacyla Trkiye iin de 2006-2008 yllar arasndaki istatistiki verileri ieren veri setleri
kullanlmtr.
ekil 1 - 2006-2008 yllarnda Avrupa Demiryollarnda yaanan lmler
7/29/2019 is guvenligi - demiryollarnda
6/29
3
ekil 2 - 2006-2008 yllarnda rapor edilen kaza says ve tipleri
ekil 3 - 2006-2008 yllarnda rapor edilen lml kazazede tipi ve saylar
7/29/2019 is guvenligi - demiryollarnda
7/29
4
ekil 4 - 2006-2008 yllarnda rapor edilen ciddi yaralanmal kazazede tipi ve saylar
7/29/2019 is guvenligi - demiryollarnda
8/29
5
ekil 5 - 2006-2008 yllarnda toplam intihar ve lmler
ekil 6- 2006-2008 yllarnda kaza nclleri
7/29/2019 is guvenligi - demiryollarnda
9/29
6
ekil 7 - 2004-2008 yllarnda Trkiye'de kazalar
7/29/2019 is guvenligi - demiryollarnda
10/29
7
3. Trkiyede ve Avrupada Konuyla lgili Mevcut Yasal Dzenlemeler
Tm Avrupa Birlii lkelerinin ve zellikle ngilterenin konuyla ilgili zel ve yerel dzenlemeleri
bulunmakla birlikte, Avrupa Birlii lkelerinin konuyla ilgili genel olarak benimsedii ilgili AB
dzenlemesi 2004/49/EC koduyla belirtilen Demiryolu Gvenlik Direktifidir. (Railway Safety
Directive)
Trkiye Cumhuriyetinde demiryollarnn iletimi ve yaplandrlmasndan sorumlu olan kurulu
TCDDnin konuyla ilgili zel bir ynetmelii bulunmamaktadr. Resmi siteden edinilen bilgiye gre
Demiryolu Emniyeti Ynetmeliinin, Demiryolu ereve Kanununun kabul edilmesinden sonra
karlaca belirtilmektedir.
TCDDnn misyonunu u ekilde belirlemitir; Mevcut ebeke ve aralarn hizmete hazr tutmak,
gerektiinde yeni hatlar ve balant hatlar ina etmek, dier ulam sistemleri ile beslemek ekonomik,
gvenli konforlu ve evreye duyarl tama hizmeti sunmak.
Bu erevede bu konuda bir ynetmelie acilen ihtiya duyulduu aktr.
Yine bu kapsamda deerlendirilecek bir baka yan konu ise meslek yeterlilikleri ve standartlarnn
belirlenmesi gerekliliidir. TCDD ve alma Bakanlnn bu konudaki almalar devam etmektedir.
u ana kadar Tren Makinistleri hakkndaki standart ve yeterlilikler yaymlanmtr. Hali hazrda
taslaklar hazrlanan ve yakn zamanda yaymlanmas beklenen dier meslekler ise takip edilen
tablodan deerlendirilebilir[2];
ekil 8 - Standart ve yeterlilik taslaklar hazrlanan meslekler
7/29/2019 is guvenligi - demiryollarnda
11/29
8
Demiryolu ereve Kanunu taslanda Sal ve Gvenlii konusunda atfta bulunulan ksmlara
deinmeden nce, bu taslakta atfta bulunulan Avrupa Direktifi maddelerinden bazlarn belirtmek
yerinde olacaktr.
3.1 2004/49/EC koduyla belirtilen Demiryolu Gvenlik Direktifinden Baz Maddeler
(Railway Safety Directive)
Madde 1 Demiryollar gvenlii iin, ortak bir ereve dzenlemesi oluturmak gerekmektedir. ye
lkeler u ana kadar kendini gvenlik kural ve standartlarn temelde ulusal hatlar gz nne alarak,
ulusal teknolojik ve operasyonel konseptlere dayanarak oluturmulardr. E zamanl olarak prensip,
yaklam ve kltrdeki farkllklar teknik engellerin almasn ve uluslararas geerli ulam
operasyonlar oluturulmasn gletirmitir.
Madde 4 Karayollar gvenliiyle karlatrldnda, demiryollarndaki gvenlik genel olarak daha
yksektir. nemli olan bu yeniden yaplandrlma aamasnda mevcut gvenliin mmkn
olabildiince az srdrlerek, daha nce sisteme dahil edilmi demiryolu irketlerinin aktivitelerinin
ayrt edilmesi suretiyle, tekil dzenlemelerden resmi dzenlemelere geitir. Teknik ve bilimselilerlemelere paralel olarak, gvenlik uygulanabilirlik ve rekabet edebilirlik gz nnde bulundurularak
gelitirilmelidir.
Madde 8 Ortak gvenlik hedefleri ve metotlar yksek gvenliin srdrlmesini gerekli olduunda
gelitirilmesini temin edecek ekilde adm adm uygulanmaldr. Ayn zamanda gvenlik derecesinin
ve operatr performanslarnn deerlendirilmesi iin ye devletlere aralar salamallardr.
Madde 9 Demiryollar sisteminde bilgi genelde nadir bulunur ve halka aklk bakmndan namsait
niteliktedir. Bu sebepten, sistemi ve ortak gvenlik hedefleriyle uyumlu olup olmadn
deerlendirmek iin ortak gvenlik gstergeleri oluturmak gerekmektedir. Bununla birlikte, ortak
gvenlik gstergeleriyle ilintili ulusal tanmlamalar gei dneminde kullanlabilir.
Madde 16 Gvenlik anlamasnda ileri srlen artlara ek olarak, lisansl demiryollar giriimleri ulusal
gerekliliklere uygun, Directive 95/18/ECnin 6.nc ve 12 nci maddelerinde belirtilen salk, gvenlik, ve
sr zamanlarn ieren sosyal artlarla da uyumlu olmaldr.
7/29/2019 is guvenligi - demiryollarnda
12/29
9
Madde 17 Her altyap yneticisi gvenli tasarm, bakm ve demiryolu iletiminde kilit role sahiptir.
Gcenlik anlamasndaki taahhtlere paralel olarak, altyap yneticisi gvenlik ynetim sistemi ve
gvenlii salayacak dier dzenlemelerden sorumlu otoritedir.
Madde 19 Tren mrettebatnn sertifikasyonu ve yetkilendirilmesiyle kullanmdaki ulusal alardaki
demiryolu tatna yerletirilmeleri yeni balayanlar iin baa klmaz engellerdir. ye devletler
sertifika ve eitim verecek kurumlarn gerekli yeterlilii saladklarndan emin olmaldrlar.
Madde 20 Makinistler ve gvenlik grevini yerine getiren tren mrettebatnn sr zamanlar ve
dinlenme periyodlar demiryolu sisteminin gvenlik derecesi asndan olduka nemlidir. Bu konular
anlamada 137 nci ve 139 ncu maddeler altnda yer almaktadr ve u an sosyal partnerler tarafndan
98/500/EC komisyon kararyla uyumlu olarak mzakerelere konu olmaktadr.
Madde 21 Gvenli bir demiryolu ulam sisteminin gelitirilmesi iin makinistlerin ve gvenlii
salayan dier mrettabatn komisyonun yakn zamanda daha ileri dzeyde dzenleyecei artlarla
uyum iinde gerekli lisanslar almalar gerekmektedir. Gvenlikle ilgili dier mrettabat istihdam
durumunda, onlarn yeterlilik kriterleri 96/48/EC ve 2001/16/Ec direktifleri altnda belirtilecektir.
Madde 24 Gvenlik soruturmas adli tahkikattan ayr tutulmal ve kant ve grg tanklarna eriimi
salamaldr. Demiryolu sektrnn aktrlerinden bamsz geici birisi tarafndan yrtlmelidir.
Tahkikat olabildiince effaf bir ekilde yrtlmelidir. Tahkikat yrten kii, her meydana gelen
kaza iin temel ve geri plandaki sebepleri sebepleri bulmak zere gerekli donanma sahip ekibi
kurmaldr.
3.2 Demiryolu ereve Kanunu Taslanda Sal ve Gvenlii Konusunda Atfta
Bulunulan Maddeler
NC BLM
Emniyet
Emniyet politikas ve emniyet kurallar
MADDE 10 AB mevzuatnda (2004/49/AT Direktifi Madde 16 ve 17) ngrld zere, altyap ve
tren iletmeciliinin emniyetli olarak yaplmas iin Demiryolu Emniyet Makam tarafndan, karlkl
iletilebilirlik teknik artnameleri ile ulusal emniyet kurallarnn dzenlenmesi de dhil genel yapnn
kurulmas, izlenmesi ve iyiletirilmesi salanmaktadr. Ayrca, bu grevleri yerine getirebilmesi iin
Demiryolu Emniyet Makamna yetkiler verilmektedir.
7/29/2019 is guvenligi - demiryollarnda
13/29
10
Demiryolu iletmelerinin emniyet ykmllkleri
MADDE 11 AB mevzuat (2004/49/AT Direktifi Madde 4, Madde 8 ve Madde 9) ile uyumlu olarak,
Demiryolu Emniyet Makam tarafndan dzenlenen genel emniyet yaps erevesinde, demiryolu
iletmeleri, kendilerine verilen emniyet sertifika dhilinde trenleri emniyetli bir biimde iletmek ve
bu faaliyetleri srdren personelini srekli denetlemekle sorumludur.
Altyap ynetimlerinin emniyet ykmllkleri
MADDE 12 - AB mevzuat (2004/49/AT Direktifi Madde 4, Madde 8 ve Madde 9) ile uyumlu olarak,
Demiryolu Emniyet Makam tarafndan dzenlenen genel emniyet yaps erevesinde, altyap
ynetimleri, kendilerine verilen emniyet yetki belgesi dhilinde demiryolu altyapsnemniyetli bir
biimde ynetmek ve bu faaliyetleri srdren personelini srekli denetlemekle sorumludur.
Emniyetin iyiletirilmesi
MADDE 13 - AB mevzuat (2004/49/AT Direktifi Madde 1, Madde 4, Madde 9 ve Madde 16) ile
uyumlu olarak, demiryolu iletmeleri ve altyap ynetimlerinin, faaliyetlerinde kullanacaklar eken-
ekilen aralar ile demiryolu altyapsnn mevcut emniyet seviyelerini gelitirmesi ve zellikle ciddi
kazalar nlenmeye ncelik vermesi salanmaktadr.
Emniyet ynetim sistemleri
MADDE 14 - AB mevzuatnda (2004/49/AT Direktifi Madde 9) ngrld zere, demiryolu
iletmeleri ve altyap ynetimleri, Demiryolu Emniyet Makam tarafndan dzenlenen emniyet yaps
dhilinde belirlenecek genel emniyet hedeflerine ulamak zere kendilerine ait bir emniyet ynetim
sistemi kurmaldr. Bu emniyet ynetim sistemlerinde, mmkn mertebede nc ahslardan
kaynaklananlar da dhil olmak zere yrtlen faaliyetlere ilikin riskler, ilgili emniyet gstergeleri
vastasyla izlenebilmeli ve kontrol altnda tutulabilmelidir.
Emniyet raporlar
MADDE 15 - AB mevzuatnda (2004/49/AT Direktifi Madde 9) ngrld zere, demiryolu
iletmeleri ile altyap ynetimleri, genel emniyete katk salamak ve demiryolu emniyetinin salkl bir
ekilde izlemesine yardmc olmak zere hazrladklar yllk emniyet raporlarn Demiryolu Emniyet
Makamna sunmalar salanmaktadr. Bununla birlikte, 2004/49/AT Direktifinin 18 nci maddesi ile
uyumlu olarak, Demiryolu Emniyet Makam, demiryolu iletmeleri ve altyap ynetimlerinin sunduu
yllk emniyet raporlarna gre her yl bir genel emniyet raporu hazrlamadr. Avrupa Birlii apnda
7/29/2019 is guvenligi - demiryollarnda
14/29
11
srdrlecek emniyete ilikin almalara katk salamak, mevcut emniyet mevzuat ve
uygulamalarn gelitirmek zere Demiryolu Emniyet Makamnn, hazrladklar bu genel emniyet
raporlarn, Avrupa Topluluu apnda demiryolu emniyet almalarn yrten Avrupa Demiryolu
Ajansna iletmesi gereklidir.
DRDNC BLM
Demiryolu Kazalar ile Olaylarnn Aratrlmas ve ncelenmesi
Kaza ile olaylarn aratrlmas ve incelenmesi
MADDE 18 - AB mevzuat (2004/49/AT Direktifi Madde 19, Madde 20, Madde 21 ve Madde 22) ile
uyumlu olarak aadaki dzenlemeler yaplmtr:
Demiryolu Kaza Aratrma ve nceleme Kurulu tarafndan kaza ve olaylarn aratrlmasna karar
verilirken dikkate alnmas gerekli genel hususlar belirtilmitir.
Altyap yneticileri ve demiryolu iletmelerinin elinde bulunan her trl imkn ve hizmetlerden
Kurul tarafndan yrtlen inceleme ve aratrmalar iin ihtiya duyulanlarn cretsiz olarak
salanmas ngrlmtr.
Demiryolu Kaza Aratrma ve nceleme Kurulu tarafndan yrtlecek kaza aratrmalarnn salkl
yrtlmesi iin Kurul tarafndan gerekli grlen nlemlerin, Demiryolu Emniyet Makam ve adli
makamlarla ibirlii iinde alnmas ngrlmtr.
Kaza ve olaylarn gerek nedenlerini ortaya koyabilmek ve emniyetin iyiletirilmesine ynelik daha
salkl tavsiyelerde bulunulmasn salamak zere; Demiryolu Kaza Aratrma ve nceleme Kurulu
tarafndan zel olarak elde edilen grg tankl ve ifade gibi bilgi ve belgelerin delil olarak
kullanlmamas ve aratrmalarn kusur ve sorumluluk tespiti amac ile yaplmamas ngrlmtr.
Kaza ve olaylarn bildirilmesi ve raporlanmas
MADDE 19 - Demiryolunda meydana gelen kaza ve olaylarla ilgili gerekli aratrma ve incelemenin
yaplp yaplmamasna karar verilmesini salamak zere meydan gelen her trl kaza ve olayn
nceden belirlenmi usul ve esaslar dhilinde Demiryolu Kaza Aratrma ve nceleme Kuruluna rapor
edilmesi gerektiinden bu dorultuda dzenleme yaplmtr. AB mevzuat (2004/49/AT Direktifi
Madde 23) ile uyumlu olarak, kazalarn tekrarlanmasn nlenmek, emniyetin gelitirilmesine ynelik
tedbirler almak ve AB apnda yaplacak almalara ve dzenlemelere katk salamak zere
Demiryolu Kaza Aratrma ve nceleme Kurulu tarafndan hazrlanan kaza raporlarnn ilgili kurum ve
kurulular ile taraflara gnderilmesi ynnde dzenleme yaplmtr.
7/29/2019 is guvenligi - demiryollarnda
15/29
12
Ayrca, AB mevzuatna (2004/49/AT Direktifi Madde 24) gre, Kaza Aratrma ve nceleme Kurulunun
demiryolu kaza ve olaylar ile ilgili aratrma ve inceleme balatma kararn yedi gn iinde Avrupa
Demiryolu Ajansna bildirmesi gerektiinden bu dorultuda dzenleme yaplmtr.
Alnacak nlemler
MADDE 20 - AB mevzuat (2004/49/AT Direktifi) ile uyumlu olarak, demiryolu emniyetinin
gelitirilmesi ile kaza ve olaylarn nlenmesine ilikin olarak Demiryolu Kaza Aratrma ve nceleme
Kurulu tarafndan tavsiye edilen neriler dorultusunda demiryolu iletmeleri ve altyapynetimleri,
yrttkleri faaliyetlerle ilgili alnan veya alnmas planlanan nlemleri Kurula iletmeleri
ngrlmektedir. Demiryolu Kaza Aratrma ve nceleme Kurulunun tavsiyeleri dorultusunda
demiryolu iletmeleri ve altyap ynetimleri tarafndan alnan veya alnacak demiryolu emniyetiyle
ilgili nlemlere ilikin olarak olabilecek anlamazlklarn, Demiryolu Emniyet Makam tarafndan
zlmesi ve demiryolu iletmeleri ve altyap ynetimleri tarafndan bu dorultuda gerekli
nlemlerini almas ngrlmektedir.
Kaza aratrma yllk raporu
MADDE 21 - AB mevzuatnda (2004/49/AT Direktifi) ngrld zere; Demiryolu Kaza Aratrma ve
nceleme Kurulu tarafndan bir nceki ylda gerekletirilen kaza aratrmalar ve yaplan emniyet
nerileri ile sz konusu nerilerin uygulanmasna ynelik ilgililer tarafndan alnan nlemlere ilikin
hazrlanacak raporun ilgilileri ve kamuoyunu bilgilendirmek zere yaynlanmas amalanmaktadr.
Ayrca, AB bnyesinde demiryollarnda emniyetin gelitirilmesi, kaza ve olaylarn nlenmesine ilikin
yaplacak alma ve dzenlemelere katk salamak zere sz konusu raporun Avrupa Demiryolu
Ajansna iletilmesi ngrlmektedir.
7/29/2019 is guvenligi - demiryollarnda
16/29
13
3.3 ISG Tznden Demiryollar ile lgili Maddeler
Bunun yannda ISG Tznde Demiryollar iin belirtilen gvenlik hususlar yle sralanabilir;
BENC KISIM DOKUZUNCU BLM
Motorlu Arabalarda Alnacak Gvenlik Tedbirleri
- DEMRYOLU TESSLER:
yerlerindeki demiryollar ebeke ve tesislerinin ina, tertip, tanzim, ykleme, boaltma, iletme,
bakm ve onarm ileri T.C. Devlet Demiryollar mevzuatna gre yaplacaktr.
(i Sal ve Gvenlii Tz Madde:461)
- VAGONLARDA :
yerlerindeki tren personeli ve grevlilerinden bakalar, hareket halinde olan vagon ve lokomotifler
zerinde bulunmayacaklardr.
(i Sal ve Gvenlii Tz Madde:462)
- DEMRYOLU TARAFINDA KAPI YASAI:
yerlerindeki demiryollarnn,binalara yakn olarak gemeleri zorunlu olan hallerde, bu binalara
demiryolunun bulunduu taraftan kap almayacak ve buralarda iiler durmayacak, eya ve
malzeme braklmayacak ve bunlar yasaklayan uyarma levhalar bulundurulacaktr.
(i Sal ve Gvenlii Tz Madde:463)
- DEMRYOLLARINDA ALT-ST GET:
yerlerinde, demiryollar seviyesinde btn geitler kapatlacak ve bunlarn yerine, yayalar ve
aralarn gemesine zg st veya alt geitler yaplacaktr. Bunlarn salanamad hallerde, geitlerde
gerekli gvenlik tedbirleri alnacaktr.
7/29/2019 is guvenligi - demiryollarnda
17/29
14
(i Sal ve Gvenlii Tz Madde:464)
- AKARYAKITLA ALIAN LOKOMOTFN DOLUM AIZLARI:
Akaryaktla alan lokomotiflerin yakt depolarnn doldurulmasna yarayan azlar,doldurma dnda
kapal tutulacak ve doldurma srasnda motorlar durdurulacaktr.
(i Sal ve Gvenlii Tz Madde:465)
- ELEKTRKL LOKOMOTF MAKNSTLER:
Elektrikli lokomotif makinistleri, kumanda kol veya kollarn karp almadan veya bunlar kilitlemeden
yerlerini terk etmeyeceklerdir.
(i Sal ve Gvenlii Tz Madde:466)
- LOKOMOTFTE UYARMA TERTBATI:
yerlerindeki lokomotiflerin makinistleri,lokomotifler harekete gemeden nce veya yol geitlerine
yaklarken veya binalara girerken veya dier tehlikeli yerlerde sesli ve kl uyarma yapacaklardr.
(i Sal ve Gvenlii Tz Madde:467)
- VAGONUN YER DEMNDE GVENLK:
yerlerinde, lokomotife bal olmadan bir vagona veya bir katara yer deitirildiinde, o vagon veyakatar, el freni ile kontrol altnda tutmak iin, bir ii grevlendirilecektir. Yeri deitirilecek vagonlar
hareket ettirilmeden nce, vagonlar arasnda veya altnda veya ray zerinde hi bir iinin kalmad
kontrol edilecektir.
(i Sal ve Gvenlii Tz Madde:468)
- BNA YAKININDA TREN GREVLS:
7/29/2019 is guvenligi - demiryollarnda
18/29
15
Lokomotifler veya vagonlar bir binadan karken veya bir binaya girerken tren personelinden bir
grevli, uygun aralkla vagonlarn nnde ilerleyecek ve gerekli uyarmalar yapacaktr.
(i Sal ve Gvenlii Tz Madde:469)
- MAKASLARIN KLTLENMES:
yerlerindeki bakm ve onarm hatlarnn makaslaryla, parlayc, patlayc, korozif veya tehlikeli
maddeler tayan sarnl vagonlarn bulunduu hatlarn makaslar kilitlenecek ve parlayc svlar
tayan sarnl vagonlarn boaltld hatlar, yalnz bu ite kullanlacaktr.
(i Sal ve Gvenlii Tz Madde:470)
- VAGONLARDA STATK ELEKTRK TOPRAKLAMASI:
Parlayc svlarn veya gazlarn ykl bulunduu vagonlar, boaltma veya doldurma rampalarnda
bulunduklarnda, bunlar ve balant borular topraklanacaktr.
(i Sal ve Gvenlii Tz Madde:471)
- KALASLARA BASAMAK ITASI:
Vagonlarn ykleme veya boaltlmasnda alan iiler, vagonlara bir kalas zerinden gemek
zorunluluunda kaldklar hallerde, bu kalaslara uygun basamak talar aklacak ve kalasn her iki
ba salamca balanacak ve bu iilere, uygun emniyet kemerleri verilecek ve vagonlarn yannda
yardmc bir ii grevlendirilecektir.
(i Sal ve Gvenlii Tz Madde:472)
- VAGONDA :
Kenarlar ak vagonlardan mekanik kepelerle dkm halindeki maddeler veya mknatsl vinlerle
metal paralar boaltlrken, iiler vagon iinde bulundurulmayacaktr.
(i Sal ve Gvenlii Tz Madde:473)
- DP KAPAKLARINA EMNYET ANAHTARI:
7/29/2019 is guvenligi - demiryollarnda
19/29
16
Kenarlar ak vagonlarn veya cevher vagonlarnn dip kapaklarnn almasnda, sap ksmnda bir
koruyucu bulunan emniyet anahtarlar kullanlacaktr.
(i Sal ve Gvenlii Tz Madde:474)
- VAGON HATTINDA TEHLKEL MALZEMELER:
Yk vagonlarndan yere boaltlan malzeme,hat gabarisi dnda bulundurulacak ve hatlara doru
kaymayacak veya yklmayacak ekilde istif edilmi olacaktr.
(i Sal ve Gvenlii Tz Madde:475)
- DOLDURMA VE BOALTMADA GZETM:
Sv, kvaml veya yar kat korozif maddelerle parlayc veya zehirli maddeler ve basnl gazlarn
tanmasnda kullanlan sarnl vagonlar, doldurulma ve boaltlmalarnda srekli bir gzetim altnda
bulundurulacak ve bu ilerin bitiminde, kullanlan boru ve rekorlar ortadan kaldrlacaktr. Doldurma
ve boaltma ilerinin durdurulmas gerektii hallerde, kullanlmakta olan boru ve rekorlar, yerinden
karlacaktr.
(i Sal ve Gvenlii Tz Madde:476)
7/29/2019 is guvenligi - demiryollarnda
20/29
17
4. Genel Kaza Snflar ve Alnmas Gereken nlemler
4.1 Geit arpmas
ekil 9 Bir geit arpmas
Geit arpmalar, demiryollarnn karayollaryla keitii noktalar olan hemzemin geitlerde yaanan
kazalardr. lkemizdeki hemzemin geitleri ile ilgili baz istatistikler yledir:
- lkemizde 3395 adet Hemzemin Geidi bulunmaktadr.
- 2011 ylnda 42 adet geit arpmas olmu, 36 kii lm, 61 kii yaralanmtr.
- 2011 ylnda geit arpmalar nedeniyle yolun trafie kapal kald sre toplam 5418 dakikadr.
(Yaklak 90 saat)
- 2011 ylnda geit arpmalar sonucunda TCDD aralarnda 310.800-TL, yol ve tesislerinde 44.940-
TL. nc ahslarn aralarnda 336.000-TL. Toplam 691.740-TL.(tahmini) maddi zarar olmutur.
Dnya lkeleri arasnda sve bu konuda ilgin bir istatistie sahiptir. 8500 hemzemin geide sahip
lkede son 15 ylda hemzemin geitlerde yalnzca 1 kazann olmas kayda deerdir. sve bunu genel
anlamda, ana yollardaki geitlerin stne karayolu kprs yaparak ve uygun yerlere gerekli kap ve
klandrma ve sinyalizasyon sistemlerini koyarak salamtr.
Geit arpmalarn minimize etmek iin alnabilecek baz nlemler u ekilde sralanabilir;
Mmkn olabildiince ucuz maliyetli sistemler seilmelidir. Bu yntemle ok daha fazlahemzemin geide gerekli uyar sistemleri kurulabilecek ve gvenlik ayn oranda artacaktr.
7/29/2019 is guvenligi - demiryollarnda
21/29
18
Gelien teknoloji ile birlikte yeni uydu sistemleri trenin yeri ve hz hakknda ihtiya duyulananlk bilgiyi salayabilmektedir. Dolaysyla bu servislerin etkin kullanm kazalar byk
lde azaltacaktr.
zellikle yaya geitlerinde iaretleri ve buna ek olarak zil bulunmas kaza oranlarnazaltacaktr.
Tek ya da ift kollu bariyerler ve yanp snen uyar klar gereklidir. Bariyerler ve klandrmalar src ya da yayalarca gerekli uzaklktan grlebilecek ekilde
yerletirilmelidir.
4.2 Tren arpmas
ekil 10 - Tren arpmas
Tren arpmas kazalarn minimize etmek iin;
Makinistlerin yorgun ve uykulu olmamas iin alma saatleri gerektii gibi dzenlenmelidir. Uygun elektronik ve sinyalizasyon sistemlerinden faydalanlmaldr. Modern uydu sistemleri kullanlarak trenler modernize edilmelidir.
7/29/2019 is guvenligi - demiryollarnda
22/29
19
4.3 Trenin Raydan kmas (Derayman)
ekil 11 - Raydan km bir tren
Trenin raydan kmasna sebep olabilecek balca sebepler yle sralanabilir;
Krlm ya da yanl hizalanm raylar zellikle virajlarda yaplan yksek hz
Raylarn krlmasnn balca sebepleri; retim hatas, scak havalarda treninde zerinden gemesiyle
erimeleri, souk havalarda atlayabilmeleri olarak sralanabilir. Depremler ve sabatojlar da raylarnkrlp, bklmesine ve dolaysyla derayman kazalarna yol aabilmektedir.
Bu sebeplerden dolay, tren raylarnn kontrol ve bakm dzenli olarak yaplmal, makinistler hangi
virajlarda hangi hzlarda gitmeleri gerektii konusunda eitilmeli ve bilgilendirilmelidirler.
7/29/2019 is guvenligi - demiryollarnda
23/29
20
4.4 Trenden Dme
ekil 12 - Trenden dme tehlikesi
Trene ini ve binilerin sk bir ekilde kontrol edilmesi gerekmektedir. Yine makinistlerin gerekli uyar
aynalarn kullanmalar ve trenlerin elektronik izleme sistemleri ile modernize edilmeleri kazalar
minimize edecektir.
7/29/2019 is guvenligi - demiryollarnda
24/29
21
4.5 Trenin ahsa arpmas
ekil 13 - ahsa arpm bir tren
Hemzemin geitlerde uygun iaretlenmeler yaplmal ve zellikle geceleri aydnlatma salanmaldr.
Yine yayalarn dikkatini ekmek zere zellikle ehir merkezine yakn noktalarda zille uyar yntemi
eklenmelidir. Daha kalabalk noktalarda mmknse tren yolunu tel rglerle evreleyip yaya
geilerini st veya altgeitlerden salamak da olas zmler arasndadr.
Demiryollarnda genel istatistiki kaza snflarn, kaza sebeplerini ve nlemlerini bylece inceledikten
sonra demiryollarnda i sal ve gvenlii konusunda alnmas gereken nlemler ve dikkate alnmas
gereken hususlar dier alanlar ynnden de genel hatlaryla belirtmekte fayda vardr.
7/29/2019 is guvenligi - demiryollarnda
25/29
22
5. Genel Hatlaryla Demiryolu Gvenlii
Her eyden nce demiryollar alma alanna ve demiryolu koridoruna girmeye kimleri yetkili
olduu net bir ekilde belirlenmeli ve alanlar ve yetkililer dndaki kiilerin bu alanlaragirmesi yasaklanmaldr. Bu noktada alanlara kimlikler verilerek kontrol salamak
dnlebilir.
5.1 Gvenlik Bilgilendirmeleri
Demiryollarnda ilgili alanda grev alacak alanlar henz ie balamadan alaca iin
nitelii, yeri ve tad risklerle tehlikeler hakknda bilgilendirilmelidir. Bu bilgilendirmeler
alannda yetkinlemi i sal ve gvenlii uzmanlar tarafndan yaplmal ve alann, iin
getirdii risklerle tehlikeleri ve bunlardan korunma yollarn anladndan emin olunmaldr.
Bu noktada bu bilgilendirmelerin kayda geirilmesi ve alanlarn iin mevcut tehlike ve
riskleriyle bunlardan korunma yollarn anladklarna dair yazl beyanda bulunmalar yerinde
olacaktr.
5.2 Yksek Grnrle Sahip Kyafetleri
Demiryollarnda aktif olarak grev alan alanlarn, demiryolu trafiinde uzaktan
farkedilmelerini salayacak ve olas tehlikeleri bertaraf edecek yksek grnrle sahipkyafetler giymesi gerekmektedir. Bu
mmkn deilse en azndan yanstc
zellie sahip turuncu renkli yelekler
giyilmelidir. Baz durumlarda,
demiryollarndaki iletiimin krmz ve
yeil bayraklarla saland gz nne
alnrsa alanlarn herhangi bir kafa
karklna sebebiyet vermemek iin
krmz ve yeil renkte i kyafeti tercih
etmemeleri yerinde olacaktr.
5.3 Uyuturucu ve Alkol Kullanm
Gerek makinistler gerekse dier demiryolu alanlar uyuturucu madde ve alkol
kullanmamaldrlar. Bu konuda emniyetin salandndan emin olmak iin, zellikle kilitnoktadaki alanlara belirli aralklarla alkol ve uyuturucu testleri yaplmaldr.
ekil 14 - Yanstc Yelek
7/29/2019 is guvenligi - demiryollarnda
26/29
23
5.4 Yorgunluk
alanlarn alma zamanlar, iin niteliine gre ve standartlara uygun bir ekilde
belirlenmelidir. Fizyolojik olarak yorgun olan bir alann kat be kat daha fazla i kazas riski
altnda olduu unutulmamaldr. Bunlarn dnda da yine alan kendisi yorgun hissettiinde
amirine bavurmal ve durumu bildirmelidir. alanlar, yorgunlua sebep olacak duru
bozukluklar ve alma ekilleri hakknda da bilgilendirilmeli ve etkili almalar
salanmaldr. Uzun sreli olarak ayn ekilde tekrar eden iler yapan alanlar dierleriyle
rotasyona tabi tutmann olumlu etki yapaca beklenmektedir.
5.5 Kaza BildirimleriTrkiyenin Avrupa Birlii sreciyle beraber Demiryollar konusundaki gvenlik politikalarn
belirlemekte ana eksen olarak kabul ettii European Railway Agency (ERA)nn da art
kotuu gibi kaza bildirimleri zamannda ve eksiksiz olarak yaplmaldr. Yine kaza olmakszn
alan herhangi bir tehlike sezerse bunu hemen ilgili amirine bildirmelidir. Bu bildirimler
gerek kazalarn nlenmesi gerekse doru istatistikler belirlenerek sorunlarn uzun vadede
zmlenmesinde hayati neme sahiptir.
5.6 Kiisel Koruyucu Donanmlar
in gerektirdii kiisel koruyucu donanmlar ilgili i sal ve gvenlii ekibi tarafndan
saptanmal ve alanlara datlmaldr. Datlan bu ekipmann Sal ve Gvenlii Genel
Mdrl tarafndan belirlenmi ilgili standartlar salayp salamad kontrol edilmeli ve
temizliiyle bakmnn yapldndan emin olunmaldr. Bu donanmn alann vcut
llerine uygun olup olmad da kontrol edilecek bir dier faktrdr.
5.7 Tesis ve TehizatTesis ve tehizat szckleriyle kastedilen, alma alannda kullanlan tm makine, ekipman
ve aralardr. Bunlara rnek olarak forkliftler, buldozerler, elektrikli testereler, hareketli
platformlar rnek verilebilir. Yine tm bu alanlarda ilgili ynetmeliklere uygun davranlmal,
zellikle bu makineleri kullanacak alanlar ilgili ynetmeliin gerektirdii gvenlik
gereklilikleri ile ilgili bilgilendirilmelidir.
7/29/2019 is guvenligi - demiryollarnda
27/29
24
5.8 Trenyolu Koridorunda Gvenli alma
ekil 15 - Trenyolu Koridoru, Gvenli Blgeler
Demiryolunda aktif olarak grev alan alanlar gvenli blgelerle tehlikeli blgelerin farknda
olmal, tehlikeli blgelerde alacaklarsa gerekli gvenlik nlemlerini almaldrlar. Bu
nlemler, genelde alann tehlikeli blgeyi alt srece geici olarak gvenli blgeye
evirmesiyle salanr. Bu noktada alan, dier bir alandan yardm alabilecei gibi sinyaller
ve kl iaretlerle de gvenliini salayabilir.
5.9 Hatboyu Telefonlar
Belirli noktalara hatboyu telefonlar
konularak, merkezden uzak bakm ve
onarm almas yapan alanlarn
herhangi bir olumsuz durumda hzl bir
ekilde iletiime gemeleri
kolaylatrlmaldr.ekil 16 - Hatboyu Telefonlar
7/29/2019 is guvenligi - demiryollarnda
28/29
25
5.10 Elektrik Gvenlii
Demiryollarnda gerek temizlii
yapan taeronlar, gerek tamir ekibi,
gerekse tren zerinde alan herkes
yksek gerilim ve manyetik alana
maruz kalmaktadrlar. [3]
Bu riskli alma ortam dikkatsizlikle
birletiinde lmle ya da ar
yaralanmalarla sonulanan kazalarayol aabilmektedir. Bu noktada
zellikle yksek gerilimli hatlardaki
alanlar, olayn ciddiyeti konusunda bilgilendirilmeli ve konuyla ilgili gerekli gvenlik
nlemleri alnmaldr.
ekil 17 - Elektrik Tehlikesi
7/29/2019 is guvenligi - demiryollarnda
29/29
6. Sonu
Trkiyede demiryollarnn hzl bir geliim gsterdii gz nne alnrsa, yakn gelecekte bu
alanda i sal ve gvenlii noktasnda baz skntlarla karlalmas muhtemeldir. Bumuhtemel skntlarn giderilmesi noktasnda hali hazrda devam eden almalar (Demiryolu
ereve Kanunu, Demiryolu Emniyeti Ynetmelii) sevindirici olmakla beraber iyiletirici
dzenlemelere devam etmek gerekmektedir. Yine demiryollarnn her lkedeki kendine has
yapsall gz nnde bulundurularak, mevcut tehlikeleri saptamakta ve uygulanacak
gvenlik tedbirlerine karar vermede alanlarn da grlerine bavurulmaldr. Balangta
da belirtildii gibi demiryolu sektrnn tm ynleriyle ve derinlemesine ele alnmasnn ok
daha geni kapsaml ve detayl bir aratrma ve uzun sreli bir alma gerektirdii aktr. Bu
almada gerekli gvenlik nlemleri genel hatlaryla ele alnarak, sonraki detayl almalar
iin bir ereve oluturulmas amalanmtr.
7. Referanslar
1. Rail Safety Performance of EU, European Railway Agency2. www.tcdd.gov.tr3. Queensland Transport Railway Safety Act (2010)4. Rail Safety Guideline, National Transport Commission5. Improving Safety at Railway Crossings, SKM6. Railway Safety Induction Handbook, New South Wales (RailCorp)7. nlem dergisi, say 24, Ocak-ubat 2012, Onur Gkulu-Bekir Tatan Rportaj