142

LIKHAAN 14: The Journal of Contemporary Philippine Literature

Mula Kay Tandang Iskong Basahan: Mga Tagpi-tagping Alaala

Erik Pingol

PAANO NGA BATAYO NANINIMBANG

NG KAPWA TAO?

PAANO NGA BA TAYOSUMUSUKAT NG MABUTI O

MASAMA? NG TAMA OMALI?

ANG ISANG TONELADANG BASAHAN BAAY IBA SA ATING PANINGIN MULA SA

ISANG KILO LAMANG NITO?

MAIKLING KUWENTO

143

PAANO NGA BATAYO NANINIMBANG

NG KAPWA TAO?

PAANO NGA BA TAYOSUMUSUKAT NG MABUTI O

MASAMA? NG TAMA OMALI?

ANG ISANG TONELADANG BASAHAN BAAY IBA SA ATING PANINGIN MULA SA

ISANG KILO LAMANG NITO?

MULA PANG NAGKAISIP NA AKO’Y KILALA NA SI “TANDANG ISKONG BASAHAN”SA BUONG BAYAN NG HAGONOY. HINDI LANG DAHIL MADALAS SIYANG KUMATOK

SA MGA BAHAY-BAHAY UPANG MAGBENTA NG BASAHAN O MAGTANONG KUNG MAYIPAGBIBILING MGA RETASO PARA SA PAGGAWA NG BASAHAN...

SIGURO’Y MAS KILALA SIYA SA "KAKAIBA" NIYANG UGALI.SIRAULO ‘YANG SI ISKO! HAY KAMPON NI SATANAS

‘YANG SI ISKO! POR DIYOSPOR SANTO! WALANGDIYOS ANG TAONG ‘YAN.

PUWEDE NAMANG UMASENSO,PINILI PA RING MAGING DUKHA!

DATIBINIBIGYAN

‘YAN NGBAGONG

MEYOR NGPUSISYON SA

MUNISIPYO.TINANGGIHAN

AT INUNAPA RAW

ANGPRINSIPYO!

MAHIRAP ‘YANG MAY UTANG NALOOB SA MAY KAPANGYARIHAN,DI MO MASASABIANG TOTOO.HINDI MOMAGAGAWAANG TAMA.

EH ANO SIYA NGAYON?GUTOM! KAYABANG-YABANG!KAY RAMING NALALAMANG

PRINSIPYO.‘YAN ANGPAPATAYSA’YONGAYON!GUTOM!SIRA NA NGA

TALAGAANG ULO!

MAHIRAPMAGKAROONNG UTANG NALOOB SADEMONYO.

SA KAUNTINGMAKAKAINBA NAMINNG APOKO AYIBEBENTAKO ANGPUSONAMIN ATDAMDAMIN?

HINDI NA BALE.SALAMAT NA LANG!

ANG TANGINGSINASAMBAN’YAN AYESPIRITU NGALAK.

KUNG ANO-ANO PA’NGSINASABI. PALIBHASA’YSANGA-SANGA ANG DILANA PARANG SAAHAS. KAYAHINDI DAPATPAKINGGAN.

ILAYO N’YOMGA ANAKN’YO SATAONG ‘YAN.

HAY! ARAW-ARAW PA’YLASING!

KONSEHAL RUBEN

NANA SEPANG

ANG MGA TAONGTAKOT MALASING

AY MGA TAONGMAY ITINATAGO

SA SARILI.INAALIS LANGNG ALAK ANG

ABILIDAD MONGMAGPIGIL... KAYA’T

ANG TUNAY MONGUGALI AY ANG

UGALI MO KUNGIKA’Y LASING!

BAKIT AKOMAGBIBIGAY SA

SIMBAHAN? DIBA’T SILA

LANG NAMANANG MAY

GUSTONG BUMILING MGA KUNG

ANO-ANONGBAGAY NA YAN?

GUSTO BA NGDIYOS NG SPEAKER?O BAGONG CARPET?

O MARMOL NA SAHIG?

SABAGAY, SI KONSEHAL AT NANA SEPANG LANGNAMAN ANG KILALANG TALAGANG GALIT KAY

TANDANG ISKO... OKEY NAMAN SIYA SA MGA TAOSA AMIN. MINSAN NGA LANG, TALAGANG MAY...

144

LIKHAAN 14: The Journal of Contemporary Philippine Literature

MAHAL NAMANNG SINGIL N’YO.

BASAHANLANG NAMAN ITO,KAKANDUNGIN KO

NA LANG...

KAMPANI PALISI HO ITO! GANU'N TALAGA... SUMUNOD HO TAYO!

WALA NAMANG PATAKARANG DI PUMABOR SA GUMAWA NITO!

AT DI N’YO BA KAYANG

MAGDESISYON SA SARILI N’YO

KUNG TAMA NAMAN?

MAPAPAGALITANKAMI NG MANEDYERNITO KUNGMALAMANG MAYPINALUSOT KAMING...

‘YANG HALAGANGHINIHINGI N’YO,

PANGKAIN KO NAIYAN SA

MAGHAPON...

PAMASAHE KO, DAGDAGPANG BAYAD SA KOMPARTMENTN’YO, ANO PANG KINITA KO?BINIGAY KO LANG SA INYO?LUGI PA!

HINDI NAMAN‘YAN IKAGUGUTOMNG MANEDYERNINYO!

HINDI TALAGA PUWEDE,SA KOMPARTMENT

DAPAT ‘YAN!

HINDI NGA PW—

E BAHALA NANGA KAYO! KUNGUMAKYAT ANG

INSPEKTOR AT MAHULI,BAHALA NA KAYO!

PANG-UNAWALANG NAMAN...

TATANG ISKO!

RINIG KO, NAPAAWAYKAYO SA BAGONGKUNDOKTOR AH...

BUKOD SA DI NAMAN NAGRERETIRO ANG BITUKA, DI RIN NAMAN ‘YON ANG PROBLEMA, ATO...

MAPA-BASAHAN OBASURA O ANUMANGKALAKAL, KAPAGPINASUKAN NG BATASNG KUWARTA SA WALA...

MAY PAGTATALO. BASTA NAMAN DI NATUTULOY SA DAHAS...

ATLIS PO AY KILALAKA NA NIYA NGAYON.

E SANA PO KASIMAGPAHINGA NA RINKAYO SA TRABAHO,PARA MAKA-IWAS DINSA MGA GANYANGKONDUKTOR...

O ATO!IKAW PALA

‘YAN.

HAY NAKO, ATO. NAPAKAHIRAPMAGING MAHIRAP. KUNGMAKITA KANG GUSGUSIN ATMUKHANG WALANG KUWARTA,IKAW PA ANG SISINGILIN NGKUNG ANO-ANO ATHAHANAPAN NGMGA BAGAYNA HALATANAMANGWALASA IYO...

KUNG MUKHA NAMANGMAYAMAN, UBOD-GALANGKANG AASIKASUHIN ATMINSA’Y HINDI PASISINGILIN!

MAIKLING KUWENTO

145

LAGI KASI AKONG TAMBAYSA BARONG-BARONG NIYANOON. SA BAYAN NAMIN, SIYANA ANG MASASABI KONG ARAL,MATALINO AT INTERESANTENGTAO...

ALAM KONG MAY GUSTO PANGSABIHIN SI TANDANG ISKO,PERO PINILI NIYANG HINDI NA.SIGURO’Y PINILI NIYANG ‘WAGAKO MASAKTAN O MAHIRAPAN.

NAALALA KO TULOY ANGLAHAT NG PAYO AT PAGTULONGNIYA SA AKIN PARA SA PAG-AARALKO NOON. NAHIHIYA AKO SALAHAT NG UTANG NA LOOB KOSA KANYA.

PERO GAYA NIYA, IGINUHITNA RIN NG MUNDO ANGKAPALARAN KO...

NA ANG MGAPANGARAP NAMINAY... HANGGANG DITONA LANG.

KAYA LANG, ANG MGA PRINSIPYO DINNIYA ANG GUMUHIT NG KAPALARANNIYA, DAHIL SIGURO LABAN ITO SAPULITIKA AT IKOT NG MUNDO.

MARAMI AKONG NATUTUHANKAY TANDANG ISKO. HINDI LANGMGA LESSON NG LITERATURA ATKASAYSAYAN, PATI MGA ARAL SABUHAY AT PAKIKITUNGO SA IBA...

ANGKURSO MO,MATATAPOS

MO NABA?

AAA...AY, DI NAPO AKONAG-AARAL.NAMASUKANNA PO AKO.KAILANGANNA PONAMIN E...

LAGI KASI AKONG TAMBAYSA BARONG-BARONG NIYANOON. SA BAYAN NAMIN, SIYANA ANG MASASABI KONG ARAL,MATALINO AT INTERESANTENGTAO...

ALAM KONG MAY GUSTO PANGSABIHIN SI TANDANG ISKO,PERO PINILI NIYANG HINDI NA.SIGURO’Y PINILI NIYANG ‘WAGAKO MASAKTAN O MAHIRAPAN.

NAALALA KO TULOY ANGLAHAT NG PAYO AT PAGTULONGNIYA SA AKIN PARA SA PAG-AARALKO NOON. NAHIHIYA AKO SALAHAT NG UTANG NA LOOB KOSA KANYA.

PERO GAYA NIYA, IGINUHITNA RIN NG MUNDO ANGKAPALARAN KO...

NA ANG MGAPANGARAP NAMINAY... HANGGANG DITONA LANG.

KAYA LANG, ANG MGA PRINSIPYO DINNIYA ANG GUMUHIT NG KAPALARANNIYA, DAHIL SIGURO LABAN ITO SAPULITIKA AT IKOT NG MUNDO.

MARAMI AKONG NATUTUHANKAY TANDANG ISKO. HINDI LANGMGA LESSON NG LITERATURA ATKASAYSAYAN, PATI MGA ARAL SABUHAY AT PAKIKITUNGO SA IBA...

ANGKURSO MO,MATATAPOS

MO NABA?

AAA...AY, DI NAPO AKONAG-AARAL.NAMASUKANNA PO AKO.KAILANGANNA PONAMIN E...

LAGI KASI AKONG TAMBAYSA BARONG-BARONG NIYANOON. SA BAYAN NAMIN, SIYANA ANG MASASABI KONG ARAL,MATALINO AT INTERESANTENGTAO...

ALAM KONG MAY GUSTO PANGSABIHIN SI TANDANG ISKO,PERO PINILI NIYANG HINDI NA.SIGURO’Y PINILI NIYANG ‘WAGAKO MASAKTAN O MAHIRAPAN.

NAALALA KO TULOY ANGLAHAT NG PAYO AT PAGTULONGNIYA SA AKIN PARA SA PAG-AARALKO NOON. NAHIHIYA AKO SALAHAT NG UTANG NA LOOB KOSA KANYA.

PERO GAYA NIYA, IGINUHITNA RIN NG MUNDO ANGKAPALARAN KO...

NA ANG MGAPANGARAP NAMINAY... HANGGANG DITONA LANG.

KAYA LANG, ANG MGA PRINSIPYO DINNIYA ANG GUMUHIT NG KAPALARANNIYA, DAHIL SIGURO LABAN ITO SAPULITIKA AT IKOT NG MUNDO.

MARAMI AKONG NATUTUHANKAY TANDANG ISKO. HINDI LANGMGA LESSON NG LITERATURA ATKASAYSAYAN, PATI MGA ARAL SABUHAY AT PAKIKITUNGO SA IBA...

ANGKURSO MO,MATATAPOS

MO NABA?

AAA...AY, DI NAPO AKONAG-AARAL.NAMASUKANNA PO AKO.KAILANGANNA PONAMIN E...

LAGI KASI AKONG TAMBAYSA BARONG-BARONG NIYANOON. SA BAYAN NAMIN, SIYANA ANG MASASABI KONG ARAL,MATALINO AT INTERESANTENGTAO...

ALAM KONG MAY GUSTO PANGSABIHIN SI TANDANG ISKO,PERO PINILI NIYANG HINDI NA.SIGURO’Y PINILI NIYANG ‘WAGAKO MASAKTAN O MAHIRAPAN.

NAALALA KO TULOY ANGLAHAT NG PAYO AT PAGTULONGNIYA SA AKIN PARA SA PAG-AARALKO NOON. NAHIHIYA AKO SALAHAT NG UTANG NA LOOB KOSA KANYA.

PERO GAYA NIYA, IGINUHITNA RIN NG MUNDO ANGKAPALARAN KO...

NA ANG MGAPANGARAP NAMINAY... HANGGANG DITONA LANG.

KAYA LANG, ANG MGA PRINSIPYO DINNIYA ANG GUMUHIT NG KAPALARANNIYA, DAHIL SIGURO LABAN ITO SAPULITIKA AT IKOT NG MUNDO.

MARAMI AKONG NATUTUHANKAY TANDANG ISKO. HINDI LANGMGA LESSON NG LITERATURA ATKASAYSAYAN, PATI MGA ARAL SABUHAY AT PAKIKITUNGO SA IBA...

ANGKURSO MO,MATATAPOS

MO NABA?

AAA...AY, DI NAPO AKONAG-AARAL.NAMASUKANNA PO AKO.KAILANGANNA PONAMIN E...

LAGI KASI AKONG TAMBAYSA BARONG-BARONG NIYANOON. SA BAYAN NAMIN, SIYANA ANG MASASABI KONG ARAL,MATALINO AT INTERESANTENGTAO...

ALAM KONG MAY GUSTO PANGSABIHIN SI TANDANG ISKO,PERO PINILI NIYANG HINDI NA.SIGURO’Y PINILI NIYANG ‘WAGAKO MASAKTAN O MAHIRAPAN.

NAALALA KO TULOY ANGLAHAT NG PAYO AT PAGTULONGNIYA SA AKIN PARA SA PAG-AARALKO NOON. NAHIHIYA AKO SALAHAT NG UTANG NA LOOB KOSA KANYA.

PERO GAYA NIYA, IGINUHITNA RIN NG MUNDO ANGKAPALARAN KO...

NA ANG MGAPANGARAP NAMINAY... HANGGANG DITONA LANG.

KAYA LANG, ANG MGA PRINSIPYO DINNIYA ANG GUMUHIT NG KAPALARANNIYA, DAHIL SIGURO LABAN ITO SAPULITIKA AT IKOT NG MUNDO.

MARAMI AKONG NATUTUHANKAY TANDANG ISKO. HINDI LANGMGA LESSON NG LITERATURA ATKASAYSAYAN, PATI MGA ARAL SABUHAY AT PAKIKITUNGO SA IBA...

ANGKURSO MO,MATATAPOS

MO NABA?

AAA...AY, DI NAPO AKONAG-AARAL.NAMASUKANNA PO AKO.KAILANGANNA PONAMIN E...

146

LIKHAAN 14: The Journal of Contemporary Philippine Literature

ITO NAMAN SI REX, ISA PANG KAPALARANG GINUHITANNG MUNDONG KANYANG SINILANGAN. HINDI NAMAN KAMICLOSE TALAGA NI REX, MAS KILALA KO SIYAMULA SA TAGPI-TAGPING MGA SALITA AT ALAALANI TANDANG ISKO...

“IKINAMATAY NGINA NI REX ANGPANGANGANAK SAKANYA. HINDI NASILA NAGKAKILALA...”

“MABAIT NA BATA ‘YAN, MATALINO

MASUNURIN AT BIBONG-BIBO.

KUNG UTUSAN KONG BUMILI NG

SUKA IYA’Y MADALAS NA

MATAGALAN KUNG BUMALIK.

MADALAS KASI’Y MAKATUWAAN

NG MGA KAPITBAHAY. PINAPAUPO

SA BAKOD, SA PASIMANO,

PARA PATULAIN O PAKANTAHIN.

NAKAKATUWA TALAGA...”

“MAHIRAP KAMI. WALA KAMING

PAMBILI NG KUNG ANO-ANONG

BAGAY, MGA LARUANG USO

AT TULAD SA IBANG BATANG

NAKAKALARO NIYA. PERO PARANG

NAIINTINDIHAN NIYA ‘YON. KAILAN

MAN HINDI SIYA HUMILING SA AKIN

NG ANO MAN, O NAGMAKTOL KAYA

PARA SA ALIN MANG MATERYAL

NA BAGAY...”

“IPINANGALAN KO’YREX, RESURECCIONLAKAN-ILAW PARASA MULINGPAGKABUHAY NGKANYANG INA.NG AKING ANAK...”

“PAYAT NA PAYAT ‘YANDATI. TAKOT KO,PALIBHASA’Y KUNGANO LAMANG ANGKINAKAIN NAMIN, ‘KA KO KULANG SASUSTANSIYA. LUMAKINAMANG MAAYOS...”

“SIMPLE LAMANGANG BUHAY NOON.ARAW-ARAW AYMASAYA NAMAN KAMI...OKEY NA KAMI DOON...”

“TAHIMIK NA BATA,

NGUNIT ALAM MONG

MAY IDEYA...”

“MATALINO

SA KLASE”“MATIISIN”

“MAB

AIT

SA H

AYOP

”

“MAB

AIT

SA

KALA

RO”

“MAPARAAN”

“MABILIS

MATUTO...

KUNG ANO ANG

MARINIG AY

MATATANDAAN

AGAD...”

“MAGALANG

SA MATATANDA”

“MALAMBING”

“KAY DALING

PATAWANIN”

“MAALALAHANIN”

“GILIWKO SAARAW-ARAW...”

BAKA