Isı Kazancı Hesabı(2)

8/6/2019 Is Kazanc Hesab(2)

1/18

___________________________________________225_______IX. ULUSAL TESSAT MHENDSL KONGRES

Teknolojik Aratrma Bildirisi

KLMLENDRME AMALI ISI KAZANCI HESABI N BRYAZILIM

Burak ORANLIERMustafa EYRBOYUN

ZET

Enerji etkin bina tasarm iin deiik bina bileenleri kullanlmas durumunda, s kayp ve kazanlarnhzl bir ekilde hesaplayabilmek gereklidir. klimlendirme projesi yaplacak binalarda s kazancnnhesaplanmas, ok sayda tablo ve forml kullanlmas nedeniyle zahmetli ve hata olasl yksek birilem srecini gerektirir. Bu ilemlerin bilgisayar ortamnda yaplmas, proje hazrlama sresiniksaltacak ve olas hatalar en aza indirecektir. Sunulan almada, bu amala gelitirilmi bir yazlmtantlmaktadr. Yazlmla s kazanc hesab, sekiz ayr sekme altnda sral olarak alan pencereleriinde gerekli alanlarn doldurulmasyla yaplmaktadr. Yazlm kullanc dostu olarak hazrlanmtr.Elle veri girii mmkn olduunca azaltlmtr. Hesaplarda gerekli olan tablo verileri yazlm iindegml olarak bulunmaktadr. Trkiyedeki illere ait dizayn artlar da yazlmda mevcuttur. Zorunlualanlara veri girii unutulduunda, kullanc bir mesaj kutusu ile uyarlr. Kullanc, ilem arasnda heran Yardm dmesine tklayarak, HTML tabanl yardm dosyasna ulaabilir. Hatal bir ilem, geridnlerek, batan balamay gerektirmeden dzeltilebilir.

Hesaplamalar, ASHRAE Total Equivalent Temperature Differential/Time Averaging (TETD/TA)yntemi esas alnarak yaplmaktadr. Sonu tablosunda Anlk Duyulur Is Kazanc ve Anlk Gizli Is

Kazanlar

24 saatlik dnem iin saat saat verilmekte ve maksimum ykn olutuu saatbelirlenmektedir. Saatlik s kazanlar tablo veya grafik olarak grlebilmekte ve sonular HTMLformatnda rapor edilip kts alnabilmektedir.

Yazlmda psikrometrik diyagram modl de bulunmaktadr. Cihaz i noktas scakl girildiinde, ive d dizayn artlar ile karm oranna bal olarak psikrometrik evrim diyagram zerindeizilmektedir. Nemli havann zelikleri, psikrometrik diyagram zerinde fare imlecini hareket ettirerekannda grlebilmektedir.

Anahtar Kelimeler: klimlendirme, s kazanc yazlm, psikrometri

ABSTRACT

Energy efficient building design needs rapid calculation of heat gain and loss for using differentbuilding materials. Heat gain calculation of air-conditioning design tasks for buildings is tough job andhas high fault risk because of study on many tables and formulas. Using computer for this calculationreduces design time and minimizes the risk of mistake. In this study, the computer software presentedwhich is developed for this aim. To calculate heat gain, user would fill opening cells in sequence fromeight different tabulated menus. Software is prepared as user friendly. Manual data typing hasreduced as possible as. Values of required tables are inserted in the software. Software enclosed alsodesign parameters of province towns of Turkey. If it is forgot typing any value at any stage, user iswarned by a message box. User can reach HTML based help file, at any time. Any fault duringcalculation can be corrected by returning without cancel all jobs.


2/18



Calculation based on ASHRAE Total Equivalent Temperature Differential/Time Averaging (TETD/TA)method. On finish report, Instantaneous Sensible Heat Gain and Instantaneous Latent Heat Gain aretabulated hourly for 24 hours period and maximum load time can be figured-out. Hourly heat gain canbe seen as tabulated or as a graphic and can be reported at HTML format and printed-out.

There is also psychrometrics chart module in software. When apparatus dew point temperature typed,psychrometric cycle is drawn which is function of indoor and outdoor design conditions and mixtureratio. Properties of moist air can be seen instantaneously while moving mouse arrow on thepsychrometrics chart.

Key Words: Air-conditioning, heat gain software, psychrometry

1. GR

klimlendirme sistemi kurulacak bir binada ne tr sistem uygulanacak olursa olsun nce s kazanc ve

soutma yk hesaplanmaldr. Hesaplanan bu soutma ykne uygun olarak istenen sistem seilir.Is kazanc ya da soutma yk hesab son derece zahmetli bir ilemdir. ok sayda formlle vetablolardan alnan deerlerle hesap yaplr. Bilgisayarlarn ortaya kp gelimesiyle bu zahmetli iibilgisayar yazlmlar sayesine en az hata ile ve ksa srede yapma imkn domutur.

Trkiyede mekanik tesisat alannda faaliyet gsteren proje firmalarnca kullanlabilecek Trke ticariyazlmlarn istenen say ve nitelikte olduunu sylemek ne yazk ki zordur. Zaten az saydaki bufirmalar genellikle kendini kantlam yabanc lisansl paket programlar tercih etmektedirler. Oysabizim gibi gen nfusun toplam nfusa oran yksek olduu toplumlarda; yazlm kendi bana birsektr olabilecek nemdedir. zellikle diplomal isizlerin orannn yksek olduu gz nne alnrsa,dk maliyetli yatrm gerektiren yazlm sektr daha bir nemli hale gelmektedir. Sunulan yazlm,bu dnceden hareketle lisans bitirme projesi olarak retilmi, amatr bir almann rndr [1].Dolaysyla alannda tecrbeli uzmanlarn yllarca emek harcayp rettii profesyonel yazlmlarla

karlatrlmas dnlemez. Ancak yine de bir mahallin s kazanc ve soutma yknn hesabndahissedilir bir zaman kazanc yaratt ve zellikle 24 saat iin saatlere gre s kazancnhesapladndan, elle ilem yapmaya gre kyaslanamaz fayda salad sylenebilir.

Ticari ve amatr olarak yerli yazlm reten kii ve kurulular bulunmaktadr. Koyun ve Pakkan, scaksu, souk su, kalorifer ve doal gaz tesisat boyutlandrmasn iine alan bir algoritma ve yazlmgelitirilmitir. Yazlmda fare yardmyla iki boyutlu ve izometrik olarak boru hattnn izilmesine imkantanyacak biimde matematiksel bir algoritma hazrlanmtr. Yazlm tamamen grsel nesneoluturmaya dayaldr. Yazlm ile tesisatn izilmesi srasnda akkan tketim noktalarnda debipencereleri alabilmekte ve kullanc buraya debi girmek yerine amar makinas, bulak makinas,musluk gibi duyar noktalar kullanarak hat yklerini gsterebilmektedir. Kalorifer tesisat hatt zerinderadyatr s yk girmek yerine yaklak s kayb metoduna gre ykler, duyar noktalar yardmylahesaplanabilmektedir. Borularn zerinde zel kayp elemanlar tanmlanabilmektedir. Yazlm yine

izilen hat iin genleme kab, kazan, boyler, hidrofor hesaplarn ve radyatr ykleri ile gaz tesisatreglatr ayar deerini hesaplayabilmektedir [2].

Bu bir ticari yazlmdr ve Koyun ve Pakkan, 2001 ylnda yaplan bu Kongrenin 5.sinde yazlmtantrken; Trkiyede Trke olarak hazrlandn sylediklerinde alclarda bir gvensizlikolutuunu ve satn almaktan vazgetiklerini belirtmitir.

Selba ve arkadalar Souk depolar iin soutma yknn hesaplanmas ve soutma sistemielemanlarnn doru bir ekilde seilebilmesi amacyla Soutma Yk Hesap Programhazrlamlardr. Yazlmn daha ok eitim amal hazrland bildirilmitir [3].

nam ve Eyriboyun, radyan stma sistemleri iin bir bilgisayar yazlm oluturmutur. Gelitirilenyazlm, farkl bina tiplerinde, hem radyan yntem s kayplarn hem de geleneksel yntem skayplarn hesaplayabilmektedir. Ayrca yap bileenlerinin s transfer katsaylarn hesaplamakta,


3/18



mevcut ise, binann komu bina durumlarn gz nne almakta, yllk yakt sarfiyatn hesaplamakta,radyan sistem iin ortama verilen CO2 miktarn ve gerekli havalandrma aklklarn hesaplamaktadr.Program temel olarak CIBSE (The Chartered Of Building Services Engineerings) kuruluunun nerdiihesap yntemini kullanmaktadr. Bu yntemin kullanm amac, lkemizde henz radyan stmauygulamalarnda kullanlacak bir hesap ynteminin bulunmamasdr [4].

Yukarda zetlenenler dnda kalorifer tesisat, klima s kazanc, mekanik tesisat hesab, s yaltmhesab ve doal gaz proje tasarm ile ilgili yerli yazlmlar reten firmalar da mevuttur.

2. YAZILIMDA KULLANILAN FORMLLER

ASHRAE Temel El Kitabnn Konut D Yaplarda klimlendirme, Soutma ve Istma Ykleri adl 26.Blmnde s kazanc hesab yntemleri detayl olarak ele alnmtr [5]. Sunulan yazlm, esasitibariyle bu eserde verilen Toplam Edeer Scaklk Fark/Zaman Ortalamas (Total EquivalentTemperature Differantial / Time Averaging, TETD/TA) yntemleri zerine kurulmutur. AncakTrkiyenin illerine ait d hava tasarm artlar, kap ve pencerelerin eitleri ile bunlarn s geirme

katsaylar MMO Yayn olan Klima Tesisat [6] kitabndan alnmtr.

Ayn mahal iin hemen hemen ayn sonucu veren deiik hesaplama yntemleri mevcuttur [5]. Bunlar; TETD/TA TFM CLTD/SCL/CLF Yntemidir.

eviri kitapta ksaltmalarngilizceden aynen alnmtr olup burada da deitirilmemitir:

TETD/TA : Total Equivalent Temperature Differencial/Time Averaging(Toplam Edeer Scaklk Fark Yntemi)

TFM : Transfer Function Methods (Gei Fonksiyonu Yntemi)CLTD/SCL/CLF : Cooling Load Temperature Difference/Solar Cooling Load Factor/Cooling Load Factor

(Soutma Yk Scaklk Fark/ Gne Enerjisi Soutma YkFaktr/Soutma Yk Faktr)

SHGF : Solar Heat Gain Factor (Gneten Is Kazanc Faktr)

Sunulan yazlmda esas itibariyle TETD/TA yntemi kullanlm olmakla beraber, ds kazanlarnnhesabnda gerekli gne-hava scakl ve 24 saat ortalama gne-hava scakl deerlerinin hesabTFM yntemindeki ile ayndr.

ASHRAE rnek binasnn s kazanc ve soutma yk her yntemle hesaplandnda sonularnekil 1de grld gibi pek az deitii rapor edilmitir [5].

ekil 1. Duyulur Is

Kazanc

ve Soutma Yknn Hesaplanmas

nda TFM, CLTD/SCF/CLF veTETD/TA Yntemlerinin Karlatrlmas [5].


4/18



Burada, yazlmda kullanlan TETD/TA yntemine ait konular ve formller verilecektir.

Is kazanc bileenleri:1. Ds kazanlar

a. atlar ve duvarlar

b. Pencerelerc. Ayrc panolar, tavanlar, demeler

2. s kazanlara. nsanlarb. Aydnlatma aralarc. Cihazlar

3. Havalandrma ve szma havas

Mahallin s kazancna ilave olarak hava hazrlama cihaznn karlamas gereken ve cihaz seimineesas olan soutma yknn hesaplanmas iin gerekli formller de verilecektir.

2.1. Ds kazanlar

Bina ya da mahallin d ortamla arasnda bulunan her trl yap bileeninden olan s kazanlarnifade eder. Pencerelerin saydam cam ksmlarnda farkllk gstermekle beraber at, duvar, pencere,ayrc panolar, tavanlar ve demeden iletim ve tanm birlikte olan s kazanc iin esas olarakEitlik 1 kullanlr.

( )TAUq = (W) (1)

Burada T scaklk fark binann deiik blmleri iin deiik deerler alr. Hesaplardan kullanlanhesaplanm baz scaklk deerleri:

ootoe hRhItt // += (K veya C) (2)

oDTooaea hRIhtt /)24/(/ += (K veya C) (3)

TFMda yzey renk faktr (/ho) deeri ak renk yzeyler iin 0,026; koyu renkli yzeyler iin 0,052olarak verilmitir.

2.1.1. atlar ve Duvarlar

( )TETDAUq = (W) (4))( eaeiea ttttTETD += (K veya C) (5)

Bu formllerdeki deerler [5] no.lu yayndaki tablolardan yazlm iine alnmtr.

2.1.2. Pencerelerden Is Kazanc

Pencerelerin saydam ksmlarndan gnenm ile s kazanc olur. lave olarak camn sy iletmesive her iki yzeyinde tanm olmas sonucunda tanmla geen s kazanc da hesaplanmaldr.Tanmla s kazanc,

( )io ttAUq = (W) (6)

Eitlii ile hesaplanr. Gnenm ile s kazanc ise

( )( )SHGFSCAq = (W) (7)


5/18



Eitlii ile hesaplanabilir.

2.1.3. Ayrc Panolar, Tavanlar ve Demelerden Is Kazanc

duvarlar ayran panolar, tavan ve demelerden s kazanc,

( )ib ttAUq = (W) (8)

Eitlii ile hesaplanabilir.

2.2. Is Kazanlar

Bir mahalde bulunan insanlar, aydnlatma aralar ve her trl elektrikli cihazlar ortama s yayarlar.nsanlar bedensel aktivite derecelerine bal olarak hem duyulur, hem gizli s yayar. Elektriklicihazlarn bazlar yalnz duyulurs yayarken bazlar da (ay makinas, buharl t vb.) hem duyulurhem gizli s yayarlar. Cihazlarn ortama verdikleri s, alma sreleri ile orantldr. Dolaysyla

cihazlar

n etiketlerinde yaz

l

gleri deil kullanma faktrleri de dikkate al

narak verdikleri

s

, kazanolarak hesaplanmaldr.

2.2.1 nsanlardan Is Kazanlar

Kapal bir ortamda bulunan insanlarn, sahip olduklar aktivite derecesine gre i ortama verdiiduyulur ve gizli s miktarlar tablolar halinde verilmitir. Bu deerler, hesap annda mahalde bulunankii says ile arplarak s kazan deerleri hesaplanm olur.

Duyulurs kazanc:

qduyulur=N duyulur s kazanc (W) (9)

qgizli=N gizli s kazanc (W) (10)

BuradaNortamda bulunan insan saysn ifade eder.

2.2.2. Aydnlatma Aralarndan Is Kazanlar

qel=N W Ful Fsa (W) (11)

Armatr faktr farkl olan akkor telli ve floresan lambalar ayr ayr hesaba katlr.

3.2.3. Cihazlardan Is Kazanlar

GcPve verimiEF olarak bilinen bir cihazdan s kazanc:

qP=PEF (W) (12)

Bunun dnda elektrikli ve buharl cihazlardan s kazanc:

qduyulur= qis FUA FRA (W) (13)

qgizli= qilFUA (W) (14)

Kullanm ve nm deeri bilinmedii durumlarda duyulur ve gizli s kazanc deerleri, katalogdeerlerinin %50si olarak alnabilir.


6/18



2.3. Havalandrma ve Szma (Enfiltrasyon) Havas ile Is Kazanlar

ster havalandrma ister sznt havas olsun her iki durumda da d ve i ortam havas arasndakiscaklk fark nedeniyle duyulurs, nem oran fark nedeniyle de gizli s kazanc olacaktr.

qduyulur= 1,23 Q (to-ti) (W) (15)

qgizli= 3010 Q (Wo-Wi) (W) (16)

qtotal= 1,20 Q (Ho-Hi) (W)(17)

Katsaylarn aklamas:1,23 : W= 0.01 (kgnem/kgkuru hava) deeri iin zgl s, (kJ/kgK)3010 : ortalama scaklk ve nem oran iin (younlukentalpi) deerini temsil eder, (kJ/m3)1,20 : hava younluu, (kg/m3)

2.4. Soutma Yk

Yazlmda duyulur soutma yk hesab iin kullanlan formller:

qduyulur= (qcf+ qarf+ qc) (W) (18)

( ) ( ) ( )nnssscf rfqrfqrfqq +++= 1...11 ,22,11, (W) (19)

( )

=

+

+++=

1

...22,11,

ah

nss

arf

rfrfqrfqq (W) (20)

scscscc qqqq ,2,1, ++= (W)

(21)

Eitlik 19 ve 20nin payndaki son terimler ASHRAE Fundamentalsn 1993 [5] ve 1997 basmlarnda[7] fakldr.

Gizli Soutma Yklllgizli qqqq ,2,1, ++= (W) (22)

3. YAZILIMIN TANITIMI

Yukarda yazlmda kullanlan formller verilmitir. Burada ise yazlmn mimarisi tantlacaktr. Yazlmalanndaki gelimeler, bilgisayar hakknda hibir n bilgisi olamayan kiilerin dahi yazlmlar kolaycakullanabilmesine olanak sunar hale gelmitir. Bunun iin yazlmlarda kullancy ynlendiren ikonlar,gerekli yerde ulalabilen yardm dosyalar gibi kolaylatrc unsurlar yazlma dahil edilmektedir.Sunulan yazlmda da bu tr unsurlara yer verilmi olup, kullanc dostu olarak tabir edilen bir yazlmoluturulmaya allmtr.

Mhendislik yazlmlarndan beklenen bir zellik de yarm kalan bir almaya daha sonra kalnd

yerden devam edilebilmesi ya da bitmi bir proje almasnda daha sonra deiiklikler


7/18



yaplabilmesidir. Sunulan yazlm (program) altrldnda var olan bir projenin mi alaca, yoksayeni bir projeye mi balanaca sorulmaktadr (ekil 2).

ekil 2. Yazlmn Al Ekran

Var olan proje alp zerinde gerekli dzeltme veya deiiklikliler yaplabilir. Yeni Proje seeneitklandnda ekil 3de grlen form alr. Burada projeyi hazrlayan, projenin ad, adresi, tr,tasarm tarihi gibi bilgilerin girilmesi istenir. Bunun yannda ayn form zerinde projenin uygulanaca ilseildiinde, o ile ait enlem, boylam, rakm ve scaklk bilgileri otomatik olarak ilgili hcrelere atanr.

ekil 3. Yeni Proje Al Sayfas.

ekil 3deki form zerinde 8 farkl sekme grlmektedir. Bunlar srasyla; Genel, klim mahalleri, Yap bileenleri, nsanlar, Aydnlatma, Elektriksel Ykler, D Hava, Soutma Yk

Sekmeleridir.


8/18



Her sekme altnda alan form zerinde doldurulmas gereken bilgiler doldurulduunda leri tuunatklanarak sonraki sekmeye ait formun almas salanm olur. ekil 4te klim Mahalleri sekmesineait pencere grlmektedir.

ekil 4. klim Mahalleri Sekmesine Ait Pencereye Ait Ekran Grnts.

ekil 4te grlen mende iklimlendirilecek hacmin cinsi (salon, ofis, atyle vs.), boyutlar, yapbileenleri ve saylar girilmelidir. Bir sonraki sekmede ise seilen duvar, kap, pencere gibi bileenleriynleri ile yap kodlar gibi bilgiler girilir (ekil 5).

ekil 5. Yap Bileenleri Sekmesinde 2 No.lu D Duvara Ait Bilgilerin Girilmesi.

Aadaki ekillerde (ekil 6-10) yazlmn dier sekmelerinden rnekler verilmitir.


9/18



ekil 6. Yap Bileenleri Sekmesinde 6 no.lu Pencereye Ait Bilgilerin Girilmesi.

ekil 7. nsanlar Sekmesinde Aktivite, Kadn, Erkek SaysleGiri Saati ve Faaliyet Sresi Girilmektedir.


10/18



ekil 8. Aydnlatma Sekmesinde Lamba Tipi, Adedi, Al Saati ve Faaliyet Sresi Girilmektedir.

ekil 9. Elektriksel Ykler Sekmesinde Mutfak ve Hastane Cihazlar Gibi Cihazlarn Gc, Adedi,Al Saati ve Faaliyet Sresi Girilmektedir.


11/18



ekil 10. D Hava Sekmesinde Sz Konusu Hacmin alma Saatleri ve Hava DebileriGirilmektedir.

Kullanc gerek duyduunda yazlmn Yardm mensnden yararlanabilir. Yardm mensne aitrnek bir sayfa ekil 11 verilmitir.

ekil 11. Yardm Mensnden Aydnlatma Blmne Ait Yardm Penceresi.

Son sekmeye (Soutma Yk) gelindiinde (ekil 12), SOUTMA YKN HESAPLA dmesinetklandnda; ekil 13deki pencere alr. Burada binann bileenlerine ait soutma yk deerlerisaat saat tablo halinde grnmektedir. stenirse Yk Grafii dmesine tklanarak sonular grafik

halinde de grntlenebilir (ekil 14).


12/18



ekil 12. Soutma Yk Sekmesi Altnda Alan Pencere Grnts.

ekil 13. Soutma Yk Sekmesi Altnda Alan Pencere Grnts.


13/18


14/18



4. YAZILIM LE UYGULAMA RNE

ekil 16da ematik kat plan grlen binaya ait yer hari [5] no.lu kaynaktan alnan veriler:

Yer:stanbul.

Gney Duvar

100 mm ak renkli kaplama tula, 200 mm tula, 16 mm al sva, 6 mm sva zerine yaptrlmkontraplak panel (U=1,36 W/m2K veyaR=0,755 m2K/W).Dominant yap eleman C9 ve Entegre Ktle iin olan tablodan Tabaka 14.D tabaka A2 veya A7 Tabaka E1 (kontrplak panelin etkisi ihmal edilmitir.)R deeri aral 6.Bu verilerle Duvar Grup says 24, zaman fark 11,29 saat ve efektif azaltma faktr 0,23 olarakbulunur.

Dou Duvar ve Kuzey Duvarnn D Atmosfere Ak Ksm

200 mm ak renkli ar konstrksiyon beton blok, duvarda 16 mm sva (U=2,73 W/m2K veyaR=0,366m2K/W).Dominant yap eleman C8, i yzey E1

Bat Duvar ve Bu Duvara Bitiik Kuzeye Bakan Ayrc Duvar

325 mm tula, sva yok (U=1,4 W/m2K veyaR=0,713 m2K/W).

at

50 mm yksek younlukta beton, 50 mm esnemez at yaltm malzemesi, iki kat su szdrmaz atyaltm malzemesi ile kaplanm atma at ve koyu renkli akll at kaplamas, asma tavansz at

(U=0,51 W/m2K veyaR=1,96 m2K/W)

Deme

100 mm zemin zeri beton deme

Lambalar

Floresan: 40 Wlk 360 adet lamba, 08:00-17:00 saatleri arasnda ak.Akkor: 100 Wlk 40 adet lamba, 24 saat ak.

nsanlar

85 kii (erkek), 08:00-17:00 saatleri arasnda, orta derecede bro ii yapyor.


15/18



ekil 16. rnek Hesaplama in Esas Alnan Bina Kat Plan [5].

Blm 3te yazlmn tantlmas iin verilen ekran grntleri rnek hesaplama iin kullanlan binayaait deerleri ierdiinden burada tekrar verilmeyecektir.

ekil 13te grlen ekranda RAPOR dmesine tklandnda; pik ykn olutuu saate ait deerlerrapor edilmektedir. stenirse, bu raporun kts yazcdan kada alnabilir. ekil 17de raporun birksm grlmektedir. rnek bina iin ekil 13ten en yksek s kazancnn saat 15:00te, 56.4 kWolarak gerekletii grlmektedir.

ekil 17. Pik Ykn Olutuu Saat in Rapor Grnts.


16/18



SONU

klimlendirme iin s kazanc ve soutma yk hesab yapmak zere oluturulan bir yazlmtantlmtr. Yazlm MS Visual Basic 6.0 ile derlenmitir. Bir renci almas olarak ticari kayg veyareklam amac gtmemektedir.

Bilgi retiminin ve paylamnn ok hzl gerekletii gnmzde, retilen bir yazlmn da srekligncellenmesi gerekmektedir. Nitekim bu yazlmda kullanlan formlasyon, ASHRAE Fundamentals2005te [8] deitirilmi; Inm Zaman Serisi Metoduna (Radiant Time Series -RTS- Method)geilmitir. Bir yazlmn srekli gncellenmesi ve hatta yeniden yazlmas ancak bu iten geiminisalayabilecek profesyonel ekiplerce yaplmas gereken bir itir.

lkemizde yerli yazlm sektrnn gelimesi iin yeterli insan potansiyeli olduu sylenebilir. Ancaketin yar ortamnda yazlm reticilerinin ayakta kalabilmesi iin retilen yazlmlarn uluslararaspazara sunulmas kanlmazdr. Bunun iin de yazlmlarn ierii kadar grsellii ve kullanc dostuolmas nemlidir. Yazlmda kullanlan terminolojinin de kullanc iin zorluk kamamas nemlidir.

Yerli yazlm retiminin nndeki engellerden biri telif haklarna yeterli zenin gsterilmemesi,

yazlmn kolayca oaltlarak datlabilmesi ise bir dieri de firmalarn yerli yazlm kullanmakonusundaki tereddtleridir. Bu noktada zellikle mhendisler arasnda ortak bir dil oluturulmasnnnemine deinmek gerekir. lkemizde iklimlendirme konusunda referans saylabilecek ortak bir yaynbulunmamaktadr. ASHRAE yaynlarnn evirisine dayal kitaplarda ise ok sayda forml ve yazmhatas bulunmaktadr. Dolaysyla bu kaynaklara dayal olarak retilen yazlmlarn hatal sonu retmeriski ortaya kmaktadr.

SEMBOLLER

Sembol Aklamas BirimiA : s transfer alan m2EF : elektrikli cihazn verimi %

FRA : nm faktr %Fsa : armatr faktr %FUA : kullanm faktr %Ful : kullanma faktr %ha : soutma yk hesabnn yapldsaat (1den 24e kadar)Hi : i ortam havasna ait entalpi kgnem/kgk. havaHo : d ortam havasna ait entalpi kJ/kgk. havaIDT : toplam gnlk gnes kazanc (tablodan alnr) W / m

2It : toplam gne enerjisi (=1,15 (SHGF) olup, SHGF tablodan alnr) W / m

2N : kii says veya aydnlatma armatrlerinin says adetP : elektrikli cihazn gc Wq : s miktar WQ : ASHRAE Standart 62den havalandrma debisi veya szan hava debisi Litre/sqarf : n yk eleman iin saatlik duyulurs kazanc ortalama nm oran Wqc : yk elemannn sadece tanmla olan saatlik duyulur s kazanc

miktar (hesaplarn yapld saat iin)W

qcf : n yk eleman iin hesaplarn yapld saat iin duyulurs kazancnntanm bileeni

W

qduyulur : duyulurs kazanc Wqel : aydnlatma aralarndan olan s kazanc Wqil : cihazn katalounda verilen gizli s kazanc Wqis : cihazn katalounda verilen duyulurs kazanc Wql : yk bileenlerinden olan saatlik gizli s kazanc (hesaplarn yapld

saat iin)W

qP : elektrikli cihazdan s kazanc Wqs,1 : 1,,n yk bileenlerinden olan saatlik (hesaplarn yapld saat iin)

duyulurs kazancW


17/18



qtotal : havalandrma veya szma havasndan olan toplam s kazanc Wrf1 : yk eleman 1,,n iin saatlik duyulurs kazancnm oranSC : glgeleme katsaystb : bitiik ortam scakl Cte : gne-hava scakl C

tea : 24 saat ortalama gne-hava scakl Cte : hesaplama saatinden saat nceki gne-hava scakl Cti : i tasarm kuru termometre scakl Cto : hesap anndaki kuru termometre scakl Cto : 24 saat ortalama gne-hava scakl Cto : d ortam scakl CU : toplam s gei katsays W/m2KW : aydnlatma armatrlerinin her birinin gc WWi : i ortam nem oran kgnem/kgk.havaWo : d ortam nem oran kgnem/kgk.hava : yzey yutma katsays/ : yzey renk faktr; ak renk yzeyler iin 0,15; koyu renkli yzeyler

iin 0,30dir. : hesaplama saatlerinden biri : azaltma faktr % : duyulurs kazanc ortalama nm orannn bulunduu saat saysR / ho : uzun dalga nm faktr (yatay yzeyler iin 3,9 C, dey yzeyler

iin 0 C)C

KISALTMALAR

TETD / TA : Total Equivalent Temperature Differencial/Time Averaging (Toplam EdeerScaklk Fark / Zaman Ortalamas)

TFM : Transfer Function Methods (Gei Fonksiyonu Yntemi)CLTD : Cooling Load Temperature Difference(Soutma Yk Scaklk Fark)

SHGF : Solar Heat Gain Factor (Gneten Is Kazanc Faktr)SCL Solar Cooling Load Factor (Gne Enerjisi Soutma Yk Faktr)CLF Cooling Load Factor (Soutma Yk Faktr)

KAYNAKLAR

[1] ORANLIER, B., Is kazanc Hesab in Bilgisayar Yazlm, Bitirme Projesi, ZK, Mhendislik

Fakltesi, Makina Mhendislii Blm, Zonguldak, 2003.[2] KOYUN, A. ve PAKKAN, A. D., Tesisat Projeleri in Gelitirilen Bir Algoritma, V. Ulusal TesisatMhendislii Kongresi ve Sergisi Bildiriler Kitab, zmir, 2001

[3] SELBA, R. ve ark., Soutma Yk Hesaplamalar in Alternatif Bir Yazlm, klim2005, Ulusalklimlendirme Sempozyumu ve Sergisi Bildiriler Kitab, 25-27 ubat 2005, Antalya.

[4] NAM, B. ve EYRBOYUN, M., Radyant Istma Sistemleri iin Bir Bilgisayar Yazlm, VII.Uluslararas Yapda Tesisat Teknolojisi Sempozyumu, CD-Kitap, Mays 2006, stanbul.

[5] ASHRAE Temel El Kitab, Konut D Yaplarda klimlendirme, Soutma ve Istma Ykleri,eviren: Nurdil ESKL, Osman GENCEL, Trk Tesisat Mhendisleri Dernei Teknik Yaynlar:2, Ankara, 1998.

[6] Klima Tesisat, TMMOB Makine Mhendisleri Odas Yaynlar, MMO/2001/296, Ankara, 2001.[7] ASHRAE Handbook 1997: Fundamentals, Nonresidential Cooling and Heating Load

Calculations, Atlanta, USA, 1997

[8] ASHRAE Handbook 2005: Fundamentals, Nonresidential Cooling and Heating LoadCalculations, Editor: Mark S. Owen, Atlanta, USA, 2005


18/18



ZGEM

Burak ORANLIER

1980 Antalya doumludur. 2003 ylnda Zonguldak Karaelmas niversitesi, Mhendislik Fakltesi

Makina Mhendislii Blmn bitirdi. Mays 2008de Yldz Teknik niversitesinde yksek lisansntamamlad. Deiik firmalarda; mekanik tesisat keif, teklif, proje ve devreye alma, ihtiyaca ynelikmhendislik yazlmlar gelitirilmesi gibi ilerde alt. Halen Tim-Ka Mhendislik firmas bnyesindeAfganistan Samangan antiyesi, mekanik saha efi olarak almaktadr.

Mustafa EYRBOYUN

1959 Zonguldak doumludur. 1982 ylnda ZK Mhendislik Fakltesi Makina Mhendislii Blmnbitirmitir. Yldz Teknik niversitesinde 1985te yksek lisans, 1997de doktora eitiminitamamlamtr. 1983de aratrma grevlisi olarak girdii Zonguldak Karaelmas niversitesinde halenyardmc doent olarak almaya devam etmektedir. 1985-1986da Antalya, Denizli, Burdur, Ispartaillerini kapsayan blgedeki askeri inaatlarda bir yl kontrol mhendisi olarak askerlik yapt. 1996ylnda Japon hkmeti bursu ile Osakada dzenlenen ay sreli klima mhendislii kursuna katld.

Fotoraf, film, okumak, yazmak, gezmek, elektronik ve bilgisayarla uramay sever.

Documents

Isı Kazancı Hesabı(2)