68
IT Passport Exam Preparation Book เตรียมความพรอมการสอบ มาตรฐานวิชาชีพไอที IT Passport: 2. MANAGEMENT Southeast Asia University โดย ณัฏฐ โอธนาทรัพย

It Passport Management v1 2

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: It Passport Management v1 2

IT Passport Exam Preparation Book

เตรยมความพรอมการสอบ

มาตรฐานวชาชพไอท

IT Passport: 2. MANAGEMENT Southeast Asia University

โดย ณฏฐ โอธนาทรพย

Page 2: It Passport Management v1 2

เตรยมความพรอมการสอบ มาตรฐานวชาชพไอท IT Passport 2.การบรหารจดการ : MANAGEMENT แปลและเรยบเรยงโดย ณฏฐ โอธนาทรพย

สาขาวชาวทยาการคอมพวเตอร

มหาวทยาลยเอเชยอาคเนย กรงเทพ ,2555

Nuth Otanasap

Department of Computer Science

Southeast Asia University, Bangkok 2012

 

Page 3: It Passport Management v1 2

(ITPE: Information Technology Professional Examination)

(ITPEC: Information Technology Professional Council)

5 (2555)

. (NSTDA Academy)

. IPA (Information Technology Promotion Agency, Japan)

AOTS

(IT Passport) IT Passport Exam Preparation Book, IPA, Jan 2010

(ITPE)

(Strategy)

(Management) (Technology)

, 2555

Page 4: It Passport Management v1 2

สารบญ 

เรอง หนาท

4-1 เทคโนโลยการพฒนาระบบ (System development technology) 2

4-1-1 กระบวนการการพฒนาระบบ (Process of system development) 2

4-1 เทคโนโลยการพฒนาระบบ (System development technology) 2

4-1-1 กระบวนการการพฒนาระบบ (Process of system development) 2

1 การกาหนดขอบเขตความตองการ (Requirements definition) เพอการพฒนาระบบ 3

2 การออกแบบระบบ (System design) 4

3 การพฒนาระบบ (Development) (การโปรแกรม (Programming)) 6

4 การทดสอบ (Testing) 9

5 การรบมอบซอฟตแวร (Software acceptance) 16

6 การดาเนนงานระบบและการบารงรกษาระบบ (System operation and maintenance) 17

4-1-2 การประมาณการคาใชจายในการพฒนาซอฟตแวร (Software estimation) 19

4-2 เทคนคการจดการในการพฒนาซอฟตแวร (Software development management

techniques) 20

4-2-1 ระเบยบวธและกระบวนในการพฒนาซอฟตแวร (Software development process

and methods) 20

1 ระเบยบวธการพฒนาซอฟแวร (Software development methods) 20

2 ตวแบบการพฒนาซอฟตแวร (Software development models) 21

3 กรอบการทางานรวมกน (Common frame) 24

แบบทดสอบ บทท 4 25

เฉลย แบบทดสอบ บทท 4 26

5-1 การบรหารจดการโครงการ (Project management) 28

5-1-1 การบรหารจดการโครงการ (Project management) 28

1 โครงการ (Project) 28

2 การจดการโครงการ (Project management) 29

5-1-2 การจดการขอบเขตของโครงการ (Project scope management) 31

1 ขอบเขต (Scope) 32

Page 5: It Passport Management v1 2

2 เวลา (Time) 33

3 คาใชจาย (Cost) 35

4 คณภาพ (Quality) 35

5 ทรพยากรมนษย (Human resources) 36

6 การสอสาร (Communication) 36

7 ความเสยง (Risk) 37

8 การจดซอจดจาง (Procurement) 37

9 การบรณาการ (Integration) 37

แบบทดสอบ บทท 5 38

เฉลย แบบทดสอบ บทท 5 39

6-1 การจดการงานบรการ (Service management) 42

6-1-1 การจดการงานบรการ (Service management) 42

1 การจดการงานบรการไอท (IT Service management) 42

2 ITIL (Information Technology Infrastructure Library) 42

6-1-2 การสนบสนนงานบรการ (Service support) 45

6-1-3 การสงมอบบรการ (Service delivery) 47

6-1-4 การจดการสงอานวยความสะดวก (Facility management) 49

1 การพฒนาสภาพแวดลอมของระบบ (System environment development) 49

6-2 การตรวจสอบระบบ (System audit) 51

6-2-1 การตรวจสอบระบบ (System audit) 51

1 การตรวจสอบระบบ (System audit) 51

2 งานตรวจสอบอนๆ (Other Audit Work) 54

6-2-2 การควบคมภายใน (Internal control) 55

1 การควบคมภายใน (Internal control) 55

2 การกากบดแลดานไอท (IT Governance) 58

6-3 แบบทดสอบ บทท 6 59

เฉลย แบบทดสอบ บทท 6 61

Page 6: It Passport Management v1 2

เตรยมความพรอมการสอบมาตรฐานวชาชพไอท IT Passport: MANAGEMENT หนาท 1

บทท

4 เทคโนโลยการพฒนาระบบ

(Development technology) บทท 4 อธบายถงกระบวนการพฒนาระบบและเทคนคการทดสอบระบบ

รวมทงกระบวนการพฒนาระบบซอฟตแวรและระเบยบวธในการพฒนาระบบ

4-1 เทคโนโลยการพฒนาระบบ (System development technology)

4-2 เทคนคการบรหารจดการการพฒนาระบบซอฟตแวร (Software development management

techniques)

4-3 แบบทดสอบ บทท 4

Page 7: It Passport Management v1 2

เตรยมความพรอมการสอบมาตรฐานวชาชพไอท IT Passport: MANAGEMENT หนาท 2

4-1 เทคโนโลยการพฒนาระบบ (System development technology)

4-1-1 กระบวนการการพฒนาระบบ (Process of system development)

ระบบซอฟตแวรทใชในการดาเนนการทางธรกจ มความคาดหวงทจะไดรบซอฟตแวรระบบทสามารถรองรบ

การดาเนนการทางธรกจตามหนาทตางๆ และตองสามารถสนบสนนใหผใช (system user department) สามารถใช

งานระบบไดอยางสะดวกและงาย จงเปนสงสาคญทแผนกททาหนาทในการพฒนาระบบจะตองทาการสารวจ

วเคราะหความตองการในการใชงานระบบของแผนกตางๆ ทเกยวของในฐานะเปนผใชงานระบบ และตอบสนองตอ

ความตองการเหลานนดวยการพฒนาระบบทสามารถรองรบความตองการของผใชเหลานนไดถกตองตรงตามความ

ตองการ

ทงนการพฒนาระบบไมจาเปนตองทาการพฒนาขนเองภายในองคกร อาจใชวธวาจางหรอเอาทซอส

(outsource) ใหกบบรษทภายนอกทมความเชยวชาญในการพฒนาระบบดาเนนการใหกได ซงในการวาจางจะมการ

จดทาสญญาการบรการ (service contract) อนเปนวธการโดยทวไปในการจดทาขอตกลงเมอองคกรตองการวาจาง

บรษทภายนอกใหทาการพฒนาระบบให

กระบวนการในการพฒนาระบบโดยทวไป มดงตอไปน

การกาหนดความตองการ (Requirements definition)

เปนขนตอนในการกาหนดขอบเขตความตองการทจาเปนของระบบ โดย

กาหนดวาระบบตองทางานใดไดบาง แตละงานมรายละเอยดในการทางาน

อยางไร

การออกแบบระบบ (System design)

เปนขนตอนการออกแบบระบบโดยอางองจากการกาหนดขอบเขตความ

ตองการในกระบวนการกอนหนา

การพฒนาระบบ Development (Programming)

เปนขนตอนพฒนา หรอการโปรแกรมระบบขนตามทไดออกแบบไว

การทดสอบระบบ (Testing)

เปนขนตอนในการทดสอบวาระบบทไดรบการพฒนาขนเปนไปตามทได

ออกแบบ และพฒนาไวอยางถกตองไมมความผดพลาด สามารถทางานได

จรง

การตรวจรบระบบ (System acceptance)

เปนขนตอนในการตรวจรบระบบวาระบบไดรบการพฒนาตามทไดออกแบบ

และสามารถทางานไดถกตองตรงกบความตองการทไดกาหนดไวในขนตอน

แรก

การดาเนนงานและ การบารงรกษาระบบ (System operation/maintenance)

เปนขนตอนเมอนาระบบไปใชงานจรง ระบบจะตองไดรบการดแลรกษา

ปรบปรงแกไขขอผดพลาดทอาจเกดขนระหวางการทางาน เพอสามารถใชงาน

ไดอยางมประสทธภาพตลอดอายการใชงาน

Page 8: It Passport Management v1 2

เตรยมความพรอมการสอบมาตรฐานวชาชพไอท IT Passport: MANAGEMENT หนาท 3

อางอง

สญญาการบรการ (Service contract)

สญญาการบรการ เปนสญญาทจดทาขนเมอเกดการสงซอหรอวาจางในการพฒนาระบบ โดยในสญญาจาง

บรการประกอบดวย รายละเอยดของงานทตองสงมอบ กาหนดเวลาในการสงมอบ คาตอบแทนหรอคาจางในการ

พฒนาผลตภณฑ และการยอมรบของคสญญาทงสองฝาย

ความจาเปนในการทบทวน (Need for review)

สาหรบกระบวนการในพฒนาระบบแตละกระบวนการจาเปนตองมการกากบดแลการทบทวนผลทไดจากการ

ดาเนนการในแตละกระบวนการ เพอทบทวนการตรวจสอบและยนยนวาไมมความผดพลาดใดๆ (no bugs no errors)

เกดขนในระบบหรอในการออกแบบ และเพอวตถประสงคการปรบปรงคณภาพ โดยทาการหาขอบกพรองทอาจเกดขน

และจดการแกไขใหถกตอง การทบทวนอาจทาโดยผพฒนาเปนรายบคคล จากทมงานพฒนาในโครงการขนาดเลก

หรอโดยผทมสวนเกยวของทงหมด

แมวาการกากบดแลการทบทวนในแตละขนตอนโดยนกพฒนาจะมประสทธภาพ แตการไดรบการทบทวน

จากผอนนอกเหนอจากผพฒนากเปนประโยชนในการพฒนาระบบเชนเดยวกน ดวยมมมองจากภายนอกหรอผทไมได

เปนผออกกแบบและพฒนา ทาใหสามารถตรวจจบความผดพลาดทไมสามารถพบไดโดยผพฒนาไดงายกวา

1 การกาหนดขอบเขตความตองการ (Requirements definition) เพอการพฒนาระบบ

เปนกระบวนการเพอการกาหนดขอบเขตความตองการเพอการพฒนาระบบทชดเจน โดยชแจงอธบายการ

ทางานหรอฟงกชนตางๆ (function) ประสทธภาพ (performance) และเนอหาทตองการไดรบจากระบบ (content

required of the system and software) รวมทง “ขอบเขตความตองการในการพฒนาระบบ” (system

requirements definition) และ “ขอบเขตความตองการซอฟตแวร” (software requirement definition) ความ

ตองการของผใช (แผนกของผใชระบบ system user department) ทไดทาการสารวจ หรอถกวเคราะหเพอตรวจสอบ

ความเปนไปไดทางดานเทคโนโลย และจาเปนตองมการกาหนดรายละเอยดเพอใหสามารถบรรลความตองการ

เหลานน

กระบวนการกาหนดขอบเขตความตองการ เพอการพฒนาระบบเปนกระบวนการเรมตนในการพฒนาระบบ

ซงนบวามบทบาทสาคญอยางยงถงความสาเรจหรอลมเหลวทจะตามมาในการพฒนาระบบ เพอทจะสามารถพฒนา

ระบบทดตรงตามความตองการของผใช ความตองการในการพฒนาระบบตองไดรบการกาหนดขอบเขตรวมกนจาก

แผนกตางๆ หรอผทมสวนรวมในการใชงานระบบ

Page 9: It Passport Management v1 2

เตรยมความพรอมการสอบมาตรฐานวชาชพไอท IT Passport: MANAGEMENT หนาท 4

●การกาหนดขอบเขตในการพฒนาระบบ (System requirements definition)

ในกระบวนการกาหนดขอบเขตความตองการในการพฒนาระบบ เปนการกาหนดความตองการฟงกชน

ประเภทตางๆ เพอการทางานดวยระบบคอมพวเตอร ซงตองมการกาหนดไวอยางชดเจน โดยทวไปปจจยทสงผลตอ

ความนาเชอถอของระบบ เชน เงอนไขในการทางาน (operating conditions) ประสทธภาพการรกษาความปลอดภย

(security performance) และการใชงานฮารดแวร ตามทไดกาหนดไว ดวยปจจยตางๆ ดงกลาวจงจาเปนตองมการ

กาหนดลาดบความสาคญของแตละปจจย เพอเปนการเพมผลผลตของการพฒนาระบบ ในขอบเขตของงบประมาณท

จากด และอธบายรายละเอยดของเนอหาถงรายละเอยดความตองการในการพฒนาระบบ ใหอยในขอบเขตคาใชจายท

กาหนดไว

●การกาหนดขอบเขตความตองการของซอฟตแวร (Software requirements definition)

ในการกาหนดขอบเขตความตองการของซอฟตแวร เนอหาของซอฟตแวรทตองการจากการพฒนาตองไดรบ

การกาหนดบนพนฐานของการดาเนนการทางธรกจทเกดขนจรง

โดยทวไป ตองมการกาหนดในรายละเอยดตางๆ อาทเชน สวนอนเตอรเฟสของระบบ การทางาน ฟงกชนหรอ

ความสามารถในการทางานทางธรกจของระบบ การดาเนนงานและการบารงรกษาทเหมาะสม ในกระบวนการนจงเปน

กระบวนการรบฟงความคดเหนของผใช (แผนกของผใชระบบ) และรวบรวมความคดเหนใหมากทสด เพอนามา

พจารณา วเคราะหใหไดมาซงความตองการในการใชงานระบบทแทจรง และเพอสามารถกาหนดฟงกชนการทางาน

ของระบบทางธรกจทถกตองตรงกบความตองการเหลานน

2 การออกแบบระบบ (System design)

ระบบตองไดรบการออกแบบโดยอางองจากการกาหนดขอบเขตความตองการของระบบจากกระบวนการ

กอนหนา

กระบวนการในการออกแบบระบบสามารถสรปไดดงตอไปน

การออกแบบสถาปตยกรรมของระบบ (Systems architecture design) หรอการออกแบบภายนอก (External design)

ผใชระบบ (แผนกของผใชระบบ) ทาการออกแบบองคประกอบตางๆ

ของระบบทสามารถเหนหรอรบรไดจากภายนอก

การออกแบบสถาปตยกรรมซอฟตแวร (Software architecture design) หรอ การออกแบบภายใน (Internal design)

แผนกททาหนาทพฒนาระบบทาการออกแบบฟงกชนการทางาน

ภายในทจาเปนของระบบ โดยใหความสาคญการใชงานจรงตาม

ขอบเขตของแตละฟงกชน ในกระบวนการนจงเปนกระบวนการ

ออกแบบทางสถาปตยกรรมของระบบ

การออกแบบรายละเอยดของซอฟตแวร (Software detailed design) หรอการออกแบบโปรแกรม (Program design)

แผนกททาหนาทในการพฒนาระบบ ทาการออกแบบโครงสรางภายใน

ของโปรแกรมโดยอางองจากการออกแบบสถาปตยกรรมซอฟตแวร

Page 10: It Passport Management v1 2

เตรยมความพรอมการสอบมาตรฐานวชาชพไอท IT Passport: MANAGEMENT หนาท 5

(1) การออกแบบสถาปตยกรรมของระบบ (Systems architecture design) หรอ การออกแบบภายนอก

(External design)

ในการออกแบบสถาปตยกรรมของระบบ เปนการออกแบบองคประกอบทผใช (แผนกผใชระบบ) สามารถ

มองเหนหรอรบรได ฟงกชนทตองการสาหรบระบบจะไดรบการออกแบบขนโดยพจารณาจาก ความเปลยนแปลงในการ

ทางานเมอระบบไดรบการพฒนาขน ทรวมถงสวนตดตอกบผใช (human interface) เชน หนาจอเพอการอนพท

เอาทพท และแบบฟอรม สลปใบเสรจ ตางๆ

การออกแบบสถาปตยกรรมระบบอาจถกใชเพอการอางองในรปแบบของ แบบราง (outline design) เพอ

เปนเคาโครงของประเภทของระบบทจะนาไปใชตอไป ในการออกแบบสถาปตยกรรมระบบจงเปนกระบวนการในการ

ออกแบบสวนตางๆ เชน การออกแบบสวนตดตอกบผใช (human interface design) อาท หนาจอเพอการ

อนพทเอาทพท และแบบฟอรม สลป เชนเดยวกบ การออกแบบขอมล (data design) และ การออกแบบโคด

โปรแกรม (code design)

●การออกแบบสวนตดตอกบมนษย (Human interface design)

สวนตดตอกบมนษย หรออนเตอรเฟส (Human interface) เปนสวนหรอจดในการเชอมตอระหวางมนษย

กบคอมพวเตอร อาจเรยกวา สวนตดตอกบผใช (user interface) ในการออกแบบสวนตดตอกบมนษยจงเปนการ

ออกแบบ หนาจอเพอการอนพท เอาทพท ของระบบและการแสดงผลในรปแบบการพมพ เชน แบบฟอรมและสลป

ตางๆ

●การออกแบบขอมล (Data design)

ในการออกแบบขอมล เปนการออกแบบขอมลในรปแบบตารางขอมลเพอการใชขอมลแบบฐานขอมลเชง

สมพนธ (relational database) โดยแยกรายการขอมลทงหมดทใชในการดาเนนงานและทาการนอรมอลไลซขอมล

(normalizing) เพอลดความซาซอนของขอมล (redundant)

●การออกแบบรหส (Code design)

ดวยระบบตองทาการจดการรหสขอมลตางๆ มากมาย อาทเชน หมายเลขผลตภณฑ และหมายเลขลกคา

ดวยรหสทจาเปนเหลาน จงจาเปนตองทาการออกแบบรหสใหงายตอการบรหารจดการสามารถใชงานไดอยางม

ประสทธภาพและเพอเปนกฎเกณฑในการจดการรวมทงการเขารหสรายการขอมลตางๆ ใหสามารถใชงานไดโดย

ตอเนอง สามารถขยายขอบเขตการใชไดในอนาคต

Page 11: It Passport Management v1 2

เตรยมความพรอมการสอบมาตรฐานวชาชพไอท IT Passport: MANAGEMENT หนาท 6

(2) การออกแบบสถาปตยกรรมซอฟตแวร (Software architecture design) หรอการออกแบบภายใน

(Internal design)

ดวยการออกแบบสถาปตยกรรมซอฟตแวร เปนการออกแบบภายในของระบบ ทพจารณาถงวธการในการใช

งาน (how to implement) แตละฟงกชนของระบบ อกนยหนงการออกแบบสถาปตยกรรมซอฟตแวรเปนการออกแบบ

จากมมมองของการพฒนาโปรแกรมเพอสรางฟงกชนทกาหนดไวจากการออกแบบสถาปตยกรรมระบบ

ในกระบวนการนผใช (แผนกผใชระบบ) จงไมมสวนรวมในการออกแบบสถาปตยกรรมซอฟตแวรเนองจาก

เปนการออกแบบการทางานภายในของระบบ

(3) การออกแบบรายละเอยดของซอฟตแวร (Software detailed design) หรอการออกแบบโปรแกรม

(Program design)

การออกแบบรายละเอยดของซอฟตแวรเปนขนตอนการออกแบบสถาปตยกรรมภายในของโปรแกรม โดย

อางองจากการออกแบบสถาปตยกรรมซอฟตแวรในกระบวนการกอนหนา โดยทาการกาหนดรายละเอยดของฟงกชน

และรายละเอยดในการประมวลผลของแตละหนวยหรอโมดลของโครงสรางโปรแกรม อาทเชน การออกแบบวธการใน

การเขาถงฐานขอมล (database access methods) (คาสง SQL) เปนตน

ในขนตอนนผใชระบบจงไมมสวนรวมในการออกแบบรายละเอยดของซอฟตแวร เนองจากเปนการออกแบบ

ฟงกชนภายในของระบบเชนเดยวกน

อางอง

การออกแบบสวนตดตอกบมนษย (Human interface design) อางองถงใน บทท 9-1-1 เทคโนโลยสวนตดตอกบ

มนษย (Human interface technology)

การทานอรมอลไลซชอมล (Data normalization) อางองถงใน บทท 9-3-2 การออกแบบฐานขอมล (Database

design)

SQL อางองถงใน บทท 9-3-3 การจดการขอมล (Data manipulation)

3 การพฒนาระบบ (Development) (การโปรแกรม (Programming))

โปรแกรมแตละโปรแกรมถกพฒนาขนตามทไดออกแบบเนอหาไวในขนตอนการออกแบบระบบ ในการทางาน

ของระบบ จงเปนเรองสาคญทจะตองสรางขนตอนการประมวลผลของแตละโปรแกรม (individual program

processing procedures) รายละเอยดในการประมวลผล (processing details) และผลลพทจากการประมวลผล

(processing results) ตามทไดออกแบบไว

นอกจากนยงตองทาการ ทดสอบในแตละหนวยการทางาน (unit testing หรอ module testing) เพอ

ยนยนวาแตละโมดลทสรางขนสามารถทางานไดเปนปกตตามทไดทาการออกแบบไวใน การกาหนดคณสมบตการ

ออกแบบโปรแกรม (program design specification)

Page 12: It Passport Management v1 2

เตรยม

อาจเก

ไวจาก

คอมไ

(1) กา

และกา

รายละ

โครงส

การทด

ทกๆ

ตางๆ

คาสง

อาจเก

มความพรอมกา

การทดสอบ

กดขนในแตละโ

กทกาหนดคณส

ในการทดส

ไพเลอร (Com

ารทดสอบแบ

การทดสอ

ารทางานเชงตร

หมายเหต

ะเอยดภายในข

สรางภายในขอ

ในการตรวจ

ดสอบใชวธกาห

แขนงการตดส

ทครอบคลม (

เปนการกา

กดขน

ารสอบมาตรฐา

บแตละหนวยก

โมดล โดยทาก

สมบตไว

สอบแตละโมดล

mpilers)

บกลองใส (W

อบกลองใส (W

รรกะของโปรแก

ต ใชกลองใส

องโปรแกรม ห

องโปรแกรม

จสอบดวยเทคน

หนดกรณหรอ

นใจ เพอพสจ

(Statement co

หนดเงอนไขทค

านวชาชพไอท I

ารทางานหรอก

ารตรวจสอบทล

ล จะดาเนนกา

White box test)

White box tes

กรมทเนนการค

สในภาษาไทยแ

ากใชคาวากลอ

(Internal struc

นคกลองใส

เหตการณเพอ

นความถกตอง

overage)

ครอบคลม (Co

IT Passport: M

การทดสอบแตล

ละโมดล และต

ารโดยใชวธการ

)

t) หรอกลองข

ควบคมโปรแกร

แทนทจะเปนกล

องใสจะใหควา

cture of progr

เปนการตรวจส

อทาการทดสอ

งในการตดสนใจ

ondition cover

MANAGEMEN

ละโมดล เพอ

ตรวจเชควาแตล

รทดสอบแบบก

ขาว เปนเทคน

ม (control) แล

ลองขาว เน

มหมายทชดเจ

am)

สอบทใหความส

อบ (test case

จในการเลอกท

rage) เพอใชทา

NT

ทาการคนหาค

ละโมดลสามาร

กลองใส (Wh

คสาหรบการตร

ละลาดบการทา

นองจากเหนวาเ

นกวาคาวากลอ

สาคญกบโครงส

es) ทครอบคลม

ทจะทางานอยาง

าการทดสอบทก

ความผดพลาดเ

รถทางานไดตา

hite box tes

รวจสอบโครงส

างานของโปรแก

เปนการทดสอบ

องขาว

สรางภายในขอ

มเงอนไขทกๆ เง

งหนงอยางใดด

กกรณหรอทกเห

หนาท 7

ชงตรรกะท

มทกาหนด

sts) และ

รางภายใน

กรม (flow)

บทสนใจใน

องโปรแกรม

งอนไขและ

ดวยเงอนไข

หตการณท

Page 13: It Passport Management v1 2

เตรยมความพรอมการสอบมาตรฐานวชาชพไอท IT Passport: MANAGEMENT หนาท 8

(2) คอมไพเลอร (Compiler)

คอมไพเลอรเปนโปรแกรมททาหนาทแปลงโคดโปรแกรมทเขยนขนดวยภาษาโปรแกรมใดๆ ใหเปนโปรแกรม

คอมพวเตอรทสามารถทางานไดหรอสามารถเอกซควทได ทงนสามารถใชคอมไพเลอรเพอยนยนความบกพรอง

(bugs) หรอขอผดพลาด (errors) ทอาจเกดขนในโปรแกรมทพฒนาขนได

อางอง

การโปรแกรม (Programming)

การโปรแกรม เปนขนตอนในการอธบายอลกอรธม (ขนตอนในการคดเพอการแกไขปญหา) ตามหลกเกณฑหรอกฎ

(Rules) และไวยากรณ (Syntax) ของภาษาโปรแกรม (Programming languages) เชนเดยวกบการดาเนนการทดสอบ

การทางาน

โมดล (Module)

โมดลเปนหนวยเลกทสดขององคประกอบในโปรแกรม โดยทวไปในโปรแกรมหนงประกอบดวยโมดลมากกวาหนงโมดล

การแกไขจดบกพรอง (Debugging)

การแกไขจดบกพรองหรอการดบก หมายถงการคนหาขอบกพรองในโปรแกรมคอมพวเตอรและลบขอบกพรองเหลานน

ออกจากโปรแกรม ซงแตกตางจากการทดสอบ หากมการตรวจพบขอพดพลาด กจะทาการกาหนดขอบเขตทสงผลตอ

ความผดพลาดนนใหมขอบเขตแคบลงเพอสามารถแกไขความผดพลาดในโปรแกรมเหลานนได

คาสงทครอบคลม (Statement coverage)

การทดสอบดวยคาสงทครอบคลม เปนวธในการสรางกรณหรอเหตการณเพอใชในการทดสอบ โดยทกๆ คาสงทกาหนด

ขนตองถกสงใหทางาน หรอเอกซควทอยางนอยหนงครง

การทดสอบดวยวธน เปนวธหนงของการทดสอบแบบกลองใส (White box tests)

เงอนไขทครอบคลม (Condition coverage)

การทดสอบดวยเงอนไขทครอบคลม เปนวธการในการสรางกรณหรอเหตการณทใชในการทดสอบทเปนทงกรณทถก

และกรณทผด เพอทดสอบเงอนไขในการตดสนใจทครอบคลมในการทางานของโปรแกรมทงหมด

เปนอกวธหนงในการทดสอบแบบกลองใส (White box tests)

Page 14: It Passport Management v1 2

เตรยมความพรอมการสอบมาตรฐานวชาชพไอท IT Passport: MANAGEMENT หนาท 9

4 การทดสอบ (Testing)

เมอทาการทดสอบแตละหนวยหรอโมดลเสรจสนแลว กจะทาการรวมโมดลแตละโมดลเขาดวยกนเพอทาการ

ทดสอบรวมอกครง ทาใหสามารถยนยนไดวาระบบทไดรบการออกแบบและพฒนาขนนน มการทางานทเปนปกต

ถกตองเหมาะสม ดวยเหตนการทดสอบจงเปนกระบวนการทสาคญเพอสามารถยนยนคณภาพของโปรแกรมและระบบ

โดยการทดสอบจะถกดาเนนการตามแผนการทดสอบ (test plans) ทวางไวดวยการใหระบบทางานอยางตอเนองเพอ

สามารถประเมนผลประสทธภาพของโปรแกรมและระบบได

(1) ขนตอนการดาเนนการทดสอบ (Test execution procedure)

ขนตอนสาหรบการดาเนนการทดสอบในแตละการทดสอบมขนตอนดงตอไปน

การสรางแผนการทดสอบ (Test plan creation)

เปนขนตอนการกาหนดรายการเพอการทดสอบแตละรายการ เชน แผนทดสอบ ผรวม

ทดสอบ และเกณฑการประเมนผล

เปนการทดสอบเพอการปรบปรงคณภาพของโปรแกรม ทไมมการทดสอบซา

การออกแบบขอกาหนดในการทดสอบ (Test specifications design )

เปนขนตอนการออกแบบรายการตางๆ อาท ขอมลในการทดสอบ และผลทคาดวาจะได

ตามขอกาหนดในการออกแบบ

การกาหนดสภาพแวดลอมในการทดสอบ (Test environment setting)

เปนขนตอนในการสรางขอมลเพอการทดสอบ และจดเตรยมสภาพแวดลอมในการ

ทดสอบรวมถงเครองและอปกรณตางๆ ทตองใชในการทดสอบ

หากผพฒนาโปรแกรมเปนผจดเตรยมขอมลเพอการทดสอบหรอออกแบบ

สภาพแวดลอมเพอการทดสอบอาจทาใหขอผดพลาดทไมคาดคดเกดขนนอยมาก

หรอไมเกดขนเลย

จงเปนการดหากใหผอนทไมใชผพฒนาโปรแกรมเปนผทาหนาทจดเตรยม

สภาพแวดลอมในการทดสอบ

การดาเนนการทดสอบ (Test execution)

เปนขนตอนในการดาเนนการทดสอบใหเปนไปตามขอกาหนดในการทดสอบ

หากมการแกไขโปรแกรมหลงจากทาการทดสอบเสรจสนแลว จาเปนตองมการทดสอบ

ใหม

ดวยขอมลในการทดสอบชดเดมเพอยนยนความถกตองของผลการทดสอบ

การประเมนผลการทดสอบ (Test result evaluation)

เปนขนตอนการประเมนผลระบบโดยอางองจากผลการทดสอบ และอธบายถงปญหา

ตางๆ ทพบ

Page 15: It Passport Management v1 2

เตรยม

อางอง

คณภา

ควรมก

คณภา

อาจขน

ตนเหต

(2) เท

box

ขอกาห

ไมสนใ

การทา

(3) กา

ตองกา

ไดผลล

ทดสอ

ดงนน

มความพรอมกา

าพของโปรแก

การสนบสนนก

าพของโปรแกร

นในโปรแกรม

ตของปญหาอย

ทคนคการทดส

เทคนคในก

test) การท

หนด โดยมงเนน

ใจการทางานภ

างานของระบบ

เทคนคการ

ารวางแผนการ

ในการวางแ

ารจากการทาง

ลพททถกตองต

บไมสามารถอน

จงตองมการจด

ารสอบมาตรฐา

กรม (Program

ารปรบปรงคณ

มในขนตอนกา

เมอทราบถงข

ยางเปนระบบ ไ

สอบ (Testing

การทดสอบหลก

ทดสอบวธนเปน

นทขอมลนาเขา

ภายในระบบ

บ)

รทดสอบแบบก

รทดสอบ (Te

แผนการทดสอบ

านของโปรแกร

ตามทจดเตรยม

นพทขอมลเพอ

ดเตรยมสภาพแ

านวชาชพไอท I

m quality)

ณภาพของโปรแ

ารทดสอบ กลา

อบกพรองแลว

ไมใชทาการแกไ

techniques)

ก (main testin

นเทคนดในการ

า (input data)

แตสนใจเฉพา

ลองดาเปนเทค

กา

st planning)

บจะทาการจดเ

รมเมอทาการอน

ไว กยงไมสาม

อการทดสอบทถ

แวดลอมและกร

IT Passport: M

กรม ในขนต

าวคอการทดสอ

นากลบไปดาเน

ไขในขนตอนกา

ng) เทคนคหนง

รตรวจสอบการ

และผลลพทท

าะขอมลทใสเข

คนคทนยมใชใน

รทดสอบแบบก

เตรยมขอมลใน

นพทขอมลทได

มารถสนสดกา

ถกตองไดทงหม

รณทใชในการท

MANAGEMEN

ตอนการออกแบ

อบเปนเพยงกา

นนการแกไขใน

ารทดสอบ ซงเป

งในการพฒนา

รทางานหรอฟง

ไดจากการทาง

ขาไปในระบบแล

นการทดสอบมา

กลองดา

นการทดสอบ

ดจดเตรยมไว

รทดสอบได เ

มด และระบบ

ทดสอบทหลาก

NT

บบโปรแกรม

รคนหาขอบกพ

นขนตอนการออ

ปนการแกไขทป

ระบบคอ การท

กชนตางๆ ใ

งาน (output re

ลวไดผลลพทใด

ากมาย

เพอตรวจสอบ

อยางไรกตา

นองจากในควา

บอาจไมไดถกใ

กหลาย

แทนทจะทาก

พรองและความ

อกแบบโปรแกร

ปลายเหต

ทดสอบกลอง

ในโปรแกรมใหเ

esults) (เปนกา

ดจากการประม

บผลลพททคาด

มแมจะทาการ

ามเปนจรงผจด

ใชในสภาวะการ

หนาท 10

ารปรบปรง

ผดพลาดท

มเพอแกไข

ดา (Black

เปนไปตาม

ารทดสอบท

มวลผลหรอ

ดการณหรอ

ทดสอบจน

ดเตรยมการ

รปกตเสมอ

Page 16: It Passport Management v1 2

เตรยม

ขอมล

ขอมล

ขอมล

* หลง

วธการ

(equiv

●การ

ยอมรบ

class)

ขอมล

กลมขValid

กลมขไมได Invalid

มความพรอมกา

ลปกต (Norma

ลยกเวน (Exce

ลผดพลาด (Er

จากทาการทดส

รหลกสองวธทใ

valence partit

รแบงขอมลออ

การแบงขอ

บได (valid e

) และเปลยน

ของกลมนน เพ

ขอมลเทยบเทequivalence c

ขอมลเทยบเท d equivalence

20 ปหรอม

19 ปและน

ารสอบมาตรฐา

al data)

eption data)

rror data)

สอบครงแรกกบ

ใชในการสรางข

tioning) และกา

อกเปนสวนเท

อมลออกเปนสว

quivalence c

นขอมลเหลานน

พอใชเปนขอมล

ทาทยอมรบไดclass

ทาทยอมรบ

e class

ากกวา และ 49

นอยกวา หรอ 50

านวชาชพไอท I

เพอใชในกา

เพอใชในกา

เพอใชในกา

บขอมลปกต จะ

ขอมลเพอใชในก

ารวเคราะหคาข

ทยบเทา (Equi

วนเทยบเทา

class) หรอเปน

นใหอยในรปแบ

ลในการทดสอบ

ขอบเขตข

ปกต

ขอบเขตข

ขอมลผด

9 ป หรอนอยก

0 ปและมากกว

IT Passport: M

ารยนยนการทา

ารยนยนการทา

ารยนยนการทา

ะตองทาการทด

การทดสอบแบ

ขอบเขต (boun

valence partit

เปนวธการแบ

นกลมขอมลทไ

บขอมลตวแทน

บ ขอมลเพอใชใ

ของคาขอมลเพ

ของคาขอมลเพ

พลาด

วา 20 ป

วา 19 ป

MANAGEMEN

างานทเปนปกต

างานเมอเกดขอ

างานสามารถต

ดสอบกบขอมล

บกลองดาคอ

ndary value an

tioning)

บงขอมลเพอกา

มถกตองไมสาม

นของแตละกลม

ในการทดสอบท

พอทาการอนพท

พอทาการอนพท

NT

อมลทถกยกเวน

ตรวจพบเมอเกด

ลยกเวนและขอม

การแบงขอ

nalysis)

รอนพทออกเป

มารถยอมรบได

ม หรอเปนขอ

ทสรางดวยวธน

ทไดรบการประม

ทไดรบการประม

นในการประมว

ดขอมลทผดพล

มลทผดพลาดต

มลออกเปนสว

นกลมของขอม

ด (invalid eq

อมลตวแทนทเท

นสามารถสรางไ

มวลผลดวยกระ

มวลผลดวยลก

หนาท 11

วลผล

ลาด

ตอไป

นเทยบเทา

มลทถกตอง

quivalence

ทยบเทากบ

ไดงาย

ะบวนการ

ษณะ

Page 17: It Passport Management v1 2

เตรยม

●การ

ทดสอ

อาจเก

(4) กา

• การ

การทา

เรยบร

โดยถก

• การ

หลาย

จดเตร

เรยกใช

มความพรอมกา

รวเคราะหคาข

การวเคราะ

บ จงตองมคว

กดขนไดงาย

ารดาเนนการท

การทดสอบ

ทดสอบเชงบ

การทดสอบ

างานรวมของแ

การทดสอบ

รอยแลว เพอสา

กตอง การทดส

การทดสอบ

ทดสอบแบบบ

การทดสอบ

กรณ โมดล

รยมโมดลยอยท

ชงาน

ารสอบมาตรฐา

ขอบเขต (Bou

ะหคาขอบเขตเป

วามระมดระวงใ

ทดสอบ (Test

บประเภทตางๆ

รณาการ หรอ

บประเภทนเปน

แตละโมดลและโ

บรวมจะดาเนน

ามารถยนยนได

อบรวมในลกษ

บเชงบรณาการ

บนลงลาง (top

บแบบบนลงลา

ลทอยในระดบ

ทสมมตขนชวค

านวชาชพไอท I

ndary value a

ปนวธในการเป

ในการกาหนดเ

t execution)

ตอไปนเปนกา

อการทดสอบร

นการทดสอบทร

โปรแกรมเปนไ

นการทางานระห

ดวาการเปลยนแ

ษณะนถกใชในก

รหรอการทดสอ

p – down test

ง เปนการทดส

ตาอาจยงไมเส

ราว (เรยกวาส

IT Passport: M

analysis)

ปลยนคาขอบเข

เงอนไขของคาข

ารทดสอบในกา

รวม (Integrati

รวมโมดลและโป

ปโดยถกตองต

หวางโมดลและ

แปลงหนาจอแล

การทดสอบโดย

บรวม มการรว

ting)

สอบตามลาดบ

รจสมบรณ

ตบ Stub) เพอ

MANAGEMEN

ตของแตละกล

ขอบเขตทมควา

ารพฒนาระบบ

on testing หร

ปรแกรมเขาไวด

ามทไดออกแบ

ะระหวางโปรแก

ละขอมลททาก

ยแผนกพฒนาร

มการทดสอบป

ทเรมตนจากโม

และเพอทาให

อใชในการทดส

NT

มขอมล เพอ

ามซบซอนหรออ

รอ Consolidat

ดวยกน และเป

บทางสถาปตย

กรมเมอทาการท

การสงผานระหว

ระบบ

ประเภทตางๆ ด

มดลทอยในระด

หสามารถทดส

อบในกรณทโม

อนามาใชเปนขอ

อาจเกดการทบ

ted testing)

ปนการตรวจสอ

ยกรรมซอฟตแว

ทดสอบแตละห

วางแตละโปรแ

ดงตอไปน

ดบบน โดยในก

อบดวยวธนไดอ

มดลทอยในระด

หนาท 12

อมลในการ

บซอนกนซง

บรบรองวา

วร

หนวย

กรมเปนไป

การทดสอบ

อาจทาการ

ดบบนมการ

Page 18: It Passport Management v1 2

เตรยม

•การท

ระดบท

อาจถก

●การการทด

ตามข

สถาป

การทด

สนแล

ระบบ)

มความพรอมกา

ทดสอบจากลา

การทดสอบ

ทสงกวายงไมเส

กเรยกใชจากโม

รทดสอบระบบ

ดสอบระบบ

องความตองกา

ตยกรรมระบบ

ดสอบแบบนจะ

ว และเปนกา

)

ารสอบมาตรฐา

การทด

างขนบน (Bot

บจากลางขนบน

สรจสมบรณ อ

มดลในระดบทต

การทดสอบตาม

บ (System tes

เปนการตรวจส

ารในการพฒน

ะทาการทดสอบ

ารทดสอบทตอง

านวชาชพไอท I

สอบตามลาดบ

ttom-up testin

น เปนวธการใน

าจมการจดเตร

ตากวาเพอทาก

มลาดบจากโมด

sting) หรอกา

สอบเพอรบรองค

าระบบ (the

บหลงจากทากา

งไดรบความรว

IT Passport: M

บจากโมดลทอย

ng)

นการทดสอบต

รยมโมดลชวคร

การทดสอบ

ดลทอยลางขนส

รทดสอบแบบ

ความถกตองกา

requiremen

ารรวมหรอบรณ

มมอจากทงแผ

MANAGEMEN

ยในระดบบนลง

ตามลาดบทเรม

ราวเพอใชในกา

สโมดลทอยในร

บครอบคลม (C

ารทางานของฟ

nts specific

ณาการโปรแกรม

นกททาการพฒ

NT

งสระดบลาง

ตนจากโมดลใน

ารทดสอบ เรยก

ระดบบน หรอส

Comprehensi

ฟงกชนทงหมดต

ation desig

มเขาดวยกนเพ

ฒนาระบบ แล

นระดบลาง หา

กวา ไดรเวอร (

สงกวา

ve testing)

ตามทไดมการอ

ned) จากกา

อทาการทดสอ

ละผใชระบบ

หนาท 13

ากโมดลใน

(driver) ซง

ออกแบบไว

ารออกแบบ

บรวมเสรจ

(แผนกผใช

Page 19: It Passport Management v1 2

เตรยมความพรอมการสอบมาตรฐานวชาชพไอท IT Passport: MANAGEMENT หนาท 14

อางอง

การทดสอบแบบแซนดวช (Sandwich testing)

การทดสอบแบบแซนดวช เปนวธการทดสอบทรวมการทดสอบแบบบนลงลาง (top-down) และแบบลางขนบน

(bottom-up) เขาไวดวยกน ซงเปนการทดสอบแบบรวมประเภทหนง

การทดสอบแบบบกแบง (Big Bang testing) (การระเบดครงใหญ)

การทดสอบแบบบกแบงเปนการทดสอบทรวมทกโมดลเขาไวดวยกน เพอทาการทดสอบรวมทงหมดในครงเดยว ซงเปน

ประเภทหนงของการทดสอบรวม

ในการทดสอบระบบ สามารถใชการทดสอบประเภทตางๆ เหลาน ขนอยกบวตถประสงคในการทดสอบ

ชอประเภทของการทดสอบ คาอธบาย การทดสอบฟงกชน (Function testing)

เพอตรวจสอบรบรองวาไดรวมฟงกชนทตองการไวแลว

การทดสอบประสทธภาพ (Performance testing)

เพอตรวจสอบรบรองประสทธภาพในการประมวลผล (processing performance)

รวมถงเวลาในการตอบสนอง (response time) เวลารวมการตอบสนอง (turnaround

time) และประสทธผล (throughput) ตามทตองการ

การทดสอบการจดการขอยกเวน (Exception handling testing)

เพอตรวจสอบรบรองฟงกชนการประมวลผลความผดพลาด (error processing

functions) และฟงกชนในการกคน (recovery functions) สามารถทางานไดเปนปกต

การทดสอบภาระงาน (Load testing หรอ Rush testing)

เพอทดสอบการทางานของระบบ โดยมอบหมายภาระงานทมการอนพทหรอนาเขา

ขอมลจานวนมาก และเพมจานวนของเครองลกขายในการทางานใหมากทสดเพอ

ตรวจสอบรบรองวาระบบยงสามารถทางานไดในสภาวะการณทมภาระงานสง

การทดสอบการทางาน (Operability testing)

เพอตรวจสอบรบรองวาระบบงายตอการใชโดยผใช (แผนกผใชระบบ)

การทดสอบแบบถดถอย (Regression testing)

เพอตรวจสอบรบรองวา ไมมโปรแกรมอนๆ ไดรบผลกระทบ เมอเกดความผดพลาดใดๆ

ขนในทกๆ กระบวนการทดสอบทถกปรบเปลยน หรอเมอมการเปลยนแปลงขอกาหนด

ใดๆ

การทดสอบการเจาะระบบ(Penetration testing) หรอการทดสอบการบกรก (Intrusion testing)

เปนการทดสอบเพอคนหาชองโหวในการรกษาความปลอดภยของระบบ และจดออน

ของไฟรวอลล (ชองโหว vulnerability) จากการโจมตหรอบกรกจากภายนอกทเกดขน

จรง

Page 20: It Passport Management v1 2

เตรยมความพรอมการสอบมาตรฐานวชาชพไอท IT Passport: MANAGEMENT หนาท 15

●การทดสอบการดาเนนงาน (Operational testing)

การทดสอบการดาเนนงานเปนการทดสอบทใชขอมลจรงในการทาธรกจเปนขอมลในการทดสอบเพอตรวจ

รบรองวาระบบสามารถทางานกบระบบธรกจไดจรง และสามารถทางานสอดคลองกบคมอการใชงาน

โดยผใชระบบเปนผทาการทดสอบประเภทน ในการทดสอบการดาเนนงาน มหวขอในการทดสอบดงตอไปน

รายการทดสอบ คาอธบาย ฟงกชนทางธรกจ (Business function)

เพอตรวจรบรองความครบถวนของฟงกชนทตองการทางธรกจ

การทางาน (Operability)

เพอตรวจรบรองวาระบบงายตอการใชงานโดยผใช (แผนกผใชระบบ)

การวดความผดปกต (Anomaly measures)

เพอตรวจรบรองวา สามารถตรวจวดความผดปกตใดๆ ทอาจเกดขน อาท ขอมลผดปกต

การทางานทผดปกต และอปกรณผดปกต

ประสทธผล (Throughput)

เพอตรวจรบรองประสทธผล (throughput) ทไดจากระบบเมอใชอปกรณทกาหนด

เวลาในการประมวลผล (Processing time)

เพอตรวจรบรองเวลาในการตอบสนองของระบบอยในขอบเขตทยอมรบได

(5) การประเมนผลการทดสอบ (Test result evaluation)

เพอสามารถตรวจรบระบบทถกตองตรงตามความตองการ จงตองใหความสาคญกบผลการทดสอบทนาพง

พอใจเปนอนดบแรก จงจาเปนตองพจารณาเกณฑในการประเมนระบบโดยอางองจากผลการทดสอบระบบ

อางอง

การตรวจรบความถกตอง (Receiving inspection)

การตรวจรบความถกตอง จาเปนตองอางองถงการทดสอบและการยอมรบผลการทดสอบระบบโดยผใช (แผนกผใช

ระบบ)

เกณฑการประเมนผลโดยทวไปรวมถง แผนภมการควบคมขอผดพลาด (bug control charts) ซงเปนแผนภม

หรอกราฟแสดงความสมพนธระหวางเวลาในการทดสอบกบจานวนสะสมของขอบกพรองทตรวจพบ

ขอผดพลาดทยอมรบไดสามารถพจารณาไดจากเสนโคงของแผนภม ทเรยกวาเสนโคงกอมเพรทซ

(Gompertz curve) หรอเสนโคงแสดงอตราการเพมขนของความนาเชอถอ (reliability growth curve)

Page 21: It Passport Management v1 2

เตรยม

จานวน

5 การ

เรยกว

วาจาง

ความ

ทาการ

ยอมร

อางอง

คมอผ

คมอผ

ผใช ม

ทางาน

มความพรอมกา

นของขอผดพล

• จานวนของข

เปลยนแปลงไ

• จานวนของข

เปลยนแปลงไ

รรบมอบซอฟ

การรบมอบ

าเอาทซอรส (o

งหรอลกคา (cu

ตองการทกาหน

รสงมอบซอฟต

รบการทดสอบ

ผใช (User ma

ใช เปนคมอท

มใหสาหรบเพอ

นของระบบแบบ

ารสอบมาตรฐา

าดทยอมรบได

ขอผดพลาดทยอม

ไป สามารถหยดกา

ขอผดพลาดทยอม

ไป ไมตองทาการทด

ตแวร (Softwa

บซอฟตแวรเกด

outsourcing) แ

ustomer หรอ

นดไวหรอทลกค

แวรใหกบผใช

บ (acceptance

anual)

ทอธบายถงวธก

อสอนการใชงาน

บเฉพาะขนอยก

านวชาชพไอท I

(Gompertz c

มรบได )Gompรทดสอบได

มรบไมได )Not ดสอบตอไป เนองจ

are acceptanc

ขนเมอมการวา

และมการสงมอ

user) ซงเปนก

คาตองการ แล

และทาการส

e test หรอ ap

ารใชซอฟตแวร

นระบบขนพนฐ

กบเนอหาทเกย

IT Passport: M

curve) และยอม

ertz curve(

a Gompertzากโปรแกรมมปญห

ce)

าจางผเชยวชาญ

อบซอฟตแวรจา

กระบวนการทล

ละซอฟตแวรนน

อน ฝกอบรม

pproval test)

รและระบบ กอ

ฐาน และหลงจ

ยวของกบการท

MANAGEMEN

มรบไมได (Not

หมายถงจานวนขอ

z curve ( หมาย

หาเชงคณภาพ

ญหรอองคกรภ

ากผทรบพฒนา

กคายอมรบวา

นสามารถทางา

มการใชโปรแกร

อนการดาเนนก

จากระบบทางา

างานจรง

NT

a Gompertz c

องขอผดพลาดสะส

ยถงจานวนของขอผ

ายนอกทาการ

า (outsourcer

ซอฟตแวรทรบ

นไดเปนปกต

รมใหแกผใชตอ

การหรอใชงานร

านแลว คมอจะ

curve)

สมตองไมเพมขนตา

ผดพลาดสะสมเพมข

พฒนาระบบให

หรอ develop

มอบประกอบไ

หากไมมปญหา

ไป โดยอาจเร

ระบบ คมอใชง

ะใชสาหรบการ

หนาท 16

ามระยะเวลาท

ขนตามเวลาท

ห หรอท

er) ใหแกผ

ไปดวยทกๆ

าใดๆ กจะ

รยกวาการ

งานสาหรบ

รอางองการ

Page 22: It Passport Management v1 2

เตรยมความพรอมการสอบมาตรฐานวชาชพไอท IT Passport: MANAGEMENT หนาท 17

6 การดาเนนงานระบบและการบารงรกษาระบบ (System operation and maintenance)

เมอพฒนาระบบเสรจสมบรณแลวผใชจะเรมใชงานระบบ หลงจากระบบทางานและผใชเรมใชงานระบบแลว

ขนตอนนหมายถงการเฝาตดตามสถานะในการใชงานและสถานะในการทางานของระบบ เพอตรวจจบความผดพลาด

หรอผดปกตใดๆ ทอาจเกดขน เพอสามารถแกไขไดทนทวงท และเพอสนองตอบตอการพฒนาในดานเทคโนโลย

สารสนเทศหรอการเปลยนแปลงกลยทธทางธรกจ โปรแกรมอาจจะมการแกไขหรอเปลยนแปลงอยเสมอ

(1) ขอควรระวงเกยวกบการดาเนนงานและการบารงรกษา (Precautions about operation and maintenance)

ขอควรระวงเกยวกบการดาเนนงานระบบและการบารงรกษามดงตอไปน

• เมอมการเปลยนแปลงการทางานใดๆ ในเบองตนใหทาการแบคอพระบบ )สารองระบบ (กอนการดาเนนการปรบปรงการ

ทางานใดๆ ของโปรแกรม หลงจากทาการแกไขเปลยนแปลงโปรแกรมแลว ใหทาการทดสอบระบบภายใตสภาพแวดลอมท

เหมอนกบสภาพแวดลอมในการทางานจรง

• เมอทาการเปลยนแปลงแกไขใดๆ ในโปรแกรม ตองทาการบนทกการเปลยนแปลง )modification log (นนไวเสมอ บนทก

การเปลยนแปลงดงกลาวเปนประโยชนในการตรวจสอบภายหลง อาท สาเหตของความผดพลาด และตองทาการทดสอบดวย

การทดสอบแบบถดถอย เพอยนยนวาโปรแกรมอนๆ ไมไดรบผลกระทบจากการเปลยนแปลงทเกดขน

• ตองมการเกบรกษาชดของเอกสารทสมบรณในการพฒนาระบบปจจบนไวเสมอ )เชน ขอกาหนดและ ขนตอนการปฏบตงาน (

• ตองมการเฝาตดตามตรวจสอบปญหาทอาจเกดขนไดอยเสมอ เชน พนทดสกไมเพยงพออนเนองมาจากขอมลทเพมมากขน

และทาใหประสทธภาพการทางานลดลง ซงตองไดรบการแกไขปรบปรงตามความเหมาะสม

อางอง

การจดเกบเอกสาร (Document storage)

การจดทาเอกสารประกอบการพฒนาระบบในแตละกระบวนการเปนเรองสาคญ เอกสารเฉพาะทตองจดทา

ประกอบดวย เอกสารกาหนดขอบเขตความตองการ (requirements definition documents) ขอกาหนดในการ

ออกแบบ (design specifications) โปรแกรมทไดรบการพฒนาขน (developed program) แผนในการดาเนนการ

ทดสอบ (test execution plans) และ รายงานการดาเนนการทดสอบ (test execution reports)

ตวอยางเชน ขอกาหนดการออกแบบสามารถนาไปใชในการเขยนแบบภายใตการพฒนาระบบ และสามารถนาไป

อางองในการตรวจสอบความกาวหนาในการพฒนาระบบ

นอกจากน ในขนตอนการดาเนนงาน หรอการบารงรกษา หากจาเปนตองทาการเปลยนแปลงใดๆ ในโปรแกรม รายงาน

การดาเนนการทดสอบกจะเปนเอกสารเพยงชนเดยวทสามารถใชทาความเขาใจการทางานของระบบทมอยได

(2) การบารงรกษาระบบ (System maintenance)

Page 23: It Passport Management v1 2

เตรยมความพรอมการสอบมาตรฐานวชาชพไอท IT Passport: MANAGEMENT หนาท 18

งานการบารงรกษาระบบทสาคญเพอปองกนระบบลมเหลวมดงตอไปน

ประเภทของการบารงรกษา (Type of maintenance)

คาอธบาย

การบารงรกษาเชงปองกน (Preventative maintenance)

เพอปองกนความผดพลาดทอาจเกดขนในอนาคตดวยการแกไขเหตของปญหา

กอนทปญหาจะเกดขน

การบารงรกษาตามเวลาทกาหนด (Scheduled maintenance)

การตรวจสอบประจาวน หรอตามเวลาทกาหนด ตวอยางเชนการตรวจสอบระบบโดย

ผเชยวชาญ และการตรวจสอบฮารดแวรประจาเดอน ซงมการระบไวในขอตกลงการ

บารงรกษาระบบ

การบารงรกษาจากระยะไกล (Remote maintenance)

การบารงรกษาระบบโดยผเชยวชาญ และการแกไขสาเหตของความผดพลาดจากระยะไกล

(การดาเนนการบารงรกษาจากระยะไกล) โดยการเชอมตอระหวางผเชยวชาญกบผใชเขา

ดวยกนโดยสายสอสาร อาจทาการระบไวในขอตกลง

(3) ความลมเหลวของระบบ (System failure)

ในแงของการดาเนนการการบารงรกษาระบบ การกาหนดมาตรการเพอปองกนความผดพลาดหรอปองกน

ระบบลมเหลวเปนเรองทสาคญมาก อยางไรกตามการเปลยนแปลงระบบอนเนองมาจากการเปลยนแปลงอตราภาษ

การเปลยนแปลงขนตอนการทางาน หรอการยดอายเวลาการใชงานฮารดแวร อาจเกดความลมเหลวหรอผดพลาดขน

จากการปรบเปลยนระบบเหลาน จงจาเปนตองพยายามหลกเลยงปญหาเหลาน

ในระหวางการพฒนาระบบ จาเปนตองคานงถงความลมเหลวผดพลาดทอาจเกดขนและควรพยายาม

หลกเลยงปญหาทอาจเกดขนได การเตรยมความพรอมในการรบมอกบความผดพลาดทอาจเกดขนอยางม

ประสทธภาพเปนปจจยสาคญในการปองกนผลกระทบทเกดขนจากความลมเหลวของระบบหรอปญหาททาใหระบบ

ตองหยดทางาน

Page 24: It Passport Management v1 2

เตรยมความพรอมการสอบมาตรฐานวชาชพไอท IT Passport: MANAGEMENT หนาท 19

4-1-2 การประมาณการคาใชจายในการพฒนาซอฟตแวร (Software estimation)

การดาเนนงานระบบคอมพวเตอรจาเปนตองมความตระหนกถงคาใชจายทเกดขนเมอมการนาระบบ

คอมพวเตอรมาใชในการทางานในหนาทตางๆ

การประมาณการคาใชจายในการพฒนาระบบมวธการตางๆ ดงตอไปน

วธการประมาณการ คาอธบาย ลกษณะ ประมาณการจากขนตอนการทางานของโปรแกรม (Program step method)

เปนวธในการประมาณการคาใชจายดวยการนบ

จานวนขนตอนของโปรแกรม (จานวนบนทด) ใน

ระบบจากทบนทกไว

เหมาะกบการประมาณการคาใชจายใน

การพฒนาจากระบบธรกจหลก ทมการ

สะสมไวอยางมนยสาคญ

ประมาณการจากจานวนฟงกชน FP (Function Point) method

เปนวธในการประมาณการคาใชจายชวโมง

แรงงานในการพฒนาระบบ และคาใชจายในการ

พฒนาจากจานวนหนาจอในการอนพทเอาทพท

และจานวนไฟลทใช รวมถงระดบความยากใน

การพฒนาแตละฟงกชน

การนบจานวนฟงกชน เรยกวา (FP: function

points)

เหมาะกบการประมาณการในการ

พฒนาระบบดวย GUI และเชงวตถ

(Object Orientation)

อางอง

FP: Function Point

GUI อางองถง บทท 9-1-1 เทคโนโลยสวนตดตอกบมนษย (Human interface technology)

Object orientation อางองถง บทท 4-2-1 ระเบยบวธและกระบวนการในการพฒนาซอฟตแวร (Software

development process and methods)

Page 25: It Passport Management v1 2

เตรยมความพรอมการสอบมาตรฐานวชาชพไอท IT Passport: MANAGEMENT หนาท 20

4-2 เทคนคการจดการในการพฒนาซอฟตแวร (Software development

management techniques)

4-2-1 ระเบยบวธและกระบวนในการพฒนาซอฟตแวร (Software development process and

methods)

ในการพฒนาซอฟตแวรจาเปนตองมการกาหนดระเบยบวธและกระบวนการในการพฒนาทเหมาะสมกบ

เนอหาทตองการประมวลผลและขอบเขตของระบบ

1 ระเบยบวธการพฒนาซอฟแวร (Software development methods)

ระเบยบวธการพฒนาซอฟแวรเปนระเบยบวธสาหรบกระบวนการในการพฒนาซอฟตแวร โดยมวธการ

ประเภทตางๆ ในการพฒนาดงตอไปน

ระเบยบวธ (Method)

คาอธบาย ลกษณะ

ระเบยบวธเชงโครงสราง Structured method

ระเบยบวธของการโปรแกรมทแบงยอย

โปรแกรมออกเปนกระบวนการยอยๆ ใหอย

ในรปแบบเชงโครงสรางลาดบชน

(hierarchical structure) อางองจาก การ

โปรแกรมเชงโครงสราง

การแบงยอยโปรแกรมออกเปนกระบวนการ

ยอยทาใหงายตอการตรวจรบรองหรอการ

ปรบเปลยนการดาเนนงาน และเพอการ

บารงรกษา

ระเบยบวธเชงวตถ Object orientation

เปนระเบยบวธในการพฒนาโดยใชตวแบบ

ทางธรกจและการพฒนาโปรแกรมโดยให

ความสาคญกบสงตางๆ (เชงวตถ) ทจาเปน

ในการดาเนนธรกจ และกาหนดคณลกษณะ

ของแตละวตถ

การคดสรรจดกลมขอมลทางธรกจ (คณสมบต)

และบทบาท (พฤตกรรม) ของแตละวตถ

(องคประกอบ) เพอสะดวกตอการนากลบมาใช

(reuse) และการจดการแตละองคประกอบ

ระเบยบวธทมงเนนทางขอมล Data oriented approach

เปนระเบยบวธในการพฒนาระบบบน

พนฐานของการสรางฐานขอมล โดยให

ความสาคญกบโครงสรางในการใชขอมล

ทางธรกจ

โครงสรางของขอมลหลก ตองไมถก

เปลยนแปลง แมวาเนอหาทางธรกจจะ

เปลยนแปลงไป ทาใหงายตอการเปลยนแปลง

ระบบ

ระเบยบวธทมงเนนกระบวนการ Process oriented approach

ระเบยบวธในการพฒนาระบบโดยให

ความสาคญกบกระบวนการและหนาทการ

ทางาน (ฟงกชน)ทางธรกจ

แตละระบบถกพฒนาขนบนพนฐานของเนอหา

ทางธรกจ และหากเนอหาทางธรกจมการ

เปลยนแปลงอยางมนยสาคญ กจาเปนท

จะตองทาการเปลยนแปลงระบบดวย

Page 26: It Passport Management v1 2

เตรยมความพรอมการสอบมาตรฐานวชาชพไอท IT Passport: MANAGEMENT หนาท 21

อางอง

การพฒนาเชงตวแทน (Agent orientation)

เปนระบบทไดรบการพฒนาจาก การพฒนาเชงวตถ (Object orientation) ตวแทน (Agent) ในทนหมายถงซอฟตแวรท

ดาเนนงานและประมวลผลงานโดยอสระ เพอบรรลวตถประสงคในการทางานไดโดยไมตองพงพาการสงงานโดย

ละเอยดจากผใช โดยการพฒนาเชงตวแทน มงเนนเปาหมายและหนาทการทางาน

2 ตวแบบการพฒนาซอฟตแวร (Software development models)

ตวแบบหรอโมเดลเพอการพฒนาซอฟตแวรโดยทวไปมดงน

ตวแบบ คาอธบาย ลกษณะ ตวแบบนาตก (Waterfall model)

ตวแบบการพฒนาทแบงกระบวนการออกเปนกระบวนการ

ยอยเชงลาดบเปนขนเปนตอนโดยไมมการยอนกลบ คลายกบ

นาตกทไหลลงไมไหลยอน โดยการแบงระบบออกเปนระบบ

ยอยๆ เพอสามารถทบทวนการวเคราะห การออกแบบ การ

พฒนา การทดสอบ และการนาไปใช ตามลาดบไดอยางเปน

ขนตอน โดยอาจเรยกวาตวแบบเชงลาดบกาวหนา

(incremental model)

เปนระเบยบวธในการพฒนาระบบทใช

กนโดยทวไป สามารถประเมนคาใชจาย

ไดโดยงาย และนยมใชในการพฒนา

ระบบทมขอบเขตใหญโดยทวไป

อยางไรกตาม การทางานทงหมดตองม

การทาซาหากขอกาหนดในการพฒนา

ระบบมการเปลยนแปลงมาก

ตวแบบเกลยว (Spiral model)

ตวแบบในการพฒนาทแบงระบบออกเปนระบบยอยๆ และม

การทาซาเปนวนรอบจาก การวเคราะหความตองการ

(requirements analysis) จนถง การดาเนนการ (operation)

ในแตละระบบยอย

เปนตวแบบการพฒนาทยอมใหมการขยายระบบทถกพฒนา

ได

สามารถลดระยะเวลาในการพฒนา

ตงแตระบบยอยแรกถกดาเนนการ แต

ละระบบยอยไดรบการตรวจรบรองโดย

ผใช ทาใหตวแบบเกลยวสามารถ

ดาเนนการพฒนาตามขนตอนตอไป

ตามวนรอบได

ตวแบบตนแบบ หรอแบบโปรโตไทป (Prototyping model)

ตวแบบการพฒนาระบบทสรางระบบตนแบบหรอโปรโตไทป

(prototypes) จากกระบวนการในการพฒนาระบบขนตอน

แรกๆ แบบเดยวกบตวแบบนาตกเพอใหไดระบบตนแบบ

จากนนนาไปใหผใชทดลองใช และหากผใชสามารถยอมรบ

ได กจะนาตนแบบทไดไปใชงานจรงทาใหไดระบบเรวกวา

แบบนาตกและแบบเกลยว

เปนตวแบบทสามารถใชลดความเขาใจ

ผดในการพฒนาระบบทอาจเกดขน

ระหวางผพฒนาระบบกบผใชระบบ ซง

อาจเกดขนในชวงเรมตนของการพฒนา

ระบบลงได อนอาจสงผลกระทบในการ

สรางความเขาใจของผใชระบบทมตอ

ระบบ

อยางไรกตามหากมการสรางโปรโตไทป

ขนซาๆ อาจสงผลตอการบรหารจดการ

คาใชจายได

Page 27: It Passport Management v1 2

เตรยมความพรอมการสอบมาตรฐานวชาชพไอท IT Passport: MANAGEMENT หนาท 22

อางอง

ขอควรระวงเกยวกบตวแบบนาตก (Precautions about the waterfall model)

ดวยการพฒนาระบบตามตวแบบนาตกไมสามารถดาเนนการตามกระบวนการแตละขนตอนแบบพรอมกนหรอแบบ

คขนานได ตองทาทละขนตอน

หากตองการลดระยะเวลาการทางานในแตละกระบวนการลงสามารถทาไดดวยการทางานแบบคขนาน (parallel)

ภายในแตละกระบวนการเอง อยางไรกตามการทางานในลกษณะนตองการจานวนคนและเวลาเพอการทางานแบบ

คขนาน (parallel work) ทเพมขน รวมถงคาใชจายมแนวโนมทจะเพมมากขนหรอสงกวาการทางานแบบปกตหรอไมม

การทางานแบบคขนาน

RAD: Rapid Application Development (การพฒนาแอพพลเคชนแบบรวดเรว)

RAD เปนระเบยบวธในการพฒนาระบบประเภทหนงทแบงระบบออกเปนระบบยอย แลวทาการพฒนาแตละระบบ

ยอยโดยเรมจากระบบยอยทมความสาคญสงสดกอน (highest priority) ตามลาดบ โดยมเปาหมายเพอสามารถ

พฒนาระบบดวยระยะเวลาอนสน และคาใชจายตา โดยอาศยเครองมอการพฒนาซอฟตแวรทมความซบซอน

RAD เปนระเบยบวธทนยมใชในตวแบบการสรางตนแบบ (Demo version)

วศวกรรมยอนกลบ (Reverse engineering)

วศวกรรมยอนกลบ เปนเทคนคในการสรางซอฟตแวรขนใหมจากซอฟตแวรเดม โดยการแตกซอฟตแวรเดมทมอยแลว

(breaking down) ออกเปนสวนยอยๆ และทาการวเคราะหซอฟตแวรเหลานน นอกจากนยงเปนเทคนคทอาจรวมถง

การศกษาความสมพนธระหวางแตละโมดล และทาการวเคราะหคณสมบตพนฐานของแตละระบบ ซงเปน

กระบวนการพฒนาทนามาใชเพอรกษาความเขากนไดของซอฟตแวรทมอยเดม

Page 28: It Passport Management v1 2

เตรยม

มความพรอมกา

การกาหนดควา

การออกแ

กา

ตวแบบนาตก

ารสอบมาตรฐา

ามตองการ

แบบสถาปตยกร

รออกแบบสถา

กา

ก (W

านวชาชพไอท I

(Require

รรมของระบบ

าปตยกรรมของ

ารออกแบบราย

การพฒน

Waterfall

IT Passport: M

ements

(Systems arc

ซอฟตแวร (So

ยละเอยดของซอ

นา (Developm

การทดสอบ

การด

MANAGEMEN

chitecture

oftware archite

อฟตแวร (Softw

ment) /การโป

(Testing)

ดาเนนการ

NT

ecture

ware detailed

รแกรม (Progr

(Operation

d

ramming)

n)/ การบ

หนาท 23

บารงรกษา

Page 29: It Passport Management v1 2

เตรยม

3 กรอ

ศพทเท

พฒนา

รายละ

(scop

respo

ตามม

อางอง

SLCP

SLCP

ในประ

มาตรฐ

ในเดอ

JCF20

SLCP

มความพรอมกา

อบการทางาน

กรอบการท

ทคนคตางๆ ท

า การดาเนนกา

ดวยกรอบก

ะเอยดการทาธ

pe of busin

onsibilities) ทา

P: Software Li

P เปนกรอบการ

ะเทศญปน มก

ฐานสากล ทปร

อนกนยายน 20

007 (Common

P-JCF: SLCP-J

ารสอบมาตรฐา

นรวมกน (Com

ทางานรวมกนเป

ทตองใชในการท

าร และการบาร

การทางานรวม

รกรรมของระบ

ness) เนอหา

าใหทงสองฝาย

fe Cycle Proc

รทางานทวไป เพ

การกาหนด SL

ระกอบดวยคณ

007 เนอหาขอ

n Frame 2007

Japan commo

านวชาชพไอท I

mmon frame)

ปนกรอบมาตรฐ

ทางานรวมกนเ

รงรกษา

กน ทาใหผพ

บโดยชดแจง อ

ในการทางาน

ยมความเขาใจท

cess

พอเปนศนยกล

CP - JCF98

ณสมบตตางๆ ขอ

อง SLCP - J

7)

on frame

IT Passport: M

ฐาน

เพอการพฒนาร

พฒนาระบบ

อาทเชน บทบา

(work con

ทถกตองตรงกน

ลางในการพฒน

(Common 98

องการทาธรกจ

JCF98 ไดรบก

MANAGEMEN

ทกาหนดขน

ระบบซอฟตแว

(system v

าททรบผดชอบ

ntent) และ

น ปองกนการเก

นาธรกรรมทางซ

8 Frame) ทอ

จและอตสาหกร

การทบทวนและ

NT

นเพอความเขาใ

ร อนประกอบ

vendor) และ

(respective

ขอบเขตความ

กดความเขาใจ

ซอฟตแวรและก

างองจากมาตร

รรมซอฟตแวรข

ะขยายขอบเขต

จเนอหาและภา

บดวย การวาง

ะผใชระบบสาม

roles) ขอบเข

รบผดชอบ (s

ผด และปญห

การพฒนาซอฟ

รฐาน ISO / IE

องประเทศญป

ต และเผยแพร

หนาท 24

าษารวมทง

งแผน การ

มารถเขาใจ

ตของธรกจ

scope of

าทอาจเกด

ฟตแวร

EC ซงเปน

ปน

ร SLCP -

Page 30: It Passport Management v1 2

เตรยมความพรอมการสอบมาตรฐานวชาชพไอท IT Passport: MANAGEMENT หนาท 25

แบบทดสอบ บทท 4

4-1 เมอแผนกระบบสารสนเทศดาเนนงานในขนตอนของการกาหนดความตองการของระบบ การออกแบบระบบ การ

โปรแกรม และการทดสอบ ซงเปนขนตอนในการพฒนาซอฟตแวร ขอใดตอไปนมความจาเปนตองพดคยสอสารกบ

แผนกผใชระบบ

a) การกาหนดความตองการ (Requirements definition)

b) การออกแบบระบบ (System design)

c) การโปรแกรม (Programming)

d) การทดสอบในแตละยนต (Unit test)

4-2 เมอมการประมาณการขนาดของการพฒนาซอฟตแวร ขอใดตอไปนเปนสวนประกอบทเกยวของซงตองไดรบการ

พจารณา

a) ทกษะของนกพฒนา (Developer’s skills)

b) องคกรททาหนาทพฒนา (Development organization)

c) จานวนของหนาจอ (Number of screens)

d) ลาดบขนตอนในการดาเนนการ (Schedule)

4-3 ขอใดตอไปนแสดงสวนตางๆ ของแตละเฟสในการพฒนาซอฟตแวรเพอการนาระบบไปใชงาน

a) ออกแบบระบบ (System design) ทดสอบ (testing) การโปรแกรม (programming)

b) ออกแบบระบบ (System design) การโปรแกรม (programming) การทดสอบ (testing)

c) การทดสอบ (Testing) ออกแบบระบบ (system design) การโปรแกรม (programming)

d) การโปรแกรม (Programming) ออกแบบระบบ (system design) การทดสอบ (testing)

4-4 ขอใดตอไปนเปนตวแบบหรอโมเดลในการพฒนาซอฟตแวรทประกอบดวย การกาหนดความตองการของระบบ

(requirements definition) ออกแบบระบบ (system design) การโปรแกรม (programming) การทดสอบ (testing)

ตามลาดบ และมการตรวจสอบอยางระมดระวงเพราะไมสามารถยอนกลบไปยงเฟสหรอขนตอนกอนหนา หลงจากแต

ละเฟสดาเนนการเสรจสน

a) RAD (การพฒนาแอพพลเคชนแบบรวดเรว Rapid Application Development)

b) โมเดลนาตก (Waterfall model)

c) โมเดลกนหอย (Spiral model)

d) โมเดลตนแบบ หรอโปรโตไทป (Prototyping model)

Page 31: It Passport Management v1 2

เตรยมความพรอมการสอบมาตรฐานวชาชพไอท IT Passport: MANAGEMENT หนาท 26

เฉลย แบบทดสอบ บทท 4

4-1 คาตอบ a

คาอธบาย

การนยามหรอการกาหนดความตองการจาเปนตองไดรบจากแผนกผใช ซงเปนสงจาเปนตองไดรบการตรวจสอบและ

วเคราะหความตองการของแผนกผใชระบบ และตองมการกาหนดหากความตองการเหลานนตองมอยในระบบท

ตองการเพอการพฒนาจากมมมองทงของคาใชจายและทางดานเทคนค

4-2 คาตอบ c

คาอธบาย

วธการกาหนดจดหนาท (FP: Function Point) เปนวธเพอใชในการประมาณการขอบเขตหรอขนาดของการพฒนา

ซอฟตแวร โดยพจารณาจากระดบของความยากดวยการนบจานวนหนาจอเพอการอนพท เอาทพท จานวนของการใช

ไฟล และฟงกชนหรอหนาทความสามารถในการทางานของระบบทตองทาการพฒนา และแปลงสงตางๆ เหลานใหเปน

มลคาเพอทาการคานวณชวโมงการทางาน และคาใชจายในการพฒนา

วธการขนตอนโปรแกรม (program step method) นามาใชเพอการประมาณการจานวนของขนตอนการโปรแกรม (นบ

บรรทด)ของระบบทงหมด โดยอางองจากผลลพทกอนหนา

4-3 คาตอบ b

คาอธบาย

การพฒนาซอฟตแวรถกนาไปใชในรปแบบของ การออกแบบระบบ (system design) การโปรแกรม (programming)

และการทดสอบ (testing)

4-4 คาตอบ b

คาอธบาย

โมเดลนาตกเปนโมเดลเพอการพฒนาซอฟตแวรดวยการใหความสาคญในลาดบของแตละเฟสในการพฒนาซอฟตแวร

โดยไมมการยอนกลบไปยงเฟสในการพฒนากอนหนา มการตรวจสอบอยางระมดระวงในแตละเฟสเมอดาเนนการใน

เฟสนนๆ เสรจสน เพอหลกเลยงการยอมกลบไปยงเฟสกอนหนา

Page 32: It Passport Management v1 2

เตรยมความพรอมการสอบมาตรฐานวชาชพไอท IT Passport: MANAGEMENT หนาท 27

บทท

5 การจดการโครงการ (Project

management) บทท 5 อธบายกระบวนการในการบรหารจดการโครงการ

และเทคนคในการบรหารจดการขอบเขตของโครงการ

5-1 การจดการโครงการ (Project management)

5-2 แบบทดสอบ บทท 5

Page 33: It Passport Management v1 2

เตรยมความพรอมการสอบมาตรฐานวชาชพไอท IT Passport: MANAGEMENT หนาท 28

5-1 การบรหารจดการโครงการ (Project management)

5-1-1 การบรหารจดการโครงการ (Project management)

ในการดาเนนการกจกรรมองคกรทหลากหลาย เชน การพฒนาระบบสารสนเทศและงานบรการของระบบ

สารสนเทศใหมๆ เปนสงจาเปนทองคกรจาเปนตองมการวางแผนดาเนนการ ดวยจตสานกทคานงถงผลประโยชนของ

องคกร โดยการแบงปนระบบทพฒนาขนใหสามารถใชงานรวมกนไดทงองคกร

โดยทวไป การบรหารจดการโครงการจะมประสทธภาพในการดาเนนการวางแผนดวยการรวมองคประกอบ

ตางๆ ของโครงการ และดาเนนการโครงการในรปแบบองคกร ในขณะทมการบรหารจดการดานตางๆ อยางมโครงสราง

เชน ความคบหนาของโครงการ คาใชจาย คณภาพ และสมาชก

1 โครงการ (Project)

โครงการ เปนโครงสรางการดาเนนงานชนคราว เพอทากจกรรมและเพอวตถประสงคเฉพาะทางบางอยาง ใน

ขอบเขตของเวลาทกาหนด

ลกษณะสาคญของโครงการมรายละเอยดดงน

•มการกาหนดวตถประสงคทชดเจนกอนเรมตนดาเนนการตามโครงการ

•ชดของกจกรรมตางๆ เปนการดาเนนการเพอใหบรรลวตถประสงค

•กจกรรมตางๆ ทกาหนดดาเนนการโดยกลมการทางานชวคราว

•โครงการประกอบดวยคนทมความรความเชยวชาญจากสาขาตางๆ

•การดาเนนงาน จะทางานทไมใชงานประจา และไมใชงานททาซาๆ

•กจกรรมจะดาเนนการภายใตการใชทรพยากรทกาหนด

•โครงการจะถกยบหรอเลกหลงจากบรรลวตถประสงคแลว

การทาโครงการมวตถประสงคเพอการดาเนนการงานทไมใชงานประจา แทนทจะเปนงานงายๆ และเปนงานประจา

ตวอยางเชน การพฒนาโครงระบบเทคโนโลยสารสนเทศขององคกรขนใหม

เพอใหบรรลวตถประสงคดงกลาว จงเปนเรองสาคญทจะตองบรหารจดการโครงการโดยใชการกาหนดการ

บรหารจดการทรพยากรตางๆ (บคคล วสดอปกรณ เงน และ ขอมลสารสนเทศ)

Page 34: It Passport Management v1 2

เตรยมความพรอมการสอบมาตรฐานวชาชพไอท IT Passport: MANAGEMENT หนาท 29

2 การจดการโครงการ (Project management)

การจดการโครงการ คอเทคนคในการบรหารจดการ เพออานวยความสะดวกในทกกระบวนการของโครงการ

ทถกกาหนดในองคกรตงแตเรมตน จนเสรจสนโครงการ

กระบวนการโดยทวไปสาหรบโครงการมรายละเอยดดงน

• การเรมตนโครงการและเรมตนการวางแผนโครงการ และการวางแผนกจกรรมในการดาเนนงาน

• การดาเนนการและการตรวจสอบ ดาเนนการโครงการและตรวจสอบกาหนดการในการทางาน ) work

schedule (คาใชจาย ) costs (และมคณภาพ ) quality(

• การปดโครงการและการประเมนผล การปดโครงการเปนวตถประสงคหนงทแสดงถงความสาเรจ และการ

ประเมนผลประสทธภาพการทางาน และการสงมอบผลตภณฑ )ผลต ภณฑเสรจสน (

อางอง

การจดการโครงการ (Project organization)

โปรดดท "บทท 1-1-1 การบรหารจดการและการจดการ

(1) การเรมตนโครงการ และการวางแผนโครงการ (Project initiation and planning)

ผจดการโครงการ มบทบาทเปนศนยกลางในการเรมตนโครงการ โดยปกตโครงการจะเรมตนขนหลงจาก

ลกคา (ผวาจาง) รองขอใหการพฒนาระบบรบรองเอกสารทอธบายโครงรางของโครงการ ณ จดน การประชมสรป ใน

ดานตางๆ โดยสมาชกโครงการ เพอสรปงานดานตางๆ เชน กรอบการทางาน (framework) และจดสาคญของโครงการ

(key points of the project) กาหนดการดาเนนงาน (management method) และวธการในการบรหารจดการ

(management method)

หลงจากนน จะทาการกาหนดรายละเอยดชองโครงการ และทาการเปรยบเทยบแผนของโครงการ (project plan)

(2) การดาเนนการโครงการและการตรวจสอบ (Project execution and monitoring)

หลงจากการวางแผนโครงการเสรจสน กจะเขาสเฟสของการดาเนนการโครงการและเรมตนทางาน ผจดการ

โครงการจะตองมนใจในระหวางการดาเนนการโครงการ โดยการสอสารกบสมาชกของโครงการและลกคา และทาการ

เฝาตดตามถงประสทธภาพของโครงการ ประกอบดวยความคบหนาของโครงการ คาใชจาย และคณภาพของโครงการ

ผจดการโครงการ จาเปนตองทาการปรบแตงการดาเนนการโครงการเพอใหบรรลตามวตถประสงคโครงการ

Page 35: It Passport Management v1 2

เตรยมความพรอมการสอบมาตรฐานวชาชพไอท IT Passport: MANAGEMENT หนาท 30

(3) การปดโครงการ และการประเมนผลโครงการ (Project closing and evaluation)

หลงจากพฒนาระบบทตองการเสรจสน กจะทาการปดโครงการ และทาการยบเลกโครงการ เมอลกคาตรวจ

รบระบบ กจะทาการจดเตรยม รายงานการเสรจสนโครงการ (project completion report)

รายงานการเสรจสนโครงการ ประกอบดวย การประเมนประสทธภาพ () ของทกงาน เชน การประเมน

คาใชจายจรง (actual cost) การประเมนความคบหนาของโครงการ (progress) และรายการแสดงการสงมอบโครงการ

ทเสรจสน (list of the final deliverables) หรอผลตภณฑเสรจสน (finished product)

การประเมนผลประกอบดวยขอมลสารสนเทศ ทเปนประโยชนสาหรบโครงการถดไป เชน ความแปรปรวน

ระหวางแผนกบประสทธภาพในการดาเนนการจรง ความเปลยนแปลงทเกดขนกบสาเหตของความเปลยนแปลง และ

ความเสยงทเกดขนกบการรบมอความเสยงเหลานน

อางอง

ไมลสโตน (Milestone)

ไมลสโตน เปนคาทใชในการบรหารจดการโครงการ เพอแสดงจดสาคญในกาหนดการทางาน เชน วนในการทาการ

ทดสอบรวม (integration testing date) หรอ วนทลกคาทาการทบทวนโครงการ (customer review date)

ผจดการโครงการ (Project manager)

ผจดการโครงการ คอบคคลททาหนาทบรหารจดการ และกากบดแลโครงการ หรอไดรบการรบรองในการทาหนาท

บรหารจดการโครงการ ในกรณของอดตผจดการโครงการ ทเคยบรหารจดการสมาชกโครงการ การบรหารจดการ

กาหนดการดาเนนงานโครงการ และทาหนาทตดสนใจในกระบวนการดาเนนการของโครงการ

สมาชกโครงการ (Project member)

สมาชกโครงการ หมายถงบคคลผทเปนสมาชกในการดาเนนการโครงการ

ผมสวนเกยวของ (Stakeholder)

ในบรบทของการบรหารจดการโครงการ ผมสวนเกยวของกบโครงการหมายถง บคคลใดๆ ทไดรบผบกระทบ

จากโครงการ หรอบคคลผมสวนไดสวนเสยกบความสาเรจหรอความลมเหลวของโครงการ

ผมสวนเกยวของกบโครงการ หรอผมสวนไดเสยกบโครงการ (Project stakeholders) ประกอบดวย ลกคา

โครงการ (project client) ผจดการโครงการ (project manager) สมาชกโครงการ (project manager) และผใช

(users) จงเปนสงจาเปนอยางยงทจะตองบรหารจดการผมสวนไดเสยเหลานอยางเหมาะสม

Page 36: It Passport Management v1 2

เตรยมความพรอมการสอบมาตรฐานวชาชพไอท IT Passport: MANAGEMENT หนาท 31

5-1-2 การจดการขอบเขตของโครงการ (Project scope management)

การจดการขอบเขตของโครงการ เปนเทคนคในการบรหารจดการโครงการในการวเคราะห การสงมอบ

โครงการและขอบเขตงานทตองการในขนสดทาย และการบรหารจดการความสมพนธระหวางการสงมอบกบขอบเขต

การทางาน

องคความรในการบรหารจดการ (Project Management Body of Knowledge (PMBOK)) เปน

มาตรฐานสากลทใชเปนแนวทางการจดการสาหรบผจดการโครงการ เพอการดาเนนการโครงการดวยการบรณาการสง

ตางๆ ดวยเทคนดในการบรหารจดการขอบเขตของโครงการ (project scope management techniques)

PMBOK ใหความสาคญกบขอบเขตองคความร 9 ประการดงน

ขอบเขต (Scope) กาหนดการสงมอบ (deliverables) และขอบเขตการทางาน (work scope)

เวลา (Time) การประสานงานกระบวนการการทางานและกาหนดเวลาในการทางาน

คาใชจาย (Cost) ตรวจสอบงบประมาณ

คณภาพ (Quality) กาหนดเปาหมายทางคณภาพและการตรวจสอบคณภาพ

ทรพยากรมนษย (Human

resources)

จดซอจดจางและฝกอบรมสมาชกของโครงการ

การสอสาร (Communication)

เพอความเขาใจทตรงกนของสมาขกโครงการ และเพอการใชขอมลรวมกน

ระหวางสมาชกในโครงการและทมงาน

ความเสยง (Risk)

การคาดการณความเสยงและกาหนดมาตรการเพอกาหนดความเสยง และ

หลกเลยงความเสยงเหลานน

จดซอจดจาง (Procurement) เลอกทรพยากรทจาเปน กาหนดปญหา และทาขอตกลง

บรณาการ (Integration) การบรณาการองคความรตางๆ และการบรหารจดการโครงการโดยรวม

ลกษณะทสาคญของ PMBOK คอการรกษาสมดลโดยรวมของขอบเขตองคความรเหลาน เพอสามารถ

ตอบสนองการบรหารจดการโครงการไดดวยความยดหยน แมวาจะมความเปลยนแปลงทเกดขนอยางมนยสาคญใน

การสงมอบโครงการ หรอขอบเขตการดาเนนการโครงการกตาม

Page 37: It Passport Management v1 2

เตรยมความพรอมการสอบมาตรฐานวชาชพไอท IT Passport: MANAGEMENT หนาท 32

1 ขอบเขต (Scope)

ชอบเขต หมายถงการสงมอบสดทายของโครงการ และขอบเขตการทางานทตองการเพอผลตการสงมอบโครงการ

การกาหนดขอบเขตโดยใช โครงสรางการจดสรรการทางาน (WBS: Work Breakdown Structure)

●โครงสรางการทางานแบบแยกสวน (WBS: Work Breakdown Structure)

WBS เปนแผนภมแสดงขอบเขตงานยอยของโครงการทลงในรายละเอยดแตละรายการ และการจดการแตละรายการ

แบบลาดบชน

ขนตอนในการจดเตรยม WBS มแนวทางการดาเนนการดงน

•กาหนดการสงมอบของแตละโครงการ

•กาหนดขอบเขตการทางานทจาเปนเพอใหบรรลการสงมอบ

•แบงขอบเขตการทางานออกเปนสวนๆ และกาหนดการทางานในแตละขอบเขต

อางอง

PMBOK: Project Management Body of Knowledge

องคความรในการบรหารจดการโครงการ ซงเปนกรอบมาตรฐานในการทางาน การบรหารจดการขอบเขต

โครงการ โดยพจารณาจากองคความรทสนบสนนโดย สถาบนการบรหารจดการโครงการแบบสหรฐฯ (U.S.-based

Project Management Institute (PMI))

WBS: Work Breakdown Structure โครงสรางการทางานแบบแยกสวน

OBS: Organization Breakdown Structure โครงสรางการจดการองคกรแบบแยกสวน

เปนแผนภมแสดงการแยกสวนการจดการสมาชกโครงการออกเปนสวนๆ และจดการโครงสรางเหลานนแบบ

โครงสรางลาดบชน (hierarchical structure)

CBS: Cost Breakdown Structure โครงสรางคาใชจายแบบแยกสวน

เปนแผนภมแยกสวนคาใชจายของโครงการออกเปนสวนๆ และบรหารจดการในแบบโครงสรางลาดบชน

Page 38: It Passport Management v1 2

เตรยม

โครงก

ตองทา

การปร

2 เวล

จาเปน

จากวน

โครงก

มความพรอมกา

ในการจดเต

การ หรอ PMBO

นอกจากน

าการทบทวนขอ

รบปรงการเปลย

า (Time)

การกาหนด

นในการดาเนนโ

นในการสงมอบ

แผนการดา

การทชดเจน วน

ารสอบมาตรฐา

ตรยม WBS ซง

OK

หากมสงทอยน

อบเขตการดาเน

ยนแปลงใหเปน

ดเนอหาในการท

โครงการ การป

บงานตามแผน

าเนนการโครงก

นทโครงการสาเร

านวชาชพไอท I

งจะกลายเปนพ

นอกเหนอหรอ พ

นนงาน เพอมน

นปจจบนเสมอ

ทางานดวย WB

ประมาณการจา

เพอประโยชนใ

การ ถกกาหนดข

รจลลวง และก

IT Passport: M

พนฐานในการท

พบขอบกพรอง

นใจไดวามการป

BS ถกนามาใช

านวนวนนามาใ

ในการบรหารจ

ขนจากการคาน

ารมอบหมายง

MANAGEMEN

างานตางๆ ภา

งใดๆ ใน WBS

ปรบปรงกระบว

ชเปนพนฐานใน

ใชเพอแบงกาหน

ดการพฒนากา

นวณวนในการด

านในการทางา

NT

ยใตองคความร

หรอในขณะกา

วนการในการดา

นการประเมนปร

นดการทางานอ

ารของโครงการ

ดาเนนการ การ

านใหแตละบคค

รในการบรหาร

ารดาเนนการโค

าเนนงานอยเส

ระมาณการจาน

ออกเปนสวนๆ

รยนยนพฒนาก

คล

หนาท 33

จดการ

ครงการ

มอ และม

นวนวนท

โดยอางอง

การ

Page 39: It Passport Management v1 2

เตรยม

ในการ

ลลวงแ

หรอสา

ตวอย

จากแผ

ระยะเ

จานวน

มความพรอมกา

• แ

T

• แ

เนองจากม

รทางานแตสวน

จากตวอยา

แลว

ามารถกลาวได

ยาง

ผนภาพลกศรต

เวลาลง 3 วน ด

นวนรวมทตองก

งาน A (2 ว

งาน B (2 ว

ตองการจา

วน (days)

ารสอบมาตรฐา

แผนภาพลกศร

Techniqueหรอ

แผนขนตอนการ

แผนภมแกนต )

การทางานทหล

นงาน

างแผนภาพลกศ

ดวา งาน E สาม

ตอไปน เปนการ

ดงภาพ

การสามารถคา

วน) + งาน C (

วน) + งาน D (3

นวนวน 7 วน น

+ งาน Work E

านวชาชพไอท I

)Arrow diagra

อเทคนดเพอการ

รดาเนนโครงกา

Gantt chart น

ลากหลายในแต

ศรดงตอไปน งา

มารถดาเนนงาน

รคานวณ จานว

านวณไดดงน (ก

(5 วน) = 7 วน

3 วน) = 5 วน

นบตงแตทงงาน

E (2 วน) = 9 ว

IT Passport: M

ams และ เพรท )

รประเมนและท

าร

นามาใชเพอแสด

ตละโครงการ จ

าน E สามารถเ

นไดเจดวนหลง

วนวนทงหมดทต

กอนการทางาน

น C และงาน D

MANAGEMEN

(ท PERT: Prog

(ทบทว นโปรแก

ดงชวงเวลาในก

จงจาเปนตองม

เรมตนดาเนนงา

จากเรมตนการ

ตองการในการ

น C 1 ถกลดลง

D สาเรจลลวง ด

NT

gram Evaluati

กรม เปนแผนภม

การดาเนนงานต

การประมาณก

านไดหลงจาก

รทางาน

ดาเนนโครงกา

ง 3 วน)

ดงนนจานวนวน

on and Revie

มทใชเพอเปรย

ตามแผนทวางไ

การจานวนวนท

งาน C และ D

ร หากงาน C ส

นรวมทตองการ

หนาท 34

ew

บเทยบ

(ไว

ตองการ

สาเรจ

สามารถลด

รคอ 7 วน

Page 40: It Passport Management v1 2

เตรยมความพรอมการสอบมาตรฐานวชาชพไอท IT Passport: MANAGEMENT หนาท 35

หากงาน C ลดระยะเวลาลง 3 วน จานวนวนทตองการมากทสดคอ 5 วน นบจากงาน C และงาน D เสรจสน

ดงนน จานวนวนทตองการทงหมดคอ 5 วน + งาน Work E (2 วน) = 7 วน

อางอง

แผนภาพลกศร (Arrow Diagram) แผนภมเพรท (PERT chart) แผนภมแกนต (Gantt chart)

โปรดดท "บทท 1-1-2 OR (Operations Research) หรอ IE (Industrial Engineering)

3 คาใชจาย (Cost)

การกาหนดเนอหาในการทางานโดยใช WBS ในการประเมนจานวนคาใชจายโดยประมาณทตองการ ในการ

ประมาณการคาใชจายถกใชเพอเปนพนฐานในการกาหนดงบประมาณและการบรหารจดการงบประมาณ และใช

ระบบการบรหารจดการมลคาทไดรบ EVMS (Earned Value Management System) เพอการบรหารจดการคาใชจาย

●ระบบการบรหารจดการมลคาทไดรบ EVMS (Earned Value Management System)

EVMS เปนเทคนคการประเมนเชงปรมาณในความคบหนาหรอพฒนาการของโครงการ โดยการเปรยบเทยบ

กบงบประมาณและกาหนดการในการทางาน

EVMS นามาใชเพอการจดเตรยมแผนคาใชจาย โดยอางองจากประมาณการชวโมงการทางาน จากการแยก

สวนงานโดย WBS และการสอบวดคาใชจายและกาหนดการดาเนนงานทหลากหลาย

ผลการสอบวดเกดจากการวเคราะหการคาดการณความลาชาในการทางาน และงบประมาณทบานปลาย

และการปรบเปลยนกาหนดการในการทางานและการปรบเปลยนงบประมาณ

4 คณภาพ (Quality)

การรกษาคณภาพ และการปรบปรงคณภาพ ถกกาหนดและบรหารจดการ คณภาพเปาหมายทตองการ เพอ

การสงมอบ โดยพจารณาจากการกาหนดการสงมอบโครงการโดย WBS

การทบทวนและการสรปผลรายการตอไปน ใน แผนการบรหารจดการคณภาพ (quality management plan)

เปาหมาย การรกษาคณภาพ (quality maintenance) และแผนการปรบปรง (improvement plan) เทคนคการ

ตรวจสอบคณภาพ (quality inspection technique) แผนการทบทวน (review plan) และวธการทดสอบ (testing

method)

Page 41: It Passport Management v1 2

เตรยมความพรอมการสอบมาตรฐานวชาชพไอท IT Passport: MANAGEMENT หนาท 36

5 ทรพยากรมนษย (Human resources)

การวาจางสมาชกของโครงการพจารณาจาก การกาหนดการสงมอบโครงการโดย WBS รวมทงขอบเขตการ

ทางาน เวลา คาใชจาย และคณภาพของโครงการ โครงสรางของทมงานโครงการและการฝกอบรม เปนไปตาม

กาหนดการสงมอบและขอบเขตการทางาน ความสาเรจของโครงการขนอยกบกาลงคน (manpower) และการทางาน

เปนทม (teamwork)

เพอประสทธภาพในการใชงานสมาชกทกคนในโครงการ จงมความจาเปนทจะตองจดเตรยมสภาพแวดลอม

ในการทางานทเหมาะสม และกาหนดใหสมาชกโครงการทเหมาะสมใหทางานในตาแหนงหนาททเหมาะสม

• คนตอชวโมง (Person-hours)

คนตอชวโมง แสดงใหเหนถงปรมาณของแรงงานทตองการเพอกจกรรมตางๆ เชน การพฒนาระบบ

โดยปกต คนตอชวโมง ระบในแบบ หนวยคนตอเดอน

• คนตอเดอน (Person-months)

คนตอเดอนเทากบจานวนปรมาณงานททาโดยคนหนงคนในแตละเดอน

ตวอยาง

งานทตองใชคนหนงคนทาในเวลาสามเดอนจงเสรจสนลลวง หมายถงสามารถใชคนสามคนทางานใหเสรจสนในหนง

เดอน

ตวอยางงานทตองใชคนสองคนในการทางานสามเดอน หมายถงสามารถใชคนหกคนในการทางานในหนงเดอน

อางอง

EVMS (Earned Value Management System) ระบบบรหารจดการมลคาทไดรบ

6 การสอสาร (Communication)

เปนเรองจาอยางมากทจะตองมการบรหารจดการการสอสาร เพอสามารถแบงปนขอมลสารสนเทศตางๆ และ

สรางความเขาใจอนดรวมกน ระหวางสมาชกททางานในโครงการและ ผจดการโครงการ อเมลนบเปนการสอสาร

ประเภทหนง แตวธการสอสารอนๆ กสามารถนามาใชเพอการแบงปนขอมลสารสนเทศในโครงการไดเชนเดยวกน เชน

การจดเตรยมลสตรายการเมล (mailing lists) และการใชกรปแวร (groupware) เปนตน

นอกจากน การประชมโดยปกตกนบเปนการสงเสรมการสรางความเขาใจทถกตองตรงกนระหวาง สมาชก

โครงการ การแบงปนขอมล และรายงานความคบหนาโครงการ ไดเชนเดยวกน

Page 42: It Passport Management v1 2

เตรยมความพรอมการสอบมาตรฐานวชาชพไอท IT Passport: MANAGEMENT หนาท 37

7 ความเสยง (Risk)

การสงมอบงานและการกาหนดขอบเขตการทางานโดย WBS ถกนามาใชเปนพนฐานกอนการกาหนดสถานท

ทเปนไปไดและประเภทของความเสยงทอาจเกดขน รวมทงการกาหนดขอบเขตของความสญเสยและระดบของ

ผลกระทบทอาจไดรบจากความเสยงเหลานน

การกาหนดความเสยงทอาจเกดขน ตองไดรบการจดอนดบความเสยง โดยเรมจากอตราความเสยงทอาจ

เกดขนสงสด และผลกระทบจากความสญเสยทมากทสด เพอสามาถกาหนดลาดบความสาคญของความเสยงและ

มาตรการในการรบมอกบความเสยงเหลานน นอกจากน ยงเปนสวนหนงของกระบวนการเพอการรบมอกบความเสยงท

อาจเกดขนเปนการลวงหนา จากความเสยงทกาหนดไว หากความเสยงเหลานนเกดขนจรง กจะสามารถดาเนนการ

ตามขอกาหนดทไดวางแผนไวจากการวเคราะหความเสยงและมาตรการในการรบมอความเสยงเหลานน

นอกจากนยงจาเปนตองมการจดเตรยมแผนการรบมอความเสยงตามทกฎหมายกาหนด จากความเสยง

ตางๆ ทกาหนดในสญญา

8 การจดซอจดจาง (Procurement)

ดวยการจดซอจดจางทางดานเทคโนโลยและการบรการตางๆ จากแหลงภายนอกเพอนามาใชในโครงการเปน

สงจาเปน การสงมอบและการกาหนดขอบเขตของงานโดย WBS ถกนามาใชเปนพนฐานในการตรวจสอบเทคโนโลย

และการบรการตางๆ ทจาเปนตองทาการจดซอจดจางจากภายนอก โดยการคดเลอกจากผจาหนายหรอซพพลายเออร

ทเหมาะสม

ในกระบวนการนอาจเรยกวา การเขารวมประกวดราคา (solicitation) หรอการประกวดราคา โดยจะคดเลอก

ซพพลายเออรทเหมาะสมผานกระบวนประมล หรอการเสนอราคา หรอการเลอกแบบเฉพาะเจาะจง

ขนตอนการทางานในกระบวนการสงซอ และการทาสญญาเพอไดรบการตรวจสอบ จะไดรบการบรหาร

จดการตามลกษณะทเหมาะสม

9 การบรณาการ (Integration)

ขอบเขตการทางานทกขอบเขต ตองไดรบการบรหารจดการใหบรรลความรวมมอในการดาเนนโครงการอยาง

กวางขวาง นโยบายและแผนโดยรวมในการดาเนนโครงการ และการเปลยนแปลงใดๆ ทเกดขนระหวางดาเนนโครงการ

ตองมการบรณาการการดาเนนงานรวมกน

ในบางกรณ การพฒนาเทคโนโลยทมประสทธภาพหรอเทคโนโลยใหม ในระหวางการดาเนนการโครงการ

ระยะยาว จาเปนตองมความยดหยนทจะสามารถปรบเปลยนการดาเนนงานใหเหมาะสมได

ดวยเหตน การพฒนาสงใหมๆ เชน ความลาชาในขนตอนการดาเนนการหลก การขยายวนในการสงมอบงาน

หรอโครงการ และคาใชจายทเพมขน ตองมการปรกษาหารอกนระหวางผรวมโครงการหรอผมสวนเกยวของ ในระยะสน

Page 43: It Passport Management v1 2

เตรยมความพรอมการสอบมาตรฐานวชาชพไอท IT Passport: MANAGEMENT หนาท 38

โครงการโดยรวมตองไดรบการบรหารจดการอยางเหมาะสมตามลกษณะของแตละโครงการเพอใหทนตอความตองการ

ในการสงมอบโครงการ

แบบทดสอบ บทท 5

5-1 เมอลดจานวนวนในการทางานของกจกรรม C ลงหนงวน และกจกรรม B ลดลงสามวน จากแผนภาพลกศรตอไปน

สามารถลดจานวนวนทงหมดลงเปนจานวนวนเทาใด

a) 1 b) 2 c) 3 d) 4

5-2 โปรเจกหนงตองทางาน 50 รายการเทากบจานวนแรงงานทมการวางแผนใหสาเรจลลวงใน 10 วน

เมอทางานผานไป 5 วน สามารถทางานใหลลวงไปเพยง 20 งาน ดวยเหตนโปรเจกจะตองลาชาออกไปกวน ณ จดน

ทงนความลาชากาหนดจากความแตงตางของจานวนวนเพอใหงานเสรจลลวงในปจจบน

a) 1 b) 2 c) 4 d) 5

5-3 ขอใดตอไปนอธบายถงแผนโครงการ (project plan)

a) รปแบบหนาจอ (Screen layout)

b) ลาดบขนตอนการทางาน (Workflow)

c) ลาดบขนในการทางาน (Schedule)

d) โครงสรางโปรแกรม (Program structure)

5-4 Mr. A ใชเวลาในการพฒนาซอฟตแวรทงสน 24 วนใหเสรจสน และ Mr. B ใชเวลา 12 วน เมอทงสองคนทางาน

รวมกน ตองใชเวลาในการพดคยถกเถยงในการดาเนนการเปน 25 เปอรเซนตของชวโมงการทางานทงหมด ดงนนเมอ

ทง A และ B ทางานรวมกน ตองใชจานวนวนเทาใดเพอใหการพฒนาสาเรจลลวง

a) 6 b) 8 c) 11 d) 12

Page 44: It Passport Management v1 2

เตรยมความพรอมการสอบมาตรฐานวชาชพไอท IT Passport: MANAGEMENT หนาท 39

เฉลย แบบทดสอบ บทท 5

5-1 คาตอบ b

คาอธบาย

จานวนวนทตองการกอนทาการลดจานวนวนเปนดงน

งาน A (3 วน) + งาน C (5 วน) = 8 วน

งาน B (6 วน) + งาน D (3 วน) = 9 วน

จานวนวนทตองการกอนทาการลดลงใน 9 วน

จานวนวนทตองการหลงจากทาการลดวนลงเปนดงน

งาน A (3 วน) + งาน C (4 วน) = 7 วน

งาน B (3 วน) + งาน D (3 วน) = 6 วน

เมอจานวนวนทตองการหลงจากทาการลดลงคอ 7 วน

จานวนวนทสามารถลดลงคอสองวน (2) (= 9 − 7 วน)

5-2 คาตอบ a

คาอธบาย

แผนตองการใหทางานใหเสรจลลวงใน 25 งานเมอผานไป 5 วน ดงนนในหนงวนตองทางานใหเสรจสน 5 งาน ความ

ลาชาคอ 1 วน โดยพจารณาจากสวนตางของจานวนวนเพอใหงานเสรจลลวง

5-3 คาตอบ c

คาอธบาย

แผนโครงการคอเอกสารทอธบายในแงมมตางๆ เชน ความสาคญของโครงการ และกรอบการทางานโครงการ วธการใน

การทางาน วธลาดบขนตอน และวธในการบรหารจดการ

5-4 คาตอบ c

คาอธบาย

ภาระงานในหนงวน (1) สาหรบแตละบคคลเปนดงน :

ภาระงานในหนง (1) วนสาหรบนาย A = 1 / 24

ภาระงานในหนง (1) วนสาหรบนาย B = 1 / 12

ภาระงานในหนงวน (1) หากบคคลทงสองทางานรวมกนเปน 3 / 24 (= 1 / 24 + 1 / 12)

Page 45: It Passport Management v1 2

เตรยมความพรอมการสอบมาตรฐานวชาชพไอท IT Passport: MANAGEMENT หนาท 40

อยางไรกตามตงแต 25% จะถกหกออกจากภาระงานในหนง (1) วนสาหรบการอภปรายในเบองตนภาระงานในหนงวน

(1) อยท 3 / 32 (= 3 / 24 × 3 / 4)

ดงนนภาระงานเปนวน เปนดงน :

หลงจากหนงวน (1) = 3 / 32

หลงจากสองวน (2) = 6 / 32

หลงจากสามวน (3) = 9 / 32

•••

หลงจาก 10 วน = 30/32

หลงจาก 11 วนท = 33/32

ดงนนการทางานจะแลวเสรจหลงจากวนท 11

Page 46: It Passport Management v1 2

เตรยมความพรอมการสอบมาตรฐานวชาชพไอท IT Passport: MANAGEMENT  หนาท 41 

บทท

6 การจดการงานบรการ

(Service Management) บทท 6 อธบายถงบทบาทพนฐานและองคประกอบตางๆ ในการจดการงานบรการดานไอท

ประกอบดวย การจดการดานการดาเนนงานระบบไอท งานสนบสนนการบรการ แนวคดการพฒนา

สภาพแวดลอมของระบบ และหลกการพนฐานของการตรวจสอบระบบ

6-1 การจดการงานบรการ (Service management)

6-2 การตรวจสอบระบบ (System audit)

6-3 แบบทดสอบ บทท 6

Page 47: It Passport Management v1 2

เตรยมความพรอมการสอบมาตรฐานวชาชพไอท IT Passport: MANAGEMENT  หนาท 42 

6-1 การจดการงานบรการ (Service management)

6-1-1 การจดการงานบรการ (Service management)

การจดการงานบรการเปนกจกรรมในการปฏบตงานหนงของระบบไอท เพอใหเกดเสถยรภาพและ

ประสทธภาพ รวมทงเพอรกษาและปรบปรงคณภาพของการบรการใหอยในสภาพดมความพรอมในการใหบรการ ท

ระบบพงมตอผใชอยเสมอ

1 การจดการงานบรการไอท (IT Service management)

การจดการงานบรการไอท เปนวธในการบรหารจดการทเกยวของกบการปฏบตงานดานระบบไอท โดยมงเนน

ใหความสาคญกบงานบรการดานไอท เพอการดาเนนงานทมประสทธผลและประสทธภาพ

ตวอยางการบรหารจดการและการสนบสนนงานบรการดานไอทแบบตางๆ อาทเชน สถาบนการเงน และ

บรษทขนสงสนคา ทใหบรการการจดการทางธรกจและทางดานสงคม หากเกดปญหาในการใหบรการงานดานไอท

อาจสงผลกระทบอนนาไปสอบตภยและความสบสน ไมเฉพาะกบองคกรผใหบรการเทานน แตอาจสงผลตอสงคมอก

ดวย

จงจาเปนตองมการบรหารจดการงานบรการดานไอท เพอสรางความมนใจในการดาเนนงานวามประสทธภาพและม

การปรบปรงประสทธภาพและการดาเนนงานในดานงานบรการอยางตอเนอง

2 ITIL (Information Technology Infrastructure Library)

ITIL (อานวา ไอทล) เปนกรอบการทางานทางดานไอท ทประกอบดวยองคความร แนวทางปฏบตทด กรณ

ตวอยางทด เปนตน ซงถกออกแบบมาเพอสรางความสาเรจทางธรกจใหกบองคกรทมการนางานบรการดานไอทมาใช

กรอบ ITIL มการเผยแพรรวมอยในชดหนงสอ OGC ซงเปนหนวยงานของรฐ สหราชอาจกร ในปลายป 1980 และมการ

นามาใชเปนมาตรฐานทไดรบการยอมรบโดยทวไปในการบรหารจดการงานดานไอท ดวย ITIL เปนกรอบการ

ดาเนนงานสาหรบการบรการดานไอท อยางไรกดงานบรการดานไอทไมจาเปนตองดาเนนการตามกรอบทกาหนด

ทงหมดกได การดาเนนงานทดทสดคอการเปรยบเทยบกรอบการทางานจรงกบกรอบการทางาน ITIL ดงนน ITIL จง

เปนแนวทางในการดาเนนงานหรอเพอใชในการอางองในการดาเนนงานเทานน

อางอง

ITIL: Information Technology Infrastructure Library

ITIL เปนมาตรฐานทไดรบการยอมรบโดยทวไป (De facto standard) เปนมาตรฐานทางอตสาหกรรมทไมไดถกกาหนด

ขนอยางเปนทางการ แตเปนมาตรฐานทเกดจากการใชงานอยางแพรหลาย จนเปนทยอมรบในวงการอตสาหกรรม

Page 48: It Passport Management v1 2

เตรยม

(1)ITI

กรอบก

(2) กร

ITIL ป

การสsuppo

การส(Serv

การวางานบ(Servplannมมมอ(Busin

การจ(Appliการจ(ICT i

การจ(Secu

มความพรอมกา

L system diag

การดาเนนงาน

รอบการดาเน

ประกอบดวยกร

นบสนนงานบort)

งมอบงานบรกice delivery)

างแผนการดาบรการไอท ice manageming) องทางธรกจ ness perspec

ดการแอพพลication managดการโครงสราnfrastructure

ดการความปลurity managem

ารสอบมาตรฐา

gram

นของ ITIL สามา

นงาน ITIL (IT

รอบการดาเนนง

บรการ (Servic

การ

าเนนงานการจ

ment Implemen

tive)

ลเคชน gement) างพนฐานดาน management

ลอดภย ment)

านวชาชพไอท I

ารถอธบายไดด

IT

TIL framework

งาน 7 ประการ

ce แนว

อธบ

ผรบ

แนว

ทงระ

อธบ

งาน

จดการ

ntation

อธบ

งาน

อธบ

การส

ทาง

อธบ

น ICT t)

อธบ

พนฐ

อธบ

IT Passport: M

ดงแผนภาพตอไ

TIL system dia

k)

รดงตอไปน

วทางสาหรบกา

บายถงวธการใน

บบรการสามารถ

วทางในการกาห

ะยะกลางและร

บายถงวธในการ

บรการ และคว

บายถงระเบยบว

บรการดานไอท

บายถงแนวทางก

สนบสนนงานบ

ธรกจ

บายถงวงจรชวต

บายถงแนวทางก

ฐานทางดานไอ

บายถงวธการใน

MANAGEMEN

ไปน

agram

รดาเนนงานแล

นการสนบสนนง

ถไดรบงานบรก

หนดแผนในการ

ระยะยาว

รใหบรการงานบ

ามพรอมในกา

วธในการจดทา

การปฏบตงาน

บรการดานไอท

ตและผลกระทบ

การปฏบตงาน

นการรกษาควา

NT

ละการสนบสนน

งานบรการใหก

การทางดานไอท

รใหบรการและ

บรการดานไอท

รใหบรการงาน

าแผนสาหรบกา

นทดในการใหบร

ทมงเนนใน

บในการลงทนท

นทด ในกา

มลบและความ

นงานประจาวน

กบผรบบรการ

ทอยางเหมาะส

การปรบปรงงา

ท ทอาจมผล

นดานไอท

ารดาเนนการกา

รการงานดานไ

นการใหบรการจ

ทางดานซอฟแว

ารบรหารจดกา

มปลอดภยของข

หนาท 43 

เพอให

านบรการ

ลกระทบตอ

ารจดการ

อท และ

จากมมมอง

วร

รโครงสราง

ขอมล

Page 49: It Passport Management v1 2

เตรยมความพรอมการสอบมาตรฐานวชาชพไอท IT Passport: MANAGEMENT  หนาท 44 

การสนบสนนงานบรการไอท (Service support) และ การสงมอบงานบรการ (Service delivery) ซงเปนสวนหนง

ของ การจดการงานบรการไอท (IT Service management) จากองคประกอบหลกของกรอบการดาเนนงาน ITIL

ทงสององคประกอบหลกสามารถแบงยอยกระบวนการไดดงตอไปน

การสนบสนนงานบรการไอท (Service support) การสงมอบงานบรการ (Service delivery)

• การจดการเหตการณ (Incident management)

• การจดการปญหา (Problem management)

• การจดการการกาหนดคณสมบต

(Configuration management)

• การจดการความเปลยนแปลง (Change

management)

• การจดการรนของกรอบการดาเนนการ

(Release management)

• ผใหบรการหรอผสนบสนนงานบรการ (Service

desk)

• การจดการระดบงานบรการ (Service level

management)

• การจดการทางการเงนสาหรบการบรการไอท

(IT service financial management)

• การจดการประสทธภาพ ความสามารถในการ

ใหบรการ (Capacity management)

• การจดการความตอเนองในการใหบรการ (IT

Service continuity management)

• การจดการความพรอมในการใหบรการ

(Availability management)

Page 50: It Passport Management v1 2

เตรยมความพรอมการสอบมาตรฐานวชาชพไอท IT Passport: MANAGEMENT  หนาท 45 

6-1-2 การสนบสนนงานบรการ (Service support)

การสนบสนนงานบรการ คอชดของกระบวนการ ในการปฏบตงานเพอการสนบสนนงานบรการ ซงเปนสวน

หนงของกรอบการทางาน ITIL ประกอบดวยกระบวนการ 5 กระบวนการและผทาหนาทใหบรการ การบรการดานไอท

เปนการบรหารจดการทบรณาการกระบวนการในการดาเนนการดานตางๆ เขาดวยกน

กระบวนการในการสนบสนนการบรการมดงตอไปน

(1) การจดการความผดพลาด (Incident management/ fault management)

การจดการเหตการณความผดพลาด ชวยลดระยะเวลาของการขาดชวงในการใหบรการและผลกระทบจาก

ภายนอก เมอเกดความผดพลาดทางการใหบรการดานไอท รวมถงขนตอนในการกคนงานบรการใหกลบสสภาวะปกต

ใหรวดเรวทสดเทาทจะเปนไปได รวมทงการแกไขขอผดพลาดทเกดขนเหลานน

เหตการณความผดพลาดทเกดขนจาเปนตองไดรบการแกไข กอนทจะกลายเปนปญหาใหญทอาจทาใหระบบ

ตองหยดใหบรการ และตองบรหารจดการบทเรยนความผดพลาดเหลานน เพอไมใหเกดปญหาซารอยเดมอก

(2) การจดการปญหา (Problem management)

การจดการปญหา หมายถงการแกไขสาเหตของปญหาททาใหเกดความผดพลาดขน รวมถงตนเหตของ

ปญหา มาตรการในการแกไขปญหาตองไดรบการทบทวนและนาไปพจารณาในกระบวนการจดการความเปลยนแปลง

(3) การจดการการกาหนดคณสมบต (Configuration management)

การจดการกาหนดคณสมบตเปนการบรหารจดการสนทรพยทใชในการใหบรการดานไอท อาทเชน ฮารดแวร

และซอฟตแวร รวมถงทาใหสนทรพยเหลานนมความพรอมในการใหบรการทางดานไอทอยางดเยยมเสมอ

(4) การจดการความเปลยนแปลง (Change management)

การจดการความเปลยนแปลง เปนกระบวนการเพอการทบทวนวธการในการแกปญหาทไดจากการจดการ

ปญหาในกระบวนการกอนหนา และความเปลยนแปลงการกาหนดคณสมบตตางๆ ทจาเปน รวมทงการประเมนผล

ตามวงจรชวต (life cycles) ในการดาเนนการ และการประเมนผลเพอพจารณาการดาเนนการในการจดการรนของ

กรอบการดาเนนการในแตละรนตอไป

(5) การจดการรนของกรอบการดาเนนการ (Release management)

การจดการรน (Release management) ของกรอบการดาเนนการ เปนการดาเนนการในการตดสนใจ

เปลยนแปลงการออกรนการดาเนนการ โดยพจารณาจากกระบวนการในการจดการความเปลยนแปลง วามความเปลย

แปลงเกดขนมากพอทจะออกรนของกรอบการดาเนนการใหมหรอไม

(6) ผใหบรการหรอจดบรการ (Service desk)

ผใหบรการ หรอจดบรการ หมายถงตาแหนงทความตองการใดๆ ของผใชไดรบการบรการตอบสนอง หรอ

ไดรบการจดการ โดยอาจเรยกในชออนๆ อาทเชน จดใหความชวยเหลอ (help desk) ศนยบรการ (call center) หรอ

Page 51: It Passport Management v1 2

เตรยมความพรอมการสอบมาตรฐานวชาชพไอท IT Passport: MANAGEMENT  หนาท 46 

หนวยสนบสนนผใช (user support) โดยทวไปจดใหบรการ จะทาหนาทรบเรองราวตางๆ จากผใช ไมวาจะเปนการใช

งานผลตภณฑ และการแกไขปญหาตางๆ รวมทง การรองเรยนปญหาและการแกไขปญหาตางๆ เปนตน

การรบเรองคารอง อาจอยในรปแบบการโทรศพท อเมล โทรสาร และแบบอนๆ แตหากมจดใหบรการหลายจด

อาจกาหนดจดในการบรการแยกตามรปแบบเรองคารองทไดรบ หรอตามเนอหาประเภทของคารอง เพอลดระยะเวลา

ในการรบเรอง หรอคารองตางๆ และความสะดวกของผใชบรการ จงจาเปนตองมการกาหนดมาตรการในการ

ดาเนนการดวยการรวมจดรบเรองเขาไวดวยกน เมอไดรบคารองจะตองทาการบนทกคารองตางๆ ทไดรบลงยง

ฐานขอมล เพอสามารถเผยแพรในรปแบบ คาถามทถามบอย (FAQ) ไวยงเวบไซต หรอนาไปวเคราะห เพอ

ประสทธภาพของผลตภณฑและงานบรการตอไป

อางอง

เหตการณ (Incident)

เหตการณ ในทนหมายถงเหตการณทเกดความลมเหลวในการดาเนนการของระบบโดยไมคาดคด หรอเปนอบตเหตใน

การทางานของระบบคอมพวเตอรทาใหระบบไมสามารถทางานหรอใหบรการไดตามปกต

Page 52: It Passport Management v1 2

เตรยมความพรอมการสอบมาตรฐานวชาชพไอท IT Passport: MANAGEMENT  หนาท 47 

6-1-3 การสงมอบบรการ (Service delivery)

การสงมอบบรการ เปนชดของกระบวนการเพอการวางแผนระยาวในการปรบปรงงานบรการดานไอท ซงเปน

สวนหนงของกรอบการดาเนนงาน ITIL ประกอบดวยกระบวนการหาประการ และการดาเนนตามการกระบวนการ

ดงกลาวทาใหสามารถใหบรการงานไอทไดอยางมเสถยรภาพ

กระบวนการในการสงมอบบรการประกอบดวยกระบวนการตางๆ ดงตอไปน

(1) การจดการระดบงานบรการ (Service level management)

การบรหารจดการระดบงานบรการ เปนกระบวนการในการปรบปรงและรกษาระบบการบรการ เพอใหระดบ

การบรการระหวางผใหบรการกบผรบบรการเปนไปตามขอตกลงทไดกาหนดไว จะตองมการบรหารจดการและปฏบต

ตาม ขอตกลงระดบการบรการ (SLA: Service level agreement) และการจดการระดบการบรการ (SLM:

Service level management) เพอสามารถสรางความมนใจในคณภาพของการบรการ และเสถยรภาพในการ

ใหบรการ

●ขอตกลงระดบการบรการ (SLA: Service level agreement)

ขอตกลงระดบการบรการ (SLA) เปนขอตกลงเพอรบประกนคณภาพ ทถกกาหนดขนระหวาง ผ

ใหบรการงานดานไอท และผรบบรการ เพอการบรหารจดการการปฏบตงาน รวมถงการกาหนดคณภาพและ

ขอบเขตของการบรการดานไอท โดยขอตกลงดงกลาวประกอบดวย ขอบเขตของการบรการงานระบบ ราคา

จานวนชวโมงในการใหบรการ ระยะเวลาในการกคนระบบเมอระบบเกดความลมเหลว ฯลฯ รปแบบของ

ขอตกลงหรอสญญาขางตน เปนทนยมในธรกจบรการโทรคมนาคม เพอการรบประกนคณภาพของการ

สอสารขอมลในงานบรการดานเครอขาย โดยมการกาหนดมาตรฐานตางๆ ในการใหบรการ อาทเชน

ความเรวในการรบสงขอมลขนตา จานวนเวลาหรอครงทยอมรบไดกรณระบบหยดทางาน กฏระเบยบในการ

ลงโทษหรอปรบ และการชดเชยเพอเปนไปตามขอกาหนด ซงอาจไมไดกาหนดไวในมาตรฐานการบรการ

ขอตกลงเหลานจงถกนามาใชอยางแพรหลายในการบรการดานไอทเชนกน

● การบรหารจดการระดบการบรการ (SLM: Service level management)

SLM การบรหารจดการระดบการบรการ (Service level management) เปนวธการในการบรหาร

จดการงานตางๆ ในการบารงรกษาและการปรบปรงระดบการบรการ โดยการตรวจวดระดบงานบรการให

เปนไปตามระดบการบรการตามทไดตกลงไว

วงจร PDCA ในการบรหารจดการระดบการบรการมดงน

Page 53: It Passport Management v1 2

เตรยม

(2) กา

ไอท ค

ใหชดเ

(3) กา

ความ

ประสท

(4) กา

ของกา

ผลกระ

กบลก

(5) กา

ตวอยา

มความพรอมกา

Plan: วางแ

Do: ดาเนน

Check: ตร

Action:

improvem

ารจดการทางก

การจดการ

คาใชจายสาหร

เจนถงการบรก

ารจดการประ

การจดการ

ตองการของผร

ทธภาพ

ารจดความตอ

การจดการ

ารบรการไอทอน

ะทบจากภยพบ

คาเปนสงสาคญ

ารจดการความ

การจดการ

างเชน การสรา

ารสอบมาตรฐา

แผนการตรวจส

นการตามแผนก

รวจสอบและปร

ทบทวนและดา

ent)

การเงนสาหรบ

รทางการเงนใน

รบการบรการดา

ารและการควบ

สทธภาพ และ

รประสทธภาพ

รบบรการ

อเนองในการบ

รความตอเนองใ

นเนองมาจากภ

บต จนทาใหระ

ญ เพอใหการบ

มพรอมในกา

รความพรอมใน

างความมนใจใ

านวชาชพไอท I

สอบคณภาพกา

การบรการทไดว

ระเมนผลการดา

าเนนการการป

บการบรการไ

การบรการไอท

านไอทจะแปรผ

บคมทางดานกา

ะความสามาร

เปนกระบวนก

ตองสามารถไ

บรการดานไอ

ในการบรการด

ภยพบตตางๆ

ะบบตองหยดให

บรการดานไอทส

รใหบรการ (A

นการใหบรการ

ในการใหบรการ

IT Passport: M

ารบรการ (Mea

วางไว (Provisi

าเนนการ (Mea

รบปรงการดาเ

ไอท (IT servic

ท เปนกระบวนก

ผนไปตามขอบเ

ารเงนทจาเปน

รถในการใหบร

การเพอสรางคว

ไดรบการพฒน

ท (IT service

านไอท เปน

ไมวาจะเปนแ

หบรการ การกค

สามารถดาเนน

Availability ma

เปนอกกระบว

รวาระบบตองส

MANAGEMEN

surement pla

on of IT servic

asurement an

เนนการ (Re

ce financial m

การในการบรห

เขตและระดบข

รวมถงกจกรรม

รการ (Capac

วามมนใจในปร

นาขนภายใตงบ

continuity ma

นกระบวนการท

ผนดนไหว เพ

คนระบบการบร

นการไดโดยตอเ

anagement)

วนการในการบ

สามารถใหบรกา

NT

n)

ces)

d evaluation o

eview and

anagement)

หารจดการคาใช

ของการบรการ

มตางๆ ทเกยวข

ity manageme

ระสทธภาพการ

บประมาณและค

anagement)

ทออกแบบขนเพ

พลงไหม และ

รการไอท ภาย

เนอง

บรหารจดการคณ

ารอยางตอเนอ

of results)

implementa

ชจายในการใหบ

ซงจาเปนตอง

ของ

ent)

รใหบรการทตอ

คาใชจายทกาห

พอปองกนการห

เพอลดความเส

ยในระยะเวลาท

ณภาพของการ

งตลอด 24 ชว

หนาท 48 

ation of

บรการดาน

มการชแจง

อบสนองตอ

หนดอยางม

หยดบรการ

สยหายหรอ

ทไดตกลงไว

รบรการไอท

วโมง 7 วน

Page 54: It Passport Management v1 2

เตรยมความพรอมการสอบมาตรฐานวชาชพไอท IT Passport: MANAGEMENT  หนาท 49 

ตอสปดาห เพอใหผรบบรการสามารถไดรบบรการไดตลอดเวลา รวมทงการดาเนนการเพอปองกนไมใหระบบหยด

ใหบรการ หรอปองกนระบบลมเหลว

6-1-4 การจดการสงอานวยความสะดวก (Facility management)

การจดการสงอานวยความสะดวก เปนกระบวนการในการบารงรกษาเครองคอมพวเตอร ระบบเครอขาย อปกรณ และ

สงอานวยความสะดวกตางๆ ขององคกร และทาใหอปกรณอานวยความสะดวกเหลานอยในสภาพดอยเสมอ

การจดการสงอานวยความสะดวกเดมหมายถง เทคนคในการบรหารจดการในการจดการและการปฏบตการของบรษท

อสงหารมทรพย อาคาร และระบบอานวยความสะดวกอนๆ เมอนามาใชกบระบบไอทจงหมายถงการบารงรกษา

สภาพแวดลอมในการทางานของระบบ เพอใหเปนไปตามนโยบายการจดการสงอานวยความสะดวก และดแลรกษา

ระบบใหอยในสภาพดพรอมใชงานอยเสมอ

1 การพฒนาสภาพแวดลอมของระบบ (System environment development)

ระบบสารสนเทศจะตองไดรบการสนบสนนในการทางานจากระบบแวดลอมทหลากหลาย เมอพจารณาถง

การจดการสงอานวยความสะดวกสาหรบระบบสารสนเทศ เปนเรองจาเปนทตองมการกาหนดมาตรการเพอรบมอกบ

ภยธรรมชาต อาทเชน แผนดนไหว นาทวม และอบตเหตตางๆ รวมทงเพลงไหม ตองมการตรวจสอบสภาพแวดลอม

ตางๆ อยเสมอไมวาจะเปน หนาตาง เครองปรบอากาศ ฯลฯ เพอสรางความมนใจวาจะไมสงผลกระทบตอการ

ดาเนนการ เชน นารว ไฟฟาชอต เสยงรบกวน รวมทงมาตรการตางๆ ทเกยวของตามความจาเปน

ตวอยาง การตรวจเชคทจาเปนเพอปกปองอปกรณตางๆ ทใชในระบบสารสนเทศจากภาวะไฟดบ ไฟกระชากอน

เนองมาจากฟาผา และภยพบตทางธรรมชาต อาท แผนดนไหว

- ตดตงแหลงจายไฟสารอง เพอปองกนไฟฟาตก ไฟฟาดบ หรอไฟกระชาก

- ใชอปกรณ OA taps เพอปองกนฟาผา

- ตดตงอปกรณทางสารสนเทศในสถานททมฐานรากมนคงและมการสนสะเทอนนอย เพอปองกนหรอลด

ความเสยหายอนเนองมาจากแผนดนไหว นอกจากนอาจตดตงอปกรณทางสารสนเทศไวในอาคารหรอ

ชนของอาคารทสามารถดดซบแรงสนสะเทอนจากแผนดนไหว เปนตน

●แหลงจายไฟสารอง (Uninterruptible power supply)

แหลงจายไฟสารอง (Uninterruptible power supply) หรอทรจกกนในชอ UPS ทาหนาทเปนแหลงจายไฟฟา

สารองเพอปองกนการหยดชะงกในการใหบรการของระบบอนเนองมาจากไฟฟาดบ หรอไฟกระชาก ในกรณทไฟฟาดบ

ระบบจะไดรบพลงงานไฟฟาทดแทนจากแบตเตอร แตโดยปกตทวไป UPS สามารถจายพลงงานไฟฟาใหระบบสามารถ

Page 55: It Passport Management v1 2

เตรยมความพรอมการสอบมาตรฐานวชาชพไอท IT Passport: MANAGEMENT  หนาท 50 

ทางานตอเนองตอไปไดประมาณ 10 ถง 15 นาท ดวยเหตน จงจาเปนตองทาการบนทกขอมลตางๆ โดยทนทเพอความ

ปลอดภยในขณะทระบบยงทางานอย หรอกอนทระบบจะหยดทางานหลงจากพลงงานไฟฟาทดแทนจาก UPS หมดลง

● การปองกนกระแสไฟฟากระชาก (Surge protection)

กระแสไฟฟากระชาก หมายถงการทกระแสไฟฟาเกดการเปลยนแปลงทาใหเกดแรงดนสง (1000 ถง 10000

แอมป) อยางเฉยบพลน เมอเกดฟาผาในพนทใกลเคยง ในบางครงอาจเกดขนในสายไฟฟาและสายโทรศพท ซงทาให

คอมพวเตอรไดรบความเสยหาย การปองกนความเสยหายอนเนองมาจากไฟกระชากสามารถปองกนไดโดยใช OA

taps

อางอง

สายลามอปกรณเพอความปลอดภย (Security wire)

สายลามอปกรณเพอความปลอดภย เปนสายสลงทตอเขากบคอมพวเตอรแลปทอป หรออปกรณอนๆ เพอปองกนการ

สญหาย โดยทาการตอหรอลามคอมพวเตอรหรออปกรณทตองการปองกนการสญหาย เขากบโตะ ชนวาง หรออปกรณ

อนๆ ทยากตอการเคลอนยายเพอปองกนการถกขโมย

Page 56: It Passport Management v1 2

เตรยมความพรอมการสอบมาตรฐานวชาชพไอท IT Passport: MANAGEMENT  หนาท 51 

6-2 การตรวจสอบระบบ (System audit)

6-2-1 การตรวจสอบระบบ (System audit)

การตรวจสอบระบบเปนกจกรรมสาคญเพอการพฒนาการดาเนนงานขององคกร

1 การตรวจสอบระบบ (System audit)

การตรวจสอบระบบ เปนกจกรรมทประกอบดวยการตรวจรบรองและการประเมนระบบ โดยผตรวจสอบอสระ

(system auditor) ทไมขนกบหนวยงานทถกตรวจสอบ หรอจากองคกรภายนอกอนๆ หลงจากทาการตรวจสอบแลว ผ

ตรวจสอบระบบจะแจงขอเสนอแนะ และคาแนะนาตางๆ ใหแกฝายตางๆ ทไดรบการตรวจสอบหรอเกยวของเพอ

ดาเนนการแกไขปรบปรงใหไดมาตรฐานหรอเพอการปรบปรงใหดขนตอไป

(1) วตถประสงคการตรวจสอบระบบ (Purpose of system audits)

วตถประสงคของการตรวจสอบระบบ เพอพจารณาวามการดาเนนการการบรหารจดการระบบในมมมองทหลากหลาย

ไดมาตรฐาน ตามกรอบการดาเนนการหรอไม

รายการเพอการตรวจสอบ โดยทวไป มดงน

•มการดาเนนการปองกนความลมเหลวของระบบทนาเชอถอ ในสถานทตงของระบบ

•มการดาเนนการปองกนในสถานทตงระบบ เพอทาใหระบบสารสนเทศมความปลอดภย จากภยพบตตางๆ

และจากการบกรกจากผทไมมสทธ

•มการบรณาการนโยบายและกลยทธขององคกร ทเออตอการจดการระบบสารสนเทศอยางมประสทธภาพ

Page 57: It Passport Management v1 2

เตรยม

(2) กร

กระบว

มความพรอมกา

ระบวนการ ใน

วนการในการต

●การกาหเป

ปญหาตาง

ตรวจสอบใ

ตรวจสอบเ

เอกสารแผ

ระยะเวลาใ

ปงบประมา

งานทตองไ

●การตรวก

เขาใจเบอง

การตรวจเอ

ารสอบมาตรฐา

นการตรวจสอ

ตรวจสอบระบบ

หนดแผนการต

ปนกระบวนกา

ๆ ของระบบส

ในแตละแผนกแ

เอกสารตางๆ

ผนระยะกลาง

ในแตละป แล

าณ รวมทง เอ

ไดรบการตรวจส

วจสอบเบองต

การตรวจสอบเบ

งตนในระบบ เร

อกสาร

านวชาชพไอท I

อบระบบ

มดงน

ตรวจสอบ (Fo

รในการวจยคน

สารสนเทศ เป

และการตรวจส

(Documen

และแผนระย

ละเอกสารแผน

กสารแผนเฉพ

สอบ

น (Preliminar

บองตน หมาย

รมตนดวยการป

IT Passport: M

• การว

• การก

plan

• การด

• การต

• การต

• การเ

syste

• การร

• การป

mee

• การป

• การป

ormulation of

นหา นโยบาย

นตน และเพอ

อบระบบสารส

nted audit

ะยาว (docum

นเบองตน (

พาะแตละงาน

ry audit)

ยถงกจกรรมกอ

ประชมผจดการ

MANAGEMEN

วางแผน (Plann

กาหนดแผนการ

)

ดาเนนการ (Im

ตรวจสอบเบอง

ตรวจสอบหลก

เตรยมรายงานก

em audit repo

รายงาน (Repo

ประชมแลกเปล

eting)

ประชมรายงาน

ปรบปรงตามทเ

system audit

ยและเงอนไขใน

อกาหนดวตประ

นเทศ ใ

plan) เอกสา

mented mediu

(documented

น (individual d

นการตรวจสอบ

แผนกตางๆ ทเ

NT

ning)

รตรวจสอบ (

plementation)

ตน (Prelimina

(Main audit)

การตรวจสอบร

ort)

orting)

ลยนความคดเห

นการตรวจสอบ

เสนอแนะ (Foll

plan)

นการทาธรกจขอ

ะสงคในการตร

ในขนตอนนตอ

ารทตองไดรบกา

um-and long-t

basic plan

documented p

บหลก (Main

เกยวของซงตอง

Formulation

)

ary audit)

ระบบ (Prepa

หน (Opinion

(Audit report

ow – up)

ององคกรบรษท

วจสอบ ไมวา

องมการจดเตรย

ารตรวจสอบปร

term plan) ซง

n) ทครอบคล

plans) ทครอบ

audit) เพอ

งไดรบการตรวจ

หนาท 52 

of audit

aration of

exchange

meeting)

ท รวมถง

จะเปนการ

ยมแผนการ

ระกอบดวย

งครอบคลม

ลมในแตละ

บคลมแตละ

สรางความ

จสอบ และ

Page 58: It Passport Management v1 2

เตรยมความพรอมการสอบมาตรฐานวชาชพไอท IT Passport: MANAGEMENT  หนาท 53 

เพอสามารถแบงรายการในการตรวจสอบเพอกาหนดรายการทจาเปนตองไดรบการตรวจสอบ รวมถง

รายละเอยดตางๆ ในการตรวจสอบหลก และเพอปรบเปลยนแผนการตรวจสอบเอกสารทกาหนดไวกอนหนา

ใหเหมาะสมกบการตรวจสอบหลกตอไป

●การตรวจสอบหลก (Main audit)

การตรวจสอบหลก เปนการตรวจสอบ การวเคราะห และการทบทวน ตามรายละเอยดของรายการ

ทตองทาการตรวจสอบและวธการในการตรวจสอบทไดวางแผนไวในขนตอนกอนหนา

เทคนคในการตรวจสอบโดยทวไป ประกอบดวย การสมภาษณ การตรวจสอบในสถานทจรง การ

ตรวจสอบเอกสารและรายการการดาเนนการตางๆ รวมทง แบบสอบถามตางๆ ขอมลทไดรบจะถกเกบไวเปน

หลกฐานในการตรวจสอบตอไป

●การจดเตรยมรายงานการตรวจสอบระบบ (Preparation of system audit report)

เมอดาเนนการตรวจสอบเสรจสน ตองมการจดเตรยมรายงานการตรวจสอบระบบเพอแจงผลทได

จากการตรวจสอบ ใหกบองคกรและแผนกทถกตรวจสอบไดรบทราบเพอการบรหารจดการทถกตอง

รายงานการตรวจสอบ ประกอบดวย ผลการตรวจสอบ (audit results) ภาพรวมโดยทวไป (general

overview) จดแขง (strong points) คาแนะนา (suggestions) และสงทตองไดรบการปรบปรง (things that

need to be improved)

●การประชมแลกเปลยนความคดเหน (Opinion exchange meeting)

ในการประชมแลกเปลยนความคดเหน จะมการแลกเปลยนความคดเหนกบตวแทนของหนวยงานท

ถกตรวจสอบ เพอใหแนใจวาไมมขอผดพลาดในขอเทจจรง ของรายงานการตรวจสอบ การแลกเปลยนความ

คดเหนเปนคณลกษณะของกระบวนการในการตรวจสอบระบบ ความเหนของหนวยงานทถกตรวจสอบตอง

นามาแลกเปลยนในทประชมเพอการรบรรวมกน เพอจดทาเปนรายงานการตรวจสอบระบบ และเพอสามารถ

เพมเตม แกไข หรอเปลยนแปลงรายงานใหเปนไปตามความเหนในทประชม

●การประชมรายงานการตรวจสอบ (Audit report meeting)

การประชมรายงานการตรวจสอบ เปนการประชมทจดขนเพอการอธบายผลการตรวจสอบ จากการ

บรหารจดการตามรายงานการตรวจสอบสดทาย (final audit report)

●การปรบปรงตามทเสนอแนะ (Follow – up)

ประสทธผลของการตรวจสอบระบบ ขนอยกบการใหขอเสนอแนะในการปรบปรง ดวยเหตผล

ดงกลาว ผสอบระบบจะตรวจสอบเกยวกบสถานะในการปรบปรงและสนบสนนการดาเนนการตามทได

เสนอแนะไวดวย กจกรรมนเรยกวา การปรบปรงตามทเสนอแนะ (follow-up) การตรวจสอบตามปกต จะ

ดาเนนการตรวจสอบสถานะของการปรบปรงและตรวจสอบการดาเนนการตามทเสนอแนะวาไดมการ

ดาเนนการหรอไม

Page 59: It Passport Management v1 2

เตรยมความพรอมการสอบมาตรฐานวชาชพไอท IT Passport: MANAGEMENT  หนาท 54 

อางอง

มาตรฐานการตรวจสอบระบบ (System audit standards) เปนกรอบการดาเนนงานเพอการตรวจสอบระบบ

สารสนเทศทเหมาะสม โดยสนบสนนรหสในการกากบการตรวจสอบของผตรวจสอบระบบ เพอใชในการตรวจสอบ

ระบบ

เสนทางตรวจสอบ (Audit trail)

เสนทางตรวจสอบ หมายถงบนทกการดาเนนการของระบบสารสนเทศ (Information system logs) บนทกรายการ

ขอมลของผใชระบบ (user information logs) บนทกรายการทเกดความผดพลาด (error logs) และบนทกขอมลอนๆ

บนทกขอมลตางๆ เหลานตองไดรบการพจารณาอยางระมดระวง เพอสรางความนาเชอถอดานความปลอดภย และ

ประสทธภาพของระบบ ซงเปนวตถประสงคของการตรวจสอบระบบ เนองจากเปนไปไมไดทจะทาการตรวจสอบทกๆ

รายการบนทก จงจาเปนตองมการเลอกเสนทางการตรวจสอบทถกตองในการกาหนดแผนการดาเนนการตรวจสอบ

2 งานตรวจสอบอนๆ (Other Audit Work)

งานตรวจสอบอนๆ โดยทวไปมดงน

การตรวจสอบทางการบญช (Accounting audit)

ดวยงบบญชและงบการเงนตองไดรบการตรวจสอบรบรองโดยองคกรภายนอก โดย ผสอบ

บญชทไดรบอนญาต หรอบรษทตรวจสอบบญชทไดรบการรบรอง

การตรวจสอบการดาเนนงาน (Operations audit)

ผลของการประกอบการและกจกรรมการบรหารจดการของบรษท กระบวนการในการบรหาร

จดการทนามาใชตองไดรบการรบรองและประเมนผลโดยหนวยงานภายนอก ดวยการ

ตรวจสอบตางๆ ถกดาเนนการโดยผตรวจสอบภายในหรอผตรวจสอบของบรษท

การตรวจสอบความปลอดภยของขอมล (Information security audit)

หลกเกณฑและวธการตางๆ ของมาตรการทางดานความปลอดภย ตองไดรบการตรวจสอบ

การแกไข การรบรอง และการประเมนโดยหนวยงานภายนอก

การตรวจสอบเหลาน ตองถกดาเนนการโดย ผตรวจสอบภายในหรอผตรวจสอบของบรษท

Page 60: It Passport Management v1 2

เตรยมความพรอมการสอบมาตรฐานวชาชพไอท IT Passport: MANAGEMENT  หนาท 55 

6-2-2 การควบคมภายใน (Internal control)

การควบคมภายใน (Internal control) และ การกากบดแลดานไอท (IT governance) เปนกจกรรมเพอสรางความ

มนใจในการบรหารจดการ

1 การควบคมภายใน (Internal control)

การควบคมภายใน เกยวของกบการสรางระบบการควบคมในการดาเนนการทางธรกจใหกบบรษท ทประกอบดวย

กจกรรมทางธรกจในลกษณะทเหมาะสม

(1) วตถประสงคของการควบคมภายใน (Purposes of internal control)

การควบคมภายใน ประกอบดวยวตถประสงคหลกสประการ เพอสนบสนนการทาธรกจ

วตถประสงคของการควบคมภายในมรายละเอยดดงน

●ประสทธภาพและประสทธผล (Efficiency and effectiveness)

ประสทธผลของการดาเนนงาน (Effectiveness of operations) หมายถงระดบของวตถประสงคทางธรกจ

ทนาไปสความสาเรจ

ประสทธภาพของการดาเนนงาน (Efficiency of operations) หมายถงการใช เวลา ทรพยากรมนษย

คาใชจาย และอนๆ เพอใหบรรลวตถประสงคทางธรกจ

ความสาเรจของวตถประสงคทางธรกจ ตองไดรบการสนบสนนดวยการบรณาการระบบการวดและ

ประเมนผล ระดบของความสาเรจและปจจยทนาไปสความสาเรจ

●ความนาเชอถอของรายงานทางการเงน (Reliability of financial reporting)

ระบบตองสนบสนนการปองกนการเกดความผดพลาดของขอมล จากการลงรายงานทางการเงนโดยมชอบ

หรอผดพลาด และสนบสนนความนาเชอถอของรายงานทางการเงน

●การปฏบตตามกฎหมายและขอบงคบ (Compliance with laws and regulations)

ระบบตองสามารถทางานสอดคลองกบกฎหมาย มาตรฐาน ขอบงคบ ตางๆ ทเกยวของกบกจกรรมทางธรกจ

เพอรองรบการปฏบตการตามกฎหมาย

●การปองกนสนทรพย (Protection of assets)

ระบบตองสามารถสรางความมนใจในการซอ การจาหนายสนทรพย มกระบวนการและขนตอนทเหมาะสม

และสามารถปกปองสนทรพยของบรษท

Page 61: It Passport Management v1 2

เตรยมความพรอมการสอบมาตรฐานวชาชพไอท IT Passport: MANAGEMENT  หนาท 56 

(2) องคประกอบพนฐานของระบบการควบคมภายใน (Basic elements of internal control)

การควบคมภายใน (Internal control) ประกอบดวยองคประกอบพนฐาน 6 ประการทจาเปนเพอตอบสนอง

วตถประสงคตางๆ ขางตน

องคประกอบตางๆ นามาจาก "กรอบการดาเนนงาน COSO" ซงเปนมาตรฐานระดบโลกของระบบการควบคมภายใน

องคประกอบพนฐานของการควบคมภายในมรายละเอยดดงน

● สภาพแวดลอมในการควบคม (Control environment)

ตองมการกาหนดสภาพแวดลอมทเหมาะสม (บรรยาการในการดาเนนการ) ในองคกร

ประกอบดวยสภาพแวดลอมทดและเหมาะสมเขาไวดวยกน ทสงผลตอการรบรของทกคนในองคกรและ

สนบสนนปจจยพนฐานสาหรบองคประกอบพนฐานเหลานน

●การประเมนความเสยงและการตอบสนอง (Risk evaluation and response)

มาตรการปองกนความเสยงตองไดรบการทบทวนหลงจากการกาหนด การวเคราะห และการประเมนความ

เสยงทกอใหเกดภยคกคามตอความสาเรจตามวตถประสงคขององคกร

●กจกรรมการควบคม (Control activities)

กจกรรมการควบคม เปนนโยบายและกระบวนการในการควบคมภายของกจกรรมทางธรกจ เพอนากจกรรม

เหลานนมาใชในการทาธรกจ องคกรตองใหความสาคญกบสงตางๆ ตอไปน

• ระบความเสยงทเกดจากกระบวนการทางธรกจ การกระทาผดกฎหมาย การฉอฉล และอนๆ

•ระบผมอานาจและผรบผดชอบ เพอดแลและดาเนนงานตามหนาททไดรบมอบหมาย

•กาหนดกฎระเบยบทตองดาเนนการเพอปองกนความเสยงทอาจเกดขนกบระบบ เพอสามารถ

ตรวจสอบไดวา มการดาเนนการตามกฎระเบยบอยางถกตอง

●สารสนเทศและการสอสาร (Information and communications)

สภาพแวดลอมในการทางานตองสนบสนนใหทกคนในระบบสามารถตดตอสอสาร และแบงปนขอมลท

จาเปนระหวางกนไดอยางเหมาะสม

●การตดตามตรวจสอบ (Monitoring)

การประเมนผลการดาเนนการ เปนกจกรรมเพอใหแนใจวาการควบคมภายในมการทางานอยางถกตอง

ประกอบดวย การตรวจสอบประจาวน (daily monitoring) ซงตองดาเนนการอยางตอเนอง การประเมนผล

โดยอสระ (independent evaluations) และมระบบแจงเตอน (whistle-blowing system) กรณทมรายงาน

การกระทาผดกฎหมาย และการหลอกลวงเกดขน กจกรรมการตดตามตรวจสอบเหลานถกนามาใชในการ

ตรวจสอบประเมนผลและแกไขสถานการณการควบคมภายใน

Page 62: It Passport Management v1 2

เตรยมความพรอมการสอบมาตรฐานวชาชพไอท IT Passport: MANAGEMENT  หนาท 57 

● การตอบสนองตอไอท (Response to IT)

การตอบสนองตอไอท คอกจกรรมผสมผสานทเหมาะสมของระบบขอมลทจาเปนในการดาเนนงาน หลงจาก

การกาหนดนโยบายและระเบยบปฏบตเพอใหบรรลวตถประสงคขององคกร ระบบการควบคมภายในทด ตอง

ถกสรางขนโดยการนาระบบขอมลและการปรบปรงประสทธภาพและประสทธผลของการดาเนนงาน

อางอง

COSO (Committee of Sponsoring Organizations of the Trade way Commission)

COSO เปนองคกรทจดตงขนโดยองคกรตางๆ เชน American Institute of Certified Public Accountants ทมหนาท

กากบดแลเหตการณตางๆ ทเกยวของกบการทจรตทางการบญช และความลมเหลวในการจดการ ในป 1970 และ

1980

กรอบการดาเนนงาน COSO การประกาศใชในป 1992

COSO Cube เปนการนาเสนอกรอบการดาเนนงาน COSO ในแบบกราฟก

การแยกหนาท (Segregation of duties) หมายถงการแบงงานและความรบผดชอบของงานใดๆ ของแตละบคคล

ออกจากกน

Page 63: It Passport Management v1 2

เตรยมความพรอมการสอบมาตรฐานวชาชพไอท IT Passport: MANAGEMENT  หนาท 58 

2 การกากบดแลดานไอท (IT Governance)

การกากบดแลดานไอท เปนกรอบการทางานทนามาสรางกลยทธทางดานไอท เพอการใชงานระบบไอทและ

การกากบดแลดานไอท ความสามารถในการแขงขนทางธรกจขององคกรขนอยกบความสามารถในการใชประโยชน

จากขอมลและระบบไอทอยางมประสทธภาพ ตวอยางเชน แมองคกรจะลงทนในระบบไอทเปนจานวนมาก แตกจะไม

เกดประโยชนใดๆ ทางธรกจ หากระบบไอทไมสามารถตอบสนองตอบตอนโยบายในการบรหารจดการและตอบสนอง

ตอความตองการของผใชระบบได วตถประสงคของการกากบดแลระบบไอทจงมเพอใหบรรลเปาหมายของกลยทธทาง

ธรกจ จากการใชประโยชนระบบขอมลและการพฒนาความสามารถในการแขงขนทางธรกจขององคกร

อางอง

กลยทธดานไอท (IT strategy)

กลยทธดานไอท เปนการกาหนดกลยทธระบบสารสนเทศขององคกรทงระยะกลางถงระยะยาว ทประกอบดวยกรอบ

การลงทน และกลยทธอนๆ เพอทาใหระบบสารสนเทศเปนสวนหนงในการตอบสนองตอกลยทธทางธรกจอยางม

ประสทธภาพ

การกากบดแลดานไอท (IT governance)

กระทรวงตางประเทศไดใหความหมายของการกากบดแลดานไอทไวดงน

การคาและอตสาหกรรม (กระทรวงเศรษฐกจการคาและอตสาหกรรมในปจจบน) เปน "ประสทธภาพองคกรของบรษทท

ควบคมการกาหนดและการดาเนนการทางดานกลยทธดานไอทและใหคาแนะนาในการดาเนนการไปในทศทางท

เหมาะสมเพอสรางความไดเปรยบในการแขงขน"

Page 64: It Passport Management v1 2

เตรยมความพรอมการสอบมาตรฐานวชาชพไอท IT Passport: MANAGEMENT  หนาท 59 

6-3 แบบทดสอบ บทท 6

6-1) ขอใดตอไปนมเปนรายการเพอการประเมนระดบการบรการใหแกผใชบรการระบบ

a) คาใชจายทเกยวของกบการพฒนาระบบ b) เวลาในการกคนระบบเมอระบบลมเหลว

c) จานวนของโปรแกรมททาใหเกดระบบขน d) จานวนของดสกในการอนพทเอาทพท

6-2 ขอใดตอไปนเปนหนาทในการรบคาถามทหลากหลาย เชน การทางานของผลตภณฑ (operations of the

product) วธการในการแกไขปญหา (solutions) และการรองเรยนระบบโดยผใชระบบ (complaints)

a) การนบจานวนการเขาถง (Access counter) b) เวบมาสเตอร (Webmaster)

c) ศนยขอมล (Data center) d) ศนยใหความชวเหลอ (Help desk)

6-3 ขอใดตอไปนเปนลกษณะของศนยใหบรการ ในการบรหารจดการการทางานของระบบสารสนเทศ

a) คาถามเกยวกบหวขอชวคราว ไมอนญาตใหทาการบนทก

b) ศนยใหบรการตองใหบรการตอบคาถามดวยความอดทน โดยไมเปนฝายเรมตนในการสอสาร

c) ศนยบรการเปนชองทางในการใหบรการตอบคาถามตางๆ ทรวมไวในจดเดยว

d) ขอบเขตของปญหาถกจากดดวยวธการของการดาเนนงาน

6-4 ขอใดตอไปนเปนรายละเอยดทเกยวของกบการใชงาน UPS (uninterruptible power supply) หรอหนวยจาย

พลงงานตอเนอง

a) อปกรณทมระดบความสาคญสง ตองตอเชอมกบ UPS ในเครอขายเพอแบงปนการใชเครองพมพของคอมพวเตอร

แตละเครอง

b) ขอจากดของความสามารถในการทางานของ UPS คอจาเปนตองเสยเวลาหลายนาทในการวดหรอตรวจจบความ

ลมเหลวในการจายพลงงานไฟฟาใหแกระบบ

c) UPS มหนาทในการสรางพลงงานไฟฟา โดยจะเรมทางานเมอมการเชอมตอกบคอมพวเตอร ไฟฟาสองสวาง

โทรทศน และอปกรณเครองใชไฟฟาภายในบาน

d) UPS ใชแบตเตอรพเศษทสามารถใชแบบกงถาวร จงไมจาเปนตองมคาใชจายในการบารงรกษาหลงตดตงใชงาน

6-5 ขอใดตอไปนแสดงถงขนตอนการตรวจสอบระบบเพอทาการตดตงใชงานระบบ

Page 65: It Passport Management v1 2

เตรยมความพรอมการสอบมาตรฐานวชาชพไอท IT Passport: MANAGEMENT  หนาท 60 

a) การวางแผน (Planning) การตรวจสอบ (investigation) การรายงาน (report)

b) การตรวจสอบสาเหต (Cause investigation) การแกไขใหถกตอง (correction) ทดสอบ (test)

c) ออกแบบ (Design) การโปรแกรม (programming) ทดสอบ (test)

d) การกาหนดความตองการ (Requirements definition) รองขอขอเสนอ (proposal request) เปรยบเทยบขอเสนอ

(proposal evaluation)

6-6 ขอใดตอไปนเปนบทบาทของผตรวจสอบระบบ

a) ใหการแนะนาแกหนวยงานทถกตรวจสอบเกยวกบขอแนะนาและมาตรการในการปรบปรงระบบ

b) การแตงตงผตรวจสอบระบบ

c) การกาหนดนโยบายการรกษาความปลอดภย

d) การรองขอหนวยงานทถกตรวจสอบใหทาการปรบปรงระบบ

6-7 ขอใดตอไปนถกรวมอยในการควบคมภายในเพอปองกนพนกงานทจรต

a) เผยแพรแผนความปลอดภยทางสารสนเทศขององคกรไวบนอนเตอรเนต

b) มอบหมายการดาเนนงานและการอนมตการดาเนนงานทางธรกจโดยแยกจากกน

c) สนบสนนกจกรรมในฐานะผสนบสนนองคกรทดาเนนการโดย เมอง หมบาน เพอทาหนาทในการสนบสนนองคกร

d) การใชมาตรการตอตานสอมวลชนเพอหลกเลยงการเปดเผยภาพลกษณทางลบหรอเรองไมดขององคกร

Page 66: It Passport Management v1 2

เตรยมความพรอมการสอบมาตรฐานวชาชพไอท IT Passport: MANAGEMENT  หนาท 61 

เฉลย แบบทดสอบ บทท 6

6-1 คาตอบ b

คาอธบาย

ระดบการบรการหมายถงขอบเขตของคณภาพในงานบรการดานไอท คณภาพและขอบเขตของงานบรการทใหบรการ

เปนไปตามขอกาหนดใน SLA (Service Level Agreement ความตกลงระดบงานบรการ) ซงกาหนดขนระหวางผ

ใหบรการงานบรการดานไอท กบผใชเพอการบรหารจดการการดาเนนงานจากขอตกลงทกาหนด

เนอหาของ SLA ประกอบดวยขอบเขตของงานบรการระบบ (System services) การกาหนดราคา (Pricing) เวลาใน

การใหบรการ (Support hours) และเวลาในการกคน เมอระบบลมเหลว (Recovery time)

6-2 คาตอบ d

คาอธบาย

ศนยใหความชวยเหลอ (help desk) หรอศนยใหบรการ (service desk) เปนชองทางในการตอบสนองตอคาถามของ

ผใช โดยทวไปตองรบคาถามทหลากหลายซงเปนวธการใชผลตภณฑและบรการ วธการในการแกไขปญหา ความ

ตองการในการแกไขปญหา และตอบสนองตอคารองเรยนหรอการแกไขปญหา

6-3 คาตอบ c

คาอธบาย

ศนยใหบรการเปนชองทางในการรบคาถาม หากมชองทางหลากหลายในการรบคาถาม กจะทาใหผใชยากลาบากใน

การหาหรอใชชองทางในการรบคาถามได ทาใหการรวมเปนศนยกลางการใหบรการเปนชองทางเดยวจะเปนการดทสด

a): คาถามทเหมอนกนและขอมลสารสนเทศของผใชสามารถทาการตรวจสอบผานการบรหารจดการแบบรวมศนยดวย

การบนทกคาถามไว

b): บทบาทของศนยการใหบรการ มหนาทใหขอมลสารสนเทศโดย เผยแพรคาถามทถามบอยและการบารงรกษา

สารสนเทศ

d): บทบาทของศนยบรการคอทาหนาทรบคาถามทหลากหลายกวางขวางทเกยวของกบระบบเชน ความลมเหลวของ

คอมพวเตอรและภยตางๆ

Page 67: It Passport Management v1 2

เตรยมความพรอมการสอบมาตรฐานวชาชพไอท IT Passport: MANAGEMENT  หนาท 62 

6-4 คาตอบ b

คาอธบาย

UPS (Uninterruptible Power Supply) ใหพลงงานไฟฟาสารองเพอปองกนการหยดชะงกในการจายพลงงานไฟฟาใน

ระหวางการเกดไฟฟาดบหรอไฟฟาขดของ หากเกดไฟฟาดบ UPS จะจายไฟจากแบตเตอร

แตระยะเวลาการจายไฟฟาอยางตอเนองของ UPS หลงไฟฟาดบจะสามารถจายไดประมาณ 10 ถง 15 นาทเทานน จง

จาเปนตองทาการบนทกขอมลตางๆ ของระบบและทาการปดระบบอยางรวดเรวเมอเกดไฟฟาดบ กอนท UPS จะ

พลงงานหมดและหยดจายไฟฟาสารองในทสด

6-5 คาตอบ a

คาอธบาย

การตรวจสอบระบบถกดาเนนการโดยผตรวจสอบระบบทเปนบคคลภายนอกองคกร เพอทาการตรวจสอบและประเมน

ระบบเพอใหคาแนะนาเกยวกบการดาเนนการรระบบทจาเปน แกบคคลทเกยวของ การตรวจสอบระบบตองดาเนนการ

ดงตอไปนคอ การวางแผน (Planning) การตรวจสอบ (Investigation) และการรายงาน (Report)

6-6 คาตอบ a

คาอธบาย

การตรวจสอบระบบเปนการตรวจสอบความถกตองและประเมนระบบสารสนเทศโดยองกบมาตรฐานการตรวจสอบ

บทบาทของผตรวจสอบระบบคอใหคาแนะนาเกยวกบขอแนะนาและมาตรการในการปรบปรงระบบ

6-7 คาตอบ b

คาอธบาย

การควบคมภายในเปนกลไกในการสรางกรอบการทางาน เพอใหองคกรสามารถดาเนนธรกจในแนวทางทเหมาะสม

โดยการแบงบทบาทของแตละบคคลทไดรบมอบหมายงาน และผอนมตงาน จงสามารถทาใหลดความเสยงทอาจเกด

จากการกระทาทผดกฏหมายหรอกจกรรมทไมไดรบอนญาต

Page 68: It Passport Management v1 2

,

Email: [email protected]

Website: www.sau.ac.th

Email: [email protected]

Website: www.auisuke.com

ITPE

Training Program on Instructors for ITSS/ITEE in Asian Countries

(ENIT)

11 Nov 2009 - 1 Dec 2009 AOTS, YKC, Yokohama, Japan

Training Program on Instructors of FE for Thailand (THFEIT) under the

support of The Ministry of Economy Trade and Industry (METI), Japan

and National Science and Technology Development Agency (NSTDA)

Thailand, 1 - 25 January 2008

Certified Information Technology Professional (FE) by National

Electronics and Computer Technology Center (NECTEC) and National

Science and Technology Development Agency (NSTDA), March 13th,

2009