1

IV. Bölüm

GÖZLÜK ÇERÇEVE BÖLÜMLERİ, ÜRETİM

ŞEKİLLERİ VE MALZEMELERİ

2

Bölüm içerikleri ve kazanımlar

1) Optik çerçeve bölümleri hakkında bilgi sahibi olabilecek,

2) Üretim şekillerine göre çerçeveleri isimlendirebilecek,

3) Üretim hammaddelerine göre çerçeveleri tanıyabilecek,

4) Çerçeve bölümleri ve bu bölümlerden kaynaklanan olası kullanıcı şikayetlerinin neler olabileceği ile çözüm önerilerini belirleyebilecek kazanımların öğrenilmesi amaçlanmaktadır.

3

4

GÖZLÜK ÇERÇEVE BÖLÜMLERİ

Lenslerin göz önünde tutulmasını sağlayarak net görmeye yardımcı olan Gözlük çerçeveleri çeşitlendikçe çerçeve kısımları da farklılaşmaktadır.

Genel olarak klasik bir metal gözlük çerçevesinde bulunan temel bölümler;

1) Çerçeve kolları (saplar, temple),

2) Sap ucu (kıvrım, damla kısım, bend),

3) Kulaklık (sapçık, Earpiece, temple tips),

4) Köprü (bridge),

5) Çerçeve gövdesi,(front)

5

6) Gövde köprüsü (bar veya top bar= üst engel, üst çizgi),

7) Gövde ucu (son parça, end piece),

8) Cam yuvası (eye wire =göz teli/ “rim=çerçeve, kenar, çember”;çerçeve halkası; camın çerçeve içinde oturduğu yuva),

6

9) Menteşe (Hinge, butt-strap=dip kayış,kemer),

10)Burun yastığı (burunluk, plaket, burun pedi, nose pad),

11)Burunluk yuvası (plaket kolu, pad arm, guard arm),

12)Lens(cam) alanı (boşluğu) olarak sayılır. Bunları incelersek;

7

8

9

Çerçeve halkası,

lensin yerleştiği alan

Çerçeve sapı,

Side=sap

Gövde köprüsü (Top bar)

Üst engel,demir çubuk

1-) Çerçeve Kolları (saplar, temple, Sides)

Gövdenin yüzde durmasında taşıyıcılık görevi yapar.

10

Metal, selüloz veya selüloz asetat hammaddeden yapılabilir.

Selüloz; bitkilerde hücre duvarı yapısında bulunan, glikoz polimerli yani saf yapısında karbon, hidrojen ve oksijenden oluşmuş bir polimerdir.

11

Selüloz asetik asitle tepkime verirse selüloz asetat elde edilir.

Selüloz ve türevleri günümüzde endüstride ve plastik madde yapımında kullanılmaktadır.

12

Çerçeve kollarının;

En önemli diğer görevi gözlüğün yüze oturma açısının ayarlanmasını sağlayarak (pantoscopic açı- retroscopic açı) bakış açısının ayarlanmasında önemli rol oynar.

13

Diğer bir görevi;

ucundaki kıvrımlı yapı ile gözlüğün göze tutunmasına sağlayarak düşmesini engeller böylelikle çerçeve gövdesinin yüzün bakış pozisyonunda dengede durmasına yardımcı olur.

14

Gözlüklerin yüzdeki duruş eğriliklerinin düzeltmesindeki ana kontrol noktalarından birisidir özellikle gövde ucunda çerçeve gövdesi ile yaptığı açı eğriliklerin ve duruş pozisyonunun ilk düzeltilmesi gereken noktasıdır.

15

Kolların şakaklara değmemesi arzu edilir çünkü metalik yüzey terlemeden aşınabilir. Kolların çerçeve gövdesi veya yüz yatay eksenine 880 ile 920 arasında açılı olması en idealidir.

16

880 - 920

1.1 Sap ucu (temple tip) (kıvrım, damla kısım, bend)

Kolların ucuna doğru kulak ve kafaya temas sağlayarak gözlük ağılığının taşınmasında destek görevi gören,

17

450

gözlüğün düşmesini engelleyerek iki göz hizasında dengede kalmasını sağlayan kıvrımlı yapı mevcuttur bu yapıya sap ucu, kıvrım veya damla kısım denir.

18

Çerçeve kol kıvrımları şekline göre şu şekilde sınıflandırılabilir;

A. Baş-Kulak hattı kol (Skull temples=kafatası tipi kol)

Bu kol tipi gözlük çerçevelerinde en çok kullanılan kol biçimi olup, kıvrım şekli hokey sopasını andırmaktadır. 19

kol ucu baş-kulak hattında kulak arkasında boyunca ilerleyen ancak kulak arkasında kulak boyunu geçmeyecek şekilde bükülmüş bir yapıdadır.

20

B-) Kütüphane tipi Kol Library Temples Bu kol tipince uç kısım menteşe

kısmına göre daha dar olup, sap ucu baş-kulak tipine göre kıvrımlı değildir,

21

bazı çeşitlerinde ise kıvrım kulak arkasına doğru değil başı saracak şekildedir (Bayonet =süngü tipi).

22

Bu kol tipine kütüphane tipi denmesinin nedeni kütüphane çalışması (araştırma) yapılırken gözlüğün takıp çıkartılması kolay olduğu için olabilir.

23

C-) Dönüşümlü Kollar (Convertible Temples)

Bu kol yapısının en önemli özelliği hem süngü tipi yani bayonet tipine hem de kafatası tipine dönüştürülebilir olmasıdır.

Kişinin isteğine göre dönüştürme işlemi yapılabilir.

24

D-) Sürme yay tipi kollar (Riding Bow Temples)

Sürme yay tipi kollar kulak arka hattı boyunca uzanıp, neredeyse kulak memesine kadar inecek yapıdadır. Bu tür gözlük kolları genellikle çocuk ve güvenli gözlük amaçlı üretilmektedir. 25

Ancak üretimi ve satışı eskisi gibi rağbet görmemektedir, çünkü ani çocuklar tarafından gözlüğün ani çekilmesinde kulağa zarar verme ihtimali yüksektir.

26

E-) Konforlu kablo yaylı kollar (Comfort Cable Temples)

Konforlu kablo yaylı kollar aynı sürme yay tipi kollarla aynı şekilde sarmal yapıda olup, fark ise kolun kıvrım kısmında sürme tipinde uzantı metal yapı olarak devam ederken konforlu tipte ise esnek bir plastikten yapılı bir kablo kol ucunu oluşturur.

27

Konforlu kablo yay şekilli kolların sürme tipine göre en büyük avantajı kulak arkasını tahriş etme olasılığını biraz daha düşürmesi ve başında topuz bir yapı oluşumu ile yaralanmayı azaltmasıdır.

28

29

30

2-) Kulaklık (sap ucu, sapçık, temple tip, earpiece)

Metal çerçeve kolların bazılarının menteşe kısmı sınırına kadar uzanan, bazı metal kollarda ise kolun uç kıvrım tarafına yani kulağın baş ile bütünleştiği kısım üzerine gelen,

31

plastik çerçevelerin ise genelde kendi hammaddesinin uzantısı olan, genelde plastik veya selüloz asetat olan kaplamaya denir.

32

En önemli görevi gözlük takılıyken, kulak arkası ve baş temas noktalarında aşınmayı engelleyerek konforlu bir şekilde gözlük kullanılmasını sağlamaktır.

33

Metal çerçevelerin büyük bir kısmında kullanılan sapçıklar;

Kısa yani normal sapçıklar, ve

Kol boyu tipi uzun boy sapçıklar

Olarak ikiye biçimde gözlük kollarında görülebilir.

34

Kısa sapçık Uzun sapçık

35

Uzun sapçık Kısa sapçık

Gözlük kullanıcılarında kulaklık eğimi her zaman sorun oluşturmuştur; çünkü aşırı bükülmüş sap uçları hem kulak arkasını sıkarak yara oluşmasına neden olacak, hem de içe bükülüp baş teması sağlanmak istendiğinde; kolların şakaklar la yaptığı açıyı değiştirerek görüş konforunun değişmesine neden olacaktır.

36

Kol ucu (bend) Eğimi!!!!!!!!!!!

En ideal sap bükümü kullanıcıya göre değişmekle birlikte; Önce gözlük denettirilmeli eğer gözlük

kol kıvrımları; kullanıcının baş kulak üst temas noktasını takip ederek kulak arkası hattı boyunca ilerleyip kulak arkası ve mastoid kemik bileşimine fazla baskı yapmayacak şekilde duruşu var ise;

37

Yani;

çerçeve düşmeyecek şekilde dengede ve uç kısım kulak arkası ile kemik bileşiminde rahat pozisyonda ise, ve

uzunluk olarak ideal ise

38

Hiç ayarlanma yapılmadan bırakılır.

39

Ancak tersi durumlar için;

1) Öncelikle damla kısmın eğiminin 450 derece civarında olması sağlanır,

2) Eğer kıvrım başlama kısmı kulak tepe kısmının hemen öncesi veya hemen sonrasında başlıyorsa bu kıvrımın tam kulak tepe üstünden başlaması sağlanır.

40

3) Eğer kıvrım kulak tepe öncesinden başlarsa kulağı aşırı sıkacağından yara yapması kaçınılmaz olacak, eğer kulağın tepe noktası arkasından baş gerisine doğru bükülürse fazla geniş kalacağından gözlük yüzde burun üstünde aşağıya düşecektir.

41

4) Tüm bükme düzeltme işleminde ısıtıcı yardımıyla işlemlerin yapılması kulaklıkların kırılmasını hatta kıvrımlı ucun kırılmasını engelleyerek daha rahat işlemi sonuçlandırmamızı sağlayacaktır.

42

5) Eğer kollar olması gerektiğinden uzun olduğundan dolayı kulak arkasında aşırı uzun kalma, gereksiz fazla bükülme gibi hoş olmayan olumsuzluklara neden oluyor ise gerekli ölçüde her iki kol için eşit uzunlukta uç kısımda uç kısım metal ise çelik keski ile (metal keski) kesim yapılmalıdır.

43

İster ısıtıcı kullanılsın ister kullanılmasın kulaklıkların ayarı yapılacaksa başparmak kullanılarak başparmağın geriye kıvrılmasıyla üzerindeki eğime göre ayarlama yapılır. Uygun aletlerde kullanılarak ayarlama yapılabilir.

44

45

A B

Sizce hangisi kulak pozisyonu için ideal?

A pozisyonu kulak- baş duruşu için en idealidir.

3-) Köprü (bridge)

İki çerçeve halkasının (rim, eye wire) birbirine bağlayarak bir arada tutan yapıdır.

46

Plastik çerçevelerde en büyük fonksiyonu aynı zamanda burunluk görevi yaparak gözlüğün yüzde oturmasını sağlayan destek unsurlarından biridir.

47

4-) Çerçeve Gövdesi(front)

İki çerçeve halkasının köprü kısmı ile birlikte oluştuğu yapıdır.

Önden görünüşünde çerçeve (rim) kısmı görünen ana yapıdan birisidir.

48

49

Gövde; gözün bakış açısından dolayı çok önemlidir zira pantoskopik (pantoscopic) ve retinoskopik (retinoscopic) açı çerçeve kolu ile çerçeve gövdesi arasındaki açıdır.

Bundan dolayı çerçeve gövdesinin yüzdeki eğimi ve yüze olan paralelliği oldukça önemlidir.

5-) Gövde Köprüsü (bar, top bar)

Gövde köprüsü çerçeve halkalarını (rim, eyewires) birbirine bağlayan köprü üzerinde yaralan ikinci bir köprüye verilen isimdir.

50

Genelde klasik çerçeve modellerinde yer almakla birlikte bazı orta ölçülü çerçevelerde yer almakta ancak pozisyon olarak alttaki köprüye daha yakın durmaktadır.

51

Gövde köprü

En önemli görevi çerçeveye mukavemet (dış etkilere karşı koruma, sağlamlık) sağlayarak büyük modellerin çerçeve gövdesinde taşınmasına alt köprü ile birlikte yardımcı olur.

52

Hem metal hem de plastik çerçeve modellerinde gövde köprüsü görmek mümkündür.

53

6-)Gövde ucu (son parça, end piece)

Kolların çerçeveye bağlandığı yarım menteşenin bulunduğu kısımdır. Çerçeve gövdesinin kollar ile birleştiği alandır.

54

55

Gözün bakış açısı ve çerçevenin yüz ile olan eğiminde yukarı veya aşağıya yön verme hareketi yapıldığı yerdir.

Pantoskopik açı (eğim)

Gövde ucu çerçeve denge ayarlarında da oldukça önemli işlevi vardır çünkü yüzdeki düz ve estetik duruşun sağlanması gövde ucunun gövde ile yaptığı açı ile ilişkilidir.

56

Gövde ucu

7-) Cam yuvası (eye wire =göz teli/rim groove=çerçeve oyuğu)

kenar,

çember,

çember kenarı,

dış kenarı,

çerçeve halkası olarak da isimlendirilen cam yuvası için;

57

Lensi (merceği) çevrelen çerçeveye veya halkaya verilen isim de denmektedir.

Aynı zamanda camın gözlükte oturduğu yuva kısmı da denmektedir.

58

Cam yuvası metal ve tam çerçeveler için oyuk şeklinde iken plastik çerçevelerde genelde tam düz bir şekil olamamakla birlikte şekil olarak “u” harfine benzemektedir.

Bu biçim camın plastik çerçevelerde daha sıkı durmasını sağlamaktadır.

59

Metal çerçevelerde lensin cam yuvasına sıkışmasını sağlayan gövde ucunun arkasında kilit bloğu (the locking block, lockers) vardır.

Kilit bir vida sistemi ile camı rim halkasında sıkıştırarak camın yuvada sabit kalmasını sağlar.

60

61

Gözlük camlarının cam yuvasına tam ve düzgün şekilde oturması gözlük yapımının olmazsa olmaz kuralı olup oldukça önemlidir.

62

Oynayan gözlük camları bilhassa astigmat kusurlu kişilerde aksın değişmesine neden olacağından bu durum görüntü kalitesi olumsuz etkiler, yanı sıra camın düşme riskini oluşturduğundan dikkat edilmesi gereken bir durumdur.

63

8-)Menteşe (Hinge, butt- strap =dip kayış,kemer)

Kolların çerçeveye tutunmasını sağlayan yapıdır.

Genelde vida ile menteşe bağlantısı yapılır. Gövde ucu noktası ile çerçeve kollarını bir birine bağlar.

64

Gözlük çerçeve tamiratları içinde;

menteşe vidası düşme şikayetiyle müracaat sayısı fazladır bundan dolayı atölyede bulunacak vida boyutu ve tornavida çeşitleri oldukça önemlidir.

Ayrıca vida montajı dikkat gerektiren bir eylem olup ciddi parmak yaralanmalarına neden olabilir. 65

9-) Burun Yastığı (burunluk, plaket, burun pedi, nose pad)

çerçeve gövdesinin burun üzerinde durmasını sağlayarak destek görevi gören,

çerçeve ve cam ağırlığının taşınmasında ve burun yüzeyine eşit dağıtılmasında rolü olan, ve

66

metal çerçevelerin burun yüzeyini aşındırmasını, tahriş etmesini engellemek için genelde plastik (PVC= ponivinil klorür), yumuşak silikon, selüloz asetat ham maddeden yapılmış,

67

68

nadiren titanyum veya metal ham maddeden yapılmış ekseriyeti oval,yuvarlak (düğme şekilli), dikdörtgen,damla ve “D” harfi şekilli hem geçmeli hem vidalı çeşitleri olan parçacıktır.

Silikon & PVC (plastik) Hammadde

Silikon: POLİSİLOKSAN olarak da bilinir,iskeletinde karbon (C) yerine ardışık olarak dizilmiş silisyum (Si) ve oksijen (O) atomları bulunan polimerlerin ortak adıdır.

Açık, esnek ve hareketli siloksan yapılardır, kırılmadan bükülebilme kabiliyetleri yüksektir.

69

Tutunma ve yapışma güçleri şaşırtıcıdır, yüzeyine diğer malzemelerin yapışması çok zordur.

ısı farklılıklarının çok olduğu farklı ortam ve ağır çevre koşulları altında dahi fiziki yapılarını ve stabilitelerini (dengede olma durumu) büyük ölçüde korurlar.

70

Silikon polimerleri, endüstride çok kullanılan plastiklerdir.

Bu plastikler polisiloksan olarak anılır ve Türkçe‟ de silikon elementine silisyum, plastiğine silikon diye tabir edilir.

71

PVC

PVC açılımı ponivinil klorür olup,

tuz ve petrol bazlı bir polimer yapılı plastiktir.

72

73

Silikon & PVC (plastik) Plaketlerin

Karşılaştırılması

Silikon plaketler;

Çok yumuşak ve esnektirler. Cildi tahriş etmez. Dayanıklı ve şeffaftır. Burun üzerinde yer tutucu olup,

kaygan değildir. Kirlenmesi zordur ve zaman alır.

74

PVC plastik Plaketler;

Sert ve esnek değildir. Zamanla cildi tahriş ederek

kızarıklık ve yara oluşturur. Sert yapısından dolayı dayanıklı

olup kaygandır. Çabuk kirlenir.

75

76

77

OVAL ŞEKİLLİ SİLİKON BURUNLUK

GEÇMELİ VİDALI

78

DAMLA (GÖZ YAŞI- teardrop) ŞEKİLLİ SİMETRİK SİLİKON BURUNLUK

GEÇMELİ VİDALI

79

“D” HARF ŞEKİLLİ SİLİKON BURUNLUK

GEÇMELİ VİDALI

80

Düğme şekilli Yuvarlak SİLİKON BURUNLUK

VİDALI

GEÇMELİ

Mantar tepeli GEÇMELİ

10-)Burunluk Yuvası (plaket kolu, pad arm, guard arm)

Plaketin çerçeve üzerindeki yuvasının isim olup metal çerçevelere kaynatılmış,

81

plastik çerçevelerde ise bulunduğunda vida sistemi ile monte edilmiş şekilleri mevcut olup;

Sağa-sola, yukarı ve aşağıya yatırılarak hareket ettirilebilir esnekliktedir.

82

Hem geçmeli hem de vidalı plaket (burunluk-burun pedi, burun yastığı) için burunluk yuvası çeşitleri vardır.

En önemli görevi gözlüğün burun yüzeyine düzgün bir şekilde oturmasını sağlayarak burun yüzeyinin tahriş olmasını engelleyen burunluk pedlerine yuva göre yapması ve böylelikle ağırlıkların eşit şekilde dağılmasını sağlamaktır.

83

Burunluk yuvası ayarlanırken;

Yuvanın sağa – sola, aşağı ve yukarı hareketlerinde metal çatlaklıklarına neden olmamak veya kırılmanın önüne geçmek için keskin ve aşırı baskıcı hareketlerden kaçınılmalı ve gerekiyor ise ayar işlemi yavaş ve hassas bir şekilde yapılmadır.

84

85

Burunluğun eğik, meyilli, yayvan

(şevli yapı) Halinde değişiklik

yapılması için kullanılan pense

Burunluğun dikey

yönünde ayar yapılması

için kullanılan pense.

86

Diğer bir önemli görevi ise bilhassa metal çerçevelerin genelinde oynar olan yapısından dolayı;

göz bakış hizasını ayarlayarak çerçevenin yüzdeki duruşunu yükselten, alçaltan,

yüze yakılaştıran yüzden uzaklaştıran böylelikle görüş konforunun sağlanmasını sağlamaktır.

Gözlüklerin yüzdeki duruş eğriliklerinin düzeltmesindeki ana kontrol noktalarından birisidir.

(diğeri bir kontrol noktası çerçeve kolları ve gövde ucu ile olan pozisyondur.)

87

11-) Lens alanı

(mercek; gözlük camı boşluğu) Gözlük camlarının

gözlük çerçevesinde kapladığı alandır.

88

Lens alanı

(cam boşluğu)

Kullanıcılara gözlükleri teslim edilirken diğer ölçüm esaslarının dışında fiziki olarak lenslerin tam olarak cam alanına oturması gözlük yapımının ana esaslarındandır.

89

Çünkü lens alanı ölçüsüne uymayan yani küçük olan lens; üzerine herhangi bir nedenden dolayı yeter oranda baskı geldiğinde yuvadan çıkmasına, lensin düşmesine neden olacak;

90

Yine lens alanına büyük olan bundan dolayı da kilit bloğu tam kilitlenemeyen camlar; yeter oranda baskı ile karşılaştıklarında da lensin cam yuvasından çıkmasına ve lensin yuvadan düşmesine neden olacaktır.

91

Her iki durum sonucunda da;

hem lensler zarar görme ihtimali olacak, hem de kullanıcının rahatsızlık duymasına neden olarak mesleki saygınlığa ve kazanca zarar vereceği unutulmamalıdır.

92

93

ÜRETİM ŞEKLİ VE KULLANIM AMACINA GÖRE ÇERÇEVE ÇEŞİTLERİ

Gözlük çerçeveleri üretim şekillerine ve kullanım amaçlarına göre bazı tiplerde üretilmektedir. Örneğin;

Rim halkası tam,

Rim halkası bütün olan çerçeveler,

Rim halkası yarım olan çerçeveler,

Rim halkası olmayan çerçeveler, ile

Yarım okuma gözlükleri

üretim şekilleri farklı olan ve kullanım amaçları yerine göre ayrı olan çerçeve tipleridir.

Bunları sırasıyla incelersek;

94

95

Üretim şekli ve kullanım amaçlı olmak üzere; a-) rim (eyewire) halkası bütün olan

çerçeveler;

Rim halkasının lensi tam olarak çevrelediği bütün olan çerçeve türüdür. Metal, plastik, titanyum vb. bir çok hammadde türünden tam çerçeve üretimi yapılmaktadır.

96

Bu tür çerçevelerin en büyük avantajı; Gözlük camlarının etrafı çerçeve ile çevrili

olduğundan camların dış etkilerden korunması (özellikle Mineral hammaddeli lensler) bu tür çerçevelerde daha iyi sağlanır.

Mineral camların kullanılması gerektiği durumlarda kullanıcıya tam çerçevelerin önerilmesi avantajının anlatılması hem kullanıcıya ve optisyene büyük kolaylıklar sağlar.

97

Çünkü tam çerçevelerde mineral camlardaki cam kenarından çapak, sert çarpmalarda ise camın kırılma riski azalmaktadır.

98

Bu tür çerçevelerin en büyük dezavantajları Aynı hammadden yapılmış aynı model

yarım, nilör ve çerçevesiz gözlüklere nazaran daha ağır olması,

Çerçeve ağırlığından dolayı buruna yapılan baskının fazla olması ve burunda hoş görünmeyen iz oluşturması,

99

Lens tam metal çerçevelere vida ile sıkıştırıldığından, zamanla vidaların gevşemesi ve camların zemine düşmesi sonucu zarar görmesi, bundan dolayı çerçeve lens halkası vidalarının montajında ne uzun nede kısa ne aşırı dar nede geniş yani ölçüsünde vida kullanılması,

100

gerektiğinde ise vida üzerine uygulanan solventsiz (çözücü içermeyen= çerçeve boyasına zarar vermemesi vb. açıdan) yapıştırıcı ile oluşturulan ince bir katman sayesinde vidanın çerçeve halkası kilit bloğu vida yuvasında daha sıkı bir bağlantı yapması sağlanabilir.

101

102

Tam çerçeveli gözlüklerde lens temizliğinin zor olması; çünkü toz, kir, ter vb. lense zarar verici maddelerin rim oluğu veya cam yuvası ile lens sınırında yani çerçeve ile camın birleştiği sınırda toplanması ve zamanla çerçevenin kaplamasının zarar görmesine yol açması, başlıca olumsuz etkileri olarak sayılabilir.

Tartışma:

Tam metal çerçevelerde lens sıkıştırma vidalarının olması gerektiğinden kalın kullanılmasının ne tür bir sonuçları olabilir ?

103

b-) rim halkası yarım olan çerçeveler (semi rimless, half rimless, Nilör- Nylor çerçeve)

104

105

Rim halkası yarım olup diğer kısmı misinalı(misina; sentetik değişik kalınlıkta naylon ip, ital.) olan çerçeve tipleridir.

Bu tür çerçevelerin genelinin alt kısım çerçevesi olmamakla birlikte üstten çerçevesi olmayan tipleri vardır.

Her iki tipte yarım misinalı çerçeve veya nilör çerçeveli grubu oluşturmaktadır.

Bu tür çerçevelere takılacak lenslerin çevresine çerçevenin genişliği, kanal yapısı ve lensin kalınlık durumuna göre derinlik ve genişlikte misina kanalı açılması gerekmektedir.

106

Bu işlemi yapan makine ismi ise kanal açma makinesi veya Nilör makinesi olarak ifade edilmektedir.

107

Bu tür çerçevelerin en büyük avantajları; Kullanıcıya çerçevenin üst veya alt

kısmın yarım olması durumuna göre bakış açısında bir engel oluşturmaması,

Bazı kullanıcılarda daha estetik bir görünüş sağlıyor olması,

Aynı hammaddeden yapılmış tam çerçevelere göre daha hafif olması,

108

Gözlük camlarının (lenslerin) temizliğinin daha kolay yapılması, başlıca sayılabilen avantajlardır.

109

110

Bu tür çerçevelerin en büyük dezavantajları;

Mineral cam takılması durumunda ergonomik yani kullanışlı olmaması,(cama açılan kanaldan dolayı sürekli çerçevesiz bölümden çapak atma riskinin olması)

Misinanın sıcak havalarda genleşmesinden dolayı genişlemesi veya kopması,

Bu tür çerçevelerde lens kenarlarına atılan polisaj (parlatma-cilalama) nedeniyle göze daha fazla ışık yansımaların çarpması, sayılabilir.

111

c-) Çerçevesiz (rimless, faset) gözlükler

Lensin monte edildiği rim halkası olmayan yani cam yuvası olmayan ve hammaddesi delik açılmaya uygun camların bir matkap veya matkap özelliği olan cam kesme makinelerinde delinerek;

112

113

vida veya dübel yardımıyla kol ve köprüye sıkıştırılması ile oluşan çerçeveye rimless veya optik çerçeve üretim piyasasında faset gözlük çerçevesi denir.

DÜBEL

(Plastik kol)

Çerçevesiz gözlükler lens alanları(cam şablonları) sayılmazsa üç parçadan oluşur. Bunlar

2 adet kol; ve

1 adet köprü(burunluk-burunluk yuvası)

114

115

Faset vidaları

Vidalı faset çerçeveler günümüzde artık

eskisi kadar kullanılmamakta ve

optisyenler tarafından önerilmemektedir.

Vidalı rimless (faset)

çerçeve

116

117

Tüm diğer tiplere göre oldukça hafiftir.

Model sınırlaması olmadığı için istenilen modelde gözlük yapılabilir.

Avantajları;

Esnek çerçeve kullanılmasına paralel olarak daha uzun ömürlüdür.

Estetiğin en üst seviyeye ulaştığı şık görünüşlü bir modeldir.

Dış görünüşte fark edilmediğinden dolayı tercih nedenidir.

118

119

Kullanımına dikkat edilmediği takdirde geneli vidalı fasetler olmak üzere sürekli cam kırılmaya müsaittir.

(camlara delik açıldığından dolayı kullanıcı iki elle gözlüğü takıp çıkarmak zorundadır, tek el ile takıp çıkarmalarda baskı diğer taraf üzerinde olacağından cam kırılmalara neden olunmaktadır;

Dezavantajları;

bu sorun en fazla vidalı çerçevesizlerde yaşanmaktadır. Esnek çerçeve üretilmesi ve dübelli (plastik kollar) çerçeve modellerinin yaygınlaşmasıyla bu sorun biraz daha olsun azalmış görünmektedir.

120

121

Vidalı fasetlerin cam kırılmaya karşı hassas olmalarının yanında vidaların sürekli gevşemesi ve bu nedenle kullanıcı yüzünde eğiri durmasıyla oluşturduğu rahatsızlık;

bu sorun vidaların somunlara yapıştırılmasıyla giderilmiş ancak cam değişimlerinde vidalar yapıştırıcı kullanıldığından açılmamakta ve camlar kırılarak çıkarılmak zorunda kalınmaktadır. Bundan dolayı da ya aynı model bir şablon kullanılmak zorunda yada benzer eldeki şablonlarla gözlük yapılmaktadır.

122

123

Faset çerçevelerin montajı hem zor hem de zaman almaktadır. Aynı zamanda montajda cam kırılması riski en fazla olan gözlük türüdür. Küçük diyoptri ve fazla kalın olmayan camların montajı sorun oluşturmazken kalınlığı fazla ve aynı zamanda yüksek diyoptrili olan camlarda montaj riski her zaman bu ölçülere paralel olarak artmaktadır.

Riskin artmasının diğer nedeni kalınlık ve incelik azaldıkça cam fiyatlarının artması ve optisyene olan maliyetinden dolayı montaj stresininde artacağından rahat çalışılmamasına paralel olarak camların kırılmasıdır.

124

Geneli (-) 0-3 diyoptri camlar için faset gözlük yapan bir optisyen için özel inceltilmiş veya yüksek diyoptrili camlarda aynı performans ve çalışma kolaylığı olmayacaktır.

125

Bir optik müessesinin işini görecek düzeyde faset montaj ustalığı 2-3 ay sürmekte ve bu süre içinde içinde en az 100-150 değişik diyoptri türünde gözlük yapılması gerekmektedir. Kişi yeteneğine göre bu rakamlar azalmakta veya yükselmektedir.

126

127

cam delik hizalarının ve genişliklerinin bir diğerini tutmadığı durumda yüzdeki duruşundaki dengesizlik, anormallik. Faset yapımında önemli olan camları delmek değil önemli olan aynı hizada ve kullanıcı yüzünde düz duracak şekilde deliklerinin delinerek montajının yapılmasıdır.

Elde yapılmış fasetlerin çoğu dikkatli incelendiğinde hiçbir cam delik hizasının ve genişliğinin bir diğerini tutmayacağı görülecektir.

128

Bu sorun ancak kollar ve burunluk ayarlanarak düzeltilmekte ve faset çerçevede kol ve burunlukta yapılacak her türkü düzeltme cam kırılma riskini arttırmaktadır, bundan dolayı dübelli ve esnek olan çerçevelerin kullanıcıya önerilmesi hem sizin hem de kullanıcının menfaatine olacaktır.

129

d-) Yarım Çerçeveler (Yarım okuma çerçeveleri)

Normal gözlük çerçevelerine göre üst kısım yani çerçevenin üst rim yüksekliği alt kısma göre az olan çerçevelerdir.

130

131

Yakın gözlüğü;

Uzak gözlüğü kullanmayan ancak yakın okuma gözlüğü kullanması gereken durumlarda tercih edilir amaç kişinin uzak göz sorunu olmadığından yarım gözlüklerin burun ucuna doğru uzaklaştırılarak üsten uzak noktaya alttan ise yakın okuma mesafesine bakmasının istenmesidir.

Ülkemizde en fazla tercih edilen okuma gözlük türleri içinde yarım okuma gözlükleri büyük yer tutmaktadır.

132

133

134

Uzak gözlüğü kullanmayan ancak yakın gözlüğe ihtiyacı olan kişiler için idealdir.

Ölçü olarak tam metal çerçevelerden küçük olduğundan hafif ve muhafaza edilmesi kolay ancak bu kolaylıktan dolayı itina gösterilmediğinden en fazla zarar gören çerçeve türüdür.

Avantajları;

Cepte taşınması (kalem türü) ve boyuna iple asılabilmesi açısından kullanışlıdır. Günümüzde ortadan ayrı olup mıknatısla birleştirilen türleri, katlanabilen türleri ile gece led ışıklı olan türleri vardır.

135

136

Yarım çerçeveler tam çerçevelerin ölçü olarak nerede yarısı ölçüsünde olması ve konveks camlarının fiziksel özelliğinden dolayı çap küçüldükçe merkezi kenar kalınlığının artıyor olması istenmeyen kenar kalıklılarına neden olmakta sonuçta şık ve estetik olmayan bir görüntü oluşturmaktadır.

Dezavantajları;

Bu sorunun çözümü ise ya tam çerçeve yani;

çapı daha büyük çerçeve verilerek kalınlığın azaltılması sağlanabilir; ya da

inceltilmiş özel camlar ile kalınlık azaltılabilir, veya

çapça daha küçük camlar kullanılmalı,

ancak bu durum hem optisyene hem de kullanıcıya çok fazla ek maliyet getirebilir.

137

Kullanımı uzak gözlük çerçevesi kadar dikkat edilmediğinden sürekli optisyene tamir işleri çıkarmakta bu durum gereksiz zaman kaybına yol açmaktadır.

(genelde okuma gözlüklerinde karşılaşılan en büyük sorunlar kollarının kırılması ve çerçeve gövdesinin eğrilmesidir.)

138

139

ÇERÇEVE ÜRETİM MALZEMELERİ

Çerçeveler yapıldıkları hammaddelerin neler olduğunu incelemeden önce önce bir çerçevede tercih edilen temel ve özel niteliklerin neler olduğunu bakmakta yarar var.

Bunlar;

Çerçeve fiyatının maliyeti,??*********

Çerçevenin ağırlığı,***

Kolay ayarlanabilir olması ve şeklini koruyabilmesi,

Çerçeve bileşeninin alerjik cilt reaksiyonlarına neden olmaması,

140

141

Hoşa giden bir görüntüsünün olması***** (albenisi, çekiciliği olmalı),

Paslanma ve aşınmaya karşı dayanıklı** olması kolay kolay renk atmaması,

Dayanıklı ve sağlam olması,

Çerçeve tercih nedenleri2

Yanıcı olmaması,

Yüzü yaralayıcı bir eklentisinin olamaması,

Başlıca sayılabilecek tercih nedenleridir. Bunlardan bazılarının mutlaka olması gerekirken bazıları ise üstün avantajlar ağlamaktadır.

142

143

Tartışma Ülkemiz şartlarını göz önüne aldığınızda

(sosyo-ekonomik şartlar, kültür seviyesi,bilinç düzeyi vb.) çerçevelerin hangi özellikleri bu çerçevelerin tercih edilmesine neden olur?

Çerçevelerin tercih nedeni sıralamasında ülkemizde bölgesel bir fark olduğunu düşünüyor musunuz? Nedenini açıklayabilir misiniz?

144

Sizce Avrupa ülkelerinde sıralama ülkemizdeki gibimidir?

145

146

Çerçeve üretim hammaddeleri

Çerçeveler yapıldıkları hammaddelere göre üç kısımda incelenir.

1. Plastik Çerçeveler

2. Metal Çerçeveler

3. Kombine (toplu, bir arada) çerçeveler

bu kısımları sırasıyla avantaj ve dezavantajlarının neler olduğunu incelediğimizde;

147

1-) Plastik Çerçeveler Plastik kelimesi yunanca plastikos

kelimesinden gelmekte ve “şekil vermeye karışım yapmaya hazır” anlamında kullanılmaktadır. Plastik, karbon (C) hidrojen (H), oksijen (O), azot (N) ve

diğer organik ya da inorganik elementler ile oluşturduğu monomer (tek molekül; molekül, birbirine bağlı bir grup atomun kimyasal olarak birleşerek oluşturduğu en küçük yapı) adı verilen, basit yapıdaki moleküllü gruplardaki bağın koparılarak, polimer (çok sayıda monomerin bir araya gelerek oluşturduğu zincir yapı)

148

adı verilen uzun ve zincirli bir yapıya dönüştürülmesi ile elde edilen malzemelere verilen isimdir.

Bu kapsamda plastikler Tabii (doğal) plastik ve sentetik plastik olarak iki kısımda incelenirken tabii ve sentetik plastikten yapılan çerçevelere genel olarak Plastik Çerçeve denir.

149

Plastik çerçeve tabiri geniş anlamda kullanılmakta olup tam anlamıyla çerçevenin hangi tür plastikten yapıldığı bilgisi vermemektedir.

Örneğin selüloz asetat bir çerçeve içinde plastik çerçeve tabiri üst tanım olarak kullanılmaktadır.

150

151

A-) Tabii (doğal) Plastik Çerçeveler

1-) Horn (boynuz); Gözlük çerçevesi için

boynuz maddesi geçmiş ve yakın geçmişe kadar ham madde olarak kullanılmıştır.

Eski Amerikan Optik Horn

Çerçeveli Gözlük

İlişkili bir terim olan horn-rimmed-spectacles= boynuzdan yapılmış çerçeveli gözlük (kemik çerçeveli gözlük) deyimi seluloit rimleri olan çerçeveler için kullanılmakta ve tabii plastik madde olan Boynuz‟ un yerine geçen popüler bir ifade olmaktadır.(şuan satış fiyatı 100 dolar civarındadır.)

152

2-) Kağlumbağa Kabuğu (Tortoise Shell)

Kaplumbağa kabuğunun benekli oluşu,

değişen renk ve kalınlıklarda birçok parçacıktan yapılmış olması,

renklerin çok koyu benekten açık kehribar renge kadar değişim göstermesi kaplumbağa kabuğunu kıymetli hale getirmiştir (138 dolar seviyelerinde).

153

Hafik ve açık renkli kabuklar daha pahalı olmaya başlamıştır.

Yüzyıllardan beri kaplumbağa kabuğu cazip rengi ve üst üste yapışması, mukavemeti, plastik özellikleri ve parlak cila kabul etmesi nedenleriyle oldukça değerli bir çerçeve maddesidir.

154

Günümüzde çok az miktarda elle yapılan gözlük çerçeveleri için kullanılmaktadır.

Hakiki kaplumbağa kabuğu çerçeve sahte materyal kullanıldığı için çok nadir bulunmaktadır.

Hakiki kabuğun arada bir parlatılması gerekmektedir.

155

156

B-) Genel Olarak Sentetik Plastik Çerçeveler

Tabiatta az olan maddelerin yerine ucuz ikamesi (yerine geçen) olan maddeleri bulmak için orijinal üretme tekniklerine ihtiyaç olduğundan sentetik plastiklerin ikame maddesi olarak kullanılmaya başlaması fazla uzun sürmemiştir.

İmal edilen bütün plastikler belirgin özellikler gösterirler;

1) Öncelikle metal ve camın dışındaki eritilebilen organik maddelerin bir çoğu plastik madde olarak nitelendirilmektedir.

157

2) İşleme özelliklerini iyileştirmek ve geliştirmek için genellikle belirli miktarda katkı maddesi ilave edilmektedir. Bu katkı maddelerinin ekseriyetini yüksek kaynama noktası olan likit (akıcı madde anlamına gelmekte olup sıvı yakıt anlamında kul. Fr.) katkı maddeleri teşkil etmektedir.

158

Genel olarak sentetik plastikler 2 ana gruba ayrılır;

1) TERMO PLASTİKLER

2) TERMOSET PLASTİKLER

159

160

1-)Termo Plastikler Çerçeveler (termo= yumuşak)

Isıtıldıkları zaman yumuşar ve akar,

Soğutulunca sertleşirler,katılaşırlar.

Bu olay termoplastikler için tekrar edilebilir bir özelliktir.

Bu şekillendirme esnasında hiçbir kimyasal değişime uğramazlar.

Genel de polimerizasyon (polimerlerin kimyasal yolla birleşmeleri) adı verilen kimyasal işlemle elde edilirler.

Yüksek sıcaklıklarda zincirler arası bağlar zayıflar.

Termosetlere kıyasla hammaddesi daha pahalıdır.

161

En önemli termoplastikler;

1) Asetal (POM= Polioksimetilen)

2) Akrilik (PMMA= polimetilmetakrilat)

3) Selüloz Nitrat (CN = Cellulose Nitrate)

4) Selüloz Asetat (CA=Cellulose Acetate)

5) Selüloz Propionat (CP=Cellulose Propionate)

162

6) Naylon (POLİAMİD, Polyamid , Polyamide, PA, Nylon)

7) POLİKARBONATLAR**(polycarbonate=PC)

8) Karbon Fiber**

163

164

1-)ASETAL (POM= Polioksimetilen)

Yüksek kristalinlik (kristalinlik; Yüksek yoğunluk, daha fazla mukavemet, çözünme ve erimeye karşı daha yüksek direnç ve ısıtma ile daha fazla yumuşama ifade eder.) değerine sahiptir.

ASETAL;

Sert,

Rijit (hiçbir etkiye maruz kalmayan, formunu yapısını koruyan malzeme)

iyi nem mukavemetine,

ısı ve çözücü mukavemetine sahiptir.

Uzun süre yüksek sıcaklılıklarda kararlı kalırlar.

165

166

2-) AKRİLİK (PMMA=polimetilmetakrilat)

Kristal gibi parlak görünen,

açık havada yıpranmaya karşı dayanıklı,

ağırlığı cam ağırlığının yarısı kadar olan bu plastiğin darbe mukavemeti de yüksektir.

Selüloz asetat kadar ucuz olmadığından dolayı bu hammaddeyle üretilmiş çerçeveler vasat-normal bir optik müessesinde fazlaca yer almamaktadır.

167

168

3-) Selüloz Nitrat (CN= Cellulose Nitrate)

Selüloz, odun, keten, bambu, pamuk ve diğer bitkisel materyallerin hücre çeperinin temel maddesini oluşturmakta olup, odunun hücre çeperinin %40-60'ını kapsar.

Selülozla beraber selüloz asetat, selüloz nitrat gibi türevleri de suni ipek, plastik, fotoğraf filmi, selülozik vernik gibi materyallerin üretiminde kullanılmaktadır.

Selüloz Nitrat;

Selülozun sülfürik asit ve nitrik asitle olan bileşimine azot eklenmesine tepkimeye sokulması sonucunda elde edilen termoplastik reçinedir.

Gözlük çerçevesi için uygun bir materyal olan Selüloz Nitratın bir çok istenilen özelliği mevcuttur.

169

Selüloz Nitrat; Bu madde kolay işlenir ve şekillenir, Parlak polisaj uygulanabilir, Şekil ve biçimi tropikal (sıcak bölge,

hava) ve rutubetli şartlarda bile bozulmaz,

En büyük dezavantajı ise ateşe maruz kaldığında birden tutuşması ve çabuk yanmasıdır.

170

Gözlük çerçevesi maddesi olarak kullanımı ön planda yer almaktadır.

171

Nitrat selüloz gözlük

172

Selülozdan elde edilen termoplastik bir reçinedir.

Selülozunun sülfürik asit varlığında, asetik asit ve asetik anhidritle tepkimesinden elde edilir.

Saydam, yarı saydam opak (donuk,mat) veya inci renginde olabilirler.

4-) SELÜLOZ ASETAT (CA=Cellulose Acetate)

Geniş sıcaklık aralığında tokluğunu muhafaza eder.

Isıl iletkenlik çok düşük, su emme özelliği düşüktür.

Selüloz asetat; piyâsada asetat ismi verilen şeffaf kâğıtların ve bâzı plâstiklerin üretiminde kullanılır.

173

Selüloz asetat bir plâstik olarak kullanılacağında, plâstikleştiricilerle ve boyar maddelerle birleştirilir. Bu plâstikler oldukça sağlam olup, kolay alev almazlar.

En yaygın plastik çerçeve hammaddeleri arasındadır.

174

Diğer maddelere göre ucuz olması ve her renk çeşidinin bulunması çok yaygın olarak kullanılmasında etkilidir.

Bu madde ile üretilmiş çerçevelerde kolay ayarlama minimal ısıyla yapılabilir ancak kırılmaya dikkat edilmelidir.

175

176

Selüloz Asetat;

Selüloz asetatın ticari boyutlarda üretimi 1914‟ te işviçre‟de başlamıştır.

Selüloz asetat Selüloz nitrata göre daha az tutucudur. Aniden parlaması ve yanması çok daha yavaş olmaktadır.

Yakın yıllar içinde gözlük çerçevesi imalatına uygun formda selüloz asetat üretimi için alternatif bir metot geliştirilmiştir. Selüloz asetatın blok şeklinde üretilerek levhalar halinde kesilmesi yerine yüksek basınçla özel deliklerden geçirilerek uygun genişlik ve kalınlıkta ve çubuklar halinde üretilmektedir.

177

178

5-)Selüloz Propionat (CP=Cellulose Propionate) Selüloz propionat, selüloz asetat yakın

bir madde olup, ancak sellüloz asetattaki asetik asit yerine propionik asitin yer aldığı naylon bazlı-karışımlı üretimi ucuz olan bir plastiktir.

Enjeksiyon (enjeksiyon metodu?) metodu ile çerçeve imalatında gittikçe artan oranda kullanılmaktadır.

Özellikle levha halinde malzemeden uygun şekilde yapılamayan çerçeveler ve parçaları selüloz propionattan yapılmaktadır. Kullanımı rahat ve hafif bir malzemedir. Büyük boyutlarda da üretimi kullanışlıdır. Sıcak havaya daha az duyarlıdır. Kolayca ayarlama işlemi yapılabilir.

179

Uzun yıllar birleşik çerçevelerin üst kısımları ve diğer parçalarında kullanılmıştır.

Renklendirme genellikle eritme işlemi yapıldıktan sonra boyama süreci esnasında yapılmaktadır.

180

181

Enjeksiyon Metodu?

Sıcaklık yardımı ile eritilmiş plastik hammaddenin bir kalıp içine enjekte edilerek şekillendirilmesi ve soğutularak kalıptan çıkarılmasını içeren bir imalat yöntemidir. Bu imalat yöntemi ile daha hızlı ve seri üretim gerçekleştirilerek daha ucuz üretim maliyetli çerçeveler pazara sunulabilmektedir.

182

Selüloz Propionat

183

6-)NAYLON (POLİAMİD, Polyamid , Polyamide, PA, Nylon

Naylon‟un Naylon 6,Naylon 66 , Naylon 610 , Naylon 612, Naylon 11 gibi çeşitleri vardır.

Naylon‟un en kötü tarafı su emme özelliğinin yüksek olmasıdır.

Tüm naylon çeşitleri elyaf ile takviye edilirler.

Naylon kristalin yapıya sahiptir.

Naylon 6 , döküme gelen bir yapıdadır. Bu enjeksiyon yöntemi ile üretilmesi levha yöntemi ile üretilmesinden daha elverişli olduğu anlamına gelmektedir.

Boyama işlemi daha sonra yapılır.

184

Naylon; Kolay esnemez ve hafiftir. Kırılabilir, Yanıcıdır, İşlenmesi ve ayarlanması zordur. UV ve kimyasal madde direnci fazladır. Daha çok güneş, spor ve emniyet gözlük

çerçeveleri ile misina yapımında kullanılır.

185

186

Naylon Güvenlik Gözlüğü

187

7-)POLİKARBONATLAR (polycarbonate=PC)

Polikarbonat (PC) 1898 yılında Alman kimyacı Einhorn tarafından keşfedilmiş; 1953‟de General Electric (Amerika) ve Bayer Laboratuvarlarının (Almanya) müşterek çalışmalarıyla geliştirilerek pazarlanmaya başlanmıştır.

Polikarbon malzeme genel olarak birkaç isimle anılsa da halk arasında polikarbon veya polikarbonat olarak isimlendirilmektedir. Aleve dayanıklı, Havaya ve ultraviyole ışınlara dayanıklı, Isıya, kimyasal maddelere karşı dayanıklı, Darbe mukavemeti olan bir malzemedir.

188

Bazı Çerçevelerde ham madde olarak kullanılabilmeleri yanında daha çok dayanıklı optik cam yapımında kullanılır.

189

190

8-) Karbon Fiber Ülkemizde daha çok karbon elyaf olarak

bilinen karbon fiber, modern teknoloji ürünü ipliksi dokuya sahip çok dayanıklı bir maddedir.

Hammaddesi akrilik Orlon olan karbon fiber, naylon ve katran karışımı ile birlikte üretilir.

Ana bileşimleri Karbonlaşmış akrilik elyaf (Orlon), katran ve naylondur.

Karbon fiberin yapısına katılan naylon bu maddeye esnek bir özelliği vermediği gibi, orta dayanıklılığa sahip diğer bir bileşen olan Orlon da karbon fiberin tam aksine daha da dayanıklı olmasını sağlayan yepyeni bir maddeye dönüşmesini sağlar.

191

Katran nedir?

Ağaç, kömür ve petrol gibi organik maddelerin kapalı bir kapta havasız olarak imbiklenmesi ile meydana gelen ürün. Siyaha yakın koyu kahve renkli bir maddedir.

192

Arapça dilinden gelme olan, teknoloji ürünü olan Karbon fiberin ipliksi yapısı bu maddeye üstün bir mukavemet verirken, çok sert olarak bilinen çelikten dahi daha dayanıklı olmasını sağlar.

193

Karbon fiber çelikten yaklaşık olarak 4-5 kat daha hafif olmasına rağmen 3 kat daha dayanıklı bir maddedir.

Karbon fiber üretiminde naylon, katran ve Orlon haricinde çeşitli kimyasal yan maddeler de kullanılır.

194

Çeşitli kimyasal ve fiziksel işlemlerin ardından elde edilen karbon fiber, yapısal özelliğine göre ikiye ayılır.

Karbon fiber üretiminde Orlon‟un fazla kullanılması durumunda oluşan ürüne PAN denirken,

195

katran oranının arttırılması ile Katran Temelli Fiber maddesi elde edilir.

Günümüzün modern endüstrisinde PAN, toplam karbon fiber üretiminin %94′ünü oluşturmaktadır.

196

197

Karbon Fiber

198

TERMOSET PLASTİKLER Isıtıldıkları zaman sürekli bir katılaşma

meydana gelir. Bir daha asla tekrar, tekrar ısıtılıp sertleştirilemezler.

Tekrar ısıtma maddenin parçalanmasına neden olabilmektedir.

Daha sert bir yapıdadırlar. Optil (optyl) ve Cr-39 malzeme

termoset plastik örneğidir.

Çerçeve hammaddesi olarak doğrudan kullanılmaz ancak termoplastik hammaddeye sertlik katkısı olarak kullanılabilir.

Kompozit (karma-bileşik) bir yapıyla gözlük camı üretiminde kullanılan türü vardır. (CR-39 organik cam maddesi)

199

200

1-) Optil (Optyl)

Sağlam çerçeve hammaddelerinden biride optil adı altında üretilmektedir.

Bu madde bir reçine tutkalıdır.

Propinate gibi, Optyl dökme kalıp bir plastik olup, epoksi ( termosetler grubundan yapıştırıcı bir kimyasal reçinedir) ailesinden ısı ile sertleşen bir termosettir.

Çerçeve bu maddenin likit formundan (sıvı,akışkan form) kalıba dökülerek ısıtılmasıyla yapılır.

201

Çerçevenin ön ve sap kısımları ayrı ayrı yapılmakta ve menteşeler döküm esnasında tutturulmaktadır. Selülozdan daha hafif ve yumuşaktır. Anti alerjik bir malzemedir.özellikle

nikele alerjisi olan insanlar için.

202

203

Plastik çerçevelerin üretiminde kullanılan hammaddeleri neler olduğu hakkında bilgi sahibi olduktan sonra bu tür çerçevelerin bölümleri metal çerçeve bölümlerinden azda olsa farklılık göstermektedir. Bu bölümleri sırasıyla incelersek;

Plastik Çerçeve Bölümleri

204

1.Köprü Köprünün hem plastik hem de metal

çerçeve halkalarını bir arada tutma görevinin yanında;

Plastik çerçevelerdeki görevi metal çerçevelerdekinden farklıdır.

Çünkü metal çerçevelerin büyük bir bölümünde çerçeve halkasının (rim‟in) burun yüzeyine temas etmesi burunluklar ile engellenmişken plastik çerçevelerde ise köprü burunluk görevi gören ve gözlüğün burun üstünde tutulmasını,

205

Gözlüğün destekte kalmasını ve metal gözlük çerçevelerinde burunluk pedlerinin burun üzerinde oluşturduğu kötü iz görüntüsünü engelleyen bir yapıdadır.

206

Plastik çerçevelerde köprü üretim şekilleri;

a-) Normal köprü b-) insets(ilave-çıkıntı) tipi köprü c-) semer tipi köprü d-) kilit tipi köprü

207

208

a-)Normal köprü; Plastik çerçevelerde tümsekleme

yöntemiyle dışa doğru köprünün bombeleştirilerek bir çıkıntı aldığı biçimdir.

Çerçeve halkalarının burun tarafına bakan kısımları yüze doğru çıkıntı yapacak şekilde ince bir plastik uzantıyla burun yastığı görevi görmüştür.

b-) İnset tipi Köprü; Alnın fazla açık olması

veya burun köprüsünün zayıf biçimde gelişmiş olması nedeniyle rimi dışa doğru çıkarmak için ortadan ekli çıkıntılı köprü şeklidir.

209

210

c-) Semer tipi Köprü(saddle bridge;

Eyer tipi köprüde denmektedir. Şekli semer veya eyere benzediğinden dolayı bu ismi almış olup burun yastığı rime eklenmiş veya entegre oldum şekildedir. Bu tip köprüde köprü ve rim çıkıntısı olan burunluk birlikte bir bütün olarak hem destek görevi görmekte hem de burun yastığı görevini üstlenmektedir.

d-) Kilit tipi Köprü (keyhole bridge);

Şekli eski bir kapı anahtar deliği şekline benzediğinden bu ismi almıştır.

Bu tip köprüde de semer tipinde olduğu gibi burun üzerine oturtularak destek görevleri köprü ve burunluk yastığı gören çıkıntı ile paylaşılmıştır.

211

212

Kilit tipi köprü

Semer,eyer tipi köprü

213

2. Mafsallar (Menteşeler-Hinges-Eklem)

Plastik çerçevelere sabit olarak eklenmiş mafsallar menteşe olarakta adlandırılır. Mafsalların amacı çerçeve kolunun açılıp kapanma işlemini rahatça gerçekleştirmektir.

Mafsal vidası çıkarıldığı zaman mafsal iki yarı parçaya ayrılır. Bunlardan biri çerçevenin gövde arkasına gövde ucu arkasının kol tarafına yakın olan bölümünde eklentilidir.

Diğeri ise kola ekli durumdadır. Yarım mafsalın her bir parçasına plaka denir.

Plaka içinde ise menteşe ayakları vardır. Bir mafsalda ayak sayı asgari 3‟ tür.(5 veya 7 ayaklı olan mafsallarda üretilmektedir.) Bunlardan ikisi mafsalın birinci yarısında biri ise diğer yarında olup, ayakların çerçeve gövdesi veya kol üzerinde olması üretim tercihine kalmıştır.

214

Ancak dişi kısım diye tabir edilen asgari iki ayağın çerçeve gövdesinde eklentili olması her zaman kullanıcı ve optisyen lehine olup, tek ayak çerçeve üzerinde olduğunda bu ayağın kırılması ile çerçevenin kullanım ömrü hemen hemen bitmiş olmaktadır.

215

Mafsalın gözlüğün gövde veya front kısmına monte edilen uzantısına lug (papuç,kulak, kulp) denir. Mafsalların içi ise vidanın veya pimin geçebilmesi için oyuk şeklindedir.

216 LUG

217

3.Kollar Selüloz asetat çerçevenin üretilmeye

başlamasından buyana plastik çerçeve kollarının büyük bir kısmı içinden metal tel geçen güçlendirilmiş bir biçimde üretilmektedir.

Bu şekilde üretimim nedenleri arasında çerçeve kollarını sağlam ve düzgün halde kalmasını sağlamak, ısıtma ile ayarlanmasını kolaylaştırmak, şekil alabilmesini sağlamaktır.

Diğer bir nedeni ise tellerin üzerine pres baskı ve kaplama ile dekoratif görüntüler verilmesidir.

Plastik çerçevelerde sap içi telleri sap içine yerleştirilmeden önce menteşe tellere kaynaklanır ve daha sonra plastik kaplama gelerek üzerine sağlam ve albenili görüntü elde edilir.

218

219

Ancak plastik çerçeve bölümlerine geçmeden önce plastik çerçeveye cam montajı yapılmasında bazı önemli uyarıların yapılması gerekmektedir.

Önemli montaj uyarıları!!!!

Bunlar;

1) plastik çerçevelerde metal çerçevelerde bulunan camı yuvaya sıkıştırma için kullanılan kilit bloğu olmadığından cam sıkıştırma yöntemiyle cam yuvasına yerleştirilmektedir.

220

Sıkıştırma işlemi ise ısı uygulanarak plastik çerçeve esnetilerek cam yuvasına yerleştirildiğinden plastik çerçeve hammaddesine göre ısı ayarlanmalı fazla ısı uygulamasında çerçevenin rim halkasının yapısının bozulacağı, büzüşeceği unutulmamalıdır.

221

222

2-) Plastik çerçevelerde sadece çerçevenin hammaddesine göre ısı uygulanmamalı lenslerinde hammaddesi düşünülerek sıkıştırma işlemi yapılmalıdır.

Eğer cam montajı yapılıyor ise sadeçe çerçeve rimi ısıtılmalı, eğer cam çıkarılacak ise camın zarar görmeyeceği şekilde ısıl işlem uygulanmalıdır.

3-) plastik çerçeveye uygulanacak her türlü sıkıştırma işlemi dikkat ve özen gerektiren bir uygulama olduğundan aşırı zorlamada hem camın hem de çerçevenin kırılacağını göz önünde bulundurunuz.

223

224

2-Metal Çerçeveler (Metal Frames)

Metal çerçeve terimi; çerçevenin yapıldığı hammaddenin metal olmasından dolayıdır.

Bu metaller içinde kıymetli metallerde ya karışım olarak bulunmakta ya da çerçeve metalinin üzerine kaplama olarak işlenmektedir.

Tüm bunlar çerçeveye sağlamlık, hafiflik, gösterişlik katmanın yanında optik piyasasında üreticilere ayrı bir prestij katmaktadır.

Sırasıyla metal çerçevelerde bulunan kaplama ve içindeki hammaddeleri incelersek;

225

226

a-) Altın Dolgu (Gold Filled, Gold Plated) Altın korozyona ve kirlenmeye karşı çok

sağlam bir maddedir. Simgesi Au olan altın kimyasal etkilere karşı aşırı dayanıklılığı nedeniyle metallerin kralı olarak adlandırılır. Oda sıcaklığından oksijenden ve asitlerden etkilenmez. (nitrat asit ve klorür asit karışımında çözünür.)

Altının bilinen önemli bir özelliği işlenmesinin ve şekil verilmesinin kolay oluşudur.

Tel ve ince yaprak haline getirilebilir.

227

Altın kaplamalı bir çerçevenin kaplamasında altın olduğunu çerçeve üzerinde (demo-şablon lens üzerinde), etiketinde veya kollarında yazan rakam ve harflerle anlarız.

228

Örneğin çerçevede 1/20 12 K GF gibi bir ibare varsa; bu çerçevenin hammaddesinde 12 karat (saf

altına 24 karat veya 24 ayar altında denir.) altının vida, burunluk ve diğer silikon veya plastik materyal alındıktan sonra kalan ağırlığın 20‟ de 1‟ i oranında altın içerdiği anlamındadır. GF ise Gold Filled yani altın dolu, dolgu olduğu anlamında yani altından olduğu anlamında kullanılmaktadır.

229

Eğer 12 R GF (R=rolled=haddeleme,yuvarlama)

şeklinde ise çerçevede karışım olarak değil de kaplama olarak yer aldığını göstermekte ve kaplama (1 inc= 2,54 cm) 1 incin binde biri kalınlığında kaplama yapılmaktadır. Kaplama tabakası zarar görmemesi içinde çok ince bir tabakayla verniklenir. 230

231

b-) Nikel (Nickel) Çerçeveler

Nikel, sert, gümüşümsü yani gümüş renginde, ağır ve parlak bir metaldir. Nikelin genel özelliklerine baktığımızda;

Korozyon(aşınmaya) karşı dayanıklı bir metaldir.

paslanmaya dayanıklıdır.

Nikel, ilave elementler ile yüksek sıcaklıklarda mekanik özelliklerini muhafaza ederler. Özellikle 1000 °C‟a kadar mekanik özelliklerini korumaktadır.

Dövülmeye ve şekillendirilmeye uygun metalik özelliklere sahiptir.

232

Elektrolitik olarak krom kaplanmış demir esaslı alaşımların korozyondan korunmasını nikel sağlamaktadır.

Kimyasal maddelere karşı dayanıklıdırlar.

233

234

Nikel göreceğimiz en yaygın metal gözlük çerçevesi malzemesi hammaddesidir. Gümüş veya altın ile karşılaştırıldığında, daha dayanıklı ve kolay işlenebilir özellikte bir metaldir Bu nedenle, sıklıkla diğer metallerle karışım halinde gözlük çerçeve yapımında kullanılır.

Nikel Monel alaşım oluşturarak çok güçlü bir halede gelebilmektedir. Monel alaşım; Aside dayanıklı, bileşiminde az olarak demir, mangan, silisyum ve karbon bulunan, % 25-35 bakır, % 60-70 nikel alaşımından oluşan karışıma verilen isimdir.

Alaşım; İki ya da daha çok metalin birlikte eritilmesi sonucu oluşan katı karışım

235

236

Nikel‟ in gözlük çerçevesi malzemesi olarak tercih edilmesinin avantajlarını incelediğimizde; Hammadde olarak yaygın bulunması

temininde zorluk çekilmemesi,

Düşük maliyetinin olması,

Sert olması yanında kolay ayarlanabilir yani şekil alabilmesi,

Tamirinin kolay olması yani lehim tutması,

dolayısıyla en çok tercih edilen üretim malzemesidir.

237

238

Nikel Çerçeve dezavantajları

Nikelin en büyük dezavantajı ve gözlük kullanıcıları tarafından en çok şikayet edilen olumsuz yönleri;

1-) Ciltte bilhassa burun ve şakaklarda yani deriye temas ettiği yerlerde nikel duyarlılığı olan kişilerde alerjik sorunlara neden olması,

2) Nikelin havaya karşı gösterdiği oksitlenme direnci bakır ile alaşım oluşturduğunda azaldığından bilhassa terin asidik-bazik yapısından dolayı zamanla oksitlenerek yeşil renk alarak kötü bir görüntü alması,

3) Tekrarlanan bükme-ayarlamalar sonrasında kırılmanın kaçınılmaz oluşu, en fazla şikayet edilen dezavantajlarındandır.

239

240

Alerjik kontakt dermatit adı verilen alerjik deri döküntüsüne (alerjik temas egzamasına) en çok neden olan metal nikeldir. Çok sık görülen bir alerjik türüdür. Günlük hayatta kullanılan pek çok metal üründe dayanıklı kaplama malzemesi olarak da nikel kullanıldığından, alerjik duyarlılığı olan kişiler için önemli bir sorun oluşturmaktadır.

Nikel alerjisi?

Nikel duyarlılığı;

toplumda her on kişiden birinde, özellikle bayanlarda sık olarak görülmektedir.

Herkes, nikele karşı alerjik yapı kazanabilir.

Nikel alerjisi (duyarlılığı); tipik olarak, ucuz metal (sahte imitasyon) takı kullanmaya başlayan genç kızlarda 10-20 yaşları arasında başlamaktadır. .

241

Ülkemizde erken yaşta kulak deldirme geleneğinin bulunması kadınlarda nikel alerjisinin daha fazla görülmesinin temel nedenidir.

242

Nikel duyarlılığı ne kadar süreyle devam edecek? :

Bir kez nikel duyarlılığı gelişirse kişi genellikle ömür boyu duyarlı kalır.

243

244

c-)Paslanmaz Çelik (Stainless Steel =İnox) Çerçeveler

Çeliğin paslanmazlık etkisinin artırılabilmesi için % 18 Krom ve % 8 Nikel, diğeri ise demir karışımından oluşan çelik çerçevelerdir.

En büyük avantajı paslanmaz oluşudur. Genelde gözlük çerçeve rimlerinin imalatı paslanmaz çelik ile yapılmakta diğer parçalar için ise tercih edilmemektedir.

Diğer avantajları ise;

Kullanılan materyal azaldığı için ağırlık azalmıştır,

Çok güçlüdür, Metal alerjik reaksiyon oluşumu azalmıştır, renk kaplamasını iyi tutmasından dolayı

albenili görünümü vardır, Çerçeve ayarlamaları genelde kalıcıdır.

245

Dezavantajları ise;

Sınırlı bir renk aralığında işlem görmektedir.

Renk kaplamaları mat olma eğilimindedir.

Çok büyük tipte üretilmelerinde ağırlık sorun olmaktadır.

246

247

Paslanmaz Çelik Çerçeveler

248

d-) Alüminyum (Aluminium) Çerçeveler

Alüminyumun çerçeve yapımında üretim malzemesi olarak kullanılabilmesi için bir çok cazip özelliği bulunmaktadır.

örneğin gümüş parlaklığında, beyaz, çok hafif ve ucuz bir hammadde olması, paslanmaya karşı gösterdiği direnç ve güçlü yapısı başlıca cazip özellikleridir.

En büyük dezavantajı ise Kolay kaynak ve lehim işleminin yapılamamasıdır. Bundan dolayı da gövde ucu, burun yastık yuvası ve menteşelerin perçin veya vida ile sabitlenmesini bazen gerekli olmaktadır.

249

Sonuçta ta alüminyum malzeme kullanımında çerçeve tasarımları sınırlı olmaktadır.

Lehim ve kaynak işleminin zorluğundan dolayı kullanıcılar ve doğal olarak da optisyenlik müesseseleri için ekonomik değildir.

250

251

Alüminyum Çerçeve

252

e-) Titanyum (titanium) Çerçeveler Çerçevelerde kullanılan geleneksel diğer

metallerden % 48-50 daha hafif ve % 20 daha esnek gümüş-gri bir metaldir.

Aşınmaya karşı % 100 dirençli olduklarından çelikten daha sağlamdır.

Ciltleri veya terleri asidik olan, kimyasal maddelerle çalışan, ağırlıktan şikayet eden kişiler için iyi bir seçimdir.

1) Tuz ve asitlerle reaksiyona girmeyen hafif bir elementtir.

2) Anti alerjiktir. 3) Renk değiştirmez. 4) Çok güçlüdür. 5) Uzun yıllar kullanılabilir. 6) Üst sınıf bir malzemedir.(üst sınıfa hitap

eder.)

253

Gözlük çerçevelerinde 3 tip titanyum kullanılır;

Saf titanyum (Pure titanyum)

Beta Titanyum (β Titanyum)

Akıllı Metal (Memory Metal)

254

Pure Titanyum; (Saf titanyum)

Çerçevenin burunluk, vida ve kulaklık yani genel olarak plastik aksam çıktıktan sonra kalan çerçevenin tamamının saf titanyumdan oluşması anlamına gelir.

Çerçeve ağırlığının neredeyse % 98 inin saf titanyum olduğu anlamındadır.

255

Yani titanyum olan çerçevenin eklenti parçaları çıkarıldıktan sonra kalan ağırlık başlangıçtaki ağırlığının % 98‟ ine neredeyse denk geldiğinden bu tanım % 98 saf titanyum olarak da geçmektedir.

256

Beta titanyum (β Titanyum); Titanyum-kompozit (Beta titanyum diye

tabir dilen, kompozit ise=karma,karışık yapıda) tabir edilen bu titanyum alaşımında büyük oranda titanyumun yanında alüminyum ve vanadyum metalleride vardır.

Beta titanyum çerçevelerde % 70 oranında titanyum bulunurken hiç nikel bulunmaz. 257

Beta titanyum,

Güçlü,

dayanıklı,

esnek,

hafif

Korozyona dayanıklı ve

Anti alerjiktir. 258

Bazı çerçeve üreticileri beta titanyum çerçeveleri üretirken kollar ve köprüyü beta titanyumdan yapmayı tercih ederken kalan diğer bölümleri ise monel alaşımdan yapmayı tercih ediyorlar. Bundaki amaç çerçevenin kolay ayar tutmasını sağlamak aynı zamanda elastikiyetini oluşturmaktır.

259

Memory Metal (Memory Metal) Çerçevenin bir benzersiz özelliği

büküldükten sonra tekrar doğal şekline dönme yeteneğidir.

Bu tam anlamıyla kendi etrafında çevrilip orijinal şekline geri dönmesidir.

Bu malzemeye „akıllı' metal olarak bilinmesi nedeni budur.

260

Bazı kaynaklarda Memory Metal olarak da geçmektedir.

Memory metal yaklaşık %50 titanyum ve % 50 nikel karışımından oluşan alaşım olup çerçeve kollarında esnek bir hal aldığından yaylı menteşe kullanılmasına gerek bırakmaz. Son derece esnektir.

Özellikle çocuklarda tercih edilir. Ayrıca hafif bir gözlük kullanmak isteyen yetişkinlerinde tercihidir.

261

262

Beta Titanyum Çerçeve

263

Memory(akıllı) metal çerçeve

264

En büyük dezavantajları ise; pahalı olan bir hammaddedir. Titanyum hammaddeli çerçeve üretimi zor

olduğundan her üreticinin aynı kalitede titanyum çerçeve üretmesi zordur.

Bir çerçeve % 100 titanyum değil ise ayarlaması zordur çünkü kaynak yerlerinden kırılabilir.

İyi yapılmış titanyum bir çerçeve müşterisi uzun yıllar size uğramayabilir.

265

3-) Kombine Çerçeveler Kombine çerçeveler hem plastik kem de metal

çerçeve bölümlerinden oluşan çerçeveler olup genelde gövde kısmın plastik, kolların metal olduğu çerçevelerdir.

Ancak gövde kısmın metal olup kolların plastik olduğu tipte de üretimleri mevcuttur.

Bazı durumlarda ise rim halkası ve köprü metalden yapılmış iken rimin üst kısmı plastik kaplama ile imal edilmiş olabilir.

266

267

Kombine çerçeveli güneş gözlüğü

268

ÇERÇEVELERİN HAMMADELERİNE GÖRE ÖZELLİKLERİNİN

KARŞILAŞTIRILMASI

PLASTİK AVANTAJLARI DEJAVANTAJLARI

Selüloz Asetat Ucuz

Hafif

Yaygın renk çeşitleri

Zamanla gevrek hal alır.(kırılganlık)

Alerjik etkisi vardır.

Darbeye karşı dayanıklı değildir.

Optil (optyl) Ucuz

Selülozdan daha hafiftir.

Anti alerjiktir.

Yumuşaktır.

Selülozdan daha maliyetlidir.

Zamanla gevrek hal alır.(kırılganlık)

Darbeye karşı zamanla direnç azalır.

METAL

Nikel Ucuz

Kolay ayarlanabilir Ağırdır

Alerjik etkisi yüksektir.

Titanyum Çok hafif ve Dayanıklıdır.

Yok denecek kadar alerjiktir.

Pahalıdır.

Akıllı Metal Çok esnek ve dayanıklıdır.

Hafiftir.

Kolay ayarlama yapılamaz.(esneklikten dolayı)

269

Çerçeve hammaddelerinin Karşılaştırılması Renk

Çeşitliliği,

Desenler,

Dokular

Korozyon,

Dayanıklılık Esneklik Sağlamlık

Hafiflik

Anti

Alerjik

270

Metal Çerçeve Bölümleri

Çerçeve (Göz) Halkaları(Rims); Çerçeve halkası lensin çevresini

kaplayan, lensin güvenle çerçevede durmasını sağlayan içi oyuk şeklinde olan boş halkadır. Metal gözlük çerçevelerinde 2 ayrı şekilde yapılmaktadır.

1-) Yuvarlak kesitli rim halkası

2-) Düz kesitli rim halkası

Yuvarlak kesitli Rim halkası

Düz kesitli Rim halkası

271

Metal Çerçeve Kolları (sap,temple,side)

Gözlük çerçevelerinde kollar üç kısımdan oluşur.

1-) menteşe kısmı

2-) Dipçik kısmı

3-) Damla kısmı

Menteşe Kısmı; (joint=eklem=mafsal=bağlantı)

Gözlüğün ön gövde kısmı ile sap kısmını birbirine bağlayan menteşenin bulunduğu kısımdır.

272

273

Dipçik Kısmı; Genellikle düzdür. Kolların diğer

kısımlarından farklı olup menteşe ucundan başlayarak damla kısmına kadar uzanmaktadır. Dipçiğin üzeri bazen plastik bir örtü ile tamamı veya yarısına kadar örtülüdür. Bu örtü kulaklık uzantısının uzunluğu ile ilişkilidir.

274

Damla Kısmı;

Kolların dipçik kısmının sonlandığı yerden başlayarak sonlandığı yere kadar olan kısma denir. Genellikle üzeri plastik kulaklık (earpieces-sapçık) ile örtülüdür.

275

276

Çerçeve Kolları tipleri

4 tip çerçeve kolu vardır. Bunlar;

1-) Konforlu Sap (kafa tipi); kesiti oval olan bükülmez bir dipçiğe sabitlenmiş kıvrım uçtur. Kıvrık uç genellikle top şeklinde sonlanır. Normalde en çok kullanılan tiptir.

Konforlu sap tipi

277

Yaylı menteşeli metal sap tipi

Kaynaklı yaysız menteşeli metal sap tipi

Yaysız menteşeli plastik sap tipi

278

2-) Damla tipi kol

Kıvrımlı kısmı kablo şeklini almakta, esnek bir telin sarılmasından elde edilmektedir.

Kolaylıkla çıkarılmadıklarından dolayı çocuklarda, sporcularda ve gözlüğü dış etkilerden korumak amacıyla kullanılmaktadır.

Damla tipi sap

279

3-) ilmik uçlu kol

Genellikle bebekler ve küçük çocuklarda kullanılan bir sap tipidir. İlmikle sonuçlanan kısa ve düz dipçiği bulunan ve gözlüğün kolay çıkarılmasını engelleyen elastikli bir şerit veya kurdele eklenmiş bir sap şeklidir.

İlmik uçlu sap

280

4-)Düz Tip kol

Kolay takılıp çıkarılma özelliği vardır. Kulak arkası düz ve sabittir. Okuma gözlüğünde kullanılır.

Düz sap tipi

281

Asetat kaplamalı kollar

Gözlük saplarının metal kısımları elektro kaplama ile kaplanabilir ve değişik dekoratif görünüm ve renklerde yapılabilirler. Plastik kısımlar ise asetattan yapılarak kolların kolay ayarlanması sağlanır.

Kaplama telli perçinli menteşe sap tipi

Kaplama telli perçinli menteşe sap tipi

282

Kollar şakaklara

aşırı

baskı

yapmamalıdır.

Kolların ucu-

kıvrım kısmı

gözlüğün

yüzden öne

doğru

düşmemesi için

kulak arkasına

kıvrılmış

olmalıdır.

283

284

285

Doğal baş pozisyonu Düşük Kulak Yüksek Kulak

286

Gözlüğün yüzü sarma eğimi

= Wrap

Uygun pantoscopic eğimini (genellikle 5 ila 15 derece) uygulayın.

287

288

289

Değerlendirme Soruları

1-) Aşağıdakilerden hangisi metal çerçeve hammaddesi değildir?

I- Alüminyum

II- Poliamid

III-Paslanmaz çelik

IV- Optil

290

I- Isıtıldığında yumuşaktır.

II- Esnektir

III-Isıtıldığında maddenin şekli geri dönüşümlüdür.

IV- Hafiftir.

2-) Aşağıdakilerden hangisi Termo Plastiklerin özelliklerindendir?

291

I-Hafiftir.

II-Ağırdır.

III-Ucuzdur.

IV-Pahalıdır.

V-Anti alerjiktir.

VI-Alaşımlılarından yapılan çerçeve kolay ayarlanabilir.

VII_Memory metal çerçevelerden daha esnektir.

3-) Aşağıdakilerden hangisi titanyum hammaddeli çerçeve özelliklerindendir?