Upload
florence-vance
View
68
Download
6
Embed Size (px)
DESCRIPTION
İSG YASASI VE İŞ HUKUKUNDA İSG DÜZENLEMELERİ. DETAM GRUP Saray Mah.Eski Antalya Yolu Petek İşhanı A Blok No:73 4 Kat Alanya ANTALYA 05075404632. ANAHATLAR. 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’na Genel Bakış. Kanun; kamu ve özel sektör’e ait bütün işleri ve işyerlerini , - PowerPoint PPT Presentation
Citation preview
İSG YASASI VE İŞ HUKUKUNDAİSG DÜZENLEMELERİ
DETAM GRUP Saray Mah.Eski Antalya Yolu Petek İşhanı A Blok No:73 4 Kat Alanya ANTALYA 05075404632
ANAHATLAR
İSG
Hukuki Dayanak
6331 s. İSG K. / 4857 s. İş K. /5510 s. SSGSS K.
ÇSGBBÇM ve SGK
İdari Boyut
İş Kazasından Doğan Davalar
Ceza Davası
Hukuk Davaları
(Tazminat ve Rücu
Davaları)
6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’na Genel Bakış
Kanun; kamu ve özel sektör’e ait bütün işleri ve işyerlerini , bu işyerlerinin;
İşverenleri ile işveren vekillerini, Çırak ve stajyerler de dâhil olmak üzere tüm
çalışanları,
faaliyet konularına bakılmaksızın kapsama almaktadır.. (Md.2/1)
6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’na Genel Bakış
Kanunda yürürlüğe girme bakımından, üç değişik tarih öngörmektedir. Bu tarihler işyerleri, çalışan sayısı ve tehlike sınıflarına göre değişmektedir. Şöyle ki;
Kanun;
1. İş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinin sunulması
2. İş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinin devlet tarafından desteklenmesi
3. İşyeri hekimi ve işyeri uzmanı istihdamı
ile ilgili düzenlemeleri; işyerinde çalışan sayısına göre farklı tarihlerde uygulamaya sokmaktadır.
YÜRÜRLÜK TARİHLERİ
50’ den fazla çalışanı olan Tüm işyerleri;
30.12.2012 Tarihinde yürürlüğe girmiş,
50’den az çalışanı olan ve TEHLİKELİ ve ÇOK TEHLİKELİ SINIFTA yer alan işyerleri için
30.06.2013 Tarihinde,
Kamu kurumları ile, 50’den az çalışanı olan AZ TEHLİKELİ SINIFTA yer alan işyerleri için ise,
30.06.2014 Tarihinde
yürürlüğe girecektir.
Kavram ve Tanımlar
İş Kanunu’nun ve temelde iş hukukunun amacı,
işverenler ile - yazılı olsun olmasın - bir iş
sözleşmesine dayanarak çalıştırılan işçilerin
çalışma şartları ve çalışma ortamına ilişkin hak
ve sorumluluklarını düzenlemektir.
Tüm işyerleri, işverenler, işveren vekilleri ve
işçiler, bildirim gününe bakılmaksızın bu Kanun
hükümleri ile bağlı olurlar.
İŞÇİ
Bir iş sözleşmesine dayanarak çalışan gerçek kişiye işçi denir.
İŞVEREN
İşçi çalıştıran gerçek veya tüzel kişiye işveren denir.
İŞYERİ
İşveren tarafından mal veya hizmet üretmek amacıyla maddî olan ve
olmayan unsurlar ile işçinin birlikte örgütlendiği birime işyeri denir.
İŞVEREN VEKİLİ
İşveren adına hareket eden ve işin, işyerinin ve işletmenin yönetiminde görev
alan kimselere işveren vekili denir.
ALT İŞVEREN
BİR İŞVERENDEN, İşyerinde yürüttüğü mal
ve hizmet üretimine ilişkin;
YARDIMCI İŞLERİNDE
VEYA
ASIL İŞİN BİR BÖLÜMÜNDE
İşletmenin ve işin gereği ile teknolojik
nedenlerle uzmanlık gerektiren işlerde iş
alan ve bu iş için görevlendirdiği işçilerini
SADECE BU İŞYERİNDE ÇALIŞTIRAN,
diğer işveren ile iş aldığı işveren arasında
kurulan ilişkiye ALT İŞVEREN İlişkisi denir.
ALT İŞVEREN ŞARTLARI:
1. Yapılacak işin Yardımcı işler olması veya
2. Asıl işin bir bölümünde işletmenin ve işin
gereği ile teknolojik nedenlerle uzmanlık
gerektiren işler olması
3. İşçilerin sadece o işyerinde çalıştırılması
DİKKAT!
İSG açısından, işletme, asıl işveren ve alt
işveren olarak ayılmaksızın, bir bütün olarak
değerlendirilmelidir.
İŞÇİ ÖZLÜK DOSYASINDA BULUNMASI GEREKEN BELGELER (Madde 75 )
1) Kimlik Belgeleri
2) Yasalarca düzenlenmesi gereken her türlü
belge ve kayıt
Eğitim Kayıtları,
Sağlık Raporları,
Görev Tanımları,
Çalışma Talimatları,
Güvenlik Talimatları vb.
İş Kanunu, işverene İş Sağlığı Ve Güvenliği
konusunda işçileri
1. Eğitme
2.Bilgilendirme
3.Denetleme
YÜKÜMLÜLÜĞÜ GETİRİLMİŞTİR.
Bu kapsamda 6331 s. İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ile,
İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KURULLARI
İş sağlığı ve güvenliği kurulları etkinleştirilmiştir.
İşverenler iş sağlığı ve güvenliği kurullarınca iş sağlığı ve güvenliği
mevzuatına uygun olarak verilen kararları uygulamakla yükümlüdürler.
İŞ GÜVENLİĞİ UZMANI
Sanayiden sayılan işlerde, iş güvenliği uygulamaları için sorumlu mühendis
veya teknik eleman atama zorunluluğu getirilmiştir.
İş Kanunu
Temel İSG Hükümleri
İşverenlerin ve işçilerin yükümlülükleri
İşverenler işyerlerinde iş sağlığı ve güvenliğinin sağlanması için gerekli her
türlü önlemi almak, araç ve gereçleri noksansız bulundurmak,
İşçiler de iş sağlığı ve güvenliği konusunda alınan her türlü önleme uymakla
yükümlüdürler.
İşverenlerin ve işçilerin yükümlülükleri
İşverenler işyerinde alınan iş sağlığı ve güvenliği
önlemlerine uyulup uyulmadığını denetlemek,
işçileri karşı karşıya bulundukları mesleki riskler,
alınması gerekli tedbirler, yasal hak ve
sorumlulukları konusunda bilgilendirmek ve
gerekli iş sağlığı ve güvenliği eğitimini vermek
zorundadır.
İşverenlerin ve işçilerin yükümlülükleri
Bu bölümde ve iş sağlığı ve
güvenliğine Kanunu’nda yer alan
hükümler işyerindeki çıraklara ve
stajyerleri de kapsar.
İşçilerin hakları
İşyerinde iş sağlığı ve güvenliği açısından
işçinin sağlığını bozacak veya vücut
bütünlüğünü tehlikeye sokacak yakın, acil
ve hayati bir tehlike ile karşı karşıya kalan
işçi,
İş sağlığı ve güvenliği kuruluna başvurarak
durumun tespit edilmesini ve gerekli
tedbirlerin alınmasına karar verilmesini
talep edebilir. Kurul aynı gün acilen
toplanarak kararını verir ve durumu
tutanakla tespit eder. Karar işçiye yazılı
olarak bildirilir.
İşçilerin hakları
İş sağlığı ve güvenliği kurulunun bulunmadığı işyerlerinde talep, işveren
veya işveren vekiline yapılır. İşçi tespitin yapılmasını ve durumun yazılı
olarak kendisine bildirilmesini isteyebilir. İşveren veya vekili yazılı cevap
vermek zorundadır.
Ağır Ve Tehlikeli İşler
Onaltı yaşını doldurmamış genç işçiler
ve çocuklar ile çalıştığı işle ilgili mesleki
eğitim almamış işçiler ağır ve tehlikeli
işlerde çalıştırılamaz.
AĞIR VE TEHLİKELİ İŞLERDE RAPOR
İşe girişte ve devamı süresince en az
yılda 1 kez, periyodik olarak, sağlık
raporu alınacağı hükme bağlanmıştır.
İDARİ CEZA HÜKÜMLERİ
İdari para cezası hükümleri önemli ölçüde arttırılmıştır.
İŞ KAZALARI
İş Kazası Nedir?
İş kazasının tanımı
1. İşçinin işyerinde bulunduğu sırada,
2. İşveren tarafından yürütülmekte olan iş nedeniyle veya işçi kendi adına ve hesabına bağımsız çalışıyorsa yürütmekte olduğu iş nedeniyle,
3. İşçinin, görevli olarak işyeri dışında başka bir yere gönderilmesi nedeniyle asıl işini yapmaksızın geçen zamanlarda,
4. Emziren kadın işçinin, iş mevzuatı gereğince çocuğuna süt vermek için ayrılan zamanlarda,
5. İşçilerin, işverence sağlanan bir taşıtla işin yapıldığı yere gidiş gelişi sırasında meydana gelen ve işçiyi hemen veya sonradan bedenen ya da ruhen özre uğratan olaydır.
İŞ KAZALARI
İşveren Açısından Sonuçları Ne Olabilir?
İş kazası, aslen işverenin işçiyi gözetme borcuna aykırılıktır.
İşverenin bu borcu, yazılı olarak yapılmış olsun olmasın, iş sözleşmesinden kaynaklanmaktadır.
O halde işverenin işçilerini iş kazalarından koruma borcu iş ilişkisi kurulmasından / sözleşmeden kaynaklanmaktadır.
A - İş Kazasında İdari Süreç
İş kazasının tanımı, bildirilmesi ve soruşturulması
İş kazasının bunları çalıştıran işveren
tarafından, o yer yetkili kolluk kuvvetlerine
derhal,
6331 Sayılı Yasa uyarınca Bakanlığa bildirim
kaldırılmış olup iş kazası sadece kazadan
sonra SGK’ ya en geç kazadan sonraki üç
işgünü içinde,
İş kazasının kazadan itibaren 3 iş günü
içerisinde SGK’ya bildirilmemesi halinde 2000
TL idari para cezası uygulanmaktadır.
İş kazasının tanımı, bildirilmesi ve soruşturulması
Kazalı işçinin kendisi tarafından, bir ayı
geçmemek şartıyla rahatsızlığının
bildirim yapmaya engel olmadığı
günden sonra üç işgünü içinde,
İş kazası ve meslek hastalığı bildirgesi
ile doğrudan ya da taahhütlü posta ile
bildirilmesi zorunludur.
İş kazasının tanımı, bildirilmesi ve soruşturulması
Belirtilen süreler, iş kazasının işverenin
kontrolü dışındaki yerlerde meydana
gelmesi halinde, iş kazasının işveren
tarafından öğrenildiği tarihten itibaren
başlar.
İş kazasının tanımı, bildirilmesi ve soruşturulması
SGK’ ya bildirilen olayın iş kazası sayılıp
sayılmayacağı hakkında bir karara varılabilmesi
için, gerektiğinde, Kurumun denetim ve kontrol ile
yetkilendirilen memurları tarafından veya
Bakanlık İş Teftiş Kurulunca iş müfettişleri
vasıtasıyla soruşturma yapılabilir.
Soruşturma esnasında, kazalının, işverenin ve
tanıkların ifadeleri alınır, işyeri kayıtları
incelenerek tutanağa bağlanır ve iş kazası
inceleme raporu düzenlenir.
Bu soruşturma sonunda yazılı olarak bildirilen hususların gerçeğe uymadığı ve olayın iş kazası olmadığı anlaşılırsa, Kurumca bu olay için yersiz olarak yapılmış bulunan ödemeler, ödemenin yapıldığı tarihten itibaren gerçeğe aykırı bildirimde bulunanlardan tahsil edilir.
Meslek hastalığının tanımı, bildirilmesi ve soruşturulması
Meslek hastalığı, sigortalının çalıştığı veya yaptığı işin niteliğinden
kaynaklanan bir sebeple veya işin yürütüm şartları yüzünden uğradığı geçici
veya sürekli hastalık, bedensel veya ruhsal özürlülük halleridir.
Meslek hastalığının tanımı, bildirilmesi ve soruşturulması
Sigortalının çalıştığı işten dolayı meslek
hastalığına tutulduğunun;
a) Kurumca yetkilendirilen sağlık hizmet
sunucuları tarafından usulüne uygun olarak
düzenlenen sağlık kurulu raporu ve dayanağı
tıbbî belgelerin incelenmesi,
b) Kurumca gerekli görüldüğü hallerde,
işyerindeki çalışma şartlarını ve buna bağlı
tıbbî sonuçlarını ortaya koyan denetim
raporları ve gerekli diğer belgelerin
incelenmesi sonucu Kurum Sağlık Kurulu
tarafından tespit edilmesi zorunludur.
Meslek hastalığının tanımı, bildirilmesi ve soruşturulması
Meslek hastalığı ile ilgili bildirimler
üzerine gerekli soruşturmalar,
Kurumun denetim ve kontrol ile
yetkilendirilen memurları veya Bakanlık
iş müfettişleri vasıtasıyla yaptırılabilir.
İş kazası, meslek hastalığı, hastalık ve analık sigortasından sağlanan
haklar
İş kazası veya meslek hastalığı sigortasından sağlanan haklar şunlardır:
a) Sigortalıya, geçici iş göremezlik süresince günlük geçici iş göremezlik
ödeneği verilmesi.
b) Sigortalıya sürekli iş göremezlik geliri bağlanması,
c) İş kazası veya meslek hastalığı sonucu ölen sigortalının hak sahiplerine,
gelir bağlanması,
d) Gelir bağlanmış olan kız çocuklarına evlenme ödeneği verilmesi.
e) İş kazası ve meslek hastalığı sonucu ölen sigortalı için cenaze ödeneği
verilmesidir.
B - İş Kazasında Yargı Süreci
I. Ceza Davası
Soruşturma Evresi İş kazası cezai açıdan suç teşkil eden bir fiildir.
Kaza ölümlü ya da ciddi yaralanma ile sonuçlanan bir iş kazası ise, olay derhal mahallindeki kolluk kuvvetlerine (polis ya da jandarma) bildirilir.
Kolluk işlemlerinden sonra dosya Cumhuriyet Savcılığına sevk edilir. Savcılık bu aşamada bir soruşturma yürütür.
Soruşturmanın tamamlanması ile C. Savcısı bir iddianame hazırlar.
Kovuşturma Evresi Savcılık makamınca hazırlanan
iddianamenin görevli hakim tarafından kabul edilmesi ile kovuşturma evresi başlar.
Duruşmaların tamamlanması ve mahkemenin karar vermesi bu evrede olur.
İş kazasının sonucuna göre, “bilinçli taksirle adam öldürme” ya da “bilinçli taksirle yaralama” isnadı ile yargılama yapılır.
Bilinçli Taksir
Dikkat ve özen yükümlülüğüne aykırılık dolayısıyla, bir davranışın neticesi öngörülmeyerek gerçekleştirilmesi taksirdir.
Kişinin öngördüğü neticeyi istememesine karşın, neticenin meydana gelmesi halinde bilinçli taksir vardır; bu halde taksirli suça ilişkin ceza üçte birden yarısına kadar artırılır.
Ceza davasında kim yargılanır?
Bu davalarda fiilen uygulanan organizasyon şemasındaki altlık üstlük sıralamasına göre, en altta kazaya sebebiyet veren kişi olmak üzere, denetim ve gözetimle yükümlü kişiler yargılanır.
Sanık sıfatı taşımak konusunda çok net kıstaslar bulunmamaktadır: Organizasyonun büyüklüğüne göre, sorumluluğun sirayeti formen düzeyinde de kalabilir, küçük şirketlerde şirket sahibine kadar da yansıyabilir. Kaza sonrası alınan ifadeler bu noktada önem kazanmaktadır.
Ceza davasında kim talepte bulunur? Ölümlü kaza halinde, kazalı işçinin mirasçıları
şikayetçi/katılan sıfatıyla davaya dahil olabilir.
Ölümlü iş kazaları ile belli derecelerde kemik kırılması ve/veya uzuv, duyu kaybı ile sonuçlanan yaralanmalarda, C. Savcılığı kamu adına talepte bulunur. İşçi ya da mirasçılarının şikayeti bulunmasa dahi, kamu yararına yargılama yapılır.
İş yaşamında buna, terim olarak tam karşılığı olmamakla birlikte, “kamu davası” denilmektedir.
Ceza Davasının Olası Sonuçları
1. Beraat2. Delil Yetersizliğinden Beraat3. Cezalandırma (Tecziye)
a. Hapis Cezasıb. Adli para cezası (/Paraya çevirme)c. Ertelemed. Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması (CMK
231)
B - İş Kazasında Yargı Süreci
I. Hukuk Davası
A. Maddi Tazminat İş kazası, hukuki açıdan sözleşmeye aykırılık
oluşturur.
Maddi tazminat, kişilerin parasal olarak ölçülebilir “maddi zararlarının” karşılanması amacıyla talep edilen bir tazminat türüdür. Dayanağını İş Hukukundan değil, iş hukukunu da kapsayan, daha temel düzenlemeleri içeren Borçlar Hukukundan, şekli açıdan da Borçlar Kanunu’ndan alır.
Başlıca maddi tazminat kalemleri,
1. Tedavi ve defin masrafları, iş günü kaybı vb. pasifler ile
2. “Destekten Yoksun Kalma” tazminatıdır. Bu davayı yalnızca kazalı işçinin çalışması karşılığı aldığı ücret ile geçimini sağladığı kişiler açabilir.
B. Manevi Tazminat Manevi tazminat, iş kazası özelinde ölüm ya
da yaralanma nedeniyle çekilen ıstırap ve üzüntünün, yani manevi zararın giderilmesi amacını taşır.
Hakim, manevi tazminatın miktarını tayin ederken, tarafların sıfatını, işgal ettikleri makamı ve diğer sosyal ve ekonomik durumlarını da dikkate alır. Dolayısıyla, maddi tazminattan farklı olarak öngörülebilir bir miktarı yoktur.
Yargıda eğilim, manevi tazminat tutarlarının artması yönündedir.
Maddi ve manevi tazminat davaları bir arada açılabileceği gibi, ayrı ayrı da açılabilir.
Kusur Oranı Şimdiye kadar bahsetmiş olduğumuz her üç
dava tipinde de, 1. İşverenin2. Kazalı işçinin3. Üçüncü kişinin
Kusur oranları, gerek tayin olunacak cezanın belirlenmesinde ve gerekse hükmolunacak tazminat tutarının takdirinde önem arz etmektedir.
Kusurun Tespiti Yargılama safhasında hakim re’sen
(kendiliğinden) veya davanın taraflarının istemi üzerinde kusur oranının tespiti için bilirkişi incelemesi yaptırabilir.
Özellikle ceza yargısında oluşu ve kusuru değerlendirmek maksadıyla gerekli gördüğü her türlü bilgi ve belgeye başvurabilir.
Uygulamada İş Müfettişleri tarafından hazırlanan raporlar son derece belirleyici olduğundan, özellikle önemlidir.
C. Rücuen Tazminat Rücu, dönme demektir. Yapılan harcamanın,
harcamaya neden olan kişiden talep edilmesidir.
Maddi ve manevi tazminat davaları yaralanan işçi veya ölen işçinin yakınları tarafından açılırken, rücuen tazminat davası SGK tarafından işverene açılır.
Bu dava ile SGK işçinin bakım ve tedavisi için yaptığı harcamaları ve/veya iş kazasından ötürü yaptığı sair harcamaları bakımından işverenin kusuru oranında rücu edebilir.
Genellikle yargılama safhasında en son açılan davadır.
İşveren açısından dava tehdidi
Ne kadar süreyle?
Zamanaşımı Hukuk kurallarının kişilere tanıdığı haklar, getirdiği
yaptırımlar yine hukuk kuralları ile belirli sürelere bağlı tutulmuştur. Bir diğer deyişle, bir kişi hak hukuk kuralında öngörülen sürede kullanılmadığında artık hukuki korunmadan faydalanamaz.
Böylece, bir hakkın varlığı nedeniyle hakkın muhatabının sonsuza kadar bir gün hak talep edilebileceği ya da yaptırımla karşılaşacağı yönünde baskı altında kalmaması amaçlanır.
Yani, bir hakka sahip olan kişi, bu hakkını makul ve iyiniyetli süre içerisinde talep etmezse, artık bu kişi hukuki himayeden yararlanamaz.
İş kazasından doğan tazminat talepleri, bu nedenlerle 10 yıllık zamanaşımı süresine tabidir.
Teşekkür ederim…