4
universiteti #4 2011 iv. javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo universitetis gazeTi gv. 3 gv. 3 gv. 4 gv. 4 2011 wlis Semodgomaze TbilisSi, ivane javaxiSvilis Tbilisis saxelmwifo univer- sitetSi amerikuli wignis klubi gaixsneba. amerikidan saqarTveloSi ukve gamogzav- nilia 60 000- mde wigni. arCevani didia - in- glisurenovan mkiTxvels SeuZlia gaecnos literaturas mecnierebis sxvadasxva dargi- dan: istoria, politologia, medicina, qimia, maTematika, samarTali, biznesi, ekonomika. biblioTekaSi iqneba mxatvruli literaturis farTo arCevanic, mravaltomeuli amerikis SeerTebuli Statebis sasamarTlo praqtiki- dan, inglisuri enis saswavlo wignebi, popu- laruli perioduli gamocemebi, magaliTad 1938 wlidan dRemde ”National Geographic”-is yvela nomeri. saqarTveloSi dRemde ar ar- sebobs msgavsi masStabis inglisurenovani biblioTeka. proeqts, amerikeli partniorebis dax- marebiT, arasamTavrobo organizacia “samo- qalaqo ganaTlebisa da socialuri Tanas- worobis centri” (cesec) axorcielebs _ ivane javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelm- wifo universitetis amerikismcodneobis in- stitutTan erTad. amerikuli wignis klubi Tbilisis saxelmwifo universitetSi ganTavs- deba. wignebiTa da klubis farglebSi ganx- orcielebuli saganmanaTleblo proeqtebiT sargebloba ufasod SeeZlebaT ara mxolod Tsu-is studentebs, aramed yvela dainter- esebul pirs. amerikuli organizaciebidan proeqtis partniorebi arian: amerikis bib- lioTekis megobarTa jgufi, blauT qaun- Tis daZmobilebuli qalaqebis programa da qalaq alkoas municipaliteti. stiven hilisi _ qalaq alkoas savaWro agenti da municipalitetis warmomadgeneli: ”es aris cvlilebis da ganviTarebis ga- damdebi SesaZlebloba. am proeqtSi sixaru- liT CaerTo araerTi amerikuli kompania. gansakuTrebiT minda aRvniSno kroxvilis gadazidvebisa da transportirebis kompania. maT SefuTes da konteinerSi CatvirTes 15 tona wonis 40 aTas calamde wigni, romelic gemiT Camova foTamde da Semdeg 600 mils gaivlis universitetis Senobamde. uamravi wigni gaiRo organizacia balunT qaunTim da aseve biblioTekis megobarTa jgufma. aseve minda ganakuTrebiT avRniSno leni muri, biblioTekis megobarTa sazogadoebis prezi- dentisa da alan baris blaunt qaunTis dame- amerikuli wignis klubi - Tsu-Si gagrZeleba me-2 gv. gagrZeleba me-3 gv. brinjaos samkaulebi da Sromis iaraRebi, Tixis WurWeli, samarxi adami- anis ZvlebiT da saqonlis kbili _ es sa- garejoSi, “ivris Walebis” samonadireo kompleqsSi aRmoCenili “wminda fSanis” samlocvelos gaTxrebisas napovni arte- faqtebis mxolod mcire nawilia. Tsu-is arqeologebi gaTxrebis masStabidan da specifikidan gamomdinare, samomavlod am adgilze istoriul-kulturuli Tval- sazrisiT Zalze Rirebuli aTi aTasobiT eqsponatis aRmoCenas varaudoben. universitetis reqtori aleqsandre kvitaSvili darwmunebulia, rom Tsu-s am farTomasStabiani gaTxrebis warmoebis potenciali Seswevs. igi ambobs, rom uni- versitetis profesorebisa da studentebis monawileobiT arqeologiuri samuSaoebi advilad ganxorcieldeba. samonadireo kompleqsSi aRmoCenili taZari `universiteti~ skolis moswavleebisTvis gagrZeleba me-2 gv. risgan Sedgeba Cveni samyaro? ra qmnis Cvens garSemo wesrigs? rogor gamoigona adamianma Zrava, kompiuteri, interneti, mobiluri telefoni? ra aris informacia da rogor xorcieldeba misi gadacema? sad gadis zRvari ocnebasa da SesaZle- blobebs Sors? _ am kiTxvebze pasuxis Zieba qarTvel mozardebs ukve ramdenime welia, Tsu-is profesor-maswavleblebTan erTad Tsu-is norC fizikosTa skolaSi SeuZliaT; siaxleebs ekonomikis Sesaxeb, am sferoSi moRvawe gamoCenil adamian- Ta istoriebs da saintereso SemTxvevebs msoflio ekonomikidan moswavleebi norC ekonomistTa skolaSi ecnobian; samedici- no sferoze informaciis miReba, stigmebis daZleva da daavadebebze metis gageba mo- zardebs norC medikosTa skolaSi SeuZli- aT; qarTul da saerTaSoriso politikaSi gzis gakafvas maT norC politmecnierTa skola sTavazobs; Zvel da Tanamedrove sa- marTals martiv enaze axalgazrdebs Tsu- is norC iuristTa skolaSi acnoben; norC istorikosTa, arqeologTa, geografTa Tu geologTa, maTematikosTa Tu infor- matikosTa, qimikosTa da biologTa sko- lebSi yvela moswavles SeuZlia misTvis saintereso sfero ipovos, sakuTari cod- na gamoscados da samecniero SesaZle- blobebi gamoavlinos: Tsu-is kvlevisa da ganviTarebis departamentis farglebSi Seqmnili “Tsu - sabavSvo universiteti” me-6 – me-12 klasis moswavleebs 2007 wli- dan sTavazobs ufaso leqciaTa da labo- ratoriul mecadineobaTa kurss. skolis mizania momavali studentebis daxmareba profesiuli arCevanis gakeTebaSi, did mec- nierebasTan ziarebaSi da sauniversiteto programisTvis momzadebaSi. gagrZeleba me-2 gv. daaxloebiT sami wlis win, iv. javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo universitetSi damoukidebeli struqturuli er- Teulis saxiT “qarTul-afxazuri urTierTobebis samecniero kvleviTi centri” Seiqmna. Tsu-m qveynisTvis mniSvnelovani kidev erTi misia itvirTa. “es ar aris aqtiuri politika, magram es aris is, romlis safuZvelzec unda Seiqmnas aqtiuri politika,” _ ase xsnis qarTul-afxazuri urTierTobis daregulirebaSi centris funqcias misi direqtori zurab Sengelia. Tsu `qarTul-afxazuri urTierTobebis samecniero kvleviTi centri~ _ damakavSirebeli rgoli qarTvelebsa da afxazebs Soris msoflios qveynebis auditoriebi Tsu-Si _ TurqeTi “oqsfordelebi” „aravisTvis viqnebiT saCuqari“ cekviT Semovlili msoflio yvela saelCosa da saerTaSoriso organiza- cias Tsu-is korpusSi Tavisi saxelobis au- ditoriis gaxsnis SesaZlebloba aqvs. uZveles inglisurenovan universitets, oqsfords, saqarTvelodan ukve bevri kursdamTavrebuli hyavs. Tsu-is kadrebma am udidesi tradiciebisa da saxelis mqone universitetSi sxvadasxva fakultetebze Se- Zles “SeRweva” da adgilis mopovebac ki. Tsu-is kalaTburTelTa nakrebi ori mniS- vnelovani SexvedrisTvis emzadeba. 2011 wlis 7 oqtombers iwyeba dudu dadianis saxelo- bis Tasis gaTamaSeba, xolo 15 oqtombers saqarTvelos Cempionati (pirveli liga). madridi, valensia, sarakuza, barselona _ aseTi iyo qoregrafiuli ansamblis „unversiteti“ 2011 wlis zafxulis turnes marSruti. mocekvaveebi TbilisSi sul cota xnis win dabrundnen.

iv. javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo ... · arqeologebi gaTxrebis masStabidan da specifikidan gamomdinare, samomavlod am adgilze istoriul-kulturuli Tval-sazrisiT Zalze Rirebuli

  • Upload
    others

  • View
    22

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: iv. javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo ... · arqeologebi gaTxrebis masStabidan da specifikidan gamomdinare, samomavlod am adgilze istoriul-kulturuli Tval-sazrisiT Zalze Rirebuli

universiteti#4 2011iv. javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo universitetis gazeTi

gv. 3

gv. 3

gv. 4

gv. 4

2011 wlis Semodgomaze TbilisSi, ivane javaxiSvilis Tbilisis saxelmwifo univer-sitetSi amerikuli wignis klubi gaixsneba. amerikidan saqarTveloSi ukve gamogzav-nilia 60 000- mde wigni. arCevani didia - in-glisurenovan mkiTxvels SeuZlia gaecnos literaturas mecnierebis sxvadasxva dargi-dan: istoria, politologia, medicina, qimia, maTematika, samarTali, biznesi, ekonomika. biblioTekaSi iqneba mxatvruli literaturis farTo arCevanic, mravaltomeuli amerikis SeerTebuli Statebis sasamarTlo praqtiki-dan, inglisuri enis saswavlo wignebi, popu-laruli perioduli gamocemebi, magaliTad 1938 wlidan dRemde ”National Geographic”-is yvela nomeri. saqarTveloSi dRemde ar ar-sebobs msgavsi masStabis inglisurenovani

biblioTeka. proeqts, amerikeli partniorebis dax-

marebiT, arasamTavrobo organizacia “samo-qalaqo ganaTlebisa da socialuri Tanas-worobis centri” (cesec) axorcielebs _ ivane javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelm-wifo universitetis amerikismcodneobis in-stitutTan erTad. amerikuli wignis klubi Tbilisis saxelmwifo universitetSi ganTavs-deba. wignebiTa da klubis farglebSi ganx-orcielebuli saganmanaTleblo proeqtebiT sargebloba ufasod SeeZlebaT ara mxolod Tsu-is studentebs, aramed yvela dainter-esebul pirs. amerikuli organizaciebidan proeqtis partniorebi arian: amerikis bib-lioTekis megobarTa jgufi, blauT qaun-Tis daZmobilebuli qalaqebis programa da

qalaq alkoas municipaliteti.stiven hilisi _ qalaq alkoas savaWro

agenti da municipalitetis warmomadgeneli:”es aris cvlilebis da ganviTarebis ga-

damdebi SesaZlebloba. am proeqtSi sixaru-liT CaerTo araerTi amerikuli kompania. gansakuTrebiT minda aRvniSno kroxvilis gadazidvebisa da transportirebis kompania. maT SefuTes da konteinerSi CatvirTes 15 tona wonis 40 aTas calamde wigni, romelic gemiT Camova foTamde da Semdeg 600 mils gaivlis universitetis Senobamde. uamravi wigni gaiRo organizacia balunT qaunTim da aseve biblioTekis megobarTa jgufma. aseve minda ganakuTrebiT avRniSno leni muri, biblioTekis megobarTa sazogadoebis prezi-dentisa da alan baris blaunt qaunTis dame-

amerikuli wignis klubi - Tsu-Si

gagrZeleba me-2 gv.

gagrZeleba me-3 gv.

brinjaos samkaulebi da Sromis iaraRebi, Tixis WurWeli, samarxi adami-anis ZvlebiT da saqonlis kbili _ es sa-garejoSi, “ivris Walebis” samonadireo kompleqsSi aRmoCenili “wminda fSanis” samlocvelos gaTxrebisas napovni arte-faqtebis mxolod mcire nawilia. Tsu-is arqeologebi gaTxrebis masStabidan da specifikidan gamomdinare, samomavlod am adgilze istoriul-kulturuli Tval-sazrisiT Zalze Rirebuli aTi aTasobiT eqsponatis aRmoCenas varaudoben. Y

universitetis reqtori aleqsandre kvitaSvili darwmunebulia, rom Tsu-s am farTomasStabiani gaTxrebis warmoebis potenciali Seswevs. igi ambobs, rom uni-versitetis profesorebisa da studentebis monawileobiT arqeologiuri samuSaoebi advilad ganxorcieldeba.

samonadireo kompleqsSi aRmoCenili taZari

`universiteti~ skolis moswavleebisTvis

gagrZeleba me-2 gv.

risgan Sedgeba Cveni samyaro? ra qmnis Cvens garSemo wesrigs? rogor gamoigona adamianma Zrava, kompiuteri, interneti, mobiluri telefoni? ra aris informacia da rogor xorcieldeba misi gadacema? sad gadis zRvari ocnebasa da SesaZle-blobebs Sors? _ am kiTxvebze pasuxis Zieba qarTvel mozardebs ukve ramdenime welia, Tsu-is profesor-maswavleblebTan erTad Tsu-is norC fizikosTa skolaSi SeuZliaT; siaxleebs ekonomikis Sesaxeb, am sferoSi moRvawe gamoCenil adamian-Ta istoriebs da saintereso SemTxvevebs msoflio ekonomikidan moswavleebi norC ekonomistTa skolaSi ecnobian; samedici-no sferoze informaciis miReba, stigmebis daZleva da daavadebebze metis gageba mo-zardebs norC medikosTa skolaSi SeuZli-aT; qarTul da saerTaSoriso politikaSi gzis gakafvas maT norC politmecnierTa skola sTavazobs; Zvel da Tanamedrove sa-marTals martiv enaze axalgazrdebs Tsu-is norC iuristTa skolaSi acnoben; norC istorikosTa, arqeologTa, geografTa Tu geologTa, maTematikosTa Tu infor-matikosTa, qimikosTa da biologTa sko-lebSi yvela moswavles SeuZlia misTvis

saintereso sfero ipovos, sakuTari cod-na gamoscados da samecniero SesaZle-blobebi gamoavlinos: Tsu-is Kkvlevisa da ganviTarebis departamentis farglebSi Seqmnili “Tsu - sabavSvo universiteti” me-6 – me-12 klasis moswavleebs 2007 wli-

dan sTavazobs ufaso leqciaTa da labo-ratoriul mecadineobaTa kurss. skolis mizania momavali studentebis daxmareba profesiuli arCevanis gakeTebaSi, did mec-nierebasTan ziarebaSi da sauniversiteto programisTvis momzadebaSi.

gagrZeleba me-2 gv.

daaxloebiT sami wlis win, iv. javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo universitetSi damoukidebeli struqturuli er-Teulis saxiT “qarTul-afxazuri urTierTobebis samecniero kvleviTi centri” Seiqmna. Tsu-m qveynisTvis mniSvnelovani kidev erTi misia itvirTa. “es ar aris aqtiuri politika, magram es aris is, romlis safuZvelzec unda Seiqmnas aqtiuri politika,” _ ase xsnis qarTul-afxazuri urTierTobis daregulirebaSi centris funqcias misi direqtori zurab Sengelia.

Tsu `qarTul-afxazuri urTierTobebis samecniero kvleviTi centri~ _ damakavSirebeli rgoli

qarTvelebsa da afxazebs Soris

msoflios qveynebis auditoriebi Tsu-Si _

TurqeTi

“oqsfordelebi”

„aravisTvis viqnebiT saCuqari“

cekviT Semovlili msoflio

yvela saelCosa da saerTaSoriso organiza-cias Tsu-is korpusSi Tavisi saxelobis au-ditoriis gaxsnis SesaZlebloba aqvs.

uZveles inglisurenovan universitets, oqsfords, saqarTvelodan ukve bevri kursdamTavrebuli hyavs. Tsu-is kadrebma am udidesi tradiciebisa da saxelis mqone universitetSi sxvadasxva fakultetebze Se-Zles “SeRweva” da adgilis mopovebac ki.

Tsu-is kalaTburTelTa nakrebi ori mniS-vnelovani SexvedrisTvis emzadeba. 2011 wlis 7 oqtombers iwyeba dudu dadianis saxelo-bis Tasis gaTamaSeba, xolo 15 oqtombers saqarTvelos Cempionati (pirveli liga).

madridi, valensia, sarakuza, barselona _ aseTi iyo qoregrafiuli ansamblis „unversiteti“ 2011 wlis zafxulis turnes marSruti. mocekvaveebi TbilisSi sul cota xnis win dabrundnen.

Page 2: iv. javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo ... · arqeologebi gaTxrebis masStabidan da specifikidan gamomdinare, samomavlod am adgilze istoriul-kulturuli Tval-sazrisiT Zalze Rirebuli

2

universiteti

pirveli gverdidanpirveli gverdidan

“sabavSvo universiteti” dReisTvis saqarTveloSi unika-luri proeqtia. mis farglebSi Tsu aqtiurad TanamSromlobs skolebTan da momavali studen-tebis menierebisadmi interesis gaRvivebasa da codnis donis ama-Rlebaze jer kidev saskolo pe-riodidan zrunavs.

“Cven “sabavSvo univeriste-tis” farglebSi skolis moswav-les Tavisi interesis da niWis Sesabamisi specialobis SerCevaSi vexmarebiT. rac ufro adre da gaazrebulad SearCevs bavSvi Tav-is momaval profesias, miT ufro warmatebulia misi kariera.” - mi-iCnevs Tsu reqtoris mrCeveli, “sabavSvo univeristetis” koor-dinatori, doqtori marina lo-mouri.

Tsu-is eqvsive fakultetze arsebobs “norCTa skola”. aq saskolo programiT gaTvalis-winebuli sagnebis garda, moswavleebs codnis gaRrmaveba iseT sagnebSic SeuZliaT, romlebic saskolo programaSi Sesuli ar aris, Tumca moswavleTa momavali arCevanis gasakeTeblad mniSvnelovania. magaliTad: medicina, samarTali, ekonomika.U

“sabavSvo universitetis” sxvadasxva saxis proeqtsa da RonisZiebaSi monawileoba ufasoa. “didi univeristetis” msgavsad “sabavSvo universitetis” kari yvela qalaqis da yvela skolis, moswavlisTvis Riaa. amasTan, sabavSvo universitetSi mosaxvedrad gamocdebis Caba-reba saWiro ar aris _ mxolod survili da interesi am SemTxve-vaSi sakmarisi argumentia. bav-Svebi arc daswrebis grafikiT arian SezRuduli _ maT saSualeba aqvT im leqciebs daeswron, romelic ainteresebT an romelze mosvlac moaxerxes. anu, sabavSvo universiteti moswavleebs arCe-vanis srul Tavisuflebas aZlevs.

Tavis leqciebze profesor-maswavleblebi skolis moswavles praqtikulad arwmuneben imaSi,

rom sakmaod rTuli saganic ki SesaZloa Zalze martivi da gasagebi gaxdes, Tu mas sxva kuTxiT da cota meti azartiT miudgebi. miuxedavad Tavisufali arCevanisa, universiteti sxvaTa Soris, “daswrebas” ar uCivis _ magaliTad qimikosebTan yovelkvireul mecadineobebze laboratoriaSi daaxloebiT 50 bavSvi muSaobs. geografebTan Sexvedrebze ki, romlebsac leqciebisTvis auditoriis saxiT laboratoria ufro iSviaTad sWirdebaT, 400-mde bavSvi ikribeba.

leqciebis kursi ufro metad Tsu-is kedlebSi tardeba, magram profesorTa jgufi xSirad mTeli saqarTvelos masStabiT awyobs eqskursiebs, konferenciebs da viqtorinebs, ris Semdegac patara monawileebs mciredi saCuqrebiTa da diplomebiT ajildovebs.

muSavdeba regionebSi e.w. “sayrdeni skolebis” SerCevis proeqti, romlebTanac gaform-deba urTierTTanamSromlobis memorandumi. am memorandumiT ormxrivi aqtivoba ganisazRvre-ba. amave skolebs gadaecemaT Tsu-

is akademiuri personalis mier momzadebul leqciaTa kursi.

ufro vrclad sabavSvo universitetis skolebisa da SeTavazebebis Sesaxeb informaciis miReba dainteresebulebs universitetis veb-gverdidan www.tsu.edu.ge da specialurad Se-qmnili gzamkvlevidan SeuZliaT.

da bolos, kidev erTi mniS-vnelovani detali _ 2011 wlis Semodgomidan “Tsu-sabavSvo universiteti” evropis univer-sitetebTan arsebuli sabavSvo universitetebis qselis srulu-flebiani wevri gaxda. Qqseli evropuli qveynebis (germania, avstria, didi britaneTi, Svei-caria, holandia, poloneTi da sxva) 130-ze meti mowinave univer-sitetis bazaze arsebul sabavSvo universitets aerTianebs. Qmisi mizani wevr universitetebs So-ris gamocdilebisa da siaxlis gaziareba, erTobliv programeb-Si monawileoba da TanamSrom-lobaa saimisod, rom momavali Taoba codnis misaRebad maqsi-malurad iyos dainteresebuli da waxalisebuli.

“wminda fSanis samlocvelos” mignebaSi mecnierebs buneba daexma-ra. adidebulma mdinarem samonadi-reo kompleqsis marcxena napiri mTlianad gadarecxa da istori-uli Zeglis nawilis fragmentebi gamoaCina. aRmoCenis Sesaxeb biz-nesmenma gogi TofaZem, romlis sa-monadireo kompleqsis terotiazec aRmoCnda Zegli, adgilobriv xelisuflebas acnoba. gaTxrebis warmoeba Tsu-is arqeologTa eqs-pediciam daiwyo. istoriuli Zegli Zveli welTaRricxviT me-14 - me-13 saukuneebiT TariRdeba da gvian

brinjaos xanas ekuTvnis. “fSanis wyaros irgvliv, sa-

dac samlocvelo iyo ganlagebu-li, Zalze bevri Sesawiri masalaa aRmoCenili. Aaseve sxvadasxva saxis qoTnebi, romelSic savaru-dod Rvino inaxeboda”. - acxadeb-sGgaTxrebis xelmZRvaneli kote ficxelauri.

univeristetis profesori guram grigolia fSanis wyaros samkurnalo Tvisebebsac ar gamoricxavs, rac, wesiT, labo-ratoriuli analizis Semdeg da-zustdeba.

“amgvari tipis Zeglebi sakmaod iSviaTia. es arqeologiuri Zegli ki Tavis xasiaTiT da masStabebiT sruliad gansxvavebulia kaxeTis tertoriaze aRmoCenili sam-locveloebisgan. gansxvavebulia aseve is ekologiuri garemo, sa-dac es ritualebi sruldeboda. gansakuTrebiT mniSvnelovania, rom Sewirulobebi koncentrire-bulia wyaros garSemo. rTulia imis Tqma, konkretulad ra mniS-vnelobas aniWebdnen wyaros, ma-gram aSkaraa, rom mas raRac gan-sakuTrebuli datvirTva hqonda. rogorc Cans, es rituali araer-Ti aTeuli wlis ganmavlobaSi tardeboda. Ggarda amisa,Eam sam-locvelos aRmoCenis Semdeg aqve aucileblad namosaxlarebis ar-sebobac unda vivaraudoT. aqauri aRmovCnebiT Tu vimsjelebT, Sei-Zleba davaskvnaT, rom socialu-rad da ekonomikurad ukve sak-maod dawinaurebul sazogadoe-basTan gvaqvs saqme.” E- acxadebs arqeologiis profesori vaxtang liCeli.

Tsu-is profesor-arqeolog-Ta azriT, aRmoCenili ivris eqsponatebis Seswavla da labo-ratoriuli analizi did rols Seasrulebs imdroindeli perio-dis socialur-ekonomikuri sura-Tis ufro srulad aRdgenaSi.

_ batono zurab, rogor da ratom gaCnda universitetSi “qarTul-afxazuri urTierTobeb-is samecniero kvleviTi centris” Seqmnis idea?

_ afxazeTis omis dris saqarT-velos parlamentis wevri viyavi da movaxerxe is, rom 1995 wels miRebul saqarTvelos konstitu-ciaSi Caiwera - “saqarTveloSi saxelmwifo ena aris qarTuli, xolo afxazeTSi afxazuric”. me bednieri var, rom es SevZeli. politikidan wasvlis Semdeg damoukideblad, arasamTavrobo organizaciisa Tu mediis farg-lebSi vagrZelebdi qarTul-afx-azur urTierTobebze muSaobas. Tbilisis saxelmwifo univer-istetis bazaze “qarTul-afxazuri urTierTobebis samecniero kv-leviTi centris” daarsebac Tav-idan Cemi survili iyo, radgan univeristeteli var da Tsu-is saxeli rogorc qarTvelebisTvis, aseve afxazebisTvis bevrs niSnavs. es iniciativa universitetSic moe-wonaT da ukve TiTqmis sami we-lia Tsu-s saxeliT vmoRvaweobT. Tumca, arasamTavrobo organiza-cia kvlav arsebobs, radgan mas Tavisi funqcia aqvs. yvela gza unda arsebobdes urTierTobebis dasaregulireblad.

SeiZleba Zneli dasajerebe-lia, magram afxazur mxares war-modgena ar aqvs ra xdeba engurs aqeT saqarTveloSi. rac aqvT, aris mxolod rusul politikur prizmaSi gadatexili. amitom, pi-rad urTierTobebs Zalian didi mniSvneloba aqvs. am mxriv, erT-erTi gamonaklisia “qarTul-afxazuri ur-TierTobebis samec-niero kvleviTi centri”. marto wels sami mivlineba gvqonda. Cveni maspinZeli afxazi sazoga-doebis is nawilia, romelic fiqrobs afxazeTis momavalze da romelsac miaCnia, rom ras-ac Cven vakeTebT, maTTvisac sasargebloa. yvela Cveni gamo-cema afxazeTSi aqtiurad vrcel-deba da amaSi swored axlobeli afxazebi gvexmarebian. metic, Cvens sa-gamomcemlo proeqteb-Si afxazebi uSualod iReben monawileobas. isini an mTargm-nelebi arian, an redaqtorebi, an koreqtorebi da amisTvis Sesabamis Tanxasac iReben. Tum-ca, gasagebi mizezis gamo, amis afiSirebas ar axdenen. wels qarTul-afxazurma centrma eqv-si afxazi Camoiyvana, romlebsac sruliad ufasod vumkurnaleT, maT Soris iyo eqvsi wlis bavSi, romelsac ruseTSi operaciaze uari uTxres. ramdenime wlis ganmavlobaSi, mTlianad insti-tuts da centrs 50-mde adamiani hyavs TbilisSi samkurnalod Camoyvanili.

_ Tumca, centris mTavari mi-marTuleba mainc afxazeTTan dakav-SirebiT samecniero muSaobaa?

_ qarTul-afxazuri kon-fliqti unikaluria da, amitom, mxolod saerTaSoriso Teoria konfliqtologiaSi ver dagvex-mareba. centri ambobs, Cven Sig-niTve gvaqvs momrigebeli me-diatoris simZlavre, romelic droTa ganmavlobaSi TviTon daargulirebs situacias. amis sa-fuZvelia is, rom qarTvelebisT-visac da afxazebisTvisac ar ar-sebobs kulturulad ufro metad monaTesave eri, vidre Cven varT. es aris centris da institutis muSaobis amosavali principic. amitom, afxazebze unda movaxdi-noT kulturuli “Zaladoba”. amas veubnebi maTac da rogorc vakvirdebiT, aseTi saxis “Zala-doba” iq gadis. faqtia, im gamoce-mebiT, romelsac Cven afxazeTSi vagzavniT, iqauri sazogadoeba interesdeba, iqauri xelisufle-bac ar aris gulgrili, magram maT sxva mimarTulebebi aqvT.

Tavis droze afxazebma gvTxoves, davxmarebodiT omis Sedegad ganadgurebuli afxazuri kul-turuli memkvidreobis aRdge-naSi. daaxloebiT aTi wlis win, jer kidev institutSi daviwyeT am Temaze muSaoba, Semdeg centrSi gavagrZeleT da wels mecxramete saukunis afxazeTis Temaze foto-albomi gamoveciT.

“qarTul-afxazuri urTier-Tobebis samecniero kvleviT cen-trs” samuSao gegmaSi aqvs ori se-riozuli mimarTuleba: pirveli - vakeTebT qarTul da afxazur enebze naxevrad samecniero, nax-evrad popularul leqciaTa kurss, romelsac pirobiTad da-varqviT “gavicnoT afxazeTi”. leqciebi Tsu-Si Catardeba. am kursis mizania gavigoT, ra xdeba afxazeTSi. radgan Cven ar viciT 20 wlis ganmavlobaSi ra Seicvla iqaur kulturaSi, literaturaSi, ra awuxebs iqaur sazogadoebas da ase Semdeg. ori afxazi ukve Tanax-maa rom Camovides da waikiTxos es leqciebi. Cven gvinda, rom ufro meti afxazi davainteresoT da CamoviyvanoT, magram, es unda moxdes amaze piaris agebis ga-reSe. Cveni afxazeTSi vizitebis mTavari mizanic, swored am Te-mebis Sejereba da Camoyalibebaa. Semdeg es leqciebi Tu gaamarT-lebs, mas gavitanT universitetis akademiur sabWoze da vecdebiT davamtkicoT, rogorc leqcie-bis kursi, an fakultatori. meo-re, rac gvinda gavakeToT, aris afzaxuri enis “zepirmetyvelebis” gakveTilebi, anu 15-20 gakveTil-Si SevZloT msurvels Sevaswav-loT afxazebTan sakomunikacio ena. ukve viwyebT amaze muSaobas da gvinda amas hqondes audio da video masala.

amasTan, qarTul-afxazuri urTierTobis centri sxva uam-rav procesSia CarTuli. magali-Tad, axla sruldeba 70 weli, rac afxazma sazogado moRvawe mixa delbam afxazur enaze Targ-mna “vefxistyaosani”. im pariodSi afxazebs hqondaT qarTuli Srif-ti da swored qarTulad aris es wigni gamocemuli. amitom, gvinda es TariRic aRvniSnoT.

_ batono zurab, Tqveni bolo viziti afxazeTSi daemTxva iqaur arCevnebs, SeimCneva Tu ara garkveuli cvlilebebi afxazur sazogadoebaSi?

_ minda giTxraT, rom bolo wlebis ganmavlobaSi afxazurma sazogadoebam gadadga Zalian didi nabiji, zogadi ganviTare-bisken, samarTlebrivi saxelmwi-fos aSenebis da demokratiurli principebis damkvidrebis sur-vilisken. miuxedava imisa, rom anqvabis saarCevno mimarTva saxelmwifos momavali mowyo-bisa iyo sakmaod xisti, igi mainc 55 procentiT gavida. es ki imas niSnavs, rom es sazogadoeba gan-viTarda. meore, rac aSkarad Canda, arCevnebis dros sami Tema iyo amogdebuli: qarTvelebis Tema, teritoriuli pretenziebi ruseTTan da rusuli bazebi. rac niSnavda imas, rom samive kan-didati SeTanxmda ar esaubraT am Temebze, radgan es ruseTis wisqvilze asxamda wyals. da kidev erTi, wina wlebisgan gan-sxvavebiT, SarSanac da welsac, afxazebi cdilobdnen qarTulad damlaparakebodnen, visac rogor SeeZlo – ise. me ver davamtkiceb, rom es raRacas niSnavs, magram Cemi piradi dakvirvebiT, afxa-zurma sazogadoebam garkveuli trasformacia ganicada. axla ufro imedianad var. 2008 wlamde Cven viyaviT pirveli mteri, axla isini ase aRar fiqroben.

`universiteti~ skolis moswavleebisTvis

samonadireo kompleqsSi aRmoCenili taZari

pirveli gverdidan

Tsu `qarTul-afxazuri urTierTobebis samecniero kvleviTi centri~ _

damakavSirebeli rgoli qarTvelebsa da afxazebs Soris

Page 3: iv. javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo ... · arqeologebi gaTxrebis masStabidan da specifikidan gamomdinare, samomavlod am adgilze istoriul-kulturuli Tval-sazrisiT Zalze Rirebuli

3

universiteti

pirveli gverdidan

gobebul qalaqTa programis aRmasrulebeli direqtoris udidesi wvlili proeqtis ganxorcielebaSi.”

aleqsandre kvitaSvili _ Tsu–is reqtori:

„didi madloba minda gad-avuxado amerikel megobrebs da “samoqalaqo ganaTlebisa da socialuri Tanasworo-bis centrs“ gaweuli dax-marebisTvis. aTobiT aTasi amerikuli wigni marTlac mniSvnelovani SenaZenia Tbilisis saxelmwifo uni-versitetisTvis. farTo pro-filis literatura SesaZle-blobas miscems universite-tis studentebs eziaron uax-les mecnierul aRmoCenebs, dargobriv miRwevebs, aseve gaecnon amerikul mxatvrul literaturas da gaiRrmavon inglisuri enis codna“.

lika sajaia _ samoqalaqo ganaTlebisa da socialuri Tanasworobis centris (cesec) Tavmjdomare:

`amerikeli partniorebis daxmareba uprecedento iyo. isini sruliad uangarod exmarebodnen saqarTvelos

da mxolod erTi moTxovna hqondaT amerikul-qarTul biblioTekas komerciuli datvirTa ar hqonoda“.

marine narCemaSvili _ proeqtis menejeri:

`amerikeli xalxis uan-garo daxmareba fasdaude-belia. am proeqtis Sesaxeb ara erTi statia daibeWda amerikis SeerTebul Stateb-Si. amerikeli xalxi xSirad mTel koleqciebsac ki aZlev-da proeqts~.

elene meZmariaSvili _ profesori, amerikismcod-neobis samagistro da sado-qtoro programebis xelmZR-vaneli:

„vfiqrob, aRniSnuli literatura uaRresad mniS-vnelovani iqneba rogorc sx-vadasxva mimarTulebis stu-dentebisa da specialiste-bisaTvis, aseve dainterese-buli farTo mkiTxvelisaT-vis, rogorc saqarTveloSi, aseve mezobel qveynebSi, sadac msgavsi biblioTeka ar aqvT. mimaCnia, amerikuli wignis klubi saerTaSoriso mniSvnelobas SeiZens.“

amerikuli wignis klubi _ Tsu-Si

2008 wels Tsu-is sagareo urTierTobaTa departament-ma saqarTveloSi akredite-bul diplomatiuri korpu-sisa da saerTaSoriso orga-nizaciis warmomadgenlobebs saintereso winadadebiT mimarTa: yvela saelCosa da saerTaSoriso organiza-cias Tsu-is korpusSi Tavisi saxelobis auditoriis gax-snis SesaZlebloba mieca. maT auditoriis sakuTari qveynis politikur-ekonomi-kuri, istoriul-kulturu-li cxov-rebis amsaxveli masaliTa da periodikiT aRWurva SeeZloT. Aamgvar-ad, sxvadasxva warmomadgen-lobebi Tavisi qveynebis Tu saqmianobis populariza-ciasTan erTad, studentTa saerTaSoriso Tvalsawi-eris gafarToebasac Seuw-yobdnen xels. DdReisaTvis Tsu-Si TurqeTis, Aazerbai-janis, rumineTis, israelis, poloneTis, iaponiisa da gaeros kabinetebi arse-bobs. Aam kabinetebis farg-lebSi gamarTul sxvadasxva saxis saganmanaTleblo RonisZiebebSi aqtiurad ar-ian CarTuli universitetis profesor-maswavleblebi da studentebi.

“Turquli enis kurse-bze adgilebi Sevsebulia”. - Tsu-Si gaxsnil “Turquli kabinetis” karze es gancxa-deba swavlis dawyebamde karga xniT adre gaCnda. es gasakviri namdvilad ar aris. Turquli enis kurse-bi universitetSi ufasod tardeba. kabineti Tsu-Sia, magram ara mxolod Tsu-isTvis. marTalia, kursze moswavleTa didi wili universitetelebze modis, magram am kursebze enis Seswavla sxva umaRlesi saswavleblis studentebs an, sulac, arastudentebsac SeuZliaT. moswavleebis asaki saSualod 20-30 wels Soris meryeobs, magram asakobrivi limiti dawese-buli ar aris. dReisaT-

vis moswavleebSi 70 wlis profesori qalbatonic ki urevia, romelic Turqul terminologias konkretu-li mizniT, samsaxurebrivi mivlinebis gamo swavlobs. wels Turquli enis kurse-bze universitetSi daax-loebiT 300 moswavle mov-ida. daaxloebiT 200-mde rezervSia. im SemTxvevaSi, Tu mowafem arasapatio mizeziT gakveTili sam kvi-raze met xans gaacdina, mis adgils ukve “rezervisti” ikavebs.

Turquli enis kabi-neti Tsu-Si 2008 wlidan funqcionirebs. cnobisaT-vis, qarTvelebis garda mowafeebSi sxva erovnebis xalxicaa. maT Soris, in-doeli da azerbaijaneli. swavleba sam safexuriania. erTi kursis xangrZlivoba erT wlamdea. gakveTilebi, SabaT-kviris garda, yovel-dRe tardeba. swavlebis dasrulebis Semdeg kurs-damTavrebuli Sesabamis mowmobas iRebs, romelic Turqi maswavleblebis Tq-miT, xelwamosakravi araa.

sami Turqi maswavle-beli, romelic dRes saxelm-wifo universitetSi aswav-

lis, manamde Turqul enasa da literaturas TavisTan samSobloSi aswavlida. saqarTveloSi Camosvla yvelam ZiriTadad erTi miz-ezis - mezobeli, magram mainc ucxo qveynis ufro ax-los gacnobisa da tradiceb-is Seswavlis survilis gamo gadawyvita.

hasan Cairi saqarT-veloSi ukve oTxi welia cxovrobs da muSaobs. Mis-eve rogorc misi kolega mustafa gerCeqCioRlu. biulenT iavuzi ki aq mx-olod 2 weli darCeba. ATurquli enis gakveTili jgufSi saaTnaxevari gr-Zeldeba. “sxvadasxvanairi studentebi arian, zogs uWirs, zogs ara. Turqulis Seswavlac sxvadasxva miz-niT undaT: zogs TurqeTSi umaRles saswavlebelSi swavlisaTvis sWirdeba. bevrs Turqul firmebsa da kompaniebSi muSaobis da-sawyebad”. - ambobs hasani. Tavad man qarTulis Ses-wavla saqarTveloSi yof-nisas sakuTari ZalebiT SesZlo da mis dasaxvewad aq yofnis kidev erTi weli darCa.

fridrix Sileris saxelobis universiteti ienaSi Tbilisis saxelmwi-fo universitetis yvelaze staJiani ucxoeli partnio-ria. Tsu-m wels ori univ-eristetis TanamSromlo-bis 45 wlisTavi aRniSna. saiubileo RonisZiebebSi monawileobis misaRe-bad saqarTvelos ger-manel profesorTa del-egacia, ienas universitetis reqtorisKklaus dikes xelmZRvanelobiT ewvia.

sazeimo konferenciazeDT-su-is reqtori aleqsandre kvitaSvili qarTul-germanu-li universitetebis kavSire-bze saubrobda. am urTier-Tobebis monawile jer kidev misi babua, profesori SoTa mesxia gaxldaT. Sileris saxelobis universitetis req-tori klaus dike Tavis mxriv stumarTmoyvareobis fenom-ensa da qarTul stumarTmoy-varebaze akeTebda aqcents.

kavkasiologia yov-elTvis Zalze mniSvnelova-ni sakiTxi gaxldaT ienis univeristetSi. swavleba saqarTvelos Sesaxeb misi seriozuli Semadgeneli nawilia. qarTul-germanu-li TanamSromlobis erT-erTi TvalsaCino Sedegi iyo 40 wlis win Tsu-is da ienis univerisitetebis er-Toblivi samcniero Jurna-li “georgika”-s gamocema.ekonomikis fakultetis dekanma iohan rulandma 45 wliani TanamSromlobis periodi urTierTkeTil-ganwyobis garda kidev ori maxasiaTebliT Seafasa. “Cveni TanamSromloba Za-lze moqnili iyo da drois Sesabamisad transformird-

eboda. Ggarda amisa, igi op-eratiulobiTac gamoirCeo-da. am ukanasknelis dastu-ri erToblivi samagistro programa “Managing Interna-tional Enterprises” (“saerTaSo-riso sawarmoTa marTva”) gaxda, romlic sul raRac TxuTmeti Tvis ganmavloba-Si SemuSavda da dainerga” _ ganacxada rulandma. 12 qarTveli magistranti Tsu-is ekonomikis fakultetze am programiT DdReisaTvis ukve Caricxulia. orwliani samagistro programis pir-vel wels qarTveli magis-trantebi Tsu-Si, meore ki ienis universitetSi gaiv-lian. warmatebul kurs-damTavrebulebs ormagi xarisxi mieniWebaT. Tsu-is Master of Business Administra-tion MBA, da ienis univer-istetis _ Master of Science, M.Sc. swavlebis periodSi qarTvel magistrantebs praqtikebis germaniaSi gavlis saSualeba eqnebaT. programa germaniis akade-miuri gacvlis samsaxuris (DAAD) mxardaWeriT xor-cieldeba.

TanamSromlobis 45 wlisTavze saxelmwifo uni-veristetis akademiuri sab-Wos gadawyvetilebiT frid-rix Sileris univeristetis reqtors klaus dikes Tsu-is sapatio doqtoris wode-ba mieniWa. Tsu-Si stumrebi-sgan samaxsovrod ki Ecno-bili germaneli mkvlevaris ernst haeckelis kavkasiis Temaze Seqmnili suraTebis reproduqciebi darCeba, romelic reqtoris dapire-bisamebr pirvel korpusSi ipovis adgils.

Cveulebrivi biWiTbilisidan

jerjerobiT isev erTi Cveulebrivi, 21 wlis Tbi-liseli biWia. ATsu-is hu-manitarul mecnierebaTa fakulteti, istoriis mima-rTulebiT wels daamTavra. rogorc Tavad ambobs, stu-dentobis periodSi leqcie-bis nacvlad Tanakurseleb-is msgavsad universitetis baRSi isic mjdara da arc sxva studentur “kultmas-obriv” RonisZiebebs dak-lebia. Tumca, misi yofili leqtor-maswavleblebi erTxmad laparakoben emi-lis karg moswrebasa da miRwevebze. garda amisa, Tanatolebis umetesobisgan mas erTi patara detalic ganasxvavebs - emili erTi wlis ganmavlobaSi swavlas magistrantis statusiT ukve oqsfordSi gaagrZelebs.

dRevandeli parame-trebiT naklebad Semosav-liani da praqtikuli saga-ni saswavleblad jer kidev skolidan SearCia, radgan istoria bavSvobidan uy-varda. Tumca, universitet-Si Tanabrad kargad swav-lobda yvela sagans. misi yofili leqtori Teimuraz

papaskiri, amas emilis didi pasuxismgeblobis grZnobiT xsnis. “respublikur kon-ferenciebze emils meore-mesame adgili mudmivad hqonda garantirebuli”, _ xazgasmiT aRniSnavs misi me-ore yofili leqtori Tedo dundua, romelic misi Teme-bis xelmZRvaneli gaxldaT, axla ki Teimuraz papaskir-Tan erTad oqsfordSi emi-lis rekomendatoria.

oqsfordSi emilis samagistro naSromSi saqarTvelos istoriaze iqneba saubari - romTan da bizantiasTan mimarTebaSi. amave dros, emili aqcen-tis gakeTebas saqarTve-los sasazRvro Tematikaze apirebs. rogorc Tavad ambobs, sazRvargareTis universitetebSi saqarTve-lo naklebad Seswavlili sferoa da, Sesabamisad, naSromi oqsfordSi ufro meti interesiT unda mii-Ron. Ggarda amisa, axal-gazrda magistranti Tavisi naSromiT saqarTvelos is-toriasTan dakavSirebuli arsebuli vakuumis SeZleb-isadgvarad amovsebas geg-mavs da saamisod muSaobas ukve Semodgomidan iwyebs.

oqsfordis istoriaSi Sesuli doqtoranti

24 wlis nikoloz aleqsiZe oqsfordis is-toriaSi ukve Sevida. gan-sakuTrebuli akademiuri miRwevisTvis doqtorant aleqsiZes wels koling-vudis jildo mieniWa, ris Semdegac misi saxeli oqs-fordSi, pembrokis kole-jis erT-erT kedelze dai-wereba. es sapatio warwera universitetSi samudamod darCeba. aseTi tradicia rvasaukunovani istoriis mqone univeristetSi sul raRac 5 welia arsebobs.

Ntato rigiT mesamea, visac msgavsi pativi ergo.

Nnikolozi, igive tato ukve ori welia oqsford-Si swavlobs da Tan aswav-lis. doqtoris xarisxi momaval wels gazafxulze unda daicvas. naSromis saTauria “gvianantikuri kavkasiis dogma, idento-ba da mexsiereba”. masSi meeqvse-meSvide saukunee-bis kavkasiis qveynebis religiur identobebsa da meaTe-mecamete sauku-neebSi maT gadaazrebazea saubari. samecniero saqmi-anobaSi mas isic exmareba, rom misi ojaxis wverebi da axloblebi akademiuri wris warmomadgenlebi ar-ian Dda samecniero garemo misTvis ucxo ar aris; isic, rom inglisuris garda frangul, germanul, laTinur, italiur, somx-ur, Zvel berZnul, axal da saSualo sparsul enebs flobs (met_naklebad yve-las safuZveli Tbilisis saxelmwifo universitetSi SeiZina).

tato oqsfordSi buda-peStidan aRmoCnda. buda-peStis centraluri evro-pis universitetSi samagis-tro naSromi medievistikis

dargSi daicva. maSin Sua

saukuneebis filologiiTa

da istoriiT iyo dain-

teresebuli. oqsfordSic

rekomendacia budepeStis

universitetSi Tavisma

xelmZRvanelma iStvan per-

celma gauwia.

oqsfordSi Tavis sado-

qtoro Temis xelmZRvanel

Teo marten van lintTan

erTad tato aleqsiZe ukve

qarTvelologiis kaT-

edris gaxsnaze fiqrobs.

saqmes mxolod finansebis

uqonloba aferxebs. Llinti

armenologiis kaTedris

gamgea. saqarTveloze cod-

nas igi axla nikolozis

daxmarebiT safuZvlianad

iRrmavebs (tatos daxmare-

biT Zvel qarTulsac ki

swavlobs). Tavisi qarTve-

li studentis meSveobiT

igi kontaqtebis damyarebas

Tsu-Sic gegmavs.

axalgazrda doqto-

ranti Zveli qarTuli

enisa da kavkasiologiis

Temaze ukve kiTxulobs

sajaro leqciebs, atarebs

qarTvelologiur semin-

arebis kurss Sua saukunee-

bis saqarTveloze da a.S.

miuxedavad imisa, rom

sazRvargareT ukve ramden-

ime weliwadia swavlobs,

saqarTveloSi xSirad

Camodis. arc Tbilisis

saxelmwifo univeristet-

Tan daukargavs kavSiri.

kontaqts Tavis Zvel leq-

torebTanac inarCunebs.

yofil xelmZRvanel rismag

gordezianTan erTad kav-

kasiis Sesaxeb enciklope-

diaze “antikuri kavkasia”

muSaobs.

msoflios qveynebis auditoriebi Tsu-Si _ TurqeTi

“oqsfordelebi”uZveles inglisurenovan universitets, oqsfords, saqarTvelodan ukve bevri kursdamTavrebuli hyavs. Tsu-is

kadrebma am udidesi tradiciebisa da saxelis mqone universitetSi sxvadasxva fakultetebze SeZles “SeRweva” da ad-gilis mopovebac ki. “temzadaleulebis” istoria Cveni dRevandeli ori respondentiviT erTmaneTis msgavsia, magram amave dros gansxvavebuli.

uZvelesi ucxoeli partniori

Page 4: iv. javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo ... · arqeologebi gaTxrebis masStabidan da specifikidan gamomdinare, samomavlod am adgilze istoriul-kulturuli Tval-sazrisiT Zalze Rirebuli

4

universiteti

gazeTi momzadda Tsu sazogadoebasTan urTierTobis departamentis mier. sakontaqto informacia _ tel: 2 22 23 91; el.fosta: [email protected]; veb-gverdi: www.tsu.edu.ge

seqtemberSi Tsu sazafxulo skolas “mdgradi municipaluri ganviTareba samxreT kavkasiaSi - Teoriidan praqtikamde” maspin-Zlobda. skolis organizatorebi iyvnen: Tsu-s socialur da politikur mecniereba-Ta fakultetis sazogadoebrivi geografiis departamenti da sazogadoebriv mecnier-ebaTa centri, miunxenis teqnikuri univeris-tetis geodeziis instituti, miwaTsargeblo-bis, wyliT-sargeblobisa da ekologiuri safrTxeebis marTvis centri da samxreT kavkasiaSi adgilobrivi TviTmmarTvelo-bis programa (GIZ). skola swored GIZ-is da germaniis ekonomikuri TanamSromlobisa da ganviTarebis saministros mxardaWeriT Catarda.

skolis Sexvedrebi 3 dRis ganmavlobaSi mimdinareobda. masSi germaneli, qarTve-li, azerbaijaneli da somexi mecnierebi da municipalitetebis warmomadgeneli praqtikosebi iRebdnen monawiloebas.

skolis idea Tsu-is da miunxenis te-qnikur univeristets Soris mravalwliani TanamSromlobis Sedegad gaCnda. Tanam-Sromlobis Sesaxeb xelSekruleba univer-sitetebs Soris 2008 wels gaformda. amas win sxvadasxva mimarTulebiT aTwliani urTierToba uZRoda.

skolis leqciebis gaxsnaze misasalme-beli sityva Tsu-is reqtorma aleqsandre kvitaSvilma Tqva. miunxenis teqnikuri uni-veristetidan erT-erTi mTavri momxsenebe-li profesori holger mageli gaxldaT, romelic cnobisaTvis germaniis kancleris yofili mrCvelia. Tsu-is mxridan ZiriTa-di momxsenebeli socialur da politikur mecnierebaTa fakultetis sazogadoebrivi geografiis departamentis xelmZRvaneli, profesori ioseb saluqvaZe iyo.

mniSvnelovania, rom sazafxulo skolaze gadawyda Seiqmnas mecnierebis araformaluri qseli, raTa saerTaSori-so gamocdilebis swrafi da aqtiuri gacv-la moxdes da is sferoebi ganisazRvros, romelic erTobliv mecnierul kvlevas, akademiur programebisa da kursebis Se-muSavebas moiTxovs.

sazafxulo skola Tsu-Si

madridi, valensia, sirakuza, barselona _ aseTi iyo qoreografiuli ansamblis „universiteti“ 2011 wlis zafxulis turnes marSruti. mocekvaveebi TbilisSi sul cota xnis win dabrundnen. ansamblis mTavari qoreografis daviT kikviZis TqmiT, koncertebma sruli anSlagiT Caiara. qalaq madridSi „universitetma“ qarTuli eklesiis gaxsnis ceremonialze icekva, sadac sapatio stumrad mowveuli iyo monserat kabalie. espaneTSi mogzaurobam erT Tves gastana.

cekvis ansambli “universiteti” iv. javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo universitetSi 1934 wels Camoyalibda. wlebis manZilze icvleboda xelmZRvaneloba da ansamblis Semadgenloba, magram popularobas, romelic didi Sromis Sedegad moipva, ansambli dRemde inarCunebs. am periodis ganmavlobaSi ansambls xelmZRvanelobdnen qarTuli cekvis gamoCenili qoreografebi: jano bagrationi, buxuti daraxveliZe, roman WoxoneliZe, iason zedaSiZe. dRes ansamblis samxatvro xelmZRvanelia respublikis damsaxurebuli artisti, Tengiz yuraSvili, xolo mTavari qoreografi - daviT kikvaZe.

qoreografiuli ansambli `universi-teti~ 35 wevrisgan Sedgeba. maT Sorisaa 11 mocekvave gogona da 17 vaJi, oTxi

akompaniatori da 3 xelmZRvaneli. garda amisa, aris ansambli `universiteti 2~, romelic 16 wlis asakis mozardebisagan Sedgeba. aq 27 vaJi da 18 gogonaa. batoni daviTi Zalian didi imedebs amyarebs `universiteti 2~-is bavSvebze. aq xom „universitetis“ Rirseuli cvla izrdeba.

ansambli „universiteti“ ZiriTadad javaxiSvilis studentebiTaa dakompleqte-buli, Tumca aq cekvis uflebis mopoveba sxva umaRlesi saswavleblebis warmomadgenlebsac SeuZliaT. magram Tsu-is ansamblSi moxvedra arc Tu ise advilia. yoveli saswavlo wlis dasawyisSi cxaddeba SesarCevi konkursi sadac xdeba mocekvaveebis mkacri SerCeva. repeticiebi saRamos iwyeba, rac studentebs swavlis da cekvis SeTavsebaSi exmareba. mocekvaveTa nawilma ukve daamTavra Tsu, Tumca ansamblSi moRvaweobas agrZelebs. universiteti Tavis mxriv aqtiur finansur daxmarebas uwevs ansambls. maT sagastrolo mogzaurobas srulad afinansebs da yovelmxriv uwyobs xels gavidnen sazRvrebs gareT da qarTul kulturas rac SeiZleba meti qveyana aziaron.

ansamblis repertuari mTlianad moicavs saqarTvelos regionebis qoreografiul folklors: `guruli ferxuli farca~, `qarTuli~, `xorumi~, `aWaruli~, `farikaoba~, `yazbeguri~,

`samaia~, `mleTuri~, `Sejibri~, `qalTa xorumi~, `narnari~, `raWuli~,~svanuri~. ucxoelebze gansakuTrebul STabeWdilebas axdens `xanjluri~, `farikaoba~, `yazbe-guri~, ̀ Sejibri~, ̀ xorumi~. amitom ucxoeTSi maT savizito baraTad swored es cekvebi iTvleba.

ansambls gamorCeuli solisti gogonac hyavs _ oliko kobaxZes SeuZlia erTnairad kargad warmoadginos erTmaneTisagan sruliad gansxvavebuli cekvebi, rogoricaa jeirani, qarTuli, aWaruli da sxva. oliko Tsu-is meore kursis studentia.

„universitetis“ warmatebis geogra-fiuli areali Zalze didia: ansambli monawileobda msoflios 20 qveyanaSi gamarTuli festivali. maT Soris, ger-maniaSi, avstriaSi, italiaSi, norvegiaSi, aSS-Si, iaponiaSi, egvipteSi, CineTSi, saberZneTSi, indoeTSi, nepalSi, polo-neTSi, CexeTsa da slovakeTSi.

bolo drois miRwevebidan aRsaniSnavia: qalaq varnaSi saerTaSoriso festivalze mopovebuli gran-pri; espaneTSi (barse-lona, valensia, maliorka, grand kanaria) gamarTul folklorul festival – turneSi miRebuli gran-pri; TurqeTis qalaq bursaSi saqarTvelos kulturis dReebSi monawileoba; gran pri TbilisSi, folkloris saerTaSoriso festivalze (2008 w). 2009 wlis seqtemberSi italiaSi, siciliaSi gamarTul saerTaSoriso festi-valze ansamblma 4 gran-pri moipova. 2011 welis 4-14 Tebervlis CaTvliT italiis qalaq agrijentoSi (sicilia) gaimarTa 56-e saerTaSoriso folkloris festivali, sadac personalurad miwveuli iyo Tsu-is qoreografiuli ansambli `universiteti~. festivalSi monawileobda italiis da msoflios saukeTes axalgazrduli cekvis ansamblebi. `universiteti~ aqac saukeTeso cekvis ansamblad dasaxelda.

samomavlo gegmebze saubrisas ansamblis mTvarma qoreografma gagvimxila, rom Zalian male igegmeba studiis Seqmna ansambl „universitetis“ bazaze. aq miiReben moswavleebs 6 wlis asakidan, romlebsac qarTul cekvas TviT am ansamblis mocekvaveebi Seaswavlian. es „universitetis“ mocekvaveTa axali Taobis aRzrdasac Seuwyobs xels da ansamblis wevrebis dasaqmebasac.

Tsu-is kalaTburTelTa nakrebi ori mniSvnelovani SexvedrisTvis emzadeba. 2011 wlis 7 oqtombers iwyeba dudu dadi-anis saxelobis Tasis gaTamaSeba, xolo 15 oqtombers saqarTvelos Cempionati (pirveli liga). Tsu-is kalaTburTelebi mosamzadebel varjiSebs gadiodnen baTum-Si, sadac maT orkviriani Sekreba hqondaT. Tsu-is nakrebi ukve ori welia (2009-2010) inarCunebs superligaze meore adgils da vercxlis Tasis mflobelic aris. Sesabam-isad, nakrebs momaval turnirebSic war-matebis imedi aqvs.

Tbilisis saxelmwifo universitetis sakalaTburTo nakrebs Zalian didi xnis istoria aqvs: jer kidev nakrebs `burivest-nikis~ nakrebi Tsu-is kalaTburTelebisgan iyo dakompleqtebuli da SeiZleba iTqvas universitetis bazaze arsebobda, sadac uam-ravi cnobili kalaTburTeli moRvaweobda.

dRes universitetis sakalaTburTo gundis SemadgenlobaSi TerTmeti kalaT-burTeli iricxeba. eseni arian: giorgi markoiSvil, ioseb Sermadini, mixeil Cit-aSvili, zurab korkotaZe, daviT xizaniSvi-li, Tornike niniaSvili, zurab maisuraZe, mixeil fanCuliZe, vaxtang Cqareuli, Sal-va koxreiZe, daviT beriSvili. mixeil fan-CuliZe aris gundis kapitani, romelmac Tavisi karieruli moRvaweoba Tsu-Si dai-wyo da dRemde aqtiurad agrZelebs. Tsu-is sakalaTburTo nakrebis mTavari mwvrTne-lia nugzar WeiSvili, romelic Tavadac Tsu–s warmatebuli kalaTburTeli iyo. asistenti nugzar markoiSvili Tsu–Si 1974 wlidan dRemde moRvaweobs. xolo univer-sitetis gundis mwvrTneli 1982 wels gaxda. gundis menejeria - giorgi dolbaia, eqimi - giorgi basilaia.

Tsu-s sakalaTburTo skola aqvT gav-lili: giorgi gafrindaSvils, manuCar

markoiSvils, Sio xecurians, riCo maTiaS-vils, ilia londariZes.

Tsu-is sakalaTburTo nakrebi Tavisi miRwevebiT tols ar udebs iseT gundebs rogorebic arian: armiis gundi, Sina-gan saqmeTa saministros gundi, baTumis „basko“ da sxva. Tsu-is gunds 1982 wlidan 2000 wlamde cxrajer aqvs „universiada “ mogebuli, bolo ori welia TamaSobs su-perligis finals, mogebuli aqvs dudu da-dianis saxelobis Tasi da sxva.

dRes Tsu-is sakalaTburTo nakrebSi ori axali saxea, rolebzec mwvrTnelebi Zalian did imedebs amyareben. eseni ar-ian: vaxtang Cqareuli da zurab maisuraZe. orive axalwveuli Tsu-is studentia. Tumca, javaxiSvilis universitetis stu-dentoba ar aris arc aucilebeli da arc sakmarisi mizezi imisaTvis, rom moxvde

Tsu-is sakalaTburTo gundSi. gundis gad-asaxaliseblad da axali saxeebis mosaZie-blad mwvrTnelebs gamudmebiT uwevT Cem-pionatebisTvis Tvalyuris devneba da iqi-dan perspeqtiuli axalgazrdebis SerCeva. varjiSebi saRamos saaTebSi iwyeba Tsu-is sport-darbazSi da or saaTs grZeldeba. amiT xels uwyoben mwvrTnelebi gundis wevrebs, romlebic garda kalaTburTisa, sxva saqmianobiiTac (swavla, samsaxuri) arian dakavebulni.

rogorc ukve aRvniSneT, Cveni kalaT-burTelebi emzadebian mniSvnelovani Tama-SebisTvis (super liga da dudu dadianis saxelobis Tasi) da rogorc batoni nugzari ambobs „aravisTvis viqnebiT saCuqari“, radgan aqvT yvelanairi resursi da mona-cemi imisaTvis, rom iyvnen pirvelebi.

„aravisTvis viqnebiT saCuqari“

cekviT Semovlili msoflio

natos warmomadgeneli stumrad Tsu-Si

7 seqtembers Tsu-s natos generaluri

mdivnis TanaSemwe Tavdacvisa da poli-

tikuri dagegmarebis sakiTxSi husein di-

riozi ewvia. universitetis, arasamTav-

robo organizaciebisa da sxvadasxva

struqturebis warmomadgenlebTan gamar-

Tul Sexvedraze nato-saqarTvelos Tanam-

Sromlobis axlandel da samomavlo

aspeqtebze Sedga saubari. garda amisa, dam-

swreebi aliansis mier ganxorcielebul

sxvadasxva operaciebTan dakavSirebuli

sxvadasxva sakiTxebiTac dainteresdnen.

istoriuli krebuli me-20 saukunis saqarTveloze

Tsu-Si evroklios – istoriis peda-

gogTa evropuli asociaciisa da istoriis

maswavlebelTa asociaciis istoriuli

krebulis prezentacia gaimarTa. Kkrebulis

saSualebiT moswavleebi me-20 saukunis

saqarTveloSi mcxovrebi sxvadasxva

erovnebisa da religiuri mrwamsis

adamianebis Tanacxovrebis istoriebs

gaecnobian.

Tsu-is kalaTburTelTa nakrebi momavali turnirebisTvis emzadeba