C R N A G ORAMINISTARSTVO PROSVJETE I SPORTA

SAVJET ZA VISOKO OBRAZOVANJEPODGORICA

IZVJEŠTAJ KOMISIJE ZA AKREDITACIJU FAKULTETA ZA KULTURU I TURIZAM I OSNOVNOG AKADEMSKOG STUDIJSKOG PROGRAMA

KULTURA I TURIZAM UNIVERZITETA DONJA GORICA

Odlukom Savjeta za visoko obrazovanje Vlade Crne Gore br. 05-1/5 - 37 od 5. juna 2014. godine, imenovana je Komisija za akreditaciju Fakulteta za kulturu i turizam i osnovnog akademskog studijskog programa Kultura i turizam, Univerzitet Donja Gorica, u sljedećem sastavu:

1. Prof. dr NEVENKA GLIŠEVIĆ, redovni profesor Ekonomskog fakulteta Univerziteta Crne Gore, predsjednik Komisije

2. Prof. dr DARKO LUKIĆ, redovni profesor na Akademiji dramskih umjetnosti u Zagrebu, Republika Hrvatska, član Komisije

3. Prof. dr BORISLAV USKOKOVIĆ, redovni profesor Ekonomskog fakulteta Univerziteta Crne Gore u penziji, član Komisije

Zadatak Komisije utvrđen je navedenom Odlukom o imenovanju, kojom se ona upućuje da razmotri Zahtjev za akreditaciju Fakulteta za kulturu i turizam i osnovnog akademskog studijskog programa Kultura i turizam, kao i ostalu relevantnu dokumentaciju, te na osnovu neposredne provjere činjeničnog stanja, dostavi Savjetu izvještaj o ocjeni kvaliteta ove ustanove i predmetnog studijskog programa - njegove usklađenosti sa profesionalnim potrebama i usvojenim standardima i kriterijumima.

Komisija je počela sa radom danom dobijanja Odluke o imenovanju: upoznala se sa Pravilnikom o standardima i normativima za akreditovanje fakulteta i osnovnih akademskih studijskih programa na ustanovama visokog obrazovanja u Crnoj Gori, Zahtjevom za početnu akreditaciju studijskog programa osnovnih studija Fakulteta za kulturu i turizam UDG iz Podgorice (u daljem tekstu Fakulteta) i priloženom dokumentacijom predviđenom Pravilnikom o početnoj akreditaciji studijskih programa, koju čine:

1

- Popunjeni Zahtjev za početnu akreditaciju za osnovne akademske studije Fakulteta za kulturu i turizam- Osnivački akt - Ugovor o osnivanju (22 člana), Statut Fakulteta (100 članova) i Izjava o misiji- Potvrda o registraciji kod Privrednog suda pod brojem: 8-0025619/001 - Odluka o pridruživanju Fakulteta za kulturu i turizam Univerzitetu Donja Gorica- Elaborat o opravdanosti osnivanja studijskog programa kojeg čine sljedeći elementi: (Opis ideja UDG; Opis ideje Fakulteta; Opis studija; Ciljevi studijskog programa; Analiza tržišta i konkurencije; Uporedivost studijskog programa; Nastavni plan osnovnih studija;Spisak nastavnika i saradnika; SWOT analiza)- Biznis plan koji sadrži sve potrebne elemente uz detaljan prikaz načina finansiranja studijskog programa- Nastavni plan po semestrima sa informacionim listama za sve nastavne discipline predviđene nastavnim planom- Prilozi za studiranje po ECTS sistemu (Akademski kalendar; Formular za prijavu studenata; Ugovor o učenju; Prepis ocjena; Dodatak diplomi; Ugovor o studiranju)-Pravilnik o uslovima, kriterijumima i postupcima upisa u prvu godinu studija (15 članova);- Pravila studiranja na osnovnim studijama (46 članova) - Pravilnik o samovrednovanju kvаlitetа studijskih progrаmа, nаstаve, rаdа nаstаvnikа i službi na ustanovama visokog obrazovanja u sastavu UDG-a (74 člana)- Strategija obezbjeđenja kvaliteta na fakultetima UDG- Podaci o nastavnom kadru: lista angažovanih nastavnika i saradnika sa biografijama- Pravilnik o sistematizaciji radnih mjesta (22 člana) - Ugovori o radu za angažovane profesore i saradnike u stalnom radnom odnosu - dva nastavnika i dva saradnika- Odluka o imenovanju VD dekana- Odluka o broju studenata - Garancije osnivača privatne ustanove - Ugovori o saradnji i podrška socijalnih partnera - Pisma podrške za osnivanje studijskog programa od strane: Ministarstva kulture Vlade Crne Gore; Ministarstva održivog razvoja i turizma Vlade Crne Gore; Univerziteta Educons, Novi Sad- Nastavni planovi sličnih fakulteta iz okruženja - Inicijativa o razvoju kvalifikacija upućena Savjetu za kvalifikacije

Komisija je, na osnovu odredbi Pravilnika o početnoj akreditaciji studijskih programa na ustanovama visokog obrazovanja u CG, posjetila Fakultet za kulturu i turizam UDG, u cilju neposredne provjere realnosti implementacije ukupnog sadržaja osnovnog akademskog studijskog programa Kultura i turizam za koji se traži akreditacija, odnosno uslova obezbjeđenja kadrovskih resursa, kao i adekvatnosti prostornih uslova za realizaciju ovog programa (slušaonice, biblioteka i čitaonica i dr.), kao i drugih pogodnosti neophodnih za normalno izvođenje/realizaciju ovog programa. Posjeta je realizovana u utorak početkom jula 2014. godine.

Nakon upoznavanja sa lokacionim, prostornim i ukupnim uslovima rada na Fakultetu za kulturu i turizam (neophodnih za realizaciju osnovnog akademskog programa za koji se traži akreditacija), članovi Komisije za akreditaciju vodili su sadržajan razgovor sa predstavnicima Univerziteta

2

Donja Gorica u čijem sastavu se osniva Fakultet. Sastanku su sem članova Komisije prisustvovali:

1. Prof. dr Veselin Vukotić, Rektor UDG2. Prof. dr Vesna Maraš, vanredni profesor i v.d. Dekana Fakulteta3. Doc. dr Maja Drakić, Dekan Fakulteta za međunarodnu ekonomiju, finansije i

biznis UDG i koordinator pripreme dokumentacije za osnivanje Fakulteta

Na osnovu razmatranja priložene legislativne osnove i dokumentacije, uvida u činjenično stanje, te dodatnih informacija u vezi sa Zahtjevom za akreditacijom Fakulteta i osnovnog akademskog studijskog programa Kultura i turizam, Komisija je sačinila sljedeći

I Z V J E Š T A J

1. Osnovni podaci o Fakultetu za kulturu i turizam - UDG

Fakultet za kulturu i turizam je osnovan kao privatna ustanova visokog obrazovanja sa idejom da omogući svim studentima iz Crne Gore, regiona, Evrope i svijeta da steknu znanja i vještine neophodne za uspješnu poslovnu karijeru u oblasti kulturnog turizma.

Ugovor o osnivanju Fakulteta potpisan je 13.03.2014. godine i registrovan u Centralnom registru privrednih subjekata u Podgorici 17 .03.2014. godine, pod brojem 8-0025619/001, kao privatna ustanova visokog obrazovanja.

Ustanova aplicira za početnu akreditaciju akademskih osnovnih studija u trajanju od najmanje tri studijske godine, odnosno najmanje 180 kredita.

Shodno svojim osnivačkim aktima, Fakultet za kulturu i turizam je podnio Zahtjev za akreditaciju akademskih osnovnih studija. U skladu sa članom 49 Statuta, Fakultet za kulturu i turizam zahtijeva akreditaciju studijskog programa za sticanje akademske titule bachelor (akademske osnovne studije).

U skladu sa članom 46 (stav 4 tačka 9) Statuta Univerziteta Donja Gorica (u daljem tekstu: UDG) i člana 26. Statuta Fakultet za kulturu i turizam Upravni odbor Fakulteta donosi odluku o broju studenata koji se upisuju na Fakultet. Za prvu studijsku godinu, Upravni odbor je donio odluku da upiše 44 studenta na osnovne studije.

Nastavni proces se u skladu sa članom 35 Statuta Fakulteta oraganizuje i realizuje u skladu sa Crnogorskim sistemom prenosa kredita (CSPK), odnosno Evropskim sistemom prenosa kredita ECTS - European Credit Transfer System. Vrednovanje svih oblika rada studenta se vrši dodjeljivanjem odgovarajućeg broja ECTS (CSPK) kredita, uz uslov da ukupno opterećenje ne prelazi 30 ECTS kredita po semestru.

3

Vrednovanje rada studenta i dodjeljivanje stepena i diploma u skladu sa ECTS regulisano je i Pravilima studiranja na osnovnim studijama, koja propisuju da obim studijskog programa iznosi 60 ECTS kredita u jednoj studijskoj godini.

Studijski progrаm je usаglаšen sа evropskim stаndаrdimа u pogledu uslovа upisа, trаjаnjа studijа, uslovа prelаskа u nаrednu godinu, sticаnjа diplome i nаčinа studirаnjа.

Svi akti Fakulteta (Statut, Pravilnik o uslovima, kriterijumima i postupku upisa u prvu godinu studija i Pravila studiranja na osnovnim studijama) omogućavaju punu uporedivost studijskih programa i stepena koji se stiču nakon završetka odgovarajućeg studijskog programa.

Uz diplomu osnovnih studija izdaje se i dopuna diplome (Supplement) radi detaljnijeg uvida u nivo, prirodu, sadržaj, sistem i pravila studiranja i postignute rezultate tokom studija. Ovaj dodatak diplomi koji se izdaje i na stranom, prije svega engleskom jeziku, omogućava punu uporedivost stečenih zvanja, kako na unutrašnjem, tako i na međunarodnom nivou.

2. Djelatnosti i prioritet razvoja

Fakultet je samostalna interdisciplinarno usmjerena obrazovno-naučna ustanova visokog obrazovanja za oblast kulture i turizma te drugih naučnih disciplina iz oblasti društvenih i humanističkih nauka. Obrazovna i naučna djelatnost Fakulteta zasniva se na principu autonomije naučnog rada, odnosno autonomije visokog obrazovanja.

Idejno i programski, studije Fakulteta za kulturu i turizam proizilaze iz neminovnosti povezivanja turizma i kulture u zemlji kakva je Crna Gora. Koncept kulturnog turizma sve je prisutniji u savremenim trendovima razvoja turističke ponude i tražnje u svijetu, što će značajno uticati i na razvoj crnogorskog turizma, imajući u vidu činjenicu da Crna Gora kao mala zemlja sa izuzetno bogatim kulturnim i istorijskim nasljeđem, ima, uz prirodne ljepote, sve preduslove za razvoj kulturnog i ostalih selektivnih oblika turizma (sportski, religijski,...) koji najadekvatnije odgovaraju preferencijama modernih turista.

Prema podacima Svjetske turističke organizacije (WTO), kulturni turizam obuhvata 40% od ukupnog broja putovanja u međunarodnom turizmu, a taj procenat konstantno raste po stopi od čak 15% godišnje. Uz to, stručnjaci smatraju da je kulturna baština razlog za više od 50% turističkih posjeta u Evropi. Isto tako, shodno podacima OECD, kulturni turizam je najbrže rastuća grana u cijelom turističkom sektoru (Izvještaj The Impact of Culture on Tourism, OECD, 2009.). Otuda, ne iznenađuje činjenica da evropski univerziteti, usklađujući upisnu politiku s novim potrebama globalnog tržišta.

Iako su područja kulture i turizma naizgled odvojena, ona se sve više ekonomski i razvojno integrišu, što nameće potrebu povezivanja znanja i vještina iz oblasti kulture, umjetnosti, istorije i turizma. Interes postojećih i budućih studenata za ovakvim interdisciplinarnim profilom svakim danom je sve veći, na šta ukazuju istraživanja javnog mnjenja. Uz to, vrlo značajan razlog za pokretanje ovakvog studijskog programa je izražena potreba tržišta rada za visokoobrazovanim

4

kadrovima koji će koordinisati područja kulture i turizma na zajedničkim razvojnim projektima, upravljati institucijama u kulturi i turizmu, integrisati kulturne i turističke politike na nivou pojedinih turističkih destinacija, ali i osmišljavati, voditi i realizovati međunarodne projekte u kulturnom turizmu. Ulaskom Crne Gore u Evropsku uniju očekuje se rast tražnje za stručnim kadrovima iz ovih oblasti - koordinatorima, savjetnicima i rukovodilaca međunarodnih projekata, agencija i institucija u kulturi i turizmu, za što će Bachelori kulture i turizma biti posebno edukovani i osposobljeni.

Studije Kultura i turizam usklađene su sa strateškim ciljevima i misijom razvoja Univerziteta Donja Gorica. Na studijama će predavati domaći i inostrani renomirani stručnjaci iz ekonomskih, humanističkih, komunikoloških, kulturoloških, pedagoških i interdisciplinarnih naučnih područja. Nastavni proces će biti usmjeren ka istraživačkom radu, problemski i projektno orjentisanoj nastavi. Interaktivnim radom u malim grupama studenata, nastavnici će u nastavnom procesu usmjeravati studente, biti im mentori i podsticati ih u radu i učešću u konkretnim projektima i istraživanjima.

Visok kvalitet u realizaciji nastave i vrednovanju rada studenata biće osiguran primjenom važećih pravila studiranja na svim jedinicama UDG, koji su institucionalizovani kroz dokumente koji su sastavni dio ovog materijala za početnu akreditaciju i instrumentima u području procjene kvaliteta u realizaciji nastave, poštujući pri tome individualnost, kreativnost i dodatne napore svakog studenta u nastavnom i istraživačkom radu.

Posebna pažnja biće posvećena razvoju saradnje s partnerskim institucijama u kulturi i turizmu, u cilju podrške ekonomskog i kulturnog razvoja zemlje, uključivanja studenata u konkretne projekte. Svojom interdisciplinarnošću i jedinstvenošću nastavnog programa ove studije će doprinijeti još jednom strateškom cilju: razvoju međunarodne uloge Univerziteta i to kroz organizovanje posebnih međunarodnih obrazovnih programa i ljetnih škola, umrežavanje sa srodnim studijima širom Europe, uključivanje u međunarodne programe koji se finansiraju iz evropskih fondova i podsticanje međunarodne razmjene studenata, nastavnog i administrativnog osoblja.

Nastavni plan i program je kreiran shodno zahtjevima tržišta i zadovoljava sve kriterijume Bolonjske deklaracije. Nakon završetka programa studenti će biti osposobljeni za inregrisano strateško promišljanje kulturnih i turističkih politika, i samostalno kreiranje i oplemenjivanje kulturno-turističke ponude na nivou destinacije.

Završetkom studija, bachelori kulture i turizma mogu se zaposliti u javnom i privatnom sektoru na lokalnom, regionalnom, nacionalnom i međunarodnom nivou, od institucija u kulturi i turizmu, savjetodavnih i razvojnih agencija, turističkih zajednica i lokalne samouprave, preko kompanija iz oblasti hotelijerstva, ugostiteljstva i turističkog posredovanja, do međunarodnih ustanova i organizacija.

3. Misija, ciljevi i nastavni plan i program

a) Misija Fakulteta je:

5

Razvoj svijesti o značaju kulture i istorije za razvoj turizma, te neminovnosti njihovog povezivanja u maloj zemlji kakva je Crna Gora;

Razvoj novih jedinstvenih elemenata turističke ponude i načina njihove prezentacije na globalnom turističkom tržištu;

Razvoj svijesti o značaju upravljanja područjem kulture i turizma na zajedničkim razvojnim projektima, upravljanja institucijama u kulturi i turizmu, integraciji kulturne i turističke politike na nivou pojedinih turističkih destinacija;

Osmišljavanju, vođenju i realizaciji međunarodnih projekata u kulturnom turizmu.

Analiza ponude visokoškolskih institucija u Crnoj Gori ukazuje na činjenicu da u obrazovnom sistemu Crne Gore do sada nije postojao program koji bi obrazovao stručnjake sa interdisciplinarnim znanjima iz oblasti kulture i turizma. Imajući u vidu navedene činjenice (stanje), ali i putem direktne komunikacije sa predstavnicima crnogorskih ali i regionalnih kompanije i institucija iz oblasti kulture i turizma, Univerzitet Donja Gorica je jasno identifikovao problem nedostatka kadrova za interdisciplinarnim znanjima iz ove oblasti. Imajući u vidu sve navedene činjenice, na Univerzitetu Donja Gorica je prepoznata šansa za razvoj novog akademskog dodiplomskog studijskog programa na Fakultetu za kulturu i turizam. Ove studije su osmišljene kao akademski studijski program u trajanju od tri godine (ECTS) i sticanje titule Bachelor u kulturi i turizmu.

Naglašena potreba za punom uporedivošću stečenih znanja i kvalifikacija je ostvarena u predloženim nastavnim planovima i programima koji su proistekli iz potrebe zadovoljavanja potreba privrede, savremenog tržišta i tržišta rada. Novi nastavni planovi i programi treba da omoguće stvaranje kadrovskih kapaciteta koji će pružiti javne usluge maksimalnog kvaliteta u odnosu na uložena sredstva.

Ideja studija na Fakultetu je da se objedine aplikativna znanja osnovnih, opšte stručnih i uže stručnih disciplina, sa predmetima društvenih nauka čime je omogućen interdispciplinarni pristup kompleksnim izazovima kulturnog turizma kao strateškog opredjeljena razvoja crnogorske ekonomije.

Analiza ponude i tražnje je pokаzаlа dа obrazovanje profilа stručnjaka za kulturni turizam imа izrаzite kompаrаtivne prednosti. Tako je UDG, u okviru odgovarajućih nastavnih planova i programa, definisаo osnovne zаdаtke i ciljeve rаdi obrаzovаnjа visoko kompetentnih kаdrovа u oblasti kulturnog turizma.

b) Ideja i ciljevi su sadržani u precizno i sadržajno koncipiranim studijskim programima koji su prilagođeni osnovnoj djelatnosti, materijalnim i ljudskim resursima i potrebama studenata.

Diplomirani student će nakon završetka studija biti u mogućnosti da:

analizira turističko tržište na nivou lokalnih, nacionalnih i međunarodnih prilika;

6

osmišljava turističke "pakete", koji će biti u skladu s promjenjivim i sve zahtjevnijim tržištem, a koji će moći valorizovati prostorne potencijale, na nivou lokaliteta, ali i na nacionalnom nivou;

osmišljava, planira i realizuje turističke itinerere za različite korisnike; razrađuje i promoviše turističke itinerere; učestvuje u istraživanjima u oblasti kulture i turizma.

Na studijama student stiče i razvija jezičke kompetencije potrebne za rad u međunarodnom okruženju (najmanje tri strana jezika) prema Zajedničkom evropskom referentnom okviru za jezike. Nastava jezika se organizuje u UDG Centru za strane jezike, licenciranom od strane Ministarstva prosvjete Crne Gore. Diplomirani student će steći kompetencije koje mu omogućavaju da učestvuje kao saradnik ili konsultant u izradi strategija u kulturi i turizmu, izradi planova razvoja održivog i kulturnog turizma. Specifičnost i jedinstvenost programu daju i predmeti koji se odnose na tehnike snimanja i montaže, a čijim pohađanjem studenti stiču vještine snimanja i ovjekovječenja turističkih lokacija, boravka gostiju i jedinstvenog doživljaja koji individualni turista ima. To na jednoj strani daje mogućnost svršenom studentu da radi na turističkim marketing kampanjama, a na drugoj strani mogućnost video bilježenja jedinstvenog doživljaja turiste, što značajno povećava atraktivnost posjeta određenim destinacijama.

Planovi i program omogućavaju realizaciju postavljenih ciljeva i ispunjavaju standarde za dati akademski profil studija ( 50% nastave je iz osnovnih i opšte-obrazovnih predmeta; 20% nastave je iz opšte-stručnih disciplina i 30% nastave je iz usko-stručnih disciplina).

Ovako koncipirani programi studentima omogućavaju slobodu ulaska i izlaska (to znači iz semestra u semestar, iz godine u godinu) na odgovarajuće nivoe obrazovanja, uz dodjelu poena u zavisnosti od postignutih rezultata. Transfer kredita koji polazi od ECTS/CSPK u skladu je sa bolonjskim principima koji su sadržani u aktima Fakulteta. Programi daju mogućnost realnog opterećenja studenata, koje po semestru iznosi 900 časova (30 ECTS kredita x 30 časova = 900; 1 kredit = 30 časova).

c) Fakultet za kulturu i turizam posjeduje odgovarajuća akta kojima se reguliše organizacija i realizacija nastavnog procesa, napredovanje studenata u toku studija, vrednovanje rada studenata – ocjenjivanje, dodjeljivanje diploma, kao i uporedivost studijskih programa u skladu sa ECTS/CSPK, što je omogućeno Statutom Fakulteta kojim je utvrđen sistem transfera kredita.

d) Među priloženim dokumentima su kalendar aktivnosti za tekuću godinu, i informacione liste za svaki nastavni predmet. Ti dokumenti se studentima daju na prvom nastavnom času.

e) Fakultet posjeduje i uz Zahtjev za akreditaciju dostavio je “informacioni paket” za svaki studijski program. Takođe je utvrđen sadržaj diploma, dopune diplome, ugovor sa studentom i druge isprave koje zahtijeva Zakon o visokom obrazovanju i podzakonska akta.

Maksimalan broj studenata za upis u prvu godinu studija je 44.

7

4. Obezbjeđenje potrebnih resursa za realizaciju studijskog programa

a) Kadrovi

Fakultet za kulturu i turizam ima adekvatne kadrovske resurse za realizaciju predloženih planova i programa.

Fakultet će angažovati kadrove u skladu sa potrebama realizacije akreditovanog studijskog programa i u skladu sa Zakonom, Statutom i drugim opštim aktima Fakulteta i Univerziteta Donja Gorica. U smislu Statuta UDG-a i regulisanja prava i obaveza zaposlenih u skladu sa propisima kojima se regulišu radnopravni odnosi, lica koja su izabrana u neko od akademskih zvanja na Fakultetu u sastavu UDG-a imaju prava i obaveze stalno zaposlenih lica. U skladu sa članom 101 Statuta UDG-a akademsko osoblje zaposleno na nekom od fakulteta u sastavu UDG-a može biti privremeno angažovano na rad sa punim radnim vremenom na drugom fakultetu u sastavu UDG-a, a kada to zahtijevaju potrebe organizovanja određenih studijskih programa. Odluku o upućivanju donosi Dekan Fakulteta ili Upravni odbor Fakulteta. Ovom odlukom propisuju se uslovi koji se odnose na utvrđivanje osnovne zarade, radnog učinka, naknade zarade, uvećane zarade i druga primanja, trajanje dnevnog i nedjeljnog radnog vremena, i druga pitanja.

U dokumentima za akreditaciju je navedeno da će na Fakultetu biti angažovano 18 nastavnika sa akademskim zvanjima (od čega je 7 redovnih profesora, 7 vanrednih profesora, 4 docenta) i 12 saradnika, od kojih 10 imaju zvanje magistra - ukupno 30 nastavnika i saradnika. Priloženi su Ugovori o radu za dva nastavnika i dva saradnika čime je ispunjen zakonski uslov za početnu akreditaciju studijskog programa. Pored angažovanih nastavnika i saradnika koji su u stalnom radnom odnosu na Fakultetu (ukupno 4), među angažovanim nastavnicima i saradnicima je još 18 nastavnika i saradnika koji su u stalnom radnom odnosu sa drugim jedinicama UDG. Osam nastavnika i saradnika biće angažovano po osnovu Ugovora o angažovanju o čemu su dali pristanak. Određeni broj nastavnika je stalno zaposlen na institucijama sa kojima UDG ima stratešku saradnju u pogledu mobilnosti nastavnika i studenata.

UDG ima potpisane ugovore o saradnji sa velikim brojem univerziteta, međunarodnih i domaćih institucija i kompanija: Univerzitet Lomonosov, Moskva; Univerzitet u Gracu; Kaposvar Univerzitet, Mađarska; Univerzitet Wroclaw; Univerzitet Francisco Marraquin, Gvatemala; EPOKA Univerzitet, Tirana; Međunarodno sveučilišteu Dubrovniku (International Education Cooperation); Alliance of Central-Eastern European Universities; Sveučilište u Zagrebu, PravniFakultet; Pravni fakultet, Beograd; Hayek Institut, Beč; Institut za strateške studije i projekcije (ISSP); Centar za preduzetništvo i ekonomskirazvoj(CEED); UNDP; Institut za Evropske studije, Beograd; Institut društvenih nauka, Beograd; Institut internih revizora Crne Gore; Skupština Crne Gore (Internship program); Centar za demokratsku tranziciju (Internship program); Organizacija za međunarodnu razmjenu studenata IAESTE-e; Montenegro Biznis Alijansa (MBA); Američka privredna komora; Ministarstvo odbrane; Ministarstvo održivog razvoja i turizma; Zavod za zapošljavanje; A.D. Kontejnerski terminal i generalni tereti, Bar;

8

Kombinat Aluminijuma, Podgorica; Čelebić; SAGA d.o.o; Zetagradnja, a.d. Podgorica; Normal Company, Podgorica; Com Trade i dr. Od posebnog značaja za rad Fakulteta za kulturu i turizamje saradnja sai sa Mesnom industrijom "Goranović", Nikšić, Pivarom Nikšić, odnosno kompanijom Starbev koja ima pivare širom Evrope, kao i kompanijom Plantaže “13.jul", Podgorica.

Studijski program Kultura i turizam je dobio podršku relevantnih institucija (Ministarstvo kulture; Ministarstvo održivog razvoja i turizma, Univerziteta Educons) i, kroz Ugovore o saradnji, partnerskih institucija koji će pomoći realizaciju programa.

4.2. Prostor i oprema

Fakultet za kulturu i turizam kao univerzitetska jedinica koristila bi sve infrastrukturne, organizacione i prostorne kapacitete Univerziteta Donja Gorica, čija je lista data u prilogu br. 6 (Biznis plan). Studenti imaju 24-časovni pristup zgradi kroz elektronske kartice koje dobijaju.

a) Podaci o prostoru

U toku posjete članovi Komisije su se upoznali sa svim prostornim sadržajima i uvjerila se da za realizaciju navedenog studijskog programa postoje izvanredni prostorni i tehnički kapaciteti koji zadovoljavaju najsavremenije standarde.

Dovoljno je samo navesti da UDG raspolaže prostorom od 6.702,60 m2 u sklopu kojeg se nalazi: 5 amfiteatara, 8 studionica, laboratorija, 4 učionice, sala za preduzetničku ekonomiju, 17 kabineta i prostorije studentske organizacije, fitnes i studentski kafe klub, kao i pomoćne prostorije (5).

b) Oprema

Tehničku i drugu opremu koja se koristi u nastavnom procesu (oprema čija vrijednost prelazi 100.000,00 eura) čine: projektor SANYO sa podesivim platnom od 12 m2 i po dva LCD monitora 46“ za jedan Amfitetar(5), oprema za Wireless konekciju (1), informaticka oprema za mail korespodenciju sa ekstenzijom Univerziteta (1), projektor IN fokus T 170 (5), projektor LG BX274-SD(5), LCD Monitor Samsung 46“ (11), dokument kamera Samsung UF 80 (2), grafoskop VEGA (1), fiksna oprema za simutalno prevodjenje BOSCH za 50 korisnika (1), DVD plyer (5), audio oprema za sve ucionice i studionice (14), desktop računari, studentski – čitaonica (80), desktop računari, zaposleni(10), štampači (20), color štampač (5), video bim (6), laptop računari, zaposleni(15), laptop računari, studentski (4), laptop računari, APPLE, studentski (20), desktop računari, studentski – računarska sala (30), DVD player (5).

c) Informisanje i kontrola kvaliteta

Razvijanje informacionog sistema, informisanje javnosti o radu Fakulteta, saradnja i mobilnost su takođe prioriteti u razvoju Fakulteta. Web-sajt svih fakulteta UDG postavljen je na HTML strukturnom jeziku, pri čemu su dinamički segmenti koji zahtijevaju periodično ažuriranje, generisani uz pomoć PHP programskiog jezika, pod APACHE web serverom i u korelaciji sa

9

MySQL bazom podataka. Sve je u potpunosti prilagođeno web okruženju, što svim korisnicima, počevši od administratora studentske službe, preko predavača angažovanih u radu, do studenata, omogućava pristup podacima u realnom vremenu, sa bilo kojeg mjesta i u bilo koje vrijeme.

Administrator sistema, kroz posebno organizovan administrativni panel, ima potpunu kontrolu nad svim sekcijama sajta, ali i sekcijama u okviru predavačkih i studentskih panela. što mu omogućava kontrolnu i korekcionu ulogu svih aktivnosti vezanih za informacioni sistem Fakulteta. PPanel je organizovan u skladu sa dogovorenom objektno-orjentisanom strukturom podataka, sa fokusom na predmete i studente, naizmjenično. Još jedan od kompleksnijih djelova sistema su servisi za studente i predavače, kojima se može pristupiti samo uz autorizaciju. Razvojem i implementacijom predavačkog panela postiglo se grupisanje svih operacija koje su u nadležnosti određenog predavača. Tako se fokus sa predmeta, u procesu projektovanja, premjestio na konkretne operacije.

Studentski panel ima grupisane informacije o svim predmetima koje student sluša, ocjenama, prijavama, finansijskim obavezama itd. Student na jedinstvenom "dashboard-u" ima obavještenja iz svih predmeta koje prati, a tu su i informacije o zakazanim kolokvijumima i ispitima, organizovane kroz poseban kalendar obaveza. Portal je povezan sa finansijskim modulom, što finansijskom administratoru daje kontrolnu i restriktivnu ulogu u slučaju neblagovremenog izmirenja obaveza.

Kako informacioni sistem mora biti otporan na gubitak podataka, kopija kompletne baze podataka kreira se na dnevnoj osnovi i čuva na izmještenoj lokaciji (off-site). Na ovaj način, u svakom trenutku se može izvršiti uvid u prethodno stanje sistema, ali i povratak na neko od sačuvanih stanja.

Uvidom u sadržaje i mogućnosti informacionog sistema Fakulteta, Komisija ocjenjuje da je informacioni sistem na nivou informacionih sistema na najprestižnijim svjetskim univerzitetima. U skladu sa zahtijevanim standardima u vezi sa monitoringom i kvalitetom studijskog programa na Fakultetu je obezbijeđeno redovno i sistematično praćenje kao i preduzimanje mjera za unapređenje kvaliteta u sljedećim segmentima: kurikulumu, nastavi, nastavnicima i saradnicima, ocjenjivanju studenata, materijalnim sredstvima i literaturi; prisustvu studenata u svim segmentima rada. Subjekti obezbeđenjа i unаpređenjа kvаlitetа su svi zаposleni nа Fаkultetu i studenti. Oni rаde nа obezbeđenju kvаlitetа kroz odgovаrajuće organe:

- Komisijа zа obezbjeđenje kvаlitetа (koju čine zаposleni nа Fаkultetu i studenti),- Kontrolni timovi (koji kontrolišu sprovođenje vаžećih procedurа),- Nаstаvno-nаučno vijeće i Komisije formirаne od strаne Nаstаvno-nаučnog vijećа,- Sаvjet za razvoj UDG,- Studentski pаrlаment i njegove komisije.

U prilogu dokumentaciji je dostavljena Strategija obezbjeđenja kvaliteta na svim jedinicama UDG (prilog broj 12) i Pravilnik o samovrednovanju kvаlitetа studijskih progrаmа, nаstаve, rаdа nаstаvnikа i službi na ustanovama visokog obrazovanja u sastavu UDG-a (prilog broj 11) koji detaljno opisuju procedure kontrole kvaliteta koji u svim svojim dimenzijama potpuno zadovoljavaju sve savremene međunarodne standarde u ovoj oblasti.

10

d) O studentima

Potencijalni studenti Fakulteta za kulturu i turizam su diplomirani srednjoškolci koji žive na teritoriji Crne Gore, ali i diplomirani srednjoškolci iz regiona (Srbija, Bosna I Hercegovina, Hrvatska, Makedonija). Konkurencija dolazi sa dva nivoa - sa domaćeg tržišta (Univerzitet Crne Gore, Univerzitet Mediteran), koji u ovom momentu ne nude studijske programe u ovoj oblasti, kao ni ostali privatni fakulteti koji postoje u Crnoj Gori i međunarodnog tržišta (postoje neki slični studijski programi u regionu).

Ipak, imajući u vidu globalni trend povećanja broja studenata na dodiplomskim studijama i rast tražnje za znanjima, u oblasti prehrambene tehnologije, bezbjednosti hrane i ekologije, razvoj ove oblasti u Crnoj Gori, i specifičnost proizvoda koji nudi Fakultet za kulturu i turizam planira se upis 44 studenata na prvu godinu studija, uz obrazloženje da je cijena studija u visini od 1.500 EUR za studijsku godinu veoma konkurentna u odnosu na cijenu studija na srodnim fakultetima iz regiona.

U dokumentima za akreditaciju se s pravom navodi da je osnov konkurentnosti Fakulteta specifičnost i kvalitet programa koji Fakultet nudi. Konkurentnost studijskog programa dodatno uvećavaju i brojne mogućnosti stipendiranja, odlaska na studijske boravke na inostrane univerzitete, međunarodne organizacije i fondacije, te najrazvijenije kompanije iz ove oblasti sa kojima su već uspostavljeni kontakti i saradnja.

e) O finansiranju

Fakultet se samofinansira. U skladu sa Statutom i ostalim aktima Fakulteta i Univerziteta Donja Gorica glavni izvor finansijskih sredstava su školarine i druge naknade za usluge obrazovanja, ali se prihodi mogu sticati i po osnovu naučno-istraživačkog rada, realizacije međunarodnih projekata, konsultantskih usluga itd.

Sastavni dio materijala dostavljenog uz Zahtjev za akreditaciju Fakulteta za kulturu i turizam je i biznis plan, čiji je integralni dio i projekcija finansijskih pokazatelja, shodno kojoj će Fakultet uspješno poslovati i bilježiti profit koji će u cjelokupnom iznosu biti uložen u poboljšanje nastavnog procesa, kvaliteta nastave i uslova studiranja.

5. Regulativa na nivou Fakulteta

Regulativu na nivou Fakulteta čine osnivački akti, koji su dati u prilogu materijala za akreditaciju: Ugovor o osnivanju (22 člana), Statut Fakulteta (100 članova) i Izjava o misiji. Na osnovu priložene Odluke o pridruživanju, Fakultet za kulturu i turizam postao je jedinica Univerziteta Donja Gorica. Cjelokupna regulativa na nivou Fakulteta je usklađena sa relevantnim aktima Univerziteta Donja Gorica. Uz dokumentaciju su dostavljeni i Pravilnik o uslovima, kriterijumima i postupcima upisa u prvu godinu studija, Pravila studiranja na osnovnim studijama, Pravilnik o samovrednovanju kvаlitetа studijskih progrаmа, nаstаve, rаdа nаstаvnikа i službi na ustanovama visokog obrazovanja u sastavu UDG-a i Pravilnik o sistematizaciji radnih mjesta.

11

Akti i dokumenta Fakulteta su konzistentna, obuhvatna i cjelovito urađena. U njima je pravno uređena cjelina pitanja vezana za visoko obrazovanje i u skladu sa principima Bolonjske deklaracije. Aktima Fakulteta je utvrđen i način upravljanja i rukovođenja ovom visokoškolskom ustanovom. Shodno regulativi na nivou Fakulteta i Univerziteta omogućeno je slobodno udruživanje studenata i nastavnika u cilju realizacije njihovih ideja i inicijativa. Predstavnici studenata, pored dekana i nastavnog osoblja, su članovi Naučno-nastavničkog vijeća. Studentskim predstavnicima mandat u Naučno-nastavničkom vijeću traje jednu godinu.

Studentske organizacije koje već postoje i aktivne su na Univerzitetu UDG, a sa čijim predstavnicima i radom su se članovi Komisije upoznali tokom posjete Fakultetu su: Studentski Parlament; Studentski biznis klub; Udruženje studenata Univerziteta Donja Gorica; Sportsko društvo Univerziteta Donja Gorica; Studentski debatni klub UDG; Retorska sekcija UDG; Studentska Tribina En; Preduzetnička Tribina ¥€$; Latinski klub; ELSA UDG; Humanistic Student Association; Sportsko udruženje UDG. Na Univerzitetu postoji i funkcioniše nekoliko oblika podrške studentima: 1) Akademska pomoć i informisanje – obezbjeđivanje svih vidova informacija kroz direktnu komunikaciju ili putem e-mail-a i telefona ; 2) Psihološka podrška – identifikovanje problemima kroz direktno obraćanje studenata, porodice ili na zahtjev profesora/saradnika; 3) Savjetovanje studenata s invaliditetom – uključivanje studenata sa posebnim potrebama u sve aktivnosti na UDG – UDG je bio partner u realizaciji Tempus projekat “Podrška i inkluzija studenata sa hendikepom u institucije visokog obrazovanja”; 4) Savjetovanje o karijeri – direktna uključenost profesora/saradnika/menadžera u cilju razvoja određenih vješita, talenata, znanja sa svrhom usmjeravanja i razvoa karijere studenata; 5) Finansijsko savjetovanje i podrška – u okviru Studentskog biznis centra se omogućava svim studentima koji imaju potrebu, da budu honorarno radno angažovani. Pored toga, Univerzitet u saranji sa bankama obezbijeđuje kreditne linije za finansiranje školarina; 6) Podrška međunarodnim studentima na UDG i kontinuirana podrška studentima UDG na studijkom boravku u inostranstvu – direktna podrška Službe za međunarodnu saradnju; 7) Studentski servis/kancelarija za zapošljavanje – Studentski biznis centar sa 300 članova; Uprava Fakulteta i Menadžer posredstvom direktne komunikacije sa kompanijama, priprema prilagođene preporuka za studente i na taj način olakšava put studenata do stalnog zaposlenja.

6. AKREDITACIONI STAV KOMISIJE I PREPORUKE

Komisija za akreditaciju Fakulteta za kulturu i turizam i osnovnog akademskog studijskog programa Kultura i turizam UDG analizirala je Zahtjev za akreditaciju i ostalu relevantnu dokumentaciju, uz to i neposredno provjerila činjenično stanje, nakon čega konstatuje da UDG u Podgorici ispunjava uslove, standarde i normative predviđene Pravilnikom za akreditovanje

12

13