76

iy„ A“¡ ip dpV¡$

  • Upload
    others

  • View
    4

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: iy„ A“¡ ip dpV¡$
Page 2: iy„ A“¡ ip dpV¡$
Page 3: iy„ A“¡ ip dpV¡$

iy„ A“¡ ip dpV¡$ ?

frh‘yX$u h¡„L$V$pqÖ“pQy„„V¡$gp g¡Mp¡“p¡ NyS>fpsu A“yhpv$

k„‘pv$L$k„‘pv$L$k„‘pv$L$k„‘pv$L$k„‘pv$L$

Aqð“ “. L$pfuAprb‘u“ îp¡a

âL$piL$âL$piL$âL$piL$âL$piL$âL$piL$

rNfui ky„qY$epdlpd„Óu, b“pkL$p„W$p Æëgp A„ îÂ^p r“d|®g“ krdrs,69, QpZ¼e‘yfu kp¡kpeV$u, l“ydp“ V¡$L$fu, Apby lpBh¡,

‘pg“‘yf-385001, dp¡.“„. 9426663821

rhh¡L$byqÙhpv$rhh¡L$byqÙhpv$rhh¡L$byqÙhpv$rhh¡L$byqÙhpv$rhh¡L$byqÙhpv$(Rationalism)

klep¡N fpiu : ê$p. 50-00

Page 4: iy„ A“¡ ip dpV¡$

â’d Aph©qÑâ’d Aph©qÑâ’d Aph©qÑâ’d Aph©qÑâ’d Aph©qÑ“L$gp ¡“L$gp ¡“L$gp ¡“L$gp ¡“L$gp ¡klep¡N fpiu ê$r‘epklep¡N fpiu ê$r‘epklep¡N fpiu ê$r‘epklep¡N fpiu ê$r‘epklep¡N fpiu ê$r‘ep

‘yõsL$dp„“p L$p¡B‘Z cpN“p gMpZ“p¡ D‘ep¡N L$fhp dpV¡$ A“yhpv$L$“u ‘|h®d„S|>fu“uS>ê$f “’u. A„N°¡Æ ‘yqõsL$p“p dym g¡ML$ frh‘yX$u h¢L$V$pqÖA¡ Ap ^p¡fZ¡ A“yhpv$“uk„dqs Ap‘u R>¡. s¡ S> fus¡ Ap ‘yõsL$dp„“p gMpZ“p¡ D‘ep¡N L$fhp“u Ad¡ R|>V$Ap‘uA¡ R>uA¡. dpÓ Adp¡“¡ ÅZ L$fi¡ sp¡ Ndi¡.

rNfui ky„qY$epdlpd„Óu, b“pkL$p„W$p Æëgp A„ îÂ^p r“d|®g“ krdrs,69, QpZ¼e‘yfu kp¡kpeV$u, l“ydp“ V¡$L$fu, Apby lpBh¡,‘pg“‘yf-385001, dp¡.“„. 9426663821

âL$piL$

V$pB‘ k¡V$]N

L$p¡‘ufpBV$

BÞkpBV$ BÞap¡gpB“9, rÓd|rs® L$p¡çàg¡n, Apby lpBh¡, ‘pg“‘yf-385001, rS>.b“pkL$p„W$pdp¡. 98246 1444298246 1444298246 1444298246 1444298246 14442

: 2020

: 1000

: 50

Page 5: iy„ A“¡ ip dpV¡$

k„‘pv$L$p¡“u hpsk„‘pv$L$p¡“u hpsk„‘pv$L$p¡“u hpsk„‘pv$L$p¡“u hpsk„‘pv$L$p¡“u hps

Ad¡, NyS>fps“p f¡i“pqgõV$p¡ kdn dp“hhpv$ A“¡ f¡i“pqgTd“¡ gNspL¡$V$gpL$ ‘pep“p ¿epgp¡“u Qp¡MhV$ L$fhp A¡L$ ‘yqõsL$p s¥epf L$fu R>¡. Ap ‘yqõsL$p s¥epfL$fhpdp„ Ad“¡ Ap„ °âv$¡i“p hX$ug f¡i“pqgõV$ frh‘yX$u h¢L$V$pqÖ“p L¡$V$gpL$ A„N°¡Æ ‘yõsL$p¡“p¡Ap^pf dýep¡ R>¡. hX$ug kp’u h¢L$V$pqÖ“¡ ApNpdu hj® 2021“p a¡b°yApfu dpkdp„ 100hj® ‘|fp ’pe R>¡. Ap ‘yõsL$“y„ “pd "rhh¡L$byqÙhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÙhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÙhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÙhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÙhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?' fp¿ey„ R>¡.

Ap ‘yõsL$dp„ Ad¡ õhps„Ôe, d®q“f‘¡n “usu, “pqõsL$sp, Bðf“p¡ BÞL$pf A“¡dp“hue Np¥fh hN¡f¡ dyØpAp¡“¡ M|bS> kfm fus¡ kdÅhhp“p¡ âeГ L$ep£ R>¡. Ap b^pdyØpAp¡ L¡$hu fus¡ A¡L$ buÅ kp’¡ k„L$mpe¡gp R>¡ s¡“u ‘Z Ap ‘yõsL$dp„ QQp® L$fu R>¡.rhh¡L$byÙuhpv$ Mf¡Mf L$p¡“¡ L$l¡hpe s¡ dpV¡ Ap n¡Ó“p Sy>v$p Sy>v$p rhje r“óZpsp¡A¡ S>¡ìep¿epAp¡ Ap‘u R>¡ s¡“u fSy>Aps ‘Z V|„$L$p V|„$L$p hp¼ep¡dp„ kfm NyS>fpsu iåv$p¡“p¡ D‘ep¡NL$fu“¡ kdÅhhp“u L$p¡qii L$fu R>¡.

Ap D‘fp„s rhh¡L$by[Â^hpv$ A„N¡ L¡$V$guL$ N¡fdpÞespAp¡ S>¡ âQrgs R>¡ s¡“y„c°dr“fk“ L$fhp“p¡ ‘Z Ad¡ âeГ L$f¡g R>¡. v$p.s. kdpS>dp„ Qp¡a¡f a¡gpe¡gu A„ îÙpAp¡“p¡âqsL$pf A¡V$g¡ rhh¡L$by[Â^hpv$, QdÐL$pfp¡“p¡ ‘v$p®api A¡V$g¡ rhh¡L$by[Â^hpv$, rhop“ A“¡hpõsqhL$ ‘yfphp“p Ap^pf rh“p“u ^prd®L$ ‘f„‘fpdp„’u Qpgu Aphsu rhq^rh^p“p¡“p¡rhfp¡^ A¡V$g¡ rhh¡L$by[Â^hpv$.

Ad¡, dp“hhpv$ S>¡hu rhQpfkfZu“p ÓZ ANÐe“p d|ëep¡ A“y¾$d¡ õhps„Ôe,rhh¡L$by[Â^hpv$ A“¡ ^d®q“f‘¡n “uqs L$p¡“¡ L$l¡hpe s¡“u rhNs¡ hps L$fu R>¡. ‘©Õhu ‘f“psdpd kÆhp¡“u dpaL$ dp“hu Bðfue L¡$ v$¥hu kS>®“ “’u s¡“¡ Qpëk® X$prh®““u Dо$p„qshpv$“prkÂ^p„sp¡ kdÅhu“¡ kpqbs L$f¡g R>¡. s¡“¡ Ap^pf¡ d®“¡ rhL$ë‘¡ d®r“f‘¡n “¥rsL$sp A“¡dp“hue Afk‘fk ìehlpfp¡ L¡$hp lp¡e iL¡$ s¡ ‘Z kdÅhhp“p¡ Ad¡ âeГ L$f¡g R>¡.

dp“hue rhh¡L$by[Â^A¡ AÞe kÆhp¡“u dpaL$ rS>Ærhjp V$L$phhp“p k„Oj® (Urge

to exist) dp„’u S> rhL$ku R>¡. dp“hu“p¡ Æh“ V$L$phu fpMhp“p¡ k„Oj® cp¥suL$ A¡V$g¡Ly$v$fsu hpsphfZ kpd¡ lsp¡. dp¡n, dyq¼s L¡$ õhN® âpá L$fhp“p¡ ¼epf¡e “ lsp¡. Ly$v$fsu‘qfbmp¡ r“edbÙ R>¡ (The universe is Iaw governed). s¡ dp“hu“¡ s¡“u rS>ÆrhjpV$L$phhp“u T„M“pA¡ iuMhpX$éy„ lsy„. Ap T„M“p A¡ S> dp“hue rhh¡L$by[Â^“p¡ ”p¡s R>¡.Apd dp“hu“u rhh¡L$byrÂ^ s¡“p dpV¡$ kÐe ip¡^hp“u ‘Â^rs b“u NB. rhh¡L$by[Â^Ap^pqfs kÐe l„d¡ip “hu dprlsu dmsp„ bv$gpsy„ lp¡e R>¡. dpV¡$ Aphy„ kÐe l„d¡ip‘qfhs®“iug lp¡e R>¡. S>¡ gp¡L$p¡ L$p¡B ‘Z kÐe, rhQpf L¡$ hs®““¡ ApMfu dp“u“¡ Æh“‘kpf L$f¡ R>¡ s¡ b^p rhh¡L$by[Â^hpv$“p d|mc|s rhfp¡^u S> lp¡e R>¡.

Page 6: iy„ A“¡ ip dpV¡$

Ad¡ Ap ‘yqõsL$pdp„ A¡ kdÅhhp“p¡ âeГ L$f¡g R>¡ L¡$ dp“hhpv$u rhQpfkfZu“y„L¡$ÞÖ dp“hu R>¡. dp“hu dpV¡$ kpfy iy„ s¡ S> Mê$„ kyM. dp“hu“p kyM“p¡ ¿epg cp¥qsL$ R>¡,kyM Ap S>Þddp„ A“¡ Al]ep S> d¡mhhp“y„ R>¡ A“¡ s¡“p¡ Ap“„v$ ‘Z Al]ep S> dpZhp“p¡R>¡. dp“huA¡ ‘p¡sp“p kyM dpV¡$ Ly$Vy$„b, kdpS>, fpÄe S>¡hu A“¡L$ k„õ’pAp¡“y„ kS>®“ L$ey¯ R>¡.Ap b^u k„õ’pAp¡ dp“h L$ëepZ L¡$ kyM dpV¡$ R>¡. ‘Z dp“hu s¡ b^u k„õ’pAp¡“u BÃR>pdyS>b L$W$‘ysmu“u dpaL$ “pQsy„ L$p¡B fdL$Xy„$ “’u. Ap b^u k„õ’pAp¡ dp“h kÆ®s lp¡hp’us¡“p kyM“p¡ ¿epg bv$gpsp„ s¡dp„ a¡fapf AphL$pe® lp¡hp¡ Å¡BA¡.

Ad¡ Ap ‘yõsL$dp„ L$v$pQ f¡i“pqgõV$ NyS>fpsu kprlÐedp„ S>hëëp¡S> Å¡hp dmsuA¡L$ ‘pep“u hps kdÅhu R>¡. v$f¡L$ dp“hudp„ S>¥huL$ k„Oj®dp„’u S> k„crhs rhh¡L$by[Â^ipmub“hp“u iq¼s AqõsÐh ^fph¡ R>¡. s¡“p¡ D‘ep¡N L$fhp’u s¡ rhh¡L$by[Â^ipmu b“hp“undsp ^fph¡ R>¡.

Ad“¡ Apip R>¡ L¡$, Adpfy„ Ap ‘yõsL$ NyS>fpsdp„ f¡i“pqgõV$ âh©rÑ“p âQpfâkpfdp„ dv$v$ê$‘ ’i¡. s¡dS> Ap âh©rÑdp„ L$pd L$fsp kp¥ L$pe®L$f kp’uAp¡“¡ bp¥[Â^L$dpN®v$i®“ ‘|ê„$ ‘pX$i¡. Ap ‘yõsL$ s¥epf L$fhpdp„ Adpfp kp’u rdÓp¡ rNfui ky„qY$ep, S>e¡iQp¥lpZ s¡dS> hk„s epv$h A¡ rhrh^ fus¡ Adp¡“¡ dv$v$ L$f¡g R>¡. s¡d“p¡ F>Z õhuL$pf L$fus¡d“p¡ Ad¡ Apcpf dp“uA¡ R>uA¡.

- Aqð“ “. L$pfuAp. - bu‘u“ îp¡a.

Page 7: iy„ A“¡ ip dpV¡$

1. rhh¡L$byqÙhpv$“u L¡$V$guL$ ìep¿epAp¡ .................................... 12. rhh¡L$byqÙhpv$ rhê$Â^ h¥QpqfL$ Nygpdu.................................. 23. d|m ‘f âlpf ....................................................... 64. rhh¡L$byqÙhpv$ A“¡ dp“hhpv$ ......................................... 9

- dp“h A“¡ rhh¡L$byqÙhpv$ .......................................... 9- rhh¡L$byqÙhpv$ A“¡ “ursdÑp ....................................... 10- rhh¡L$byqÙhpv$ A“¡ õhps„Ôe ........................................ 11

5. h¥QpqfL$ õhps„Ôe A“¡ kd|lhpv$ .................................... 136. cpfsdp„ rhh¡L$byqÙhpv$“u L$pdNufu .................................... 15

- rhh¡L$byqÙhpv$ A“¡ “p[õsL$sp ....................................... 15- rhh¡L$byqÙhpv$u ArcNd ............................................ 16- L$pe®-L$pfZ rkÙp„s ................................................. 16- õhps„Ôe ........................................................... 17- “ursdÑp .......................................................... 17- Ap‘Zu kpdpÆL$ c|rdL$p .......................................... 18- âNrs rhfp¡ u hgZ .............................................. 19- srme¡’u kdpfL$pd ................................................ 19

7. rhh¡L$byqÙhpv$u v¹$qô$L$p¡Z ............................................... 20- rb“rhh¡L$byqÙsp“u DБrs ......................................... 21- rhh¡L$byqÙhpv$ A“¡ h¥opr“L$ v¹$qô$L$p¡Z................................ 22- rhh¡L$byqÙhpv$u“p„ d|m .............................................. 23- rhh¡L$byqÙhpv$ A“¡ “p[õsL$sp ...................................... 23- rhh¡L$byqÙhpv$ A“¡ sL®$ ............................................. 24

8. rhh¡L$byqÙhpv$“p„ Ar“hpe® gnZp¡ ..................................... 25- L$pfZÐh, Bðf A“¡ d® .......................................... 25- dp“h A“¡ Ly$v$fs ................................................. 26- L$pedu kdõep .................................................... 26- k©rô$fQ“p A’hp DБrs ......................................... 27- op“âpqá ......................................................... 27- kÐe .............................................................. 28

A“y¾$drZL$pA“y¾$drZL$pA“y¾$drZL$pA“y¾$drZL$pA“y¾$drZL$p

Page 8: iy„ A“¡ ip dpV¡$

- õhps„Ôe .......................................................... 28- “ursdÑp ......................................................... 29- dp“hhpv$ .......................................................... 29

9. rhh¡L$byqÙhpv$ A“¡ dpÞespAp¡ ......................................... 3010.^d®r“f‘¡nsp A“¡ rhh¡L$byqÙhpv ...................................... 3211.Ap‘Z¡ iy„ L$fhy„ Å¡BA¡ ? ............................................ 3612.L$pe®-L$pfZ“p¡ rkÙp„s ................................................ 3813.dl¡fbp“u L$fu kpfp rhQpfp¡ L$fp¡ .................................... 4014.rhh¡L$byqÙhpv$$ ip dpV¡$ ? ............................................ 4115.rhh¡L$byqÙhpv$ Akud R>¡. ............................................ 4316.kpdpÆL$ Dо$p„rs-ìe[¼s“u c|rdL$p A“¡ S>hpbv$pfu.................... 4617.byÙ A“¡ dp“hue v¹qô$L$p¡Z ........................................... 4818.cpfsdp„ rhh¡L$byqÙhpv$“p¡ âkpf ...................................... 4919.^d® A“¡ fpS>L$pfZ .................................................. 5120.kdpS> ‘qfhs®“ L¡$hu fus¡ i¼e b“¡ ? ............................... 5521.dpÞespAp¡ L¡$hu fus¡ b“¡ R>¡ ? ....................................... 5522.ìe[¼s A“¡ kdpS> ................................................... 5723.dp“hhpv$“p¡ l¡sy ..................................................... 5924.cpfsdp„ dp“hhpv$ .................................................. 62dp“hhpv$“p„ ‘pep“p„ d|ëep¡(1) õhps„Ôe ............................................................. 63

õhps„Ôe“p¡ ¿epg(A¡) fpS>L$ue õhps„Ôe(bu) kpdpÆL$ õhps„Ôe(ku) Apr’®L$ õhps„Ôe

(2) rhh¡L$byqÙsp ......................................................... 64(3) d®r“f‘¡n “ursdÑp ................................................ 65

Page 9: iy„ A“¡ ip dpV¡$

1. rhh¡L$byqÙhpv$“u L¡ $V$guL$ ìep¿epAp¡1. rhh¡L$byqÙhpv$“u L¡ $V$guL$ ìep¿epAp¡1. rhh¡L$byqÙhpv$“u L¡ $V$guL$ ìep¿epAp¡1. rhh¡L$byqÙhpv$“u L¡ $V$guL$ ìep¿epAp¡1. rhh¡L$byqÙhpv$“u L¡ $V$guL$ ìep¿epAp¡

frh‘yX$u h¢L$V$prÖ R>¡ëëpp 74 hj®’u rhh¡L$byqÙhpv$ A“¡ dp“hhpv$ rhi¡s¡gyN|dp„ g¡Mp¡ gMu füp R>¡ s¡d S> ìep¿ep“p¡ Ap‘u füp R>¡. s¡d“y„ â’d ‘yõsL$ InSearch of Universe âNV$ ’e¡g lsy„ A“¡ s¡dZ¡ 70 D‘fp„s ‘yõsL$p¡ âNV$ L$ep®R>¡. s¡d“p g¡Mp¡“p¡ k„N°l 23 Volumesdp„ l¡dp âL$pi“, rQfpgp (Ap„ °âv$¡i) ’uâNV$ L$fpep¡ R>¡. R>¡ëëpp 40 hj®’u s¡Ap¡ ""l¡syhpv$u'' kpdreL$“p s„Óu R>¡. 1979 “p„hj®’u s¡Ap¡ Ap„ °âv$¡i f¡i“pqgõV$ A¡kp¡iuA¡i“ A“¡ f¡i“pqgõV$ A¡kp¡iuA¡i“Ap¡a HqX$ep“y„ “¡s©Ðh L$fu füp R>¡. rhh¡L$byqÙhpv$ ‘f“p k¢L$X$p¡ Aæepk rirbfp¡dp„s¡dZ¡ ìep¿ep“p¡ Apàep R>¡. f¡X$uL$g üyd¡“uõV$ k¡ÞV$f, BÞL$p¡gy (Ap„ °âv$¡i) Mps¡õ’p‘“p dpV¡$ s¡Ap¡ â¡fZp ”p¡s füp R>¡. rhh¡L$byqÙhpv$u k„õ’pAp¡“p„ kd’®“ dpV¡$s¡dZ¡ Hema Foundation“u õ’p‘“p ‘Z L$f¡g R>¡.

rhh¡L$byqÙhpv$ ‘f“p„ s¡d“p„ gMpZp¡ Rationalism Part I, Ratio-

nalism Part II A“¡ Rationalism Part III dp„ âNV$ ’ep„ R>¡. d|m s¡d“p„gMpZp¡ s¡gyN|dp„ ârkÙ ’ep lsp. 96 hj®“u he¡ s¡dZ¡ s¡“y„ A„N°¡Æ cpjp„sf ‘ZL$f¡g R>¡. rhh¡L$byqÙhpv$ kdS>hp BÃR>sp rS>opkyAp¡“¡ D‘ep¡Nu ’hp“p l¡sy’urhh¡L$byqÙhpv$ rhi¡ s¡d“p d„sìep¡ AÓ¡ fS|> L$fuA¡ R>uA¡.

""rhh¡L$byqÙhpv$ A¡hu Æh„s ‘Ùrs R>¡ L¡$ S>¡ h¥opr“L$ op“ A“¡ A“ychop“ âdpZ¡ dp“h“¡ s¡“p r“Z®ep¡dp„ a¡fapf L$fhp dpV¡$ AhL$pi ‘|fp¡ ‘pX¡$ R>¡.''

""rhh¡L$byqÙhpv$ dy¼s rhQpf R>¡. ^pfZp ‘f Ap^pqfs dpÓ r“Z®ep¡ g¡hprhh¡L$byqÙhpv$ õhs„Ó rhQpfi[¼s S> â¡fsu “’u, ‘f„sy kpQu ^pfZpAp¡ ‘k„v$L$fhpdp„ õhs„Ó rhQpfi[¼s“p¡ D‘ep¡N ‘Z L$f¡ R>¡.''

""rhh¡L$byqÙhpv$ A¡ buSy>„ L$p„B “l], ‘f„sy ‘v$p’p£ A“¡ ìehõ’p hÃQ¡“pk„b„ “y„ op“ R>¡ A“¡ s¡ k„b„ “p¡ Æh“ kdS> dpV¡$ õhuL$pf rhh¡L$byqÙhpv$ R>¡.''

""hpõshdp„, “p[õsL$sp cp¥rsL$hpv$dp„ ‘qfZdhu Å¡BA¡ A“¡ cp¥rsL$hpv$dp“hhpv$dp„ ‘qfZdhp¡ Å¡BA¡. sb½$phpf Ap Dо$p„rs“u âq¾$ep rhh¡L$byqÙhpv$u fusR>¡.''

""S>¡ rhQpf ‘Ùrs’u op“, kÐe, õhps„Ôe, “ursdÑp A“¡ dp“hhpv$“¡õ’p“ dm¡ R>¡ s¡ rhh¡L$byqÙhpv$ R>¡.''

""rhh¡L$byqÙhpv$ rhQpf ‘Ùrs R>¡. s¡ õhs„Ó rhQpf ‘Ùrs R>¡ L¡$ S>¡âZprgL$pAp¡ sfuL¡$ rhL$pk ‘pd¡g rhQpf âqL°epAp¡ rhM¡fu “pM¡ R>¡.''

""rhh¡L$byqÙhpv$ A¡V$g¡ dpÓ sL®$ “l]. sL®$, pfZpAp¡ e’p’® R>¡ L¡$ L¡$d? s¡“uAr^L©$ssp rh“p S> ‘|h® pfZpAp¡“p Ap^pf¡ QQp® L$fhp“u fus R>¡. rhh¡L$byqÙhpv$ L$l¡

rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$? 11111

Page 10: iy„ A“¡ ip dpV¡$

R>¡ L¡$ ^pfZpAp¡“u Ar^L©$sspA¡ byqÙ A“¡ kÐe“u L$kp¡V$udp„’u ‘pf Dsfhy„ Å¡BA¡.''""rhh¡L$byqÙhpv$ A¡hu v$f¡L$ bpbs “L$pf¡ R>¡ L¡$ S>¡ byqÙNçe “’u.''""Äepf¡ Ap‘Z¡ h¥opr“L$ v¹$qóV$tbvy$ A“¡ rhh¡L$byqÙ“p dpN® ‘f Ap^pqfs

âNrs L$fsp S>Biy„ s¡d Ap‘Z¡ dp“hhpv$ sfa ApNm h^uiy„.''""ìe[¼s ‘p¡sp“u byqÙ A“¡ Q¡s“p Apv$¡ip¡ A“ykpf kdS> L¡$mhu A“¡ Æh“

Æh¡ s¡ rhh¡L$byqÙhpv$“p¡ AL®$ R>¡.''""dp“h“u S>ê$fu rhh¡L$byqÙsp Ðepf¡ aºg¡ R>¡ L¡$ Äepf¡ s¡ Bfpv$p‘|h®L$ Ly$v$fsu

r“edp¡¡ A“ykfhp T„M¡ R>¡.''""rhh¡L$byqÙhpv$¡ ‘p¡sp“¡ L$pdQgpD gpgQp¡ L¡$ ApL$j®Zp¡’u v|$f fl¡hy„y„ Å¡BA¡.''""L$pe® L$pfZ âq¾$ep“u kdS> ‘p¡s¡ S> rhh¡L$byqÙhpv$ R>¡.''""byqÙ kp^“ R>¡ A“¡ s¡dp„’u rhQpf^pfp âNV$ ’pe R>¡ s¡’u rhh¡L$byqÙhpv$

rhQpf^pfpdp„ L$p„ sp¡ ky pfp k|Qh¡ R>¡ A’hp S>¡ byqÙ“u L$kp¡V$u ‘pf “ L$f¡ s¡“¡ “L$pf¡R>¡.''

""L$pe® A“¡ L$pfZ hÃQ¡ Ap„sfk„b„ A¡V$g¡ rhh¡L$byqÙhpv$.''""Ap‘Z“¡ Ap‘Zu rhh¡L$byqÙsp, op“, kÐe A“¡ i[¼s“p¡ Æh“dp„ D‘ep¡N

L$fhp“u BÃR>p lp¡hu Å¡BA¡.''""rhh¡L$byqÙhpv$ A¡V$g¡ dpÓ kpdpÞe byqÙ A’hp kdS>.''""rhh¡L$byqÙhpv$u r“Z®e dyS>b, õhps„Ôe“p¡ D‘cp¡N ‘p¡s¡ rhh¡L$byqÙhpv$

R>¡.''""rhh¡L$byqÙhpv$ A¡L$ A¡hp¡ Æh“ v¹$rô$L$p¡Z R>¡ L¡$ S>¡ kss h^u fl¡g op““u

dv$v$’u Æh“ fusp¡ “½$u L$fhpdp„ dv$v$ L$f¡ R>¡.''""L$p¡B iåv$ ApMfu “’u, ‘f„sy Äepf¡ dp“h Æh“ bQphhp dpV¡$ S>ê$fu

lp¡e Ðepf¡ rhh¡L$byqÙhpv$ r“Z®e bv$g¡ R>¡.''

2. rhh¡L$by[Â^hpv$ rhê$Ù h¥QpqfL$ Nygpdu2. rhh¡L$by[Â^hpv$ rhê$Ù h¥QpqfL$ Nygpdu2. rhh¡L$by[Â^hpv$ rhê$Ù h¥QpqfL$ Nygpdu2. rhh¡L$by[Â^hpv$ rhê$Ù h¥QpqfL$ Nygpdu2. rhh¡L$by[Â^hpv$ rhê$Ù h¥QpqfL$ Nygpdu

rhQpf L$fhp“u ndsp dpÓ dp“hÅsdp„ R>¡. rhQpf ‘R>u“p L$pe®’u ìehõ’pS>mhpe R>¡. Ap ìehõ’p Ly$v$fsdp„ b“sp b“php¡dp„ r“lpmu iL$pe R>¡. Ly$v$fsdp„b“php¡ kss bÞep S> L$f¡ R>¡. Aphp b“php¡ rhi¡“u ÅN©rs A’hp kcp“sp dp“hdp„op“ sfuL¡$ ‘¡v$p ’pe R>¡. op“ âprá bpbs¡ dp“h“u L¡$V$guL$ dep®v$pAp¡ R>¡. Apdep®v$pAp¡ dp“h“¡ Mp¡V$u qv$ip sfa v$p¡fu Åe R>¡. Aphu Mp¡V$u qv$ip Mp¡V$p spfZp¡sfa v$p¡fu Åe R>¡ A“¡ s¡ A„s¡ ^d®dp„ ‘qfZd¡ R>¡.

22222 rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?

Page 11: iy„ A“¡ ip dpV¡$

NyS>fpsudp„ L$l¡hs R>¡ ""Xy„$Nfp v|$f’u frmepdZp.'' v|f’u Xy„$Nf Å¡BA¡ sp¡ ê$‘pmpgpN¡. ‘f„sy S>¡d “ÆL$ S>BA¡ s¡d s¡dp„ ‘Ð’fp¡, MX$L$p¡, A“¡ s¡“p S>¡hu AÞe kpdN°uv$¡Mpe. d©NS>m“u bpbsdp„ Aphy„ S> R>¡. S>¡d Ap‘Z¡ s¡“u “ÆL$ S>BA¡ s¡d s¡ v|$fS>sy„ Åe A¡d gpN¡. Ap‘Zp A“ych’u Ap‘Z¡ Aphp c°pdL$ v$íep¡ Å¡hp“y„ V$pmuiL$uA¡ R>uA¡. Apd R>sp„ A¡hu L¡$V$guL$ hpõsrhL$spAp¡¡ R>¡ L¡$ S>¡ dp“h“p Ýep“dp„Aphsu “’u. ^dp£A¡ hpõsrhL$spAp¡“¡ N¡fdpÞespAp¡ sfuL¡$ Ap¡mMph¡g R>¡. ApN¡fdpÞespAp¡ A„ îÂ^pdp„ ‘qfZd¡ R>¡. Å¡ dp“h¡ A„ îÂ^pdp„’u blpf Aphhy„ lp¡e,sp¡ kp¥ â’d L$d®L$p„X$u ^d®’u dy¼s ’hy„ Å¡BA¡.

A¡L$ Dv$plfZ gBA¡¡. Ap‘Z¡ Ap b°ûp„X$“p “p“p cpN ‘©Õhu ‘f fluA¡R>uA¡. ‘f„sy lÅfp¡ hj® ky u dp“h ‘©Õhu“p¡ Mfp¡ ApL$pf L¡$ s¡“u L$pdNufu kdÆi¼ep¡ “ lsp¡. Bðf“p “pd¡ dp¡V$pcpN“p ^dp£A¡ A¡d Ål¡f L$f¡g L¡$ ‘©Õhu k‘pV$ R>¡.s¡ kde¡ dp“h “ sp¡ ‘©Õhu rhi¡ L¡$ “ sp¡ Bðf rhi¡ L$p„B âñ L$fu i¼sp¡ lsp¡. ApS>¡A“¡L$ ‘yfphpAp¡“p Ap^pf¡, Ap‘Z¡ A¡ spfZ ‘f ‘lp¡„Ãep R>uA¡ L¡$, ‘©Õhu Np¡m R>¡.

dpÓ ApV$gy„ ‘|fsy„ “’u. ‘©Õhu b°ûp„X$“y„ L¡$ÞÖ “’u. ‘©Õhu A¡L$ N°l R>¡. s¡‘p¡sp“u ^fu ‘f k|e®“u Apk‘pk af¡ R>¡. Q„Ö s¡“p¡ D‘N°l R>¡. Ðepf¡ k|e® spfp¡ R>¡.iy„ L$p¡B d®N°„’dp„ Ap lL$uL$s“p¡ Dëg¡M L$fpep¡ R>¡? “p. h¡v$dp„ S>Zphpe¡g R>¡ L¡$ rhfpV$‘yêj¡ ‘p¡sp“p d[õsóL$dp„’u Q„Ö A“¡ Ap„Mdp„’u k|e® DÐ‘ß L$f¡g R>¡. bpBbgdp„S>Zphpe¡g R>¡ L¡$ e¡lp¡hpA¡ kp¥ â’d ‘©Õhu A“¡ ApL$pi DÐ‘ß L$ep® A“¡ Ðepfbpv$k|e®, Q„Ö A“¡ dp“h dpV¡$ A“¡L$ QuÅ¡“u DБrÑ L$fu. sdpd dp£ Aphu N¡fdpÞespAp¡^fph¡ R>¡. ^dp£“p S>Þd kde¡ ^dp®Qpep£ Ap’u rhi¡j ÅZL$pfu d¡mhhp kd’® “lsp. dp“h B„qÖep¡“u dep®qv$s iqL$sAp¡“p L$pfZ¡ Ly$v$fsdp„ b“sp b“php¡ rhi¡“uhpõsrhL$sp ÅZsp lÅfp¡ hj® gpÁep. R>¡ëgp L¡$V$gpL$ hjp£dp„ V¡$L$“p¡gp¡Æ“p ’e¡grhL$pk“p„ L$pfZ¡ dp“h Ås“¡ b°ûp„X$ A“¡ ‘©Õhu rhi¡ A“¡L$ h¥opr“L$ kÐep¡ ÅZhpdþep R>¡. Aphp k„Å¡Np¡dp„ ^dp£A¡ lÅfp¡ hjp£“u ANpD õ’pq‘s L$f¡g dpÞespAp¡Ap yr“L$ dp“h L¡$hu fus¡ õhuL$pfu iL¡$ ?

rhh¡L$by[Ùhpv$ A¡V$g¡ dpÓ sL®$ rhh¡L$by[Ùhpv$ A¡V$g¡ dpÓ sL®$ rhh¡L$by[Ùhpv$ A¡V$g¡ dpÓ sL®$ rhh¡L$by[Ùhpv$ A¡V$g¡ dpÓ sL®$ rhh¡L$by[Ùhpv$ A¡V$g¡ dpÓ sL®$ (logic) “l]. “l]. “l]. “l]. “l]. sL®$ ‘|h®^pfZpAp¡A’hp ‘|h®L$’“p¡“y„ rhïg¡jZ L$fhp“u A¡L$ ‘Â^rs R>¡. rhh¡L$by[Ùhpv$ dpÓ A¡V$gy„ L$l¡R>¡ L¡$ ‘|h® pfZpAp¡ A’hp ‘|h®L$’“p¡A¡ kdS> A“¡ kÐe“u ‘funp ‘pk L$fhu Å¡BA¡.L¡$V$gpL$ rhh¡L$by[Ùhpv rhi¡ âñp¡ L$f¡ R>¡. A¡V$g¡ L¡$ iy„ rhh¡L$by[Ùhpv$ A¡V$g¡ “p[õsL$spR>¡? L¡$ S>¡ Bðf“p¡ BÞL$pf L$f¡ R>¡ s¡ R>¡? iy„ s¡ ^d® rhê$^ R>¡? iy„ s¡ oprs, Års A“¡^prd®L$ afÅ¡“u rhfyÙdp„ R>¡? hs®dp“ kdedp„ ‘|R>psp Aphp âñp¡“y„ d|m eyNp¡’uAp‘Z“¡ hpfkpdp„ dm¡g h¥QpqfL$ Nygpdudp„ fl¡g R>¡. s¡d“¡ k„sp¡jhp“y„ dyí$L¡$g R>¡.

sdpfu kdn A¡L$ fkâv$ qL$õkp¡ d|L$ui. Ad¡qfL$pdp„ A¡L$ cpfsue lv$efp¡N“p

rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$? 33333

Page 12: iy„ A“¡ ip dpV¡$

r“óZps R>¡. Äepf¡ lº„ 1993 dp„ Ad¡qfL$p Nep¡, Ðepf¡ cpfs“p dpfp A¡L$ rdÓ¡ s¡d“¡rhh¡L$by[Ùhpv$ ‘f“y„ L¡$V$gy„L$ kprlÐe s¡d“¡ ‘lp¡„QpX$hp dpV¡$ Ap‘¡g. s¡ X$p¸¼V$f M|b ìeõslp¡hp’u ‘„v$f qv$hk bpv$ d“¡ s¡d“u dygpL$ps i¼e b“u lsu. Äepf¡ d¢ s¡d“¡ s¡kprlÐe lp’dp„ Apàey„ Ðepf¡ sfs S> s¡dZ¡ d“¡ âñ L$ep£ L¡$ iy„ rhh¡L$by[Ùhpv$Äep¡rsjdp„ dp“¡ R>¡? dpfp¡ sfs S> s¡d“¡ S>hpb lsp¡ L¡$ Äep¡rsj dpÞesp rhh¡L$by[Ùhpv“p¡cpN L¡$hu fus¡ b“u iL¡$? d¡„ s¡d“¡ s¡“p L$pfZp¡ kdÅìep. Ap Dv$plfZ ‘f’u âñA¡ ’pe R>¡ L¡$ Ap DÃQ rinZ, JQu ‘v$huAp¡ A“¡ JQp lp¡v¹$p ‘f“u “p¡L$fu“p¡ ip¡ A’®R>¡ ? S>¡ gp¡L$p¡ Sy>“p rhQpfp¡ A“¡ âZpguAp¡“¡ hmNu fl¡ R>¡ s¡d“pdp„ dy¼s rhQpf(Free thinking) âh¡iu iL¡$ “lu. cpfs“p ‘|h® fpô²$‘rs L$gpd¡ ¿eps“pdh¥opr“L$ sfuL¡$ kpfu “pd“p d¡mhu R>¡. s¡Ap¡ kp„Bbpbp“¡ dmhp Nep Ðepf¡ s¡d“p ‘N‘pk¡ b¡W$p lsp. cpfs“p ‘|h® hX$pâ^p“ kÐe kp„Bbpbp“¡ v$„X$hs¹$ âZpd L$fsp lsp.Ap“¡ Ap‘Z¡ iy„ L$luiy„? Ap’u rhh¡L$by[Ùhpv$ iy„ L$l¡ R>¡ s¡ rhi¡ âñ ‘|R>hp“p bv$g¡s¡ i¡“¡ “L$pf¡ R>¡ s¡ rhi¡ ‘|R>psp¡ âñ A¡d k|Qh¡ R>¡ L¡$ sd¡ L$p¡B bpbs¡ h¥QpqfL$ NygpdR>p¡.

rhh¡L$by[Ùhpv$ A¡hu v$f¡L$ bpbs “L$pf¡ R>¡ S>¡ by[ÙNçe “’u. s¡ sdpd^prd®L$p¡“¡ dp“rkL$ Nygpdp¡ NZ¡ R>¡. Ap’u sd¡ Å¡ey„ li¡ L¡$, v$f¡L$ prd®L$ Ly„$Vy„$bdp„ s¡d“pbpmL$p¡ âZprg¼pNs fus¡$ prd®L$ b“¡ R>¡. prd®L$ ìe[¼sAp¡ õhs„Ó dp“k’u rhQpfsplp¡sp “’u. ^prd®L$ ìe[¼sA¡ ‘p¡s¡ rhQpf‘|h®L$ ^d® õhuL$pf¡g lp¡sp¡ “’u. s¡d“¡hpfkpdp„ dm¡g lp¡e R>¡ A¡V$g¡ s¡dZ¡ õhuL$pf¡g lp¡e R>¡. L¡$V$gpL$ gp¡L$p¡ A¡L$ ^d® R>p¡X$ubuÅ¡ ^d® õhuL$pf¡ R>¡ Ðepf¡ ‘Z s¡Ap¡ Sy>“p fus-qfhpS> R>p¡X$u i¼sp “’u.

Ap‘Z¡ sdpd dp“hp¡ R>uA¡. Ap‘Z¡ dp“h sfuL¡$ hs®hy„ Å¡BA¡. L$p¡BfpqóV²$e, ^prd®L$, hN®, g]N Års ‘qfbmp¡ Ap‘Zu hÃQ¡“p ìehlpfdp„ ip dpV¡$ ApX$pAphhp Å¡BA¡ ? lL$uL$sdp„, Sy>v$p Sy>v$p fpô²$p¡, ^d®, hN®, Års“p gp¡L$p¡ A¡L$ S> õ’m¡füp“p A“¡L$ Dv$plfZp¡ R>¡. Å¡ Ap‘Z“¡ dpÓ AdyL$ v$¡i“p “pNqfL$ lp¡hp“y„ Arcdp“lp¡e, sp¡ s¡“p¡ dsgb A¡ ’ep¡ L¡$ d“yóeÐh“u Ap‘Z¡ D‘¡np L$fuA¡ R>uA¡. kdpS>,^d® A“¡ AÞe k„õ’pAp¡ dp“h¡ fQ¡g R>¡. ^d® L$p¡B“u A„Ns rdgL$s “’u. h¥opr“L$dp“k ^fphsp Ap yr“L$ dp“h A“¡ dpÓ ^d® q¾$epL$p„X$“¡ ‘p¡sp“y„ Æh“k|Ó b“ph“pfdp“h hÃQ¡ sp[ÒhL$ c¡v$ fl¡g R>¡. Ap‘Zp¡ Dv¹¡$i d® L¡$ prd®L$ ìe[¼s“u V$uL$p L$fhp“p¡“’u Ap‘Z¡ Dо$p„rs, dp“h L$ëepZ A“¡ âNrs“p¡ fõsp¡ Q]^u füp R>uA¡. rhh¡L$by[Ùhpv$A“¡ dp“hhpv$ dp“hp¡“¡ ^d®, Års, fpô²$, hZ® L¡$ qg„N v¹$$rô$L$p¡Z’u rhQpfsp “’u.$

cpfs rkhpe, rhð“p L$p¡B v$¡idp„ ^d®dp„ oprsc¡v$ Å¡hp dmsp¡ “’u.cpfsdp„ ¼epf¡ A“¡ L¡$hu fus¡ oprsc¡v$ DÐ‘ß ’ep¡ li¡ s¡ Å¡BA¡. h¡v$p¡dp„ L$l¡hpey„ R>¡

44444 rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?

Page 13: iy„ A“¡ ip dpV¡$

L¡$ L$p¡B rhfpV$ ‘yê$j¡ ‘p¡sp“p ifuf“p A„Np¡dp„’u Qpf hZ®“p gp¡L$p¡ DÐ‘ß L$ep® R>¡. sp¡‘R>u AÞe v$¡ip¡dp„ hZ®c¡v$ hNf“p dp“huAp¡ L¡$hu fus¡ A[õsÐh fphsp li¡ s¡ âñR>¡. Nuspdp„ L$l¡hpey„ R>¡ L¡$, cNhp“¡ s¡d“p NyZ^d® âdpZ¡ Qpf hZp¡® DÐ‘ß L$f¡g R>¡.d“yõd©rs L$l¡ R>¡ L¡$ ‘p„Qdp¡ L$p¡B hZ® R>¡ S> “rl. ‘f„sy Ap v$¡idp„ tlvy$Ap¡dp„ dp“hp¡‘p„Qkp¡ S>¡V$gu oprsAp¡dp„ hl¡Qpe¡gp R>¡. tlvy$ kdpS>dp„ Ap„sfoprse g‚p¡ L$fhpv$¡hpdp„ Aphsp “’u. AÞe ^dp£ kp’¡“u dyíL¡$gu A¡ R>¡ L¡$ A¡L$ ^d® buÅ ^d®“p¡ rhfp¡L$f¡ R>¡. rirns ^prd®L$ gp¡L$p¡ rhop““u Dо$p„rs rhQpfkfZu A‘“phhp s¥epf “’u.sp¡ ‘R>u Ap rinZ iy„ a¼s “p¡L$fu d¡mhhp dpV¡$ S> R>¡?

S>¡dZ¡ tlvy$ ^d® R>p¡X$u AÞe ^d® õhuL$pf¡g R>¡ Ðep„ ‘Z oprs-c¡v$“y„ v|$jZìepàs R>¡. s¡dp„ ‘Z Ap„sfoprse g‚p¡ ‘f ârsb„^ R>¡. tlvy$„Ap¡dp„ lSy> ‘ZAõ‘©íesp S>mhpe¡g R>¡. ApS>¡ ‘Z Aõ‘©íep¡ dpV¡$ ‘pZu g¡hp dpV¡$“p L|hp A“¡L$Npdp¡dp„ AgN R>¡. A¡L$ ^prd®L$ ‘„’“p gp¡L$p¡ buÅ ^prd®L$ ‘„’“p gp¡L$p¡“p Of“y„ ‘pZu‘usp “’u. L¡$V$gpL$ rÀõsu rdi“fu ipmpdp„ cZu DÃQ lp¡v¹$p ‘f rbfpS>¡g R>¡.s¡d“pdp„ ‘Z JQ “uQ“p c¡v$cphp¡ Qpgy füp R>¡. oprs-c¡v$ A“¡ hZ®c¡v$ “pb|v$’hp“p bv$g¡ oprs dyS>b“p d„X$mp¡ fQhp“u ÅZ¡ lqfapB Ådu R>¡. Ap hZ®c¡v$ dpÓ“uQu oprsAp¡ ‘|fsp¡ dep®qv$s “’u. b°pûZp¡¡dp„ ‘Z L¡$V$guL$ ‘¡V$p-oprsAp¡ R>¡. s¡d“uhÃQ¡ Ap„sf cp¡S>“ L¡$ Ap„sfoprse g‚“p¡ ìehlpf ’sp¡ “’u. cpfs õhps„Ôe ’epbpv$ Ap fp¡N “pb|v$ ’hp“p bv$g¡ s¡dp„ h©qÂ^ ’e¡g R>¡.

Ap AÞepeu ìehõ’p“p¡ ¼epf¡ A„s Aphi¡? Äepf¡ Ap‘Z¡ A¡d kdÆiy„ L¡$,sdpd dp“hp¡ L$p¡B ‘Z Ås“p c¡v$cph hNf dp“hp¡ R>¡. Äepf¡ Ap‘Z¡ kp¥ õhs„Ódp“k’u, by[ÙNçe fus¡ A“¡ dp“hue v¹$rô$L$p¡Z’u rhQpfsp ’Biy„. Ap‘Zu by[ÙâqL$ep rhh¡L$by[Ùhpv$ A“¡ dp“hue v¹qô$L$p¡Z’u k„Qprgs ’hu Å¡BA¡. Ap’u L$p¡B‘Z dp“h¡ buÅ dp“h“¡ fpróV²$e, oprs, Års, ^d® L¡$ qg„N“u v¹qô$’u r“lpmhp¡Å¡BA¡ “lu. lÅfp¡ hjp£’u Ap‘Z¡ ^prd®L$ hgZp¡, rhQpfp¡ A“¡ q¾$epL$p„X$p¡“p¡ hpfkp¡^fphuA¡ R>uA¡. s¡dp„’u dy¼s ’sp L¡$V$gp¡ kde gpNi¡ s¡“u ApNplu L$fu iL$psu “’u.rhh¡L$by[Ùhpv$u A“¡ dp“hhpv$uAp¡A¡ ‘p¡sp“u qdipg S>gsu fpMhu Å¡BA¡. ApAp‘Zu S>hpbv$pfu R>¡.

dp“h“¡ dp“hue v¹$rô$L$p¡Z’u r“lpmhpdp„ hZ®c¡v$ dp¡V$p¡ Ahfp¡ R>¡. Äep„ky u Ap Ahfp¡ v|$f “l] ’pe, Ðep„ ky u h¥QpqfL$ Nygpdu S>mhpB fl¡hp“u R>¡. ApAhfp¡ v|$f ’i¡ Ðepf¡ h¥QpqfL$ ¾$p„rs i¼e b“i¡.

rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$? 55555

Page 14: iy„ A“¡ ip dpV¡$

3. d|m ‘f âlpf3. d|m ‘f âlpf3. d|m ‘f âlpf3. d|m ‘f âlpf3. d|m ‘f âlpf

hjp£“p dpfp A“ychp¡ ‘f’u d“¡ S>Zpey R>¡ L¡$ ¼epf¡L$ rhh¡L$by[ÙhpvuAp¡$A¡L$ds ’B iL$sp “’u. v$p.s. L¡$V$gpL$ A¡d dp“¡ R>¡ L¡$ A„ îÂ^p“p¡ rhfp¡ A¡V$g¡rhh¡L$by[Ùhpv$. AÞe L¡$V$gpL$ A¡d dp“¡ R>¡ L¡$ ^d® A“¡ ^prd®L$ dpÞesp“p¡ rhfp¡ A¡V$g¡rhh¡L$by[Ùhpv$. Äepf¡ rhh¡L$by[Ùhpv$uAp¡“p¡ A¡L $hN® A¡d dp“¡ R>¡ L¡$ rhh¡L$by[Ùhpv$A¡V$g¡ “p[õsL$sp A“¡ Bðf“p¡ BÞL$pf.

A¡ Mfy„ R>¡ L¡$, rhh¡L$by[Ùhpv$dp„ A„ îÂ^pAp¡, L$d®L$p„X$p¡, d®, d®N°„’p¡“¡ õ’p““’u. rhh¡L$by[Ùhpv$ d®“u V$uL$p L$fu ‘|Z®rhfpd L$fsy„ “’u. L$pg® dpL®$k¡ L$üy„ R>¡ L¡$, ""S>¡^d®“u V$uL$p L$fu iL¡$ “l], s¡ L$p¡B bpbs“u V$uL$p L$fhp kd’® b“i¡ “l].'' ‘f„syrhh¡L$by[Ùhpv$dp„ dpÓ A„ îÂ^pAp¡, L$d®L$p„X$p¡ L¡$ Bðf“p¡ BÞL$pf L$fhp’u ‘|Z®rhfpdAphu S>sy„ “’u. rhh¡L$by[Â^hpv$“¡ cp¥rsL$hpv$ (materialism) A“¡ dp“hhpv$(Humanism) kp’¡ r“õbs R>¡. L¡$V$gpL$ ^dp®Qpep®¡ A„ îÂ^p, ^prd®L$ âZprgL$pAp¡L¡$ prd®L$ k|Óp¡“u V$uL$p L$f¡ R>¡. ‘f„sy„ s¡Ap¡ ‘p¡sp“u Ås“¡ d®“u V$uL$p L$fhpdp„’u bpL$psfpM¡ R>¡. v$p.s. kfdyMÐepfp¡ A“¡ s¡d“p V¡$L¡$v$pfp¡ Bðf“p¡ BÞL$pf L$f¡ R>¡. ‘f„sy kp’¡kp’¡ s¡Ap¡ rhh¡L$by[Ùhpv$“p A¡L$ ANÐe“p sÒh õhps„Ôe (freedom) “p¡ ‘ZBÞL$pf L$f¡ R>¡. s¡d“¡ rhh¡L$by[Ùhpv$u sfuL¡$ Ap¡mMphu iL$pe “l]. dpÓ A„ îÂ^p“p¡rhfp¡ L¡$ Bðf“p¡ BÞL$pf L$fhp’u rhh¡L$by[Ùhpv$u b“u S>hpsy„ “’u.

hpõshdp„, rhh¡L$by[Ùhpv$ dp“h Æh““p„ sdpd n¡Óp¡“¡ gpNy ‘X¡$ R>¡. s¡“ydy¿e Âe¡e op“ R>¡. s¡ Ap‘Z“¡ kÐe sfa v$p¡fu Åe R>¡. dp“h Æh“dp„ kÐe ‘pdhpdpV¡$ õhps„Ôe (freedom) “y„ ApNhy„ õ’p“ R>¡. dpÓ Bðf BÞL$pf L$fhp’u hps ‘suS>su “’u. Å¡ Ap‘Z¡ dpÓ Bðf“p¡ BÞL$pf L$fsp fluA¡, sp¡ L$ey„ dp“h L$ëepZ kp^uiL$pe R>¡? A¡d L$l¡hy„ Å¡BA¡ L¡$ õhps„Ôe î¡›$ dp“hue d|ëe R>¡.õhps„Ôe î¡›$ dp“hue d|ëe R>¡.õhps„Ôe î¡›$ dp“hue d|ëe R>¡.õhps„Ôe î¡›$ dp“hue d|ëe R>¡.õhps„Ôe î¡›$ dp“hue d|ëe R>¡. L$p¡B ‘Zâh©rsdp„ dp“h dy¿e L¡$ÞÖ õ’p“¡ R>¡. V|„$L$dp„ dp“h dy¿e R>¡ A“¡ bpL$u“y„ b y„ Np¥Z R>¡.S>¡ rhQpf^pfpdp„ dp“h“¡ Np¥Z NZhpdp„ Aph¡, s¡ rhQpf^pfp rhh¡L$by[Â^hpv$ A“¡dp“hhpv$“u rhê$Ù R>¡. rhh¡L$by[Ùhpv$ “½$u L$fhp“u kpQu fus Ap R>¡.

Å¡ L$p¡B h©n“u X$pmu“¡ fp¡N gpNy ‘X¡$ sp¡ X$pmu“u kpfhpf L$fhp“u lp¡su “’u.s¡“p ’X$ A’hp d|m“u kpfhpf L$fhu Å¡BA¡. s¡“p rkhpe X$pmu“u kpfhpf ’pe “lu.A„ îÂ^p, ^prd®L$ L$’pAp¡ s¡dS> Bðf“p¡ BÞL$pf hN¡f¡ X$pmuAp¡ S> R>¡. s¡“u kpfhpfL$fhp’u rhh¡L$by[Ùhpv$“p¡ l¡sy rkÙ ’sp¡ “’u. l¡sy rkÙ “ ’hp“p AÞe L¡$V$gpL$L$pfZp¡ R>¡. S>¡d L¡$, ANpD S>¡Ap¡ oprsâ’p“p¡ rhfp¡ L$fsp lsp s¡Ap¡ fpS>L$ue “¡spAp¡b“u Nep R>¡ A“¡ dpÓ oprs“p Ap^pf¡ k„kv$/^pfpkcp“u Qy„V$ZuAp¡ gX¡$ R>¡. bpmg‚ ‘f rb°qV$ifp¡A¡ R>¡L$ 1927 dp„ ârsb„ d|¼ep¡ lsp¡ A“¡ Apd R>sp„ ApS>¡

66666 rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?

Page 15: iy„ A“¡ ip dpV¡$

bpmg‚p¡ R>X¡$Qp¡L$ ’sp„ Å¡hp dm¡ R>¡. rh^hp rhhpl L$pev$¡kf W$fphpe¡g lp¡hp R>sp„,s¡“y„ âdpZ ^Ï„ Ap¡Ry>„ R>¡. Ap‘Zp fpS>“¡spAp¡ ^prd®L$ dp“k ^fphsp lp¡hp’uÄep¡rsj, hpõsyip” A“¡ prd®L$ D‘v$¡ip¡ eyr“hrk®V$u Aæepk¾$d“p rhjep¡ bÞep R>¡.fpS>“¡spAp¡ ‘p¡s¡ Ap sdpd ìehlpfp¡dp„ dp“sp lp¡hp’u gp¡L$p¡ dpfas s¡“¡ ìehlpf-ApQpfdp„ d|L$phhp L$p¡rii L$fu füp R>¡. gp¡L$p¡dp„ ‘p¡sp“pdp„ ApÐdrhðpk“p¡ AcphR>¡ A“¡ s¡’u Ap b^u hpsp¡ õhuL$pf¡ R>¡ A’hp dp“u g¡ R>¡. Ap’u rhh¡L$by[Ùhpv$uAp¡“uA¡ â’d afS> R>¡ L¡$ v$f¡L$ dp“h“y„ d“yóeÐh v$f¡L$dp„ âNV$ ’pe s¡ Ås“p âeГp¡ ’hpÅ¡BA¡.

Ap‘Zp¡ S>Þd dp“h sfuL¡$ ’ep¡ R>¡ s¡ ‘|fsy„ “’u ‘f„sy dp“h sfuL¡$Np¥fh‘|h®L$ Æh“ Æhhp“u L$mp ‘Z Ap‘Z¡ kpÂe L$fhu Å¡BA¡. dp“h sfuL¡$“urhQpfZpdp„ fpô²$, ^d®, Års, oprs, qg„N hN¡f¡ ‘qfbmp¡ Aphhp Å¡BA¡ “lu. Ap‘qfbmp¡ dp“h âNrsdp„ Ahfp¡ L$ R>¡. kdpS>dp„ dpÓ ìeqL$s“y„ dlÐh fl¡hy„ Å¡BA¡.kdpS> Æh““p¡ A’® klL$pfu cph“p A“¡ cps©cph“u h©[Ù L$fhp“p¡ R>¡.

^d¡® gp¡L$p¡“p vy$Þheu ìehlpfp¡ L$fhp dpV¡$ A¡L$ dpmMy„ A“¡ Qp¡½$k ‘Â^rsA[õsÐhdp„ gph¡g R>¡. “hp Ofdp„ fl¡hp“y„, kNpB, Qy„v$X$u L¡$ g‚ âk„N lp¡e L¡$ îpÙlp¡e, b°pûZ“u lpS>fu Ar“hpe® R>¡. Å¡ s¡Ap¡ d„Óp¡ÃQpf “ L$f¡, sp¡ ‘rhÓ “v$udp„“plhp’u L$p¡B ‘yÎe âpá ’sy„ “ lp¡hp“u dpÞesp v$f¡L$ î°Ùpmy“p„ d“dp„ Of L$fu Ne¡gulp¡e R>¡. s¡d“p QfZ¡ brnkp¡ ep® rkhpe dp¡n âpá ’sp¡ “’u. Aphu brnkp¡, îp‘,‘p‘, ‘yÎe A“¡ A“¡L$ A„ îÂ^pAp¡ dpÓ b“phV$ R>¡. dpÓ dÂehN®“p gp¡L$p¡ S>Ap“p’u âcprhs ’ep R>¡ s¡hy„ “’u. fpÅ dlpfpÅAp¡ A“¡ A“¡L$ ^r“L$ Ly$b¡fp¡ Apâq¾$ep A‘“phsp Å¡hp dm¡ R>¡. A¡d L$l¡hpe R>¡ L¡$ rihpÆ“p fpÄeprcj¡L$ hMs¡ 8b°pûZp¡“¡ â^p“‘v$ Ap‘hpdp„ Aph¡g lsp.

Ap’u rhh¡L$by[Ùhpv$uAp¡A¡ d|m (root) dp„ âlpf L$fhp“u S>ê$f R>¡. Apl¡sy dpV¡$ Ap yr“L$ h¥opr“L$ op““p¡ klpfp¡ g¡hp¡ Å¡BA¡. op“ kss h^sy„ S> fl¡sy„ lp¡eR>¡. op““u dv$v$’u kÐe spfZ ‘f ‘lp¡Qu„ iL$pe. kÐe ky u ‘lp„¡Qhp dpV¡$“y„ õhps„Ôelp¡hy„ Å¡BA¡. op“, kÐe A“¡ õhps„Ôe A¡L$buÅ kp’¡ k„b„r^s A“¡ kp‘¡n R>¡.k„‘|Z® op“, k„‘|Z® kÐe L¡$ k„‘|Z® õhps„Ôe A¡L$kp’¡ i¼e “’u. Ap‘Z¡ S>¡d S>¡d s¡S>¡V$gp„ âdpZdp„ âpá L$fsp S>BA¡, s¡d s¡d s¡“p¡ s¡V$gp¡ S> ‘V$ âpá L$fhp“p¡ bpL$ufl¡ R>¡.

Ap“p¡ A’® A¡ “’u L¡$, Ap‘Z¡ A„ îÂ^p, ^prd®L$ âZprgL$pAp¡ L¡$ v$¥husÐhp¡“p¡ rhfp¡ “ L$fhp¡ Å¡BA¡. Qp¡½$k‘Z¡ s¡“p¡ rhfp¡ ’hp¡ Å¡BA¡. ‘f„sy Ap‘Z¡A¡hp c°ddp„ fl¡hy„ “ Å¡BA¡ L¡$ s¡“p¡ rhfp¡ A¡V$g¡ S> rhh¡L$by[Ùhpv$. Ap‘Z¡ AphuN¡fdpÞespdp„’u blpf Aphhy„ Å¡BA¡. 1970 “p v$peL$p’u Äepf¡ X$p¸. L$p¡hyf¡ kÐe

rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$? 77777

Page 16: iy„ A“¡ ip dpV¡$

kp„Bbpbp“p L$fs|L$p¡“p¡ ‘v$p®api L$fhp iê$ L$ep®, Ðepf’u A¡hu N¡fkdS> ‘¡v$p ’B R>¡L¡$ QdÐL$pfp¡“p¡ ‘v$p®api A¡V$g¡ S> rhh¡L$by[Ùhpv$. Ap L$pe®¾$d’u sp¡ kÐe kp„Bbpbp“¡Ap„sfprô²$e ârkqÙ dmu. rhh¡L$by[Ùhpv$“p “pd¡ A“¡L$ gp¡L$p¡ lhpdp„’u cc|qs A“¡dp¢dp’u rihg]N L$pY$hp“p âep¡Np¡ bsphhp gpÁep lsp. Aphp L$pe®¾$dp¡’urhh¡L$by[Â^hpv“y„ op“ âpá ’sy„ “’u.

dpÓ QdÐL$pfp¡“p ‘v$p®api’u dp“h Ås“y„ cgy„ ’hp“y„ “’u. rhop“ rinL$p¡S> h¥opr“L$ kÐep¡“u D‘¡np L$fu füp R>¡. rhop“ L$l¡ R>¡ L¡$ L$p¡B ‘v$p’® DÐ‘ß L$fu iL$psp¡“’u L¡$ s¡“p¡ “pi L$fu iL$psp¡ “’u. Ap‘Z¡ L$p¡B “hu QuS> ‘¡v$p L$fu i¼sp “’u L¡$A[õsÐh ^fphsu L$p¡B QuS>“p¡ “pi L$fu iL$sp “’u. b°ûp„X$dp„ Sy>v$p Sy>v$p b“php¡“y„d|m Dо$p„rs“p rkÙp„sdp„ fl¡gp R>¡. A¡ kdS>hpdp„ Aphsy„ “’u L¡$ rhop““p Ap kpv$pkÐep¡ qiMh“pf rhop“ rinL$p¡ Bðfdp„ L¡$hu fus¡ dp“sp ’B Åe R>¡! b“sp v$f¡L$b“ph“¡ L$pe®-L$pfZ rkÙp„s kp’¡ k„b„ R>¡. L$p¡B ‘Z L$pfZ rh“p L$p¡B L$pe® b“sy„“’u. Ap’u Ap b°ûp„X$“u blpf s¡“p¡ L$p¡B fQresp (God) lp¡hp“y„ dp“hp“y„c|gcf¡gy„ R>¡.

Ap’u Ap‘Z¡ Ap ìehõ’p“p d|m dp“h“u Aop“spdp„ ip¡ hp“p “’u.‘f„sy kv$uAp¡’u dp“h d“dp„ OykpX$hpdp„ Aph¡g prd®L$ dpÞespAp¡dp„ fl¡gp R>¡. Ap’uQdÐL$pfp¡“p¡ ‘v$p®api L$fu s¡“p h¥opr“L$ kÐep¡ âNV$ L$fhp’u “ sp¡ dp“h Ås“y„ L¡$ “sp¡ rhh¡L$by[Ùhpv$“y„ L$ëepZ ’pe R>¡. Oph A¡L$ S>ÁepA¡ ’e¡g lp¡e, sp¡ dgd buÆS>ÁepA¡ Qp¡‘X$hp’u ip¡ apev$p¡? s¡’u Ap‘Z¡ d|mdp„ ^d® ‘f âlpf L$fhp¡ Å¡BA¡. s¡rh“p B[ÃR>s ‘qfZpd i¼e “’u.

rhh¡L$by[Ùhpv$ fus Bðf“p¡ BÞL$pf, QdÐL$pfp¡ L¡$ prd®L$ dpÞespAp¡“p¡ rhfp¡L$fu ip„s b¡ku fl¡su “’u. iy„ “’u s¡V$gy„ ÅZhp“y„ ‘|fsy„ “’u, ‘f„sy s¡ iy„ R>¡ s¡ÅZhp“y„ âp’rdL$ fus¡ kp¥’u dlÐh“y„ R>¡. b°ûp„X$ s¡dS> Ap‘Zu Apk‘pk b“u fl¡gpb“php¡ rhi¡“u kdS> L¡$mhhu Å¡BA¡. Ap S>Ns“p„ A[õsÐh“u hpõsrhL$sp kdS>hpAp‘Z¡ L$p¡rii L$fhu Å¡BA¡. dp“h Æh“dp„ rhh¡L$by[Ùhpv$u ‘Ùrs gpNy L$fhp’u s¡Ap‘Z“¡ dp“hhpv$ sfa v$p¡fu Åe R>¡. s¡“p’u dp“hdp„ s¡“y„ d“yóeÐh ÅN©s ’pe R>¡A“¡ s¡ dp“h sfuL¡$ Np¥fh‘|Z® Æh“ Æhhp“u c|rdL$p r“cphu iL¡$ R>¡. Å¡ Ap kdS>L¡$mhpe, sp¡ s¡ L$p¡B bpü kÑp“¡ ‘p¡sp“u Ås“¡ Ap^u“ kdS>i¡ “rl. fpÄe ‘pk¡A„ îÂ^p r“d|®g“ L$p“|“ ‘kpf L$fhp“u dpNZu ‘Z “L$pdu R>¡. Ap sdpd v|$jZp¡“p’hp dpV¡$ OZp¡ gp„bp¡ kde Å¡BA¡. s¡ dpV¡$ gp¡L$p¡“¡ rinZ Ap‘u s¡d“¡ ÅN©sL$fhp“p¡ R>¡ L¡$ S>¡’u s¡ ‘p¡sp“u âh©rsAp¡ k„b„ dp„ Ås¡ r“Z®e gB iL¡$.

88888 rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?

Page 17: iy„ A“¡ ip dpV¡$

4.rhh¡L$by[Â^hpv$ A“¡ dp“hhpv$4.rhh¡L$by[Â^hpv$ A“¡ dp“hhpv$4.rhh¡L$by[Â^hpv$ A“¡ dp“hhpv$4.rhh¡L$by[Â^hpv$ A“¡ dp“hhpv$4.rhh¡L$by[Â^hpv$ A“¡ dp“hhpv$

Ly$v$fs r“edbÂ^ R>¡ A“¡ s¡dp„ b“sp b“php¡ ‘Z Ly$v$fs“p r“ed A“ykpfL$pdNufu bÅh¡ R>¡. Ap‘Ï„ cp¥rsL$ S>Ns r“edbÂ^ R>¡. Dо$p„rs ‘Z Ly$v$fs“p r“eddyS>b ’su Aphu R>¡. dp“h“y„ Q¡sps„Ó A“¡ s¡“y„ dNS> r“edbÂ^ fus¡ ’e¡g Dо$p„rs“y„‘qfZpd R>¡. dpZk cpfsdp„ lp¡e L¡$ ApqäL$pdp„, dpZk L$p¡B bpbs kdS>sp¡ lp¡eL¡$ “ kdS>sp¡ lp¡e, Ly$v$fs“u r“edbÙsp L$pedu kÐe R>¡. Ap‘Z¡ A¡ c|ghy„ “ Å¡BA¡L¡$ L$p¡g„bk¡ Ad¡qfL$p ip¡Ýep¡ “ lp¡s sp¡ ‘Z Ad¡qfL$p Ðep„ S> lp¡s! L$v$pQ L$p¡‘fr“¼k¡ip¡ L$fu “ lp¡s L¡$ ‘©Õhu k|e®“u Apk‘pk af¡ R>¡, sp¡ ‘Z ‘©Õhu k|e®“u Apk‘pkafu flu lp¡s! L$v$pQ ÞeyV$“¡ NyfyÐhpL$j®Z“p¡ r“ed ip¡Âep¡ “ lp¡s, sp¡ ‘Z Ap r“edsp¡ lsp¡ S.>dpÓ Ap‘Z“¡ s¡“u Mbf “ lsu.

b°û kÐe, S>Ns rdÕep rhQpfkfZu kp’¡ Ap‘Z¡ k„ds ’B iL$uA¡ “lu.Ap‘Z“¡ Ap cp¥rsL$ S>Ns s¡dS> AhL$pidp„ A“¡L$ hõsyAp¡ v$¡MpB flu R>¡ s¡ c°d“l], hpõsrhL$sp R>¡. Ap‘Z¡ lp’u“¡ Jv$f L$luA¡ L¡$ Jv$f“¡ L$uX$u L$luA¡ sp¡ s¡“p’u L$p„Ba¡f ‘X$hp“p¡ “’u. Ap‘Z¡ A¡d dp“uA¡ R>uA¡ L¡$ ApN Ap‘Z“¡ v$TpX$i¡ “l], A“¡ Å¡Ap‘Z¡ s¡“¡ AX$hp“p¡ âepk L$fuA¡, sp¡ s¡“p’u Ap‘Z¡ v$Tphp“p S> R>uA¡. Å¡ V¡²$“Ap‘Z“¡ L$QX$i¡ “l] s¡hp ìl¡d l¡W$m ‘pV$p ‘f k|B S>BA¡ sp¡ V¡²$“ Ap‘Z“¡ L$QX$hp“uS> R>¡. Ap‘Z¡ Ly$v$fs A“¡ cp¥rsL$ S>Ns“p ‘v$p’p£ Ap¡mMu iL$uA¡ R>uA¡, s¡d“uL$pdNufu r“lpmu iL$uA¡ R>uA¡, s¡“¡ r“e„rÓs ‘Z L$fu iL$uA¡ R>uA¡ Ðepf¡ s¡“¡“L$pfhp“p¡ L$p¡B A’® “’u. s¡’u Ap S>Ns“u hpõsrhL$sp A“¡ Ly$v$fs“u r“edbÙsprhi¡ i„L$p fpMhp“p¡ L$p¡B A’® “’u.

dp“h A“¡ rhh¡L$7by[Â^hpv$dp“h A“¡ rhh¡L$7by[Â^hpv$dp“h A“¡ rhh¡L$7by[Â^hpv$dp“h A“¡ rhh¡L$7by[Â^hpv$dp“h A“¡ rhh¡L$7by[Â^hpv$dp“h ‘Z Ly$v$fs“p¡ cpN R>¡. Ly$v$fs“u r“edbÙsp“p¡ A“ych dp“h“¡ ’B

füp¡ R>¡. s¡ A¡L$ ‘v$p’® A“¡ buÅ ‘v$p’® hÃQ¡“p¡ s¡dS> A¡L$ b“ph A“¡ buÅ b“phhÃQ¡“p¡ k„b„ Ap¡mMu iL¡$ R>¡. Ap rhh¡L$byqÙsp$ (Rationality) L$l¡hpe. Å¡Ly$v$fsdp„ r“edbÙsp “ lp¡s, sp¡ dp“hdp„ rhh¡L$byqÙsp $‘Z L$v$pQ “ lp¡s. s¡’u op“k„‘pv““p¡ L$p¡B dpN® ‘Z “ lp¡s! dp“h“u sL®$ L$fhp“u ndsp dpV¡$ L$p¡B bpü ‘qfbmS>hpbv$pf “’u. lL$uL$sdp„ AÞe âpZuAp¡dp„ ‘Z “uQgp õsf¡ rhh¡L$byqÙsp$ lp¡e R>¡.âpZuAp¡ Mp¡fpL$, qg„N, vy$íd“p¡ A“¡ rdÓp¡“u ‘k„v$Nu L$fsp lp¡e R>¡. ‘f„sy dp“h sp¡Ar“hpe® fus¡ rhh¡L$byÙhpvu$ R>¡. Å¡ Ap hps kÐe lp¡e, sp¡ dp“h AdyL$ bpbsp¡dp„rb“rhh¡L$byqÙhpvu $sfuL¡$ L¡$d hs£ R>¡? A¡d.A¡“.fp¡e¡. S>Zpìey„ R>¡ L¡$ dp“h Nd¡ s¡V$gp¡rb“rhh¡L$byqÙhpv$u S>Zpsp¡ lp¡e, sp¡ ‘Z s¡“p hs®““y„ v$f¡L$ ‘pky„ A„s¡ rhh¡L$byÙhpv$’u

rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$? 99999

Page 18: iy„ A“¡ ip dpV¡$

â¡qfs lp¡hp“y„ ‘yfhpf ’B iL¡$ R>¡. L$pfZ L¡$ ApMf¡ sp¡ Mp¡V$p r“Z®ep¡ ‘f ‘lp¡Qhp dpV¡$rhh¡L$byqÙhpv$“p¡ S> D‘ep¡N L$f¡ R>¡.

S>epf¡ Ap‘Z¡ A¡d L$luA¡ L¡$, dp“h Ar“hpe® fus¡ byqÙhpv$u R>¡, sp¡ s¡“p¡A’® A¡ ’ppe R>¡ L¡$ s¡ Ly$v$fsu fus¡ byqÙhpv$u ’hp knd R>¡. ‘f„sy dp“h ‘p¡sp“urhh¡L$byqÙsp ìehlpfdp„ ApQfu iL$hp kd’® “ ‘Z lp¡B iL¡$. s¡“p A“¡L$ L$pfZp¡ lp¡BiL¡$. rhh¡L$byqÙhpv$u rhQpf A“¡ hs®“ Akp^pfZ gnZp¡ R>¡. Å¡ dp“h rhh¡L$byqÙhpv$u“ lp¡e, sp¡ s¡“y„ kdN° op“ A¡L$ ‘pNg dpZk“p rhQpfp¡“p¡ k„N°l S> lp¡s! A¡L$ b“phA“¡ buÅ b“ph hÃQ¡ r“edbÙsp, rhh¡L$byqÙsp$ A“¡ sL®$ ‘|Z® k„b„ lp¡hp’u S>Ap‘Z¡ op“ k„‘pv$“ L$fu iL$uA¡ R>uA¡. rhh¡L$byqÙsp$ A¡hu i[¼s R>¡ L¡$ S>¡ dp“hBÃR>p A“¡ Ly$v$fs“u r“edbÙsp kp’¡ kpfp¡ k„b„ õ’p‘u iL¡$ R>¡. s¡ b°ûp„X$“p flõep¡kdÅhhp âeГ L$fu füp¡ R>¡, L$pfZ L¡$ s¡ rhh¡L$byqÙhpv$u R>¡. dp“h rhh¡L$byqÙhpv$usfuL¡$ kpfp-Mfpb hÃQ¡ c¡v$ L$fu iL¡$ R>¡ A“¡ “ursdp“ b“u iL¡$ R>¡.

rhh¡L$by[Â^hpv$ A“¡ “ursdÑprhh¡L$by[Â^hpv$ A“¡ “ursdÑprhh¡L$by[Â^hpv$ A“¡ “ursdÑprhh¡L$by[Â^hpv$ A“¡ “ursdÑprhh¡L$by[Â^hpv$ A“¡ “ursdÑp“ursdÑp Ap‘Zu Q¡s“p (conscience) “¡ A‘ug R>¡. Q¡s“p Apk‘pk“p„

‘ep®hfZ“u “p¢ g¡ R>¡ A“¡ ‘p¡sp“p ârscph âNV$ L$f¡ R>¡. dp“h buÅ dp“hp¡ kp’¡‘fõ‘f kpdpÆL$ A“¡ gpcv$peL$ k„b„^p¡ bp„^hp BÃR>sp¡ lp¡e R>¡. s¡“u AphuBÃR>pdp„’u “ursdÑp“p¡ S>Þd ’pe R>¡. S>¥rhL$ Dо$p„rs“p ‘qfZpd¡ sdpd dp“hp¡“y„b„ pfZ A¡L$ kfMy„ R>¡. dp“hp¡ kpfp-Mfpb hÃQ¡“p¡ c¡v$ ‘pfMu iL¡$ R>¡. Ap’udp“h hs®“ k„b„ dp„ “ursdÑp“p r“edp¡ A“¡ d|ëep¡ OX$pep. Ap’u dp“h rhQpf¡ R>¡L¡$ S>¡ ‘p¡sp“p dpV¡$ kpfy„ R>¡ s¡ buÅ“p dpV¡$ kpfy R>¡ A“¡ S>¡ ‘p¡sp“p dpV¡$ Mfpb R>¡ s¡buÅ dpV¡$ ‘Z Mfpb R>¡. “¥rsL$sp“p¡ Ap ‘pep¡ R>¡. Ap’u A¡ v$¡Musy„ R>¡ L¡$ dp“h“ursdp“ b“hp“y„ L$pfZ s¡“u rhh¡L$byqÙsp (Rationality)$ R>¡. dp“h¡ õhps„Ôe“uT„M“p“u ‘|rs® dpV¡$ AÞep¡“u dv$v$’u kdpS>“u fQ“p L$fu R>¡. s¡ kdpS> sfa“ursdÑp’u hs£ R>¡ A“¡ kdpS> ‘Z ‘p¡sp“u kp’¡ “ursde hs®“ ApQf¡ s¡hu A‘¡npfpM¡ R>¡. dp“h“y„ Ap “¥rsL$ hs®“ Bfpv$p‘|h®L$“y„ R>¡. s¡“y„ L$pfZ vy$Þheu (worldly) R>¡.dp“h“u rhh¡L$byqÙsp“y„ s¡ ‘qfZpd R>¡ A“¡ “l] L¡$ L$p¡B ce L¡$ ‘p‘“y„ ‘qfZpd R>¡.kpfp A“¡ Mfpb“p k„v$c®dp„ “¥rsL$ ‘pkpAp¡“p¡ rhQpf ’hp¡ Å¡BA¡, ‘p‘ A“¡ ‘rhÓspk„b„ dp„ “l]. ce A’hp afÆeps‘Zp“p L$pfZ¡ S>¡ ApQfZ L$fhpdp„ Aph¡ s¡“ursdsp “’u. sp¡ ‘R>u Al]Ap “ursdsp“y„ d|mc|s ‘pky„ õhps„Ôe fl¡sy„ “’u. dp“hQ¡s“p ‘|Z® “¥rsL$ rhQpf’u v|$f ’B Åe R>¡.

ìeqL$sNs “¥rsL$ ApQfZ kpdpÆL$ “uqsdsp“p¡ ‘pep¡ R>¡. “¥rsL$ dp“hrkhpe “ursdp“ kdpS> b“u iL¡$ “l]. A“¥rsL$ kp^“p¡’u “¥rsL$ ‘qfZpd âpá

1010101010 rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?

Page 19: iy„ A“¡ ip dpV¡$

L$fhp“y„ i„L$põ‘v$ R>¡. kdN° Brslpk s¡“p¡ ‘yfphp¡ R>¡ L¡$ s¡ Ai¼e R>¡. ¾$|f A“¡ A“¥rsL$kp^“p¡’u apkuhpv$u ‘qfbmp¡ ‘¡v$p ’pe R>¡ A“¡ s¡“p’u gp¡L$p¡ ‘f r“e„ÓZp¡ d|L$pe R>¡A“¡ s¡d“u kspdZu ‘Z ’pe R>¡. Ap’u Ap‘Z¡ rhh¡L$by[Ùsp’u S> kpdpÆL$k„b„ p¡dp„ d¥Óu‘|Z® ìehlpf Åmhhp L$p¡rii L$fhu Å¡BA¡. Äepf¡ L$p¡B kpdpÆL$k„õ’p byqÙhpv$ ^p¡fZ¡ OX$pB“¡ A[õsÐhdp„ Aph¡g lp¡e Ðepf¡ S> s¡dp„ dy¼s “¥rsL$spk„chu iL¡$.

L¡$V$gpL$ DÃQ hN®“p âpZuAp¡dp„ ‘Z hs®““p L¡$V$gpL$ r“edp¡ R>¡. ApâpZuAp¡ ‘pk¡’u Ap r“edp¡ hpfkpdp„ d¡mìep R>¡. dp®Qpep®¡¡ rhQpf¡ R>¡ s¡d “ursdspL$p¡B bpü kÑp“y„ ‘qfbm “’u. “¥rsL$sp dpV¡$ bv$gp¡ A“¡ A“¥rsL$sp dpV¡$ rinp AÞevy$r“epdp„’u Aphu ‘X¡$g “’u. ‘p¡sp“p L©$Ðep¡ dpV¡$ dp“h Ap vy$r“epdp„ S> kyMu L¡$vy$:Mu ’pe R>¡. Å¡ dp“h¡ õhps„Ôe dpZhy„ lp¡e, sp¡ rb“^prd®L$ v¹qô$L$p¡Z’u “ursdÑp“uifyAps ’hu Å¡BA¡. ^prd®L$ “ursdÑp A“¡ dp“hue “uqsdÑp A¡L$buÅ’u AgNA“¡ rhfp¡ u R>¡. dpZk õhps„Ôe Ðepf¡ S> dpZu iL¡$ L¡$ Äepf¡ L$p¡B ‘Z bpü ‘qfbmhNf s¡ Æhu iL$sp¡ lp¡e. õhNu®e kyM âpá L$fhp “¥rsL$ b“hp“y„ “’u. Brslpk A¡‘yfphp¡ Ap‘¡ R>¡ L¡$ dp“hue L¡$ v$¥hu kÑp^ui“p Apv$¡i’u “ursdÑp ApQfhpdp„ Aph¡,sp¡ s¡ “ursdÑp “’u.

rhh¡L$by[Â^hpv$ A“¡ õhps„Ôerhh¡L$by[Â^hpv$ A“¡ õhps„Ôerhh¡L$by[Â^hpv$ A“¡ õhps„Ôerhh¡L$by[Â^hpv$ A“¡ õhps„Ôerhh¡L$by[Â^hpv$ A“¡ õhps„Ôedp“h dpV¡$ rhh¡L$byqÙhpv$ õhps„Ôe dpV¡$“u T„M“p“u ‘|rs® dpV¡$“y„ A¡L$ kp^“

R>¡. õhps„Ôe A¡V$g¡ dp“h“u âÃR>ß i[¼sAp¡ ‘f“p r“e„ÓZp¡“u sb½$phpf “pb|v$u.dp“hp¡ Ap kpdpÆL$ k„NW$“ ‘¥X$p“p Q¾$p¡ “’u s¡dS> s¡“u âÃR>ß i[¼sAp¡ v$¥huDБrs “’u. dp“h“p ifufdp„ A“¡L$ i[¼sAp¡ cf¡gu R>¡ A“¡ s¡ S>¥rhL$ Dо$p„rs“y„‘qfZpd R>¡. õhps„Ôe A¡V$g¡ dpÓ fpS>L$ue L¡$ Apr’®L$ õhps„Ôe “l]. dp“h“p Aph¥rhÝe‘|Z® Æh“ A“¡ s¡“p bp¥rÙL$, “¥rsL$, kpdpÆL$ A“¡ kp„õL©$rsL$ n¡Óp¡dp„ s¡“ui[¼sAp¡“p¡ kss hl¡sp¡ âhpl õhps„Ôe R>¡. dp“h dpÓ kyMu Æh“ T„Msp¡ “’u.dp“h Apr’®L$ fus¡ kgpds lp¡e, sp¡ dpÓ s¡“p’u õhps„Ôe dpV¡$“u s¡“u T„M“pk„sp¡jpsu “’u. õhps„Ôe dpV¡$“u s¡“u T„M“p s¡“u kS>®“pÐdL i[¼s âNV$ L$fhp s¡“¡â¡f¡ R>¡. A“¡L$ h¥opr“L$p¡, L$rhAp¡ A“¡ L$gpL$pfp¡ ‘p¡s¡ Nfub lp¡hp R>sp„ Brslpkdp„‘p¡sp“u kS>®“pÐdL$ i[¼s“p L$pfZ¡ Adf “pd“p âpá L$fu Nep R>¡. kdpS>dp„ Ap‘Z“¡Apr’®L$ khgsp¡ ^fphsu A¡hu A“¡L$ ìe[¼sAp¡ Å¡hp dmi¡ L¡$ S>¡Ap¡ kyMu Æh“Æhsp lp¡e, ‘f„sy„ s¡Ap¡ r“qó¾$e lp¡e R>¡ A“¡ ‘iyNs Æh“ Æhu füp lp¡e R>¡. s¡Ap¡s¡d“p ‘p¡sp“pdp„ Ry>‘pe¡g i[¼sAp¡“y„ ki[¼sL$fZ L$fhp ¼epf¡e âeГ L$fsp “’u.s¡d“p Æh“dp„ õhps„Ôe, L¡$ S>¡ î¡›$ dp“hue d|ëe R>¡, “¡ ¼epf¡e õ’p“ Ap‘sp “’u.Ap’u õhps„Ôe“¡ Apr’®L$ õhps„Ôe kp’¡ c¡mhhp“p¡ L$p¡B A’® “’u. dpÓ Apr’®L$

rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$? 1111111111

Page 20: iy„ A“¡ ip dpV¡$

õhps„Ôe î¡›$ dp“h b“hp dpV¡$“p¡ dpN® lp¡B iL¡$ “rl. õhps„Ôe L$p¡B kp^“ “’u s¡T„M“p-sfk R>¡. s¡ õhpcprhL$ T„M“p-sfk R>¡. s¡ ‘p¡s¡ S> kp^“ R>¡ A“¡ s¡ ‘p¡s¡S> kpÂe R>¡. õhps„Ôe dpV¡$“u sfk, ip¡ , c|M s¡“p¡ S>ÞdÅs NyZ R>¡. s¡ dp“h“¡kÐe, op“ âprá A“¡ âNrs d¡mhhp dpV¡$ â¡f¡ R>¡. rhh¡L$byqÂ^sp$ A“¡ õhps„Ôe dpV¡$“usfk “uQgp õsf“p âpZuAp¡dp„ ‘Z fl¡gu R>¡. dp“hu“u õhps„Ôe dpV¡$“u ip¡ s¡“¡JQp õ’p“¡ d|L¡$ R>¡.

‘f„sy dp“h dyL$s dp“h sfuL¡$ S>Þdsp¡ “’u. dy¼s Æh“ Æhhp dpV¡$ s¡“p¡S>Þd ’pe R>¡. dy¼s Æh“ Æhhpdp„ S> dp“h Æh““p¡ AL®$ kdpe¡gp¡ R>¡. dp“h S>Þdkde¡ s¡ Ly$v$fsu bmp¡“¡ Ap^u“ lp¡e R>¡. dp“h¡ Ly$v$fs kpd¡ gX$hp“y„ lp¡e R>¡. ‘f„sy Äep„ky u s¡ Ly$v$fs“u i[¼sAp¡“¡ kdS>¡ “rl, Ðep„ ky u s¡ Ly$v$fs ‘f qhS>e d¡mhu iL¡$ “l].ifyAps“p sb½$pdp„ dp“h ‘p¡s¡ S>¡ ÅZsp¡ lsp¡ s¡“y„ ApQfZ L$fhp s¡Z¡ âeГL$ep£, Ðepf¡ s¡dp„ s¡“¡ A“¡L$ Ahfp¡ p¡ DÐ‘ß ’ep. ‘f„sy„ dp“h¡ rhh¡L$byqÂ^‘|h®L$“y„ hs®“L$e£ fp¿ey„. L$pfZL¡$ s¡“¡ õhps„Ôe âprá“u sfk-T„M“p lsu. rhh¡L$byqÂ^sp A“¡kpdpÞe kdS> (common sense) s¡“¡ õhps„Ôe d¡mhhp dpV¡$“p¡ fõsp¡ Q] ¡ R>¡.âpZuAp¡ ‘ep®hfZue hpsphfZ âdpZ¡ hs®“ L$f¡ R>¡. Äepf¡ dp“h ‘p¡sp“u S>ê$fsp¡dyS>b ‘ep®hfZdp„ a¡fapf L$f¡ R>¡. Aphp a¡fapf’u S> dp“h Ly$v$fs“p L¡$V$gpL$ Ap‘rÑS>“L$‘qfbmp¡ ‘f rhS>e d¡mhu i¼ep¡ R>¡. âpZuAp¡ dpÓ Æh“ Æhhp k„ j® L$f¡ R>¡. Äepf¡dp“h dpÓ Æhhp Mpsf Æh“ Æhu füp¡ “’u, s¡“¡ âNrs ‘Z L$fhu R>¡. âNrs“uâprá s¡“u õhps„Ôe dpV¡$“u T„M“p-ip¡ sfk“y„ ‘qfZpd R>¡.

dp“h“u õhps„Ôe dpV¡$“u ip¡ s¡“¡ Ar“hpe® fus¡ kÐe“u ip¡ dpV¡$ kdr‘®sL$f¡ R>¡. õhps„Ôe dpV¡$“u T„M“p A“¡ kÐe dpV¡$“u ip¡ dp“h kd©[Â^“p dy¿e L$pfZp¡R>¡. Ly$v$fs rhi¡“y„ dp“h op“ S>¡d S>¡d h^sy„ Åe R>¡ s¡d s¡d s¡ ipfuqfL$ v$y:Mp¡ A“¡kpdpÆL$ iÓysp kpd¡ fpls d¡mhsp¡ ’ep¡ R>¡. Ap‘Z“¡ Ly$v$fs rhi¡“y„ ‘|f„y op“ “ lp¡esp¡ Ap‘Z¡ Ly$v$fs“p Ahfp¡ L$ ‘qfbmp¡ kpd¡ Æsu iL$uiy„ “l] A“¡ s¡’u õhps„Ôe ‘Zâpá L$fu iL$uiy„ “l]. Äepf¡ A¡d L$l¡hpdp„ Aph¡ L¡$, Ap‘Z¡ Ly$v$fs“p r“edp¡¡ rhi¡ op“d¡mhu füp R>uA¡, Ðepf¡ s¡“p¡ A’® A¡hp¡ ’sp¡ “’u L¡$ Ap‘Z¡ kÐe ÅZu i¼ep R>uA¡.Ap‘Z¡ S>¡“¡ kÐe L$luA¡ R>uA¡ s¡ op““p¡ l¡sy R>¡. kdpS> A“¡ AÞe bpbsp¡ rhi¡ kÐeS>¡d Ap‘Z¡ ÅZuA¡, s¡d Ap‘Z¡ Ap‘Zu Ås“¡ r“e„ÓZp¡’u dy¼s L$fu iL$uiy„.rhh¡L$byqÂ^sp, kÐe, op“ L¡$ õhps„Ôe“¡ ^prd®L$ A’hp AÞe L$p¡B vy$Þheu A’® kp’¡Å¡X$hp“p¡ L$p¡B A’® “’u. op“, kÐe A“¡ õhps„Ôe A¡L$buÅ kp’¡ ArcÞÞp fus¡Å¡X$pe¡g R>¡.

lL$u$L$sdp„ dp“h, ‘p¡sp“u kp’¡ Å¡X$pe¡g sdpd d|ëep¡“p¡ dp‘v$„X$ R>¡. s¡’uõhps„Ôe A¡V$g¡ h¥eqL$sL$ (Individual) õhps„Ôe. Ap bpbsdp„ g ydsu L¡$ blºdsu“p¡

1212121212 rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?

Page 21: iy„ A“¡ ip dpV¡$

khpg S> ‘¡v$p ’sp¡ “’u. dp“h Ås“p¡ kdN° Brslpk õhps„Ôe dpV¡$“p¡ Brslpk R>¡.Ap õhps„Ôe d¡mhhp dp“h rhh¡L$by[Â^sp“p¡ lr’epf sfuL¡$ D‘ep¡N L$f¡ R>¡. rhh¡L$by[Â^hpv$dp“h Æh““y„ gnZ R>¡ A“¡ s¡’u s¡ A“¥[ÃR>L$ L¡$ BÃR>p rhfy lp¡B iL¡$ “l].dp“h“u by[Â^ A“¡ s¡“u gpNZu s¡“p dpV¡$ Mpk A’hp rhriô$ “’u. s¡Ap¡ Æh““uk„‘rÑ R>¡. ‘f„sy s¡“y„ âdpZ âpZuAp¡ L$fsp„ dp“hp¡dp„ h^pf¡ R>¡.

^prd®L$ rhQpfkfZu lSy Ap‘Zp ‘f khpf R>¡ A“¡ s¡’u õhps„Ôe ceS>“L$gpN¡ R>¡. Äepf¡ rhh¡L$by[Â^hpv$ õhps„Ôe dpV¡$“u gX$pBdp„ ApNm lp¡e, Ðepf¡ ^prd®L$dpÞespAp¡A¡ s¡“p¡ rhfp¡ L$fu s¡dp Ahfp¡ p¡ ‘¡v$p L$ep® R>¡. dp“h eyNp¡’u õhps„ÔedpV¡$ gX$sp¡ Apìep¡ R>¡, L$pfZ L¡$ s¡“p õhcphdp„ R>¡. ‘f„sy õhps„Ôe ceê$‘ lp¡hp“p¡ X$fs¡“¡ ksph¡ R>¡. v$f¡L$ ìe[¼sA¡ ‘p¡sp“u S>ê$fsp¡, BÃR>pAp¡ A“¡ ‘p¡sp“p kp’uAp¡“pApv$ip£ A“ykpf ‘p¡sp“p hs®““y„ r“ed“ L$fhy„ Å¡BA¡. h¥eqLsL$$ õhps„Ôep¡ ‘f“p„r“e„ÓZp¡ b“¡ s¡V$gp Ap¡R>p lp¡hp Å¡BA¡.

5. h¥e[¼sL$ õhps„Ôe A“¡ kd|lhpv$5. h¥e[¼sL$ õhps„Ôe A“¡ kd|lhpv$5. h¥e[¼sL$ õhps„Ôe A“¡ kd|lhpv$5. h¥e[¼sL$ õhps„Ôe A“¡ kd|lhpv$5. h¥e[¼sL$ õhps„Ôe A“¡ kd|lhpv$(Individual freedom and collectivism)

eyNp¡ ky u ^d®“¡spAp¡ rb“rhh¡L$by[Â^hpv$u hgZ âNV$ L$fsp füp. s¡ S>fus¡ hs®dp“ kde“p L¡$V$gpL$ v$pi®r“L$p¡ ‘p¡s¡ v$p¡f¡g rhQpfp¡“p hsy®mdp„’u blpf Aphui¼ep “’u. “hp¡ dpN® ip¡ hpdp„ s¡d“¡ ce gpN¡ R>¡. Ap‘Z¡ A¡d L¡$d dp“u iL$uA¡L¡$ S>¡Ap¡ ‘nrhrl“ fpÄe A“¡ ìe[¼sNs kph®cp¥dÐh“p¡ rhfp¡^ L$f¡ R>¡ s¡Ap¡“¡õhps„Ôe“p¡ ce ksphsp¡ “’u? Ap’u v$f¡L$ ìeqL$s, Sy>“u ‘yfpZu fus ‘f S> Qpghp“y„‘k„v$ L$f¡ R>¡. Ap’u dp“hp¡ A¡d dp“¡ R>¡ L¡,$ s¡Ap¡ fpô²$, d®, oprs, Års A“¡ kpdyrlL$k„õ’pAp¡“p Nygpdp¡ R>¡.

Æh““p¡ l¡sy„ õhps„Ôe âprá“p¡ R>¡. kpdpÆL$ âNrs“p¡ dp‘v$„X$ h¥eqL$sL$‘°Nrs R>¡. kdpS>“y„ kS>®“ dp“h¡ L$ey R>¡ (AÞe k„õ’pAp¡ ‘Z s¡“y„ kS>®“ S> R>¡). v$f¡L$dp“h gp¡lu, lpX$, dp„k“p¡ b“¡gp¡ R>¡. s¡“¡ fpô²$, ^d®, Års“p¡ Nygpd NZhp¡ s¡fpS>L$ue A“¡ Apr’®L$ dp„ pspAp¡“y„ L$phsfy„ R>¡. dp“hhpv$ fpô²$ A’hp hN®“p ^p¡fZ¡d|ëep„L$“ L$fsy„ “’u. s¡“p¡ sdpd k„b„ dp“h kp’¡ R>¡. s¡ h¥eqL$sL$ õhps„Ôe“¡ S>õhps„Ôe sfuL¡$ dpÞe L$f¡ R>¡. S>¡ kpdpÆL$ rhQpfkfZu ìeqL$s õhps„Ôe“p¡ s¡“p ep¡Áe‘qfâ¡ÿedp„ rhQpf L$fsu “’u, s¡ L$p¡B ¾$p„rsL$pfu c|rdL$p cS>hu iL¡$ “l].

dp“h“y„ AqõsÐh kdpS> A“¡ fpÄe ‘|h£“y„ R>¡. dp“h¡ S> s¡“y„ kS>®“ L$f¡g R>¡.Äepf¡ dp“h¡ kdpS>“y„ kS>®“ L$ey, Ðepf¡ s¡“p¡ s¡“u ‘pR>m rhh¡L$by[Â^hpv$u v¹$rô$L$p¡Zfl¡g lsp¡. S>¥rhL$ Dо$p„rs“p sb½$p v$fçep“ dp“h¡ ìe[¼sNs k„Oj® ify L$ep£ lsp¡.

rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$? 1313131313

Page 22: iy„ A“¡ ip dpV¡$

s¡V$gy„ S> “rl, ApS>¡ ‘Z dp“h op“ A“¡ kÐe ip¡ dpV¡$ k„Oj® L$fu füp¡ R>¡. s¡ h^pf¡AkfL$pfL$ fus¡ L$fhp dpV¡$ kpdpÆL$ k„b„ p¡ dv$v$ê$‘ ’B füp R>¡. kdpS> kS>®“‘pR>m“u c|rdL$p buÆ A¡L¡$e “l], ‘f„sy„ õhps„Ôe dpV¡$“u c|M-sfk R>¡. Ly„$Vy„$b ANpDS> “l], kdpS> ‘|h£ ‘Z ìeqL$s“y„ A[õsÐh füy„ R>¡. dp“h¡ ‘p¡sp“u õhpcprhL$h©qsAp¡’u â¡fpB“¡ kdpS>“y„ kS>®“ L$f¡g R>¡. s¡“u Ap õhpcprhL$ h©rÑAp¡ dp“h“urhh¡L$by[Â^hpv$usp“p gnZp¡ R>¡. s¡’u rhh¡L$by[Â^hpv$usp kdpS> fQ“p“y„ Dv¹$Ndõ’p“R>¡. Apd kdpS> D‘ep¡¡Nu A“¡ gpcv$peu R>¡. kdpS> kS>®“’u dp“h S>¡ gpc d¡mhhpBÃR>¡ R>¡ s¡ buSy>„ L$p„B “l], ‘f„sy õhps„Ôe T„M“p“u ‘|rs® d¡mhhp BÃR>¡ R>¡.

dp“h¡ kS>®¡gu fpS>L$ue k„õ’p A¡V$g¡ fpÄe. kdpS> Æh““u kyQpfy ìehõ’pdpV¡ fpÄe“y„ kS>®“ ’e¡g R>¡. kdpS>“u kyfnp dpV¡$ s¡“y„ kS>®“ ’e¡g R>¡. kdpS>dp„ gp¡L$p¡hÃQ¡ Ap‘kdp„ klL$pf S>ê$fu R>¡. L$p¡B bpbs“u afS> ‘pX$hp dpV¡$ kdpS>“u DБrÑ’e¡g “’u. dp“h âNrs dpV¡$ fpÄe A¡L$ kp^“ k„õ’p R>¡. ìeqL$s“y„ A[õsÐh kdpS>‘|h£“y„ lp¡hp’u kdpS> k„õ’p ANpD h¥eqL$sL$ õhps„Ôe S>mhphy„ Å¡BA¡. Äepf¡ Ap l¡syrkÂ^ ’pe Ðepf¡ S> L$p¡B‘Z kpdpÆL$ k„õ’p D‘ep¡Nu b“u iL¡$ R>¡. AÞe iåv$p¡dp„L$luA¡ sp¡ S>¡ kdpS> h¥eqL$sL$ õhps„Ôedp„ Ahfp¡ L$f¡, s¡ k„õ’p Ap l¡sy [õpÂ^ L$fuiL¡$ “l]. L$pfZ L¡$ ìe[¼sNs rhL$pk A“¡ kd©qÙ kpdpÆL$ âNrs“p dp‘v$„X$p¡ R>¡.kpdpÆL$ dy[¼s A“¡ rhL$pk, Å¡ dy¼s A“¡ kyMu Æh““p rhQpf sfuL¡$ õhuL$pfhpdp„“ Aph¡, s¡ dpÓ L$ë‘“p b“u fl¡i¡ A“¡ s¡ ¼epf¡e rkÂ^ L$fu iL$pi¡ “l]. ìe[¼s“¡kdpS> kp’¡ S>¡ k„b„ R>¡ s¡ S> k„b„ s¡“¡ fpÄe kp’¡ lp¡hp¡ Å¡BA¡. fpÄe ‘Zdp“hue kS>®“ R>¡. Ap’u fpÄe A“¡ ìe[¼s hÃQ¡“p¡ k„b„ kS>®L$ A“¡ kS>®“ S>¡hp¡lp¡hp¡ Å¡BA¡. Ap’u ìe[¼s“¡ fpÄe“p Nygpd sfuL¡$ ¼epf¡e NZu iL$pe “l]. AÞekpdpÆL$ k„õ’pAp¡“u S>¡d S>, fpÄe ìe[¼s dpV¡$ õhps„Ôe A“¡ L$ëepZ âpá L$fhp“y„kp^“ R>¡. kpQy„ dlÐh ìe[¼s“¡ âpá ’hy„ Å¡BA¡. A¡d rhQpfhy„ c|gcf¡gy„ R>¡ L¡$ S>¡dìe[¼s ‘pk¡ h y õhps„Ôe li¡ s¡d kpdpÆL$ ìehõ’p Aõsìeõs ’i¡. Å¡ ìe[¼s ‘pk¡õhps„Ôe “l] lp¡e, sp¡ fpô²$ue kd©[Â^ A“¡ kpdpÆL$ âNrs i¼e b“i¡ “l].

dp“hhpv$ AfpS>L$sp “’u. dp“hhpv$ fpÄe k„õ’p“p¡ BÞL$pf L$fsy„ “’u.L$pfZ L¡$ fpÄe ‘Z ApMf¡ sp¡ kdpS>“p¡ S> A¡L$ cpN R>¡. L$p¡B‘Z kpdpÆL$ k„õ’p“p¡l¡sy õhps„Ôe âprá“p¡ lp¡e R>¡, s¡ S> fus¡ ìe[¼s“u kpdpÆL$ S>hpbv$pfu ‘f ‘Z L$p¡Br“e„ÓZ lp¡hy„ Å¡BA¡ “lu. kpdpÞe k„Å¡Np¡dp„, kpdpÆL$ S>hpbv$pfu afÆepsBfpv$p‘|h®L$“u lp¡hu Å¡BA¡. kdpS>“p„ A[õsÐh A“¡ s¡“u âNrs dpV¡$ ìe[¼sdp„ fl¡gâÃR>ß i[¼sAp¡“y„ âNV$uL$fZ blº S>ê$fu R>¡. h¥eqL$sL$ õhps„Ôe“p¡ rhQpf kpdpÆL$S>hpbv$pfu“u rhfyÂ^ “’u.

hs®dp“dp„, sdpd gp¡L$iplu fpÄep¡ ’p¡X$p âdpZdp„ h¥eqL$sL$ õhps„Ôe õhuL$pfufüp R>¡. Apd R>sp„ ‘Z, hpõshdp„ fpÄe“u S>ê$qfepsp¡ dpV¡$ h¥eqL$sL$ õhps„Ôe“p¡

1414141414 rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?

Page 23: iy„ A“¡ ip dpV¡$

cp¡N g¡hpB füp¡ R>¡. L$pfZ L¡$ fpÄe A¡d dp“¡ R>¡ L¡$ kpdpÆL$ L$ëepZ dpV¡$ h¥eqL$sL$õhps„Ôe ‘f r“e„ÓZp¡ S>ê$fu R>¡. dp“hhpv“p¡ A¡L$ Apv$i® A¡hp¡ R>¡ L¡$ fpÄe A“¡ kdpSb„ß¡ kdp“ ^p¡fZ¡ kp’¡ Qpghp Å¡BA¡. kdpS>¡ fpÄe“u L$npA¡ ‘lp¡Qhy„ Å¡BA¡ A“¡fpÄe¡ kdpS>“p õsf ky u “uQ¡ Dsfhy„ Å¡BA¡.

hpõshdp„, rhh¡L$by[Â^hpv$uAp¡ kp¥ â’d A“¡ AN° dy¼s rhQpfL$p¡ R>¡. s¡Ap¡dp“hhpv$uAp¡ A“¡ “urshpv$uAp¡ R>¡. s¡Ap¡ Ap S>Ns“u cp¥rsL$ hpõsrhL$sp“¡ õhuL$pf¡R>¡. s¡Ap¡ L$pe® L$pfZ rkÂ^p„sdp„ dp“¡ R>¡. s¡Ap¡ Ap yr“L$ h¥opr“L$ op““¡ kÐe âprádpV¡$“p dp‘v$„X$ sfuL¡$ õhuL$pf¡ R>¡. kÐe ip¡ “ dp“h“¡ c|Mdfp¡, fp¡N, Aop“sp A“¡dp“h âNrs“¡ Ahfp¡^L$ ‘qfbmp¡“u rhQpf^pfpdp„’u dyqL$s A‘ph¡ R>¡. Æh“S>ê$qfepsp¡“u ‘|rs® A’¡®“p dpNp£ A“¡ kp^“p¡“p¡ s¡ A„N|rg r“v$£i L$f¡ R>¡.

6. cpfsdp„ rhh¡L$by[Â^hpv“u L$pdNufu$6. cpfsdp„ rhh¡L$by[Â^hpv“u L$pdNufu$6. cpfsdp„ rhh¡L$by[Â^hpv“u L$pdNufu$6. cpfsdp„ rhh¡L$by[Â^hpv“u L$pdNufu$6. cpfsdp„ rhh¡L$by[Â^hpv“u L$pdNufu$

Äepf¡ dp“h“¡ qhQpf L$fhp“p¡ âk„N b“¡ R>¡ Ðepf¡ s¡ ‘p¡sp“u rhh¡L$by[Â^“p¡D‘ep¡N L$f¡ R>¡. Ap lL$uL$s bsph¡ R>¡ L¡$ dp“h Ar“hpe® fus¡ rhh¡L$by[Â^hpv$u R>¡. ‘f„syL¡$V$guL$hpf dp“h ‘p¡sp“u fus¡ rhQpfhp“p bv$g¡ s¡ âZpguL$pNs s¡“¡ hpfkpdp „dm¡grhQpfp¡ A“¡ Aqcâpep¡ ‘f Ap^pf fpM¡ R>¡. Ap dp“rkL$ r“qó¾$esp“p L$pfZ¡ s¡^ud¡ ud¡ ^prd®L$ A„ îÂ^pAp¡ A“¡ AspqL®$L$ dpÞespAp¡ õhuL$pfsp¡ ’pe R>¡.

rhh¡L$by[Â^hpv h¥QpqfL$ âq¾$ep R>¡ L¡$ S>¡ dp“h“¡ sdpd bpbsp¡ L¡$d A“¡ L¡$hufus¡ b“¡ R>¡ s¡ kdS>hp kd’® b“ph¡ R>¡ A“¡ dp“h Æh““u “L$pfpÐdL$ bpbsp¡“p¡AõhuL$pf L$fhp s¡dS> lL$pfpÐdL$ bpbsp¡“p¡ õhuL$pf L$fhp kd’® b“ph¡ R>¡. kyoby[Â^dsp (cirtical lntelligence) rhh¡L$by[Â^hpv$“y„ d|mc|s QpgL$ bm R>¡. s¡“uN¡flpS>fudp„ v$f¡L$ rhQpf âq¾$ep k„õ’pr“L$fZdp„ ‘qfZd¡ R>¡. L$p¡B d® ‘funpÐdL$ V$uL$pkl“ L$fsy„ “’u. v$f¡L$ ^d®dp„ rhfp¡ pcpku k|Óp¡ lp¡e R>¡ A“¡ L$p¡B ^d® s¡“y„ r“hpfZL$fhp âeГ L$fsp¡ “’u. Ap’u S> rhh¡L$by[Â^hpv$ ^d® ‘f kp¥ â’d âlpf L$f¡ R>¡.

rhh¡L$by[Â^hpv$ A“¡ “p[õsL$sprhh¡L$by[Â^hpv$ A“¡ “p[õsL$sprhh¡L$by[Â^hpv$ A“¡ “p[õsL$sprhh¡L$by[Â^hpv$ A“¡ “p[õsL$sprhh¡L$by[Â^hpv$ A“¡ “p[õsL$spqhh¡L$by[Â^hpv$ kp¥’u h^pf¡ N¡fkdS> ‘pd¡g iåv$ R>¡. Ap’u Ap‘Z¡

qhh¡L$by[Â^hpv$ iy„ R>¡ A“¡ iy„ “’u s¡ kdS>hy„ Å¡BA¡. qhh¡L$by[Â^hpv$“¡ “p[õsL$sp(Atheism) bfpbf NZhpdp„ Aph¡ R>¡. ‘f„sy Ap kduL$fZ Mp¡Vy$ R>¡. A¡dp„ L$p¡B i„L$p“’u L¡$ v$f¡L$ qhh¡L$by[Â^hpvu “p[õsL$ lp¡e R>¡. ‘f„sy dpÓ “pqõsL$sp A“¡ rb“^prd®L$sps¡ qhh¡L$by[Â^hpv “’u. qhh¡L$by[Â^hpv s¡“p L$fsp„ L$p„BL$ rhi¡j R>¡. qhh¡L$by[Â^hpvudpV¡$ qhh¡L$by[Â^hpvusp, op“, kÐe, õhps„Ôe A“¡ “ursdÑp DÃQ ¾$ddp„ Aph¡ R>¡.

rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$? 1515151515

Page 24: iy„ A“¡ ip dpV¡$

â’d bpbs buÆ bpbs sfa v$p¡fu Åe R>¡ A“¡ Ap sdpd bpbsp¡ dp“hhpv(Humanism)$sfa v$p¡fu Åe R>¡. h¥opr“L$ rdÅS> A’hp v¹$rô$L$p¡Z (scientitic

temper or outlook) s¡“y„ QpgL$ bm R>¡ A“¡ s¡ h¥opr“L$ kÐe õhuL$pf¡ R>¡. Äepf¡“p[õsL$ ìeqL$s rb“h¥opr“L$ v¹$rô$L$p¡Z fphsu lp¡B iL¡$ R>¡. a¡X$fuL$ r“Ði¡ A“¡ dpqV®$“l¡BX¡$Nf S>¡hp dlp“ “p[õsL$p¡ ’ep R>¡. Ap„ °5°v$¡idp„ Np¡fp ÅZusp “p[õsL$ ’B NepR>¡. s¡d“p ds¡ Dм°p„rs rhQpfkfZu kpQu “’u A“¡ s¡d“p ds¡ qhh¡L$by[Â^hpv$õhps„Ôe A“¡ “ursdsp“u rhfyÂ^ R>¡. s¡d“y„ Ap v¹$rô$tbvy$ qhh¡L$by[Â^hpvuAp¡“¡ dpÞe“’u.

rhh¡L$by[Â^hpvu ArcNd rhh¡L$by[Â^hpvu ArcNd rhh¡L$by[Â^hpvu ArcNd rhh¡L$by[Â^hpvu ArcNd rhh¡L$by[Â^hpvu ArcNd (Rational approach)

s¡ dp“hsp, ‘p¡sp“p A“¡ s¡“p kdpS> s¡dS> S>Ns kp’¡“p k„b„^“pAæepkdp„’u ‘qfZd¡ R>¡. dp“h A¡hu Mpk âÅrs R>¡ L¡$ A“¡L$ bpbsp¡dp„ âpZuS>Nsdp„’u AgN ‘X¡$ R>¡. L¡$V$gpL$ A¡hp gnZp¡ R>¡ L¡$ S>¡ dp“hdp„ S> Å¡hp dm¡. A¡L$dpÓdp“h rhQpf A“¡ ^pfZpAp¡ L$fu iL¡$ R>¡. s¡ A¡L$gp¡ S> cpjp bp¡gu iL¡$ R>¡, ‘v$p’p£Ap¡mMu s¡“y„ “pdL$fZ L$fu iL¡$ R>¡. kpfp-Mfpb hÃQ¡“p¡ c¡v$ s¡ ‘pfMu iL¡$ R>¡. s¡ÅZ¡ R>¡ L¡$ ‘p¡sp“p L©$Ðep¡ dpV¡$ s¡ ‘p¡s¡ S> S>hpbv$pf R>¡. hõsyAp¡ ‘fÐh¡ s¡ dpÓ ÅN©s“’u, ‘f„sy s¡ bpbs¡ s¡ qhh¡L$by[Â^hpv$u ArcNd ‘Z ^fph¡ R>¡. dp“h ìe[¼sÐh“p„Ap rhriô$ gnZp¡ A“¡ AÞe âpZuAp¡ L$fsp s¡“u QqX$epsu by[Â^i[¼s s¡“¡AkfL$pfL$ fus¡ sL®$ L$fhp“u i[¼s Ap‘¡ R>¡.

sL®$ (Reason) S>¥rhL$ k„‘rÑ R>¡. s¡ L$p¡B ‘Z fus¡ v$¥hu “’u. Ap‘Z¡ epv$fpMhy„ Å¡BA¡ L¡$ õa|f¡gy„ op“ (Intuition) ‘Z Ry>‘p sL®$’u rhi¡j L$p„B “’u.dp“h“u qhh¡L$by[Â^hpv$usp Ly$v$fsdp„ âhs®dp“ ìehõ’p“y„ kcp“ 5°tstbb R>¡. dp“h“uÅN©rs hõsyAp¡ (L¡$ bpbsp¡) “u ìeh[õ’ssp“u ÅN©rs R>¡. Ap’u ÅN©rs“y„ âqsqb„bA“¡ A“ych qhh¡L$by[Â^hpv$u lp¡hp“p S>. dp“h qhh¡L$by[Â^hpv$u sfuL¡$ S> rhQpfuiL¡.$ dp“h“u rb“qhh¡L$by[Â^hpv$usp“p„ d|m qhh¡L$by[Â^hpv$uspdp„ fl¡gp R>¡.rb“qhh¡L$by[Â^hpv$usp (Irrationality) õ’pr‘s c|gcf¡gp Aop“’u N¡fdpN®¡v$p¡fpe¡g qhh¡L$by[Â^hpv$usp R>¡.

L $pe®-L$pfZ rkÂ^p„sL$pe®-L$pfZ rkÂ^p„sL$pe®-L$pfZ rkÂ^p„sL$pe®-L$pfZ rkÂ^p„sL$pe®-L$pfZ rkÂ^p„sqhh¡L$by[Â^hpv$usp“u hps L$fsu hMs¡ Ap‘Z¡ kpdpÞe fus¡ L$pe®-L$pfZ

rkÂ^p„s hÃQ¡ gphsp lp¡BA¡ R>uA¡. rhðdp„ Dо$p„rs L$pedu ’su lp¡e R>¡. ‘|h® b“ph(preceding event) ‘R>u“p b“ph (succeeding event) “p„ L$pfZ sfuL¡$A“¡ ‘R>u“p b“ph“¡ Ap‘Z¡ Akf sfuL¡$ Ap¡mMuA¡ R>uA¡. rhðdp„ b“u fl¡gb“php¡“p ¾$ddp„ Ap‘Z¡ L$pe®-L$pfZ rkÂ^p„s r“lpmhp“p¡ R>¡. Ap rhð“¡ L$p¡B bpü

1616161616 rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?

Page 25: iy„ A“¡ ip dpV¡$

L$pfZ “’u. s¡d S> s¡ Akf ‘Z “’u. kp‘¡nsp (Relativity) “p rkÂ^p„s bpv$Ap rhð“y„ A[õsÐh Qpf ‘qfdpZp¡ ‘f Ap^pqfs lp¡hp“y„ d“pe R>¡. Qp¡’y„ ‘qfdpZ(Dimension) kde R>¡. kde k©rô$ (universe) dp„ fl¡gp¡ R>¡. k©rô$ kdedp„fl¡gu “’u. Ap‘Z¡ h¥opr“L$ cp¥rsL$hpv$ A’hp lL$uL$su hpõshhpv$“p MX$L$ ‘f DcpR>uA¡. kde A“¡ AhL$pi (Time and space) ‘v$p’® (matter) kp’¡ klA[õsÐh ^fph¡ R>¡. rhipm v¹$rô$’u r“lpmsp„, Ap cp¥rsL$ S>Ns A[õsÐh ^fph¡ R>¡.v$f¡L$ qhh¡L$by[Â^hpv$uA¡ Ap kÐe õhuL$pfhy„ Å¡BA¡. L$pe®-L$pfZ hÃQ¡ L$p¡B rhfp¡ pcpk“’u A“¡ s¡’u b¡dp„’u A¡L¡$e“¡ âp’rdL$sp (Priority) Ap‘hp“p¡ âñ ‘¡v$p ’sp¡“’u. ‘pZu“y„ rhïg¡jZ L$fuA¡ sp¡ lpBX²$p¡S>“ A“¡ Ap¡[¼kS>“ dm¡ R>¡ A“¡ s¡ b„“¡A¡L$Ó ’hp’u ‘pZu b“¡ R>¡. lpBX²$p¡S>“ A“¡ Ap¡[¼kS>“ ‘Z L$pfZ A’hp Akf b“uiL¡$ R>¡. L$pe®-L$pfZ rkÂ^p„s L$p¡B‘Z b“ph kdS>hp“u ey[¼s R>¡. L$pe®-L$pfZ rkÂ^p„sÅZhp’u b“php¡“u i¼esp“u ApNplu L$fhp Ap‘Z¡ kd’® b“uA¡ R>uA¡. lhpdp“-hphpTp¡X$p“u ApNplu Ap fus¡ S> ’pe R>¡. Ap“¡ Ap‘Z¡ r“ershpv$ (Determin-

ism) L$luA¡ R>uA¡. Å¡ Ap‘Ï„ op“ A |fy„ lp¡e sp¡ ApNplu Mp¡V$u ‘X¡$ R>¡.

õhps „Ôeõhps „Ôeõhps „Ôeõhps „Ôeõhps „ÔeLy$v$fs“u r“edbÂ^sp rhi¡“y„ op“ fphhp’u dp“h Ås¡ M|b âNrs kp^u

R>¡. dp“h Ly$v$fs“u r“edbÂ^sp“y„ kp^“ “’u. DgVy„$, Ly$v$fs“u r“edbÂ^spdp“h“y„ kp^“ R>¡. õhps„Ôe Ðepf¡ S> i¼e b“¡ L¡$ Äepf¡ rhL$ë‘p¡ hÃQ¡ ‘k„v$Nu L$fhp“usL$ lp¡e. Å¡ Ap‘Z¡ A¡d ÅZsp “ lp¡BA¡ L¡$ b“php¡ r“edbÂ^ R>¡ A“¡ b“php¡“y„r“ed“ L$fsp r“edp¡ Ap‘Z¡ ÅZsp “ lp¡BA¡, Ðep„ ky u L$ep¡ dpN® ‘k„v$ L$fhp¡ s¡“uÅZ ’su “’u. Al] Ap‘Z¡ BÃR>p“y„ õhps„Ôe L¡$hu fus¡ dpZu iL$uA¡? õhps„Ôe“uBÃR>p L¡$ S>¡ ìeq¼s“u S>¥rhL$ ârsq¾$ep“u BÃR>p R>¡, s¡ Ly$v$fs“u r“edbÂ^sp ‘fAp^pqfs R>¡. Ap’u L$pe®-L$pfZ rkÂ^p„s“u kdS> õhps„Ôe“u ‘|h®ifs R>¡. Agbs,lSy> A¡hp A“¡L$ n¡Óp¡ R>¡ L¡$ S>¡“p rhi¡ L$p¡B op“ Ap‘Z¡ âpá L$fu i¼ep “’u. Aphpâk„N¡ k„crhssp“p¡ Apîe gB iL$pe A“¡ rhh¡L$by[Â^hpv$u sfuL¡$ rhQpf L$fhp¡Å¡BA¡. r“ershpv$“¡ hÃQ¡ gpìep rkhpe.

“ursdÑp“ursdÑp“ursdÑp“ursdÑp“ursdÑpdp“h Ar“hpe® fus¡ rhh¡L$by[Â^hpv$u lp¡hp’u s¡ ‘p¡sp“p s¡dS> kdpS> dpV¡$

iy„ kpfy„ - Mfpb s¡ ÅZhp kd’® R>¡. sL®$“p dpÂed’u s¡ ‘p¡sp“u gpNZuAp¡ ‘fA„Ly$i fpMu iL¡$ R>¡. rhh¡L$by[Â^hpv$u lp¡hp’u AÞepeu A“¡ Ar“ÃR>“ue kpdpÆL$â’pAp¡ kpd¡ AhpS> DW$phhp“u - bmhp¡ L$fhp“u s¡“¡ â¡fZp dm¡ R>¡. dy¼s rhQpf“¡

rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$? 1717171717

Page 26: iy„ A“¡ ip dpV¡$

Ahfp¡ L$ ^prd®L$ rhQpfp¡ kpd¡ gX$hp“u â¡fZp ‘Z s¡“¡ s¡dp„’u âpá ’pe R>¡. ^d®,‘p¡sp“u âL©$rs’u, ‘p¡sp“p„ b“phV$u kÐep¡’u kÑphplu (Authoritarian) R>¡. sL®$^d®“u âdpZc|ssp “L$pf¡ R>¡ A“¡ dy¼s rhQpf“¡ âp¡Ðkpl“ Ap‘¡ R>¡. prd®L$ v¹$rô$L$p¡Z’udp“rkL$ Nygpdu L¡$mhpe R>¡ A“¡ s¡ “ursdÑp“y„ d|m lp¡hp“u hps AkÐe R>¡. tlvy$ S>¡hpoprshpv$u kdpS>dp„, DÃQ hN®“p gp¡L$p¡ A¡d dp“¡ R>¡ L¡$ “uQgp hN®“p gp¡L$p¡“p¡ õ‘i®L$fhp’u ‘p‘ ’pe R>¡. Ap A¡L$ S> bpbs A¡d v$ip®h¡ R>¡ L¡$ ^prd®L$ “¥rsL$sp “’udp“hue L¡$ “’u Þepeu. rhh¡L$by[Â^hpv$u dpV¡$ “¥rsL$sp dp“hue A“¡ ^prd®L$ dpV¡$ v$¥huR>¡. rhh¡L$by[Â^hpv$u dpV¡$ dp“h gÿe R>¡ A“¡ ^prd®L$ ìe[¼s dpV¡$ Bðf gÿe R>¡.sL®$ A“¡ dy¼s rhQpf“¡ v$bphhp’u ^d® A“¥rsL$sp“¡ DÑ¡S>“ Ap‘¡ R>¡. sL®$ A’hpspqL®$L$ by[Â^ A“¥rsL$sp ‘f A„Ly$i gph¡ R>¡.

Ap‘Zu kpdpÆL$ c|rdL$pAp‘Zu kpdpÆL$ c|rdL$pAp‘Zu kpdpÆL$ c|rdL$pAp‘Zu kpdpÆL$ c|rdL$pAp‘Zu kpdpÆL$ c|rdL$pAp‘Zu kpdpÆL$ ìehõ’p Ap yr“L$ kde“¡ A“yê$‘ “’u. hs®dp“ kdedp„

Ak„¿e Ar“ÃR>“ue b“php¡ cpfsdp„ r“edus‘Z¡ b“u füp R>¡. Ap‘Z¡ A¡ kM¡v$“p¡ hy„ Å¡BA¡ L¡$ eyNp¡’u Aphp b“php¡“u lpfdpmp Qpgsu Aphu R>¡ A“¡ Ap hgZdp„^uf¡ uf¡ h©[Â^ ‘Z ’B flu R>¡. Å¡ L¡$ cpfs õhs„Ó ’ep ANpD L¡$V$gpL$ rhQpfL$p¡A“¡ kpdpÆL$ L$pe®L$fp¡A¡ Ap rhi¡ ‘p¡sp“u tQsp âNV$ L$fu lsu. Ap‘Z¡ ApL$pfrh“p“p A¡hp kdpS>dp„ fluA¡ R>uA¡ L¡$ Äep„ fpS>L$ue sL$hpv$ s¡“u V$p¡Q ‘f R>¡. cpfs-‘pqL$õsp“ rhcpS>“ ’ep bpv$ ‘Z Ap‘Z¡ tlvy$ dy[õgd kdõep“p¡ DL¡$g gphu i¼ep“’u. fpd-S>Þdc|rd rhhpv$“p¡ 70 hj® ky u lg Apìep¡ “ lsp¡. lh¡ L©$óZ S>Þdc|rdrhhpv$¡ dp’y„ D„Q¼ey„ R>¡. A¡d gpN¡ R>¡ L¡$ Ap v$¡i“y„ S>¡ hs®dp“ fpS>L$ue-kpdpÆL$ dpmMy„R>¡ s¡dp tlvy$-dy[õgd cpB-cpB sfuL¡$ ip„rs’u flu iL$i¡ “lu. ¼ep„L$ iuM, ¼ep„L$v$pÆ®g]N“p “¡spAp¡, sp¡ L$ep„L$ “pNpAp¡ cpfsdp„’u õhs„Ó ’hp“u dpN kp’¡ ApNmAph¡ R>¡. Ap b“php¡ A¡d ‘yfhpf L$f¡ R>¡ L¡$ õhps„Ôe S>„N v$fçep“ tlvy $fpô²$hpv$“¡cpfsue fpô²$hpv$ sfuL¡$ kdS>hpdp„ c|g ’e¡g lsu.

oprs °yhuL$fZ “‚ kÐe R>¡ A“¡ oprs Sy>’p¡ cpfs“p„ sdpd fpÄep¡dp„fpS>L$ue kÑp dpV¡$ lqfapB L$fu füp R>¡. oprs Ap^pf¡ â^p“‘v$ dpNhpdp„ A“¡apmhhpdp„ Aph¡ R>¡. hpsphfZ A¡V$gu lv$¡ L$gyrjs ’ey„ R>¡ L¡$ L$p¡B fpS>L$ue ‘n oprsL¡$ d®“u D‘¡np L$fu iL¡$ “l]. dp¡V$pcpN“u oprsAp¡ A“¡ dp£A¡ fpS>L$ue kÑp“p l¡sykp’¡ ‘p¡sp“p k„NW$“p¡ õ’p‘¡g R>¡. cpfsue fpS>L$pfZ v$¡Musu fus¡ ^d® A“¡ oprsAp^pqfs R>¡. Ap bpbs¡ Ap‘Z¡ TX$‘’u Nrs L$fu füp lp¡hp R>sp„, Ap‘Zp fpS>L$ue“¡spAp¡ rhrh^spdp„ A¡L$sp“u hpsp¡ L$fu füp R>¡. hpõshdp„ s¡Ap¡ oprs, Års, ^d®,âv$¡i, cpjp“p¡ k„kv$dp„ s¡d S> blpf h y dsp¡ dpV¡$ D‘ep¡N L$fhpdp„ S>fp‘Z k„L$p¡QfpMsp “’u. S|>“p kdedp„ d® “¡spAp¡ s¡dS> kÑpc|¿ep gp¡L$p¡“p L$phsfp’u dp“hue,

1818181818 rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?

Page 27: iy„ A“¡ ip dpV¡$

^d®-r“f‘¡n s¡dS> kpdpÆL$ Qmhmp¡“p¡ A„s gphhpdp„ Apìep¡ lsp¡. A¡d gpN¡ R>¡L¡$ Brslpk“y„ ‘y“fphs®“ ’B füy„ R>¡. prd®L$ op“ Ahfp¡ L$, Ny„X$pNufu A“¡ lyëgX$Mp¡fuhgZdp„ h©[Â^ ’B flu R>¡. Sy>“p d„qv$fp¡“u kÅhV$ ’B flu R>¡. “hp d„qv$fp¡ b“ufüp R>¡. õhpduAp¡, bpbpAp¡, dW$ A“¡ Apîdp¡“u k„¿ep qv$“ ârsqv$“ h^u flu R>¡.Ap‘Zp ipkL$p¡ s¡“¡ s¡dS> am Äep¡rsj, hpõsy, lõsf¡Mp, A„L$ip”“¡ DÑ¡S>“ Ap‘ufüp R>¡.

âNrs rhfp¡^u hgZâNrs rhfp¡^u hgZâNrs rhfp¡^u hgZâNrs rhfp¡^u hgZâNrs rhfp¡^u hgZApTpv$u âpá ’ep bpv$ 70 hjp£ ky u dp“hue v¹$rô$L$p¡Z fphsp¡ kpdpÆL$

Þepe“p¡ L$p¡B L$p“|“ Ap‘Z¡ ‘kpf L$fu i¼ep “’u. Ap‘Z¡ A¡ c|ghy„ “ Å¡BA¡ L¡$ ksuâ’p ‘f rb°qV$i ipk“ v$fçep“ ârsb„ d|L$pep¡ lsp¡. Ap‘Z¡ A¡ ‘Z epv$ fpMhy„Å¡BA¡ L¡$ rb°qV$i ipk“ v$fçep“ S> bpmg‚ ârsb„ A“¡ rh^hp rhhpl L$pev$¡kfW$fphpe¡g. qv$hp“u L$pe®hplu k„rlsp A“¡ ap¡S>v$pfu L$pe®hplu k„rlsp ‘Z Ap‘Zp dpV¡$S> rb°V$uifp¡ OX$u Nep lsp. iy„ Ap‘Zp dpV¡$ A¡ ifdS>“L$ bpbs “’u L¡$ lSy> ky uAp‘Z¡ kdp“ “pNqfL$ pfp¡ OX$u i¼ep “’u? d|mc|s kpdpÆL$ ‘qfhs®“ dpV¡$“p¡ L$p¡BL$p“|“ lSy> ky u Ap‘Z¡ Ðep„ OX$pep¡ “’u. kdpS>“y„ Ap‘Z¡ rhcpS>“ L$fsp füp R>uA¡.Ap âq¾$ep hZ®’„cu lSy> Qpgy S> R>¡. gp¡L$p¡dp„ A¡L$ hN®“¡ buÅ hN® sfa “afs“y„T¡f a¡gphhpdp„ Aphu füy„ R>¡. v$f¡L$ kdõep“p¡ ds“u NZsfu’u S> DL¡$g gphhp“p¡âeГ ’B füp¡ R>¡.

Äepf¡ i„L$fpQpe®¡ Myëgu fus¡ ksu â’p“y„ kd’®“ L$ey® Ðepf¡ cpfs kfL$pfdp¥“ b¡ku flu lsu. ‘f„sy Äepf¡ s¡“¡ A¡d gpÁey L¡$ kgdp“ fív$u“u “hgL$’pSaitanic verses ’u cpfsdp„ dy[õgdp¡“u gpNZu vy$cpi¡, sp¡ sfs S> s¡“p ‘fârsb„ gpv$u gu^p¡ lsp¡. kgdp“ fív$u d|m cpfs“p rb°V$ui “pNqfL$ R>¡. s¡d“u Ap“hgL$’p A„N¡°Ædp„ rb°V$“dp„ âL$pris ’e¡gu R>¡. rb°V“dp„ Ap ‘yõsL$ ‘f ârsb„d|L$pep¡ “ lsp¡. fpÆh Np„ uA¡ Ap ‘yõsL$ ‘f ârsb„ d|L$u“¡ cpfsue dy[õgdp¡“pd|mc|shpv$uAp¡“¡ (Fundamentalists) cpfs“p Sy>v$p Sy>v$p il¡fp¡dp„ tlkp ApQfhpâ¡ep® lsp. Mf¡Mf sp¡ L¡$V$gpL$ ^prd®L$ ‘yõsL$p¡ ‘f ârsb„ d|L$hp“u S>ê$f R>¡. L$pfZ L¡$^prd®L$ N°„’p¡ ¼epf¡L$ h¥QpqfL$ “afs A“¡ Års ‘|h®N°l a¡gph¡ R>¡. fpÆh Np„ uA¡ Ap‘yõsL$ ‘f ârsb„ d|L$u N¡f X$lp‘Z“y„ L$pd L$f¡g lsy„. Mp¡du“uA¡ kgdp“ fív$u“p dp’pdpV¡$ B“pd Ål¡f L$f¡g lp¡hp R>sp„, rb°V$ui kfL$pf¡ s¡“¡ ‘|fsy„ fnZ Apàey„ lsy„.

srme¡’u kdpfL$pdsrme¡’u kdpfL$pdsrme¡’u kdpfL$pdsrme¡’u kdpfL$pdsrme¡’u kdpfL$pdkdpfL$pd srme¡’u (d|m’u) ’hy Å¡BA¡. cpfsdp„ “hÅN©rs (Renais

rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$? 1919191919

Page 28: iy„ A“¡ ip dpV¡$

sance) “p¡ A“ych ’ep¡ “’u. Ap‘Zp h¡v$p¡ A“¡ ‘yfpZp¡’u gp¡L$p¡dp„ DÃQ hN® A“¡“uQgp hN®dp„ rhcpS>“ ’ey„ R>¡. kpdpÆL$ kdp“sp“p¡ Apv$i® lSy> ky u Ap‘Z¡õhuL$pfsp “’u. cpfsdp„ “ursdsp, L$pev$¡kfsp, Þepe hN¡f¡ oprs Ap^pqfs R>¡.dp“h¡ oprs, Års, d® Ap^pqfs rhQpfhp“p bv$g¡ dp“hue rhQpf^pfp’u L$pd L$fhy„Å¡BA¡. Ap l¡sy dpV¡,$ sdpd kdõepAp¡ dpV¡$ rhh¡L$by[Â^hpv$u ArcNd“p¡ âkpf ’hp¡Å¡BA¡.

cpfsdp„ rhh¡L$by[Â^hpv$uAp¡A¡ h¥QpqfL$ ÅN©rs“y„ L$pd L$fhy„ Å¡BA¡. dp“hued|ëep¡ A“¡ Ap yr“L$ h¥opq“L$ op““p¡ õhuL$pf cpfsdp„ Ðepf¡ S> ’i¡ L¡$ Äepf¡ gp¡L$p¡“p¡^prd®L$ v¹$[óV$L$p¡Z bv$gpi¡. Å¡ Ap‘Z¡ “hu k„õL©$rs fQhp BÃR>sp lp¡BA¡, sp¡ Sy>“uk„õL©$rs“¡ rhv$pe L$fhu Å¡BA¡. Sy>“u ^prd®L$ rhQpf^pfp A“¡ Ap yr“L$ h¥opr“L$ op“hÃQ¡ d¡m ’pe s¡d R>¡ S> “l]. h¥QpqfL$ ÅN©rs“y„ L$pd L$fsu hMs¡ Ap‘Z¡ rhQpfp¡dp„bp„ R>p¡X$ L$fhu Å¡BA¡ “l].

7. rhh¡L$by[Â^hpv$u v¹qô$L$p ¡Z7. rhh¡L$by[Â^hpv$u v¹qô$L$p ¡Z7. rhh¡L$by[Â^hpv$u v¹qô$L$p ¡Z7. rhh¡L$by[Â^hpv$u v¹qô$L$p ¡Z7. rhh¡L$by[Â^hpv$u v¹qô$L$p ¡Z

rhh¡L$by[Â^hpv$ rhQpf“u A¡L$ ‘Â^rs R>¡ L¡$ S>¡ b“sp b“php¡“p¡ ¾$d, s¡d“uhÃQ¡“p¡ k„b„ A“¡ dp“h Æh“dp„ s¡“u ’su Akfp¡ kdS>hp âepk L$f¡ R>¡. A¡ Mfy„R>¡ L¡$ sdpd dp“hp¡ rhh¡L$by[Â^hpv$u R>¡. s¡’u kpdpÞe dp“h“¡ rhh¡L$by[Â^hpv$ kdÅhhp“p¡âñ D‘[õ’s ’sp¡ “’u. S>¡ gp¡L$p¡ ê$qY$Ns rhQpfp¡’u Arcc|s ’ep R>¡ s¡Ap¡rhh¡L$by[Â^hpv$“p rhQpfp¡ “L$pf¡ R>¡. s¡Ap¡ ANpD’u S> rhh¡L$by[Â^ rhQpfp¡ “L$pfhp“y„“½$u L$fu b¡W$p lp¡e R>¡. Å¡ Ap‘Zp f¡qX$ep“y„ fukuhf bNX¡$g lp¡e, sp¡ f¡qX$ep¡õV¡$i“dp„’u âkpqfs ’sp¡ L$pe®¾$d Ap‘Z¡ kp„cmu i¼sp “’u. ìeqL$s“p v¹$rô$L$p¡$Z“ubpbsdp„ ‘Z Aphy„ b“u iL¡$ R>¡. S>¡Ap¡ Myëgy„ dp“k ^fphsp “’u, s¡Ap¡ “hp¡ArcNd-v¹$rô$L$p¡Z õhuL$pfu i¼sp “’u. rirns gp¡L$p¡ Å¡ ‘p¡sp“y„ dNS> b„ L$fu b¡W$plp¡e, sp¡ s¡Ap¡ ‘Z rhh¡L$by[Â^hpv$ kdÆ iL$i¡ “l].

b“php¡“p¡ ¾$d kdS>hp“u ndsp v$f¡L$ dp“h d“dp„ fl¡gu R>¡. s¡“p rh“pÆh“ Æhhp“y„ i¼e “’u. sdpd kÆh âpZuAp¡dp„ Ap ndsp R>¡. Å¡ s¡ “ lp¡e,sp¡ L$p¡B ‘p¡sp“p Mp¡fpL$, ‘pZu, r“hpk d¡mhu iL¡$ “l]. dp“h“u rhh¡L$by[Â^hpv$ukdS> S>¡V$gu DÃQ õsf“u lp¡e, sp¡ s¡ Æh“ fl¡ZuL$fZu DÃQ õsf¡ Np¡W$hu iL¡$.‘p¡sp“p¡ Aæepk, g‚ ‘k„v$Nu, L$pfqL$v$}, dL$p“ bp„ L$pd, M¡sf M¡X$$’u gB Q„Öep“DÍ$e“, AhL$pi r“funZ, Ap sdpd n¡Óp¡dp„ s¡“u sdpd kS>®“pÐdL$ âh©rsdp„ s¡“urhh¡L$byqÙhpv$u kdS>dp„ S> âNV$ ’su “’u, ‘f„sy s¡“u v$f¡L$ dp“rkL$ âh©rsdp„ ‘ZDÃQ õsf¡ âNV$ ’pe R>¡.

2020202020 rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?

Page 29: iy„ A“¡ ip dpV¡$

dp“h“p¡ rhh¡L$by[Â^hpv$u v¹$rô$L$p¡Z rhrh^fus¡ s¡“p ârscphp¡dp„ âNV$ ’peR>¡. dp“h A“¡ âpZu, b„“¡ ‘p¡sp“u ny p k„sp¡jhp Mp¡fpL$ g¡ R>¡. ifuf ‘f’u dpMuDX$pX$hp dp“h lp’“p¡ A“¡ âpZu ‘|„R>X$u“p¡ D‘ep¡N L$f¡ R>¡. M„S>hpm AV$L$phhp dp“h‘p¡sp“u Ap„Nmu“p¡ D‘ep¡N L$f¡ R>¡. kpdp ‘n¡ âpZu ‘p¡sp“y„ ifuf L$p¡B h©n kp’¡ Ok¡R>¡. ‘f„sy„ AÞe sdpd S>ê$qfepsp¡“u bpbsdp„, dp“h rhh¡L$by[Â^hpv$u sfuL¡$ hs®“ L$f¡R>¡. ‘f„sy Äepf¡ ApMfu kÐe A“¡ d|ëep¡“p¡ âñ kpd¡ Aph¡ Ðepf¡ dyíL¡$gu DÐ‘ß ’peR>¡.

rb“rhh¡L $by[Â^sp“u$ DБrÑrb“rhh¡L $by[Â^sp“u$ DБrÑrb“rhh¡L $by[Â^sp“u$ DБrÑrb“rhh¡L $by[Â^sp“u$ DБrÑrb“rhh¡L $by[Â^sp“u$ DБrÑkdN° k©rô$dp„ A¡hy„ A¡L$ ‘Z õ’m “’u L¡$ Äep„ ìehõ’p L¡ ¾$dbÙsp “ lp¡e.

Ap‘Zy„ sdpd op“ Ap ìehõ’p A’hp ¾$dbÙsp A„N¡“y„ R>¡. Ap ìeh[õ’s op“Ap‘Zp hs®““¡ qv$ip-r“v$£i L$f¡ R>¡. Å¡ Ap‘Zu kdS>dp„ L$p¡B c|g L¡$ L$Qpi lp¡e,sp¡ Ap‘Z¡ âpá L$f¡g op“ ‘Z c|gcf¡gy„ R>¡. Ap‘Z¡ s¡“¡ Aop“sp (Ignorance)

L$luiy„. d©NS>mdp„ ‘pZu lp¡sy„ “’u, ‘Z s¡ A¡hp¡ c°d D‘Åh¡ R>¡ L¡$ Ðep„ ‘pZu R>¡.Ap Mp¡Vy„$ A’hp c|gcf¡gy„ op“ R>¡. kpf„y op“ A¡ R>¡ L¡$ hpsphfZ“u O“sp“p L$pfZ¡Ap c°d DБÞÞp ’pe R>¡. Å¡ L$p¡B Mp¡V$p L¡$ c|gcf¡g op““p Ap^pf¡ rhQpfkfZurhL$kphhpdp„ Aph¡, sp¡ Aphu rhQpfkfZu ‘Z Mp¡V$u b“¡ R>¡. cpfsdp„ oprs â’p“pL$pfZ¡ DÃQ hN® A“¡ “uQ¡“p hN®“p„ gp¡L$p¡ hÃQ¡ c¡v$cph õ’pr‘s ’ep¡ R>¡. sL®$, by[Â^A’hp L$pfZ rhh¡L$by[Â^hpv$“y„ kp^“ R>¡. Äepf¡ ^d®“y„ kp^“ dpÞesp R>¡.rhh¡L$by[Â^hpv$“p L¡$ÞÖdp„ Ly$v$fs R>¡. Äepf¡ ^d®“p L¡$ÞÖdp„ Bðf R>¡. L$pe®-L$pfZrkÂ^p„s“u N¡fkdS>dp„’u Bðf“u L$ë‘“p DÐ‘ß ’e¡g R>¡. N¡fkdS>“p sdpd ‘qfZpdp¡rb“rhh¡L$by[Â^sp R>¡.

dp“h“p„ kpdpÆL$ Æh“dp„, s¡“p bQ‘Z’u fpô²$p¡“p„, ^dp£“p A“¡ oprsrhcpS>“p¡“p rhQpfp¡ W$p„kuW$p„ku“¡ cfhpdp„ Aph¡ R>¡. s¡“p ‘qfZpd¡ sL®$, rhh¡L$by[Â^‘f AphfZ R>hpB Åe R>¡. ‘qfZpd¡ rhh¡L$by[Â^hpv$usp Mp¡V$p dpN®¡ a„V$pB Åe R>¡.Ap S> L$pfZ’u dp“h ‘|Z® rhh¡L$by[Â^hpv$u b“u iL$sp¡ “’u. dpÓ Ap L$pfZ¡ Ap‘Z¡A¡d “ L$lu iL$uA¡ L¡$ s¡dp„ rhh¡L$by[Â^hpv$u ndsp “’u. S>¡dZ¡ L¡$V$gpL$ h¥opr“L$ kÐep¡âNV$ Lf¡g R>¡ s¡hp L¡$V$gpL$ h¥opr“L$p¡ ‘p¡sp“u ^prd®L$ ‘©›$c|rd“p„ L$pfZ¡ k©rô$“p kS>®L(Bðf)$“u rhQpf^pfpdp„ dp“¡ R>¡. s¡Ap¡ Ap Mp¡Vy„$ dp“rkL$ hgZ AV$L$phu iL$sp“’u. ‘p¡sp“p vy$Þheu ìehlpfp¡dp„ dp“h kpdpÞe fus¡ 90 V$L$p rhh¡L$by[Â^hpv$u hgZv$pMh¡ R>¡. ‘f„sy ^prd®L$ dpÞespAp¡ A“¡ A„ îÂ^p“¡ k„b„ R>¡ Ðep„ ky u s¡ rhh¡L$by[Â^dpN®’u v|$f ’B Åe R>¡. rhop““p S>hpbp¡dp„ s¡“¡ fk “’u. ^prd®L$ L$’“p¡ A“¡D‘v$¡idp„ s¡“¡ rhi¡j fk R>¡.

rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$? 2121212121

Page 30: iy„ A“¡ ip dpV¡$

Ap‘Zp kdpS>“u fQ“p k„Ly$g (complex) R>¡. s¡dp rhrh^spAp¡ kp’¡rhrQÓspAp¡ ‘Z Å¡hp dm¡ R>¡. L¡$V$gpL$ gp¡L$p¡ ‘|Z®‘Z¡ rhh¡L$by[Â^hpv$u lp¡hp R>sp,s¡“¡ Adgdp„ d|L$sp X$f gpN¡ R>¡. s¡Ap¡ A¡hp¡ ds ^fph¡ R>¡ L¡$ rhh¡L$by[Â^hpv$“p¡ Adgìehlpfy “’u. v$p.s N¡g¡rgAp¡A¡ Ål¡f L$f¡g L¡$ ‘©Õhu k|e® Apk‘pk af¡ R>¡.N¡g¡¡rgAp¡“p¡ Ap rkÂ^p„s rÀõsu ^d®“p âQrgs rkÂ^p„s rhê$Â^ lsp¡. Ap’u rÀõsu^dp®Qpep£dp„ rhhpv$“p¡ h„V$p¡m ÅÁep¡. N¡g¡rgep¡A¡ d©Ðey v$„X$“u kÅdp„’u bQhp kpfy‘p¡s¡ ‘p¡sp“p¡ [kÂ^p„s ‘pR>p¡ M¢Qu gu^p¡ lsp¡. A¡V$gp dpV¡$ “l] L¡$ s¡ rkÂ^p„s Mp¡V$p¡lsp¡ A’hp AspqL®$L$ lsp¡. op“ âprá âq¾$ep v$frdep“ s‘pk, AÞh¡jZ, âep¡N,rkÂ^p„sp¡“u v$fMpõs hN¡f¡ “hp ‘qfbmp¡ A[õsÐhdp„ Apìep R>¡. “hu k„ip¡^L$‘Â^rsAp¡“p L$pfZ¡ Sy>“p A“¡L$ r“edp¡dp„ a¡fapf ’ep¡ R>¡.

rhh¡L$by[Â^hpv$ A“¡ h¥opr“L$ v¹ $rô$L$p ¡Zrhh¡L$by[Â^hpv$ A“¡ h¥opr“L$ v¹ $rô$L$p ¡Zrhh¡L$by[Â^hpv$ A“¡ h¥opr“L$ v¹ $rô$L$p ¡Zrhh¡L$by[Â^hpv$ A“¡ h¥opr“L$ v¹ $rô$L$p ¡Zrhh¡L$by[Â^hpv$ A“¡ h¥opr“L$ v¹ $rô$L$p ¡Z(Rationalism and scientific out look)

Äepf¡ dp“h Ly$v$fs“p b“php¡dp„ ¾$dbÂ^sp A“¡ ìehõ’p r“lpmsp¡ A“¡Ap¡mMsp¡ ’ep¡, Ðepf’u dp“hdp„ h¥opr“L$ v¹$rô$L$p¡Z“p¡ ‘Z Dv$e ’ep¡ R>¡. s¡“u kp’¡kp’¡ k©rô$ kdS> rhi¡ op“dp„ ‘Z h©[Â^ ’su NB. h¥opr“L$ v¹$róV$L$p¡Z“p ds¡ v$f¡L$b“ph“u ‘pR>m L$pe®-L$pfZ rkÂ^p„s L$pd L$f¡ R>¡. L$p¡B b“ph lhpdp„’u Dv¹$chsp¡“’u, L¡ QdÐL$pqfL$ fus¡ b“sp¡ “’u. rhop“dp„ “hp âep¡N’u Å¡ “hy„ kÐe gpN¡ sp¡S|>“p kÐedp„ a¡fapf ’pe R>¡. Äepf¡ ^d® ‘p¡sp“p rkÂ^p„s ApMfu kÐe dp“¡ R>¡ A“¡‘p¡s¡ dp“u gu ¡g ApMfu kÐedp„ L$p¡B a¡fapf L$fhp“u ^d®“u s¥epfu lp¡su “’u. ^d®‘p¡sp“p rkÂ^p„s“¡ ê$qY$Qyõs fus¡ hmNu fl¡ R>¡. Apr’®L$, kpdpÆL$ L¡$ kp„õL©$rsL$ n¡Ó¡ ’spa¡fapfp¡“¡ A“yê$‘ prd®L$ rkÂ^p„sp¡dp„ L$p¡B bv$gph Aphsp¡ “’u. d® A¡ õhuL$pfsy„ “’uL¡$ kÐe kp‘¡n lp¡e R>¡. Äepf¡ rhop“dp„ kÐe kp‘¡n R>¡. rhop“¡ ‘p¡sp“p Sy>“p A“¡L$r“edp¡dp„ a¡fapf L$f¡gp R>¡. L$pfZ L¡$ Ly$v$fsdp„ A¡hy„ L$p„B S> “’u L¡$ S>¡ dpZk ÅZu “iL¡$.

L$pe® A“¡ L$pfZ v$f¡L$ b“ph“p b¡ sb½$pAp¡ R>¡. h¥opr“L$ ‘Â^rs’u b“ph‘pR>m“y„ L$pfZ A“¡ s¡“u Akf ÅZu iL$pe R>¡. L$pe® A“¡ L$pfZ hÃQ¡ L$p¡B rhfp¡lp¡sp¡ “’u. L$v$pQ b“ph“y„ L$pfZ ApS>¡ “ kdÅe sp¡ ‘Z rhop“ k„ip¡ “’u s¡“u‘pR>m“y„ flõe ip¡ u L$pY¡$ R>¡. S>¡d L¡$ cpfsdp„ hjp£ ky u A¡d d“psy„ lsy„ L¡$ dpspÆL$p¡‘pedp“ ’hp’u iusmp“p¡ fp¡N ’pe R>¡. ‘f„sy rhop“¡ A¡ ip¡ u L$pY$éy„ L¡$ dpspÆ“p¡L$p¡B lp’ lp¡sp¡ “’u A“¡ fp¡N dpÓ hpBfk“p L$pfZ¡ ’pe R>¡. rhop“¡ S> fku ip¡ uL$pY$u“¡ iusmp“p¡ fp¡N rhðdp„’u “pb|v$ L$f¡g R>¡. k©rô$“u DБrÒp h¥opr“L$ fus¡ ’e¡gR>¡. s¡“p¡ L$p¡B kS>®“lpf “’u. s¡ dpÓ S|>“u, ê$qY$hpv$u prd®L$ dpÞesp R>¡. hjp£ ANpD

2222222222 rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?

Page 31: iy„ A“¡ ip dpV¡$

N°lZ ‘pR>m“p„ L$pfZ“u dp“h Ås“¡ ÅZ “ lsu. s¡“p’u gp¡L$p¡ ce ‘pdsp lsp.s¡“u ‘pR>m prd®L$ L$pfZp¡ ‘Z Ap‘hpdp„ Aphsp lsp. ‘f„sy h¥opr“L$ ‘Â^rs’u s¡“p„L$pfZp¡ ip¡ pep A“¡ A¡d ‘yfhpf ’ey„ L¡$ ^prd®L$ v¹$róV$L$p¡Z kÐe “ lsp¡. h¥opr“L$v¹$rô$L$p¡Z’u Ap‘Z¡ A¡ ÅZu iL$ep R>uA¡ L¡$ s¡“p’u L$p¡B “yL$kp“ ’sy„ “’u L¡$ ce‘pdhp“u S>ê$f “’u. k|e®N°lZ “fu Ap„M¡ Å¡B “ iL$pe, rhop““u dv$v$’u (A¡V$g¡L¡$ Mpk âL$pf“p Qídp’u) k|e®N°lZ r“lpmu iL$pe R>¡.

rhh¡L$by[Â^hpv$u“p „ d|mrhh¡L$by[Â^hpv$u“p „ d|mrhh¡L$by[Â^hpv$u“p „ d|mrhh¡L$by[Â^hpv$u“p „ d|mrhh¡L$by[Â^hpv$u“p „ d|mdp“h rhQpf âq¾$ep Ly$v$fs“¡ A“ykf¡ R>¡. Ly$v$fs“p rhrh^ ‘v$p’p£ r“lpm¡

R>¡ A“¡ s¡d“u hÃQ¡“p¡ Akf‘fk“p¡ k„b„ s‘pk¡ R>¡. dp“h h¥opr“L$ ‘Â^rs’u Ly$v$fs,s¡“p b“php¡ A“¡ s¡dp„ fl¡g ¾$dbÂ^sp A’hp ìehõ’p rhi¡ i¼e s¡V$gu h y dprlsuA¡L$Ó L$fu s¡“y„ rhïg¡jZ L$f¡ R>¡ A“¡ s¡“y„ ‘qfZpd ÅZhp L$p¡rij L$f¡ R>¡. s¡dp„’u dm¡gop““y„ r“ê$‘Z A“¡ ìehlpfdp„ (ApQfZdp„) s¡“u õhuL©$rs A¡V$g¡ rhh¡L$by[Â^hpv$.dpÞphdp„ rhQpf âq¾$ep s¡“p S>Þd’u S> A[õsÐh ^fphsu lp¡e R>¡. s¡ L$p¡B bpükp^“ L¡$ v$¥hu â¡fZp’u âpá L$f¡g lp¡su “’u. rhh¡L$by[Â^hpv$usp (Rationality)

S>Þd’u S> âpá ’e¡gu lp¡e R>¡. dNS> rhQpf L$fhp“y„ kp^“ R>¡. Dо$p„rs v$fçep“dNS>“p¡ rhL$pk ’ep¡ R>¡. Å¡ dp“hdp„ sL®$ A“¡ rhh¡L$by[Â^ (Discretion) kpdÕe®“ lp¡e, sp¡ s¡ L$p„B iuMu iL¡$ S> “rl. S>¡d S>¡d Ap‘Z¡ “hy„ iuMsp S>sp lp¡BA¡R>uA¡, s¡d s¡d Ap‘Zu rhh¡L$by[Â^hpv$usp h y kd©Â^ ’su Åe R>¡. ÅZL$pfu ‘p¡s¡rhh¡L$by[Â^hpv$ “’u. iuMhp A’hp ÅZL$pfu d¡mhhp rhh¡L$by[Â^hpv$usp S>ê$f “’u.S>¡d S>¡d iuMsp L¡$ ÅZsp S>BA¡, s¡d s¡d Ap‘Zu rhh¡L$by[Â^hpv$uspdp„ L$p„B a¡f‘X$sp¡ “’u. L$pfZ L¡$ Ap‘Z¡ S>¡ ÅZuA¡ L¡$ iuMuA¡ R>uA¡ s¡dp„ A“¡L$ kpfu-Mfpbbpbsp¡ lp¡e R>¡. kÐep¡ A“¡ AkÐep¡ lp¡e R>¡, kpfp-Mp¡V$p rhQpfp¡ lp¡e R>¡.rhh¡L$by[Â^hpv$usp’u S> s¡d“u hÃQ¡ c¡v$ ‘pX$u iL$pe.

rhh¡L$by[Â^hpv$ A“¡ “p[õsL$sprhh¡L$by[Â^hpv$ A“¡ “p[õsL$sprhh¡L$by[Â^hpv$ A“¡ “p[õsL$sprhh¡L$by[Â^hpv$ A“¡ “p[õsL$sprhh¡L$by[Â^hpv$ A“¡ “p[õsL$sp(Rationalism and Atheism)

rhh¡L$by[Â^hpv, “p[õsL$sp, cp¥rsL$hpv$, dyL$s rhQpf, dp“hhpv A“¡ ^d®r“f‘¡nsp, Arcß fus¡ Å¡X$pe¡gp R>¡. s¡d“u v$f¡L$“u AN°sp (priority) AgNlp¡hp’u Ap‘Z¡ s¡“¡ AgN AgN “pd’u Ap¡mMuA¡ R>uA¡. s¡“p„ L$pfZ¡ s¡“u ìep¿epA“¡ s¡“p r“ê$‘Zdp„ ‘Z Ap‘Z“¡ saphs Å¡hp dm¡ R>¡. L¡$V$guL$ bpbsp¡dp„ hgZ ‘ZAgN lp¡B iL¡$. ‘f„sy Bðf A[õsÐh bpbs“p hgZ“u hps L$fuA¡ sp¡,rhh¡L$by[Â^hpv$“u v¹$rô$A¡ Bðf“y„ A[õsÐh R>¡ S> “l]. Ap rhQpf^pfp “p[õsLsp

rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$? 2323232323

Page 32: iy„ A“¡ ip dpV¡$

(A’hp “p[õsL$hpv$) sfuL¡$ Ap¡mMpe R>¡. S>¡¡Ap¡ rhh¡L$by[Â^hpv$uAp¡ R>¡ s¡Ap¡ Ly$v$fsdp„b“sp b“php¡“u ¾$dbÂ^sp kdÆ dp“h kdõepAp¡“p kdp^p“dp„ gpNy L$fhp âepkL$f¡ R>¡. “p[õsL$sp“p¡ S>Þd d®“p AkÐep¡ A’hp c°pdL$ kÐep¡“p BÞL$pfdp„’u ’ep¡ R>¡.A“¡ rhh¡L$by[Â^hpv$u rhQpf gpNy L$fhp“y„ s¡ ‘qfZpd R>¡.

Äepf¡ h¥qv$L$ kprlÐe“p L$’“p¡ rhi¡ rhh¡L$by[Â^hpv$u fus’u âñp¡ ‘|R>php“y„ify L$fpey„ Ðepf¡ âñL$sp®Ap¡“¡ “p[õsL$ NZhpdp„ Apìep. L$pfZ L¡$ h¡v$p¡ cNhp“ sfa’uA‘pep R>¡ A“¡ s¡“u Ar^L©$ssp rhi¡ âñ L$fu iL$pe “l] A“¡ S>¡ ‘|R>¡ s¡ “p[õsL$L$l¡hpe. Å¡ AkÐe spfZp¡ kdÅhhpdp„ Mp¡V$p¡ sL®$ hp‘fhpdp„ Aph¡, sp¡ s¡“p r“Z®ep¡‘Z Mp¡V$p “uL$mhp“p. v$f¡L$ ^d®N°„’“u Ar^L©$ssp rhi¡ âñ L$fhp“u d“pB R>¡. Ap’u“p[õsL$“¡ kÅ L$fhp“u ‘Z Å¡NhpB lsu.

Ly$v$fs’u ‘f (Bðf krls) L$p„B S> “’u. Ly$v$fs blpf ‘Z A¡hy„ L$p¡B sÒh“’u. L¡$ S>¡“p¡ dp“h Aæepk L$fu “ iL¡$. Ap‘Z¡ v$f¡L$ bpbs iy„ R>¡ A“¡ L¡$hu fus¡b“¡ R>¡ s¡ kdS>hp“p¡ âepk L$fuA¡ R>uA¡. iy„ “’u s¡ kdS>hp“p¡ khpg ‘¡v$p ’sp¡“’u. “p[õsL$sp A¡V$g¡ dpÓ Bðf“p¡ BÞL$pf “l]. AkÐep¡, Sy>W$pZpAp¡, A„ îÂ^pAp¡,v$¥hu i[¼sAp¡“u s‘pk L$fu s¡“p¡ BÞL$pf ‘Z s¡ L$f¡ R>¡. d® A“¡ v$¥hu QdÐL$pfp¡“p„ “pd¡cp¡mp s¡dS> Aop“ gp¡L$p¡“p L$fpsp ip¡jZ“p¡ A„s gphhp ‘Z s¡ âepk L$f¡ R>¡.A¥rslprkL$ fus¡ Å¡BA¡ sp¡ Bðf “pd’u L$v$pQ Sy>“p eyN“p gp¡L$p¡“¡ ip„rs“p¡ A“ych’ep¡ li¡. ‘pR>m’u>Bðf“p “pd¡ A“¡L$ v$¡h-v$¡huAp¡“p QdÐL$pfp¡, â¡sep¡r“, X$pL$ZhN¡f¡“p¡ S>Þd ’ep¡. Bðf“p¡ ¿epg hpõshdp„ ¼epf¡e ‘yfhpf ’ep¡ “’u A“¡ ‘yfhpf’B iL$i¡ ‘Z “l]. Ap’u “p[õsL$spA¡ Bðf “ lp¡hp“u L$p¡B kprbsu Ap‘hp“uS>ê$f “’u. S>¡“y„ A[õsÐh “ lp¡e s¡“u kprbsu L¡$hu fus¡ Ap‘u iL$pe?

rhh¡L$by[Â^hpv$ A“¡ sL® $rhh¡L$by[Â^hpv$ A“¡ sL® $rhh¡L$by[Â^hpv$ A“¡ sL® $rhh¡L$by[Â^hpv$ A“¡ sL® $rhh¡L$by[Â^hpv$ A“¡ sL® $rhh¡L$by[Â^hpv$ L$p¡B bpbs rhi¡“u dprlsu rhfp¡ pcpku R>¡ L¡$ L¡$d s¡ ip¡ u

L$pY¡$ R>¡. Ap rhh¡L$by[Â^hpv$“y„ L$pd R>¡, sL®$“y„ “l]. sL®$ ^pfZp ‘f’u spfZ L$pY¡$ R>¡.‘f„sy„ Ap ^pfZp L¡$ spfZp¡ kÐe R>¡ L¡$ AkÐe s¡ dpÓ rhh¡L$by[Â^hpv$“p D‘ep¡N’uÅZu iL$pe. Ap‘Z¡ sL®$“p¡ D‘ep¡N spqL®$L$ ‘qfZpd d¡mhhp L$fsp lp¡BA¡ R>uA¡.Mp¡V$u ^pfZp ‘f’u Mp¡V$p spfZp¡ dpV¡$ ‘Z sL®$“p¡ D‘ep¡N L$fu iL$pe. Ap’urhh¡L$by[Â^hpv$ A“¡ sL®$ b„“¡ A¡L$ S> “’u.

sL®$ sÒhop““u A¡hu ipMp R>¡ L¡$ S>¡ ^pfZp A“¡ spfZp¡ A¡L$buÅ kp’¡L¡$hufus¡ Å¡X$pe¡g R>¡ s¡“u kp’¡ r“õbs ^fph¡ R>¡. Å¡ spqL®$L$ fus¡ v$gug kpQu lp¡esp¡ v$gug Ap^pfc|s NZpe. ‘f„sy spqL®$L$ kÐe“¡ ^pfZp L¡$ spfZp¡ kÐe R>¡ L¡$ AkÐes¡“u kp’¡ L$p„B g¡hp-v$¡hp “’u. L$p¡B‘Z dprlsu op““y„ â’d L$v$d R>¡ A“¡ Mp¡V$u

2424242424 rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?

Page 33: iy„ A“¡ ip dpV¡$

dprlsu ‘Z op“ R>¡, ‘f„sy s¡ c|gcf¡gy„ op“ A’hp Aop“sp L$l¡hpe. Ap‘ZphX$hpAp¡ A¡d dp“sp lsp L¡$ ‘©Õhu k‘pV$ R>¡ A“¡ sdpd N°lp¡ s¡“u Apk‘pk af¡ R>¡,Ðepf¡ s¡ ‘Z op“ lsy„. ‘f„sy Ap Aop“sp lsu. h¥opr“L$ âep¡Np¡’u Ap‘Z“¡ s¡“p’uSy>vy$„ kÐe ÅZhp dþey„.

S>¡ fus¡ Ap‘Z¡ L$p¡B ‘v$p’®“¡ s¡“p ‘v$p’®Ðh’u AgN L$fu iL$sp “’u, s¡fus¡ S> Ap‘Zp A[õsÐh“¡ Dо$p„rs’u AgN L$fu iL$sp “’u. ¼epf¡L$ âñ ’pe L¡$‘v$p’® ‘l¡gp¡ L¡$ ‘v$p’®Ðh? S>hpb A¡ R>¡ L¡$ ‘v$p’®Ðh â’d A“¡ ‘R>u ‘v$p’® Aph¡ R>¡.buÅ¡ âñ A¡ R>¡ L¡$ ‘l¡gp dp“h L¡$ ‘l¡gp rhQpf? dp“h rh“p rhQpf k„chu iL$sp¡“’u. rhQpf NyZsÐh R>¡ L¡$ S>¡ dp“h ^fph¡ R>¡. s¡’u A¡d L$l¡hy„ c|gcf¡gy„ R>¡ L¡$‘v$p’®Ðh â’d Aph¡.

8. rhh¡L$by[Â^hpv“p$ Ar“hpe® gnZp¡8. rhh¡L$by[Â^hpv“p$ Ar“hpe® gnZp¡8. rhh¡L$by[Â^hpv“p$ Ar“hpe® gnZp¡8. rhh¡L$by[Â^hpv“p$ Ar“hpe® gnZp¡8. rhh¡L$by[Â^hpv“p$ Ar“hpe® gnZp¡

rhh¡L$by[Â^hpv$ A¡hu rhQpf âq¾$ep R>¡ L¡$ S>¡ kpfy A“¡ Mfpb, kÐe A“¡AkÐe, kpQp A“¡ Mp¡Vp hÃQ¡“p¡ c¡v$ kdÅh¡ R>¡. s¡ kÐe“p¡ AL®$ ‘k„v$ L$fhp“u fusbsph¡ R>¡. s¡ dp“h“¡ ‘p¡sp“u BÃR>p dyS>b“y„ õhps„Ôe dpZhp kd’® b“ph¡ R>¡.

L$pfZÐh, Bðf A“¡ ^d®L$pfZÐh, Bðf A“¡ ^d®L$pfZÐh, Bðf A“¡ ^d®L$pfZÐh, Bðf A“¡ ^d®L$pfZÐh, Bðf A“¡ ^d®kpdpÞe fus¡ v$f¡L$ Akf“¡ s¡“y„ L$pfZ lp¡e R>¡. k©rô$“u DБrÑ k„b„ dp„

k©rô$ Akf A“¡ s¡“u DБrÑ“y„ L$pfZ Bðf dp“hpdp„ Aph¡ R>¡. hpõshdp„ L$pe® L$pfZrkÂ^p„s cp¥rsL$ S>Nsdp„ b“sp b“php¡“p ¾$d kp’¡ k„b„ ^fph¡ R>¡. Ap’u L$p¡B‘Zb“ph“y„ L$pfZ cp¥rsL$ S>Ns“u blpf ip¡ hp S>hp“u S>ê$f “’u. b“php¡ kssb“sp S> fl¡ R>¡. L$pe®-L$pfZ hÃQ¡ L$p¡B rhfp¡ pcpk fl¡gp¡ “’u. Ap L$p„B “hu ip¡“’u. ApS>’u bkp¡ hjp£ ANpD h¥i¡rjL$ sÒhop“dp„ L$l¡hpey„ R>¡ L¡$ v$f¡L$ cp¥rsL$‘v$p’®dp„ S> s¡“y„ L$pfZ fl¡gy„ lp¡e R>¡. Karnamithi dravya Karya samavayat

(10.2.1).

Ap‘Z¡ ÅZuA¡ R>uA¡ L¡$ ‘pZu A“¡ hfpm A¡L$ S> ‘v$p’®“u b¡ [õ’rsAp¡R>¡. ‘pZu“y„ hfpm A“¡ hfpm“y„ ‘pZudp„ ‘qfhs®“ i¼e R>¡. ‘pZu“¡ Nfd L$fhp’uhfpm A“¡ hfpm W„$X$u L$fhp’u ‘pZu b“¡ R>¡. Apd A¡L$ k„Å¡Np¡dp„ ‘pZu L$pfZ R>¡,sp¡ buÅ k„Å¡Np¡dp„ ‘pZu Akf R>¡. Aphp A“¡L$ v$pMgpAp¡ Ap‘u iL$pe. dpZkd©Ðey ‘pd¡ R>¡, L$pfZ L¡$ dpZk d©Ðeyiug A¡V$g¡ L¡ “pih„s R>¡. Ágpk cp„Nu ÅeR>¡, L$pfZ L¡$ s¡ cp„Nu Åe s¡hp ‘v$p’®“p¡ b“¡gp¡ R>¡. Apd v$f¡L$ ‘v$p’®“y„ L$pfZÐh s¡‘v$p’®dp„ S> fl¡gy„ lp¡e R>¡. Apd L$pe®-L$pfZ hÃQ¡ L$p¡B rhfp¡ pcpk “’u.

rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$? 2525252525

Page 34: iy„ A“¡ ip dpV¡$

âp’rdL$ eyNdp„ dp“hp¡ ‘pk¡ b“sp b“php¡“y„ L$pfZ ip¡ hp L$p¡B kp^“p¡ “lsp. s¡’u sdpd b“php¡“p kS>®L$ dpV¡$“u ip¡ s¡dZ¡ Apv$fu. Apd k©rô$ kS>®““u L$’pApf„cpB A“¡ s¡“y„ k„õ’p“uL$fZ ’ey„. dp“h õ’pr‘s ^d®“p¡ cp¡N bÞep¡ A“¡ ApS>¡‘Z s¡ s¡“u Akfdp„’u dy¼s ’ep¡ “’u.

Bðf“p¡ ¿epg dp®Qpep£“p lp’dp„ A¡L$ âbm lr’epf R>¡. L$pfZ L¡$ Ak„¿eAi¼e âñp¡“p S>hpb ê$‘¡ Bðf fS|> L$fhpdp„ Aph¡ R>¡. A“¡L$ A„ îÂ^pAp¡, ‘„’p¡$,rb“Apfp¡Áeâv$ âZprgL$pAp¡, qfhpÅ¡dp„ ApS> ky u, ^d®“p¡ ‘pep¡ S>¡d S>¡d dS>b|s’sp¡ Nep¡, s¡d s¡d h^pfp¡ ’sp¡ Nep¡. ApS>¡ Ap‘Z¡ “hu kdõep“p¡ kpd“p¡ L$fhp“p¡R>¡. lh¡ Ap‘Z¡ rhop“ eyNdp„ âh¡íep R>uA¡. rhop““u dv$v$’u A“¡L$ âñp¡“p S>hpbA“¡ fp¡Np¡“p BgpÅ¡ d¡mhu i¼ep R>uA¡. lh¡ d® A“¡ rhop“ s¡dS> d® A“¡ sÐhop“hÃQ¡“p¡ c¡v$ õ‘óV$ ’ep¡ R>¡.

dp“h A“¡ Ly$v$fsdp“h A“¡ Ly$v$fsdp“h A“¡ Ly$v$fsdp“h A“¡ Ly$v$fsdp“h A“¡ Ly$v$fs A¡ kh®õhuL©$s R>¡ L¡$ dp“h Ly$v$fs“p¡ A„sN®s cpN R>¡. dp“h k©rô$dp„ S> hk¡

R>¡, blpf “lu„. ‘p¡sp“u Apk‘pk b“u fl¡gp b“php¡“u ÅZL$pfu (A’hp ÅN©rsL¡$ kQ¡ssp) v$f¡L$ kÆh âpZu“p¡ NyZ R>¡. Ap kÅNsp Sy>v$p Sy>v$p kÆhp¡dp„ Sy>v$p Sy>v$pâdpZdp„ lp¡e R>¡. dp“h A¡L$ S> A¡hu âÅrs R>¡ L¡$ S>¡ Ap bpbs¡ ‘p¡sp“u by[Â^“p¡î¡›$ D‘ep¡N L$fu iL¡$ R>¡. dp“h ‘p¡sp“u by[Â^ h y“¡ h y L¡$mhsp¡ ’ep¡ R>¡ A“¡‘v$p’p£“¡ rhi¡j ÅZsp¡ ’ep¡ R>¡. dp“h ‘p¡sp“u by[Â^ A“¡ kdS>“p¡ Æh““p„ A“¡L$n¡Óp¡dp„ D‘ep¡N L$fsp¡ ’ep¡ R>¡. S>¡d S>¡d s¡“p¡ kpQu fus¡ D‘ep¡N ’sp¡ Nep¡, s¡d s¡ddp“h h y“¡ h y op“ âpá L$fsp¡ ’ep¡.

L $pedu kdõepL$pedu kdõepL$pedu kdõepL$pedu kdõepL$pedu kdõepdpÓ Bðf, ^d® L¡$ A„ îÂ^pAp¡“p¡ BÞL$pf rhh¡L$by[Â^hpv$ “’u. dp“h“¡

‘p¡sp“u by[Â^ A“¡ Q¡s“p“¡ kdÆ s¡ âdpZ¡ Æh“ Æhhp“u fus rhh¡L$by[Â^hpv$“p¡AL® R>¡. rhh¡L$by[Â^hpv$u hgZ kdÅhhp dpV¡$ A¡L$ Dv$plfZ bk ’i¡. Ap‘Z¡ D‘S>(AphL$) d¡mhhp M¡sfdp„ ‘pL$ DNpX$uA¡ R>uA¡. s¡ dpV¡$ Ap‘Z¡ “L$pdy„ Opk M¡sfdp„’uv|$f L$fuA¡ R>uA¡. Ap‘Zp¡ l¡sy dpÓ t“v$pdZ (“L$pdy„ Opk) v|$f L$fhp“p¡ “’u. Ap‘Zp¡dy¿e l¡sy ‘pL$ DNpX$hp“p¡ R>¡. Ap‘Z¡ iy„ Å¡BA¡ R>¡ s¡ Äep„ ky u ÅZsp “ lp¡BA¡Ðep„ ky u Ap‘Z¡ S>¡ “’u Å¡Bsy„ s¡ Ap‘Zu dy¿e âh©rs b“u fl¡ R>¡. rhh¡L$by[Â^hpv$uhgZ fphsp dp¡V$pcpN“p gp¡L$p¡ A“¡ k„õ’pAp¡$ ‘p¡sp“¡ S>¡ Å¡BA¡ R>¡ s¡ L$fsp„ ‘p¡sp“¡S>¡ Å¡Bsy„ “’u s¡“u âh©rs L$fhp ‘f h^pf¡ cpf d|L$u füp R>¡.

Ap“p¡ A’® A¡hp¡ ’sp¡ “’u L¡$ Ap‘Z¡ s¡“u kpd¡ gX$pB gX$hu “ Å¡BA¡.

2626262626 rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?

Page 35: iy„ A“¡ ip dpV¡$

‘f„sy h y ANÐe“y„ A¡ R>¡ L¡$ rhh¡L$by[Â^hpvu“¡ cp¥rsL$ S>Ns rhi¡ lL$pfpÐdL$ A“¡ ‘|fukdS> lp¡hu Å¡BA¡. Brslpk¡ Ap‘Z“¡ iuMìey„ R>¡ L¡$ L¡$V$gpL$ kpdpÆL$ ky pfL$p¡A„ îÂ^pAp¡, qfhpÅ¡ A“¡ âZprgL$pAp¡ kpd¡ ky pfp dpV¡$ ÅN©rs L¡$mhhp Ty„b¡iQgphu lsu, ‘f„sy kdpS> ‘f s¡“u ìep‘L$ Akf ’B “ lsu. L$pfZ L¡$ s¡dZ¡ d®“pd|mc|s sÒhp¡“¡ õ‘i® L$ep£ S> “ lsp¡. s¡Ap¡ gp¡L$pes L¡$ byÂ^ S>¡hp gp¡L$p¡“u L$np ky u‘lp„¡Qu i¼ep “ lsp. L¡$V$gpL$ by[Â^ipmu gp¡L$p¡ kv$uAp¡’u ^d®N°„’p¡“y„ A’®OV$“L$fhpdp„ ‘p¡sp“u i[¼s h¡X$au füp R>¡. prd®L$ k„õ’pAp¡ A“¡ s¡d“p ApQpep£ Ap âh©rs‘pR>m S> gpN¡g R>¡ Ap‘Z¡ d®“p d|m ‘f âlpf L$fhp“p¡ R>¡. dpÓ A„ îÂ^p kpd¡“uTy„b¡i A’®rhrl“ R>¡. Ap‘Z“¡ Äep„ ky u k©rô$ A“¡ dp“h hÃQ¡, dp“h A“¡ s¡“pkdpS> hÃQ¡“p k„b„ “u õ‘ô$, kpQu A“¡ ‘|f¡‘|fu kdS> L¡mhpe “l] Ðep„ ky u,Ap‘Z¡ dp“h kdpS>“u kgpdsu dpV¡$ lpr“L$pfL$ r“Z®ep¡ gB iL$hp“u k„cph“p R>¡.

k©rô$fQ“p A’hp DБrsk©rô$fQ“p A’hp DБrsk©rô$fQ“p A’hp DБrsk©rô$fQ“p A’hp DБrsk©rô$fQ“p A’hp DБrsrhh¡L$by[Â^hpv$ dp“¡ R>¡ L¡$ Ap k©rô$ cp¥rsL$ A“¡ hpõsrhL$ R>¡. Sy>v$p Sy>v$p

^prd®L$ N°„’p¡dp„ k©rô$fQ“p rhi¡ Sy>v$u Sy>v$u rhQpf^pfpAp¡ d|L$hpdp„ Aph¡g R>¡.^d®N°„’p¡dp„ kS>®“lpf (creator) “u L$ë‘“p L$fhpdp„ Aph¡g R>¡. L$p¡‘fr“¼k¡ ‘©Õhuk|e® Apk‘pk afsu lp¡hp“p¡ rkÂ^p„s ip¡ u L$pY$ép¡ A“¡ N¡g¡rgep¡A¡ V¡$rgõL$p¡‘“u ip¡L$fu, Ðepf’u rhðfQ“p (k©rô$ DБrs) rhi¡“p¡ ¿epg bv$gpep¡ R>¡. rhop“¡ rhrh^n¡Óp¡dp„ op““p A“¡L$ dpNp£ Mp¡ëep R>¡ A“¡ lh¡ blº Qp¡¼kpB’u L$lu iL$pe L¡$ k©rô$õhe„c| (self contained) R>¡. kS>®“lpf“p ¿epg“p¡ R>¡v$ DX$u Nep¡ R>¡. L$pfZ L¡$rhop““p r“ed âdpZ¡ ‘v$p’® DÐ‘ß L$fu iL$psp¡ “’u L¡$ s¡“p¡ “pi L$fu iL$psp¡ “’u.

Ap k©rô$ L$pedu A“¡ r“edbÂ^ R>¡. dp“h s¡“p¡ A¡L$ “p“p¡ cpN R>¡A¡d.A¡“.fp¡e¡ L$üy„ R>¡¡, AhL$pi (Space) ‘v$p’®“y„ cp¥rdrsL$ (Geometrical)

rhõsfZ R>¡ A“¡ kde ¾$rdL$ (chronogical) rhõsfZ R>¡. L$p¡B ‘Z [õ’rs“y„rhõsfZ s¡“p¡ Ap„sqfL$ NyZ R>¡.

op“ âpráop“ âpráop“ âpráop“ âpráop“ âprák©rô$dp„ b“php¡ kss bÞep S> L$f¡ R>¡. s¡“p¡ A’® A¡ ’ep¡ L¡$ Dо$p„rs L$pedu

R>¡. Ap Dо$p„rs v$fçep“ ‘©Õhu“p¡ S>Þd ’ep¡. S>¥rhL$ Dо$p„rs“p ‘qfZpd¡ “hu “huâÅrsAp¡ A[õsÐhdp„ Aphu. Ap yr“L$ dp“h ‘Z s¡“y„ S> ‘qfZpd R>¡. dp“hLy$v$fs“p b“php¡’u dpÓ kQ¡s R>¡. s¡V$gy„ S> “l], ‘f„sy s¡“y„ r“funZ L$fu s¡ A„N¡L¡$V$gpL$ rhQpf ‘Z fph¡ R>¡. s¡dp„’u A¡L$ rhQpf A¡hp¡ ‘Z âNV$ ’ep¡ R>¡ L¡$ Ap vy$r“epc°d dpep R>¡. dp“h“p A[õsÐh rkhpe rhQpf k„chu iL$sp¡ “’u. s¡’u vy$r“ep

rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$? 2727272727

Page 36: iy„ A“¡ ip dpV¡$

c°d, dpep lp¡hp“y„ L$l¡hp“y„ kv$„sf Mp¡Vy$„ R>¡.A¡hy„ b“¡ L¡$ L$p¡B bpbs rhi¡ Ap‘Z¡ ‘|Z® op“ ^fphsp “ lp¡BA¡. Ap‘Zu

‘pk¡ s¡“y„ Ap„riL$ op“ lp¡hp k„ch R>¡. ‘f„sy L$p¡B bpbs“y„ q“funZ A“¡ s¡“p ‘f“pârscph rh“p op“ i¼e “’u. Ap‘Zp ‘p„Q A„Np¡ bpü L¡$ Ap„sqfL$ k„v$¡i “ d¡mh¡,Ðep„ ky u op“ âprá ’su “’u. prd®L$ ApQpep£ A¡hp¡ v$php¡ L$f¡ R>¡ L¡$ op“ v$¥hu ”p¡s’uâpá ’pe R>¡.

k ÐekÐekÐekÐekÐeop““u kpdN°u kÐe R>¡. dp“h“u kpdpÆL$, Apr’®L$ s¡dS> kp„õL©$rsL$ âNqs

’su flu lp¡hp“p L$pfZ¡ kÐe“u r‘R>pZ ‘Z op““p rhL$pk ‘f Ap^pqfs R>¡. op“[õ’f “’u, hMsp¡hMs s¡dp„ ‘qfhs®“ ’ep L$f¡ R>¡. s¡“¡ A“yê$‘ kÐedp„ ‘Z a¡fapf’ep L$f¡ R>¡. Ap‘Z¡ k„‘|Z® (Absolute) kÐe ^fphu iL$uA¡ “l], ‘f„sy ^prd®L$ApQpep£ v$php¡ L$f¡ R>¡ L¡$ kÐe l„d¡ip k„‘|Z® S> lp¡e R>¡ A“¡ s¡dp„ L$p¡B a¡fapf ’sp¡ “’u.s¡Ap¡ b°û ‘|Z® kÐe lp¡hp“p¡ v$php¡ L$f¡ R>¡. ‘f„sy„ L$p¡B k„s L¡$ ^prd®L$ ApQpe® sfa’us¡“u ìep¿ep A’hp kdS> Ap‘hpdp„ Aphu “’u. Ap’u S> Sy>v$p Sy>v$p ^d®N°„’p¡dp„rhfp¡ pcpku rhQpfp¡ S>ZpB Aph¡ R>¡.

kÐe l„d¡ip hõsygnu lp¡e R>¡. L$pfZ L¡$ s¡ cp¥rsL$ vy$r“ep“y„ ârstbb R>¡.‘v$p’p£“p r“funZdp„’u âpá L$fpe¡g kÐe’u õhs„Ó L$p¡B kÐe lp¡B iL¡$ “l]. L¡$V$gpL$sÐhop“uAp¡ ‘|Z®L$np (perfection) âpá L$fu gu^u lp¡hp“p¡ v$php¡ L$f¡ R>¡. ‘f„sylL$uL$sdp„ L$p¡B‘Z bpbsdp„ ‘|Z®sp i¼e “’u, ky pfZp (Betterment) i¼e R>¡.Ap‘Zp v$f¡L$ L$pe®“y„ kp‘¡n d|ëep„L$“ ’hy„ Å¡BA¡.

õhps „Ôeõhps „Ôeõhps „Ôeõhps „Ôeõhps „Ôeõhps„Ôe Æh““p¡ AL®$ R>¡. L¡$V$gpL$ kÆhp¡ AÞe“¡ dpfu “pMu ‘p¡sp“u ny p

k„sp¡j¡ R>¡. dp“h A¡L$ S> A¡hu âÅrs R>¡ L¡$ AÞep¡ ‘f ‘p¡sp“y„ âcyÐh õ’pr‘s L$fhpdpV¡$ gpMp¡“u k„¿epdp„ k¥r“L$p¡“u ap¡S> ‘p¡sp“p S> cpBAp¡“u lÐep dpV¡$ s¥“ps fpM¡R>¡. rhQpf, sL$®$ A“¡ õhps„Ôe dpZhp“u dp“h ‘pk¡ iqL$s lp¡hp R>sp„, ip dpV¡$ s¡AÞep¡“u kdp“sp“y„ ip¡jZ L$fhp s¥epf ’ep¡ R>¡ ?

^prd®L$ kÑpr^L$pfusp A’hp õhpduÐh¡ (Authoritarianism) cp¡muâÅ“¡ d©Ðey bpv$ õhN}e kyM A“¡ dp¡n“u gpgQ Ap‘u A“¡ Apd L$fp¡ A“¡ Apd “L$fp¡ “p Apv$¡ip¡ Ap‘u s¡d“y„ õhps„Ôe R>u“ìey„ R>¡. s¡d“u Ap kÑpr^L$pfusp kdN° rhð‘f R>hpe¡gu R>¡. Ðepfbpv$ kpd„sp¡ Apìep L¡$ S>¡dZ¡ ^pqd®L$ hX$pAp¡ kp’¡ flu“¡ gp¡L$p¡“¡N¡fL$pev$¡kf L©$Ðep¡’u fnZ A“¡ s¡d“u S>ê$fuepsp¡“p fnZ“p “pd¡ gp¡L$p¡“u kÑpR>u“hu R>¡. ^dp®Qpep£A¡ gp¡L$p¡“p dpÓ dp“k“¡ A“¡ kpd„sp¡A¡ ifuf s¡dS> dp“k“¡

2828282828 rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?

Page 37: iy„ A“¡ ip dpV¡$

Akf ‘lp¡„QpX$u R>¡. Apd gpQpf d“yóep¡“¡ õhps„Ôe’u h„rQs L$fpep. ‘y“®ÅNfZ¡eyfp¡‘dp„ kpfu Akf Dcu L$fu A“¡ ’p¡X$p âdpZdp„ õhps„Ôe ArcìeqL$s dpÞe ’B.‘f„sy L¡$V$gpL$ h¥opr“L$p¡“¡ Æhsp kmNphpep L¡$ L¡$v$dp„ “pMu“¡ rhop““u âNrs ê„$^hp“p¡^d£ âepk L$ep£.

rhop““p¡ l¡sy kÐe ip¡ hp“p¡ A“¡ AÅZu bpbs“¡ ÅZhp“p¡ R>¡. v$pi®r“L$p¡“p¡l¡sy rhop““u sdpd ipMpAp¡“p op““¡ Å¡X$hp“p¡ R>¡. ApS>¡ Ap‘Z¡ gp¡L$iplu eyNdp„âh¡íep R>uA¡. ‘f„sy s¡“y„ dpmMy A¡V$gy„ “bmy„ füy„ L¡$ s¡dp„’u kfdyMÐepfiplu“p¡ S>Þd’ep¡. dp“h gp¡L$iplu“¡ dp“hipludp„ ‘qfhqs®s L$fhpdp„ r“óam Nep¡. hs®dp“gp¡L$ipludp„ ipkL$p¡ gp¡L$p¡ ‘f ipk“ L$f¡ R>¡. hs®dp“ gp¡L$iplu“y„ õhê$‘ L$p„BL$ A„i¡kpd„siplu õhê$‘“y„ R>¡. õhps„Ôe dpV¡$“u sX$‘ dp“hdp„ d|mc|s R>¡. ‘f„sy rhrh^hNp£“p v$bpZ“p L$pfZ¡ dp“h dy¼s‘Z¡ õhps„Ôe dpZu iL$sp¡ “’u. Äep„ b¡ rhL$ë‘p¡hÃQ¡ ‘k„v$Nu L$fhp“u lp¡e, Ðep„ S> õhps„Ôe k„chu iL¡$ R>¡. b“php¡ r“edbÂ^ lp¡eA“¡ b“php¡ ‘pR>m“p¡ r“ed Ap‘Z¡ ÅZsp lp¡BA¡, sp¡ S> õhps„Ôe i¼e R>¡. Ap’uL$pe®-L$pfZ [kÂ^p„s“u kdS> õhps„Ôe dpV¡$ S>ê$fu R>¡. L$pe®-L$pfZ“p¡ rkÂ^p„s dpÓb“php¡“u kdS> Ap‘¡ R>¡. dp“h õhps„Ôe dpV¡$ s¡“u kdS> ‘|h®ifs R>¡. õhps„Ôed|ëep¡dp„ ‘Z dlpd|ëe R>¡.

“ursdÑp“ursdÑp“ursdÑp“ursdÑp“ursdÑpL$p¡B ìe[¼s“p kdpS> kp’¡“p hs®““p k„v$c®dp„ “ursdÑp“p¡ âñ D‘[õ’s

’sp¡ lp¡e R>¡. kpfp A“¡ Mfpb hÃQ¡“u ‘k„v$Nu “ursdÑp“u bpbs R>¡. dp“hrhh¡L$by[Â^hpv$u lp¡e A“¡ L$p¡B r“Z®e dpV¡$ ‘p¡sp“u by[Â^“p¡ D‘ep¡N L$f¡ s¡ rkhpekpfy„ iy„ A“¡ Mfpb i„y s¡ kdÆ iL$i¡ “l]. dp“h“u Ap rhh¡L$by[Â^ kdpS>dp„[õ’fsp A“¡ kgpdsu Åmhhpdp„ dv$v$ê$‘ b“¡ R>¡. “ursdÑp rhh¡L$by[Â^ L$pdNufu“p¡S> A¡L$ cpN R>¡.

A¡d L$l¡hy„ c|gcf¡gy„ A“¡ AkÐe R>¡ L¡$ ^d®’u “ursdÑp“y„ fnZ ’pe R>¡.rhðdp„ Apif¡ 90 V$L$p gp¡L$p¡ ^prd®L$ R>¡. s¡dp„“p Apif¡ 70 V$L$p gp¡L$p¡ A“¥rsL$ApQfZ L$f¡ R>¡. “ursdÑp rhh¡L$by[Â^hpv$u dpV¡$ dp“hue A“¡ prd®L$ ìeqL$s dpV¡$ v$¥huR>¡. ^prd®L$ L$pep£ L¡$ bpbsp¡dp„ e„Óhs q¾$epL$p„X$p¡ lp¡e R>¡. s¡dp„ ‘k„v$Nu-“p‘k„v$Nu“y„dy¼s õhps„Ôe lp¡sy„ “’u. A¡d.A¡“.fp¡e“y„ dp“hy„ R>¡ L¡$ ^d® ìe[¼s õhps„Ôe ‘fr“e„ÓZ d|L$hp’u s¡V$gp A„i¡ A“¥rsL$ L$pdNufu L$f¡ R>¡.

dp“hhpv $dp“hhpv $dp“hhpv $dp“hhpv $dp“hhpv $Å¡ rhQpf qhh¡L$by[Â^hpv$u fus¡ Ap‘Z“¡ dp“hhpv$ sfa v$p¡fu “ Åe, sp¡

s¡ fus¡ rb“D‘ep¡Nu R>¡. dp“hhpv$ A¡L$ S> dpN® A¡hp¡ R>¡ L¡$ Äep„ ìeqL$s ‘p¡sp“p rhQpf

rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$? 2929292929

Page 38: iy„ A“¡ ip dpV¡$

A“¡ L$pe®“y„ ‘|Z® õhps„Ôe dpZu iL¡$ s¡d R>¡. dp“hhpv$ rhi¡“p L¡$V$gpL$ AhsfZp¡V$p„L$uA¡,

dp“h sdpd bpbsp¡“p¡ dp‘v$„X$ R>¡ - âp¡V$p¡Np¡fk.dp“h sdpd bpbsp¡“p¡ dp‘v$„X$ R>¡ - âp¡V$p¡Np¡fk.dp“h sdpd bpbsp¡“p¡ dp‘v$„X$ R>¡ - âp¡V$p¡Np¡fk.dp“h sdpd bpbsp¡“p¡ dp‘v$„X$ R>¡ - âp¡V$p¡Np¡fk.dp“h sdpd bpbsp¡“p¡ dp‘v$„X$ R>¡ - âp¡V$p¡Np¡fk.dp“hp¡ ‘p¡s¡ S> ‘p¡sp“p¡ Brslpk b“ph¡ R>¡ - L$pg® dpL®$k.dp“hp¡ ‘p¡s¡ S> ‘p¡sp“p¡ Brslpk b“ph¡ R>¡ - L$pg® dpL®$k.dp“hp¡ ‘p¡s¡ S> ‘p¡sp“p¡ Brslpk b“ph¡ R>¡ - L$pg® dpL®$k.dp“hp¡ ‘p¡s¡ S> ‘p¡sp“p¡ Brslpk b“ph¡ R>¡ - L$pg® dpL®$k.dp“hp¡ ‘p¡s¡ S> ‘p¡sp“p¡ Brslpk b“ph¡ R>¡ - L$pg® dpL®$k.dp“h ‘p¡s¡ S> ‘p¡sp“p cpÁe“p¡ rh^psp R>¡ - A¡d.A¡“.fp¡e.dp“h ‘p¡s¡ S> ‘p¡sp“p cpÁe“p¡ rh^psp R>¡ - A¡d.A¡“.fp¡e.dp“h ‘p¡s¡ S> ‘p¡sp“p cpÁe“p¡ rh^psp R>¡ - A¡d.A¡“.fp¡e.dp“h ‘p¡s¡ S> ‘p¡sp“p cpÁe“p¡ rh^psp R>¡ - A¡d.A¡“.fp¡e.dp“h ‘p¡s¡ S> ‘p¡sp“p cpÁe“p¡ rh^psp R>¡ - A¡d.A¡“.fp¡e.D‘f“p AhsfZp¡dp„ Å¡B iL$pi¡ L¡$ sdpd âh©rsAp¡“p L¡$ÞÖdp„ dp“h R>¡.

AÐepf ky u, ^d® A“¡ fpS>L$pfZ¡ dp“h“p¡ kp^“ sfuL¡$ D‘ep¡N L$f¡g R>¡. ^d® A“¡fpS>L$pfZdp„ dp“h“¡ âNrs L$fhp dpV¡$“p kp^“ L¡$$r“kfZu sfuL¡$ NZhpdp„ Aph¡g R>¡.lSy> ky u Ap [õ’rs ‘f ‘|Z® rhfpd Aph¡g “’u.

dp“hhpv$u ‘p¡sp“p„ L$pep£ dpV¡$ ‘p¡sp“¡ S> S>hpbv$pf dp“¡ R>¡. ‘p¡sp“u kamspA’hp r“óamsp dpV¡$ AÞe“¡ v$p¡j Ap‘hp“y„ s¡“p õhcphdp„ “’u. Ap fus¡ dp“h‘p¡sp“p cpÁe“p¡ rh^psp R>¡ A¡d. A¡“. fp¡e L$l¡ R>¡.

""Ap yr“L$ h¥opr“L$ op““p ‘qfâ¡ÿedp„ Å¡BA¡ sp¡ rhh¡L$bqyÂ^hpv$usp S>¥rhL$Dо$p„rs“y„ ‘qfZpd R>¡. “urs“p„ d|ëep¡“¡ dp“hhpv$dp„ kp¥’u JQp õ’p“¡ d|L$hpdp„ ApìepR>¡. s¡“¡ Bðf“u d„S|>fu“u S>ê$f “’u. dp“h“p„ by[Â^hpv$u hgZdp„’u “urs âNV¡$ R>¡.dp“hhpv$dp„ ^d® r“f‘¡nsp A“¡ “ursdÑp s¡“p ArcÞÞp A„Np¡ R>¡. flõehpv$uâZprgL$pAp¡’u s¡ dy¼s R>¡.''

9. rhh¡L$by[Â^hpv A“¡ dpÞespAp¡9. rhh¡L$by[Â^hpv A“¡ dpÞespAp¡9. rhh¡L$by[Â^hpv A“¡ dpÞespAp¡9. rhh¡L$by[Â^hpv A“¡ dpÞespAp¡9. rhh¡L$by[Â^hpv A“¡ dpÞespAp¡

Ly$v$fsdp„ Arhfs A“¡ r“edbÂ^ b“php¡ bÞep L$f¡ R>¡. Ap b“php¡ sfakÆhp¡“p¡ ârscph s¡d“y„ gnZ R>¡. s¡“¡ Ap‘Z¡ ÅN©rs A’hp kQ¡ssp sfuL¡$Ap¡mMu iL$uA¡. kÆhp¡“u S>¥rhL$ Dо$p„rs v$fçep“ dp“hdp„ Ap ÅN©rs “p¢ ‘pÓsb½p$A¡ ‘lp¡„Qu. s¡“¡ Ap‘Z¡ rhh¡L$by[Â^hpv$ sfuL¡$ Ap¡mMuA¡ R>uA¡. dp“h“¡‘p¡sp“u rhh¡L$by[Â^’u A¡ kdÅey„ R>¡ L¡$ S>¡ L$p„B b“¡ R>¡ s¡ Ly$v$fs“p r“ed dyS>b S>b“¡ R>¡. L$p¡B bpbs blpf’u, v$¥hu i[¼s L¡$ QdÐL$pf’u b“su “’u. ìeh[õ’sspA’hp r“edbÂ^sp Ly$v$fs“y„ ApNhy„ gnZ R>¡. Ap‘Z¡ A¡d L$luA¡ R>uA¡ L¡$, dp“hAr“hpe®‘Z¡ rhh¡L$by[Â^hpv$u R>¡ A“¡ Apd R>sp„ L¡$V$guL$ N¡fdpÞespAp¡ A“¡ A„ rhðpkp¡s¡“pdp„ L¡$d âh¡i¡ R>¡ s¡ âñ R>¡. hjp£’u S>¡ L$p¡B V¡$h“y„ ApQfZ ’B füy„ lp¡e s¡âZprgL$p (tradition) b“¡ R>¡. s¡“¡ dpÞesp L¡$ qfhpS>“p„ “pd¡ ‘Z Ap‘Z¡Ap¡mMuA¡ R>uA¡. ANpD“p kdedp„ gp¡L$p¡ ‘pk¡ h¥opr“L$ ArcNd fphu“¡ spfZp¡ ‘fAphhp“u ndsp rhL$pk ‘pdu “ lsu.

3030303030 rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?

Page 39: iy„ A“¡ ip dpV¡$

dp“h rhh¡L$by[Â^hpv$u lp¡hp’u kde kp’¡ s¡“p op“dp„ ‘Z hy[Ù ’su fl¡R>¡. NB L$pg“y„ op“ Å¡ õ’rNs ’B Åe, sp¡ s¡ dpÞesp b“¡ R>¡. Aphu dpÞespAp¡rhh¡L$by[Â^hpv$“u dv$v$’u spfhpe¡g spfZp¡ õhuL$pfsu “’u A“¡ s¡’u Ap‘Z¡ s¡“¡A„ rhðpk L$luA¡ R>uA¡. kde kp’¡ dpÞespdp„ ‘Z a¡fapf ’sp¡ fl¡ R>¡. ‘f„sy S>¡V$gp¡’hp¡ Å¡BA¡ s¡V$gp¡ “l]. dp“h Dо$p„rs v$fçep“ A“¡L$ (N¡f) dpÞespAp¡ “ô$‘pdu R>¡.Sy>“p qfhpÅ¡ ‘Z Av$íe ’B füp R>¡. lL$uL$sdp„ dpÞespAp¡ L¡$ V¡$hp¡ Mfpb R>¡ s¡dAp‘Z¡ L$l¡sp “’u. kde“u kp’¡ s¡dp„ a¡fapf ’hp¡ Å¡BA¡. ‘f„sy S>X$ A’hp Nygpdudp“k a¡fapf õhuL$pfsy„ “’u. ‘qfZpd¡ s¡ A„ rhðpk b“¡ R>¡.

iy„ AÞe kÆhp¡“¡ dpÞespAp¡ L¡$ ^d® lp¡e R>¡? iº„ s¡Ap¡ Bðf“u dpÞespdp„rhðpk ^fph¡ R>¡? DÑf “L$pfdp„ R>¡. s¡d“u h©rsAp¡ dpÞespAp¡ “’u. v$p.s hpO“¡Å¡B lfZ cpNu Åe R>¡. rbgpX$u“¡ Å¡B Jv$f “pkhp gpN¡ R>¡. Ap‘Z¡ ÅZuA¡R>uA¡ L¡$ hpO lfZ“p¡ A“¡ rbgpX$u Jv$f“p¡ riL$pf L$f¡ R>¡. lfZ A“¡ Jv$f s¡d“u A„v$ffl¡g kyfnp“u h©rÑ“p L$pfZ¡ fnZ dpV¡$ v$p¡X$u Åe R>¡. s¡d“u ‘pk¡ dpÞespAp¡ L¡$ ^d®L¡$ Bðf“p¡ ¿epg lp¡sp¡ “’u. ‘p¡sp“p Å““p Å¡Md kpd¡ Ap s¡d“p rb“Bfpv$p‘|h®L“p$A“¡ õh¥[ÃR>L$ ârscphp¡ R>¡. dp“h“¡ ifuf“p L$p¡B cpN ‘f M„S>hpm Aph¡, A¡V$g¡sfs S> lp’ L$p¡B‘Z Ås“p rlQqL$QpV$ rh“p Ðep„ âkf¡ R>¡ A“¡ Apd ’hy„ õhpcprhL$‘Z R>¡.

âpZuAp¡ ‘p¡sp“u “S>f kpd¡“p¡ hpõsrhL$ ce r“lpmu ‘p¡sp“p fnZ dpV¡$ep¡Áe ‘Ngp„ cf¡ R>¡. Äepf¡ dp“h Bïhf A“¡ i¡sp““p ce L¡$ S>¡ hpõsrhL$ “’u,Qp¡½$k qfhpÅ¡ A“¡ dpÞespAp¡ A“ykf¡ R>¡. Al] Å¡B iL$pi¡ L¡$ âpZuAp¡ A“¡dp“hp¡“p hs®“dp„ >a¡f lp¡e R>¡. âpZuAp¡ hpõsrhL$ ce Âep“dp„ g¡ R>¡ A“¡ dp“hp¡^prd®L$ q¾$epL$p„X$p¡ A“¡ dpÞespAp¡“p¡ Apîe g¡ R>¡.

âp’rdL$ eyN“p¡ dp“h L$p¡B ^d®dp„ Apõ’p ^fphsp¡ “ lsp¡. Ðepf¡ Bðf“u$L$ë‘“p ‘Z A[õsÐh ^fphsu “ lsu. Äepf’u Bðf“u L$ë‘“p“p¡ Dv$e ’ep¡ R>¡.Ðepf’u s¡Z¡ k„õ’pL$ue õhê$‘ ^pfZ L$f¡g R>¡. Äepf¡ Ap‘Z¡ A¡d L$luA¡ R>uA¡ L¡$dp“h Ar“hpe®‘Z¡ rhh¡L$by[Â^hpv$u R>¡, s¡“p¡ A’® A¡ R>¡ L¡$ rhh¡L$by[Â^hpv$ Æh““p¡hpfkp¡ R>¡ A“¡ s¡ Ly$v$fs“p r“ed“¡ A“yê$‘ R>¡. îÂ^p õ’rNs A“¡ Nrsrhrl“ lp¡eR>¡. rhh¡L$byqÙhpv$ kde A“yê$‘ R>¡. ‘p¡sp“u dpÞespAp¡dp„ ‘qfhs®“ gph¡ R>¡.iê$Aps“p sb½¡$ A¡d d“psy„ lsy L¡$ ‘©Õhu k‘pV$ R>¡, ‘f„sy L¡$V$gpL$ k„ip¡ ““p ‘qfZpd¡Ap‘Z¡ lh¡ A¡hp spfZ ‘f R>uA¡ L¡$ ‘©Õhu Np¡m R>¡. Apd R>sp„ L$p¡B A¡d dp“¡ L¡$ ‘©Õhuk‘pV$ R>¡, sp¡ s¡ N¡fdpÞesp R>¡. dp¡V$p cpN“p dp£dp„ A¡hu dpÞesp R>¡ L¡$ Bðf¡ dp“h“y„kS>®“ L$f¡gy„ R>¡. Äepf¡ Qpëk® X$prh®“¡ A¡d ‘yfhpf L$ey® L¡$ Dо$p„rs“p ‘qfZpd¡ dp“hA[õsÐhdp„ Aph¡g R>¡. Al] Bðf“u dpÞesp c|gcf¡gu ‘yfhpf ’pe R>¡. Apd

rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$? 3131313131

Page 40: iy„ A“¡ ip dpV¡$

Bðf“u L$ë‘“p dpÞesp R>¡ A“¡ Dо$p„rs“p ‘qfZpd¡ dp“h“y„ A[õsÐh rhh¡L$by[Â^hpv$usp“y„‘qfZpd R>¡.

Ap yr“L$ rhop““p A“¡L$ k„ip¡ “p¡’u “hp„ kp^“p¡ (S>¡d L¡$ L¡$d¡fp, V¡$rgrhT“,dp¡bpBg, f¡qX$ep¡, k¡V¡$gpBV$) A[õsÐhdp„ Apìep R>¡ A“¡ s¡ dp“h“u rhh¡L$by[Â^hpv$usp“y„‘qfZpd R>¡. rhop“ v$f¡L$ bpbs“u âep¡N’u QL$pkZu L$f¡ R>¡ A“¡ s¡“p Qp¡½$k‘qfZpd A„N¡ A¡L$dsu ’pe Ðepf¡ S> s¡“p spfZp¡ âNV$ ’pe R>¡. sdpd h¥opr“L$‘Â^rsAp¡ rhh¡L$by[Â^hpv$u hgZ fph¡ R>¡. dpÞespAp¡ L¡$ A„ îÂ^pAp¡“¡ L$p¡B h¥opr“L$Ap^pf lp¡sp¡ “’u. âZprgL$pAp¡ A“¡ qfhpÅ¡ ‘R>u“u ‘¡Y$udp„ Dsf¡ R>¡ A“¡ s¡d“pÂhpfp s¡ A“ykfhpdp„ Aph¡ R>¡. rhh¡L$by[Â^hpv$uAp¡ N¡fdpÞespAp¡dp„ “l], ‘f„syh¥opr“L$ kÐep¡ A’hp spfZp¡dp„ rhðpk ^fph¡ R>¡. L$p¡B‘Z Ås“p spqL®$L$ L¡$ h¥opr“L$L$pfZ L¡$ kdS> rh“p dpÞespAp¡ L¡$ qfhpÅ¡ A“ykfhp’u s¡ A„ rhðpk b“¡ R>¡, S>¡“p¡rhh¡L$by[Â^hpv$uAp¡ rhfp¡ L$f¡ R>¡.

10. ^d®r“f‘¡nsp A“¡ rhh¡L$byqÙhpv$10. ^d®r“f‘¡nsp A“¡ rhh¡L$byqÙhpv$10. ^d®r“f‘¡nsp A“¡ rhh¡L$byqÙhpv$10. ^d®r“f‘¡nsp A“¡ rhh¡L$byqÙhpv$10. ^d®r“f‘¡nsp A“¡ rhh¡L$byqÙhpv$(Secularism and rationalism)

^d®r“f‘¡nsp L$p¡B fpS>L$ue rhQpf “’u. s¡ kpdpÆL$-kp„õL©$rsL$ rhQpf R>¡.fpÄe¡ ^d® ‘f r“e„ÓZp¡ d|L$hp Å¡BA¡ “l]. s¡ S> fus¡, fpÄe¡ “p[õsL$sp“p¡ âQpfL$fhp“u ‘Z S>ê$f “’u. fpÄe s¡“p rhL$pkdp„ Ahfp¡ ‘¡v$p “ L$f¡ s¡ ‘|fsy„ R>¡.

cpfs“p ‘|h® fpô²$‘rs X$p¡. A¡k.fp^pL©óZ¡ A¡hy„ A’® V$“ L$f¡g L¡$ d®r“f‘¡nsp(A’hp rb“kp„âv$preL$sp) sdpd ^dp£“p¡ kdp“ ^p¡fZ¡ Apv$f L$fhp“u fus R>¡.Ðepf’u V$u.hu. Q¡“gp¡, f¡qX$ep¡ A“¡ AÞe âkpf dpÂedp¡ ‘yfpZp¡, bpBbg A“¡L|$$fp“dp„’u s¡“p„ NyZNp“ NpB füp R>¡. hs®dp“ fpô²$‘rs, hX$pâ^p“, dy¿ed„ÓuAp¡A“¡ fpÄe‘pgp¡ d„qv$fp¡“u dygpL$ps¡ S>B d|rs®Ap¡ A“¡ bpbpAp¡“¡ “d“ L$fu füp R>¡.tlvy$Ðh“p L¡$V$gpL$ kd’®L$p¡ A¡d L$l¡ R>¡ L¡$ cpfsdp„ ^d®r“f‘¡nsp Ðepf¡ S> iLe R>¡ L¡$Äepf¡ g ydsuAp¡ cpfsue b“¡ (Al] cpfsue b“hp“p¡ A’® tlvy$ b“hp“p¡ Ry>‘pe¡gp¡R>¡). Å¡ s¡ ip„rsdpN¡® “ b“¡, sp¡ Aep¡Âep fus A‘“phu iL$pe R>¡.

^d®r“f‘¡nsp A“¡ s¡“u h¥QpqfL$ c|rdL$p“p¡ ’p¡X$p¡ Brslpk R>¡. A¡L$ rb°V$ui“p[õsL$ lp¡guA¡L¡$ kp¥ â’d 1840dp„ ^d®r“f‘¡nsp iåv$ âep¡N L$f¡g lsp¡. dy¼srhQpf“p rhõsfZ“u Arcìe[¼s dpV¡$ Ap iåv$ h‘fpe¡g lsp¡. “p[õsL$ lp¡hp“pNy“p bv$g s¡“¡ 6 dpk S>¡g“u kÅ ’B lsu. 1851dp„ s¡Z¡ (London secular

society) “u õ’p‘“p L$fu lsu. Qpëk® b°¡X$gp¡ s¡“p AÂen lsp. ‘pR>m’u s¡“y “pdNational secular society L$fhpdp„ Apìey„ lsy. ApS>¡ ‘Z s¡ “p[õsL$sp“p¡

3232323232 rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?

Page 41: iy„ A“¡ ip dpV¡$

âQpf L$f¡ R>¡.1840’u S> rhop“ iåv$ âQrgs ’ep¡ R>¡. Ap A¡L$ AL$õdps lp¡B iL¡$

R>¡. ‘f„sy ^d®r“f‘¡nsp A“¡ rhop“ b„“¡ iåv$p¡ A¡L$ukp’¡ 1840 ’u âQrgs ’ep.ApS>¡ Ap‘Z¡ S>¡“¡ rhop“ sfuL¡$ Ap¡mMuA¡ R>uA¡ s¡“¡ sÐhop“ (Philosophy)

L$l¡hpdp„ Aphsy„ lsy„. âpZuAp¡“p rhop“ ‘f g¡dpL®¡$ gM¡g ‘yõsL$“y„ “pd Philoso-

phy zoologic lsy„. rhop“ ipMp sÐhop“ ipMp’u lh¡ AgN ’B R>¡ A“¡rhop“¡ AÞh¡jZ, âep¡N, r“Z®e A“¡ rhQpf^pfp’u OZu âNrs kp^u R>¡. rhop“Ly$v$fs“p hõsygnu (objective) op“ ‘f Ap^pqfs R>¡. kÐe ip¡ “ dpV¡$ rhop““uA“¡L$ ipMpAp¡ A[õsÐhdp„ Aphu R>¡. ‘qfZpd¡ rhop“ ^d®“p A“¡L$ v$phpAp¡ “L$pfufüy„ R>¡ A“¡ A“¡L$ flõep¡“p¡ ‘v$p®api L$fu rhop“ kÐe ip¡ “ âq¾$ep kp’¡ kssÅ¡X$pe¡gy„ R>¡. Apd, rhop““u r“õbs Ap S>Ns-k©rô$ kp’¡ R>¡, buÆ L$p¡B vy$r“epkp’¡ “l]. rhop““p ApNd““¡ L$pfZ¡ ^d®r“f‘¡n v¹qô$L$p¡Z v$pMg ’ep¡ R>¡. Ap‘ZpipfuqfL$, dp“rkL$ A“¡ kp„õL©rsL$ Æh“ ‘f rhop““p âcph“p¡ BÞL$pf L$fu iL$pe s¡d“’u.

rhop““u âNrs“p L$pfZ¡ dp“h ^d®“u ‘L$X$dp„’u dy¼s ’B õhps„Ôecp¡Nhu füp¡ R>¡. 16du kv$u“u dÂedp„ L$p¡‘fr“¼k¡ ‘©Õhu k|e® Apk‘pk afsu lp¡hp“p¡rkÂ^p„s fSy> L$ep£ lsp¡. Ap rkÂ^p„s“y„ kd’®“ L$fhp b°|“p¡“¡ Æhsp¡ kmNphu “pMhpdp„Aph¡g. Ðepfbpv$ ^prd®L$ Av$pgs¡ N¡g¡rgep¡“¡ Ap rkÂ^p„s“y„ kd’®“ s¡dS> AÞeL¡$V$gpL$ h¥opr“L$ kÐep¡ âNV$ L$fhp bv$g L¡$v$“u kÅ L$fu lsu. Äepf¡ L¡$‘gf¡ spfpAp¡“p¡Aæepk L$fhp“u iê$Aps L$fu Ðepf¡, prd®L$ Av$pgs¡ L¡$‘gf“u dpsp“¡ Aphp bpmL$“¡S>Þd Ap‘hp bv$g X$pL$Z W$fphu kÅ L$fhp r“Z®e L$ep£ lsp¡. sdpd N°lp¡ k|e®Apk‘pk A“¡ “l] L¡$ ‘©Õhu Apk‘pk af¡ R>¡. dpÓ ‘©Õhu“¡ “l], AÞe L¡$V$gpL$ N°lp¡“¡‘Z Q„Ö R>¡. Q„Ö ‘f ‘lpX$p¡¡ A“¡ MuZp¡ R>¡. Ap h¥opr“L$ kÐep¡ R>¡ A“¡ bpBbg“pgMpZp¡ kp’¡ s¡ k„ds “’u. Ap’u ^dp®Qpep£A¡ h¥opr“L$p¡ ‘f AÐepQpfp¡ NyÅep®lsp. rhop““p¡ l¡sy d®dp„ v$MgNufu L$fhp“p¡ R>¡ S> “l], s¡“p¡ l¡sy dpÓ kÐe ip¡ “R>¡.

19du kv$u“u dÂedp„, Qpëk® X$prh®“¡ S>¥rhL$ Dо$p„rs“p¡ rkÂ^p„s fSy> L$ep£lsp¡. X$prh®“¡ L$üy„ L¡$ dp“h“p¡ ‘|h®S> hp“f R>¡. bpBbgdp„ L$l¡hpey R>¡ L¡$ e¡lp¡hpA¡‘©Õhu“u |mdp„’u dp“h A“¡ ‘p¡sp“p “pL$dp„’u lhp DÐ‘ß L$f¡g R>¡. X$prh®““p¡rkÂ^p„s Ap gMpZ’u sv¹$“ rhfy R>¡. dp®Qpep£’u Ap kl“ ’ey„ “l], s¡dZ¡ X$prh®“‘f lºdgp¡ L$fu ‘uX$p Ap‘u lsu. X$prh®““p rkÂ^p„s“u s¡dZ¡ díL$fu DX$phu lsu. rÀõsuA“¡ Bõgpd ^d®dp„ lSy> ‘Z Ap hgZ L¡$V$gpL$ A„i¡ Qpgy füy„ R>¡.

rhop““y„ kp¥’u dp¡Vy„ $âv$p“ A¡ R>¡ L¡$ dp“h“¡ ^prd®L$ S>X$sp A“¡ Aop“sp’u

rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$? 3333333333

Page 42: iy„ A“¡ ip dpV¡$

dy¼s L$f¡g R>¡. dy¼s rhQpf A¡V$g¡ h¥QpqfL$ Nygpdudp„’u dy¼s ’B“¡ rhQpfhy„. h¥opq“L$op““u dv$v$’u dp“h õhps„Ôe cp¡Nhu füp¡ R>¡. op““y„ k„õ’pr“L$fZ A¡V$g¡ d®. s¡dp„AÞe rhQpfp¡“¡ õ’p“ lp¡sy “’u. rhop“dp„ rcß rhQpfp¡“¡ õ’p“ R>¡. A¡L$ h¥opr“L$rkÂ^p„s’u rhê$^“p¡ buÅ¡ h¥opr“L$ rkÂ^p„s fSy> L$fu iL$pe R>¡. rhop““u A“¡L$ipMpAp¡A¡ ‘p¡sp“p Sy>“p r“Z®ep¡ A’hp rkÂ^p„sp¡ bv$ëep R>¡. h¥opr“L$p¡ “hprkÂ^p„sp¡“p¡ ¼epf¡e rhfp¡ L$fsp “’u. “hp rkÂ^p„sp¡ õhuL$pfhpdp„ s¡Ap¡ ¼epf¡e‘uR>¡lW$ L$fsp “’u. Ap’u dp“h¡ rhop““p¡ Brslpk ÅZhp¡ Å¡BA¡. s¡ S> fus¡,^dp®¡“p Brslpk“p¡ ‘Z Aæepk ’hp¡ Å¡BA¡. Brslpkdp„ L¡$V$gpL$ ^d® eyÂ^p¡ ’ep“y„Ap‘Z“¡ ÅZhp dm¡ R>¡. s¡“p Brslpkdp„ Ap‘Z“¡ A¡hp¡ ‘yfphp¡ “’u dmsp L¡$ A¡L$^d®¡ buÅ ^d®“p h y kpfp rkÂ^p„sp¡ õhuL$pep® lp¡e. DëVy„$, v$f¡L$ ^d® ‘p¡sp“¡ buÅ ^d®L$fsp QqX$epsp¡ dp“¡ R>¡. h¥opr“L$ v¹$qóL$p¡Z Aphp v¹[ô$L$p¡Z’u AgN R>¡. rhop““uipMpAp¡ hÃQ¡ L$p¡B rkÂ^p„s“p âî¡ eyÂ^ R>¡X$pey„ “’u. L$p¡B h¥opr“L$ “hp rkÂ^p„sp¡õhuL$pfhp L¡$ AphL$pfhpdp„ ‘pR>m fl¡sp¡ “’u. rhop“dp„ buÅ¡ “hp¡ L¡$ QqX$epsp¡rkÂ^p„s õhuL$pfpe R>¡. s¡“y„ L$pfZ A¡ R>¡ L¡$ rhop“dp„ dy¼s rhQpf lp¡e R>¡.

^d®r“f‘¡nsp “ursdsp“p n¡Ódp„ dy¼s rhQpf“y„ rhõsfZ R>¡. rhop““prhL$pk kp’¡ dp“h dp“k sÐL$pm A“yLy$m b“sy„ lp¡s„y “’u. L$p¡B ‘Z fpÄedp„ Sy>v$pSy>v$p d®“p gp¡L$p¡ kp’¡ fl¡sp lp¡B iL¡$. dpÓ s¡ d®r“f‘¡nsp “’u. b¡ dp£ hÃQ¡ kyd¡mlp¡e, sp¡ s¡ ^d®r“f‘¡n “’u. fpÄe¡ ‘p¡sp“¡ (S>¡d L¡$ cpfs) ^d®r“f‘¡n (secular)

Ål¡f L$f¡g lp¡e, sp¡ ‘Z fpÄe ^d®r“f‘¡n b“u S>sy„ “’u. kdpS> ‘Z ^d®r“f‘¡nlp¡hp¡ Å¡BA¡. s¡ dpV¡$ kdpS>dp„ h¥opr“L$ v¹qô$L$p¡Z (scientific outlook) rhL$khp¡Å¡BA¡. ^d®“u N¡flpS>fu A’hp Acph ^d®r“f‘¡nsp“p¡ ‘pep¡ R>¡. Ad¡fuL$pdp„ ^d®A“¡ fpÄe hÃQ¡ õ‘ô$ rhcpS>“ L$fpey„ R>¡. Ap d®r“f‘¡nsp R>¡. BÁg¡„X$ 16 du kv$u’uâp¡V¡$õV$ÞV$ prd®L$ fpÄe R>¡. ‘f„sy dp¡V$p cpN“p gp¡L$p¡ d®q“f‘¡n R>¡. friepdp„ d® ‘fr“e„ÓZ lsy„ A“¡ “p[õsL$sp ^d®r“f‘¡nsp NZpsu lsu. 70 hj®“p kpçehpv$uipk““p A„s bpv$ friepdp„ rÀõsu ^d® A“¡ Bõgpd ^d£ ‘N‘¡kpfp¡ L$ep£ R>¡.dp¡V$pcpN“p ipkL$p¡A¡ rhop““p bv$g¡ ^d®“y„ kd’®“ L$f¡g R>¡. s¡“p î¡›$ Dv$plfZp¡luV$gf A“¡ õV¡$gu“ R>¡. b„“¡ kfdyMÐepfp¡ lsp. luV$gf“p ds¡ dp“h Åsdp„ S>d®“âÅ î¡›$ lsu. ApBÞõV$pB““¡ s¡ S>d®“ v$¡i“p¡ vy$íd“ NZsp¡ lsp¡. kp‘¡nsp“urhQpf^pfp s¡Z¡ AdpÞe L$fu lsu. friepdp„ õV¡$gu“ ipk“ v$fçep“ dy¼s rhQpf“¡AhL$pi “ lsp¡. ^d®r“f‘¡nsp“¡ s¡d“y„ kd’®“ “ lsy„.

rhop“ A“¡ ^d®r“f‘¡nsp kdp„sf Qpgu füp R>¡. A¡V$gy„ S> “tl, s¡d“uhÃQ¡ L$pe®-L$pfZ rkÂ^p„s ‘Z A[õsÐh ^fph¡ R>¡. ‘y“®ÅNfZ (Renaissane)

Qmhm bpv,$ dpÓ rhop““p L$pfZ¡ rhh¡L$by[Â^hpv$, “p[õsL$sp, cp¥rsL$hpv$ hN¡f¡

3434343434 rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?

Page 43: iy„ A“¡ ip dpV¡$

rhQpf^pfpAp¡ rhL$ku lsu. s¡“p„ ‘qfZpd¡ S> kpdpÆL$ Þepe“p¡ ¿epg rhL$õep¡ R>¡.bp¥[Â^L$p¡“¡ A¡hu Apip b„ pB lsu L¡$ dp“h kdpS> ^prd®L$ S>X$sp’u dy¼s ’i¡ A“¡õhps„Ôe, kdp“sp, cps©cph A“¡ Þepe“p ¿epgp¡ rhL$ki¡. dp£“¡ ‘Z ¿epg AphuNep¡ lsp¡ L¡$ rhop““u âNrs A“¡ kÐe ip¡ “ âh©rs fp¡L$u iL$pi¡ “l], ‘f„sy„fpS>L$pfZdp„ AQp“L$ dp¡V$p a¡fapfp¡ Dv¹$cìep. fpÅiplu Msd ’B. gp¡L$iplucph“p“p¡ Dv$e ’ep¡. L$p¡B“¡ L$ë‘“p “ lsu L¡$ ^d® dp¡V$u fpÄekÑp b“i¡. â’drhðeyÙ bpv$ L¡$V$gpL$ kfdyMÐepfp¡ A[õsÐhdp„ Apìep. buÅ rhðeyÙ bpv$ gíL$fukfdyMÐepfp¡ A“¡ ^d® Ap^pqfs L¡$V$gpL$ fpÄep¡ Dv$e ‘pçep. kdN° rhðdp„ ^prd®L$L$Ë$$fsp h^u flu R>¡. ^d®r“f‘¡nsp rhfp¡ u hgZ A“¡ ^prd®L$ L$Ë$fspdp„„ h^pfp¡ ’ep¡R>¡.

BrÞv$fp Np„ u ipk“ v$fçep“ ^d®r“f‘¡nsp iåv$ cpfs“p b„ pfZdp„Dd¡fpep¡ R>¡. ^d®r“f‘¡nsp“p¡ S>Þd rb“^prd®L$ k„v$c®dp„ ’ep¡ R>¡. ^d®r“f‘¡nsp A¡dkyQh¡ R>¡ L¡$ hs®dp“ cp¥rsL$ S>Ns rkhpe AÞe L$p¡B S>Ns (S>¡d L¡$ õhN® “fL$) “y„A[õsÐh “’u. ^d®r“f‘¡nsp A¡V$g¡ vy$Þheu bpbsp¡ (worldly affairs) kp’¡“p¡k„b„ . ^d®r“f‘¡n fpÄe“p¡ A’® A¡ R>¡ L¡$ Ap fpÄe“¡ âÅ“u kp„kpqfL$ bpbsp¡ (S>¡dL¡$ vy$óL$pm, Aqsh©rô$, fsuL„$‘, ‘|f, rinZ, Apfp¡Áe, ‘qfhl“) kp’¡ k„b„ R>¡. ApS>Ns“u ‘¡g¡ ‘pf“u L$p¡B bpbs (Å¡ lp¡e sp¡) kp’¡ s¡“¡ L$p„B r“õbs “’u. ^d® S>¡s¡ ìe[¼s“u A„Ns bpbs R>¡. fpÄe“¡ s¡“u Ap A„Ns bpbs kp’¡ g¡hpv$¡hp “’u.^d®r“f‘¡n fpÄe s¡“u Ap A„Ns bpbs“u ‘yrô$ dpV¡$ L$p¡B âeГ L$fu iL¡$ “l], s¡“y„kd’®“ L$fu iL¡$ “l] L¡$ âÅ“p ‘¥kp s¡“u ‘pR>m MQ} iL¡$ “l]. ^d®r“f‘¡n fpÄe“¡âÅ“p vy$Þheu ìehlpfp¡ A“¡ âÅ“p L$ëepZ, kyM-vy$:M L¡$ âNrs kp’¡ S> r“õbslp¡e R>¡.

^d®r“f‘¡n fpÄe“¡ ‘p¡sp“p¡ L$p¡B ^d® lp¡sp¡ “’u. ^d®r“f‘¡n fpÄedp„ìe[¼s“¡ ^d® õhps„Ôe lp¡e R>¡. ìeqL$s S>¡ L$p¡B ^d® ‘pm¡ A’hp “ ‘pm¡ (A¡V$g¡ L¡$“p[õsL$ fl¡) sp¡ s¡“u kp’¡ fpÄe“¡ L$p„B g¡hp v$¡hp “’u. fpÄe ‘p¡sp“u âh©rs L¡$L$pe®¾$dp¡dp„ ^prd®L$ rhr^ âep¡Æ iL¡$ “l]. Apd R>sp„ Ap‘Z¡ Å¡B iL$uA¡ R>uA¡ L¡$fpÄe“p kÑphpf L$pe®¾$dp¡dp„ c|rd-‘|S>“, lh“ hN¡f¡ ep¡Åe R>¡. ^d®r“f‘¡n fpÄe^d®“p “pd¡ L$p¡B a„X$ DOfphu iL¡$ “l]. ^d®r“f‘¡n fpÄe ^prd®L$ L$pe®¾$ddp„ kfL$pfu‘¥kp¡ MQ} iL¡$ “l]. 1951 dp„ “l¡ê$ kfL$pf hMs¡ kp¡d“p’ d„qv$f“p ÆZp£Ùpf“pDv¹$^pV$“ âk„N¡ sÐL$pgu“ fpô²$‘rs X$p¡. fpS>¡ÞÖâkpv$ lpS>f füp lsp. A¡d L$l¡hpe R>¡L¡$ s¡ dyv¹¡$ “l¡ê$ A“¡ X$p¡. fpS>¡ÞÖâkpv$ hÃQ¡ QL$dL$ Tfu lsu. “l¡ê$ s¡d“ulpS>fu Ap‘hp S>hp v$¡hp“u rhê$Ù lsp. A¡d L$l¡hpe R>¡ L¡$ X$p¡. fpS>¡ÞÖâkpv¡ kp¡d“p’dp„‘|Århr^ L$f“pf b°pûZp¡“p ‘N ‘Z ^p¡ep lsp.

v$f¡L$ rhh¡L$byqÙhpv$u ^d®r“f‘¡n A“¡ “p[õsL$ lp¡e R>¡. fpÄe ^d®r“f‘¡n

rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$? 3535353535

Page 44: iy„ A“¡ ip dpV¡$

lp¡hp’u âÅS>“p¡ ^d®r“f‘¡n b“u S>sp “’u. s¡ dpV¡$ âÅS>“p¡A¡ h¥opr“L$ ArcNdL¡$mhhp¡ Å¡BA¡. h¥opr“L$ ArcNd L¡$mhhp“u v$f¡L$ cpfsue “pNqfL$“u b„ pfZueafS> ‘Z R>¡.

11. Ap‘Z¡ iy„ L$fhy„ Å¡BA¡?11. Ap‘Z¡ iy„ L$fhy„ Å¡BA¡?11. Ap‘Z¡ iy„ L$fhy„ Å¡BA¡?11. Ap‘Z¡ iy„ L$fhy„ Å¡BA¡?11. Ap‘Z¡ iy„ L$fhy„ Å¡BA¡?

op““u smph kp’¡ kfMpdZu L$fuA¡ sp¡ Ap‘Zu Aop“sp A¡V$gp„qV$L$ kdyÖS>¡V$gu R>¡. op“ ANp^ R>¡. dp“h“y„ op“ k„‘pv$“ âp’rdL$ eyN’u ud¡ ud¡ s¡dp„ h©qÙ’B flu R>¡. s¡d R>sp„, lSy> OZp flõep¡ âL$pidp„ Aphhp“p A“¡ ÅZhp“p bpL$uR>¡. Ap‘Z¡ rhop“ dpN® ‘k„v$ L$ep£ s¡ ANpD op“ Sy>v$p Sy>v$p kde¡ A“¡ õ’mp¡A¡k„õ’p“uL$fZ ’e¡gy lsy„ A“¡ s¡ ^d® ‘|fsy dep®qv$s lsy„. Brslpk Ap‘Z“¡ ‘yfphp¡Ap‘¡ R>¡ L¡$ L$p¡B ^d¡® ‘p¡sp“p’u AgN ‘X$sp rhQpfp¡ õhuL$pep® “’u. ^dp£“u Sy>v$u Sy>v$uipMpAp¡ L¡$ ‘„’p¡ s¡d“u hÃQ¡ sL$fpfp¡dp„’u Dv¹$ch¡g R>¡. ^dp£ op““p fõspAp¡ b„L$fu v$¡ R>¡. dp“h d“ ‘¡fpiyV$ S>¡hy„ R>¡. s¡ Äepf¡ Myëëpy„ lp¡e Ðepf¡ S >î¡ô$ L$pdNufubÅh¡ R>¡.

^dp£ A¡hu v$gug L$f¡ R>¡ L¡$ prd®L$ kprlÐedp„ S> ‘|fy„ op“ kdpe¡gy„ R>¡. dp“hd“ l„d¡ip Myëëpy„ fl¡hy„ Å¡BA¡. sdpd rhh¡L$by[Â^hpv$uAp¡, “p[õsL$p¡, dy¼s rhQpfL$p¡s¡dS> dp“hhpv$uAp¡A¡ Ap ¿epg fpMhp¡ Å¡BA¡. Ap“p¡ A’® A¡ ’sp¡ “’u L¡$ Ap‘Z¡Bðf dpÞespdp„ Arhðpk “ fpMhp¡ Å¡BA¡ L¡$ A„ îÂ^p“u V$uL$p L$fhu “ Å¡BA¡.L$l¡hp“p¡ dyv¹$p¡ A¡V$gp¡ S> R>¡ L¡$ Å¡ rhh¡L$by[Â^hpv$uAp¡ S>¡ “’u s¡“u hps ‘f S> dpÓcpf d|L$sp fl¡, sp¡ s¡Ap¡ ‘Z prd®L$ ‘„’ S>¡hp¡ ‘„’ fphsp lp¡hp“p¡ ce k¡hu iL$pe.Ap yr“L$ rhop““p Ap eyNdp„ kss ÅZhp“u rS>opkp Ap‘Z¡ L¡$mhsp fl¡hy„ Å¡BA¡.

tlvy$ ^d®“p âQpf A’®¡ d„Óp¡ÃQpf A“¡ Åvy$B sfL$ubp¡“p¡ kdph¡i ’ep¡ R>¡.A“¡L$ q¾$epL$p„X$p¡dp„ Ar“hpe®‘Z¡ s¡“p¡ D‘ep¡N L$fhpdp„ Aph¡ R>¡. dp¡V$p cpN“p ‘„qX$sp¡s¡“p¡ A’® kdS>sp lp¡sp “’u. rirns gp¡L$p¡ ‘Z Aop“hi s¡“y„ ApQfZ A“¡ âQpf‘Z L$f¡ R>¡. Ap A¡d bsph¡ R>¡ L¡$ dp“h“y„ rhQpf ^p¡fZ Å¡BA¡ s¡ âdpZdp„ rh¼õey„“’u. Ap‘Z¡ L$ë‘“p L$fu “ lp¡e s¡ dyS>b h¥opr“L$ op“ rhõsfu füy„ R>¡. Ap yr“L$rhop“ Ly$v$fs“p flõep¡ r“erds‘Z¡ ‘¡i L$fu füy„ R>¡. rhop““p„ Ap spfZp¡“psÒhop““p¡ bp¡ Å¡ Ap‘Z¡ N°lZ L$fuA¡, sp¡ sdpd Bðfp¡, i¡sp“p¡ s¡dS> A„ îÂ^pAp¡v|$f ’B Åe.

V¡$L$“p¡gp¡Æ“u dv$v$’u “hp„ “hp„ kp^“p¡ A“¡ ‘v$p’p£ b“u füp R>¡ A“¡ v$¥r“L$Æh“dp„ Ap‘Z¡ s¡“p¡ D‘ep¡N L$fu füp R>uA¡. L$pf, rhdp“, f¡qX$ep¡, V¡²$“, L$p¡çàeyV$f,V¡$rgrhT“, dpB¾$p¡ap¡“, huS>mu, D‘N°lp¡ V¡$L$“p¡gp¡Æ“u dv$v$’u bÞep R>¡. dp¡bpBgap¡“Of Of“y„ Of¡Ï„ b“u Nep R>¡. Apd R>sp„ Ap‘Z¡ V¡$L$“p¡gp¡Æ ‘pR>m“p d|m L$pfZ

3636363636 rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?

Page 45: iy„ A“¡ ip dpV¡$

Ap yr“L$ rhop“ kdS>hp“u L$p¡rij L$fsp “’u. rhop““p„ v$pi®r“L$ ‘qfZpdp¡ (philo-

sophical consequences) Ap‘Z¡ Âep“dp„ g¡sp “’u. Ak„¿e gp¡L$p¡ bpbpAp¡,^d®NyfyAp¡ A“¡ prd®L$ Apîd“p hX$pAp¡“¡ ‘p¡sp“y„ dp’y„ “dph¡ R>¡. s¡dp„ ¼epf¡e d®“pflõep¡ A„N¡ L$p¡B âñ ‘|R>sp “’u. S>¡ fus¡ V¡$L$“p¡gp¡Æ“p kp^“p¡ b“hp ‘pR>m“p„flõep¡ rhi¡ Ap‘Z¡ L$epf¡e ÅZhp“u L$p¡rii L$fsp “’u, s¡hy„ S> ^d®“u bpbsdp„Qpgu füy„ R>¡.

Ap âL$pf“p„ hs®““p d|m L$ep„e blpf ip¡ hp S>hp“u S>ê$f “’u. dp“h‘p¡s¡ S> s¡“y„ L$pfZ R>¡. kpfy„ L$¡ Mfpb S>¡ L$p„B b“¡ R>¡ s¡“p d|mdp„ dp“h hs®“ fl¡gy„R>¡. qhQpf, ‘¡V$p rhQpf, L$p¡B‘Z k„h¡v$“iug qfhpS>“p L¡$ÞÖdp„ dp“h S> R>¡. dp“hS>¡hp¡ R>¡ s¡hp¡ S> kdpS> b“i¡. L$pg® dpL®$k¡ L$üy„ R>¡ dp“hÅrs“y„ d|m dp“h R>¡ A“¡A¡d.A¡“.fp¡e¡ L$üy„ R>¡. dp“h ‘p¡s¡ ‘p¡sp“p cpÁe“p¡ rh^psp R>¡. âp¡V$p¡Np¡fk¡ L$üy„ R>¡v$f¡L$ bpbs“p¡ dp‘v$„X$ dp“h R>¡. dp“h rhQpf“p L¡$ÞÖdp„ dp“h L$ëepZ“p¡ rhQpffl¡hp¡ Å¡BA¡.

Å¡ dp“h S> “ lp¡s sp¡ ^d®, sÐhop“ L¡$ fpS>L$pfZ “ lp¡s. ^dp£ A“¡fpS>L$ue ‘np¡A¡ ‘p¡sp“p d|rmep dS>b|s b“pìep R>¡. dp£ Ap cp¥qsL$ S>Ns blpf“uvy$r“epdp„ kyM“u Mpsfu Ap‘¡ R>¡. Äepf¡ fpS>L$ue ‘np¡ Ap cp¥rsL$ S>Nsdp„ kyMub“phhp“p„ hQ“p¡ Ap‘¡ R>¡. Ap hQ“ Åmdp„ S>¡ dp“h akpe R>¡ s¡ õhs„Ófus¡ rhQpfuiL$sp¡ “’u. Ap bpbsdp„ dp“h A‘¡npAp¡ A“¡ gpgQ“p¡ Nygpd ’B füp¡ R>¡. Å¡dp“h Ap Åmdp„’u dy¼s ’pe, sp¡ h¥QpqfL$ ¾$p„rs A“¡ kp„õL©$qsL$ ¾$p„rs ’hu Å¡BA¡.AÞepe A“¡ Å¡lyL$du kpd¡ âñ L$fhp“p„ hgZ“p¡ rhL$pk ’hp¡ Å¡BA¡.

hs®dp“ gp¡L$ipludp„ dp¡V$pcpN“p dsp¡ ‘¥kp’u Mfuv$hpdp„ Aph¡ R>¡. kp„kv$p¡/^pfpkæep¡ h y “¡ h y Aduf ’B füp R>¡. A¡L$ sfa Adufu A“¡ buÆ sfa Nfubudp„h^pfp¡ ’B füp¡ R>¡. b„“¡ hÃQ¡“y„ A„sf h^u füy„ R>¡. Äepf¡ dp“h h¥QpqfL$ ¾$p„rsA“ych¡ Ðepf¡ S> ‘qfhs®“ i¼e b“¡. h¥QpqfL$ ¾$p„rs’u S> V$p¡mpiplu Msd ’pe A“¡kpQu gp¡L$iplu õ’‘pe.

Å¡ Ap‘Z¡ ^prd®L$ S>X$sp, qfhpÅ¡“u Nygpdu A“¡ rhQpf rhlu“spdp„’uR>|V$L$pfp¡ d¡mhhp¡ lp¡e, sp¡ Ap yr“L$ rhop““p„ v$pi®r“L$ ‘qfZpdp¡’u AhNs ’hy„Å¡BA¡. ‘f„sy Ap‘Zu ^pfZp âdpZ¡ Ap b“hp“y„ “’u. L¡$d L¡$ ^dp®Qpep£A¡ ‘p¡sp“pD‘v$¡i“y„ A“yL$fZ L$fphhp rkhpe AÞe L$p„B iuMhpX$éy„ “’u. dp“hp¡“p d“dp„ h y“¡h y ‘p‘“p¡ ce OykpX$ep¡ R>¡. ’p¡X$p kdedp„ Ap fp¡N dV$u S>hp“p¡ “’u. s¡dp„’u dy¼s’sp hjp£ L¡$ kv$uAp¡ ’B iL¡$. sdpd rhh¡L$by[Â^hpv$uAp¡, “p[õsL$p¡ A“¡ dp“hhpv$uAp¡A¡dp“hp¡“¡ Ap Nygpdu A“¡ S>X$spdp„’u dy¼s L$fhp eГ L$fhp¡ Å¡BA¡.

Ap‘Z¡ gp¡L$p¡“¡ ‘qfhs®“ dpV¡$ s¥epf L$fhp Å¡BA¡. Ap‘Z¡ r“fpi ’hy„ “Å¡BA¡ L¡$ gp¡L$p¡ Ap‘Zu hps kp„cmsp “’u. Ap Qmhm Qpgy„ fl¡hu Å¡BA¡.

rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$? 3737373737

Page 46: iy„ A“¡ ip dpV¡$

âNrsiug rhQpfL$p¡“u afS> R>¡ L¡$ s¡dZ¡ hs®dp“ [õ’rsdp„ ‘qfhs®“ dpV¡$ ‘p¡sp“pâeГp¡ Qpgy„ fpMhp Å¡BA¡.

12. L$pe®-L$pfZ“p¡ rkÙp„s12. L$pe®-L$pfZ“p¡ rkÙp„s12. L$pe®-L$pfZ“p¡ rkÙp„s12. L$pe®-L$pfZ“p¡ rkÙp„s12. L$pe®-L$pfZ“p¡ rkÙp„s

hp¡ëV¡$f“y„ A¡L$ hp¼e R>¡ : God is the wisest creation of man.

dp“h Ly$v$fs“p„ b“php¡ kdS>hp“u L$p¡rii L$fu“¡ A“¡ L$pe®-L$pfZ rkÙp„s Âep“dp„gB ip„s b¡ku füp¡ “’u. Ap Ly$v$fs“p„ d|m L$pfZ sfuL¡$ s¡Z¡ Bðf“u L$ë‘“p L$fu.sdpd ^dp£A¡ Ap L$ë‘“p õhuL$pfu gu^u R>¡. OZp sÐhop“uAp¡ Bðf“u L$ë‘“pbpbs¡ d|„ThZ-Ny„QhpX$p¡ A“ych¡ R>¡. ‘f„sy„ b“php¡ b“hp“y„ kss Qpgy„ fl¡hp’udp“h¡ L$pe®-L$pfZ rhcpS>“ ip¡ u L$pY$éy„ R>¡. L$pe®-L$pfZ rhcpS>“ dp“hue L©$Ðe R>¡.Ly$v$fs“p b“php¡dp„ s¡“y„ A[õsÐh kss r“lpmhp dm¡ R>¡. S>¡ L$p„B b“¡ R>¡ s¡ b“phR>¡. b“php¡“p¡ ¾$d ipðs A“¡ kss R>¡. kss b“u fl¡g b“php¡dp„ dp“h ‘|h®b“ph“¡ s¡“y„ L$pfZ A“¡ ‘R>u“p b“ph“¡ s¡“u Akf sfuL¡$ Ap¡mM¡ R>¡. Ly$v$fsdp„ L$pe®-L$pfZ“y„ rhcpS>“ “’u. dp“h¡ ‘p¡sp“p Æh“dp„ hs®““p fnZ dpV¡$ Ap rhcpS>“b“ph¡g R>¡. Ly$v$fsdp„ b“u fl¡g kss b“php¡ dpÓ Akfp¡ R>¡. dp“h rkhpe“pâpZuAp¡dp„ Bðf“p¡ ¿epg Å¡hp dmsp¡ “’u. sdpd kÆhp¡“y„ hs®“ Ly$v$fs A“¡ s¡“ur“edbÙsp dyS>b ’pe R>¡.

dp“h¡ Bðf D‘fp„s AÞe L¡$V$guL$ rb“S>ê$fu QuÅ¡ ‘Z kÆ® R>¡. v$p.si¡sp““u L$ë‘“p, d„Óp¡“u QdÐL$pqfL$ Akf hN¡f¡. hõsygnu$ kÐe ip¡ “ dpV¡$“p¡ dpN®h¥opr“L$ rhQpf A“¡ h¥opr“L$ AÞh¡jZ R>¡. s¡“p’u S> h¥opr“L$p¡ A¡hp spfZ ‘fApìep R>¡ L¡$ ‘©Õhu k‘pV$ “l], ‘f„sy Np¡m R>¡. Ap‘Z¡ Ap‘Zp dp“kdp„’u sdpd c°dp¡A“¡ N¡fdpÞespAp¡ v|$f L$fhu Å¡BA¡. dp“h ‘p¡sp“p Æh““u kyMpL$pfu dpV¡$ Ly$v$fs“pb“php¡“¡ kdS>hp dp„N¡ R>¡. L$pe®-L$pfZ rkÙp„s dp“h¡ ‘p¡sp“p Æh““p„ v$f¡L$ n¡Ódp„A‘“phhp¡ Å¡BA¡ A“¡ Ap S> rhh¡L$by[Â^hpv$u fus R>¡. dp“h¡ v$f¡L$ bpbs s¡“p ep¡Áe‘qf‘°¡ÿedp„ kdS>hu Å¡BA¡.

v$f¡L$ ìe[¼s rhh¡L$by[Â^ fus¡ rhQpf L$fhp“u ndsp fph¡ R>¡. rhh¡L$by[Â^hpv$Ap‘Z“¡ r“Z®ep¡ g¡hp dpV¡$ fõsp¡ Q]^hp“y„ kp^“ R>¡. rhh¡L$by[Â^hpv$ ‘p¡s¡ L$p¡BsÐhop“ L¡$ rhQpf^pfp “’u. ApëbV®$ L$pdy L$l¡ R>¡ byqÙ D‘v$¡i Ap‘su “’u, A“¡ Å¡Ap‘¡ sp¡ s¡ by[Â^ “’u. rhh¡L$by[Â^hpv$ kpfp A“¡ Mfpb hÃQ¡“p¡ c¡v$ kdÅh¡ R>¡.Ly$v$fsdp„ S>¡ L$p„B b“¡ R>¡ s¡ Ap‘Z¡ L$pe®-L$pfZ qkÂ^p„s“u dv$v$’u kdS>hp L$p¡rijL$fuA¡ R>uA¡. Ap‘Z¡ A¡ kdÆA¡ R>uA¡ L¡$ â’d b“ph bpv$ buÅ¡ b“ph R>¡ A“¡ s¡dp„a¡fapf (‘qfhs®“) ’ep L$f¡ R>¡. Ap‘Z¡ â’d b“ph“¡ L$pfZ A“¡ buÅ b“ph“¡ Akf

3838383838 rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?

Page 47: iy„ A“¡ ip dpV¡$

sfuL¡$ Ap¡mMuA¡ R>uA¡. S>¡ fus¡ b“php¡ ipðs A“¡ L$pedu R>¡, s¡ S> fus¡ L$pe®-L$pfZâq¾$ep ‘Z kss A“¡ A“„s R>¡. Ly$v$fs“u S>¥rhL$ DÐL°p„rs v$fçep“ dp“h A[õsÐhdp„Apìep¡ R>¡. s¡ Ly$v$fs“p b“php¡ kdÆ s¡“p sfa ‘p¡sp“p¡ ârscph ‘Z âNV$ L$f¡ R>¡.dp“h“u N¡flpS>fudp„ L$pfZ“p¡ ¿epg A[õsÒh fphsp¡ “’u. Ap lL$uL$s A¡d ‘yfhpfL$f¡ R>¡ L¡$ Ap k©rô$ DÐ‘ß ’hp dpV¡$ L$p¡B bpü L$pfZ L¡$ ‘qfbm “’u.

v$f¡L$ b“phdp„ ‘qfhs®“ ’B füy„ R>¡. ‘qfhs®““y„ L$pfZ S>¡ s¡ hõsy L¡$b“phdp„ S> fl¡gy„ lp¡e R>¡. s¡“p dpV¡$ L$p¡B bpü L$pfZ L¡$ ‘qfbm ip¡ hp“u S>ê$f“’u. L$p¡B‘Z ‘v$p’® L$ped dpV¡$ A¡L$ S> [õ’rsdp„ fl¡sp¡ “’u. kde“u kp’¡ s¡dp„‘qfhs®“ ’ep L$f¡ R>¡. sdpd kÆhp¡ d©Ðey„ ‘pd¡ R>¡. v$f¡L$dp„ d©Ðey L$pfZ fl¡gy„ lp¡e R>¡.L$p¡B‘Z ‘v$p’® L$pedu “’u A“¡ s¡’u L$p¡B kÆh d©Ðey„ ky u ‘lp¡„Ãep rkhpe ‘p¡sp“y„Æh“ V$L$phu iL¡$ “l]. bpmL$“p S>Þdbpv$ s¡ Mp¡fpL$ g¡ R>¡. bQ‘Zdp„’u S> s¡ sfyZA“¡ eyhphõ’pA¡ ‘lp¡Q¡ R>¡. h©Ù ’B s¡ dfZ ‘pd¡ R>¡. L$pfZ L¡$ s¡“p A„Np¡ L$pd L$fspb„ ’pe R>¡. Å¡ L$p¡B b„vy$L$“u Np¡mu hpNhp’u d©Ðey ‘pd¡ sp¡ b„vy$L$“u Np¡mu“p L$pfZ’udp“h d©Ðey„ ‘pd¡ R>¡. Apd dp“h“p„ A[õsÐhdp„ S> d©Ðey“y„ L$pfZ fl¡gy„ R>¡. d©Ðey ‘Z‘qfhs®“ R>¡. h©Ùphõ’p A“¡ d©Ðey v$f¡L$ dp“h A“¡ kÆhp¡dp„ klA[õsÐh ^fph¡ R>¡.‘v$p’®“u fQ“p (Composition) A“¡ rhOV$“ (Decomposition) “p„ s¡‘qfZpdp¡ R>¡. s¡“p„ L$p¡B bpü L$pfZp¡ A’hp ‘qfbmp¡ “’u. v$f¡L$ kÆh ‘p¡sp“p Æh“bpv$ Ly$v$fsu fus¡ d©Ðey„ ‘pd¡ R>¡.

Äepf¡ ‘pZu Nfd L$fhpdp„ Aph¡ Ðepf¡ hfpm b“¡ R>¡. Å¡ hfpm W„$X$u ‘pX$hpdp„Aph¡ sp¡ s¡ ‘pZu b“¡ R>¡. Å¡ s¡“¡ rhi¡j W„$Xy$ L$fhpdp„ Aph¡, sp¡ bfa b“¡ R>¡. Å¡bfa Nfd L$fhpdp„ Aph¡ sp¡ s¡ ‘pZu b“¡ R>¡. ‘pZu ‘v$p’® R>¡ A“¡ s¡ ‘v$p’®dp„ S>‘qfhs®““p„ Ap NyZp¡ fl¡gp R>¡. hfpm, bfa, Nfdu, ‘pZu s¡“p Ap„sqfL$ L$pfZp¡R>¡. L¡$V$gpL$ gp¡L$p¡ Ap„sqfL$ A“¡ bpü L$pfZp¡ sfuL¡$ s¡“¡ kdS>hp“u c|g L$f¡ R>¡.

dp“h A’hp L$p¡B kÆh“y„ A[õsÐh “ lp¡e, sp¡ ‘Z k©rô$“y„ A[õsÐhfl¡hp“y„ R>¡. s¡“u Dо$p„rs ’ep L$f¡ R>¡. Ap‘Z¡ dpÓ Ly$v$fs“p b“php¡ L$pe®-L$pfZrkÂ^p„s“u dv$v$’u kdS>hp L$p¡rij L$fu füp “’u, ‘f„sy„ b“php¡ hÃQ¡“p¡ k„b„Ap‘Zp Æh“dp„ kyMê$‘ fus¡ L¡$hu fus¡ kdpep¡S>“ ’B iL¡$ s¡“p¡ ‘Z Ap‘Z¡ âeГL$fsp lp¡BA¡ R>uA¡. v$f¡L$ dp“h s¡dS> kÆh âpZudp„ kdpep„Ñf¡ a¡fapf ’ep L$f¡ R>¡.L¡$V$gpL$ ApÂepÐdhpv$uAp¡ Æh““¡ dpep L$l¡ R>¡. ‘f„sy dpep L$p¡“¡ L$l¡hpe s¡ kdSphuiL$sp “’u. rhop“¡ Dо$p„rs“u dv$v$’u Æh““u DБrs âep¡N’u kdÅh¡g R>¡. Å¡dp“h Ly$v$fs“u r“edbÙsp“¡ rhh¡L$by[Â^ fus (Rationalist method) ’ukdÄep¡ “ lp¡s sp¡ s¡ ‘p¡sp“u Æh“ âq¾$epdp„ s¡“p¡ D‘ep¡N L$fu i¼ep¡ “ lp¡s.

op“ A¡V$g¡ dpÓ ÅZL$pfu A“¡ kÐe A¡V$g¡ S>¡ ÅZhpdp„ Aph¡ s¡. õhps„Ôe

rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$? 3939393939

Page 48: iy„ A“¡ ip dpV¡$

A¡V$g¡ b¡ rhL$ë‘p¡ hÃQ¡ ‘k„v$Nu“u sL$. “¥rsL$sp A¡V$g¡ kpfy„ hs®“. L$pfZ A¡V$g¡ S>¡DÐ‘ß L$f¡ R>¡ A“¡ Akf A¡V$g¡ s¡“y„ ‘qfZpd. â’d L$pfZ Dv¹$ch¡ L¡$ Akf D‘S>¡ s¡“uQQp® A’®lu“ R>¡. v$f¡L$ dp“h ‘p¡sp“p v$¥r“L$ Æh“dp„ kpdpÞe fus¡ rhh¡L$by[Â^hpv$uhs®“ L$fsp¡ Å¡hp L$m¡ R>¡. ‘f„sy AÞep¡“p hs®““u Akf“p„ L$pfZ¡ A“¡L$ âL$pf“uA„ îÂ^pAp¡ A“¡ qfhpÅ¡“p¡ âh¡i ’pe R>¡. dp“h byqÙA¡ A¡ kdS>hp“p¡ âeГ L$fhp¡Å¡BA¡ L¡$ Ap sdpd N¡fdpÞespAp¡ R>¡. Å¡ Ap kdS> L¡$mhpe sp¡ dp“h d“ dy¼s b“¡A“¡ s¡ dy¼s fus¡ rhQpf L$fsp¡ ’pe. dy¼s rhQpf’u S> “¥rsL$sp“p¡ ‘pep¡ fQpe R>¡.Ap dp“hue fus ‘Z R>¡.

v$f¡L$ bpbsdp„ kÐe Ry>‘pe¡gy„ lp¡e R>¡. Ap‘Z¡ dpV¡$ s¡ AÅÎey„ lp¡B iL¡$.Ap‘Z¡ hõsygnu kÐe ÅZsp lp¡BA¡ R>uA¡. kÐe Ap‘Zp op““u ‘f lp¡B iL¡$. iy„L$p¡g„bk¡ Ad¡qfL$p ip¡Âep ANpD s¡“y„ A[õsÐh “ lsy„? L$p¡‘fr“¼k¡ L$üp ‘l¡gp iº„‘©Õhu k|e® Apk‘pk afsu “ lsu ? Apd v$f¡L$ bpbsdp„ Ap‘Zp’u AÅÎey„ kÐelp¡B iL¡$. Ap‘Z¡ ÅZuA¡ R>uA¡ s¡ AkÐe “’u. ‘f„sy A¡hy„ kÐe lp¡B “ iL¡$ L¡$ S>¡“¡Ap‘Z¡ ¼epf¡e ÅZu “ iL$uA¡. Ap‘Z¡ ApS>¡ S>¡ ÅZsp “’u, s¡ ud¡ ud¡ Ap‘ZuÅZdp„ Aphi¡ S>. Ap‘Z¡ OZu bpbs k„‘|Z® ÅZsp lp¡sp “’u. Ap‘Ï„ Ap v$¡Musy„op“ R>¡.

13. dl¡fbp“u L$fu kpfp rhQpfp¡ L$fp¡13. dl¡fbp“u L$fu kpfp rhQpfp¡ L$fp¡13. dl¡fbp“u L$fu kpfp rhQpfp¡ L$fp¡13. dl¡fbp“u L$fu kpfp rhQpfp¡ L$fp¡13. dl¡fbp“u L$fu kpfp rhQpfp¡ L$fp¡

Ap‘Z¡ A¡hp dp“h kdpS>dp„ fluA¡ R>uA¡ L¡$ S>¡ A¡L$ ep buÅ L$p¡B ^d®’uâcprhs ’e¡g R>¡. õhpcprhL$ fus¡, v$f¡L$ dp“h L$p¡B ^prd®L$ kd|ldp„ S>Þd¡g R>¡ A“¡s¡dp„ S> s¡“p¡ DR>¡f ’ep¡ R>¡. ‘f„sy dp“h Ly$v$fsu fus¡ rhQpfiug lp¡hp’u s¡ rhQpfL$ep® rh“p flu iL$sp¡ “’u. ‘f„sy s¡ NBL$pg“p rhQpf’u Sy>v$u fus¡ rhQpfhp kd’®“’u. NBL$pg“p rhQpf L$fsp„ ApS>“p¡ rhQpf Sy>v$p¡ R>¡. NBL$pg“p ^d® A“¡ ApS>“prhop“ hÃQ¡ A¡L$drs “’u. dp“h ‘p¡sp“u S|>“u âZprgL$pAp¡“p„ kd’®“ dpV¡$ rhop““p¡Apîe g¡sp¡ ’ep¡ R>¡. ApS>¡ Ap‘Z¡ rhop“ eyNdp„ âh¡íep R>uA¡. Ap rhop“ eyNdp„Å¡ Ap‘Z¡ A¡L$buÅ sfa ^d®, Års, hN® L¡$ fpô²$“u v¹qô$A¡ S> rhQpfuiy„, sp¡ Ap‘Z¡âNrs L$fu iL$uiy„ “l].

tlvy$, rÀõsu A“¡ Bõgpd ^d® Ap‘Z“¡ âp’rdL$ eyNdp„ gB S>hp âeГL$f¡ R>¡. ApS>¡ âp’rdL$ eyN“y„ “l], Ap yr“L$ eyN“y A[õsÐh R>¡. ^dp£ hÃQ¡ QX$kpQX$ku’u s¡d“u hÃQ¡ gX$pB ’hp“p¡ ce fl¡gp¡ R>¡. Ap’u Ap [õ’rs b“suAV$L$phhp dpV¡$ v$f¡L$ rhh¡L$by[Â^hpv$uA¡ kdpS>dp„ ÅN©rs L¡$mhhp eГ L$fhp¡ Å¡BA¡.v$f¡L$ dp“hdp„ ÅN©s‘Z¡ L¡$ AÅN©s fus¡ rhh¡L$by[Â^sp fl¡gu R>¡. v$f¡L$ dp“h“u

4040404040 rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?

Page 49: iy„ A“¡ ip dpV¡$

h¥QpqfL$ ÅN©rs dpV¡$ dl¡“s ’hu Å¡BA¡. Ap yr“L$ h¥opr“L$ v¹qô$L$p¡Z Âep“dp„ fpMuAp dl¡“s ’hu Å¡BA¡.

S>¡ gp¡L$p¡ kpQu fus¡ rhQpf¡ R>¡, s¡Ap¡ buÅ“p rhQpfp¡ ‘Z Âep“dp„ g¡ R>¡.‘f„sy S>¡ gp¡L$p¡ Apmky„ R>¡ s¡Ap¡ L$p¡B âñ, V$uL$p A’hp h¥L$[ë‘L$ rhQpf kl“ L$fuiL$sp “’u. rhQpfrhlu“sp’u ApÐdr“c®fsp L¡$hu fus¡ i¼e b“u iL¡$ ? kpfu fus¡rhQpf L$fhp“u A‘ug ’B iL¡$, Apv$¡i “l]. v$f¡L$“¡ ‘p¡sp“u ‘k„v$Nu âdpZ¡ rhQpfL$fhp“y„„ õhps„Ôe lp¡hy„ Å¡BA¡. Ap‘Zp¡ S> rhQpf kpQp¡ lp¡hp“u L$p¡B MpÓu lp¡B iL¡$“l]. Ap‘Z¡ buÅ“p rhQpfdp„ nrsAp¡ bsphhp sБf lp¡BA¡ R>uA¡ A“¡ ‘p¡sp“p¡rhQpf buÅ“p L$fsp kpfp¡ L¡$ QqX$epsp¡ lp¡hp“y„ Ap‘Z¡ dp“uA¡ R>uA¡. Ap dpÞespkpQu “’u. buÅAp¡“¡ ‘Z ‘p¡sp“u fus¡ rhQpf L$fhp“u R|>V$ lp¡hu Å¡BA¡.

Ap‘Zu ^prd®L$ â’p Ap‘Zp rhQpf õhps„Ôe ‘f fp¡L$ gNph¡ R>¡. Å¡rhQpfp¡ k„õ’pNs õhê$‘ ^pfZ L$f¡, sp¡ Ap‘Z¡ AÅZ‘Z¡ rhQpf L$fhp“y„ R>p¡X$uv$BA¡ R>uA¡. DëVy„$, Ap‘Z¡ Sy>“p rhQpfp¡“¡ v¹$Y$‘Z¡ hmNu fluA¡ R>uA¡. v$f¡L¡$ A¡ bpbskp’¡ k„ds ’hy„ Å¡BA¡ L¡$ h¥QprfL$ õhps„Ôe v$f¡L$ ìe[¼s dpV¡$ L$p¡B‘Z kdedp„ S>ê$fuR>¡. rhQpfp¡ v$pbu v$¡hp Å¡BA¡ “l]. L$p¡B‘Z rhQpf“u õhuL©$rs A’hp AõhuL©$rs L¡$s¡“p D‘ep¡N“u bpbs dp“h“p rhh¡L$byqÙ op“ ‘f R>p¡X$u v$¡hu Å¡BA¡.

14. rhh¡L$by[Â^hpv$ ip dpV¡$?14. rhh¡L$by[Â^hpv$ ip dpV¡$?14. rhh¡L$by[Â^hpv$ ip dpV¡$?14. rhh¡L$by[Â^hpv$ ip dpV¡$?14. rhh¡L$by[Â^hpv$ ip dpV¡$?

rhh¡L$byqÙhpv$ L$p¡B rhQpf^pfp “’u. s¡ rhQpf L$fhp“u fus A’hpv¹$qô$L$p¡Z R>¡. rhh¡L$byqÙhpv$ A¡hp L$p¡B rhQpf“p¡ õhuL$pf L$fsy„ “’u L¡$ S>¡“¡ byqÙ kp’¡r“õbs “ lp¡e, A“¡ S>¡“p¡ Ap^pf h¥opr“L$ op“ “ lp¡e. L$p¡B‘Z ìe[¼s L¡$ N°„’ Nd¡s¡V$gp¡ dlp“ lp¡e, sp¡ ‘Z s¡“u Ar^L©$ssp s¡“¡ õhuL$pe® “’u. rhh¡L$byqÙhpv$ dp“h“¡rhh¡L$byqÙhpv$“u s¡“u ndsp dyS>b Æh“ dpN® ‘k„v$ L$fhpdp„ klpe L$f¡ R>¡. Apdrhh¡L$byqÙhpv$ L$p¡B rhQpf^pfp “l], ‘f„sy v¹$rô$L$p¡Z R>¡.

dp“h Brslpkdp„ A“¡L$ ^dp£ A[õsÐhdp„ Apìep, a¡fapf ‘pçep A“¡L¡$V$gpL$“p¡ rhge ‘Z ’ep¡. lÅfp¡ hj® ANpD S>¡ s¡ v$¡i“p k„Å¡Np¡ dyS>b ^dp£“uõ’p‘“p ’B lsu. ^d® A¡ L$p„B A¡L$g ìe[¼s“p„ dp“kdp„’u âNV$ ’e¡g rhQpf “’u.L¡$V$gpL$ by[ÙÆhuAp¡A¡ AdyL$ âZprgL$pAp¡ õ’pr‘s L$fu. gp„bp kde ky u cp¡mpgp¡L$p¡ s¡“¡ A“ykfsp füp A“¡ s¡ ^d®dp„ ‘qfZçep. ^d®“p D‘v$¡ip¡ dp“h¡ (s¡“pc¼sp¡A¡) õhuL$pfu g¡hp“p lp¡e R>¡ s¡dp„ ‘ñp¡¡ ‘|R>u iL$psp “’u.

L¡$V$gpL$ ^dp£dp„ ky pfp ’ep. sp¡ dsc¡v$p¡“p L$pfZ¡ L¡$V$gpL$ ^d®dp„ ap„V$p ‘X$u“hp ‘„’p¡ A[õsÐhdp„ Apìep. ^d®“p D‘v$¡ip¡dp„ Ap‘Z“¡ L¡$V$gpL$ rhfp¡ pcpkp¡ ‘ZÅ¡hp dm¡ R>¡. L$p¡B‘Z d® k„‘|Z® NZu iL$pe “l]. rhh¡L$byqÙhpv$dp„ v$f¡L$ rhQpf^pfp

rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$? 4141414141

Page 50: iy„ A“¡ ip dpV¡$

L¡$ hpv$“¡ $byqÙhpvu v¹$róV$L$p¡Z’u QL$pkhpdp„ Aph¡ R>¡. by[Ù“u L$kp¡V$uA¡ ‘pf Dsf¡grhQpf^pfp S> rhh¡L$byqÙhpv$ õhuL$pf¡ R>¡. dp“h âNrs“¡ A“yê$‘ rhQpf^pfp“¡ S>rhh¡L$byqÙhpv $A‘“ph¡ R>¡. Ap l¡sy dpV¡$ L$p¡B‘Z ^d® L¡$ rhQpf^pfp r^½$pfhp“u S>ê$f“’u. rhh¡L$byqÙhpv$ ‘p¡s¡ L$p¡B rhQpf^pfp “’u. s¡ dp“h âNrs A“¡ L$ëepZ dpV¡$v$f¡L$ rhQpf^pfp L$pmÆ‘|h®L$ s‘pk¡ R>¡. Ap rhh¡L$byqÙhpv$“u fus R>¡.

v$f¡L$ d®“p¡ d|mc|s rkÙp„s buÅ d®“¡ “L$pfhp“p¡ R>¡. Äepf¡ rhh¡L$byqÙhpv$sdpd ^dp£“¡ kdp“ fus¡ “L$pf¡ R>¡. L$p¡B‘Z ^d® ipðs A’hp L$pedu “’u. dp“h‘Z L$pedu “’u, “pih„s R>¡. ^d® õ’rNs fl¡ R>¡. Äepf¡ op“dp„ L$ped h^pfp¡ ’sp¡fl¡ R>¡. S>¡ op“ kurds fl¡ (A¡V$g¡ L¡ S>¡dp„ h©qÙ$ “ ’pe) s¡ op“ “l], ‘f„sy Aop“spR>¡. Ap‘Z¡ S>¡“¡ rhh¡L$byqÙhpv$ L$luA¡ R>uA¡ s¡ dpÓ h¥opr“L$ v¹$rô$tbvy$ R>¡. Å¡ s¡“¡dp“h d|ëep¡ kp’¡ Å¡X$hpdp„ Aph¡, sp¡ s¡ dp“hhpv$ b“¡ R>¡.$ dp“h ‘p¡sp“p v$¥r“L$Æh“dp„ rhh¡L$byqÙhpv$ A“ykf¡ R>¡. rhop“¡ ‘|fu ‘pX¡$g Ap yr“L$ khgsp¡“p¡ Ap‘Z¡‘|fp¡ D‘ep¡N L$fu füp R>uA¡. ‘f„sy rhop““p v$pi®r“L$ ‘qfZpdp¡ õhuL$pfhp’u Ap‘Z¡v|$f fluA¡ R>uA¡. s¡“y„ A¡L$ L$pfZ S|>“u rhQpf^pfp“¡ hmNu fl¡hp“y„ Ap‘Ï„ hgZ R>¡.L$p¡‘fr“¼k, dpBL$g a¡f¡X¡$ L¡$ ÞeyV$““p rkÙp„sp¡ õhuL$pfhp Ap‘Ï„ dp“k s¥epf “’u,A“¡ s¡ kp’¡ ‘p¥fprZL$ D‘v$¡ip¡ R>p¡X$hp ‘Z Ap‘Ï„ dp“k s¥epf “’u. v$¥hu QdÐL$pfp¡“uhpsp¡ Ap‘Z¡ sfs õhuL$pfu gBA¡ R>uA¡. ‘f„sy s¡ L¡$hu fus¡ i¼e R>¡¡ s¡ âñ Ap‘Z¡‘|R>hp“y„ hgZ ^fphsp “’u. s¡“u ‘pR>m Ap‘Zp¡ dp“rkL$ ce L$pd L$f¡ R>¡. ^d®“¡cpfsue k„õL©$rs“p dlÐh“p A„N sfuL¡$ Ap‘Z¡ hMpZuA¡ R>uA¡. ‘f„sy Qphp®L$“p¡cp¥rsL$hpv$ cpfsue k„õL©$rs“p cpN sfuL¡$ õhuL$pfhp Ap‘Ï„ d“ BÞL$pf L$f¡ R>¡. A¡X$hX®$S>¡“f¡ ip¡ ¡g fku“u dv$v$’u iusmp“p fp¡N“¡ vy$r“epdp„’u Ap‘Z¡ rhv$pe L$fu Qy¼epR>uA¡. ‘f„sy N°pd rhõspfp¡dp„ iusmp dpsp“u ‘|Å, d„qv$fp¡ hN¡f¡ Qpgy S> R>¡. Ap‘Z¡dpÓ rhop““p¡ “l], h¥opr“L$ v¹qôtbvy$“p¡ ‘Z rhL$pk L$fhp“p¡ R>¡.

kÐe, “¥rsL$sp, ip„qs, L$fyZp, Atlkp, ^ufS>, hN¡f¡ sÐhp¡ ANpD“u‘¡Y$uAp¡“p dp“h k„õL©$rs“p¡ hpfkp¡ R>¡. Ap NyZ sÒhp¡“u DБrÒdp„ L$p¡B ^d® L$pfZê$‘“’u. Ap NyZ sÐhp¡ Ap‘Z“¡ hpfkpdp„ dm¡g lp¡hp R>sp„, dp“h kdpS>dp„ tlkp,¾|$fsp, AkÐe, AÞepe hN¡f¡ âhs®dp“ R>¡ S. Apdp„“p L$p¡B vy$Ny®Z“¡ ^d® AV$L$phui¼ey„ “’u. s¡“y„ L$pfZ A¡ R>¡ L¡$ rhQpf^pfp A“¡ ìehlpf hÃQ¡“p¡ rhfp¡ pcpkkdS>hpdp„ Ap‘Z¡ r“óam Nep R>uA¡. s¡“y„ L$pfZ kdS>dp„ fl¡g Ap‘Zu Mpdu R>¡.

Bðf“p„ A[õsÐh rhi¡ rhh¡L$byqÙhpv$ iy„ L$l¡ R>¡? ^d®hpv$uAp¡ T“|“‘|h®L$Bðf lp¡hp“u v$gugp¡ fS|> L$f¡ R>¡. Ap rhhpv$ kv$uAp¡ S>|“p¡ R>¡ A“¡ s¡ lSy> ‘Z Qpgy„R>¡. Bðfhpv$uAp¡ L$l¡ R>¡ L¡$ s¡“u BÃR>p hNf ‘p„v$Xy$ e¡ lpgsy„ “’u. ‘f„sy L$p¡B‘Z ‘|h®^pfZp’u b„ pep hNf Å¡ Ap‘Z¡ Bðf“u L$ë‘“p “L$pfuA¡, sp¡ L$p¡B n¡Ó“u L$p¡B[õ’rsdp„ L$p„B S> a¡f ‘X$sp¡ “’u. âp’®“p, eop¡ L$fhp’u hfkpv$ hfksp¡ “’u. Ap‘Z¡

4242424242 rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?

Page 51: iy„ A“¡ ip dpV¡$

d|rs®“¡ iZNpfuA¡ L¡$ ‘|Å L$fuA¡, sp¡ s¡“p’u ‘pL$ DNsp¡ “’u. Ap‘Z¡ cS>“ NpBA¡,sp¡ s¡“p’u dp„v$Nu v|$f ’su “’u. dp“h Æh“ Bðf¡ÃR>p Ap^pqfs lp¡hp“y„ dp“u“¡Ap‘Z¡ A¡L$ Ap^u“sp (Subjection) õhuL$pf¡g R>¡. s¡dp„’u cpÁehpv$ âNV¡$ R>¡ A“¡dp“h ‘p¡sp“p¡ ApÐdrhðpk Mp¡B b¡k¡ R>¡. Å¡ Bðf“y„ Mf¡Mf A[õsÐh lp¡e, sp¡s¡“p’u Ap[õÐpL$p¡“¡¡ L$p¡B gpc “’u L¡$ “p[õsL$p¡“¡ L$p¡B Mp¡V$ “’u. ‘f„sy S>¡“pA[õsÐh“p¡ L$p¡B ‘yfphp¡ “’u s¡“p¡ õhuL$pf A¡L$ âL$pf“u dp“rkL$ Nygpdu R>¡.

Bðf rhQpf ‘pR>m kS>®““p¡ rhQpf fl¡gp¡ R>¡. d|mc|s âñp¡ A¡ R>¡ L¡$iy„ L$p¡B hõsy DÐ‘ß L$fhp“y„ i¼e R>¡? rhop“ L$l¡ R>¡ L¡$ L$p¡B hõsy (‘v$p’®) DБßL$fu iL$psu “’u L¡$ s¡“p¡ “pi L$fu iL$psp¡ “’u. kS>®“lpf“u L$ë‘“p âp’rdL$ eyN“pdp“h“u ^pfZp R>¡. S>¡ A[õsÐhdp„ R>¡ s¡“u Dо$p„rs ’pe R>¡, ‘f„sy “hy„ L$p„B DБßL$fu iL$psy„ “’u, L¡$ “’u s¡“p¡ “pi L$fu iL$psp¡. Ap‘Zu ‘pk¡ L$p¡B Ap^pfc|s kprbsu“’u L¡$ Ap k©rô$“u fQ“p L$p¡BA¡ L$fu R>¡. Ap’u kS>®“lpf¡ kS>®“ L$f¡g lp¡hp“u dpÓ^pfZp R>¡. bV²$p®ÞX$ fk¡g¡ âñ L$ep£ R>¡ k©rô$“u fQ“p ‘l¡gp iy„ lsy„? A“¡ k©rô$“u fQ“p‘l¡gp Bðf iº„ L$fsp¡ lsp¡? Å¡ Ap‘Z“¡ Ap âñ“p¡ DÑf “ dm¡,$ sp¡ DÑf dpV¡$Ap‘Z¡ d’sp fl¡hy„ Å¡BA¡. Ap rhh¡L$byqÙhpv$“u fus R>¡.

15. rhh¡L$by[Â^hpv$ Akud R>¡15. rhh¡L$by[Â^hpv$ Akud R>¡15. rhh¡L$by[Â^hpv$ Akud R>¡15. rhh¡L$by[Â^hpv$ Akud R>¡15. rhh¡L$by[Â^hpv$ Akud R>¡

rhh¡L$byqÙhpv rhQpf DÐL$j®“u Qmhm R>¡. s¡ A¡L$ kp„õL©$rsL$ ¾$p„rsL$pfuQmhm R>¡. Ap L$p¡B ^d® rhfp¡ u L¡$ dpÓ A„ îÂ^p rhfp¡ u Qmhm “’u. A¡d L$l¡hy„‘Z bfpbf “’u L¡$ A„ îÂ^pAp¡ A“¡ N¡fdpÞespAp¡“p¡ A„s Aphi¡ A¡V$g¡ rhh¡L$byqÙhpvQmhm ‘Z kdpá ’i¡.

Å¡ rhh¡L$byqÙhpv“p¡ l¡sy dpÓ ^d® rhfp¡ u lp¡e, sp¡ v$f¡L$ ^d® buÅ ^d®“uV$uL$p L$fu s¡ L$pdNufu bÅh¡ R>¡. v$f¡L$ d®“p¡ Bðf AgN R>¡. v$f¡L$ d® vy$Þheu kdpS>‘f âcyÐh S>dphhp sБf lp¡e R>¡. L¡$V$gpL$ ky pfphpv$uAp¡ d®dp„ dp“sp lp¡hp R>sp„,s¡“p QdÐL$pfp¡“p¡ rhfp¡ L$f¡ R>¡. L¡$V$gpL$ Bðfp¡ A“¡ Ahspfp¡“p NyZNp“ NpB füp R>¡.‘qfZpd¡ ^d®dp„ “hp ‘„’p¡ L¡$ ipMpAp¡ A[õsÐhdp„ Aph¡g R>¡. ‘f„sy Äepf¡ Bðf“p¡khpg Aph¡ R>¡, Ðepf¡ b^p dp£ A¡L$ ds R>¡ L¡$ Bðf¡ Ap k©rô$“u fQ“p L$f¡g R>¡. ApdR>sp„, v$f¡L$ ^d®“p¡ Bðf AgN R>¡. A¡L$ ^d®“p¡ Bðf buÅ ^d®“p¡ Bðf “’u.

Å¡ Bðf¡ k©rô$“y„ kS>®“ L$ey® lp¡e, sp¡ kS>®L$“y„ kS>®“ L$p¡Z¡ L$ey® li¡ s¡hp¡âñ õhpcprhL$ ’pe. Bðfhpv$uAp¡ Ap âñ“p¡ S>hpb Ap¡luep L$fu Åe R>¡.^d®hpv$uAp¡ Bðf“p A[õsÐhdp„ dpÞesp ^fph¡ R>¡, ‘f„sy s¡Ap¡ õhs„Ôpfus¡ rhQpfsp“’u. Å¡ L$p¡B õhs„Ó byqÙ’u rhQpf¡, sp¡ s¡ Ahíe “prõsL$ ’B S>i¡. Äepf¡

rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$? 4343434343

Page 52: iy„ A“¡ ip dpV¡$

rhh¡L$byqÙhpvuAp¡ dpÓ “p[õsL$ b“u ip„s b¡ku fl¡sp “’u. s¡Ap¡ ApNm ‘Z rhQpf¡R>¡.

Ap‘Z¡ Brslpk Å¡BA¡ sp¡ dÂe‘|h®dp„ rhrh^ k„õL©$rsAp¡ A“¡ op““p¡rhL$pk ’ep¡ lsp¡. “p¡d¡qX$L$ ÅrsAp¡“p Ap¾$dZp¡’u s¡“p¡ “pi ’ep¡ li¡. R>Ì$u kv$udp„dl„dv$ ‘eN„bf“p ApNd“’u Bõgpd“p¡ âkpf ’ep¡. kss R> kv$uAp¡ ky u N°uL$p¡op“ âpá L$fsp füp. eyfp¡‘“p fpóV²$p¡A¡ rÀõsu d® A‘“pìep¡. ‘f„sy d®eyÙp¡ $v$fçep“eyfp¡‘u fpóV²$p¡dp„ N°uL$ op““p¡ âkpf ’ep¡. s¡“p’u âcprhs ’B eyfp¡‘“p byqÙÆhuAp¡A¡16du kv$u’u rhop“ âkpf“u iê$Aps L$fu. rÀõsu ^d®“p A“¡L$ D‘v$¡ip¡ rhop““pop“ kpd¡ hpdZp ‘yfhpf ’ep. rhh¡L$byqÙhpv, “p[õsL$sp, cp¥rsL$sp, kdpS>hpv$uA“¡ dp“hue hgZp¡ rhL$khp gpÁep lsp. ‘qfZpd¡ âNrsiug rhQpfp¡ A“¡^d®r“f‘¡n hgZ“¡ ep¡Áe õ’p“ âpá ’ep A“¡ ^d®“u ‘uR>l¡W$ ’hp“u iê$Aps ’B.

cpfsdp„ [õ’rs Sy>v$u lsu. iê$Apsdp„ Qphp®L$ A“¡ byÙ“u rhQpf^pfpA¡‘p¥fprZL$ dpÞespAp¡“p d|rmep lgphu “p¿ep. ‘f„sy b°pûZhpv$“p Dv$e kp’¡ Qphp®L$A“¡ byÙ“u Akfp¡ “pi ‘pdu. s¡“p’u k¢L$X$p¡ v$¡hu-v$¡hspAp¡“u ‘|Å ’hp gpNu.h¥QpqfL$ Nygpdu ‘¡v$p L$fhp dpV¡$ A“¡L$ âL$pf“u kprlÐe kpdN°u ‘¡v$p L$fhpdp„ Aphu.cpfsdp„ sdpd kfL$pfp¡A¡ ^d®“y kd’®“ L$ey® A“¡ V¡$L$p¡ Apàep¡. fpS>L$ue ‘np¡ ‘Zdsv$pfp¡“¡ ApL$j®hp ^prd®L$ Apgp‘ Nphp gpÁep lsp.

Ap‘Z¡ Å¡BA¡ R>uA¡ L¡$, Ly$Vy„$b“p bpmL$p¡ ‘p¡sp“p Ly$Vy„$b“p¡¡ d® A‘“phsp lp¡eR>¡. Apd dpsp-r‘sp“u ^prd®L$ dpÞespAp¡ bpmL$p¡ N°lZ L$f¡ R>¡. s¡ S> fus¡ Års,qfhpÅ¡, A“¡ V$¡hp¡ ‘Z s¡d“¡ hpfkpdp„ Dsf¡ R>¡. dp“h Ar“hpe®‘Z¡ rhh¡L$byqÙhpvulp¡hp’u õhs„Ôp fus¡ rhQpf L$fhp’u ^prd®L$ S>X$spdp„’u ^uf¡ uf¡ dy¼s ’B füp¡ R>¡.^d®dp„ rhðpk “ ^fph“pfpAp¡“u k„¿ep h^u flu R>¡.

ApS>¡ âp’rdL$ ipmp“p bpmL$p¡ ‘Z A¡ ÅZ¡ R>¡ L¡$ ‘©Õhu A¡L$ N°l R>¡ A“¡s¡ Np¡m R>¡ s¡dS> s¡ k|e®“u Apk‘pk af¡ R>¡. L$p¡B ^prd®L$ N°„’¡ Ap kÐe“y„ ârs‘pv$“L$f¡g “’u. prd®L$ dpÞespAp¡ kÐe“u rhê$Ù lp¡e R>¡. Æh““u hpõsrhL$sp kdÆ v$f¡L$dp“h¡ ‘p¡sp“p¡ dpN® ‘k„v$ L$fhp¡ Å¡BA¡. ^dp®Qpep£ s¡dS> c¼sp¡ dpÓ ^prd®L$D‘v$¡ip¡“¡ hmNu fl¡ R>¡ A“¡ kde hl“ kp’¡ âNrsiug rhQpfp¡ kp’¡ ‘p¡sp“u^prd®L$ dpÞespAp¡dp„ a¡fapf L$fsp “’u. ‘yfps“ kdedp„ Qphp®L$ A“¡ A¡r‘¼eyfk k©qô$kS>®“ dpV¡$ L$p¡B bpü ‘qfbm“¡ S>hpbv$pf dp“sp “ lsp. s¡Ap¡ “p[õsL$sp A“¡cp¥rsL$hpv$“p kd’®L$ lsp.

R>¡ëëpp Qpf-‘p„Q v$peL$pAp¡’u Ap yr“L$ op“dp„ TX$‘u h©qÙ ’B flu R>¡.rhð“p„ A“¡L$ flõep¡ Ap‘Zu kdn âNV$ ’B füp R>¡. S>¡ fpô²$p¡ ky u Ap dprlsu‘lp¡„Q¡ R>¡ s¡Ap¡ ^d®r“f‘¡n hgZ ^fphsp ’ep R>¡. Ap h¥opr“L$ Ap yr“L$ op“ A“¡s¡“p kÐep¡ sdpd dp“h kdpÅ¡ ky u ‘lp¡Qhp„ Å¡BA¡.

4444444444 rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?

Page 53: iy„ A“¡ ip dpV¡$

Ap yr“L$ op“ kp’¡ ^prd®L$ L$Ë$fhpv$ ‘Z TX$‘’u h^u füp¡ R>¡. Bõgpds¡dp„ â’d ¾$d¡ R>¡. Bõgpdu L$Ë$fhpv$uAp¡ rh“piL$ i”p¡“p¡ D‘ep¡N L$fu füp R>¡.s¡Ap¡ X$prh®““p¡ Dо$p„rshpv$ L¡$ Ap yr“L$ rhop““y„ sÐhop“ õhuL$pfhp s¥epf “’u.L$Ë$fsp v|$f L$fhp dpV¡$ Ap yr“L$ op“ lp¡hy„ S>ê$fu R>¡. dp“h kdpS>¡ d® r“f‘¡n b“hy„Å¡BA¡. rhh¡L$byqÙhpvuAp¡A¡ dpÓ “p[õsL$ b“u“¡ L¡$ ^d®“u V$uL$p L$fu ip„s b¡kufl¡hp“y„ “’u. s¡dZ¡ kÐe ip¡ “ L$fhp“y„ R>¡. Ly$v$fs“u hpõsrhL$spAp¡ kdÆ Æh“dpN® ‘k„v$ L$fhp¡ Å¡BA¡. Ap‘Zu kdn S>¡ L$p„B R>¡ A“¡ S>¡ Ap‘Zu kdS>dp„ Aph¡R>¡ s¡ cp¥rsL$hpv$ (materialism) R>¡. Ly$v$fs rhi¡“y„ Ap‘Ï„ op“ l¡sygnuhpõsrhL$sp R>¡. Ap‘Ï„ op“ kÐe sfa v$p¡fu Åe R>¡. op“ A“¡ kÐe ‘v$p’® rhðkp’¡ k„b„ ^fph¡ R>¡. k©rô$dp„ A“¡L$ b“php¡“y„ rdîZ R>¡. s¡’u L$ep¡ b“ph ep¡Áe A“¡L$ep¡ b“ph Aep¡Áe s¡ ‘k„v$ L$fhp“y Ap‘Z“¡ õhps„Ôe R>¡. Ap‘Zp õhps„Ôe“u dv$v$’uAp‘Z¡ Ap‘Ï„ Æh“ kyMu b“phu iL$uiy„.

Ap‘Z¡ õhs„Ó rhQpf’u “p[õsL$, cp¥rsL$hpv$u L¡$ dy¼s rhQpfL$ b“uA¡R>uA¡. Ap sdpd dp“hhpv$“p ‘Nr’ep R>¡. Ap‘Z¡ kp’¡ kp’¡ A¡ ‘Z Âep“ fpMhp“y„R>¡ L¡$ Ap‘Zu dy¼s rhQpfkfZu’u AÞe gp¡L$p¡“p õhps„Ôedp„ Ahfp¡ ‘¡v$p ’hp¡Å¡BA¡ “l]. kpdpÆL$ “¥rsL$sp“p¡ Ap ‘pep¡ R>¡. s¡’u op“, kÐe, õhps„Ôe A“¡“¥rsL$sp dp“hhpv$“p¡ ¾$d R>¡. Ap î¡›$ dp“hue d|ëep¡ R>¡ A“¡ Å¡ s¡dp„’u õhps„Ôe“ubpv$bpL$u L$fhpdp„ Aph¡, sp¡ AÞe d|ëep¡ s¡“p¡ A’® Nydphu b¡ki¡. rhh¡L$byqÙhpvuõhs„Ôp fus¡ rhQpfu“¡ ‘p¡sp“u rhQpf âq¾$ep âdpZ¡ ‘p¡sp“u Æh“fus “½$u L$fuiL¡$ R>¡. b„ rhQpf â’pAp¡ dy¼s rhQpf“p¡ dpN® ‘Z b„ L$fu v$¡ R>¡. op“’u kÐeDÐL$j® ‘pd¡ R>¡ A“¡ kÐe’u õhps„Ôe“p¡ DÐL$j® ’pe R>¡.

Ap‘Z¡ hs®dp“ kpdpÆL$ fpS>L$ue ìehõ’pdp„ ‘qfhs®“ gphhy„ lp¡e sp¡Ap‘Z¡ kp¥ â’d Ap‘Zpdp„ bv$gph gphhp¡ Å¡BA¡. A¡V$g¡ L¡$ hjp£’u Ap‘Zp ‘fgv$pe¡g h¥QpqfL$ Nygpdudp„’u Ap‘Z¡ dy¼s ’hy„ Å¡BA¡. Ap Ðepf¡ S> i¼e b“u iL¡$L¡$, Äepf¡ rhh¡L$byqÙhpv$“u kaf h¥QpqfL$¾$p„rs sfa“u Qpgy fl¡. rhh¡L$byqÙhpv¡ L$pdQgpDgpgQp¡’u v|$f fl¡hy„ Å¡BA¡. h¥QpqfL$ Nygpdudp„’u dy¼s ’hp“y„ A¡L$ b¡ qv$hk L¡$ ’p¡X$pkdedp„ i¼e b“hp“y„ “’u. rhh¡L$byqÙhpv¡ rhL$pk ‘pdsp Ap yr“L$ h¥opr“L$ op“’udprlsNpf ’sp fl¡hy„ Å¡BA¡, Ap“p¡ A’® A¡ ’ep¡ L¡$ rhh¡L$byqÙhpv dpV¡$ ¼ep„e‘|Z®rhfpd “’u.

rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$? 4545454545

Page 54: iy„ A“¡ ip dpV¡$

16. kpdpÆL$ Dо$p „rs-ìeqL$s“u c|rdL$p16. kpdpÆL$ Dо$p „rs-ìeqL$s“u c|rdL$p16. kpdpÆL$ Dо$p „rs-ìeqL$s“u c|rdL$p16. kpdpÆL$ Dо$p „rs-ìeqL$s“u c|rdL$p16. kpdpÆL$ Dо$p „rs-ìeqL$s“u c|rdL$pA“¡ S>hpbv$pfuA“¡ S>hpbv$pfuA“¡ S>hpbv$pfuA“¡ S>hpbv$pfuA“¡ S>hpbv$pfu

Å¡ L$p¡B ìeqL$s kdpS> A“¡ L$pev$pA¡ dpÞe L$f¡g Ap“„v$ d¡mhsu lp¡e, sp¡s¡d“¡ s¡dp„ i¡“p¡ hp„ p¡ R>¡? iy„ ìeqL$s“¡ Ap“„v$“u S>ê$f “’u? Äepf¡ s¡ ‘p¡s¡ A¡d L$l¡R>¡ L¡$ ‘p¡sp“p Ap“„v$’u L$p¡B“¡ “yL$kp“ ’sy„ “’u, sp¡ rhh¡L$byqÙhpvuAp¡A¡ ip dpV¡$ hp„ p¡g¡hp¡ Å¡BA¡? ip dpV¡$ Ad“¡ Adpfu BÃR>p dyS>b hs®“ L$fhp v$¡hpdp„ “ Aph¡ ?rhh¡L$byqÙhpvuAp¡“¡ kdpS>’u ip dpV¡$ k„sp‘ ’hp¡ Å¡BA¡? OZp gp„bp kde’ukdpS>“y„ A[õsÐh R>¡. kdpS>“u fQ“p d¢ L$fu “’u. dpfu L$pdNufu kdpS>dp„ dpÞeR>¡ A“¡ sdpf¡ ip dpV¡$ s¡“u bmsfp L$fhu Å¡BA¡?

kpdpÞe fus¡ rhh¡L$byqÙhpvuAp¡“¡ Ap âL$pf“p âñp¡ ‘|R>psp lp¡e R>¡. A¡dL$l¡hy„ bfpbf “’u L¡$ kdpS> blº gp„bp kde’u A[õsÐh ^fph¡ R>¡ A“¡ d¡¢ s¡“ufQ“p L$f¡g “’u. dp“h kdpS> AÞe âpZuAp¡“u S>¡d V$p¡mpdp„ fl¡sp¡ kdpS> “’u.hjp£“u Dо$p„rs bpv$ V$p¡mpdp„ fl¡sp¡ dp“h kdpS>dp„ fl¡sp¡ ’ep¡ R>¡. ¼ep„L$ ¼epp„L$(v$p.s. Ap„v$pdp“-r“L$p¡bpf V$p‘yAp¡) A¡hp kd|lp¡ fl¡ R>¡ L¡$ Äep„ dp“h kdpS>A[õsÐhdp„ Aph¡g “’u. Aphp kd|lp¡ ‘Z kdpS> fQ“p“u qv$ipdp„ ApNm h^u füpR>¡.

kdpS>“u fQ“p L$p¡B A¡L$ S> ìeqL$s Üpfp A¡L$ S> qv$hkdp„ ’e¡g “’u.sdpd kÆhp¡dp„ dpÓ dp“h cpjp dpfas ‘p¡sp“u Ås“¡ ìeL$s L$fhp“p õsf¡‘lp¡„Q¡g R>¡ A“¡ s¡“¡ S> kpfp “fkp“p c¡v$“u Mbf R>¡. AÞe âpZuAp¡dp„ Ap âL$pf“uDо$p„rs ’e¡g “’u. s¡Ap¡ ‘p¡sp“u h©rÑAp¡’u â¡fpe¡gy„ Æh“ Æhu füp R>¡. dp“h‘p¡sp“u rhh¡L$byqÙ“u dv$v$’u Apk‘pk“p b“php¡ rhi¡ ÅN©s ’ep¡ A“¡ ‘p¡sp“pop“dp„ h©qÙ L$fsp¡ füp¡. ‘qfZpd¡ A“¡L$ rhQpfp¡ A“¡ rhQpf^pfpAp¡“p¡ S>Þd ’ep¡.dp“h¡ kdp“ rhQpfp¡ fphsp AÞe dp“hp¡“p¡ kp’ gu^p¡. Sy>v$u fus¡ rhQpfsp gp¡L$p¡A¡‘p¡sp“u byqÙ“u dv$v$’u kpdpÆL$ k„õ’pAp¡“u õ’p‘“p L$fu. Apd ^uf¡ ^uf¡ A“¡L$k„õ’pAp¡ (kdpS>, ^prd®L ‘„’p¡, d„qv$fp¡, fpS>L$ue ‘np¡) A[õsÐhdp„ Aphhp gpNu.

v$f¡L$ ìeqL$s, S>ê$f S>Zpe Ðep„, kdpS> fQ“p, s¡“u âNrs A“¡ rhL$pkdp„cpN g¡su lp¡e R>¡. L$d®iug lp¡e L¡$ “ lp¡e, kdpS> ‘f s¡“p¡ âcph ‘X$sp¡ lp¡e R>¡.kdpS>dp„ S>¡Ap¡ ‘qfhs®“ BÃR>¡ R>¡, kdpS>dp„ S>¡Ap¡ ‘qfhs®“ BÃR>sp “’u, s¡dS>kdpS> ‘qfhs®“dp„ S>¡d“¡ L$p¡B qv$gQõ‘u “’u, s¡ sdpd“u kdpS> ‘f Akf fl¡sulp¡e R>¡. L$p¡B ìeqL$s A¡d L$l¡ L¡$ ‘p¡sp“¡ kdpS> kp’¡ L$p¡B r“õbs “’u, sp¡ s¡ bfpbf“’u. lh¡ Ap‘Z¡ A¡hp kdpS>dp„ fl¡sp “’u L¡$ Äep„ dp“h cV$L$sy„ Æh“ Npmsp¡ lp¡eA“¡ am-aºg MpB“¡ Æh“ ìerss L$fsp¡ lp¡e. L¡$V$gpL$ A¡hp b“php¡ b“¡ R>¡ L¡$ dp“h

4646464646 rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?

Page 55: iy„ A“¡ ip dpV¡$

hs®dp“ Æh“’u L„$V$pmu“¡ kp y ’B Åe L¡$ d„qv$fdp„ ‘|Åfu b“u Åe. Aphp dp“hp¡Ap‘Z“¡ L$p¡B âñ L$fsp lp¡sp “’u.

‘p¡sp“p S>Þd kp’¡ L$p¡B ‘|Z® dp“h b“u iL$sp¡ “’u. dp“u Np¡v$dp„ A“¡s¡“u l|„a’u bpmL$“p¡ DR>¡f ’pe R>¡. kdpS>“u ipmpdp„ s¡ ârinZ ‘pd¡ R>¡. 15-20hj® ky u s¡ Aprîs Æh“ Npm¡ R>¡. Ðepfbpv$ s¡ ‘p¡sp“u h¥eqL$s$sp âpá L$f¡ R>¡ A“¡‘p¡s¡ kdpS> Æh“dp„ kpd¡g ’ep bpv$ kpdpÆL$ âNrsdp„ ‘p¡sp“y„ âv$p“ L$fhp kd’®b“¡ R>¡. L$p¡B‘Z ìe[¼s ‘p¡sp“u S>ê$qfeps“u hõsyAp¡ ‘p¡s¡ ‘¡v$p L$fu i¼su “’u. v$f¡L$ìe[¼sA¡ kpdpÆL$ âpZu sfuL¡$ Æhhy„ Å¡BA¡. s¡“p’u L$p¡B ìe[¼s ‘p¡sp“u h¥eqL$sspNydphsu “’u L¡$ kdpS>“u Nygpd ’B S>su “’u.

L$p¡B dp“h Ly$Vy„$b L¡$ bpmL$p¡ L¡$ L$p¡B „ p¡ “ fphsu lp¡e sp¡ ‘Z kdpS>’us¡ v|$f ’B S>sp¡ “’u. s¡“p¡ Mp¡fpL$, r“hpk, “p¡L$fu hN¡f¡ kdpS> kp’¡ Å¡X$pe¡g R>¡.Å¡ kdpS>“u ifsp¡’u Ap‘Ï„ hs®“ r“e„rÓs ’sy„ lp¡e, sp¡ Aphp¡ kdpS> âNrs LfuiL$i¡ “l] Å¡ Ap‘Z¡ L$pev$p“¡ A“yê$‘ hs®“ “ L$fuA¡ sp¡ v$l¡S> d©Ðey lSy> h^u füp¡lp¡s, rh^hp rhhpl ârsb„r^s lp¡s, bpm g‚p¡ R|>V$’u ’B füp lp¡s, Aõ‘©íesplSy> ‘Z ApQfhpdp„ Aphu flu lp¡s, iyÙ gp¡L$p¡ lSy> ‘Z ‘R>ps A“¡ r“fnf füplp¡s. Ap b^u bv$uAp¡ lSy> ‘|fu kdpá ’B “’u. ‘f„sy s¡dp„ bv$gph S>ê$f Apìep¡R>¡. Ap‘Z¡ lpg kdpS>“y„ S>¡ ê$‘ r“lpmu füp R>uA¡ s¡ A“¡L$ ky pfL$p¡, ¾$p„rsL$pfuAp¡,rhop“hpv$uAp¡ A“¡ byqÙÆhuAp¡“u dl¡“s“y„ am R>¡. kpdpÆL$ Dо$p„rs Al] AV$L$uS>su “’u. k„Å¡Np¡ A“¡ S>ê$qfeps dyS>b, kdpS>dp„ ‘qfhs®“ Apìep S> L$f¡ R>¡. s¡dpV¡$ kdpS>“u d„S|>fu“u S>ê$f “’u.

kdpS> Mp¡V$u qv$ipdp„ v$p¡X$u füp¡ lp¡e Ðepf¡ kpQp fõs¡ gB S>B v$p¡fhp“uìe[¼s“u afS> R>¡. AÞepe kpd¡ ip„s b¡ku fl¡hy„ Å¡BA¡ “l]. Å¡ v$f¡L$ ìe[¼sD‘¡np‘|h®L$ hs£ sp¡ AÞepedp„ h^pfp¡ ’i¡. L¡$V$gpL$ kpdpÆL$ v|$jZp¡ L$pev$p’u v|$f ’epR>¡. v$p.s OZp hjp£ ANpD “uQu Års“p gp¡L$p¡ D„Qu Års“p gp¡L$p¡“p L|$hpdp„’u ‘pZucfu iL$sp “ lsp. L$pev$p’u Ap c¡v$cph ‘f ârsb„ R>¡. Apd R>sp ¼ep„L$ ¼$ep„L$Ap v|$jZ Qpgy„ R>¡. ‘f„sy Ap‘Z¡ s¡“y„ kd’®“ L$fu iL$uA¡ “l]. v$f¡L$ kdpS> A“¡L$p“|“dp„ ‘Z ‘qfhs®“ ’ep L$f¡ R>¡. ìeqL$sAp¡A¡ ‘qfhs®“ dpV¡$ A“¡ s¡“u kpdpÆL$õhuL©$rs dpV¡$ hpsphfZ s¥epf L$fhp“y„ lp¡e R>¡. Ap“p¡ A’® A¡ ’ep¡ L¡$ ìeqL$sAp¡ kdpS>A“¡ L$p“|“dp„ ‘qfhs®“ gph¡ R>¡. Å¡ ‘qfhs®“ “ ’pe sp¡ kdpS> ‘pR>m ^L¡$gpe A“¡õ’rNs ’B Åe. kpdpÆL$ Dо$p„rsdp„ s¡“p’u Ahfp¡ ‘¡v$p ’pe R>¡.

rhh¡L$byqÙhpv“p„ L$’“p¡ buÅ L$p¡B“u ip„qs L¡$ Ap“„v$dp„ Ahfp¡ ‘¡v$p L$fsp“’u. A¡ bpbs AgN R>¡ L¡$ rhh¡L$byqÙhpv$“p L$’“p¡ kdpS>dp„ TX$‘’u õhuL©$rs‘pdsp “’u. ‘f„sy rhh¡L$byqÙhpv$uAp¡ AÞe“p„ õhps„Ôe L¡$ Ap“„v$“p¡ c„N L$fsp “’u.‘f„sy Apk‘pk“y„ hpsphfZ Aop“sp A“¡ A„ îÂ^pAp¡’u cf¡gy„ lp¡e Ðepf¡ L$p¡B

rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$? 4747474747

Page 56: iy„ A“¡ ip dpV¡$

ìeqL$s Ap“„v$’u A“¡ kyMu L¡$hu fus¡ flu iL¡$ ? Äepf¡ Apk‘pk“p hpsphfZdp„’ubv$b| âkfu flu lp¡e Ðepf¡ Ap‘Zp Ofdp„ kyhpk“u dl¡L$ L$ep„’u Aphu iL¡ ?A¡d.A¡“. fp¡e L$l¡ R>¡ ìeqL$s kdpS>’u v|$f A¡L$p„shpkdp„ flu iL¡$ “l]. kdpS>“p¡Dv$e dp“h L$ëepZ A“¡ âNrs dpV¡$ ’ep¡ R>¡. s¡“p¡ l¡sy ‘fõ‘f fnZ“p¡ R>¡. S>¡ kdpS>rhfp¡ u R>¡ s¡ Adp“hue R>¡. kdpS> kpd|rlL$ klL$pfu A[õsÐh R>¡ A“¡ s¡“p¡ cpNb“hp’u dp“h ìeqL$sÐh Ap¡Nmu S>sy„ “’u L¡$ “pi ‘pdsy„ “’u. dp“h A“¡ AÞegp¡L$p¡ hÃQ¡“p¡ k„b„ kpdpÆL$ R>¡. Ap k„b„ “p ‘qfâ¡ÿedp„ S> ìeqL$s cp¥rsL$ fus¡kd©Ù, “¥rsL$ fus¡ dS>b|s A“¡ kp„õL©$rsL$ fus¡ âNrs L$fu iL¡$.

17. byÙ A“¡ dp“hue v¹$rô$L$p¡Z 17. byÙ A“¡ dp“hue v¹$rô$L$p¡Z 17. byÙ A“¡ dp“hue v¹$rô$L$p¡Z 17. byÙ A“¡ dp“hue v¹$rô$L$p¡Z 17. byÙ A“¡ dp“hue v¹$rô$L$p¡Z

S>Ns“p Brslpkdp„ byÙ â’d kpdpÆL$ ¾$p„rsL$pfu lsp. dp“hue kdõepAp¡“pDL¡$g dpV¡$ s¡dZ¡ A“¡L$ dpNp£ Q]Âep lsp. byÙ¡ A¡hy„ ârs‘pv$“ L$ey® lsy„ L¡$ gp¡rlepm¾$p„qs’u “l], ‘f„sy kdÅhV$ A“¡ k„drs’u ‘Z kpdpÆL$ ‘qfhs®“ i¼e R>¡. s¡d“¡A¡d MpÓu lsu L¡$ dp“h A¡L$gp¡ S> ‘p¡s¡ ‘p¡sp“p âeГp¡’u kdõepAp¡“p¡ DL¡$g gphhpknd R>¡, s¡ dpV¡$ Bðf L¡$ bpü kÑp“¡ âp’®“p L$fhp“u S>ê$f “’u.

byÙ¡ ¼epf¡e ‘p¡s¡ Bðf L¡$ Bðfue Ahspf lp¡hp“p¡ v$php¡ L$ep£ “’u. byÙ¡hZp®îd“p¡ ¼epf¡e õhuL$pf L$ep£ “ lsp¡. s¡dZ¡ h¡v$p¡“¡ Ar^L©$s dpÞep “ lsp. s¡Ap¡byqÙ A“¡ A“ych“¡ dlÐh Ap‘sp lsp. s¡Ap¡ dp“hhpv$“p ^p¡fZ ‘f kdpS>“y„‘y“®r“dp®Z L$fhp BÃR>sp lsp. byÙ oprs â’p“¡ Adp“hue NZsp. s¡d“p ds¡ oprsâ’p cps©cph rhê$Ù R>¡. dp“hhpv$dp„ dp“h dy¿e L¡$Þ•dp„ fl¡g R>¡. byÙ ‘Z dp“hL$ëepZ A“¡ kyM dpV¡$ tQsus lsp. byÙ kp¥ â’d A¡hp ¾$p„rsL$pfu lsp L¡$ S>¡dZ¡dp“hue âZprgL$pAp¡ õ’pr‘s L$fu.

byyÙ dp“sp L¡$ dp“h S>Þd’u Mfpb lp¡sp¡ “’u. Mfpb L©$Ðep¡’u s¡ Mfpbb“¡ R>¡. s¡d“p k„ dp„ b°pûZp¡ D‘fp„s Qp„X$pgp¡, fpÅAp¡ A“¡ “p¡L$fp¡“p¡ ‘Z kdph¡i’sp¡ lsp¡. D‘pgu “pd“p hpm„v$ A“¡ kyr“sp “pd“u kapB L$pdv$pf s¡d“p k„ dp„kpd¡g lsp. oprs“¡ QpqfÔe“p„ gnZ sfuL¡$ s¡Ap¡ dp“sp “ lsp. dp“h A¡L$ hMskÐe“p dpN®¡ Qpghp“y„ ‘k„v$ L$f¡, sp¡ s¡“p c|sL$pm“p L©$Ðep¡“¡ byÙ gndp„ g¡sp “l].kdpS> ky pfZp A“¡ dp“hhpv$“p âZ¡sp sfuL¡$ s¡dZ¡ “ursdsp“¡ Æh“dp„ AN°õ’p“ Ap‘¡g lsy„. A¡d L$l¡hpe R>¡ L¡$ iug iåv$“¡ s¡dZ¡ kp¥ â’d “ursdsp“p A’®dp„âep¡S>¡g lsp¡. s¡d“p ds¡ op“ A“¡ “ursdsp A¡L$buÅ’u õhs„Ó R>¡ S>¡ ìeqL$s“¡ kpQyop“ âpá ’pe s¡ ìe[¼s “urs‘|h®L$ S> hs£ R>¡. byÙ¡ s¡d“p rióep¡“¡ “ursdÑp“p¡D‘v$¡i ¼epf¡e Apàep¡ “ lsp¡.

4848484848 rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?

Page 57: iy„ A“¡ ip dpV¡$

s¡ kdedp„ ‘iyh^ A“¡ eop¡“y„ QgZ M|b lsy„. ¼epf¡L$ dpZk brg ‘ZQX$phsp¡ lsp¡. s¡dZ¡ Atlkp“y„ k|Ó Apàey„ A“¡ krlóÏ b“hp“u kgpl Ap‘u. s¡dZ¡‘iybrg b„ L$fpìep. byÙ¡ byqÙ“¡ âp’rdL$sp Ap‘u. L$p¡B‘Z ^d®N°„’“¡ Ar^L©$sdp“hp s¡dZ¡ BÞL$pf L$ep£ lsp¡.

s¡dZ¡ i|Þedp„’u k©[óV$“y„ kS>®“ ’e¡g lp¡hp“u dpÞesp“p¡ BÞL$pf L$ep£ lsp¡.s¡d“p dpV¡$ L$p¡B kS>®“ L¡$ rh“pi “’u. k©rô$“p¡ âpf„c L¡$ A„s “’u. L$pfZ rh“p L$p„Bb“sy„ “’u. L$pe®-L$pfZ rkÙp„s lf¡L$ bpbsdp„ Å¡hp dm¡ R>¡. L$p¡B‘Z bpbs“y„Ap„ my„ A“yL$fZ L$fhp“u s¡Ap¡ rhê$Ùdp„ lsp. r“funZ A“¡ rhïg¡jZ bpv$ byqÙ“¡A“yê$‘ s¡dS> gp¡L$p¡‘ep¡Nu lp¡e s¡“p¡ S> õhuL$pf L$fhp“p¡ s¡Ap¡ ds ^fphsp lsp.byÙ“p D‘v$¡ip¡ ApL$j®L$, D‘ep¡Nu A“¡ dp“hue lsp. s¡d“¡ Års-oprs“p¡ L$p¡B bp^“X$sp¡ “ lsp¡. åp°pûZhpv$u ìehõ’pdp„ byÙ“p¡ rhfp¡ lsp¡. ‘f„sy byÙ“p D‘v$¡ip¡“uA¡V$gu ìep‘L$ Akf Ecu ’B lsu L¡$ s¡d“¡ rhóÏ“p 9dp Ahspfu sfuL¡$ fS|> L$fpeplsp. ‘p„Qdu A“¡ R>Ì$u kv$udp„ byÙ“p D‘v$¡ip¡“p¡ ìep‘L$ âQpf ’ep¡ lsp¡. L¡$V$gpL$fpS>pAp¡ A“¡ ^dp®Qpep£ byÙ“p D‘v$¡ip¡“u rhê$Ùdp„ lsp. s¡dZ¡ byÙ$“p lÅfp¡õs|‘p¡“p¡ “pi L$ep£. s¡dZ¡ byÙ$“u Akf “pb|v$ L$fhp cfQL$ âepkp¡ L$ep£ lsp.A¡riep“p sdpd v$¡ip¡dp„ byÙ“p D‘v$¡ip¡“u ìep‘L$ Akf ’B lsu. V|„$L$ kdedp„ S>A¡rie“ v$¡ip¡“p gp¡L$p¡A¡ bp¥Ù ^d® õhuL$pf L$ep£ lsp¡.

dp“hhpv$¡ byÙ“p D‘v$¡ip¡dp„’u â¡fZp g¡hp S>¡hu R>¡. Ap yr“L$ rhop“eyN“p âpf„c kp’¡ d® iê$Apsdp„ ‘uR>¡lW$ L$fu lsu. ‘f„sy lh¡ L$Ë$fhpv$ aŸëep¡-apëep¡R>¡. æp°ô$ fpS>L$pfZuAp¡ s¡“y„ kd’®“ L$fu füp R>¡.

18. cpfsdp„ rhh¡L$byqÙhpv$“p¡ âkpf18. cpfsdp„ rhh¡L$byqÙhpv$“p¡ âkpf18. cpfsdp„ rhh¡L$byqÙhpv$“p¡ âkpf18. cpfsdp„ rhh¡L$byqÙhpv$“p¡ âkpf18. cpfsdp„ rhh¡L$byqÙhpv$“p¡ âkpf

Rationalist Association of India “u õ’p‘“p 1930 dp„ dy„bBdp„L$fhpdp„ Aphu lsu. s¡“p kpdpreL$ Reason dp„ s¡“p l¡sy A¡d S>Zphpe¡g lsp¡ L¡$v$¡idp„ gp¡L$p¡“u A„ îÙpey¼s dpÞespAp¡ A“¡ ìehlpfp¡ “pb|v$ L$fhp dpV¡$ A“¡ s¡d“¡^dp®Qpep£“u Akfdp„’u dy¼s L$fhp dpV¡$. h ydp„ s¡dp„ S>Zphpe¡g L¡$ gp¡L$p¡“¡ h¥opr“L$v¹$rô$tbvy$’u dprlsNpf s¡dS> DÑ¡S>“ Ap‘hp“p l¡sy’u L¡$ S>¡’u byqÙ A“¡ kpdpÞekdS>dp„’u S>¡ ‘pf “ Dsf¡ s¡“p¡ õhuL$pf L$fhpdp„ “ Aph¡. rhi¡jdp„ Reason dp„S>Zphhpdp„ Aph¡g L¡$ dpÞespAp¡ Nd¡ s¡V$gu DS>mu A“¡ epv$Npf S>Zpsu lp¡e sp¡‘Z s¡ bpbsdp„ d“õhu kÑpAp¡“¡ “L$pfhp dpV¡$ Rationalist Association of

India “u õ’p‘“p L$fhpdp„ Aphu lsu. A„s¡ Reason A„L$dp„ S>Zphpe¡g L¡$ gp¡L$p¡^prd®L$ âñp¡ k„b„ dp„ ‘|fsp ÅN©s “ ’pe A“¡ s¡ bpbsp¡ k„b„ dp„ s¡“u kp’¡rhh¡L$byqÙhpv$u fus¡ ìehlpf “ L$f¡ Ðep„ ky u Ap v$¡idp„ kpQu âNrs, rhrh^ hN®“p

rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$? 4949494949

Page 58: iy„ A“¡ ip dpV¡$

‘„’p¡ A“¡ ÅrsAp¡ hÃQ¡ L$pedu kdS> A“¡ kylv$® i¼e “’u, s¡dS> fpS>L$ue A“¡kpdpÆL$ A’®dp„ “½$f dy[¼s i¼e “’u.

‘pR>gp hjp£ v$fçep“ RAI A¡ L$f¡g âNrs sfa “S>f L$fuA¡ sp¡ A¡d L$luiL$pe L¡$ âep¡S>L$p¡“u A‘¡np dyS>b L$pd ’ey “’u. s¡dS> cpfs kfL$pf¡ X$p®.Ap„b¡X$L$f“pâepkp¡’u Aõ‘©íesp rhfp¡ u L$p“|“ ‘kpf L$fhp rkhpe kpdprS>L$ ky pfZp “y„ L$p¡B L$pdL$f¡g “’u. ksu â’p ‘f 1827dp„ ârsb„ d|L$pep¡. rh^hp rhhpl “u 1857 dp„ R>yV$dmu A“¡ bpm g‚ bv$g rinp“u Å¡NhpB L$fsp¡ L$p“|“ 1929 dp„ ‘kpf ’e¡g lsp¡.Ap sdpd ky pfpAp¡ rb°qV$i ipk“ v$fçep“ ’e¡g lsp A“¡ s¡“u ‘pR>m dp“huev¹$rô$L$p¡Z fl¡g lsp¡. s¡ kde“p dp¡V$pcpN“p ky pfL$p¡ ^prd®L$ h©rÒp“p lsp A“¡ s¡Ap¡^d®dp„ S> ky pfp v$pMg L$fhp BÃR>sp lsp. ‘f„sy rhh¡L$byqÙhpv$uAp¡ A^prd®L$ lp¡e R>¡A“¡ s¡Ap¡ k„‘|Z® kpdprS>L$-kp„õL©$rsL$ ‘qfhs®“ “p¡ l¡sy ^fph¡ R>¡. s¡d“p¡ ArcNdh¥opr“L$ A“¡ op“ Ap^pqfs lp¡e R>¡. s¡Ap¡ ‘p¡sp“u byqÙ L$pd¡ gNpX$u dp“hue spfZp¡‘f ‘lp¡Q¡ R>¡ A“¡ s¡d“p„ spfZp¡ A^prd®L$, cp¥rsL$hpv$u, hpõsrhL$ s¡d S> d|ëe Ap^pqfslp¡e R>¡. s¡d“y„ î¡›$ d|ëe õhps„Ôe R>¡ A“¡ s¡d“p¡ A„rsd l¡sy dp“hue d|ëep¡“u õ’p‘“pL$fhp“p¡ R>¡.

‘f„sy ApS>L$pg fpS>L$pfZ Æh““p sdpd n¡Óp¡ ‘f R>hpB Ne¡g R>¡.kdpS>dp„ A¡hy„ L$p„B bpL$u füy„ “’u L¡$ S>¡ fpS>L$pfZ“u ‘½$X$dp„’u dy¼s lp¡e. kdpS>“u v$f¡L$bpbs fpS>L$pfZ’u v|$rjs ’e¡g R>¡. hs®dp“dp„ fpS>L$pfZ A¡V$g¡ N„vy$ kÑpgnu fpS>L$pfZ.Ap hpsphfZ bv$ghp dpV¡$, kpdpÆL$ kp„õL©$rsL$ bv$gph dpV¡$ rhh¡L$byqÙhpv$u A“¡dp“hue ArcNd S>ê$fu R>¡. dp¡V$p cpN“p gp¡L$p¡ byqÙ“p¡ D‘ep¡N L$fsp lp¡sp “’u.dp“h¡ c|sL$pmdp„ A“¡L$ k„õ’pAp¡ Dcu L$fu R>¡ A“¡ s¡dp„ hMsp¡hMs a¡fapf ’ep R>¡.Ap‘Z¡ âp’rdL$ eyN’u hs®dp“ kde ky u “S>f L$fuA¡ sp¡ S>Zpi¡ L¡$ Ap‘Z¡ Adp‘âNrs L$f¡g R>¡. âNrsdp„ h y kpfu bpbsp¡ dpV¡$ a¡fapf Nrc®s R>¡. sdpd âNrs dp“hbyqÙ“¡ Apcpfu R>¡.

Ap‘Z¡ A¡ “p¢ hy„ Å¡BA¡ L¡$ dp“h Brslpk byqÙdÑp A“¡ “pkdS> hÃQ¡rhQpfp¡“p k„Oj®’u cf¡gp¡ R>¡. Ap‘Zu suh° A’hp rhïg¡ópZpÐdL$ byqÙdÑp “pkdS>v|$f L$f¡ R>¡. rhop“ âNrs s¡“y„ Dv$plfZ R>¡. v$i®“ip” (Philosophy) rhop“p¡“y„rhop“ R>¡ A“¡ s¡ Ly$v$fs“p b“php¡“p L$pfZp¡ ip¡ u L$pY¡$ R>¡. Äepf¡ ^d® Ly$v$fs“u blpfs¡“p L$pfZp¡ ip¡ hp âepk L$f¡ R>¡. Ap’u ^d®“p rhQpfp¡ õ’rNs fl¡ R>¡.

Äepf¡ h¥opr“L$ ArcNd“p¡ Dv¹$ch ’ep¡ “ lsp¡ Ðepf¡ ‘Z v$i®“ip”“u ApL|$Q Qpgy flu lsu. cpfsdp„ Qphp®L$hpv$uAp¡A¡ ^d®hpv$uAp¡“¡ ‘X$L$pep® lsp. ^dp®Qpep£“pds dyS>b Ap k©rô$“y„ kS>®“ Bðf¡ L$f¡g R>¡. Qphp®L¡$ âñ L$ep£ Bðf“y„ kS>®“ L$p¡Z¡ L$ey®?Ap âñ ApS>¡ ‘Z kyk„Ns R>¡. Qphp®L$“p ds¡ Ap k©rô$“y„ kS>®“ L$p¡BA¡ L$f¡g “’u,s¡ õe„hc| R>¡. L$p¡B ^d®¡ s¡“u kpd¡ ârs v$gug fS|> L$fu “’u. L$pe®-L$pfZ rkÙp„s

5050505050 rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?

Page 59: iy„ A“¡ ip dpV¡$

âQrgs ’ep¡. kp„¿e v$i®“ âdpZ¡ iyÞedp„’u L$p¡B hõsy“y kS>®“ ’B iL$sy„ “’u. Ly$v$fs(âL©$rs) “p¡ A’® S> A¡ R>¡ L¡$ s¡“y L$p¡BA¡ kS>®“ L$f¡g “’u. k„p¿e v$i®“ âdpZ¡ Ly$v$fsdy¿e R>¡ A“¡ bpL$u“y„ b „y N¥pZ R>¡. Þepev$i®““p ds dyS>b b“php¡“p„ r“funZ A“¡rhïg¡jZ’u op“ âpá ’pe R>¡. Apd ‘yfps“-kdedp„ ‘Z L¡$V$gpL$ v$pi®r“L$p¡A¡ ‘p¡sp“ubyqÙ’u Ap spfZp¡ spfìep lsp. NBL$pg“p„ h¥opr“L spfZp¡dp„ h¥opr“L$ âep¡Np¡ bpv$a¡fapfp¡ ’pe R>¡. h¥opr“L$ ArcNd A“¡ âep¡Np¡“u dv$v$’u Ap‘Z¡ kÐe“u h y “ÆL$S>B flép R>uA¡. Å¡ L¡$ rhop“¡ A“¡L$ flõep¡ DL$ëep lp¡hp R>sp„, lSy> Y$Ngpb„ flõep¡“y„ k„ip¡ “ bpL$u R>¡.

rìpïh“p„ L¡$V$gpL$ v$¡ip¡ buÅ sbL$L$p“p ‘y“®ÅNfZ eyNdp„ âh¡ihp“u s¥epfuL$fu flep R>¡. S>epf¡ cpfsdp„ â’d sbL$L$p“p„ ‘y“®ÅNfZ (Renaissance) “p‘Nfh ’ep “’u. cpfsdp„ c|sL$pmdp„ Ap bpbsdp„ L¡$V$gpL$ r“óam âeГp¡ ’ep R>¡.dlp“ ^dp®Qpe£pA¡ ‘y“®ÅNfZ“p âeГp¡ kam ’hp v$u^p “ lsp. ApS>¡ Ap‘Z¡ A¡hpkdpS>dp„ fluA¡ R>uA¡ L¡$ Sep„ Sy>v$p Sy>v$p ^dp® ‘„’p¡ aºguapgu flep R>¡ A“¡ gp¡L$p¡A„ îÙpeyL$s dpÞespAp¡’u O¡fpe¡gp R>¡. cpfs“p„ b„ pfZdp„ oprs-â’p ‘f ârsb„d|L$hp“u Å¡NhpB “’u. ApS>¡ oprsAp¡ A“¡ ^dp£ cpfsue fpS>L$pfZdp„ AN° cpNcS>hu flep R>¡. cpfsdp„ L$p¡B fpS>L$ue ‘n ‘pk¡ kpdprS>L$ ‘qfhs®““u “urs L¡$ L$pe®¾$d“’u. v$f¡L$ fpS>L$ue ‘n Nfubp¡ dpV¡$ Apr’®L$ DÐL$j®“u “urs fSy> L$f¡ R>¡. Adp“hue[õ’sudp„ fl¡sp L$fp¡X$p¡ cpfsuep¡“¡ Np¥fh‘|h®L$ Æh“ Æhsp L$fhp dpV¡$ L$p¡B“u ‘pk¡ “L$ip¡“’u. s¡S> rhlp¡Zp A’hp L$dÅ¡f ArcNd’u kpfp rhQpfp¡ ‘Z a¡„L$pB Åe R>¡. App’urhh¡L$byqÙhpv$uAp¡A¡ ‘p¡sp“u h¥QpqfL$ Qmhm dS>bys b“phhu Å¡BA¡. Ap QmhmkpdpÆL$-kp„õL©$rsL$ ¾$p„rsdp„ ‘qfZdhu Å¡BA¡ A“¡ s¡’u cpfsdp„ kdpS> ‘qfhs®“ ’hyÅ¡BA¡.

19. ^d® A“¡ fpS>L$pfZ19. ^d® A“¡ fpS>L$pfZ19. ^d® A“¡ fpS>L$pfZ19. ^d® A“¡ fpS>L$pfZ19. ^d® A“¡ fpS>L$pfZ

""Ad¡ S>Ns kdyl“¡ dp“hhpv$ fpS>L$ue rhQpf^pfp sfuL¡$ “lu„, ‘f„sy “¥rsL$bm A“¡ dyL$s A“¡ r“edbÙ kdpS>dp„ dyL$s A“¡ S>hpbv$pf ìeqL$s dpV¡$ rhQpfL$fhp“u dyL$s fus sfuL¡$ r“lpmhp Apl¹hp“ L$fuA¡ R>uA¡.''

(A statement by the Russian Humanist Society)

dp“h ‘pk¡ A¡V$gu b^u ndsp R>¡ L¡$ Ly$v$fsdp„ b“sp„ L$p¡B ‘Z b“ph“¡ AÞeL$p¡B ‘Z kÆh âpZu L$fsp„ ‘p¡sp“p Æh“ kp’¡ kpfu fus¡ Å¡X$u iL¡$ R>¡. Aprhh¡L$byqÙsp L$l¡hpe. byqÙ gpNy L$fhp“u fus rhh¡L$byqÙhpv$ R>¡. S>epf¡ s¡ Ap‘Z“¡“¥rsL$sp sfa v$p¡fu Åe, Ðepf¡ s¡“¡ Ap‘Z¡ dp“hhpv$ sfuL¡$ Ap¡mMuA¡ R>uA¡. Ap‘ZukdS> L$epf¡L$ Mp¡Vu lp¡B iL¡$ R>¡. Å¡ kdS>“p Acph¡ Ap‘Z¡ Mp¡V$p fõsp ‘f lp¡BA¡,

rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$? 5151515151

Page 60: iy„ A“¡ ip dpV¡$

sp¡ s¡ rb“rhh¡L$byqÙsp (Irrationality) R>¡ A“¡ Å¡ Ap‘Z¡ Bfpv$p‘|h®L$ Mp¡V$p fõs¡S>BA¡, sp¡ s¡ A“¥rsL$sp R>¡.

dp“h¡ c|sL$pmdp„ A“¡L$ k„õ’pAp¡“u fQ“p L$fu R>¡. s¡dp„“u L¡$V$guL$rhh¡L$byqÙhpv$u, sp¡ L¡$V$guL$ rb“rhh¡L$byqÙhpv$u R>¡. dp“h¡ S|>’p¡, kd|lp¡, ÅrsAp¡ A“¡fpô²$p¡“u fQ“p L$fu R>¡. âcyÐh dpV¡$ s¡d“u hÃQ¡ “p“u-dp¡V$u gX$pBAp¡ ’ep L$f¡ R>¡. s¡S> fus¡ ^dp£ A“¡ fpÄep¡ hÃQ¡ ‘Z k„Ojp£ ’pe R>¡. ^d® A“¡ fpÅiplu“p„ L$pfZ¡dp“hp¡ hÃQ¡ kdp“sp“u cph“p“p¡ gp¡‘ ’ep¡. S|>’p¡, kd|lp¡ A“¡ fpô²$p¡ hÃQ¡ “p“udp¡V$u sL$fpfp¡ A“¡ k„Ojp£ ’ep L$fsp lp¡e R>¡. fpÅipludp„ fpÅAp¡ ^dp®Qpep£“p„dpN®v$i®“ l¡W$m ipk“ L$fsp lsp. cpÁe¡ S L$p¡B fpÅA¡ ^d®’u õhs„„Ó flu ipk“L$fhp“u tlds L$fu li¡. fpÅiplu“p A„s bpv$ gp¡L$iplu ipk“dp„ ‘Z fpÄe A“¡kdpS> ‘f ^d®“u ‘L$X$ Qpgy flu R>¡.

R>¡ëgp b¡-ÓZ lÅf hjp£dp„ L¡$V$gpL$ A¡hp v$pi®r“L$p¡ ‘Z ’B Nep L¡$ S>¡^d®“p rkÙp„sp¡ kp’¡ k„ds “ lsp. Qphp®L$, Np¥sd byÙ hN¡f¡ dyL$s qhQpf“p kd’®L$lsp. s¡d“p¡ l¡sy kÐe ip¡ ““p¡ lsp¡. s¡’u s¡d“p rhQpfp¡ õ’rNs ’ep “ lsp.rhh¡L$byqÙhpv$u rhQpf hNf kÐe ip¡ “ iL$e “’u. ^d® A“¡ fpÅiplu ìehõ’p“¡rhh¡L$byqÙhpv$u rhQpf ‘k„v$ “’u.

õhps„Ôe î¡›$ dp“h d|ëe R>¡. õhps„Ôe“u h©rÒp dp“h õhcphdp„ hZpe¡guR>¡. eyfp¡‘dp„ ify ’e¡g ‘y“®ÅNfZ“p„ L$pfZ¡ rhop“ eyN“p¡ âpf„c ’ep¡. rhh¡L$byqÙhpv$,“pqõsL$sp, cp¥rsL$hpv$, ^d®r“f‘¡nsp, dyL$s rhQpf hN¡f¡ dp“hhpv$“p„ ‘Nr’ep„ R>¡.Ap sdpd“p ‘pepdp„ rhh¡L$byqÙhpv$u rhQpf fl¡gp¡ R>¡.

rhh¡L$byqÙhpv$ L$p¡B A¡L$ ìeqL$s“u ip¡ “’u. dp“h“¡ âL©$rs sfa’u s¡“põhcphdp„ dm¡g Ap hpfkp¡ R>¡. rhh¡L$byqÙhpv$ Ly$v$fs“p b“php¡ kpd¡“u ârsq¾$ep(Reaction) R>¡. s¡dp„ Nd¡ s¡V$gp Ahfp¡ p¡ Aph¡ sp¡ ‘Z rhh¡L$byqÙhpv$u kdS>l„d¡ip rhL$ksu flu R>¡. ^dp®¡ dp“h“u õhs„Ôp byqÙ ‘f r“e„ÓZ fpM¡ R>¡. cpfsdp„20du kv$u“u ifyAps ky u, dyL$s rhQpfL$p¡ blº Ap¡R>p ‘pL$ep R>¡. L¡$V$gpL$ byqÙÆhuAp¡dpÓ ^d®“p v$pefpdp„ flu“¡ S> rhQpfsp lsp. RAI“u õ’p‘“p bpv$ s¡“y„ dyM‘ÓReason ify L$fhpdp„ Apìe„y lsy„. ^d®“u V$uL$p L$fhp bv$g s¡“p s„Óu îudp“A¡hp¡eu“u kpd¡ L¡$k v$pMg L$fhpdp„ Apìep¡ lsp¡. s¡ kde’u v$rnZ cpfsdp„“p[õsL$sp A“¡ rhh¡L$byqÙhpv$“p A“¡L$ k„ p¡ ify L$fpep lsp. s¡d“p¡ dy¿e Dv¹¡$i“p[õsL$sp A“¡ rhh¡L$byqÙhpv$“p¡ âQpf L$fhp“p¡ A“¡ A„ îÂ^p“p¡ rhfp¡ L$fhp“p¡lsp¡. s¡’u L¡$V$gpL$ gp¡L$p¡A¡ âñp¡ ‘|R>hp“p ify L$ep®. iy„ rhh¡L$byqÙhpv$ A¡V$g¡ “p[õsL$sp?iy„ cp¥rsL$hpv$ A¡V$g¡ dpÓ cp¥rsL$ kyM “lu„? iy„ gp¡L$ipludp„ dy¼s rhQpf i¼e“’u„? iy„ ^d®r“f‘¡nsp A¡V$g¡ kh® d®kdcph “l]?

hpõshdp„, rhh¡L$byqÙhpv$u hgZ Æh““p„ sdpd n¡Óp¡dp„ gpNy L$fhy„ Å¡BA¡.

5252525252 rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?

Page 61: iy„ A“¡ ip dpV¡$

fpS>L$pfZ A“¡ A’®ip” ‘Z s¡dp„ A‘hpv$ “’u. Ap b„“¡ rhjep¡ dp“h Æh““p„sdpd ‘pkpAp¡ ‘f NpY$ Akf ^fph¡ R>¡. fpS>L$pfZ A“¡ ^d® hÃQ¡ kpfu d¥Óu R>¡.^d®“p rhQpfp¡dp„ õ’rNssp lp¡e R>¡. kÑp V$L$phhp fpS>L$pfZuAp¡ d®“y„ kd’®“ L$f¡ R>¡.h¥QpqfL$ ¾$p„rs“y„ hgZ ^fphsp d„X$mp¡ A“¡ k„Op¡ Äep„ ky u dS>b|s “l] ’pe, Ðep„ky u kdpS> DÃQ õsf àp°pá L$fu iL$i¡ “l]. Aphp hpsphfZdp„ S> ^prd®L$rhQpfp¡“p Nygpd bÞep rkhpe õhs„Ôp rhQpfi[¼s“p¡ rhL$pk i¼e R>¡. fpS>L$pfZ^d® kp’¡ flu“¡ dy¼s rhQpf âq¾$ep AV$L$phhp“p âeГp¡dp„ ìeõs fl¡ R>¡. fpÄekdpS>“y„ ârstbb R¡. s¡’u kdpS>“y„ hgZ fpÄedp„ ârstbbus ’hp“y„ S> R>¡.^d®r“f‘¡n fpÄe ‘pk¡ b¡ rhL$ë‘p¡ fl¡gp R>¡. L$p„ sp¡ Aphp fpÄedp„ gp¡L$p¡“¡ ‘p¡sp“u‘k„v$Nu“p¡ ^d® ‘pmhp“u R|>V$ lp¡hu Å¡BA¡ (S>¡ cpfsdp„ R>¡) A’hp fpÄe¡ ^d® ‘fârstbb d|L$hp¡ Å¡BA¡. gp¡L$p¡“¡ kpfp A“¡ Mfpb hÃQ¡“p¡ c¡v$ kdS>hp“u h©rÑ“prhL$pk dpV¡$ âeГ ’hp¡ Å¡BA¡. Å¡ ^d® gp¡L$p¡ ‘f ’p¡‘hpdp„ Aph¡ A’hp Å¡ s¡“p ‘fârsb„ d|L$pe, sp¡ s¡ A¡L$ âL$pf“u kfdyMÐepfiplu R>¡.

L$p¡B ^d® ‘„’u Ly$Vy„$bdp„ bpmL$“p¡ S>Þd ’pe A“¡ bpmL$ heõL$ b“¡ Ðepf¡Ap‘p¡Ap‘ s¡ Ly$Vy„$b“p¡ ^d®‘„’ A“ykf¡ R>¡. v$p.s. tlvy$, rÀõsu L¡$ Bõgpd ^d® ‘pmspLy$Vy„$bdp„ L$p¡B bpmL$ S>Þd¡, A¡V$g¡ L$p¥Vy$„rbL$ hpsphfZ“u Akf“p L$pfZ¡ Aphy„ bpmL$Ly„$Vy„$b“p ^prd®L$ q¾$epL$p„X$p¡ õhuL$pfu g¡ R¡ A“¡ s¡ dyS>b hs®“ L$f¡ R>¡. Ap âq¾$epdp„bpmL$“u k„drs“p¡ âñ fl¡sp¡ “’u. Ap A¡L$ âL$pf“u h¥QpqfL$ Nygpdu R>¡. AphphpsphfZ’u dy¼s flu õhs„Ó rhQpf ^fphsp blº Ap¡R>p gp¡L$p¡ lp¡e R>¡. v$f¡L$ ^d®dp„L¡$V$guL$ A„ îÙpAp¡, N¡fdpÞespAp¡ A“¡ âZprgL$pAp¡ dS>b|s õ’p“ fph¡ R>¡. sdpd^dp£ dpV¡$ Ap Æh“ ”p¡s R>¡. tlvy$ ^d®dp„ DÃQ-“uQ“p c¡v$cphp¡, oprs-‘¡V$p oprsrhcpS>“ A“¡ Aõ‘©íesp Adgdp„ R>¡. ^d® fnZ“p “pd¡ A“¡L$ eyÙp¡ ’ep lÅfp¡gp¡L$p¡“u lÐep ’B.

^d® kpdpÆL$ Akdp“sp, Aop“sp, h¥QpqfL$ Nygpdu A“¡ Apqîssp“y„L$pfZ R>¡. Äepf¡ fpS>L$pfZ Apr’®L$ Akdp“sp, kÑp gpgkp A“¡ c°ô$pQpf“y„ L$pfZR>¡. Apr’®L$ Akdp“sp A“¡ DÃQ hN® sfa’u “uQgp hN® ‘f AÐepQpfp¡, fpS>L$pfZ“uv$¡“ R>¡. lÅfp¡ A¡L$f“p S>du“ dprgL$p¡A¡ ‘p¡sp“u dl¡“s’u S>du“ âpá L$f¡g “’u.Qy„V$ZuAp¡dp„ Dd¡v$hpfp¡ gpMp¡, L$fp¡X$p¡“p¡ MQ® L$f¡ R>¡. Ap fL$d ¼ep„’u Aph¡ R>¡? Q|„V$pepbpv$ s¡d“u AphL$ A“¡ k„‘rsdp„ AQp“L$ h^pfp¡ ’pe R>¡. dsv$pfp¡ ‘Z Dd¡v$hpf“ugpeL$ps Å¡hp“p bv$g¡ ^d® oprs“p Ap^pf¡ ds Ap‘¡ R>¡. fpS>L$pfZ“p¡ l¡sy„ kÑpâprá“p¡ lp¡e R>¡. Å¡ Ap‘Z¡ Ap v|$rjs hpsphfZdp„’u blpf Aphhy„ lp¡e, sp¡ dy¼srhQpf“¡ DÑ¡S>“ Ap‘hy„ Å¡BA¡. Ap‘Ï„ fpÄe gp¡L$iplu fpÄe cg¡ L$l¡hpe, ‘f„sy^“, ^d®, oprs A“¡ A“¥rsL$sp“y„ fpÄe R>¡. L¡$V$gpL$ gp¡L$iplu v$¡ip¡dp„ L$Ë$fhpv$u“¡spAp¡ ipk“ L$fsp Å¡hp dm¡ R>¡. b„Ngpv$¡idp„ sõgudp„ “kfu““p A¡L$ ‘yõsL$“p

rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$? 5353535353

Page 62: iy„ A“¡ ip dpV¡$

L$pfZ¡ Ðep„“p prd®L$ gp¡L$p¡“u gpNZu vy$cpB lsu A“¡ s¡Zu“p dp’p dpV¡$ B“pd Ål¡fL$fpey„ lsy. s¡Zu“¡ Sy>v$p Sy>v$p v$¡ip¡dp„ Apîe g¡hp“u afS> ‘X$u lsu. ‘pqL$õsp“dp„ ey“yki¡M“¡ s¡Z¡ Bõgpd ^d®“p Dv$e ‘l¡gp dl„dv$ dy[õgd “ lp¡hp“p L$f¡g q“h¡v$““pL$pfZ¡ v$¡lp„s v$„X$“u kÅ afdphpe¡g R>¡. News Week “p s„Óu afuv$ S>L$fuApA¡L$üy„ R>¡ gp¡L$iplu kfdyMÐQpfiplu L$fsp Mfpb lp¡B iL¡$ R>¡. cpfs“p fpÆhNp„ uA¡ kgdp“ fí$v$u“p ‘yõsL$ Saitanik Verses ‘f dy[õgdp¡“u ^prd®L$ gpNZuvy$cpsu lp¡hp“p L$pfZkf ârsb„ d|¼ep¡ lsp¡ k„kv$¡ Ap ârsb„ v|$f L$ep£ “ lsp¡.

cpfsdp„ gp¡L$iplu “l], dpÓ ‘n“y„ ipk“ lp¡e R>¡. kÑp ‘f“p ‘n kpd¡rhfp¡ ‘np¡ kpQp-Mp¡V$p hp„ pAp¡ DW$ph¡ R>¡. ‘p¡sp“p L$pe®L$fp¡“¡ kfL$pf rhfyÙ Ap„v$p¡g“L$fhp Apv$¡ip¡ Ap‘¡ R>¡. fpS>L$ue ‘np¡“p Aphp S> L$pe®¾$dp¡ lp¡e R>¡. dpÓ kÑp dpV¡$ Apb^u ^dpg L$fhpdp„ Aph¡ R>¡. ‘np¡“u dp„NZuAp¡ dp¡V$p cpN¡ Apr’®L$ ìehlpfp¡k„b„ dp„ lp¡e R>¡. ‘f„sy fpS>L$ue ‘np¡ Apr’®L$ fus¡ “bmp gp¡L$p¡“p qls dpV¡$ Ap„v$p¡g“L$fsp lp¡sp “’u. krQhp¡, sbubp¡, AÞe Ar^L$pfuAp¡ ‘Npf h^pfp“u dp„NZu A’¡®lX$spg ‘f Åe, Ðepf¡ fpS>L$ue ‘np¡ s¡“y kd’®“ L$f¡ R>¡. cpfs“u k„kv$¡ kp„kv$“ur“h©qÑ bpv$ ‘Z L¡$V$gpL$ gpcp¡ dmhp Qpgy„ fpMhp L$p“|“ ‘kpf L$f¡g R>¡. ‘yfps“L$pm’u hs®dp“ kde ky udp„ fpS>L$pfZ“u Ap spkufdp„ L$p¡B ‘qfhs®“ Aph¡g “’u.Mf¡Mf gp¡L$p¡“y„ ipk“ lp¡hy„ Å¡BA¡. L$p¡B‘Z fpS>L$ue ‘n“p lp’dp„ kÑp A¡V$g¡S>hpbv$pfu. kpQy fpS>L$pfZ A¡ R>¡ L¡$ gp¡L$ ârsr“r^Ðh S>hpbv$pfu R>¡, dpÓ gp¡L$p¡“¡g|„V$hp L¡$ c°ô$pQpf dpV¡$“y„ kp^“ “’u.

rhh¡L$byqÙhpv$uAp¡ h¥QpqfL$ ¾$p„rs gphhp BÃR>¡ R>¡. Ap“p¡ A’® A¡ ’ep¡ L¡$s¡Ap¡ kdpS>dp„ ‘qfhs®“ BÃR>¡ R>¡. rhh¡L$byqÙhpv$uAp¡“¡ L$p¡B Års, oprs, ^d®, kÑpgpgkp “’u. s¡Ap¡ BÃR>¡ R>¡ L¡$ sdpd gp¡L$p¡ fpô²$, ^d®, Års, oprs“p b„ “ rh“pS> dy¼s rhQpfL$ sfuL¡$ ‘p¡sp“p ‘k„v$Nu“p ìehlpfp¡ dyS>b ‘p¡sp“y„ Æh“ Æhsp lp¡hpÅ¡BA¡. s¡Ap¡ ”u-‘yfyj kdp“spdp„ ‘Z dp“¡ R>¡. A¡ÞS>g¡ L$üy„ R>¡ L¡$ “¡spAp¡ Mp¡V$phQ“p¡ A“¡ gpgQp¡ Ap‘¡ R>¡. s¡Ap¡ ¼epf¡e kpdpÆL$ ¾$p„rs BÃR>sp “’u. gp¡L$p¡A¡ ‘p¡s¡S> ApNm Aphhy„ Å¡BA¡. õhps„Ôe gX$s kde¡ k¡h¡g k‘“pAp¡ QL$“pQyf ’B NepR>¡. OZp õhps„Ôe k¡“p“uAp¡A¡ afuepv$ L$f¡g R>¡ L¡$ Aphp cpfs dpV¡$ Ad¡ gX$pB gX$u“ lsu. fpS>L$pfZuAp¡ ^d®“p¡ Apîe gB“¡ L¡$ s¡ rkhpe Sy>v$p Sy>v$p Sy>’p¡ hÃQ¡ sL$fpf‘¡v$p L$fph¡ R>¡, A“¡ s¡“¡ gp„bp kde ky u Qpgy fpM¡ R>¡ h¥QpqfL$ ¾$p„rs“p kd’®L$p¡A¡Ap hps kdS>hu Å¡BA¡ A“¡ s¡ dyS>b ‘p¡sp“p L$pe®¾$dp¡ OX$u L$pY$hp Å¡BA¡. h¥QpqfL$õ‘ô$sp “ lp¡e, sp¡ L$p¡B‘Z L$pe®¾$d ìe’® R>¡. Ap‘Zp¡ l¡sy rhh¡L$byqÙhpvu$fus¡rhQpfhp“p¡, õhps„Ôe L¡$mhhp“p¡ A“¡ gÿe “¥rsL$ fus¡ hs®“ L$fhp“y„ lp¡hy„ Å¡BA¡.

5454545454 rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?

Page 63: iy„ A“¡ ip dpV¡$

20. kdpS> ‘qfhs®“ L¡$hu fus¡ i¼e b“¡?20. kdpS> ‘qfhs®“ L¡$hu fus¡ i¼e b“¡?20. kdpS> ‘qfhs®“ L¡$hu fus¡ i¼e b“¡?20. kdpS> ‘qfhs®“ L¡$hu fus¡ i¼e b“¡?20. kdpS> ‘qfhs®“ L¡$hu fus¡ i¼e b“¡?

dpÓ cpfsdp„ “l], ‘f„sy kdN° rhðdp„ rhop“ A“¡ ^d®r“f‘¡nsp rhfp¡ uhgZp¡ A“¡ ^prd®L$ L$Ë$fhpv$ aŸguapgu füp R>¡. L$pfZ iy„ R>¡? dp“h kdpS> dpV¡$ Apr“ip“u s„vy$fõs R>¡ L¡$ ceS>“L$? Å¡ ceS>“L lp¡e, sp¡ Ap hgZp¡dp„’u dy¼s ’hp“p¡DL¡$g ip¡ R>¡? L¡$V$gpL$ byqÙÆhuAp¡A¡ A¡d A‘¡np k¡hu lsu L¡$ dp“h ‘p¡sp“u byqÙ“udv$v$’u A„ îÙpAp¡ A“¡ N¡fdpÞespAp¡ ‘f rhS>e d¡mhi¡ A“¡ op“ dpN® A’hpâbyÙsp (enlightenment) “p¡ eyN õ’‘pi¡, ‘f„sy Ap A‘¡npAp¡ kam ’B“’u.

op“ âprá“y„ kp^“ ApS>L$pg ‘¡V$ cfhp“p¡ dpN® b“u Ne¡g R>¡. k„õL©$rs$“prinZ’u dp“hdp„ “¥rsL$sp“y„ hgZ rhL$khy Å¡Bsy lsy. s¡dp„ ‘Z r“óamsp dmu R>¡.‘f„‘fpNs op“ A“¡ rinZ d® kqls“p„ Sy>v$p Syv$p hpv$p¡ A“¡ sL$fpfp¡ sfa Ap‘Z“¡v$p¡fu Åe R>¡. s¡“p’u dp“h d“dp„ N„yQhpX$pAp¡ ‘¡v$p ’pe R>¡.

bpbpAp¡, AçdpAp¡, d„qv$fp¡, dõÆv$p¡“u k„¿ep h^u flu R>¡.A“¥rsL$sp,fyíhs, tlkp, L$‘V$, Ny„X$pNufudp„ ‘Z h^pfp¡ ’B flep¡ R>¡. Sy>v$p-Sy>v$p ^dp®¡ A“¡oprsAp¡ s¡d S> ÅrsAp¡ hÃQ¡ “afs a¡gphhpdp„ Aphu flu R>¡. ^d®, Års, hN®,fpô²$“p “pd¡ gp¡L$p¡“y„ ip¡jZ L$fhpdp„ Aphu füy„ R>¡. iy„ Ap [õ’rsdp„’u dy¼s ’hp“p¡L$p¡B D‘pe “’u?

lp, R>¡. kpdpÆL$ ‘qfhs®“ h¥QpqfL$ ¾$p„rs, ìe[¼s“u k„cpìe i[¼sAp¡“pâNV$uL$fZ, AÞepe A“¡ A¡L$lÕ’y„ kÑp kpd¡“p rhfp¡ s¡dS> ìe[¼s“¡ Myv$“p cpÁerh^pspb“phhp’u i¼e R>¡.

21. dpÞespAp¡ L¡$hu fus¡ b“¡ R>¡?21. dpÞespAp¡ L¡$hu fus¡ b“¡ R>¡?21. dpÞespAp¡ L¡$hu fus¡ b“¡ R>¡?21. dpÞespAp¡ L¡$hu fus¡ b“¡ R>¡?21. dpÞespAp¡ L¡$hu fus¡ b“¡ R>¡?

dpÞespAp¡ Sy>v$uSy>v$u fus¡ b“¡ A’hp fQpe R>¡. s¡ dpV¡$ L$p¡B Qp¡½$k fus“’u. L$p¡BA¡ Bðf r“lpþep¡ “’u. s¡’u s¡“pdp„ A“¡L$ NyZp¡ A“¡ gpeL$psp¡ Apfp¡‘hpdp„Aph¡g R>¡. s¡Z¡ Ap k©rô$“y„ r“dp®Z ¼epf¡ A“¡ L¡$hu fus¡ L$ey® s¡ ‘Z L$p¡BA¡ Å¡ey„ “’u.L$p¡B“p¡ Ap sy½$p¡ R>¡. Ap dpÞesp dp“h dp“kdp„ dS>b|s fus¡ ‘¡ku Ne¡g R>¡. ApdpÞesp“p Dv¹$ch ANpD L$p¡B Bðf lsp¡ “l]. âpZuAp¡“p¡ L$p¡B Bðf “’u.h¥opr“L$p¡A¡ Äepf¡ A¡d kprbs L$ey® L¡$ Dо$p„rshpv$“p rkÙp„s dyS>b Ap k©rô$“u fQ“p’e¡g R>¡ sp¡ ‘Z Bðf“u b„ pB Ne¡g dpÞesp dp“kdp„’u R>|V$su “’u. Ap dpÞespS> R>¡. L$pfZ L¡$ s¡ kp„cm¡gu hps S> R>¡. L$p¡BA¡ r“dp®Z ’sy„ Å¡e¡g “’u. S>¡ rirnsgp¡L$p¡ Dо$p„rshpv$“p rkÙ„ps’u ‘qfQus R>¡, s¡Ap¡ ‘Z Bðf“u L$ë‘“p’u dy¼s ’Bi¼sp “’u.

rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$? 5555555555

Page 64: iy„ A“¡ ip dpV¡$

k©róV$dp„ b“php¡“u A“„s lpfdpmp Qpëep S> L$f¡ R>¡. k©rô$“p fQresp“uip¡ dp„ Bðf“u L$ë‘“p“p¡ S>Þd ’ep¡ R>¡. ‘f„sy Bðf“u L$ë‘“p L$f“pf dp“h“¡ A¡¿epg “ lsp¡ L¡$ k©qô$“u blpf s¡“p¡ L$p¡B fQresp lp¡B iL¡$ “l]. âp’rdL$ eyN“pdp“hu’u Ap c|g ’B R>¡. dp“h’u ’e¡g A“¡L$ c|gp¡A¡ dpÞespAp¡ sfuL¡$“y„ õ’p“gu y„ R>¡. AÞe âpZuAp¡dp„ Aphu dpÞespAp¡ b„ psu “’u s¡“y„ L$pfZ A¡ R>¡ L¡$ s¡d“pdp“k“p¡ rhL$pk ’e¡g “’u. s¡d“y„ hs®“ ifyAps’u AÐepf ky u A¡L$ S> âL$pf“y„ füy„R>¡. dp“h¡ L$pe®-L$pfZ rkÙp„s ip¡Âep¡ R>¡. s¡“u ‘pk¡ rhh¡L$byqÙ R>¡. R>sp„ dp“h A¡L$hMs bp„ ¡gu dpÞespdp„’u dy¼s ’B iL$sp¡ “’u. buÅ iåv$p¡dp„ L$luA¡ sp¡ dpÞespbNX¡$gu rhh¡L$byqÙsp R>¡.

dp“h Æh““p ifyAps“p sb½$pdp„ A¡d d“psy„ lsy„ L¡$ ‘©Õhu k‘pV R>¡.L¡$V$gpL$ d®N°„’p¡dp„ ‘Z Ap hps v$p¡lfphpe¡g R>¡. rhop““p âep¡N’u A¡ ‘yfhpf ’e¡gR>¡ L¡$ ‘©Õhu k‘pV$ “l], ‘f„sy Np¡m R>¡. Ap lL$uL$s ÅÎep bpv$ ‘Z ‘©Õhu k‘pV$lp¡hp“y„ L$l¡hy„ dpÓ dpÞesp R>¡. Ap c|gcf¡gu dpÞesp“¡ hmNu fl¡hy„ s¡ A„ îÙp R>¡.d©NS>m c|g cf¡gu dpÞesp R>¡. A“ych’u Ap‘Z¡ ÅZuA¡ R>uA¡ L¡$ Ðep„ ‘pZu lp¡sy„“’u. Ap c°d R>¡. ¼epf¡L$ c°d ‘Z dpÞespdp„ a¡fhpB Åe R>¡. ANpD k|e® ‘©ÕhuApk‘pk afsp¡ lp¡hp“u dpÞesp âQrgs lsu. A¡‘u¼eyfk¡ h¥opr“L$ âep¡N’u A¡kprbs L$ey® L¡$ s¡ dpÞesp Mp¡V$u lsu. ‘qfhs®“ A“¡ âNrs kcp“ dp“h“p„ gnZp¡R>¡. rhh¡L$byqÙsp’u S> s¡ i¼e b“¡ R>¡. ANpD A¡d d“psy„ L¡$ iusmp dpsp“u L$p¡‘’uiusmp“p¡ fp¡N ’pe R>¡. iusmp dpsp“p d„qv$f¡ s¡“¡ Myi L$fhp dpV¡$ “¥h¡ ^fhpdp„Aphsp lsp. ‘f„sy A¡X$hX®$ S>¡“f¡ fku ip¡Ýep bpv$, ApS>¡ iusmp dpsp“¡ L$p¡B epv$ L$fsy„“’u. iusmp dpsp“p “hp d„qv$fp¡ b“sp AV$L$u Nep R>¡ A“¡ S|>“p d„qv$f¡ blº Ap¡R>pgp¡L$p¡ Åe R>¡.

Å¡ fõspdp„ rbgpX$u ApXu Dsf¡ A’hp rh^hp ”u kpd¡ dm¡ sp¡ A‘iyL$“NZpe R>¡. Mf¡Mf L$pd“u kamsp kp’¡¡ rbgpX$u L¡$ rh^hp ”u“¡ L$p„B r“õbs lp¡su “’u.s¡d“u hÃQ¡ L$pe®-L$pfZ“p¡ L$p¡B k„b„ “’u. L$pd“u kamsp-r“óamsp AÞe L¡$V$gpL$‘qfbmp¡ ‘f Ap^pf fpM¡ R>¡. N¡fkdS>, Mp¡V$u L¡$ A |fu kdS>“p L$pfZ¡ Aphu dpÞespb„ pe R>¡. dp“h“¡ crhóedp„ b““pf b“php¡ rhi¡ ÅZL$pfu d¡mhhp“u rS>opkp lp¡BiL¡$ R>¡. ‘f„sy L$p¡B dpÞesp ‘f Ap^pf fpMu b¡ku fl¡hp“y„ ìe’® R>¡. Mpk L$fu“¡ kpQulL$uL$s ÅÎep bpv$ ‘Z S|>“u dpÞesp“¡ hmNu fl¡hp“y„ A„ îÙp R>¡.

5656565656 rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?

Page 65: iy„ A“¡ ip dpV¡$

22. ìe[¼s A“¡ kdpS>22. ìe[¼s A“¡ kdpS>22. ìe[¼s A“¡ kdpS>22. ìe[¼s A“¡ kdpS>22. ìe[¼s A“¡ kdpS>

ìe[¼s Ly$v$fs (âL©$rs)“p¡ Arcß cpN R>¡. s¡ S> fus¡, ìe[¼s kdpS>“p¡ ‘ZcpN R>¡. L$pfZ L¡$ ìe[¼s rh“p kdpS> b“u iL¡$ “l]. Ap’u ìe[¼s kdpS> A“¡Ly$v$fsdp„ ‘p¡sp“y„ õ’p“ ÅZ¡ “l], Ðep„ ky u ‘p¡sp“u Æh“ âq¾$ep kyMu b“phu iL¡$“l]. ‘yfps“ kde’u dp“h rhrh^ âL$pf“y„ op“ âpá L$fu füp¡ R>¡ A“¡ k„õL©$rsrhL$kphu füp¡ R>¡. k©rô$“p L¡$V$gpL$ flõep¡ Ap‘Z¡ DÅNf L$ep® R>¡. lSy> A“¡L$ flõep¡rhi¡ ÅZL$pfu d¡mhhp“u bpL$u R>¡. op“ s©jp, kÐe ip¡ ““u BÃR>p A“¡ õhps„ÔedpV¡$“u c|M, Ap‘Z“¡ dp“h“p Ly$v$fsu ‘qfbmp¡ kp’¡“p¡ k„b„ kdÅh¡ R>¡. Ap‘Z¡Å¡BA¡ R>uA¡, kp„cmuA¡ R>uA¡, N°lZ L$fuA¡ R>uA¡, ‘funZ L$fuA¡ R>uA¡, âep¡NL$fuA¡ R>uA¡, õ‘i® L$fuA¡ R>uA¡ A“¡ s¡ fus¡ Ap‘Z¡ kÐe“p„ ‘Nr’ep s¥epf L$fu füpR>uA¡. s¡“p¡ Ap‘Z¡ Æh““p rhrh^ n¡Óp¡dp„ D‘ep¡N L$fu füp R>uA¡ A“¡ s¡“p’udp“h Æh“ Ap“„v$u A“¡ kyMu b“phu füp R>uA¡.

v$f¡L$ ìe[¼s“¡ ‘p¡sp“u Åsdp„ rhðpk (A¡V$g¡ L¡$ ApÐdrhðpk) lp¡hp¡Å¡BA¡. Å¡ ìe[¼s ‘p¡sp“u Åsdp„ rhðpk “ fpM¡ A’hp AÞe ‘f Ap^pqfs fl¡A’hp ‘p¡sp“y„ dNS> Nufh¡ d|L¡$, sp¡ s¡ ‘p¡sp“y„ õhs„Ôp ìeqL$sÐh Nydph¡ R>¡. ApS>¡Ap‘Z¡ Å¡BA¡ R>uA¡ L¡$ ìeqL$s Bðfdp„ As|V$ îÙp ^fph¡ R>¡. s¡d“p„ ds¡ Bðfkh®iqL$sdp“ R>¡. Bðfdp„ dpÞesp ìeqL$s“u “bmpB“p¡ ‘yfphp¡ R>¡. Aphp Aprîsdp“hp¡ ‘p¡sp“p„ dpV¡$ L$p„B L$fu iL$¡ “lu. dp“hhpv$“p L¡$ÞÖdp„ dp“h, s¡“y„ L$ëepZ A“¡âNrs fl¡gp R>¡. Å¡ Bðf k„Qprgs b y„ ’sy lp¡e, sp¡ dp“h¡ L$p„B L$fhp“u S>ê$f fl¡su“’u. dp“h h¥QpqfL$ Nygpd b“u Åe R>¡. dp“hhpv$dp„ Ap S>Nsdp„ dp“h“p kyMA“¡ kgpdsu“u S> r“õbs fl¡gu R>¡. dp“hhpv$dp„ Bðf A“¡ s¡“u iqL$sAp¡“¡ õ’p““’u. dp“hhpv$“¡ Bðf“p A[õsÐh L¡ $A“A[õsÐh kp’¡ L$p¡B k„b„ “’u. S>Ns “uhpõsrhL$spAp¡ (kyM-vy$:M) R>p¡X$u ‘gpe“hpv$“u õhuL©$rs dp“hhpv$“u rhê$Ù R¡ .Æh“dp„ S>¡“¡ fk L¡$ îÙp “ lp¡e s¡“¡ Aphp¡ qhQpf Aph¡. dp“hhpv$“y„ gnZ A¡ R>¡L¡$ ‘p¡sp“¡ ‘p¡sp“pdp„ îÙp lp¡hu Å¡BA¡.

Ap‘Z¡ kp¥ dp“hp¡ R>uA¡. Ly$v$fsdp„ s¡dS> vy$Þheu Æh“dp„ Ap‘Zu Apk‘pkb“sp b“php¡ kp’¡ Ap‘Zp¡ spgd¡g lp¡hp¡ Å¡BA¡. dp“kdp„ h¥QpqfL$ õ‘ô$sp lp¡huÅ¡BA¡. Ap‘Zp d“dp„ L$p¡B N|„QhpX$p¡ lp¡e, sp¡ Æh“ Æhhp“p¡ Ap“„v$ fl¡sp¡ “’u.h¥fpNuAp¡ L¡$ k„ÞepkuAp¡ d©Ðey“p X$f’u k„kpf“p¡ ÐepN L$f¡ R>¡. dp®Qpep£A¡ Ap S>Ns“u‘¡g¡ ‘pf buÆ vy$r“ep (õhN®-“fL$) “u fQ“p L$fu R>¡. dp“h Aphp A“¡L$ Mp¡V$p A“¡AhpõsrhL$ rhQpfp¡“p¡ cp¡N b“¡g R>¡. ‘qfZpd A¡ Apìey„ R>¡ L¡$ Aphu ìe[¼sAp¡vy$Þheu kyM-khgsp¡ dpZu i¼su “’u.

rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$? 5757575757

Page 66: iy„ A“¡ ip dpV¡$

dp“hhpv$u (Humanist) dpV¡$ Ap S>Ns A[õsÐh ^fph¡ R>¡ A“¡ s¡hpõsqhL$ R>¡. s¡“¡ vy$Þheu v$f¡L$ bpbs kpfu gpN¡ R>¡. L$p¡B‘Z Mfpb bpbsky pfZp“¡ ‘pÓ R>¡. s¡“u BÃR>pAp¡ Adep®qv$s “’u. s¡ ‘p¡sp“u rhh¡L$byqÙsp A“¡op““u dv$v$’u ‘p¡sp“u BÃR>pAp¡ A„Ly$idp„ fpM¡ R>¡. s¡ X$p¡“ L$huL$Tp¡V$“u dpaL$ Ai¼eBÃR>pAp¡ ^fphsp¡ “’u. dp“h¡ Ly$v$fs“p A“¡L$ ‘qfbmp¡ ‘f Æs d¡mhu R>¡. Apâq¾$epdp„’u S> Ap5Z¡ dp“h bÞep R>uA¡. iê$Aps“p sb½$pdp„ s¡“¡ Ly$v$fsu ‘qfbmp¡(S>¡d L¡$ hfkpv$, ^fsuL„$‘, Nfdu, hphpTp¡Xy„$) “u buL$ gpNsu lsu. Apd R>sp„ s¡“p‘f Æs d¡mhhp“p¡ âeГ s¡Z¡ R>p¡X$u v$u^p¡ “ lsp¡. s¡Z¡ k„Oj® L$ep£ A“¡ Ly$v$fs“p A“¡L$‘qfbmp¡ ‘p¡sp“¡ hi L$ep®. Ap k„Oj®“p ‘qfZpd¡ S> dp“h Ap yr“L$ bÞep¡ R>¡. Apk„Oj® v$frdep“ dp“h Ly$v$fs“u dep®v$pAp¡’u dy¼s ’B õhps„Ôe dpZu füp¡ R>¡.

S>¡ ìe[¼sA¡ ApÐdîÙp Nydph¡g lp¡e A“¡ S>¡ AÞe“¡ Ap^u“ lp¡e, s¡ kdpS>dpV¡$ ¼epf¡e Apv$i® b“u iL¡$ “l]. kpdpÆL$ ìehõ’pdp„ A’hp khgsp¡dp„ ìe[¼srlõk¡v$pf R>¡. dp“h¡ AÞe ìe[¼sAp¡ kp’¡ cpNuv$pfu r“cphhp kdpS>“u fQ“p L$fuR>¡. ìeqL$s rh“p kdpS>“y„ A[õsÐh i¼e “’u.

R>¡ëëpu L¡$V$guL$ kv$uAp¡ v$fçep“ L¡$V$gpL$ hpv$p¡ A’hp rhQpf^pfpAp¡ A[õsÐhdp„Aph¡g R>¡. ‘f„sy ìehlpfdp„ s¡“¡ kamsp âpá ’B “’u. v$p.s d|X$uhpv$u rhQpf^pfpdp„N°plL$“y„ ip¡jZ ’pe R>¡ A“¡ s¡dp„ h y fpS>L$ue õhpessp Nrc®s lp¡e R>¡. kpçehpv$urhQpf^pfp Apr’®L$ gp¡L$iplu“u sfa¡Z L$f¡ R>¡. ‘qfZpd A¡ Apìey„ L¡$ ap„kuhpv$u‘qfbmp¡ kq¾$e ’ep A“¡ s¡“p’u h¥eqL$sL$$ õhps„Ôe (Individual freedom) dp„Ahfp¡ p¡ ‘¡v$p ’ep. Mf¡Mf h¥eqL$sL$ õhps„Ôe dp“hhpv$dp„ i¼e R>¡.

¼epf¡L$ Ly$v$fsu sÐhp¡dp„ klL$pf“p¡ Acph lp¡e R>¡. v$p.s hfkpv$ D‘L$pfL$ R>¡.‘f„sy s¡“u kp’¡ ¼epf¡L$ hphpTp¡Xy„$ Aph¡ R>¡ A“¡ s¡“p’u qh“pi kÅ®e R>¡. Äepf¡ dp“hp¡Afk‘fk klL$pf’u hs®sp Å¡hp dm¡ R>¡. AgbÑ, dp“h kdpS>dp„ ‘Z Ny„X$pNufu sp¡R>¡ S>. ‘f„sy A¡d gpN¡ R>¡ L¡$ dp“h ‘p¡sp“u Åsue h©rÑ“p k„sp¡j dpV¡$ klL$pf’u hs®“L$fsp iuM¡g R>¡. A¡V$g¡ L¡$ h©rÑ’u â¡fpe¡g R>¡, Bfpv$p‘|h®L$ L¡$ rhQpf‘|h®L$ “l].klL$pf“u Ap h©rs AÞe kÆh âpZudp„ ‘Z Å¡hp dm¡ R>¡. v$p.s. L$uX$u, kkgp,‘nuAp¡, lp’uAp¡ hN¡f¡ S|>’p¡dp„ klL$pf’u fl¡ R>¡. S>¡ kÆhp¡ klL$pf cph“p L¡$mhui¼ep “’u, s¡d“u âÅrs ^uf¡ ^uf¡ “pi ‘pdu flu R>¡. (v$p.s. rQÑp¡) klL$pfey¼sÆh“ dpÓ Mp¡fpL$ ‘pZu dpV¡$ “lu, ‘f„sy kgpdsu dpV¡$ ‘Z S>ê$fu R>¡.

dp“h ‘pk¡ rhQpfi[¼s R>¡. rhQpfp¡“¡ s¡ iåv$ê$‘ Ap‘hp“u ndsp ^fph¡R>¡. h¥QpqfL$ op“dp„ NyZpÐdL$ A“¡ k„¿epÐdL$ h©qÙ ’B R>¡. op“dp„ Ap h©qÙdp„ kssh^pfp¡ ’B füp¡ R>¡. Ap rhQpfp¡“p¡ hpfkp¡ Ap‘Z“¡ Qphp®L$, A¡‘u¼eyfk, A¡qfõV$p¡V$g,àg¡V$p¡ hN¡f¡ sfa’u dm¡g R>¡. Ap‘Zp v$pi®r“L$p¡ (S>¡hp L¡$ A¡d. A¡“. fp¡e) Ap rhQpfhpfkp¡ h y kd©Ù L$fu füp R>¡. A¡qfõV$p¡V$g, àg¡V$p¡, kp¡¾¡$V$u$k hN¡f¡ AgN AgN

5858585858 rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?

Page 67: iy„ A“¡ ip dpV¡$

kdeNpmpdp„ ’B Nep. s¡d“p L$’“p¡dp„ s¡ kde“u fpÄe s¡dS> kpdpÆL$ ìehõ’p“y„ârstbb R>¡. s¡d“p rhQpfp¡ N°lZ L$fu“¡ hs®dp“ kde“¡ A“yê$‘ Ap‘Z¡ Ap‘Ï„ hs®“bv$gu iL$uA¡. Ap âL$pf“u klL$pfu hs®Z|„L$ ìe[¼s“u Ap„sqfL$ i[¼sAp¡ rMghhp‘|fsp¡ AhL$pi ‘|fp¡ ‘pX¡$ R>¡.

ìe[¼sAp¡“p kpd|rlL$ âepkp¡’u S> kdpS>“y„ dpmMy„ b„ pe R>¡. kdpS>dp„ìe[¼sAp¡ hÃQ¡“p k„b„ rh“p kdpS> i¼e S> “’u. S>¡ kdpS> ìe[¼s“p kyM L¡$âNrs dpV¡$ D‘ep¡Nu “ b“¡, Ðep„ ìe[¼sAp¡“u i[¼s rMghhp dp¡L$p¡ dmsp¡ “’u.Ap’u S>¡ kdpS>dp„ klL$pfu cph“p lp¡e, s¡ kdpS> S> âNrs L$fu iL¡$. ìe[¼sAp¡’uS> kdpS> b“¡ R>¡. klL$pfcep® kpdpÆL$ k„b„ p¡’u S> ìe[¼s rhL$pk ’pe R>¡. ìe[¼srhL$pk kpdpÆL$ rhL$pk“p¡ dp‘ v$„X$ R>¡. ìeqL$sAp¡dp„ fpô²$hpv$, Årshpv$, âv$¡ihpv$hN¡f¡ kpd|rlL$ Al„L$pf Apfp¡‘hp“y„ Mp¡Vy„$ R>¡. Äepf¡ Lp¡B ìeq¼s AÞe ìe[¼s kp’¡klL$pf’u hs£, Ðepf¡ s¡“u h¥e[¼sL$sp “pi ‘pdsu “’u. ìe[¼s ìe[¼s hÃQ¡“p¡ k„b„kpdpÆL$ R>¡. Ap k„b„ Åmhhp dpV¡$ ìeqL$sA¡ L$p„B Nydphhp“y„ lp¡sy„ “’u. kpdpÆL$kb„ p¡“u dv$v$’u ìe[¼s ipqffuL$, dp“rkL$ A“¡ k„põL©$rsL$ rhL$pk L$fu iL¡$ R>¡. Äepf¡fpô²$, Års, hN® L¡$ ^d®“p¡ rhQpf L$fhpdp„ Aph¡ R>¡ Ðepf¡ ìe[¼s“p¡ rhQpf L$fhpdp„Aphsp¡ “’u. A¡d v$gug L$fhpdp„ Aph¡ R>¡ L¡$ ìe[¼sA¡ ‘p¡sp“u Ås“¡ c|gu“¡ kdpS>rhL$pk dpV¡$ L$pe®iug b“hy„ Å¡BA¡. Ap“p¡ A’® A¡ ’ep¡ L¡$ ìeqL$sA¡ ‘p¡sp“p dy¼sA[õsÐh“p¡ A„s gphhp¡ Å¡BA¡. ‘f„sy Ap v$gug bfpbf “’u. v$p.s ifufdp„’u L$p¡BA„N L$pY$u g¡hpdp„ Aph¡, sp¡ s¡ A„N A¡L$gy„ L$p„B S> L$fu iL¡$ “l]. ‘f„sy„ ìe[¼s“ubpbsdp„ ’p¡Xy„$ Sy>vy$„ R>¡. ìeqL$s“¡ kdpS>’u AgN L$fhpdp„ Aph¡, sp¡ ‘Z s¡ A¡L$p„sÆh“ Npmu iL¡$ R>¡. ‘f„sy s¡ kp’¡ kdpS>dp„ cmhp’u ’sp¡ Ap“„v$ s¡ Nydph¡ R>¡. dpÓìe[¼s “l], âpZuAp¡ A“¡ ‘nuAp¡ ‘Z A¡L$gp flu iL¡$ R>¡. ‘f„sy Afk‘fkklL$pf“u cph“p’u v$f¡L$“u ndsp h ¡ R>¡. Äepf¡ kpd|rlL$ Al„L$pf’u ìeqL$s“u ndspOV¡$ R>¡.

dp“h Of¡gy„ âpZu “’u. ìe[¼s“¡ kpdpÆL$ k„õ’p A’hp L$p¡B rhQpf“pkp^“ sfuL¡$ NZhp“u c|g Brslpkdp„ hpf„hpf ’su flu R>¡.

23. dp“hhpv$“p¡ l¡sy23. dp“hhpv$“p¡ l¡sy23. dp“hhpv$“p¡ l¡sy23. dp“hhpv$“p¡ l¡sy23. dp“hhpv$“p¡ l¡sy

õhps„Ôe A“¡ ¾$p„rs“y„ “hy„ rhð fQhp dpV¡$ Ap‘Z¡ kdpS>“u Apr’®L$ ‘y“®fQ“p’uApNm S>hy„ Å¡BA¡. dy[¼s A¡V$g¡ dpÓ L$QX$pe¡gp A“¡ ip¡qjs hNp£“p “pd¡ A“¡Mp“Nu rdgL$s“u “pb|v$u “l], dp“hhpv$ dp“hÅs“p¡ Ad|ëe MÅ“p¡ R>¡. dp“hÅs“uh¥QpqfL$ ¾$p„rs“p¡ s¡ hpfkp¡ R>¡. c|sL$pmdp„ A“¡L$ v$pi®r“L$p¡A¡ dp“hÅs“p d“yóeÐh

rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$? 5959595959

Page 68: iy„ A“¡ ip dpV¡$

6060606060 rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?

rhi¡ tQsp L$fu R>¡. dp“hhpv$ rhQpf^pfp kp’¡ fpô²$hpv$, Årshpv$, ^d®, âv$¡ihpv$hN¡f¡ S>¡hu k„Ly$rQs rhQpf^pfpAp¡“p¡ ‘Z rhL$pk ’ep¡ lsp¡. ^d®dp„ ¼ep„L$ ¼ep„L$ ÞepeS>¡hp NyZÑÐh“u QQp® ’e¡gu Å¡hp dm¡ R>¡. Å¡ dp“h¡ ‘p¡sp“y„ A[õsÐh V$L$phhy„ li¡sp¡ dp“hhpv$“u õhuL©$rs A¡L$ S> dpN® R>¡. hs®dp“ sb½$p¡ dp“h k„õL©$rs“p¡ A¡hp¡sb½$p¡ “’u L¡$ dp“hp¡ A¡L$buÅ kp’¡ dpÓ ^d®, fpóV²$, hN® L¡$ Års“p “pd¡ Ap‘kdp„gX$sp lp¡e. hs®dp“ k„õL©$rs AgN âL$pf¡ rhL$ku flu R>¡. Ap yr“L$ rhop““p L$pfZ¡dp“h op“dp„ h©qÙ ’B flu R>¡. rhop“dp„ d®, Års, âv$¡i“¡ õ’p“ “’u. V¡$L$“p¡gp¡ÆM|b TX$‘’u Adp‘fus¡ rhL$ku flu R>¡. v$f¡L$ v$¡i A“¡ dp“hÅs“u DБpv$L$uendspdp„ A“¡L$NZp¡ h^pfp¡ ’ep¡ R>¡. ‘f„sy fpô²$p¡ hÃQ¡ h¡fcph, ^prd®L$ S>X$sp A“¡NfubpB Ap‘Zp¡ ‘uR>p¡ R>p¡X$sp “’u. dp“h“u õhp’®h©rÑ s¡“y„ A¡L$ L$pfZ R>¡. Apõhp’®h©rs dpÓ Apr’®L$ bpbsp¡ ‘|fsu dep®qv$s “’u. kÑp dpV¡$“u gpgkp kdN°rhðdp„ R>hpe¡gu R>¡. fpS>L$ue kÑpA¡ Apr’®L$ kÑp“¡ ‘pR>m ‘pX$u v$u^u R>¡. fpS>L$pfZkÑp âprá dpV¡$“y„ kp^“ b“u Ne¡g R>¡.

rhðdp„ eyÙ S>¡hu (War like) ‘qf[õ’qs“y„ q“dp®Z ’ey„ R>¡. ‘f„sy s¡ dpV¡$dpÓ d|X$uhpv$ L¡$ bÅf kf L$fhp“u lqfapB L$pfZc|s “’u. dy¿e L$pfZ k$Òpp gpgkpA“¡ âcyÐh S>dphhp“u BÃR>p R>¡. ANpD A¡d d“psy„ lsy„ L¡$ eyÙp¡ A“¡ Å¡X$pZp¡ v$¡i“¡bQphhp dpV¡$ Ar“hpe® lsp„. ApS>¡ rhðdp„ ce„L$f [õ’rs“y„ r“dp®Z ’e¡g R>¡. Å¡ lh¡eyÙ ’pe, sp¡ dp“h Ås L$v$pQ “pi ‘pdhp“p¡ ce R>¡. dp“hhpv$ klL$pfu kpdpÆL$Æh““p¡ l¡sy fph¡ R>¡. A„v$fp¡ A„v$f gX$pB’u âcyÐh õ’p‘hp“p¡ dp“hhpv$“p¡ S>fp ‘Zl¡sy “’u. ANpD“p kpçehpv$u fpÄep¡ lh¡ füp “’u. A“¡L$ fpô²$p¡ lh¡ ^prd®L$ fpô²$p¡bÞep R>¡. h¥opr“L$ op“’u dp“h“u âNrs ’pe R>¡. ‘f„sy fpS>L$pfZ’u dp“h ‘pR>m^L¡$gpe R>¡. õV$prg“, luV$gf, dykp¡rg“u, Mp¥d¡“u s¡“p Dv$plfZp¡ R>¡. Å¡ L$p¡B A¡L$v$¡idp„ kfdyMÐepfiplu“p¡ A„s Aph¡, sp¡ buÅ v$¡idp„ s¡“p¡ Dv$e ’pe R>¡. S>¡kpçehpv$“p¡ k„‘rÒp A¡L$Ó ’hp ‘f rhfp¡ lsp¡, s¡“¡ kÒpp âpá ’hp’u k„syô$ ’BNe¡g R>¡.

Å¡ dp“hÅs“¡ Ap dplp¡gd„p’u blpf “uL$mhy lp¡e, sp¡ dp“hhpv$ A¡L$S>fõsp¡ bÃep¡ R>¡. Akg (d|m) dp“hhpv$ (Radical humanism) AgN rhQpf^pfpR>¡. A¡d.A¡“.fp¡e“y„ s¡ Æh“ Ad©s R>¡. s¡d“y„ ¾$p„rsL$pfu fpS>L$ue Æh“ hphpTp¡X$pkdp“ lsy„. fp¡e¡ dpÓ ¾$p„rsL$pfu sfuL¡$ “l], ¾$p„rsL$pfu rhQpf^pfp kS>®hpdp„ ‘ZBrslpk fÃep¡ R>¡. fp¡e“p ìe[¼sÐh“u A¡ Mpqkes lsu L¡$ s¡d“p rhQpf âdpZ¡ S>L$pe®‘Ùrs A‘“phsp lsp A“¡ s¡d“u L$pe®‘Ùrs âdpZ¡ S> s¡Ap¡ rhQpfsp lsp„.s¡d“p Æh““p¡ kpf A¡ R>¡ L¡$ rhQpf hNf“p¡ ìehlpf A“¡ ìehlpf hNf“p¡ rhQpf,b„“¡ Ai¼e A“¡ rb“D‘ep¡Nu R>¡. dp“h ‘p¡sp“pdp„ ‘qfhs®“ L$f¡, sp¡ kdpS>dp„‘qfhs®“ ’i¡¡. dp“hdp„ ‘qfhs®“ “lu„ ’pe, sp¡ kdpS>dp„ ‘Z ‘qfhs®“ ’i¡ “lu„.

Page 69: iy„ A“¡ ip dpV¡$

fp¡e¡ R>¡L$ 1920 dp„ Ap rkÙ„ps v$p¡lfpìep¡ lsp¡. fp¡e“p¡ A“ych S>¡d S>¡d h^sp¡ Nep¡s¡d s¡d s¡d“p¡ Ap rkÙp„s ‘qf‘¼h ’ep¡ A“¡ ApS>¡ s¡“¡ Ap‘Z¡ Akg dp“hhpv$sfuL¡$ Ap¡mMuA¡ R>uA¡.

kpçehpv$ L$pdv$pfp¡ A“¡ M¡X|sp¡“p DÐL$j®“u hps L$f¡ R>¡. ‘f„sy kpçehpv$u v$¡ip¡‘p¡sp“p„ v$¡idp„ c|Mdfp¡ A’hp ‘p¡sp“p v$¡i“p gp¡L$p¡“u c|M qdV$phu i¼ep “’u.kpçehpv$u kfdyMÐepfiplu ap„kuhpv$ kfdyMÐepfipludp„ ‘qfZdu R>¡. Ap rhop“eyNdp„ c|Mdfp“p âñ“p¡ DL¡$g gphu iL$pe R>¡. hs®dp“ Nfubp¡“p¡ ‘ñ rhð“pfpS>L$ue kÒpp“p fpS>L$pfZ“p L$pfZ¡ DL¡$gu iL$psp¡ “’u. Å¡ sdpd fpS>L$pfZuAp¡dp“hL¡$ÞÖu b“¡, sp¡ Nfubu L¡$ c|Mdfp“p¡ âî fl¡ “lu„. Nfubu“y„ L$pfZ Mp¡fpL$,L$‘X$p“p„ DБpv$““u AR>s “’u. s¡d S> DБpv$“ L$fhp“p kp^“p¡“u ‘Z L$du “’u.dpÓ BÃR>p i[¼s“p¡ khpg R>¡. Å¡ Ap‘Z¡ gX$pB dpfas c|Mdfp A“¡ Nfubu“p„âî“p¡ DL¡$g gphhp BÃR>sp lp¡Biy„, sp¡ Nfubu A“¡ c|Mdfp“p A„s“¡ bv$g¡ kdN°dp“hÅs“p¡ A„s Aphhp“u i¼esp fl¡gu R>¡. hs®dp“ kdedp„ dp“hhpv$“p¡ L$p¡BrhL$ë‘ “’u. fp¡e¡ dp“hhpv$ rhL$ë‘ sfuL¡$ fSy> L$f¡g R>¡. fp¡e¡ L$üy„ R>¡ L¡$ fpS>L$pfZ“¡^d®“u ‘L$X$dp„’u dy¼s L$fh„y Å¡BA¡. s¡d“p„ ds¡ dpÓ d|X$uhpv$ L¡$ kpçehpv$ hs®dp“S>Ns“p âîp¡“p DL¡$g gphhp knd “’u. Ap spfZ bpv$ fp¡e¡ dp“hhpv$ rhL$ë‘sfuL¡$ fS|> L$f¡g R>¡. fp¡e¡ R>¡L$ 1944 dp„ cpfsue fpqô²$e L$p¢N°¡k“¡ b„ pfZ OX$hp krdrsfQhp k|Q“ L$ey lsy„. A¡V$gy S> “lu„, ‘Z ‘p¡s¡ b„ pfZ OX$u s¡“p¡ dykv¹$p¡ ky‘fs L$f¡glsp¡.

Akg dp“hhpv$ k„‘|Z® Æh“v$i®“ R>¡. õ’m k„L$p¡Q“p L$pfZ¡ s¡“y„ ‘|Z®r“ê$‘Z AÓ¡ i¼e “’u. s¡ dpV¡ fp¡e A“¡ AÞe g¡ML$p¡A¡ dp“hhpv$ ‘f gM¡g ‘yõsL$p¡hp„Qhp Å¡BA¡. dp“hhpv$ dpÓ fpS>L$ue rhQpf^pfp “’u. s¡dZ¡ sp. 20 qX$k¡çbf,1946 “p fp¡S> dy„bB Mps¡“u A¡L$ ‘qfjv$dp„ âhQ“ L$fsp„ L$l¡gy„.

""dp“hhpv$ dpÓ cpfs dpV¡$ “lu„, ‘f„sy kdN° rhð dpV¡$ DS>my„ crhóe fSy>L$f¡ R>¡. s¡ h¥rðL$ dp“hhpv$ R>¡. Å¡ friep, äp„k, S>d®“u L¡$ “¡ fg¡ÞX$“p„ gp¡L$p¡ Nfubudp„Æhsp„ lp¡e sp¡, cpfs“p„ gp¡L$p¡ dy¼s Æh“ Æhu “ iL¡$. cps©cph A“¡ dp“hDÐL$j®“p„ hpsphfZdp„ S> dp“hhpv$ Æh„s flu iL¡$. dp“hhpv$ rkhpe S>Ns“p„âîp¡“p¡ DL¡$g “’u. d|X$uhpv$u L¡$ kdpS>hpvu$ fpÄe ìehõ’pdp„ ‘Z ìe[¼s“p sdpdAr^L$pfp¡ S>mhphp Å¡BA¡, Ap dp“hhpv$ “p¡ k„v$¡ip¡ R>¡.'' $fp¡e¡ L$ü„y R>¡ L¡$ dp“hhpv$dpÓ ApQfZd„p d|L$hp“p¡ “’u. s¡ Æhphp¡ Å¡BA¡. (Humanism is to be

lived) dp“hhpv$ Ðepf¡ S> Æhu iL$pe L¡$ Äepf¡ Ap‘Z¡ s¡ kdÆ iL$uA¡. dpÓApQfZ ^prd®L$ q¾$epL$p„X$ b“u fl¡ R>¡. dp“hhpv$ kcp“ (kdS>‘|h®L$) ApQfZ R>¡.

A¡d L$l¡hpe R>¡, L¡$ h¥opr“L$ op““u h©qÙ kp’¡ d|X$uhpv$u ip¡jZdp„ ‘Zh^pfp¡ ’ep¡ R>¡¡. ‘f„sy op““p¡ l¡sy ip¡jZ“p¡ “’u. Þepe“p¡ l¡sy kfdyMÐepfiplu

rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$? 6161616161

Page 70: iy„ A“¡ ip dpV¡$

“’u. dpÓ l¡sy “l], ‘f„sy l¡sy âpá L$fhp“p kp^“p¡ ‘Z DÃQ lp¡hp Å¡BA¡, sp¡ S>Ap‘Z¡ kpfp„ ‘qfZpdp¡ d¡mhu iL$uA¡. dp“hhpv$ î¡›$ l¡syAp¡ A“¡ NyZsÐhp¡ fph¡ R>¡.s¡“p l¡sy“u S>¡d s¡“p„ kp^“p¡ ‘Z î¡›$ R>¡. dp“hhpv$ ìe[¼s “¡ fpS>L$ue, Apr’®L$ A“¡kpdprS>L$ n¡Óp¡“p b„ “dp„’u dy[¼s Ap‘¡ R>¡. Ap s¡“p¡ l¡sy R>¡. õhps„Ôe“p¡ l¡sy âpáL$fhp dpV¡$ dp“hhpv$ õhps„Ôe “u rldpes L$f¡ R>¡.

24. cpfsdp„ dp“hhpv$24. cpfsdp„ dp“hhpv$24. cpfsdp„ dp“hhpv$24. cpfsdp„ dp“hhpv$24. cpfsdp„ dp“hhpv$

(“p¢ : Al] ky u“p gMpZp¡ Rationalist Association of India

“p Ap„ °âv$¡i [õ’s AÂen frh‘yX$u h¢L$V$pqÖ“p g¡Mp¡“y„ cpjp„sf R>¡. Äepf¡ Ap g¡M“y„gMpZ NyS>fps-dy„bB f¡i“pguõV$ A¡kp¡kuA¡i““p âdyM rb‘u“ îp¡a“p g¡Mdp„’ug¡hpdp„ Aph¡g R>¡.)

cpfsdp„ rhð“p AÞe v$¡ip¡“u dpaL$ buÅ rhðeyÙ bpv$ ìeh[õ’s fus¡dp“hhpv$u rhQpf ‘Ùrs“p¡ rhL$pk ’ep¡ R>¡. v$¡idp„ dp“hhpv$u rkÙp„sp¡“p Ap^pf¡rhL$kphhp“p¡ ei L$p¡B“¡ ‘Z Ap‘hp¡ lp¡e sp¡ s¡ ¾$p„rsL$pfu rhQpfL$ dp“h¡ÞÖ“p’ fp¡e(A¡d.A¡“.fp¡e) “¡ Ap‘hp¡ ‘X¡$ s¡d R>¡. s¡Ap¡îuA¡ Ap rhQpf‘Ùrs“¡ Radical

humanism “pd Ap‘¡gy„ R>¡, s¡ iåv$“p¡ NyS>fpsu A’® Å¡BA¡ sp¡ s¡“¡ dp“h L¡$qÞÖh¥opr“L$ dp“hhpv$ L$lu iL$pe. vy$r“epcfdp„ sÐhop“u, fpS>L$ue, pd®L$ rhQpfkfZuAp¡R>¡, ‘f„sy s¡ b^u L$p„ sp¡ kdpS>, fpÄe, fpô²$, ‘n, d®, k„âv$pe L¡$ Års S>¡hp kpd|rlL$A¡L$dp¡dp„ ìeq¼s“p k„‘|Z® A[õsÐh“¡ Þep¡R>phf L$fhp L$l¡ R>¡. Äepf¡ dp“hhpv$dp„ L¡$Þ•õ’p“¡ L¡$hm dp“hu R>¡ A“¡ s¡“p¡ A¥rlL$ (vy$Þheu L¡$ kp„kpqfL$) rlsp¡ dpV¡$ s¡dp„ rhQpfL$fpep¡ R>¡.

k“¡ 1948dp„ A¡d.A¡“.fp¡e¡. ‘p¡sp“p kp’uv$pfp¡“p klL$pf’u Dcu L$f¡guf¡X$uL$g X¡$dp¡¾¡$qV$L$ ‘pV$}, ‘pV$}“p kæep¡ S> c¡Np ’B, W$fph’u rhkÆ®s L$fu v$u^u lsu.s¡ b^p“y„ õ‘ô$ spfZ lsy„ L¡$ Äep„ ky u cpfs v$¡i“u âÅA¡ gp¡L$iplu d|ëep¡ApÐdkps L$ep® “’u, Ðep„ ky u Q|„V$Zu Üpfp A[õsÐhdp„ Aphsu ârsr“r^ kfL$pffpS>L$ue kÑp âpá L$fhp dpV¡$“p v$ph‘¡Q“p¡ a¼s A¡L$ “‚ M¡g b“u fl¡hp“p¡ R>¡.âÅA¡ Ap fpS>L$ue kÑp“u kpW$dpfu“y„ “pV$L$ r“:klpe b“u d|„Np dp¢A¡ Å¡ep L$fhp“y„R>¡. Ap L$pfZkf s¡dZ¡ f¡X$uL$g X¡$dp¡¾¡$qV$L$ ‘pV$}“y„ rhkS>®“ L$fu dp“hhpv$u d|ëep¡“pâQpf-âkpf dpV¡$ Radical humanist Movement dp“hhpv$u Qmhm“p„ d„X$pZL$ep® lsp. 1936’u iê$Apsdp„ Independent India A“¡ Ðepfbpv$ The

Radical humanist “pd“y„ dprkL$ ApS>¡ ‘Z r“edusfus¡ âL$pris ’pe R>¡.

6262626262 rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?

Page 71: iy„ A“¡ ip dpV¡$

dp“hhpv$“p„ ‘pep“p„ d|ëep¡ : ÓZ ‘pep“p„ d|ëep¡ R>¡.dp“hhpv$“p„ ‘pep“p„ d|ëep¡ : ÓZ ‘pep“p„ d|ëep¡ R>¡.dp“hhpv$“p„ ‘pep“p„ d|ëep¡ : ÓZ ‘pep“p„ d|ëep¡ R>¡.dp“hhpv$“p„ ‘pep“p„ d|ëep¡ : ÓZ ‘pep“p„ d|ëep¡ R>¡.dp“hhpv$“p„ ‘pep“p„ d|ëep¡ : ÓZ ‘pep“p„ d|ëep¡ R>¡.1) õhps„Ôe (Freedom)

2) rhh¡L$byqÙsp (Rationality)

3) ^d®r“f‘¡n “ursdÑp (Secular Morality)

lh¡ v$f¡L$ rhi¡ QQp® L$fuA¡.

1. õhps„Ôe1. õhps„Ôe1. õhps„Ôe1. õhps„Ôe1. õhps„Ôeõhps„Ôe ‘pep“y„ d|ëe A¡ A’®dp„ R>¡ L¡$ Ap d|ëedp„’u buÅ„ d|ëep¡, ‘pep“p„

d|ëe“¡ V$L$phhp A“¡ rhL$kphhp dpV¡$ Ap‘Z¡ spfhu iL$uA¡. Ap A’®dp„ õhps„Ôe(Freedom) b^p S> d|ëep¡“y„ d|ëe R>¡ (Freedom is a Value of all val-

ues). dp“hu L$p¡B v$¥hu kS>®“ “’u. AÞe S>¥rhL$ A¡L$dp¡“u dpaL$ S> S>¥rhL$ Dо$p„rs“pk„Oj®dp„ V$L$u fl¡gy„ s¡ A¡L$ S>¥rhL$ A¡L$d R>¡. Æh“ V$L$phu fpMhp“u ÆÆrhjp, sdpdS>¥rhL$ AL¡$dp¡dp„ Å¡hp dmsu ‘pep“u T„M“p R>¡. Æh“ V$L$phu fpMhp“u Av$çe BÃR>p‘p¡s¡ S> A¡L$ d|ëe A¡V$gp dpV¡$ R>¡ L¡$ s¡ dp“hu dpV¡$ d|ëehp“, ANÐe“y„ R>¡. dp“hhpv$“uv¹qôA¡, dp“h sfuL¡$ Æh“ Æhhp“u T„M“p A¡ S> õhps„Ôe“u T„M“p“y„ lpv$® R>¡. Apfus¡ õhps„Ôe A¡L$ ‘pep“y„ d|ëe b“¡ R>¡. dp“h A[õsÐh Å¡ V$L$hp“y„ S> “ lp¡e, sp¡AÞe d|ëep¡“u iu qL„$ds L¡$ dlÒh?

õhps„Ôe“p¡ ¿epgõhps„Ôe“p¡ ¿epgõhps„Ôe“p¡ ¿epgõhps„Ôe“p¡ ¿epgõhps„Ôe“p¡ ¿epgõhps„Ôe“p¡ kpdpÞe A’® ’pe R>¡ A„Ly$i A’hp r“e„ÓZ“p¡ Acph. dp“h“u

âÃR>ß k„cph“pAp¡ Myëëpu ’hp“p dpN®dp„ fl¡g r“e„ÓZp¡ v|$f ’sp Åe s¡“¡ Ap‘Z¡õhps„Ôe L$lu iL$uA¡. õhps„Ôe“¡ (A¡) fpS>L$ue, (bu) kpdpÆL$ A“¡ (ku) Apr’®L$A¡d ÓZ cpNdp„ hl¡Qu iL$uA¡.

(A¡) fpS>L$ue õhps„Ôe(A¡) fpS>L$ue õhps„Ôe(A¡) fpS>L$ue õhps„Ôe(A¡) fpS>L$ue õhps„Ôe(A¡) fpS>L$ue õhps„Ôek„NW$“, fpS>L$ue ‘n fQhp“y„ õhps„Ôe, L$pev$p“y„ ipk“, kcp-kfOk

ep¡S>hp“y„ õhps„Ôe, L$p¡B‘Z ^d®dp„ dp“hp “ dp“hp“y„ ^prd®L$ õhps„Ôe, dprlsu“p¡Ar^L$pf, hN¡f¡ fpS>L$ue õhps„Ôe“p„ Dv$plfZp¡ R>¡ A“¡ s¡“¡ b„ pfZdp„ d|mc|sAq^L$pfp¡ sfuL¡$ kdphpe R>¡.(bu) kpdpÆL$ õhps„Ôe(bu) kpdpÆL$ õhps„Ôe(bu) kpdpÆL$ õhps„Ôe(bu) kpdpÆL$ õhps„Ôe(bu) kpdpÆL$ õhps„Ôe

kpdpÆL$ õhps„Ôe A¡V$g¡ dp“h rhL$pk“¡ Ahfp¡^L$ ê$qY$, qfhpÅ¡ A“¡‘f„‘fpAp¡“p„ ‘pg“dp„’u dy[¼s. Ap‘Zp S>¡hp ^d®‘fpõs v$¡idp„ fpS>L$ue r“e„ÓZp¡

rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$? 6363636363

Page 72: iy„ A“¡ ip dpV¡$

L$fsp kpdpÆL$ r“e„ÓZp¡ ìe[¼s õhps„Ôe“¡ OZp dp¡V$p âdpZdp„ ê„$^“pfp R>¡. dp“hhpv$k„‘|Z®‘Z¡ L$p¡B‘Z âL$pf“p fpS>L$ue, kpdpÆL$ A“¡ Apr’®L$ kÑp“p L¡[Þ•L$fZrhê$Ù R>¡. ‘rs-‘Гu hÃQ¡“p k„b„ p¡, eyhp“p¡ A“¡ h©Ùp¡ hÃQ¡“p k„b„ p¡, g‚,Ry>V$pR>¡X$p hN¡f¡ bpbsp¡dp„ A“¡L$ kpdpÆL$ r“e„ÓZp¡ A[õsÐhdp„ R>¡. dp“hhpv$ dp“hu“pki[¼sL$fZdp„ dp“¡ R>¡, NygpduL$fZdp„ “l]. Ap‘Z¡ Ðep„ bpmL$p¡ A“¡ ”uAp¡ ‘f M|bâdpZdp„ r“e„ÓZp¡ g$v$pe¡gp R>¡. dp“hhpv$ kpdpÆL$ rls“p¡ ¿epg fpMu, rb“S>ê$fukpdpÆL$ r“e„ÓZp¡ v|$f L$fhp“u rldpes L$f¡ R>¡.

(ku) Apr’®L õhps„Ôe(ku) Apr’®L õhps„Ôe(ku) Apr’®L õhps„Ôe(ku) Apr’®L õhps„Ôe(ku) Apr’®L õhps„ÔeApr’®L$ õhps„Ôe ‘Z AÞe õhps„Ôep¡“u S>¡d Ar“hpe® S>ê$qfeps R>¡. “pNqfL$“¡

c|Mdfp¡, AR>s, Apr’®L$ Akgpdsu, b¡fp¡S>Npfu, s¡“p„ Apr’®L$ õhps„Ôe“¡ fp¡L$“pfp„‘qfbmp¡ R>¡. v$f¡L$ dp“hu“u A¡ âp’rdL$ BÃR>p lp¡e R>¡ L¡$ s¡“¡ L$ped dpV¡$ c|Mdfp“pcedp„’u dy[¼s dm¡. Apr’®L$ r“e„ÓZp¡ õhps„Ôe rhfp¡ u R>¡. cpfs“p„ b„ pfZdp„fp¡S>Npfu“¡ d|mc|s Ar^L$pf sfuL¡$ õ’p“ A‘pey„ “’u. Food Safety Act, 2006

‘kpf ’ep¡ R>¡, ‘f„sy s¡“p¡ Adg OZp¡ “bmp¡ R>¡.

2. rhh¡L$byqÙsp 2. rhh¡L$byqÙsp 2. rhh¡L$byqÙsp 2. rhh¡L$byqÙsp 2. rhh¡L$byqÙsp (Rationality)

dp“h Ås¡ õhps„Ôe dpV¡$“u T„M“p A“¡ kÐe dpV¡$“u Mp¡S, Ap b¡ kv¹$NyZp¡“p„L$pfZ¡ eyNp¡’u op“ A“¡ A“ych âpá L$ep® R>¡. dp“h¡ âpá L$f¡g op“ A“¡ A“ych“pAp^pf¡ s¡ h y kpfp kdpS>“y„ r“dp®Z L$fhp knd bÞep¡ R>¡. op““p¡ Ap^pf Bq•eS>ÞeA“ych A“¡ sL®$byqÙ (Reason) “y„ k„ep¡S>“ R>¡. rhh¡L$byqÙhpv$, dp“hhpv$“y„ buSy„‘pep“y„ d|ëe R>¡. rhh¡L$byqÙhpv$ dp“h“¡ dp“rkL$ fus¡ dy¼s A“¡ õhs„Ó b“ph¡ R>¡.Aphp¡ bp¥qÙL$ fus¡ kykˆ> dp“hu S> fpS>L$ue, Apr’®L$ A“¡ kpdpÆL$ õhps„Ôe dpV¡$‘yfyjp’® L$fu iL¡$. õhps„Ôe dpV¡$“u kcp“ gX$s“y„ â’d ‘Nr’ey„ dp“rkL$ õhps„Ôe R>¡.dp“rkL$ õhps„Ôe“p„ b¡ gnZp¡ R>¡: A¡L$ sp¡ A¡ L¡$ s¡dp„ A„ îÙp“p¡ Acph lp¡e R>¡ A“¡buSy>„ L¡$ dp“hu bp¥qÙL$fus¡ ApÐdr“c®e b“sp¡ lp¡hp’u dp“hu ‘p¡s¡ S> ‘p¡sp“p¡dpN®v$i®L$ b“¡ R>¡. ‘p¡s¡ S> ‘p¡sp“p cpÁe“p¡ rh^psp rhh¡L$byqÙsp“p D‘ep¡N’ud¡mh¡g dp“rkL$ õhps„Ôe“p Ap^pf¡ b“u iL¡$ R>¡. Ap rhh¡L$byqÙsp dp“h“¡ rhQpfL$fhp“u byqÙ ‘|fu ‘pX¡$ R>¡.

dp“hu rhh¡L$byqÙhpmy„ ‘°pZu R>¡. buSy>„ L¡$ dp“hdp„ L$p¡B S> v$¥hu sÒh(Supernatural element) A[õsÐh ^fphsy„ “’u. dp“h“u bp¥qÙL$ kdS>Zblpf L$iy„ S> dp“hudp„ lp¡B iL¡$ “l]. dp“h âL©$rs“p¡ S> A¡L$ cpN R>¡. Apd R>sp„dp“h“y„ lf¡L$ hs®“ rhh¡L$byqÙsp’u v$p¡fhpe¡gy„ lp¡sy„ “’u. ¼epf¡L$ Abp¥qÙL$ Aph¡Np¡’uv$p¡fpsy„ h y gpN¡ R>¡. Apd R>sp„ dp“hdp„ rhh¡L$byqÙhpv$u ’hp“u ‘|fu Ny„ÅBi fl¡gu

6464646464 rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?

Page 73: iy„ A“¡ ip dpV¡$

R>¡. L$pfZ L¡$ byqÙ dp“h õhcph“p¡ A„sN®s cpN R>¡. byqÙ S>¥rhL$ gnZ sfuL¡$ dp“hdNS>dp„ A[õsÐh ^fph¡ R>¡. L$pe®-L$pfZ“p„ k„v$c®dp„ rhQpfhp“u Ly$v$fsu V¡$h dp“h“¡R>¡. A¡L$ b“ph“¡ buÅ b“ph kp’¡ kp„L$mu kÐe spfhhp“y„ L$pd rhh¡L$byqÙsp“pAp^pf¡ ’pe R>¡.

3. ^d®r“f‘¡n “ursdÑp3. ^d®r“f‘¡n “ursdÑp3. ^d®r“f‘¡n “ursdÑp3. ^d®r“f‘¡n “ursdÑp3. ^d®r“f‘¡n “ursdÑp""lº„ v$¡hspAp¡“¡ Myi L$fhp “ursdp“ b“hp dp„Nsp¡ “’u, ‘f„sy dpfu

‘p¡sp“u âkßsp dpV¡$ “ursdp“ b“hp dpNy Ry>„'' (A¡‘u¼eyfk- N°uL$ sÐhop“u). A¡ddp“hpdp„ Aph¡ R>¡ L¡$ dp“hu L$p„ sp¡ fpÄe“u v$„X$i[¼s“p ce’u A’hp ^d®“p ce’uS> “¥rsL$ b“u iL¡$. ‘f„sy dp“hhpv$ dp“¡ R>¡ L¡$ ceâ¡qfs “¥rsL$sp“¡ “¥rsL$sp L$lu iL$peS> “l]. dp“hu ‘p¡sp“u BÃR>pi[¼s’u, fpÄe v$„X$i[¼s L¡$ Bðfue ce rkhpe “¥rsL$L¡$ “ursdp“ b“u iL¡$ R>¡. “ursdsp A’hp “¥rsL$sp dpV¡$ b¡ AphíeL$ sÒhp¡ R>¡, Bfpv$p¡A“¡ hs®“. Bfpv$p rh“p“y„ hs®“ A’hp hs®“ rh“p“p¡ Bfpv$p¡, s¡dp„’u “¥rsL$sp‘qfZdsu “’u. Å¡ fp¡buÞk“ ¾|$Tp¡“u dpaL$ Æh“ Æhhp“y„ lp¡e sp¡ L$p¡“u kp’¡“ursdp“ hs®“ L$fhy„ s¡hp¡ âñ ’pe. ‘f„sy dp“hÅrs kd|ldp„ Æh“ Æh¡ R>¡. dp“hA[õsÐh dpV¡$ klL$pf‘|Z® kpdpÆL$ Æh“ S>ê$fu lp¡hp’u klp“yc|rs, A“yL„$‘p, k„‘,kyd¡m S>¡hu klS> h©rÑAp¡ dp“hd““u Ly$v$fsu gpnrZL$spAp¡ b“u. Ap gpnrZL$spAp¡S> “¥rsL$sp“p¡ Ap^pf R>¡ A’hp dp“hu“p„ “¥rsL$ hs®““p¡ ”p¡s R>¡. “¥rsL$sp Ly$v$fsuÆhip”ue gpnrZL$sp R>¡. kd|lÆhu âpZuAp¡dp„ Aphu kpdpÆL$ h©rÑAp¡ Ly$v$fsufus¡ S> rhi¡j lp¡e R>¡. D^B, L$uX$u S>¡hu kd|lÆhu S>„sy ÅrsAp¡dp„ îd rhcpS>““uìeh[õ’s â’p Å¡hp dm¡ R>¡. V|„L$dp„ “ursdÑp“p¡ ”p¡s Æhip”ue R>¡, ^d®ip”ue L¡$Bðfue “’u. buÅ iåv$p¡dp„ L$luA¡ sp¡ “urÑdsp A¡ ApMf¡ sp¡ âbyÂ^ õhp’® S> R>¡.ìe[¼s“p¡ “¥rsL$ rhL$pk sÐhs: dp“hu“u rhh¡L$by[Â^sp“y„ ‘qfZpd R>¡. rhh¡L$byqÙspA“¡ “¥rsL$sp dp“hu“¡ õhps„Ôe âpá L$fhpdp„ dv$v$ê$‘ ’pe R>¡. Ap b„“¡ d|ëep¡“udv$v$’u S> dp“hu dy¼s flu iL¡$ R>¡.

rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$? 6565656565

Page 74: iy„ A“¡ ip dpV¡$

Ap ‘yõsL$ âL$pi“dp„Ap ‘yõsL$ âL$pi“dp„Ap ‘yõsL$ âL$pi“dp„Ap ‘yõsL$ âL$pi“dp„Ap ‘yõsL$ âL$pi“dp„Apr’®L$ klep¡N âv$p“ L$f“pf “uQ¡ S>Zph¡gApr’®L$ klep¡N âv$p“ L$f“pf “uQ¡ S>Zph¡gApr’®L$ klep¡N âv$p“ L$f“pf “uQ¡ S>Zph¡gApr’®L$ klep¡N âv$p“ L$f“pf “uQ¡ S>Zph¡gApr’®L$ klep¡N âv$p“ L$f“pf “uQ¡ S>Zph¡g

f¡i“pguõV$ rdÓp¡“p¡f¡i“pguõV$ rdÓp¡“p¡f¡i“pguõV$ rdÓp¡“p¡f¡i“pguõV$ rdÓp¡“p¡f¡i“pguõV$ rdÓp¡“p¡ùv$e‘|h®L$ Apcpf dp“uA¡ R>uA¡.ùv$e‘|h®L$ Apcpf dp“uA¡ R>uA¡.ùv$e‘|h®L$ Apcpf dp“uA¡ R>uA¡.ùv$e‘|h®L$ Apcpf dp“uA¡ R>uA¡.ùv$e‘|h®L$ Apcpf dp“uA¡ R>uA¡.

1) d¡v|$fu kÐe“pfpeZdlpd„Óu- f¡i“pguõV$ A¡kp¡. Ap¡a BÞX$uep,BÞL$p¡gy,(Ap„^°âv$¡i)

2) bpby i¡M,MÅ“Qu - f¡i“pguõV$ A¡kp¡. Ap¡a BÞX$uep, BÞL$p¡gy(Ap„^°âv$¡i)

3) dp¡l“cpB ‘V¡$g (k|fs)

4) cp“yâkpv$ ‘yfpZu, âdyM-f¡i“g kdpS>,Np„ u“Nf

5) S>Nqv$icpB L¡$. ky’pf (kyfs)

6) rNfui ky„qY$ep (‘pg“‘yf)

7) X$u. L¡$. fpW$p¡X$ (Np„^u“Nf)

8) v$pdÆcpB kphgp (dy„bB)

9) hk„sLy$dpf A¡“. epv$h (‘pg“‘yf)

10) S>e¡i Qp¥lpZ (‘pg“‘yf)

11) ghÆcpB X$u. dL$hpZp (‘pg“‘yf)

12) dp¡l“cpB ‘u. fpS> (‘pg“‘yf)

6666666666 rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?rhh¡L$byqÜhpv$ iy„ A“¡ ip dpV¡$?

Page 75: iy„ A“¡ ip dpV¡$
Page 76: iy„ A“¡ ip dpV¡$