Jaarverslag 2011 van De Noorderlingen

2011 bestuursverslag

DeNOOrDerlINgeN

Leesinstructie Adobe PDF,

instelbaar via de knop “Beeld”:

Kies

- weergave 2 pagina’s

- voorblad weergeven

bestuursverslag 2011

stichting De NoorderlingenMoesstraat 7

9717 JT Groningen

telefoon 050 - 577 22 [email protected]

DeNOOrDerlINgeN

De Noorderlingen - 4 - Bestuursverslag 2011


INHOuD

pagina79

11

BestuursverslagDoelstelling en missieVoorstellingen

producties15171921232933

trainingen en presentaties3939404141

samenwerkingsverbanden4141414343

personeel en organisatie464749525354

wormen

in de huid

let’s get physical

valse noten

zone

de wandeling

kinetica

Lessen en trainingenProgramma AuditiesWorkshops, woensdagmiddaggroepDoorstroming

Grand Theatre, Station NoordHJSO, JTS, Random CollisionMakklukZat, HeidagenNetwerk JeugdtheaterscholenPromotiedagen, Cultuurcommercial

Huisvesting, Comité van aanbevelingPersoneel, bestuurCommunicatie & MarketingToelichting op de financiënToekomstBijlagen: Prestatieverantwoording, onderzoek Bureau Art


vOOrstellINgeN 2011

WOrMeNdinsdag 1 maart 20:30

woensdag 2 maart 20:302 voorstellingen

MINIFestIval 13+14 MeI13+14 mei Wormen

14 mei In de Huid3 voorstellingen

let’s get PHYsICalzondag 17 april 16:30

1 voorstelling

valse NOteNvrijdag 6 mei 17:00vrijdag 6 mei 19:00

2 voorstellingen

ZONetry out, vrijdag 17 juni 21:30

zaterdag 18 juni 21:30zondag 19 juni 21:30

maandag 20 juni 21:30dinsdag 21 juni 21:30

woensdag 22 juni 21:30donderdag 23 juni 21:30

vrijdag 24 juni 21:30zaterdag 25 juni 21:30

9 voorstellingen

De WaNDelINgwoensdag 24 augustus 20:00

donderdag 25 augustus 20:00vrijdag 26 augustus 20:00

zaterdag 27 augustus 20:00zondag 28 augustus 15:00

5 voorstellingen

Groningen Grand Theatre 60Groningen Grand Theatre 94publiek: 154

Amsterdam Rozentheater 65Amsterdam Rozentheater 65publiek: 130

Groningen De Studio 70publiek: 70


Terschelling Oerol 60Terschelling Oerol 84Terschelling Oerol 88Terschelling Oerol 88Terschelling Oerol 88Terschelling Oerol 88Terschelling Oerol 88Terschelling Oerol 88Terschelling Oerol 88publiek: 760

Groningen De Studio 26Groningen De Studio 60Groningen De Studio 60Groningen De Studio 60Groningen De Studio 60publiek: 266

KINetICatry out, donderdag 17 november 20:30

vrijdag 18 november 20:30zaterdag 19 november 16:00zaterdag 19 november 19:00

zondag 20 november 16:00zondag 20 november 19:00

6 voorstellingen

Totaal 28 voorstellingen

Groningen Grand Theatre 35Groningen Grand Theatre 135Groningen Grand Theatre 120Groningen Grand Theatre 120Groningen Grand Theatre 100Groningen Grand Theatre 100publiek: 610

Totaal aantal bezoekers 2192


bestuursverslag

In de afgelopen 25 jaar is het wezen van De Noorderlingen steeds hetzelfde gebleven. Jongeren die theater willen maken, toneel willen leren spelen en die genoeg talent hebben bieden we een stevige profes-sionele begeleiding om dat talent verder te ontwikkelen. Vol overtui-ging durven we te beweren dat De Noorderlingen de meest succesvolle vooropleiding in Nederland is. Niet omdat we onze pupillen becijferen en iedereen zomaar een tien geven, niet omdat we wetenschappelijk verantwoorde statistieken bijhouden – maar wel omdat we puur op grond van de praktijk weten wat er met onze spelers gebeurt nadat ze De Noorderlingen verlaten. En bij gebrek aan een HBO-opleiding voor theater in de noordelijke regio is De Noorderlingen een onmisbare schakel om dit hiaat op te vullen.Van de jonge spelers die onze Productiegroep bevolken wordt 90 tot 100% aangenomen op een van de Nederlandse of Belgische toneel-scholen. In de afgelopen zes jaar stroomden 27 Noorderlingen door naar een van die vakopleidingen op HBO-niveau. Dat zijn ruim twee volle toneelschoolklassen, of 10% van het totaal aantal studenten aan

de theateropleidingen in Nederland. Dat is enorm voor één vooroplei-ding in een niet overmatig bevolkte regio die het noorden van Neder-land nu eenmaal is. Ter vergelijking – jaarlijks doen ongeveer 2200 jongeren auditie op een van de drie toneelscholen. Er worden van die 2200 slechts 45 aangenomen.Het afgelopen jaar – 2011 – was voor De Noorderlingen een enorm productief jaar. Ondanks dreigende bezuinigingen en de sombere toon in het politieke discours ten aanzien van de kunsten hebben we opnieuw met onze Productiegroep vier voorstellingen uitgebracht, maakten we samen met het Haydn Jeugd Strijkorkest een voorstelling, werden er 234 lessen gegeven, 8 workshops georganiseerd, 1 zomerproductie gemaakt, 2 audities en 4 lespresentaties gehouden en waren meer dan 50 jongeren betrokken bij al deze activiteiten.Al vele jaren maakt De Noorderlingen steeds met veel enthousiasme, plannen voor haar toekomst. En veel van die plannen hebben we in de afgelopen jaren ook kunnen realiseren. De Noorderlingen is uit-gegroeid tot een solide instituut waar jonge mensen met talent zich onder professionele leiding kunnen ontwikkelen in het theatervak en tevens in hun ontwikkeling als mens en de keuzes die zij ten aanzien van hun toekomst willen maken.In de afgelopen jaren hebben wij ons er hard voor gemaakt om een grote diversiteit van vaak jonge aanstormende theatermakers naar Groningen te halen om met onze “jonge” spelers spannende voorstel-lingen te maken. Wij zijn trots op de zeer uiteenlopende producties die de afgelopen seizoenen door diverse makers met de spelers van De Noorderlingen werden gemaakt. We maakten met zes Productie-groepen maar liefst 28 grote en kleinere producties. Vele disciplines passeerden de revue. Met dans, mime, bewegingstheater en het tradi-tionele teksttoneel werd ruimschoots geëxperimenteerd. Dit leidde tot onvoorziene vergezichten en bijzondere mogelijkheden.

Zie evenwel

Omzien naar De Noorderlingen,

het eindrapport van een onderzoek onder

ex-deelnemers naar effecten van

talentontwikkeling in opdracht van het

Fonds voor Cultuurparticipatie.

Bijlage, p 55: onderzoek Bureau Art

Namens het bestuur van

Stichting De Noorderlingen

Femke Eerland, voorzitter

29 maart 2012


Vooropleiding op hoog niveau als wegbereider naar kunstvakopleidingNieuwe theatermakers koppelen aan onze jonge getalenteerde spelers

Vernieuwend, kwalitatief hoogwaardig jongerentoneel

DOelstellINgeN eN aMbItIesZichtbaarheid en bekendheid bij jongeren in de regio vergroten

Positie als hofleverancier consoliderenStructurele basis leggen voor productiehuis voor nieuw experimenteel

jongerentheater1 reisvoorstelling1 locatievoorstelling / Oerol1 experimentele voorstelling1 doelgroepenvoorstelling


DOelstellINgDe belangrijkste doelstelling van De Noorderlingen is en blijft de ta-lent-ontwikkeling van jonge mensen op het gebied van toneel en the-ater. De lat ligt hoog en we willen op hoog niveau toneel maken om het regionale theatertalent verder te ontwikkelen. Het theater dat De Noorderlingen maakt is met beide voeten geworteld in de maatschap-pij. Daarbij is er extra aandacht voor het bereiken van een jong pu-bliek.

Door middel van intensieve trainingen en repetities begeleiden we jon-geren in het verwerven van kwaliteiten en technieken die voor de ac-teur/theatermaker noodzakelijk zijn. Naast het trainingsprogramma voor 45 getalenteerde jongeren, formeren we jaarlijks een Produc-tiegroep. Dit zijn de meest getalenteerde jongeren en zij hebben hun middelbare school afgerond op HAVO niveau. Een theaterseizoen lang werken en spelen zij als acteur en theatermaker bij De Noorderlingen. De Noorderlingen is dus zowel een Noordelijke theater (voor-) oplei-ding als een theaterwerkplaats voor professioneel begeleid jongeren-theater. Deze beide elementen van De Noorderlingen versterken elkaar en dagen elkaar uit. Voor de jongeren betekent dit: het vak in de prak-tijk leren na gedegen jarenlange in-house trainingen om vervolgens de confrontatie aan te gaan met het publiek. Die formule is nog steeds een unicum in Nederland.

In het opleiden staat het vakmanschap hoog in het vaandel. Maar ook het ontwikkelen van een eigen kijk op de wereld wordt gestimuleerd. Zo ontplooit een jonge beginnende kunstenaar zijn visie, en leert hij de weg vinden in een wereld vol keuzes en mogelijkheden.

MIssIeDe missie van De Noorderlingen is om talentvolle jongeren op het ge-

bied van theater middels trainingen en het maken van kwalitatief sterke

voorstellingen te ondersteunen en uit te dagen hun talent verder te

ontwikkelen en zichzelf zichtbaar te maken op het podium.

De Noorderlingen plaatst het leren spelen door middel van het maken van voorstellingen met professio-nele (vaak jonge) theatermakers

en regisseurs centraal. vanuit die overtuiging is De Noorderlingen

tevens een theaterproductiehuis van vernieuwend jongerentheater.



vOOrstellINgeN

Toneel leren maken kan niet losstaan van de uitvoeringspraktijk. Wie echt toneel wil spelen moet zich ten overstaan van een publiek bloot durven geven. Daarom stellen we in ons curriculum het leren spelen door middel van het maken van voorstellingen centraal. We vinden het belangrijk om spelers, behalve als acteurs, ook als theatermakers te ontwikkelen. De passie van onze spelers is evident maar de uitein-delijke richting die zij willen volgen, is nog niet eenduidig. Wij bieden hen de plek om uit te zoeken in welke richting zij zich het best kunnen ontplooien.De samenwerking met professionele theatermakers is voor De Noor-derlingen essentieel. We vinden het – zowel voor hen als voor onze spelers – belangrijk om samen nieuwe vormen te vinden in het jonge-rentheater.

Met onze voorstellingen treden we in de openbaarheid en tonen we de kwaliteit en energie die bij De Noorderlingen wordt gegenereerd. De Productiegroep fungeert als koppeling naar het professionele werk-veld. Ook in 2011 engageerden we professionele regisseurs en thea-termakers die in staat zijn om hun theatrale en artistieke ideeën vorm te geven met onze jonge en ambitieuze spelers en de speelse naïviteit die hun eigen is. Daarmee willen we onze spelers contact laten maken met de beroepspraktijk. En dat werkt! De contacten die onze jongeren bij De Noorderlingen leggen, worden tijdens en na de beroepsopleiding vaak voortgezet en geïntensiveerd.In september 2010 gingen we van start met een productiegroep die bestond uit vier meiden – de Makamini’s. Zij maakten gedurende sei-zoen 2010-2011 4 voorstellingen. Drie van hen deden auditie op di-verse toneelscholen – twee werden aangenomen, de derde gaat het dit jaar nog eens proberen. Een van hen besloot – juist door het intensieve werk in de Productiegroep – dat zij liever een andere studie wilde doen.In september 2011 startte een nieuwe Productiegroep met 4 jongens en 3 meisjes. Zij maken gedurende seizoen 2011 – 2012 4 voorstellin-gen. De groep begon in september met het vormgeven van een work-shop bedoelt voor middelbare scholieren in Drenthe in het kader van het project Makklukzat – een campagne om jongeren bewust te maken van de gevaren van alcohol.2011 had in het teken kunnen staan van de gekke Belgen. Na Peter Gorissen is er intensief contact geweest met de fameuze regisseur en oud-artistiek leider van de Paardenkathedraal Dirk Tanghe om na ja-ren weer eens een regie in Nederland te doen. Beide partijen waren zeer enthousiast maar uiteindelijk moest Tanghe zich op doktersadvies terugtrekken.

PrODuCtIegrOeP


toneel leren spelen kan niet los-staan van de uitvoeringspraktijk. Wij plaatsen het leren spelen door middel van het maken van een voor-stelling centraal. bij het leren van dit vak is het belangrijk om spelers, behalve als acteur, ook als theater-maker te ontwikkelen. Daarbij dient de blik zowel naar binnen gekeerd als naar buiten geworpen te worden.

Carte blanche rozentheaterOp 13 en 14 mei 2011 presenteerden we onze voorstellingen In de

Huid en Wormen tijdens onze jaarlijkse Carte Blanche in het Rozen-theater te Amsterdam. Dit evenement werd feestelijk afgesloten in de foyer van het theater met een liedjesprogramma van onze oud-speler

Adam Kissequel.


vOOrstellINgeN 2011

WOrMeNdinsdag 1 maart 20:30

woensdag 2 maart 20:302 voorstellingen

MINIFestIval 13+14 MeI13+14 mei Wormen

14 mei In de Huid3 voorstellingen

let’s get PHYsICalzondag 17 april 16:30

1 voorstelling

valse NOteNvrijdag 6 mei 17:00vrijdag 6 mei 19:00

2 voorstellingen

ZONetry out, vrijdag 17 juni 21:30

zaterdag 18 juni 21:30zondag 19 juni 21:30

maandag 20 juni 21:30dinsdag 21 juni 21:30

woensdag 22 juni 21:30donderdag 23 juni 21:30

vrijdag 24 juni 21:30zaterdag 25 juni 21:30

9 voorstellingen

De WaNDelINgwoensdag 24 augustus 20:00

donderdag 25 augustus 20:00vrijdag 26 augustus 20:00

zaterdag 27 augustus 20:00zondag 28 augustus 15:00

5 voorstellingen

KINetICatry out, donderdag 17 november 20:30

vrijdag 18 november 20:30zaterdag 19 november 16:00zaterdag 19 november 19:00

zondag 20 november 16:00zondag 20 november 19:00

6 voorstellingen

Totaal 28 voorstellingen


Amsterdam Rozentheater 65 Amsterdam Rozentheater 65publiek: 130

Groningen De Studio 70publiek: 70


Terschelling Oerol 60Terschelling Oerol 84Terschelling Oerol 88Terschelling Oerol 88Terschelling Oerol 88Terschelling Oerol 88Terschelling Oerol 88Terschelling Oerol 88Terschelling Oerol 88publiek: 760

Bezetting:57,1%89,5%

100%

65%65%

87,5%80,8%

68,18%95,45%100%100%100%100%100%100%100%

45%100%100%100%100%

29,2%100%88,89%88,89%74,01%74,01%

82,45%

Groningen De Studio 26Groningen De Studio 60Groningen De Studio 60Groningen De Studio 60Groningen De Studio 60publiek: 266

Groningen Grand Theatre 35Groningen Grand Theatre 135Groningen Grand Theatre 120Groningen Grand Theatre 120Groningen Grand Theatre 100Groningen Grand Theatre 100publiek: 610

Totaal aantal bezoekers 2192


Marieke: In januari 2011 gingen we met de

Belgische regisseur Peter Gorissen aan de

slag met een stuk van Sartre – Huis Clos, Met

gesloten deuren.

We wilden na het project met Irma heel

graag werken met een vaststaand gegeven,

met een tekst, iets waar we onze tanden in

konden zetten. Peter was de aangewezen

persoon om zoiets met ons te gaan doen. Hij

heeft grote affiniteit met het franse reper-

toire en kan als geen ander de finesses van

zo’n tekst blootleggen. Eigenlijk vraagt deze

tekst om spelers van in de veertig en dat was

meteen onze eerste uitdaging – hoe gaan we

die tekst ons eigen maken? Het speelt zich af

in het voorgeborchte van de hel – en dat was

onze tweede uitdaging: hoe geven we die hel

een vorm?

Na een paar onderzoekweken gingen we op

werkweek naar de boerderij van een Bel-

gische actrice en vriendin van Peter in de

Quercy – Frankrijk. De omgeving was prach-

tig en we kregen al wandelend en zittend bij

een open haardvuur steeds meer greep op

de tekst. Maar tegelijkertijd deden Peters

persoonlijke problemen ook hun intrede. We

werden niet alleen steeds wijzer over het stuk

maar ook over de hel waarin Peter, onze

regisseur, verkeerde en die hij probeerde te

blussen met overvloedige ladingen alcohol.

Dat leverde bizarre scènes op die in ons stuk

niet hadden misstaan.

Dat was vast niet helemaal de bedoeling,

maar het heeft ons veel geleerd. Ons meis-

jesclubje werd heel hecht, we moesten ons

verhouden tot ruziënde volwassenen en daar-

bij gaven deze perikelen het stuk een soort

beladenheid waardoor we bij het spelen niet

alleen de tekst maar ook dat heftige maak-

proces – met al zijn liefdevolle diepte- en

hoogtepunten – op de vloer aan het zetten

waren en opnieuw beleefden. Zo werd wat

begon als een rustige en gestructureerde le-

zing een spannend avontuur waarin het onbe-

grijpelijke lijden van de mens centraal stond..

een ervaring die ons verrijkt heeft – als spe-

lers en als mensen.

Marieke giebelslid Productiegroep 2010/2011Foto’s: Harry Bos


WOrMeNSinds de publicatie van HUIS CLOS (met gesloten deuren) in 1945 werd het stuk wereldwijd 27536 keer opgevoerd. Sartres hel wordt werkelijkheid als jij in al die 27536 opvoeringen dezelfde rol zou moe-ten spelen. De vier meiden van de Productiegroep gaan de strijd aan met Sartre en met de vleesgeworden theaterduivel Peter Gorissen.Begin januari begon onze Productiegroep – bestaande uit vier pit-tige meiden – met de repetities voor een voorstelling die onder de titel Wormen in het Grand Theatre werd gepresenteerd. De tekst van Met gesloten deuren van Sartre was het uitgangspunt voor deze voorstel-ling. De regie was in handen van Peter Gorissen – Belgisch acteur en regisseur die onder andere verantwoordelijk was voor de beroemde jeugdtv-serie Fort Alpha.

INEZ: jij gaat mij door merg en been. Je zwijgen schreeuwt in mijn oren. Spijker je mond maar dicht, snijd je tong maar af – kan dat je weerhouden te bestaan? Kun jij je gedachten soms stilzetten? Ik laat je niet met rust – dat zou te gemakkelijk zijn. Nee…ik wil mijn hel zelf uitkiezen. Ik wil je recht in het gezicht zien en met open vizier strijden!

De Vlaamse Peter Gorissen is acteur, theatermaker en regisseur die met het maken van Wormen voor het eerst sinds jaren weer werkzaam was in Groningen. Hij maakte legendarische producties in het Grand Theatre als 1KiloWatten en De Zwarte Legende. Zijn meest recente werk was de voorstellingenreeks Kermis in de hel in theater Monty, Antwerpen waarmee hij werd geselecteerd voor het Theaterfestival 2010. Gorissen werd door Jan Stelma, artistiek leider van het Grand Theatre bij De Noorderlingen geïntroduceerd.

spel Nina van den bergKarlijn Doorenspleet

Marieke giebelsMirthe labree

1 en 2 maart, Grand Theatre, Groningen

13 en 14 mei, Rozentheater, Amsterdam

regie Peter gorissen decor en techniek Herman van Keulen


Foto’s: Harry Bos


IN De HuIDBestaat er een recept om gelukkig te worden en is er een definitie van hoe je moet leven?

Karlijn vindt dat ze mooie benen heeft. Ze zijn – zeg maar – in shape, maar haar knieën vindt ze een beetje rommelig. Marieke heeft altijd kouwe handen en onder haar voeten zit eelt – van al dat dansen – over-dag en ’s nachts. Mirthe heeft net zo’n buik als haar vader en het haar van Nina is zo blond als stro geworden omdat ze de afgelopen zomer 1000 kilometer heeft gefietst met citroensap in haar haar.

De Productiegroep 2010/2011 maakte haar eerste voorstelling samen met Irma Nijenhuis. Nijenhuis is geschoold als actrice en tegenwoor-dig hoofddocente aan de Arnhemse Toneelschool. Samen met de vier meiden die dit seizoen onze Productiegroep zijn zocht ze naar een kale vorm van theater die, zoals de titel al suggereert, het publiek in de huid van de speelsters zoog; oprecht, liefdevol, zonder opsmuk, confronte-rend en ontwapenend.

In de Huid werd op 27 november 2010 twee keer gespeeld in het Kruithuis tijdens het Jonge Harten festival. In mei 2011 was de voor-stelling te zien in het Rozentheater te Amsterdam.


Marieke giebelsMarthe labree

13 en 14 mei, Rozentheater, Amsterdam

regie Irma Nijenhuisdecor en techniek Herman van Keulen

artistieke leiding Koen Jantzen


Groninger Gezinsbode, 1-3-2011


let’s get PHYsICalWanneer je telefoon leeg is, valt hij simpelweg uit. En de mens? Wat gebeurt er wanneer je als mens het moment bereikt dat je batterij leeg raakt? Tot hoe ver kan je jezelf fysiek uitputten en door je eigen gren-zen heen breken? Met Let’s get physical maakt de Productiegroep van De Noorderlingen onder regie van Guido Kleene een louter fysieke voorstelling waarin de vier spelers zichzelf ver voorbij het uiterste pu-shen. Een voorstelling die deze vier mooie, jonge vrouwen op ‘volstrekt ongebruikelijke wijze met hun lichaam leert omgaan. Let’s get physical demonstreert de schoonheid van de totale uitputting.In maart/april 2011 deed Guido Kleene met de Productiegroep een bijzonder theatraal onderzoek. Uitgangspunt was het opzoeken van de grenzen van je fysieke vermogen. Daartoe maakten de speelsters, ge-huld in trainingspakken, zich tonrond. Met hun zelfgecreëerde obesi-taslijven onderwierpen zij zichzelf aan een drie kwartier durend, strak trainingsprogramma.

guido Kleene (1972) werd geboren te

Dakar, Senegal en volgde vanaf 1992 in

Amsterdam de toneelschool. Daarna stu-

deerde hij nog twee jaar op de regie-opleiding

en behaalde in 1998 zijn diploma. Meestal

is hij initiator van zijn eigen werk. Na de

Dakar-trilogie die hij met Hans Man in ‘t Veld

maakte, richtte hij zijn eigen produktieplat-

form, Compagnie-Dakar, op.

17 april, De Studio, Groningen


Marieke giebelsMirthe labree

Foto’s: Fokko Labree



valse NOteNHet Haydn Jeugd Strijkorkest en De Noorderlingen zijn beide werk-plaatsen waar jong talent zich kan ontwikkelen tot een professioneel ni-veau op het gebied van respectievelijk muziek en theater. Genoeg reden om beide disciplines eens samen te laten werken. In de herfstvakantie (oktober 2010) en voorjaarsvakantie (maart 2011) volgden 8 strijkers en 8 acteurs in spe een gezamenlijke workshop waarin het overdragen van emotie centraal stond. Het werd een zoektocht naar overeenkom-sten en verschillen, naar het beheersen van je instrument en de durf om je talent te bekrachtigen ten overstaan van een publiek. Dat leverde een aantal scènes op waar spel en muziek samenvielen en die thematisch verbonden werden onder het motto De mens en zijn instrument.Het eindresultaat werd op 6 mei in twee sessies gepresenteerd in het Grand Theatre. Het Concerto in D klein van J.S. Bach (BWV 1043) en Postnuclear Winterscenario van Jacob ter Veldhuis vormden de muzi-kale hoofdlijnen van het programma.

De Noorderlingen / HJsOKoen Jantzen / Jan Ype Nota

6 mei, Grand Theatre, Groningen Foto’s: Harry Bos


De Gelderlander, 30-6-2011

Foto: Harry Bos


ZONeZONE is een beeldende boswandeling door de schemering van het ei-land. Een trip geïnspireerd op de film Stalker van Tarkovsky, het de-solate landschap rondom Tsjernobyl en het boek Heart of Darkness van Joseph Conrad. Wij nodigen speciaal diegenen onder jullie uit die ontevreden en bang zijn. Ontevreden met alles wat je hebt en bang voor de gevaren die alles waar je ontevreden mee bent bedreigen. Wij bieden u een verontrustende theatrale survivaltocht aan – een confronterende reis naar jouw zelfverzonnen paradijs.ZONE werd speciaal ontwikkeld voor het Terschellings Oerol festival en geregisseerd door Benjamin Moen. Moen volgde gedurende sei-zoen 2010-2011 het programma van Station Noord en werd door De Noorderlingen gevraagd om met de meiden van de Productiegroep een voorstelling te ontwikkelen voor het Oerol festival. Daarbij liet hij zich leiden door zijn eigen fascinaties: Tsjernobyl, zoneverhalen en de ver-wondering over de discrepantie tussen onze welvaart en onze ontevre-denheid. Door het publiek mee te nemen op een theatrale wandeling wilde hij hen uitnodigen om met andere ogen naar hun omgeving te kijken en ze een appel laten doen op hun fantasie.

“Het is een enorme uitdaging die ik met beide

handen aan wil pakken”

benjamin MoenOeroljournaal, 19 juni 2011

18-25 juni, Oerol, Terschelling

Voorstudies voor Zone



Foto’s: Harry Bos


Publicaties van Oerol 2011


Krant van Oerol, 19 juni 2011


IJbert: “Als je de tocht naar Ithaka aan-

vaardt, wens dan dat de weg lang mag zijn…”

Ithaka – Kafavis

Voor het eerst van mijn leven ben ik blij dat

de zomervakantie over is. Ik ga een voorstel-

ling maken bij De Noorderlingen. Voor het

eerst als regisseur. Een voorstelling – een zo-

mertheatercursus waar ik vroeger – toen ik

zelf nog op De Noorderlingen zat – me altijd

zo op kon verheugen. Twee weken helemaal

onderduiken, zonder ouders, met leeftijdge-

noten, theater maken, spelen, vrij zijn, diep

gaan.

We starten op een camping in Schoonloo,

Drenthe, met de bedoeling om van daar in

twee dagen naar Groningen te wandelen – de

weg moest tenslotte lang zijn… In die twee

dagen lopen we minstens 55 kilometer –

meer dan 25 km per dag. We lopen op goed

geluk en raken veelvuldig de weg kwijt en

lopen via via om. Het regent onophoudelijk.

De weergoden hebben een slecht humeur. Bij

aankomst in Groningen weten we waarom

de weg lang mag zijn. De voldoening van het

thuiskomen is des te groter. Eten, drinken,

praten en ontspannen – de voorstelling is be-

gonnen.

We strippen de studio van De Noorderlingen

totaal leeg – alles eruit – een kale ruimte. En

ik regisseer… ik gedraag me als speler, wil

weten wat zij zouden doen als zij mij waren

of ik hen. Ik wil dat ze groeien, beter en be-

wuster worden als ze op de spelvloer staan.

Hoe doe je dat als je zelf speler bent en geen

regisseur. “Je moet je hoofd opruimen”, zegt

Herman, die ook al in mijn Noorderlingentijd,

de productie en techniek verzorgt.

Ik maak een voorstelling voor een toekomstig

publiek en tegelijkertijd wil ik het proces zijn

gang laten gaan – die jonge mensen in alle

vrijheid laten uitzoeken en experimenteren.

Tsja, zo worden simpele ideeën ingewikkeld

en maken we ze daarna weer simpel. Wat

als je op Ithaka aankomt en het je daar niet

bevalt? Vaar weer uit! Het blijft spannend –

hoe leg je vast wat je net hebt gemaakt, hoe

zorg je dat een geniaal uitprobeersel bij her-

haling toch fris en even geniaal blijft – hoe

schep je de voorwaarden om de geboorte van

je voorstelling soepel te laten verlopen?

IJbert verweij docentFoto’s: Harry Bos


DeWaNDelINgDertien jonge spelers van De Noorderlingen brachten tijdens het Noorderzonfestival 2011 een nieuwe voorstelling uit onder regie van IJbert Verweij.Een donker sprookje met een felgekleurd begin en een pikzwart einde met als laatste zin: “Waarom moet ons dit overkomen?”. Er is een man die zich gered waant als hij lacht, een zieke vrouw, een meisje met een fronsblik van beginnende idiotie en Clary – de vrouw met een ver-mogen in haar tas. Afzonderlijk van elkaar besluiten zij hun eenzaam-heid te ontvluchten en zich in te schrijven voor een geheel verzorgde wandelvakantie rond de Titisee. Kurort, gondellift, Gipfeln, rust en wandeltochten. Maar de lystrygonen en cyclopen laten hen niet in de steek. Alle vier glijden ze naar de afgrond van de dood. En dan is er de dame die directrice is van een reisburo in dromen. Weet zij er meer van?Gebaseerd op het gedicht Ithaka van Kavafis werkte IJbert Verweij met spelers uit alle groepen aan een voorstelling die de verhalen van meerdere personages in de vorm van een reconstructie bij elkaar brengt en met elkaar vervlecht.

regie IJbert verweij

24, 25, 26, 27 en 28 augustus,

De Studio, Noorderzon Festival

Foto: IJbert Verweij

spel anna-Marije de boer Peter boven

Fabian van der Dussen anne Hofman

rianne HogeveenHidde Kramer

Claudine Pantophlet Kaz schonebeek

Marie seckMaartje terpstra

Niki verkaarthomas Winter

Casper Wortmann



Publicatie van Noorderzon 2011

Publicatie op YouTube


Nathalie: Werken met Taco van Dijk staat

gelijk aan het onderzoeken van je fysieke

grenzen. Dat wisten we al omdat we allemaal

al eens les van hem hebben gehad. Maar dat

was twee en een half uur per week… nu wa-

ren we vier dagen in de week van tien uur ’s

ochtends tot vijf of zes uur ’s middags aan

hem overgeleverd. Taco is een regisseur van

aanpakken en doorzetten en niet lullen maar

doen! Het was ons eerste project met deze

productiegroep en dat hebben we geweten.

Het idee: een groen zeil van 10 meter in het

vierkant, touwen en dan maar kijken wat je

ermee kunt doen…

Taco liet er geen gras over groeien en gooide

ons in het diepe. Vanaf dag 1 kregen we de

beruchte “TacoTerrorTraining”, conditie-,

kracht- en verdedigingstraining – twee maan-

den lang. Dat was absoluut noodzakelijk voor

de energieke, krachtige en uitbundige voor-

stelling die hem met ons voor ogen stond.

Leuk bij-effect: na twee maanden hadden

alle jongetjes een wasbordje op hun buik en

bleken de meisjes grotere spierballen in hun

armen te hebben dan de jongens. Joehoe!!!

Maar wat aan te vangen met dat zeil en

die touwen? Jezelf uitdagen op ieder vlak!

Het denken loslaten en meteen doen wat in

je opkomt, de fysieke kreten van eventuele

pijn overwinnen, elkaar uitdagen in hoe ver

je kunt gaan. Wanneer wordt het echt span-

nend? Wanneer puilen je ogen uit van zenu-

wen? We moesten elkaar pushen om echt

gevaarlijk te worden, gevaarlijke dingen te

doen. En dat was soms best lastig omdat we

te aardig voor elkaar waren, bang voor een

conflict, bang voor pijn en voor elkaar en dus

voorzichtig.

Maar de voorstelling vroeg om een stijgend

adrenaline niveau en exploderend enthousias-

me. We moesten de beest uithangen, elkaar

de strop om de hals leggen of elkaar als le-

vende kanonskogel met een spanband in een

vangnet katapulteren. De meeste scènes in

Kinetica zijn werkelijk op de vloer tot stand

gekomen. “Ga maar doen in plaats van er

over te lullen”, riep Taco dan. En zo kwamen

we er – al doende – achter wat werkte en wat

niet. Maar het moeilijkste was om een idee

te perfectioneren. Je hebt iets in handen en

dan moet het goed worden. Dat kan alleen

maar door het duizend keer te doen – vaak

slaat dan de twijfel toe: is het wel goed, was

het wel een leuk idee? En dan moet je, met al

die twijfels, doorzetten en toch maar steeds

weer proberen en bijschaven op de vierkante

millimeter en je motivatie hoog houden. Dat

foto’s: Harry Bos

“Alles beweegt in Kinetica. Een zoete inval in een pretentieloze maar

uiterst aanstekelijke en niet onge-vaarlijke speelplaats…”

Peter van Strien Dagblad van het Noorden


KINetICaKinetica is een schakelketting van losgeslagen beelden en fysieke stunts maar zonder tekst. Taco van Dijk (De Jongens) regisseert de spelers van onze nieuwe Productiegroep, maar de hoofdrol is wegge-legd voor een gigantisch groen zeil. Een zeil dat onrustbarende vormen aan kan nemen en alles kan zijn wat je niet wilt…en 7 moedige spelers die de strijd met dat zeil aangaan. En die elkaar steeds verleiden om een stapje verder te gaan, te ver, en het publiek daaraan medeplichtig maken.In het voorjaar van 2011 werden we door Marijke van der Woude (directeur Jonge Hartenfestival) gevraagd om de openingsvoorstel-ling voor de editie 2011 van dit festival voor onze rekening te nemen. Voor ons een prachtige gelegenheid om een energieke Noorderlingen voorstelling op het eerste plan van het festival te presenteren. In sa-menspraak met van der Woude vroegen we Taco van Dijk, oud-Noor-derling en voorman van De Jongens om zijn theatermakers kwaliteiten in te zetten om deze productie te begeleiden.

was een goeie les voor ons allemaal.

Kinetica is ontstaan uit improvisatie en

beestachtige impulsen. Die zijn vastgelegd,

strakgetrokken, omgerold, omver geduwd,

uitgebouwd en verbeterd tot een spannende

fysieke voorstelling: Kinetica!

Nathalie rouxlid Productiegroep 2010/2011, 18 jaar

spel Nick KamerlingMark Middel

Claudine PantophletNathalie roux

Kaz schonebeekNiki verkaar

Casper Wortmann

19 en 20 november

Grand Theatre, Jonge Hartenfestival, Groningen

Foto: Joren Molter

regie taco van Dijkdecor en techniek Herman van Keulen

artistieke leiding Koen Jantzen


Foto: Harry Bos

Foto: Harry Bos

Foto: Stephan Keereweer


Foto: Stephan Keereweer


Groninger Gezinsbode15 november 2011


Dag

blad

van

het

Noo

rden

21 n

ovem

ber

2011


taco van Dijk (1981) begon op zijn twaalfde bij De Noorderlingen (Vooropleiding

Theater). Na het afsluitende Productiegroep-jaar speelde hij bij diverse noordelijke

gezelschappen, zoals De Citadel, Tryater en De Steeg. In 2000 speelde hij in de tv-

serie Finals. In 2003 richtte hij samen met o.a. oud-Noorderlingen Mats Boswijk

en Jan-Joost Alberts zijn eigen groep De Jongens op, met wie hij tot op de dag van

vandaag zelf voorstellingen maakt en speelt. Recent nog op de festivals Oerol en

Parade met Monaco, Onder Constructie en Aktieman. Sinds 2002 geeft hij lessen bij

De Noorderlingen. Daarbij richt hij zich vooral op improvisatie en op theatermaken.

Centraal staan: discipline, doorzettingsvermogen en ontplooiing van je eigen creati-

viteit.

brenda Hauer (1965) groeide op in een acteursfamilie te Amsterdam. In Arnhem

volgde zij de toneelschool waarna zij bij diverse gezelschappen speelde, ondermeer bij

de Citadel. Sinds 2002 geeft zij lessen bij De Noorderlingen. Brenda Hauer combi-

neert een grote liefde voor het gesproken woord en het (klassieke) toneelrepertoire

met een enorme gedrevenheid en inzicht die zij inzet tijdens haar improvisatielessen.

Koen Jantzen (1966) bracht zijn jeugd door in Assen en was eind jaren tachtig zelf

als speler aan De Noorderlingen (toen nog Vooropleiding Theater) verbonden. Na een

jaar regieopleiding koos hij uiteindelijk toch voor de Amsterdamse Toneelschool. Na

zijn afstuderen speelde hij bij enkele gezelschappen waaronder Huis aan de Amstel

en maakte hij met Hans Man in ‘t Veld en Guido Kleene de Dakar-Trilogie. Hij regis-

seerde twee voorstellingen met jongeren bij de Toneelschuur in Haarlem en werkte

vanaf 1999 als staflid bij De Vrijehogeschool in Driebergen. Zijn veelzijdigheid brengt

hij op de spelers over door op een praktische manier alle facetten van het theaterma-

ken te combineren om tot volwaardig spel te komen. Sinds 2004 is hij artistiek leider

van De Noorderlingen.

IJbert verweij (1985) speelde zelf bij De Noorderlingen tussen 1999 en 2004. in

2008 studeerde hij af aan de Arnhemse Toneelschool. Terug in het Noorden werd hij

deelnemer van Station Noord. In seizoen 08/09 speelde hij bij de Peergroup Amen

is af en was hij te zien in ’n Meeuw bij de Citadel. Tegelijkertijd richtte hij met Cora

Broekhuizen theatergezelschap Via Appia op. Samen maakten zij de voorstellingen

Een zomerse dag en Olla Vogala. In januari 2009 begon IJbert met lesgeven bij De

Noorderlingen. Hoog in het vaandel staan het prikkelen van de verbeelding en hen in

staat te stellen hun eigen spel zelfstandig te analyseren, maar ook het laten kennis-

maken met poëzie, theaterliteratuur en de theaterpraktijk.

lies van de Wiel (1963) is als docent drama afgestudeerd aan de Hogeschool voor

de Kunsten Utrecht. Ze heeft sindsdien gewerkt als actrice en theatermaakster bij

o.a. Dansgroep RAZ/Hans Tuerlings, Theatergroep Levend Wild en Jeugdtheater

Wederzijds. Bij ToiHaus in Salzburg maakte ze diverse voorstellingen voor kinderen.

In haar lessen wordt gewerkt aan fysiek bewustzijn in relatie tot de ruimte, medespe-

lers en het publiek. Ook is er aandacht voor het fysiek vormgeven van emoties, beel-

den en kleine verhalen. De spelers onderzoeken hoe ze een personage vanuit de fysiek

kunnen ontwikkelen en hoe ze kunnen transformeren. Van de Wiel is regelmatig te

zien bij Theater De Citadel.

Mads Wittermans (Drachten, 1977) is zelf jong begonnen bij De Noorderlingen

(toen Vooropleiding Theater) en geeft er nu les aan de pilotgroep van 9-12 jarigen.

Hij is bekend geworden met zijn rol als Ot, in de serie Fort Alpha. Ook speelde hij rol-

len in de films Van God Los, Phileine zegt sorry, De scheepsjongens van Bontekoe, De

Schippers van de Kameleon en Doodeind.

Mads heeft naast een groot aantal televisierollen ook in toneelstukken gespeeld:

Vader & Zoon (met vader Joop Wittermans), Mijn Elektra, Stormbrein (zijn eerste

soloperformance over zijn ADHD), Peerd & Woagen en hij schreef Tulp en deed daar-

van ook de regie.


lesseN & traININgeNPrOgraMMaLessen en trainingen worden door een pool van 6 vaste docenten ge-geven aan een groep van inmiddels 50 spelers (per 31-12-2011). Twee keer in de week volgen zij in de avonduren les van twee verschillende docenten. De docenten dagen de spelers uit om met lef en durf de speelvloer op te gaan. Teksttoneel, beweging en dans, het losmaken van de fantasie, improvisatie en het werken op de vierkante millime-ter zijn de ingrediënten die de verschillende docenten met hun lessen inbrengen. Steeds vaker zoeken oud-Noorderlingen die inmiddels in de beroeps-praktijk werkzaam zijn, contact met hun theater-roots in Groningen en bieden hun diensten aan om hun kennis over te dragen op nieuwe generaties Noorderlingen. Daar maken we graag gebruik van. De lessen en trainingen vormen de basis van De Noorderlingen. Door middel van een intensief trainingsprogramma proberen wij het talent van de spelers verder te ontwikkelen. Docenten begeleiden de spelers intensief in het verwerven van technieken en vaardigheden. Zij heb-ben een scherp oog voor de persoonlijke en emotionele ontwikkeling van de individuele speler. Om de kwaliteit van de lessen te waarbor-gen ontwikkelt de artistieke leiding een informeel curriculum. Daar-binnen blijft grote speelruimte voor de individuele docenten om naar eigen inzicht en goeddunken hun lessen in te richten. Docenten bij De Noorderlingen zijn allemaal afkomstig uit de beroepspraktijk – zij ken-nen het acteursvak van binnenuit en koppelen zodoende hun artistieke kwaliteiten aan pedagogisch inzicht. Daarmee reageren ze op de mo-gelijkheden van de spelers. De lessen en trainingen werden gegeven door ons vaste docententeam: Brenda Hauer, Lies van de Wiel, IJbert Verweij, Taco van Dijk, Mads

taco van Dijk

brenda Hauer

Koen Jantzen

IJbert verweij

lies van de Wiel

Mads Wittermans


26 mei 2011, Groninger Gezinsbode

auDItIesDoor middel van twee audities per jaar zoeken we naar talentvolle scholieren die zich met enthousiasme en energie aan De Noorderlingen willen verbinden. Behalve op kwaliteit, mentaliteit en talent letten we bij de audities ook op de diversiteit van de nieuw te vormen groepen, liefst veelkleurig en afkomstig van diverse achtergronden. Een aantal jongens en meisjes dat elkaar in evenwicht houdt en een instroom van jonge mensen die meerdere jaren bij De Noorderlingen betrokken zul-len blijven. De audities vinden plaats in mei en december. Audities werden gehouden op 28 mei en 17 december. In totaal deden 40 kandidaten auditie. Daarvan werden er 15 aangenomen.

De geografische spreiding van de huidige spelers-

groep (48 in september 2011) komt overeen met

een, door de jaren heen, vrij constant beeld:

provincie Drenthe 14,6%

provincie Groningen 22,9%

stad Groningen 58,3%

provincie Friesland 4,2%

In 2011 kwamen er 41 jongeren op de audities af.

Daarvan werden er 15 aangenomen. De auditan-

ten kwamen voor 2,44% komt uit de provincie

Drenthe, 48,78% uit de provincie Groningen en

48,78% uit de stad Groningen.


Wittermans en Koen Jantzen. Gastdocenten waren Lotte Lohrengel en Lotte Dunselman. Beide gastdocenten gaan in de toekomst op meer geregelde basis lessen bij De Noorderlingen verzorgen.

WOeNsDagMIDDaggrOeP Mads Wittermans geeft op woensdagmiddag les aan een groep kinde-ren tussen 9 en 12 jaar. In september 2010 zijn we gestart met deze pilot waarmee we een eigen kweekvijver wilden creëren voor het les-programma van De Noorderlingen. En blijkens de belangstelling voor deze groep voorzien we ook in een behoefte. Inmiddels stromen kinde-ren vanuit deze groep door naar de Introductiegroep en we constate-ren, naar aanleiding van hun eerste evaluaties, dat zij met goed gevolg hun eerste stappen zetten in het reguliere lesprogramma.

WOrKsHOPsNaast de lessen vinden we het van belang om de confrontatie aan te gaan met theatermakers uit de beroepspraktijk. Zo kunnen onze spelers kennismaken met diverse facetten van het theatermaken en een beeld krijgen van het brede spectrum van mogelijkheden en speel-stijlen. Op onze beurt zien we waar de kwaliteiten liggen van de indi-viduele spelers. Tijdens schoolvakanties organiseren we tweedaagse intensieve workshops. Een specifieke discipline of invalshoek staat centraal; dansen bewegingsstijlen zoals tango, capoeiera of mime. Improvisatietechnieken, dialoogschrijven, stemtraining en koorzang passeerden de afgelopen jaren de revue.In de voorjaarsvakantie werkte Koen Jantzen met een gecombineerde groep van Noorderlingen en strijkers van het Haydn Jeugd Strijkor-kest. Beweging, muziek en emotie waren de ingrediënten waarmee beide groepen, die op hun eigen terrein excellent zijn in het ontwik-kelen van talent, aan de slag gingen; het beste van twee werelden op het gebied van jong talent in muziek en toneel. De resultaten van deze samenwerking werden op 6 mei 2011 gepresenteerd in en in samen-werking met het Grand Theatre. Hans Man in ’t Veld gaf aan groep I en II een workshop in elementaire improvisatie. Met een bak aan ervaring in het improviseren die hij vanaf de oprichting van het roemruchte Werktheater heeft opgedaan weet Man in ’t Veld – een oude rot in ‘t vak – liefdevol en onontkoom-baar zijn kennis over te dragen op een jongere generatie. Het volgen van impulsen, het opzoeken van de plus en de min, het vertrouwen op je fantasie en die onvoorwaardelijk volgen zijn ingrediënten waarin Man in ’t Veld de jonge spelers feilloos weet uit te dagen en te coachen.In de herfstvakantie gaf oud-Noorderlinge Hanne Arendzen een work-shop waarin teksten van Shakespeare centraal stonden. Arendzen gebruikte in deze workshop de ervaringen die ze opdeed tijdens een zomercursus aan de Royal Academy of Dramatic Arts (RADA) in Londen. Daar leerde zij Shakespeares teksten te koppelen aan de al-ledaagse werkelijkheid en daarmee het heilige en onwerkbare aura dat je bij dit soort teksten dwars kan zitten, te doorbreken.

DOOrstrOMINgMarieke Giebels en Mirthe Labree werden in het voorjaar aangeno-men op de toneelschool in Maastricht. Nina van den Berg werd gecast voor de Tv-serie Duivelse Dilemma’s. Mijke de Jong regisseerde haar en Elsie de Brauw in de aflevering Geloven, uitgezonden op 7 decem-ber 2011. Voorjaar 2012 doet zij samen met de spelers van de huidige Productiegroep opnieuw auditie.

HJsO/Koen Jantzen

Hans Man in ‘t veld

Hanne arendzen



saMeNWerKINg

In oktober 2010 en februari 2011 waren er gezamenlijke workshops. Op 6 mei toonden we Valse Noten in het Grand Theatre (zie voorstel-lingen).

De contacten met de JTS worden steeds intensiever. Annemieke Dijkstra en Koen Jantzen hebben minimaal 4 x per jaar overleg over doorstroming van talent vanuit JTS naar Noorderlingen, bespreken de wederzijdse curricula en er worden plannen gemaakt voor gemeen-schappelijke workshops. Vanaf september 2013 streven we er naar gezamenlijk een Landelijke Oriëntatiecursus Theater (LOT) te starten.

Random Collision maakt gebruik van studioruimte bij De Noorderlin-gen en Edan Gorlicki werkte in het najaar enkele keren met onze Pro-ductiegroep. In februari/maart 2012 maakt hij met deze groep een dansvoorstelling die begin maart 2012 uitkomt in het Grand Theatre.

Maklukzat is een campagne voor en met middelbare scholieren in de provincie Drenthe waarin zij zich op een uitdagende manier kunnen verhouden tot de problemen die alcoholgebruik kunnen veroorzaken. De campagne wordt op diverse wijze door veel organisaties onder-

steund. De campagne beoogt de scholieren zelf in teamverband elkaar uit te dagen om over dit onderwerp in discussie te gaan. De Productie-groep van De Noorderlingen ontwierp een workshop voor deze scholie-ren waarin zij konden leren zich te presenteren en welke trucs je kan gebruiken als je in het openbaar moet spreken.

Het Grand Theatre is onze belangrijkste samenwerkingspartner. Daar vinden onze premières doorgaans plaats en worden we technisch on-dersteunt door de medewerkers van het Grand. Met Jan Stelma is regelmatig overleg over de toekomst van beide instellingen en geeft hij advies over te benaderen regisseurs en theatermakers. Het ligt voor de hand om de samenwerking op het gebied van coproducties en verkoop van voorstellingen van De Noorderlingen verder te intensiveren. Een eerste stap is het regioproject Tongen, een voorstelling van De Noor-derlingen die door het Grand Theatre in de regio en met name voor scholieren wordt aangeboden in voorjaar 2012.

Station Noord is een samenwerkingsverband van Grand Theatre, NNT, Citadel, Peergroup, Oerol en Tryater. Per seizoen worden twee net afgestudeerde acteurs/theatermakers uitgenodigd om een jaar lang in Groningen te werken. Deelname aan diverse producties van boven-genoemde gezelschappen en een eigen project zijn integraal onderdeel van het traject. Grand Theatre en Noorderlingen nemen middels Jan Stelma en Koen Jantzen het voortouw in organisatie en begeleiding van de deelnemers.

Op 22 en 23 november zijn Koen Jantzen en Nicolette Klein Bleu-mink met Oosterpoort/Stadsschouwburg, Grand Theatre, De Citadel, Noorderzon, De Steeg, Jonge Harten en Club Guy&Roni, in intensief overleg geweest over de toekomst voor deze culturele instellingen in

HJsO

Jts

random Collision

Maklukzat

grand theatre

station Noord

Heidagen


Promotiedagen, Martiniplaza

November 2011

STER-spotje

Mars der beschaving


Groningen en de mogelijkheden van samenwerking te onderzoeken. Naast de vele informele ontmoetingen gedurende het jaar, nu eens tijd voor elkaar om de onderwerpen goed te bespreken en elkaar ook inhoudelijk en zakelijk verder te leren kennen. Het document Gronin-ger Eendracht is naar aanleiding van deze HEIDAGEN geschreven en aangeboden aan de gemeente Groningen door het mee in te dienen bij de Beleidsplannen 2013-2016 van bovengenoemde instellingen.

Op 15 juni 2011 is De Noorderlingen verwelkomd als nieuw lid van het Netwerk in haar Nieuwsbrief. Deze Nieuwsbrief is het belangrijkste communicatiemiddel voor het landelijke netwerk. Daar waar mogelijk sluiten wij aan bij de activiteiten en bijeenkomsten.

In Martiniplaza te Groningen waren we door de gemeente Groningen samen met De Steeg, Jonge Harten Festival en De Citadel gevraagd en gefaciliteerd voor een stand met als thema “Jong en Theater”. Bei-de dagen waren we goed vertegenwoordigd met deze organisaties en hebben we veel gesprekken gevoerd met belangstellenden. De stand stond op een prominente plek op de beurs en we waren onderdeel van een Cultureel plein. De beurs bracht niet begrote kosten met zich mee, en het waren lange dagen, maar misschien gaan we het vaker doen in het kader van Cultureel Ondernemerschap. Voorafgaand aan de Pro-motiedagen heeft de gemeente Groningen de deelnemende instellingen een workshop over het presenteren op beurzen aangeboden op 3 no-vember 2011.

Voorjaar 2011 heeft voor Nicolette Klein Bleumink in het teken ge-staan van overleg met de andere 16 Rijksgesubsidieerde instellingen in het Noorden, het verzamelen van de gegevens van deze instellingen opdat we daar richting de politiek op alle lagen gerichte informatie konden aanleveren per email, telefoon en op bijeenkomsten zoals voor provinciale statenleden in Friesland (en voor provinciale statenleden en gemeenteraadsleden in Groningen).Er is veelvuldig overleg geweest met de bestuurders van het Noorden om hen zo goed mogelijk te kunnen laten lobbyen ter voorkoming van drastische bezuinigingen op cultuur in het Noorden. Gezamenlijk met het personeel van de instellingen en andere betrok-kenen bij het culturele leven in het Noorden hebben we een commercial opgenomen. 5 Spelers van De Noorderlingen en Nicolette Klein Bleu-mink hebben meegespeeld. De commercial is uitgezonden op Neder-land 1 en 2 in het STER Cultuurblok, maar is daaraan voorafgaand op de opnamedag in het NOS journaal geweest en op regionale televisie. De kosten voor de commercial zijn door de gezamenlijke instellingen betaald en heeft voor De Noorderlingen een niet begrote kostenpost opgeleverd.

Netwerk Jeugdtheaterscholen

Promotiedagen 8 en 9 november

Cultuur Commercial


De huur voor De Studio stijgt jaarlijks contractueel met een vast per-centage van 2%. De energielasten lijken nu enigszins beter in te schat-ten en onder controle te zijn bij Lefier. Na een eerste forse bijbetaling en voorschotverhoging n.a.v. 2009 ontvingen we in 2011 energievoor-schotten terug over 2010. Samen met mede gebruikers/huurders van De Studio blijven we kijken naar besparingsmogelijkheden op energie. De verwarming en luchtbeheersing is in 2011 verbeterd door Lefier. Naar aanleiding van de HEIDAGEN sessies is er met NNT en Oos-terpoort/Stadsschouwburg verder gesproken over andere huisvesting voor De Noorderlingen. Dit gesprek krijgt een vervolg in 2012.

In 2011 hebben Guusje ter Horst (voorzitter HBO raad), Ernst Brac-chus (toneelschool Arnhem), Boris van der Ham (D66 tweede ka-merlid), Marcel Hensema, Yvette Fijen (toneelschool Maastricht) en Jacques Wallage (oud-burgemeester Groningen) ingestemd met het toetreden tot ons Comité van Aanbeveling. In het voorjaar was er een eerste uitnodiging bij de voorstellingen in het Rozentheater. De bedoe-ling is om het Comité van Aanbeveling jaarlijks een maal uit te nodigen om hen goed op de hoogte te houden van de ontwikkelingen bij De Noorderlingen opdat zij als ambassadeurs en “ogen en oren” voor De Noorderlingen elders fungeren.

Comité van aanbeveling

Huisvesting

De Studio, Moesstraat 7


PersONeel & OrgaNIsatIeMet een klein en flexibel team organiseren we de vele activiteiten bij De Noorderlingen. Artistiek leider Koen Jantzen geeft samen met 3 tijdelijke en 2 vaste docenten de 7 lessen per week. Herman van Keulen ondersteunt Koen Jantzen als productieleider en activiteitencoördina-tor. Nicolette Klein Bleumink zorgt voor de zakelijke leiding en Hans Schripsema voor de financiële administratie en de PR. Bij Op tijdelijke basis worden regisseurs en workshopdocenten ingehuurd.

Artistiek directeur: Koen Janzten, 0,8fteZakelijke leiding: Nicolette Klein Bleumink, 0,3fteAdministratie: Hans Schripsema, 1,0fteCommunicatie: Mark Hospers, 0,1fteTechniek: Herman van Keulen, 0,85fteDocenten: Koen Jantzen, Brenda Hauer, Lies van de Wiel en 2 tijdelijke docenten, 0,6fte

Aandachtspunt blijft de onzekerheid van het voortbestaan van de loonkostensubsidie van de gemeente Groningen en de kwetsbaarheid van de organisatie bij ziekte. Het bestuur van De Noorderlingen is divers qua man/vrouw, leeftijd, kennis en kunde samengesteld en het schema van aftreden wordt ge-hanteerd. In de vergaderingen wordt de zorgvuldig voorbereide agen-da en stukken goed besproken, besluiten genomen en genotuleerd en gecontroleerd op uitvoering. Naast de gebruikelijke bestuursvergaderingen over de begroting, voortgang en jaarrekening zijn er ook themavergaderingen geweest, waarin we met name over de werkwijze van De Noorderlingen in het licht van de periode 2013-2016 hebben gesproken. De opvolging van de voorzitter van het bestuur is besproken en voor-jaar 2012 wordt er een advertentie geplaatst.

Samenstelling per 31 december 2011:Femke Eerland voorzitterPieter Rollingswier penningmeesterNynke Oele lidArjen van Leeuwen lidGea Boerma ouderlid

bestuur

Personeel

bestuurssamenstelling


tM/tIN (de theatermaker)Jaargang 15, Nr 06, september 2011

Blz. 10 Halina reijn op de foto van Kinderen van de Zon, Toneelgroep Amsterdam/

NTGent. Regie Ivo van Hove.

Blz. 12 Joeri vos als schrijver-acteur van dé voorstelling van het seizoen Geert

Wilders, de Musical van Mightysociety8, waarin ook sven bijma speelt. Regie Eric

de Vroedt.

Blz. 13 Joeri vos als maker van Starbugs van TG42, waarin ook Isil vos, Mats bos-wijk, lowie smink en waar Hans Kemna graag heen had gewild op Oerol.

Blz. 13 guus boswijk, Joris smit en taco van Dijk in Viva la Naturisteracion van

De Warme Winkel, had Hans Kemna gelukkig al in Utrecht gezien; ja, bloot laat hij

niet aan zich voorbij gaan.

Blz. 13 Joost bolt als hele goede jonge acteur in Botter van Stichting Nieuwe Hel-

den, die Hans Kemna ook graag had willen zien.

Blz. 13 rutger en Jurrien remkes over wie Hans Kemna heel goeie dingen had ge-

hoord als performanceacteurs van de Young Gangsters in When the Shit hits the Fan,

waarin ook Marius Mensink speelt.

Blz. 13 lotte Dunselman als actrice in Eindland, regie Roeland Hofman, dat Hans

Kemna vreselijk vond om te moeten missen.

Blz. 13 Ingejan ligthart schenk als regisseur van Les Enfents du Paradis, waarin

ook britt bakker speelt, waar Hans Kemna nu eerst heengaat.

Blz. 22 Joost Dekker als affichebeeld en acteur in Rotterdam en Schuld en Boete

van Bonheur Theaterbedrijf Rotterdam, regie Peter Sonneveld.

Blz. 24 Joris smit als genomineerde voor de Arlecchino als meest indrukwekkende

mannelijke bijdragende rol in Alice in Wonderland van NNT.

Blz. 40 Ilmer rozendaal als winnaar van de Ton Lutz Prijs 2011, voor haar afstu-

deervoorstelling Medea.

Blz. 64 boukje schweigman’s Wiek en Zweep besproken als voorbeelden van het

opzoeken van fysieke grenzen.

Blz. 66 lotte Dunselman als actrice in Zotte Zorgen, voor de Mimeprijs genomi-

neerde voorstelling van Sarah Ringoet.

Blz. 83 Ilmer rozendaal als professionele meester met Eric de Vroedt op het Festi-

val de Basis (Vliegbasis Soesterberg).

Blz. 112 guido Kleene als maker van They said it’s there een mimevoorstelling in

Egypte, onderbroken door de revolutie. (Geen leerling, artistiek mede-leider).

Blz. 124 vincent van den berg als gangmaker-acteur van ‘t Barre Land, waarin ook

Margijn bosch en Ingejan ligthart schenk, nu in een groep jonge toneelspelers

onder de naam Theatertroep met flarden Molière.


COMMuNICatIe & MarKetINgDit jaar was ook belangrijk voor De Noorderlingen als het gaat om marketing en communicatie. Er zijn grote stappen gezet om de com-municatie binnen en buiten de organisatie verder te digitaliseren via digitale nieuwsbrieven, blogs en social media om daarmee de zicht-baarheid van de activiteiten over de gehele breedte aanzienlijk te ver-groten. Inmiddels telt onze facebookpagina 1635 vrienden en is de interactie boven verwachting positief. Dit soort media zijn bij uitstek geschikt om direct contact te hebben en te houden met de spelers, de oud-spelers, collega’s, de bezoekers en andere geïnteresseerden. Dat betekent niet dat wij onze traditionele ‘papieren’ communicatie links laten liggen. Wij maken in samenspraak met de spelers en regisseurs mooie foto’s, flyers en videoteasers en zoeken steeds naar leuke, aan-sprekende en originele middelen. Diepe wortelsOok zijn wij begonnen om onze spin-off beter in kaart te brengen en daarover te communiceren. De Noorderlingen zijn door middel van juist de oud-spelers heel diepgeworteld in het Nederlandse theater. Er valt dus veel te melden over al die acteurs, regisseurs, filmmakers en prijswinnaars die hun carrière ooit bij De Noorderlingen zijn begon-nen. Om een voorbeeld te geven: in het septembernummer van het vak-blad Theatermaker (TM) stonden maar liefst 24 oud-Noorderlingen met naam en toenaam vermeld met allerlei projecten die volgens het blad tot de hoogtepunten van het seizoen behoorden. In opdracht van het Fonds voor Cultuurparticipatie en met medewerking van De Noor-derlingen onderzoekt Bureau ART onder onze oud deelnemers wat of zij met hun talent gedaan hebben en wat ze aan De Noorderlingen ge-had hebben. Achterin dit verslag is de samenvatting van dit onderzoek opgenomen.


Groninger Gezinsbode

15 november 2011


Productiegroep en marketingIn 2011 zijn wij verder gegaan met het incorporeren van marketing en publiciteit in het seizoen van de productiegroep. Het is voor ons inte-ressant om de spelers zelf mee te laten denken over hoe wij een voor-stelling in de markt zetten. De manier waarop is vervolgens natuurlijk een kwestie van experimenteren. Wat werkt niet met een groep van 4 tot 8 jonge mensen en wat werkt er wel? Voor de voorstellingen Wor-men en Zone hebben wij (productiegroep 2010/2011) gewerkt met een blog denoorderlingen.tumblr.com, waarin ook het gehele ontwik-kelingstraject zoveel mogelijk werd getoond door middel van tekst, foto’s, filmpjes etc. Het blijkt dat het moeilijk is om een dergelijk blog structureel te vullen. Maar wij zijn blij met de input van de spelers van de productiegroep zelf. Met de productiegroep 2011/2012 experimen-teren wij bijvoorbeeld met Twitter. Dit groeiende medium wordt bijge-houden door een van de spelers en met succes. Bezoekers van buiten de stad bezoeken onze voorstellingen omdat ze erover gelezen hebben op facebook en twitter.

De brainstormsessies die wij hebben ingevoerd bij elk productietra-ject worden steeds beter en leuker. Aan het begin van het maken van een nieuwe productie gaan wij samen met regisseur en productiegroep praten over hoe de voorstelling in de markt moet worden gezet. Welk beeld past bij de voorstelling, wat wil je vertellen? Opvallend is de ge-weldige kwaliteit van input van de productiegroep in samenspraak met de regisseur. Omdat de tijd om de voorstelling aan de man te brengen kort is, moeten wij snel schakelen en dat lukt erg goed na een sterke brainstormsessie. Sinds de Jonge Harten voorstelling Kinetica zit ook Joren Molter aan bij deze brainstorm. Joren is nog geen 20, ex-Noor-derling en inmiddels al prijswinnend filmmaker. Zijn werk is prachtig, en hij heeft zich voor het komende jaar (opnieuw) verbonden aan De Noorderlingen om voor elke voorstelling een trailer of teaser te maken. Zijn input is bijzonder welkom en hij levert mooi werk af. Trailers zijn onderscheidend, worden honderden keren bekeken en zijn dit jaar een belangrijk marketingmiddel geworden.

Oerol, Noorderzon en Jonge HartenHet spelen op festivals als Oerol, Noorderzon en Jonge Harten brengt grote voordelen met zich mee voor De Noorderlingen. We spelen daar in een professionele setting voor een groot en veelal enthousiast pu-bliek. Een publiek dat oog heeft voor het feit dat De Noorderlingen een opleiding is en tegelijkertijd ook hoge eisen stelt. Een mooi voorbeeld daarvan is dat tijdens Oerol een enkeling de voorstelling ZONE niet professioneel genoeg vond, maar meteen werd gecorrigeerd door vele anderen die juist helemaal opgingen in de sfeer van de voorstelling en die het helemaal begrepen. Festivals zijn voor ons een marketing-instrument bij uitstek en een uniek leermoment voor de spelers. Met Kinetica kwam dat natuurlijk mooi naar voren, omdat wij de openings-voorstelling van Jonge Harten waren. We stonden met grote foto’s op de voorpagina’s van kranten (Gezinsbode, Dagblad van het Noorden) en de kritieken waren positief.

Teaser voor Kinetica op YouTube


In 2011 hebben we met Wormen, Valse Noten, Zone, De Wandeling en Kinetica overtuigend laten zien wat de kracht van De Noorderlingen is. We hebben geïnvesteerd in de producties met externe regisseurs, omdat we hiermee het beste van De Noorderlingen kunnen laten zien. Onzichtbaarder maar zeker niet minder belangrijk, zijn de lessen en de workshops. We verzorgen voor ongeveer 50 jonge mensen de maat-trajecten op weg naar de auditie voor het Kunstvakonderwijs Theater. Naast eigen inkomsten ontvangen we vooral subsidies van overheden. In 2012 worden de toegezegde structurele subsidies van de Provincie Drenthe en het Fonds voor Cultuurparticipatie met een percentage gekort. De aanvragen voor structurele subsidie voor de periode 2013-2016 hebben we in 2011 ingediend bij de Provincie Groningen en de gemeente Groningen. Bij de provincie Groningen zijn we opgenomen in de Cultuurnota 2013-2016 met een bedrag van € 100.000,-. Medio 2012 komt de ontwerp cultuurnota van de gemeente Groningen. In februari 2012 is de aanvraag voor ondersteuning vanuit de regeling Talentontwikkeling bij het Fonds voor Cultuurparticipatie ingediend.

tOelICHtINg OP De FINaNCIËNIn 2011 hebben we prachtige producties kunnen realiseren, maar zoals altijd is de spanning tussen de wensen van de makers voor kos-tuums, decor en techniek met de beschikbare budgetten groot. Er is in 2011 een incidentele financiële bijdrage geweest van het Fonds voor Cultuurparticipatie voor de Oerol voorstelling Zone van € 7.000,- . Met name het gaan naar Terschelling en daar verblijven gedurende 3 weken is een bijzondere ervaring, maar ook een kostbare. We hebben gekozen voor optimaliseren van de producties, maar tegelijkertijd ook gezorgd voor een goed programma voor de spelers van De Noor-derlingen. Een ‘kleine’ financiële tegenvaller is daarbij geweest dat een vaste docent enige maanden ziek is geweest en vervangen moest worden door een freelance docent. Het jaar 2011 was het jaar waarin veel tijd gestoken moest worden in de lobby voor financiële bijdragen voor de periode 2013-2016.

De Noorderlingen sluit 2011 met een negatief resultaat van € 2.218,- door niet begrote hogere kosten accountantscontrole en onverwachte kosten CultuurCommercial Noorden en de stand op de Promotieda-gen Noord Nederland. Het resultaat wordt ten laste van de algemene reserve gebracht, die daarmee € 2.939,- wordt.


tOeKOMst?

Als theatervooropleiding blijft De Noorderlingen, bij gebrek aan een HBO-opleiding voor theater, een unieke plek in het noorden en is lan-delijk toonaangevend voor wat een dergelijk instituut vermag te zijn. Al 25 jaar staat de Noorderlingen garant voor een gestage toestroom van talentvolle acteurs in spe naar de beroepsopleidingen in Amster-dam, Arnhem en Maastricht. We zijn er van overtuigd dat we met onze aanpak en eigenzinnige karakter die output kunnen blijven ga-randeren.Ook in 2011 hebben hard gewerkt om de doelen die we in onze beleids-plannen over de periode 2009-2012 omschreven te realiseren. We zijn inmiddels gegroeid naar circa 50 leerlingen en hebben daarmee het maximum bereikt dat we qua huisvesting en personeel kunnen bedie-nen. De lessen en trainingen blijven zich spannend ontwikkelen en de doorstroom naar kunstvakopleidingen is gestaag. We maken steeds 4 à 5 voorstellingen per jaar en het kost weinig moeite om enthousiaste regisseurs en theatermakers te vinden die met onze jongeren aan de slag willen.

In de komende jaren is het zaak om onze activiteiten veilig te stellen en waar mogelijk te consolideren. Het zoeken naar manieren om onze eigen inkomsten te vergroten is een belangrijk maar ook ingewikkeld aspect. Daarnaast willen we er naar streven ons werk zichtbaarder te maken op meer podia en onze aanpak en expertise delen met belang-hebbenden. De eerste stappen naar een nauwere samenwerking met het Grand Theatre, Noorderzon en Citadel zijn gezet. Een dergelijke samenwerking ligt voor de hand, is wenselijk en biedt vele mogelijkhe-den maar vergt ook de nodige inspanning van partijen en het formule-ren van een onderlinge nieuwe visie.Ondertussen maken we ons ook zorgen over het kille klimaat waarmee de culturele sector wordt geconfronteerd. Wat gaan de bezuinigingen voor ons betekenen? We zijn een kwetsbare organisatie waar met re-latief weinig middelen veel wordt gerealiseerd. Met de huidige finan-ciën kunnen we het huis goed in stand houden – maar de extra ruimte die we nodig hebben om onze voorstellingen kwalitatief aan te kleden moet nog steeds via externe financiering en fondsenwerving worden gerealiseerd. Dit maakt elke productie tot een ongewisse en spannende exercitie.De extra middelen die we de afgelopen jaren hebben gegenereerd om juist die voorstellingen beter op te tuigen, waren nodig om tegenvallers en bezuinigingen op te vangen. Vaste lasten, huisvestings- en energie lasten stijgen sneller dan verwacht en we kregen te maken met stren-gere regels omtrent gesubsidieerde arbeidsplaatsen.Toch bezien we de toekomst met open vizier en tegelijk strijdlustig. We zijn vastberaden de eventuele problemen het hoofd te bieden en we proberen tegelijkertijd de lol en het belang van ons werk te behouden. De Noorderlingen is diep geworteld in de regio en we willen ons hard blijven maken om die gestage stroom van theatertalent uit het noor-den ook voor de toekomst te garanderen.


toelichting op de prestatieverantwoordingDe realisatie van de voorgenomen activiteiten is goed verlopen. Zowel voor de lessen als voor de producties. Het blijft lastig om een jaar van te voren in te schatten hoe of een productie er daadwerkelijk uit zal komen te zien en waar het gespeeld kan worden voor hoeveel publiek. Soms blijkt de beschikbaarheid van de spelers (want schoolgaand) een beperking te zijn, zoals bij de voorstellingen van Valse Noten. Daar bleek tijdens het repetitieproces al hoe lastig het was om momenten te vinden dat beide groepen van HJSO en De Noorderlingen en alle jon-geren, in het schooljaar en tussen eindexamens konden. Soms beperkt de productie de speelplek. Zoals bij De Wandeling, daar is vroegtijdig gekozen voor spelen in eigen Studio, maar daarmee is het aantal moge-lijke bezoekers per keer beperkter. Soms is de voorstelling fysiek zwaar, zoals Zone en dan is het niet mogelijk om tien dagen achter elkaar te spelen.




Documents

Jaarverslag 2011 van De Noorderlingen