Jaarverslag 2013 laylaOTA- Antwerpenondersteuningsteamantwerpen.be/wp-content/uploads/... · Zwart-Afrika, Azië en de Russische federatie, Europa en de Maghreb maken een even groot

Ondersteuningsteam Allochtonen Antwerpen

(OTA) Bijzondere jeugdbijstand vzw

Kerkstraat 159-2060 Antwerpen

03/663.13.63 I i [email protected]

laylaOTA- Antwerpen

Jaarverslag

2013

Voorwoord.

2014 wordt het jaar van behoud en verandering. Het startschot voor de integrale

jeugdhulpverlening in Vlaanderen op 1 maart 2014 luidde immers ook de erkenning in van het

OTA.

We hebben dus iets te vieren. En daarbij hoort een woord van dank. Dank aan alle mensen die

hun schouders zetten onder de werking van OTA. Dank aan alle medewerkers, bestuurders en

vrijwilligers die zich doorheen de jaren engageerden voor een kwalitatieve werking ondanks de

onzekere toekomst die OTA als project kende, het krappe budget en de vaak hoge werkdruk.

Dank aan allen die in OTA geloofden en hun steun betuigden: voorzieningen, consulenten,

medewerkers bij de administratie,…Dank ook aan onze trouwe subsidiegevers.

Zetten we tenslotte nog onze cliënten in de schijnwerpers: opgroeiende jongeren van de eerste,

tweede en intussen derde generatie met een migratie achtergrond. Na 50 jaar migratie zoeken

zij hun weg, soms schuw en twijfelend, dan weer mondig en vol vertrouwen, in een samenleving

die diversiteit nu eens wegduwt en dan weer omarmt. Na 26 jaar blijkt interculturele

bemiddeling nog steeds geen overbodige luxe om elkaar te begrijpen in de breedste zin van het

woord, te laten bestaan en worden en samen een hulpverleningstraject op maat af te leggen.

Ter ere van hen een gedicht van de hand van Ann Huybrechs, oudgediende bij het OTA en op

pensioen vanaf 1 april 2014:

Tweede generatie

Verstrikt tussen ja en nee

en voor en tegen

tussen schaamte en schuld

tussen hechten en haten

voel ik me verlaten

en in ’t nauw gedreven

in het web verweven

van anderen!...

Lijst met afkortingen

BJB Bijzondere Jeugdbijstand CBJ Comité voor de bijzondere jeugdzorg CLB Centra voor Leerlingbegeleiding ECM Etnisch Culturele Minderheden IJHV Integrale JeugdHulpverlening JB Jeugbrigade MOF als Misdrijf Omschreven Feit OTA OndersteuningsTeam Allochtonen OOOC Onthaal, oriëntatie en observatiecentrum POS Problematische Opvoedingssituatie SDJRB Sociale Dienst bij de Jeugdrechtbank ITP Intersectorale ToegangsPoort GM Gemandateerde Voorzieningen MDT Multidisciplinair Team OCJ Ondersteuningscentrum Jeugdzorg

DEEL 1: OTA: beschrijving van het project

1 ALGEMEEN ......................................................................................... 1

2 SUBSIDIES EN ERKENNING ............................................................. 1

3 UITGANGSVISIE ................................................................................. 1

4 DOELSTELLING EN KERNTAKEN .................................................... 1 4.1 Doelstelling ........................................................................................................................................... 1 4.2 Doelgroep ............................................................................................................................................. 2 4.3 Kerntaken.............................................................................................................................................. 2

1 ONDERSTEUNING IN CONCRETE DOSSIERS .............................. 3 1.1 Algemene caseload 2013 ....................................................................................................................... 3 1.2 Specifiek ............................................................................................................................................... 5

1.2.a Totale caseload ................................................................................................................................ 5

2 VORMING EN METHODIEKONTWIKKELING ................................. 12 2.1 Vormingscyclus ‘Hulpverlening aan allochtone jongeren in de BJB’ en follow-upvorming. ................... 12

2.2.b Studenten....................................................................................................................................... 13 Zoals ieder jaar zijn we vaak ingegaan op vragen van studenten voor informatie en hulp bij schoolse

opdrachten, onderzoeken en eindwerken. ................................................................................................. 13

3 INTEGRALE JEUGDHULPVERLENING (IJH) EN VERTEGENWOORDIGINGEN ............................................................... 14

3.1 IJH ....................................................................................................................................................... 14 3.2 Vereffeningsfonds en Comité V ............................................................................................................ 14 3.3 Vlaams Welzijnsverbond – Coördinatiecomité Antwerpen .................................................................... 14

1 PERSONEEL ..................................................................................... 15 1.1 Algemeen ............................................................................................................................................. 15 1.2 Co-bemiddelaars .................................................................................................................................. 16 1.3 Stagiairs .............................................................................................................................................. 16 1.4 Opleidingen, vormingen en bijscholingen personeel .............................................................................. 17

2 INTERNE BIJEENKOMSTEN ............................................................ 18 2.1 Teamvergadering.................................................................................................................................. 18 2.2 De Raad van Bestuur ............................................................................................................................ 18 2.3 Werkgroep OTA’s Vlaanderen ............................................................................................................. 18

Jaarverslag 2013

Ondersteuningsteam Allochtonen Antwerpen – BJB vzw 1

Deel 1: OTA. Beschrijving van het project.

1 Algemeen

Sinds 1988 streeft het Ondersteuningsteam Allochtonen Antwerpen (OTA) naar een zo

optimaal mogelijke jeugdhulpverlening voor alle etnisch-culturele minderheden (hierna ECM

genoemd) in de provincie Antwerpen. Het overbruggen van de afstand tussen de leefwerelden

van allochtone jongeren, hun ouders en de jeugdhulpverleners is nog steeds geen sinecure mede

door de sterk toegenomen culturele diversiteit en de diversiteit in leefcontexten van jongeren.

In de jaren ’90 werd volop gesleuteld aan de methodiek en werd de oorspronkelijke doelgroep

(Marokkaanse en Turkse gezinnen) gaandeweg uitgebreid naar alle etnisch-culturele

minderheden waaronder ook de Niet Begeleide Buitenlandse Minderjarigen. Eind jaren ’90

zetten we een samenwerking op met vrijwilligers (later cobemiddelaars genoemd) om hieraan

tegemoet te komen.

2 Subsidies en erkenning

De werking werd bij haar ontstaan opgenomen als preventieproject in de sector Bijzondere

Jeugdbijstand (BJB) van de Vlaamse Gemeenschap. Daarnaast ontvangt het

Ondersteuningsteam jaarlijks een subsidie van de provincie Antwerpen.

In toenemende mate wordt door het OTA in Antwerpen ingezet op coaching en vorming.

Daarnaast willen we een open aanbod mogelijk maken voor advies- en coachingsvragen van

aanverwante sectoren in het kader van de Integrale Jeugdhulpverlening.

In 2013 werden de eerste stappen richting erkenning gezet. De erkenning werd toegekend vanaf

1 maart 2014.

3 Uitgangsvisie

Iedere minderjarige (en zijn gezin) heeft recht op een kwalitatieve en adequate hulpverlening.

De jeugdhulpverlening moet dit recht als een gelijkwaardig recht voor alle hulpvragers hard

maken in organisatie, aanpak en methodiek. Dit gelijkwaardig recht vereist dat er voor kinderen

en jongeren en hun gezinnen afkomstig uit etnisch-culturele minderheden, extra inspanningen

moeten geleverd worden om hulpverlening op maat te bieden1.

4 Doelstelling en Kerntaken

4.1 Doelstelling

Het Ondersteuningsteam stelt zich tot doel de hulpverlening in de Bijzondere Jeugdbijstand

0te optimaliseren ten aanzien van jongeren en gezinnen uit etnisch-culturele minderheden die

zich in een Problematische Opvoedingssituatie (POS) bevinden of die omwille van een als

Misdrijf Omschreven Feit (MOF) in contact komen met diensten van de Bijzondere

Jeugdbijstand.

1 De uitgebreide visie en werking van de Ondersteuningsteams Allochtonen Vlaanderen wordt beschreven in

onze concepttekst.

Jaarverslag 2013


4.2 Doelgroep

De doelgroep van het Ondersteuningsteam bestaat enerzijds uit de consulterende diensten en

voorzieningen die het Ondersteuningsteam kunnen inschakelen en anderzijds uit de

minderjarigen en hun gezinnen (ook ‘doelwitgroep’ genaamd) die bereikt worden via

ondersteuning in concrete dossiers.

4.3 Kerntaken

Het ondersteuningsteam realiseert deze doelstellingen door de uitoefening van volgende

kerntaken:

Ondersteuning van de professionelen uit zowel verwijzende instanties als uit voorzieningen

binnen de Bijzondere Jeugdbijstand in de concrete hulpverlening aan kinderen, jongeren en

hun gezinnen uit etnisch-culturele minderheden.

Vorming van de professionelen die werken met kinderen, jongeren en gezinnen uit

etnisch-culturele minderheden.

Pro-actief en beleidsbeïnvloedend werken en pleitbezorger zijn van kinderen, jongeren en

gezinnen uit etnisch-culturele minderheden

4.4 Methodiek.

Het ondersteuningsteam gaat er vanuit dat niet zozeer het verschil in cultuur maar wel de

wijziging van de context (omwille van migratie, vlucht of vertrek uit het land van herkomst)

aan de basis ligt van heel wat probleemsituaties met allochtonen jongeren.

In de ondersteuning van de aanmeldende dienst of consulent worden drie basis methoden

(overleg, verkennen & herkaderen en bemiddelen) gebruikt om de verwevenheid van de

problematische opvoedingssituatie met inter- en intraculturele mechanismen te expliciteren.

Per individuele aanmelding van een allochtone jongere moet bekeken worden of de interventie

van het Ondersteuningsteam een meerwaarde kan betekenen.

Deze methoden blijven onveranderd de kern uitmaken van onze interventies. In de bijlage

achteraan wordt er dieper op ingegaan.

Jaarverslag 2013


Deel 2: KERNTAKEN

1 Ondersteuning in concrete dossiers

Onderstaande cijfers en opsommingen proberen een beeld te scheppen hoe we vorm geven aan

onze ondersteuningsopdracht. In sommige tabellen geven we cijfers weer over een aantal jaren

zodat bepaalde evoluties in kaart kunnen gebracht worden.

1.1 Algemene caseload 2013

In totaal werd er ondersteuning geboden in 288 dossiers (zie tabel 1) in 2013. 126

dossiers werden overgedragen uit vorige jaren, 162 dossiers werden als nieuwe

aanmelding genoteerd.

In deze 288 dossiers werden 1510 interventies gedaan met name 942 ondersteuningen,

523 dossierbesprekingen en 45 keer een netwerkoverleg. Het totaal aantal interventies

houdt een stijging in van 116 interventies in vergelijking met 2012. De werkdruk werd

dan ook als hoog ervaren in 2013.

Het aantal vragen voor ondersteuning en pedagogisch advies die telefonisch werden

beantwoord en beperkt werden genoteerd in kader van eventuele latere interventies

bedroeg 57.

In 51 dossiers werd beroep gedaan op een cobemiddelaar (vrijwilliger met dezelfde

etnisch-culturele achtergrond en/of taalkennis). Door de toegenomen caseload en de

stijgende diversiteit werd er vaker samengewerkt met cobemiddelaars. Uiteraard

betekende dit een meerkost voor de vzw.

Noord-Afrikaans, zwart-Afrikaanse en Roma dossiers zijn dominant aanwezig in onze

caseload. Daarnaast wordt er een waaier aan etnische origines aangemeld. Het meest in

het oog springen de gemengde relaties. Mensen van zeer diverse herkomst (etnisch,

cultureel, religieus) stichten nieuwe gezinnen en dragen zo bij tot een superdiverse

samenleving. Nieuw zijn ook de Chinese dossiers (5).

De sociale dienst bij de jeugdrechtbank (SDJRB, 61%) en het comité voor de bijzondere

jeugdzorg (CBJ, 29%) blijven de verwijzers waarmee het vaakst wordt samengewerkt.

Daarnaast is er een sterke stijging merkbaar van CLB dossiers (7%). Wellicht is dit een

voorbode van de werking van de intersectorale toegangspoort met startschot op 1 maart

2014.

De vernoemde verwijzers (SDJRB, CBJ) zijn tevens onze grootste aanmelders.

Daarnaast melden de verschillende jeugdhulpaanbieders zoals OOOC’ s,

thuisbegeleidingsdiensten, werkvormen crisishulpverlening e.a. regelmatig nieuwe

gezinnen aan bij OTA.

Ondanks het een relatief kleine gerechtelijke arrondissement is, wordt er opvallend meer

gewerkt in Turnhout (28 dossiers). Dit heeft wellicht te maken met de toegenomen

naambekendheid van het OTA bij de consulenten ter plaatse. Uiteraard brengt dit meer

en verdere verplaatsingen met zich mee wat zich opnieuw vertaalt in een hogere

werkdruk en een meerkost voor de organisatie.

Jaarverslag 2013


Tabel 1: totale caseload van het ondersteuningsteam van bij de oprichting tot heden

88

64

5479

67

102

144

141

155

119

134

152

127164

159

161

197

181

182

205

214

230

228 245

238

288

0

50

100

150

200

250

300

350

Jaarverslag 2013


1.2 Specifiek

1.2.a Totale caseload

In tabel 1 vindt u een overzicht van de belangrijkste deelgroepen in onze caseload.

Doorslaggevend criterium voor deze indeling is ofwel het land van herkomst ofwel de etnische

origine waartoe de jongere en/of zijn gezin toebehoren.

Marokkaanse, zwart-Afrikaanse en Roma dossiers maken steevast deel uit van onze caseload.

Recenter worden we geconfronteerd met vragen naar ondersteuning in zeer gemengde

(intercontinentale) gezinnen. Naast een grote groep van Belgen met partner uit een meestal niet-

Eu land gaan we ook steeds meer aan de slag in gezinnen waar beide partners uit verschillende

werelddelen komen (bijvoorbeeld een Oost-Europese vrouw met een zwart-Afrikaanse man).

Afkomst Aantal

2010

Aantal

2011

Aantal 2012 Aantal 2013

%

Marokko 71 80 61 64 22%

Turkije 22 17 19 19 7%

Roma 40 52 36 39 14%

Kongo 18 12 11 9 3%

Andere Zwart-Afrika 54 44 43 64 22%

Gemengd (partner is Belg)

Gemengd (partners uit

verschillende

herkomstlanden)

Restcategorie

23

40

17

50

21

19

53

7%

7%

18%

Totaal 228 245 238 288 100 %

Tabel 2: Totale caseload 2013 opgesplitst naar significante deelgroepen

Jaarverslag 2013


Bij een regionale verdeling van de caseload zijn er slechts minimale verschillen te vermelden

in vergelijking met 2012. Zwart-Afrika, Azië en de Russische federatie, Europa en de Maghreb

maken een even groot deel uit van de totale caseload. De categorie gemengde gezinnen steeg

van 1% naar 6%.

Figuur 1: totale case-load 2013 opgesplitst naar regio’s

1.2.b soort dossier

De sociale diensten bij de jeugdrechtbank en de comités bijzondere jeugdzorg blijven de

voornaamste verwijzers. De verhouding tussen beide (60% vs.30%) is al jaren een klassiek

beeld in onze caseload. We noteren een lichte stijging van het aantal CLB dossiers (van 4%

naar 7%).

Figuur 2: Totale caseload 2013 opgesplitst naar soort dossier

Zwart-Afrika22%

Azië en Russische Federatie

20%Europa25%

Gemengd6%

Latijns-Amerika2%

Maghreb en Midden-Oosten

25%

Zwart-Afrika

Azië en Russische Federatie

Europa

Gemengd

Latijns-Amerika

Maghreb en Midden-Oosten

CLB7%

SDJRB61%

CBJ29%

JB2%

IJHV1%

CLB

SDJRB

CBJ

JB

IJHV

Jaarverslag 2013


Onze bemiddelaars waren actief in 249 dossiers in Antwerpen, 11 in Mechelen en 28 in

Turnhout (zie tabel 3). Voor het gerechtelijk arrondissement Antwerpen betekende dit een

stijging van bijna 50 dossiers ten opzichte van 2012. De stijging tekent zich deels af bij de

CLB’s. Zij belden frequenter met een vraag voor advies die leidde tot een effectieve

ondersteuning ter plaatse (verkennend, herkaderend gesprek met de jongere). Dit zou wel eens

een voorbode kunnen zijn van de start van de toegangspoort gezien de OTA’s een consultfunctie

zullen opnemen naar het rechtstreeks toegankelijk aanbod.

REGIO INSTANTIE Aantal 2011 Aantal 2012 Aantal 2013 %

Antwerpen Comité (CBJ) 53 52 62 25

Sociale Dienst Jeugdrechtbank

(SDJRB) 132 135 158 63

Sociale Dienst Jeugdbrigade (JB) 8 7 6 3

CLB 6 6 21 8

IJHV 2 1

Totaal 199 200 249

Mechelen Comité 4 8 6 55

Sociale Dienst Jeugdrechtbank 11 10 5 45

CLB 4 2 0

Totaal 19 20 11

Turnhout Comité 6 7 15 54

Sociale Dienst Jeugdrechtbank 7 8 12 43

CLB 0 0 1 3

Totaal 13 15 28

Tabel 3: dossiers per gerechtelijk arrondissement sinds 2011

Jaarverslag 2013


Aanmelder

# 2012 # 2013

SDJRB 31 46

CBJ 32 23

CLB 9 22

OOOC 28 19

Thuisbegeleiding 13 7

Begeleidingstehuis 8 6

CHAH, Crisiteam-18 3 6

JB 5 5

GI De Markt, De Hutten, Beernem, De Overstap, Yar

6 3

Pleegzorg 6 2

CKG 3 1

Dagcentrum 1 1

CO3 1 1

JAC/VK 1 2

OPZ Geel 1 1

BZW 0 1

Tabel 4: overzicht aanmelders van nieuwe dossiers 2012/2013

1.2. c verhouding POS-MOF dossiers

Figuur 3: opsplitsing in POS en MOF

MOF; 15

POS; 271

POS/MOF; 2

MOF

POS

POS/MOF

Jaarverslag 2013


1.2.d Soorten interventies van het Ondersteuningsteam

De interventies van het Ondersteuningsteam kunnen grosso modo in drie soorten worden

opgesplitst:

Ondersteuning : alle interventies waarbij hetzij de jongere hetzij één of meerdere van de

gezinsleden aanwezig zijn

Dossierbespreking: overleg met de aanmelder of een betrokken hulpverlener rond de

jongere of het gezin (bijvoorbeeld informatie uitwisseling i.v.m. de voorgeschiedenis van

de hulpverlening, bespreken van de te volgen strategie etc…)

Netwerkoverleg: overleg met alle betrokken hulpverleners binnen het gezin meestal

georganiseerd door de consulent van het CBJ of SDJRB

Er werden iets minder dossierbesprekingen geregistreerd. Mogelijk heeft dit te maken met de

gestegen caseload waardoor er meer tijd geïnvesteerd werd in cliëntcontacten (en de

noodzakelijke dienstverplaatsingen) en minder met voorafgaand of aansluitend overleg. Het

gemiddeld aantal ondersteuningen blijft al een aantal jaren stabiel.

Ondersteuning Dossierbespreking Netwerkoverleg

Gemiddelde/totale caseload

van 2013

(cijfer van 2012)

3,2 (3,2) 1,8 (2,2) 0,16 (0,2)

Jaarverslag 2013


1.2. e Indeling naar soort problematiek

Functioneren jongere # dossiers

Psycho-medisch functioneren jongere 9

Spijbelproblematiek 19

Gedragsproblematiek 11

Fugues 22

Functioneren ouders/context

Partnerrelatieproblematiek 13

Vechtscheiding 17

Onvoldoende pedagogische vaardigheden 26

Alleenstaande ouder 35

Nieuw samengesteld gezin 18

Polygamie

Gemengde huwelijken 20

Minderjarige moeders in schoonfamilie 2

Psychisch functioneren ouders 17

Pleeg-of netwerkplaatsing 18

Problematiek gelinkt aan veiligheid

Incest of seksueel misbruik 10

Intrafamiliaal geweld 10

Risico op eergerelateerd geweld 7

Moeilijk/onzeker verblijf of kansarmoede 14

Multiproblem 19

Problematiek gelinkt aan migratie

NBM 1

Migratie/volgmigratie 12

Tweede generatie 32

Neveninstromer 30

Traumatische ervaringen 5

Tabel 6: POS dossiers naar soort problematiek

Bovenstaande tabel inventariseert de POS dossiers naar soort problematiek. Dossiers kunnen

uiteraard op meerdere items scoren. Het gaat hier niet om de problematiek die bij de aanmelding

wordt vermeld maar wel om de dominante problematiek(en) waarrond gewerkt werd gedurende

het lopende jaar.

Een gezin wordt pas beschouwd als een multiproblem gezin wanneer het kampt met een

chronisch en complex netwerk van socio-economische en psycho-sociale problemen waarbij er

een falende hulpverleningsrelatie is of de hulpverlening zeer moeilijk aansluiting vindt op het

gezinssysteem.

Voor meer uitleg over het gebruikte jargon (bijvoorbeeld een neveninstromer) verwijzen wij

naar het jaarverslag van 2009.

Het aantal jongeren en/of ouder(s) die met problemen kampen op het gebied van hun psycho-

medisch functioneren is niet gering (28). Zelfs indien deze problematiek dominant aanwezig is,

is er zelden een pasklaar antwoord. Taalobstakels, weinig probleembesef of een

cultuurgebonden definitie van de oorzaken bemoeilijken de weg naar een passend hulpaanbod.

Jaarverslag 2013


Opnieuw constateren we veel bewogen gezinscontexten: alleenstaande ouders (35),

vechtscheidingen en partnerrelatieproblemen (30), nieuw samengestelde gezinnen en

gemengde huwelijken (38), neveninstromers (30) en pleeg- of netwerkplaatsingen (17).

De jongeren uit onze caseload waarbij een tweede generatie problematiek (52) speelt, zijn

jongeren die zich afzetten tegen hun verstikkende context. Zij hebben het gevoel te weinig hun

eigen leven te kunnen leiden. Hier vallen niet alleen jongeren onder die het keurslijf van de

traditie om zich voelen knellen maar evengoed kinderen die verwend of overbeschermd

worden. Het is deze groep die regelmatig een oplossing zoekt door fugues (22).

30 onder hen zijn neveninstromers, jongeren die op latere leeftijd naar België migreren uit

voornamelijk Afrika en Azië en hier een context vervoegen die hen vaak onbekend is.

1.2. f Observaties vanuit het werkveld

Door zijn specifieke inbedding komt het OTA in aanraking met een veelheid van diensten en

organisaties maar ook leefsituaties van individuele allochtone jongeren en hun gezin. Graag

delen wij hieronder een aantal observaties, bezorgdheden en/of aandachtspunten die relevant

zijn voor de kwaliteit van de jeugdhulpverlening aan ECM.

Nieuwe doelgroepen

Chinese en joodse dossiers duiken voor het eerst significant op in de caseload. Het is een

belangrijk signaal dat vanuit deze gesloten gemeenschappen de hand wordt gereikt aan de

bestaande structuren in de jeugdhulpverlening. Bemiddeling in deze dossiers vergt een goede

samenwerking met de gemeenschappen zelf en specifieke organisaties.

Gemengde dossiers

Het grote aantal intercontinentaal gemengde dossiers en dossiers waarbij één van beide ouders

Belg is, vallen op in onze caseload. Het verschil in socialisering van beide ouders op gebied

van waarden en normen, religie, identiteit etc. maken dat er heel wat verschillen moeten worden

overbrugd in functie van hun gezamenlijk opvoedingsproject. Door de verschillende

achtergronden zijn er bovendien ook meerdere bemiddelaars actief in het dossier.

Jaarverslag 2013


2 VORMING EN METHODIEKONTWIKKELING

2.1 Vormingscyclus ‘Hulpverlening aan allochtone jongeren in de BJB’ en

follow-upvorming.

Dit betreft de vaste vormingscyclus van het Ondersteuningsteam (zie vorige jaarverslagen).

Deze vormingscyclus bestaat uit 2 à 3 volledige dagen gegeven door Ann Huybrechs.

Dit jaar werden 3 cycli georganiseerd.

Data Deelnemers

17, 24 en 31 januari OOOC Elegast

3 en 27 mei (An), 6 juni (Joy) Jeugdparket en jeugdrechters Antwerpen

6,13 en 20 december Gemengde groep hulpverleners

2.2 Vorming en Ondersteuning ad hoc

2.2.a Intervisie, vormings- en overlegmomenten

Dit zijn vormingen op maat op vraag van de voorziening of verwijzer of derden. Waar mogelijk

sloten ook nieuwe medewerkers en stagiaires aan van het OTA Antwerpen. Buiten de BJB is

dit een betalend aanbod.

28/2, 11/3, 21/3,28/3 (halve dagen) EEG: risico’s leren inschatten binnen het

ruimer kader van interculturele

hulpverlening.

Ann Huybrechs en Bela Shah

3/1, 10/10, 17/10,24/10 (halve dagen) Vorming interculturele hulpverlening en

omgaan met eergevoeligheid en

eergerelateerd geweld. CAW Antwerpen.

Bela Shah, Valerija Ludvig

14/01 en 7/03 Overleg met De Touter en Vagga rond

samenwerking in joodse dossiers.

Joy Eeman, Bela Shah.

25/01, 04/03 en 15/04 Coaching en intervisie in Roma dossiers van

de buurstewards van De 8.

Joy Eeman.

14/06 en 26/04 Roma ketenaanpak.

Joy Eeman.

20/04 en 2/12 Overleg mogelijke ontheemding naar

Marokko.

Joy Eeman en Atika Boulafdal.

2/2 Worskhop rond interculturele communicatie.

Plantijn Hogeschool.

Joy Eeman, Valerij Ludvig, Hayat Aarab.

16/4 Intervisie bij Van Celst.

Atika Boulafdal.

Jaarverslag 2013


6/5 (halve dag) Workshops rond interculturele hulpverlening

OPZ Geel.

Hele team.

16/5 Teamcoaching OPZ Geel.

Houria Benzerar en Khadija Talbi.

30/5 Teamcoaching aan begeleidingstehuis De

Vlieger

Bela Shah en Ann hubrechs.

3/6 Teamcoaching CKG ’t Open poortje.

Valerija Ludvig.

11/6 Teamcoaching DC De Schans.

Houria Benzerar.

13/6 Teamcoaching Afrikaanse gezinnen. Elegast/

Atika Boulafdal.

16/6 Teamcoaching aan OOOC Elegast

Ann Huybrechs.

17/6 Teamcoaching begeleidingstehuis De

Scharnier.

Ann Huybrechs en Khadija Talbi.

23/10 Toelichting over EEG aan directies CLB.

Bela Shah.

605, 19/08 en 4/11 Netwerkoverleg Rom dossiers op SDJRB

Antwerpen.

Joy Eeman en Valerija Ludvig.

19/12 Teamcoaching DC De Steiger, Roma

dossiers.

Valeija Ludvig.

2.2.b Studenten

Zoals ieder jaar zijn we vaak ingegaan op vragen van studenten voor informatie en hulp bij

schoolse opdrachten, onderzoeken en eindwerken.

2.3 Thematiek van eergerelateerd geweld.

Met middelen van het instituut voor gelijkheid van vrouwen en mannen startte in het najaar

van 2013 een proefproject rond EEG op in Antwerpen. Men denkt na hoe men veilige opvang

kan aanbieden aan slachtoffers van EEG.

Op 7 en 8 oktober participeerde Bela aan een werkbezoek naar Friesland. Samen met een

aantal professionals uit Antwerpen bezocht zij Fier Fryslan. Fier biedt hulp aan slachtoffers,

getuigen en plegers van geweld in afhankelijkheidsrelaties. Fier werkt onder meer rond

eergerelateerd geweld. Op 9 november volgde hierover nog een overleg.

OTA werkt mee het vormingsaanbod rond EEG uit (zie tabel 2.2.a.).

Jaarverslag 2013


3 Integrale Jeugdhulpverlening (IJH) en vertegenwoordigingen

3.1 IJH

Het Ondersteuningsteam participeert aan het overleg Bijzondere Jeugdbijstand arrondissement

Antwerpen van de provincie Antwerpen (het hele jaar door). IJHV is één van de punten die hier

regelmatig aan bod komen.

Sinds eind 2006 participeert OTA in de netwerkstuurgroep crisis Antwerpen. Het

Ondersteuningsteam neemt binnen dit netwerk een consultfunctie op.

De OTA’s van de regio’s Antwerpen en Vlaams-Brabant en Brussel participeren actief in het

project rond cultuurgevoelige jeugdhulp, een project dat opstartte met middelen van het

Europees Integratiefonds2. Dit project wil de toegang van ‘derdelanders’ tot de jeugdhulp

bevorderen door middel van dialooggroepen, expertisenetwerken en een interactieve website.

De aanpak vertrekt vanuit de ketenaanpak waarbij expertise uit diverse sectoren worden

samengebracht.

3.2 Vereffeningsfonds en Comité V

Op 6 maart 2002 werd in de provincie Antwerpen het provinciaal vereffeningsfonds opgericht. Het vereffeningsfonds kadert in de visie van herstelbemiddeling. Uit dit fonds kunnen slachtoffers van een strafbaar feit dat gepleegd werd door minderjarigen,

een vergoeding ontvangen. Als tegenprestatie werken de jongeren gedurende een bepaalde tijd

in een organisatie van sociaal, cultureel, humanitair of openbaar nut.

Het vereffeningsfonds omvat een begeleidingsgroep en een comité V. De begeleidingsgroep is

een overlegorgaan dat tevens het vereffeningsfonds evalueert en toezicht houdt op het Comité

V. Dit is een soort dagelijks bestuur dat de individuele dossiers voor tussenkomst behandelt en

maandelijks samenkomt.

Gezien de eerdere betrokkenheid van het Ondersteuningsteam in de herstelbemiddeling, werden

ze door de Provinciale Dienst Welzijn aangesproken om hieraan te participeren.

Dit werd concreet opgenomen door Bela Shah.

3.3 Vlaams Welzijnsverbond – Coördinatiecomité Antwerpen

Op basis van de actuele agendapunten wordt gekeken of de opvolging gebeurd via deelname

aan de vergadering of via het verslag.

Dit overleg is een interessant forum om op de hoogte te blijven van nieuwe ontwikkelingen in

de Bijzondere Jeugdbijstand.

2 Meer informatie vind je op http://www.cultuurgevoeligejeugdhulp.be/

Jaarverslag 2013


Deel 3: Het Ondersteuningsteam: de vzw

1 Personeel

1.1 Algemeen

Een kort overzicht voor werkjaar 2013:

Bemiddelaars:

- Atika Boulafdal (19u)

- Ann Huybrechs (24 uur inclusief arbeidsduurvermindering oudere werknemer)

- Khadija Talbi (19u), in ouderschapsverlof tot maart 2013 en vervangen door Hayat Aarab

- Hatice Altünbay (19 u)

- Houria Benzerar (19 uur)

- Valerija Ludvig (20 u + 7.6 u vervanging van Joy, JT wijziging)

- Bela Shah (26u5)

Administratieve Ondersteuning:

- Atika Boulafdal en Bela Shah: registratie van de dossiers.

- Piet Janssen (vrijwilliger): 4u/week

Coördinator:

- Joy Eeman (28,5 uur) en bijkomend een specifieke bemiddelingsopdracht voor Roma

(9,5 u).

Joy werkte 4/5 in 2013 en werd vervangen door Nizio dos Santos Santiago voor de coördinatie

wegens bevallingsrust vanaf 14/10/13 en door Valerija voor de bemiddelingsopdracht.

De loonsubsidies Sociale Maribel 1, 2 en 4 werden besteed aan een gedeelte van de lonen van

Valerija Ludvig, en Khadija Talbi/Hayat Aarab, Atika Boulafdal en Hatice Altunbay.

Jaarverslag 2013


1.2 Co-bemiddelaars

Op vrijwillige basis werkten mee:

Doelgroep Co-bemiddelaar(s)

Latijns-Amerikaanse gezinnen Marian van Brussel, Katleen Schuermans

Gambiaanse en Senegalese gezinnen Doudou Ba

Thaïse gezinnen Nartaya Viyakul

Portugese gezinnen

Indische en Pakistaanse gezinnen Berlas Baria, Hurmatullah Dawari, Bhatti

Muhammad Khalid

Ghanese gezinnen Hanson Francis, Suley Fati, Paulina Akosura

Konadu

Congolese gezinnen Boika Firmin

Gezinnen uit Midden-Oosten Elraoui Rafa

Albanese gezinnen

Chinese gezinnen Yumin Shi

Armeense gezinnen Minasian Shahnur

Spaanse gezinnen

Poolse gezinnen

Koerdische gezinnen Yardimsever Hati

Iraanse gezinnen Mohammed Osma, Karime

Nigeriaanse gezinnen Helen Okparanta

Somalische gezinnen Djelan Mohamed Amina

Camilo Co

Roemeense gezinnen Rotaru Adina Ioana

Joodse gezinnen Tamara Kleinfeld

Poolse gezinnen Danuta Mihali, Altunbay Anka

Tamil gezinnen Dajina Uthayachancdran

Mongoolse gezinnen Tsedenpil Nangoltuya

Sinds 2000 werkt het Ondersteuningsteam Allochtonen in Antwerpen met cobemiddelaars.

Door de jaren heen hebben wij een actief bestand van vrijwilligers uitgebouwd waarop we

beroep kunnen doen.

In praktijk volgen de bemiddelaar en co-bemiddelaar steeds samen het dossier op. Co-

bemiddelaars maken slechts uitzonderlijk zonder een vaste bemiddelaar van het team een

afspraak in een dossier. Nieuwe co-bemiddelaars worden vooraf gescreend op basis van een

gesprek.

1.3 Stagiairs

In 2013 hadden we 2 stagiaires:

- Baria Berlas, begeleid door Bela

- Asma Azouagh, begeleid door Houria

Jaarverslag 2013


1.4 Opleidingen, vormingen en bijscholingen personeel

Vormings- en infodagen

Gevolgde vorming Deelname door Datum

Signs of safety,

Prakticum

Bela, Houria 10/1, 21/1, 31/1, 21/2, 14/3

Seksuele vorming

Lezing, Garant uitgeverij

Bela 20/03

Colloquium: superdiversiteit

in de samenleving.

Alert.

Bela, Khadija, Valerija, Ann,

Joy, Hatice

14/5

Talking to our children about

safety.

Initiatief van de Joodse

gemeenschap

Bela 5/6

Colourful Minds Forum

Lezing De Acht.

Bela 30/05

Trauma en rouw bij migratie.

Provincie Oost-Vlaanderen.

Dr. Métraux.

Nizio 16/10

Netwerkdag kwetsbare

migranten en seksuele

gezondheid.

Sensoa.

Nizio 8/11

Mid-term conference

Steunpunt Inburgering en

Integratie.

Nizio 26/11

Studiedag voor

onthaalmedewerkers rond

het thema cultuurgevoelig

werken.

Nizio 28/11

Het hele team volgde de opleiding ‘Werken met de nieuwe autoriteit’ bij Paul Meganck op

23/5, 4/6 en 1/10.

Joy Eeman zette de opleiding Leiding geven en adviseren van een organisatie bij Balans

voort. In 2013 vatte zij de modules ‘ontwikkelingssupervisie’ en ‘medewerkersbeleid’ aan (9

opleidingsdagen).

Jaarverslag 2013


2 Interne bijeenkomsten

2.1 Teamvergadering

Wekelijks vindt op dinsdagvoormiddag de teamvergadering plaats. Tijdens de teamvergadering

worden nieuwe aanmeldingen toegewezen en lopende dossiers besproken. Het is tevens een

forum tot uitwisseling en verdieping rond bemiddelingsmethodieken en het signaleren van

aandachtspunten in de samenwerking met andere diensten.

In 2013 werden de teamvergaderingen hervormd. Deze hervorming was nodig om meer tijd te

scheppen voor intervisie over dossiers enerzijds en beleidsmatige discussies anderzijds.

2.2 De Raad van Bestuur

De samenstelling van de raad van bestuur van OTA bleef ongewijzigd.

Winand de Smet bleef voorzitter, An Lion secretaris en Luc van Jole penningmeester.

Piet Janssen, Theo Vanderstukken, Kathleen Debruyne en Karel Verleije bleven lid.

De Raad kwam 6 keer samen in de loop van het jaar.

De Algemene Vergadering vergaderde op 18 april 2013.

De raden van bestuur werden grotendeels besteed aan diverse beleidsmatige-, financiële- en

personeelszaken.

2.3 Werkgroep OTA’s Vlaanderen

Vergaderingen in 2013 stonden in het teken van het verder verfijnen van de opdracht van de

Ondersteuningsteams Allochtonen Vlaanderen in functie van de opstart van de toegangspoort

voorzien op 1 maart 2014.

Daarnaast werd een werkgroep vorming opgericht. Deze werkgroep zal in kaart brengen welk

vormingsmateriaal aanwezig is op de verschillende diensten, over welke thema’s nu reeds

vorming georganiseerd wordt en hoe vorming in de toekomst vorm zal krijgen.

Jaarverslag 2013


Bijlage: Methodiek van het Ondersteuningsteam.

Het ondersteuningsteam gaat er vanuit dat niet zozeer het verschil in cultuur maar wel de

wijziging van de context (enerzijds omwille van migratie, vlucht of vertrek uit het land van

herkomst; anderzijds omwille van de veranderende sociaal-economische realiteit en perceptie

op allochtonen binnen de samenleving hier) aan de basis ligt van heel wat probleemsituaties

met allochtonen jongeren.

In de ondersteuning van de aanmeldende dienst of consulent worden drie basis methoden

gebruikt om de verwevenheid van de problematische opvoedingssituatie met inter- en

intraculturele mechanismen te expliciteren. Per individuele aanmelding van een allochtone

jongere moet bekeken worden of de interventie van het Ondersteuningsteam een meerwaarde

kan betekenen.

1. Overleg

Het Ondersteuningsteam kan vanuit zijn specifieke deskundigheid gevraagd worden bij overleg

in de BJB. De inbreng van het Ondersteuningsteam is afhankelijk van de complexiteit van de

hulpvraag: éénmalig advies, hulp bij inschatting van een probleem, coaching, systematisch

overleg. Daarnaast kan OTA ook gevraagd worden om methodisch te ondersteunen bij een

netwerkoverleg i.v.m. een multi-problem gezin met de bedoeling tot duidelijke rol- en

taakafspraken te komen met de verschillende betrokkenen in de hulpverlening aan een gezin of

jongere.

2. Verkennen en herkaderen (inter- en intracultureel)

De probleemsituatie wordt met de consulterende dienst, jongeren en ouders verkend en

herkaderd.

Tijdens aparte gesprekken met jongeren en ouders worden verschillende specifieke factoren en

aspecten die de allochtone persoon kunnen beïnvloeden en bepalen verkend. De betekenissen

die de persoon geeft, worden tijdens de verkenning van hun vanzelfsprekendheid ontdaan door

aanvullende informatie te geven, vragen te stellen, andere betekenissen te opperen etc. Dit

wordt herkaderen genoemd.

Gaandeweg wordt ook het conflict verkend en herkaderd. De bemiddelaar gaat op zoek naar de

reële belangentegenstellingen en mogelijke oplossingen of haalbare compromissen. In deze

fase wordt nog niet onderhandeld.

3. Bemiddelen

Via betekenisbemiddeling en conflictbemiddeling proberen de bemiddelaars een dialoog op

gang te brengen tussen de verschillende partijen (tussen allochtone jongeren en hun ouders of

tussen allochtonen gezinnen en diensten of voorzieningen van de BJB).

Jaarverslag 2013


Daarbij hanteert de bemiddelaar van het Ondersteuningsteam een unieke positie van

meervoudige partijdigheid:

De bemiddelaar is meerzijdig betrokken. Hij kiest geen partij in het probleem of conflict.

Er wordt gewerkt aan een vertrouwensrelatie met alle betrokkenen.

De bemiddelaar heeft een grote interculturele deskundigheid en streeft ernaar alle

voorwaarden voor een optimale verbale en non-verbale communicatie aanwezig te maken.

De bemiddelaar heeft een autonome positie via het Ondersteuningsteam. Hij draagt geen

eindverantwoordelijkheid voor het dossier en neemt geen beslissingen. Dit vergroot zijn

invloed op alle betrokkenen.

Tijdens de betekenisbemiddeling worden de betekenissen over en weer uitgeklaard door middel

van gesprekken met alle betrokken partijen in aparte gesprekken.

Nadat de betekenissen op elkaar zijn afgestemd en de onderhandelingsmarges verbreed kan het

eigenlijk belangenconflict voorwerp worden van bemiddeling en kan er gewerkt worden aan

een compromis. Bij het rond de tafel brengen van de verschillende partijen spreken we van

conflictbemiddeling.

Documents

Jaarverslag 2013 laylaOTA- Antwerpenondersteuningsteamantwerpen.be/wp-content/uploads/... · Zwart-Afrika, Azië en de Russische federatie, Europa en de Maghreb maken een even groot