JAKOBA LEHKHABU - …myanmar3am.org/wp-content/uploads/2014/08/Hualngo1.pdfka thiante in ni ang.” (Johana 15:14). KRISTIAN kohhran hmasa nen kan inkar a hlat tawh em avangin an hunlai

  • Upload
    vukhanh

  • View
    525

  • Download
    114

Embed Size (px)

Citation preview

  • Sabbath School Lesson[Gmidkbmom

    yHkESdyfolyHkESdyfolyHkESdyfolyHkESdyfolyHkESdyfolOD;zkef;Edkif (11283)uif;apmifhyHkESdyfwdkuf

    206 a&Topmvrf;? &efuif;rdUe,f&efukefrdU

    xkwfa0olxkwfa0olxkwfa0olxkwfa0olxkwfa0olOD;apmrJr&DxGef; (04495)

    OuXowraeYtoif;awmfomoemtzGJUcsKyf?

    68 OD;0dpm&vrf;?&efukefrdU

    tkyfa& - 650

    "r'ge

    yxrtBudrf

    PUITLING CHAWLHNI SIKULBAIBUL ZIRLAI

    KAIHHRUAINA

    JAKOBA LEHKHABU

    Clinton Wahlen a&;om;aom The Book of JamesThe Book of JamesThe Book of JamesThe Book of JamesThe Book of Jamespmtkyfudk "rq&mOD;vm;a&mfabmvfvmu [Gmidkjyefqdkonf/

    October, November, December2014

    (yxrtBudrf)

  • 1 2

    H-1

    PUITLING CHAWLHNI SIKUL BAIBUL ZIRLAI

    KAIHHRUAINA

    JAKOBA LEHKHABU

    A Ziaktu: Clinton Wahlen

    October, November, December

    2 0 1 4

    A Chhunga Thu Awmte

    1. Jakoba, Lalpa Unau Pa ..................................5

    2. Kan Rinna Famkimna .................................. 13

    3. Thlemna Hnehtheihna ................................. 22

    4. Dik Taka Thiltihna .......................................31

    5. Hmangaihna Leh Dan .................................. 40

    6. Thiltih Nei Rinna .........................................49

    7. Lei Khuahkhirhna ........................................58

    8. Van Lam Finna Zetlawm .............................. 67

    9. Dan Petu Leh Roreltu ................................... 75

    10. Tahna Leh Chiau Vak Vakna ....................... 83

    11. Buh Seng Tura Inpuahchahna ..................... 91

    12. Tawngtaina, Tihdamna Leh Siamtharlehna .......................................... 102

    13. Chatuan Chanchintha................................ 111

  • 3 4

    Thuhmahruai:

    Buhpawl Lehkhathawn Maw?

    Jakoba lehkhathawn hi Bible ziakte zinga mi hriat-sual tam ber a ni awm e. 1519 kuma Leipzig Debate naahrinna avang chauha thiamchang kan ni tia Martin Lutherathusawi hnial nan Roman Catholic pachal Johann Eck-achuan Jakoba lehkhathawn hi a hmang a. Ecka chuanKristiante nunah thiltih hi a tul tiin a sawi a ni.

    Luthera chuan thiltih avanga thiamchanna zirtirnachungchangah Jakoba ziak hi a dik lo tiin a sawi a. 1522kuma German tawng Thuthlung Thar a lehlinnaathuhmahruaiah pawh Johana, 1 Johana, Rom, Galatia,Ephesi leh 1 Petera te chuan Krista chanchin leh hriatatana thil pawimawh tulte an tarlan avangin ziak dangteaia a duh zawk thu a tarlang nghe nghe a ni.

    Lutheran Jakoba ziak thuhmahruai a ziah dan pheichu a mawi lo hle a. Chanchintha lam tarlanna engmah aneihloh avangin buhpawl lehkhathawn tiin a ko hial a ni.

    Luthera chuan Paula lehkhathawnte a bik takinRom leh Galatia ziakte a ngainat dan leh Jakoba lehkha-thawn a hnar dante hian kum za tam tak Kristiante thin-lung a thunun a ni.

    Jakoba hi tunge a nih a, thiltih avanga thiamchantum a ni em? Paula zirtirna, rinna avanga thiamchannachu hnarin thiltih avanga thiamchanna chawisan tum taktak a ni em? A nih loh leh Chanchinthate-a Isua zirtirnateang deuhin he mi chungchang hi kawngdangin zirtir atum em ni le?

    A lehkha ziakte ngun taka zirna atangin rinnaavanga chhandamna chungchang thu hi kawng dangdeuhin min zirtir a ni tih chiang takin kan hmu thei a ni.

    Jakoba lehkhathawn Lutheran a ngaihdan hi a hun

    laia Bible thiamten an tawmpui vek hran lo va. Lutherathian tha tak Melanchthon-a chuan Paula lehkha ziakteleh Jakoba ziak hi in ang khatin a ngai vethung a ni.

    Jakoba hi zirtir dangte aia Isua hre hmasatu a nia. Tirhkoh dangte lehkhathawn aiin a lehkha ziah hi ahmasa ber bawk. A lehkha ziakah hian Chanchinthateatarlan Isua zirtirna ang hi tam tak a tarlang a ni.

    Jakoba lehkhathawn hian Kristian hmasatena antawh buaina tam tak a chinfel sak bawk. Thiknate, itsik-nate leh khawvel thil lungkhamnate chu Kristian hmasatezingah khan a hluar hle a. Kristiante zinga mi hausatenami retheite an hnehchhiah dante a sawisel bakah khawvelfinna leh rinna chungchanga ngaihdan diklo a chinfeldante kan hmu bawk a ni.

    Seventh-day Adventistte tan thil pawimawh takJakoba tarlan chu Isua lo kal lehna a rin ngheh dan hi ani a. Isua lokal lehna, Rorelna leh Dan chungchangahtehriatthiamna pawimawh tak min neihtir a. Elija nung-chang leh awm dante entawn turin min hriattir bawk.Krista lokal lehna atana kawng lo buatsaihtute kan nihavangin he thu hi kan tan a pawimawh hle a ni.

    Chuvangin tun kuartar chhung hian Kristiante hunpumpui, Krista hun atanga keini hun thlengin kan zir hodawn a. Chutah chuan thuhrilna hmasaber thute a telbakah tun hun hnuhnung tana finna duhawm takte aawm bawk a ni.

    Clinton Wahlen, PhD hi General Conference head-quartera Bible zirnalama associate director a ni a. ThuthlungThar leh Thuthlhlung Hlui huna Juda sakhua inkungkaihdan zirna lama thiam tak a ni. Amerikan mi niin Russia,New Zealand, United Kingdom leh Philippines ramahterawng a bawl tawh thin a. A nupui Gina-i nen fa pahnihDaniela leh Heather-ite an nei a ni.

    @@@

  • 5 6

    ZIRLAI 1 Sept. 27 - Oct. 3

    LALPA UNAUPA JAKOBA

    SABBATH CHAWHNU Sept. 27

    CHHIAR TUR: Johana 7:2-5; 1 Korinth 15:5-7; Jakoba1:3; 2:5; 1 Petera 2:9, 10; Matthaia 7:24-27.

    CHANGVAWN: Thu ka pek apiang che u in tih chuanka thiante in ni ang. (Johana 15:14).

    KRISTIAN kohhran hmasa nen kan inkar a hlat tawh emavangin an hunlai thil awmziate kan ngaihtuah pha lomai thei. Chung hunlai chuan ringtute chu inah aninkhawm mai thin a. Chubakah Isua hnungzui hawtu anhnampui Israelte chuan an do reng bawk. Jakoba lehkha-thawn hi Jentail kohhran leh Juda Kristiante in tih hranhmaa ziah a ni.

    A lehkhathawn hi kohhrana buaina a awm avangaa ziah niin a lang lo va. Chu ai mahin khawvel hmunhran hrana awm darh Kristiante tan Jakoba hian a ziakber zawk a ni.

    A lehkhaziahte kan zirchian hma-in a ziaktu chan-chin kan hriat ang tawk zir phawt a tul a. Chung zingazawhna awm theite chu: Jakoba chu tunge ni a? Chanchinengnge a neih? Isua nen eng ang inlaichhinna nge a neih?Kohhranah eng ang dinhmun nge a chelh? tihte an ni.

    NIKHATNI Sept. 28

    ISUA UNAUPA JAKOBA (Johana 7:2-5)

    He lehkhathawn ziaktu hi kohhrana mi challangtak a nih hmel a. A chhan chu Jakoba 1:1 lo chu a chan-

    chin dang tarlanna a awm loh vang a ni. Jakoba, Pathianleh Lalpa Isua Krista bawihin, Hnam Sawm leh HnamHnih darhte chu chibai a buk e (Jakoba 1:1).

    Chuti a nih chuan he lehkhathawn ziaktu hi tuber nge tih i han chhui teh ang. Thuthlung Tharah hianJakoba hming pu pali an awm a, chung zinga pahnihchu Isua zirtir zinga mi an ni a (Marka 3:17, 18). A dangpakhat chu zirtir zinga Juda pa hming a ni a (Luka 6:16).A hnuhnungber chu Isua pianpui unau mipate zingaJakoba a ni (Marka 6:3). Heng Jakoba hmingpu mi palitezingah hian Isua u Jakoba hi a damrei ber a, chubakahhetiang lehkhathawn pawimawh tak ziak thei tur hiankohhranah a challang ber bawk. Chuvangin he ThuthlungThar bu ziaktu hi Isua u Jakoba ngei a ni tih kan ring ani.

    Mitiri fapa a nih angin (Matthaia 13:55) Jakobahian khang hunlaia mi pangngai dangte aiin zirna lamaa changkan zawk a rinawm a. A tawngkam hausak danleh mawi takte hian a lehkhathiam dan a tarlang a. Isuaute zingah a hming hi a lan hmasakber avangin Jakobafate zinga a upaber a nih a rinawm a ni.

    Isua rawngbawlnate rilru-a ngaihtuah chungin ahnuaia chang hi chhiar la. Tin, a chhungte chuan chuchu an hriatin, A a a nih chu le, tiin amah man tuminan thawk a (Marka 3:21; Johana 7:25). Heng changtehian A chhungtena Isua an ngaihdan engtinnge min hrilh?Heng changte atang hian engnge kan zirtheih? Kanchhung khat laina kan hmangaih takten min hriatthiamloh changin eng ang fuihna tha tak nge min pek?

    Bawktekut laia mipuite hnena A nihna diktak lantir tura Isua unauten an nawr kha, Messiahnathawh an hriatthiam loh vang leh, Pathian nungchangnei a ni tih an rin tawk loh vang mai a ni a. Chutiangdeuh rilru puin, zirtirten Jerusalema zin lo tura Isua chudan an tum ve thung dawn a ni. Jerusalema thihna atuar tur thu A lo sawi tawhte hre chhuakin, sakhaw hruai-tutena an do nasatzia te hre bawkin, Jerusalema kal lo

  • 7 8

    tura thlem thluk hram an tum a-- Adapted from Ellen G.White, The Desire of Ages, pages 485, 486 (ChatuanNghahfak, phek 470).

    THAWHTANNI Sept. 29

    RINGTU JAKOBA (1 Korinth 15:57)

    1 Korinth 15:57 leh Tirhkohte 1:14 te chhiar la.Engtianginnge Jakoba danglam dan min hrilh?

    Isua kha A thawhleh hnu-in mi tam tak hnenah Ainlar a. Chumi hnu-ah a hnungzuitu mi zanga rualawmkhawm zingah A inlar leh a. Nimahsela hemi tumhian Jakoba hi a tel ve lo va. A chhan chu Isuan Jakobahnenah hian a hran biktea A inlar vang a ni. Chuta Isuanena an intawhna chuan a chungah danglamna nasa taksiamin, A hnungzuitu rinawm tak leh kohhran hruaituthiltithei tak a lo nih phah ta a ni.

    Jakoba chanchin dang engnge kan la hriat theih?Tirhkohte 12:16, 17; Tirhkohte 15:13, 14, 19; Tirhkohte21:1719; Galatia 1:18, 19; Galatia 2:9 te chhiar la.

    Jakoba chu Jerusalem kohhran hruaitu a ni thuaia. AD 44 bawr vela Petera lungin atanga vantirhkohin achhanchhuah khan a chunga thilthleng chu Jakobahnena hrilh a nghakhlel hle a (Tirhkohte 12:17). Hei hiankohhrana Jakoba nihna pawimawh tak a tarlang bawk.Kum nga hnuah Jakoba chuan hruaitu a nih anginJerusalem Council thurelte chu a tlangzarh a. Jerusalemakohhran hruaitute hming a ziah tlarnaah Paula chuanPetera leh Johanate hming aiin Jakoba hming a ziakhmasa a (Galatia 2:9). AD 58 vela Jerusalema kohhranchunga harsatna thleng tanpuina tura khawvel hmunhrang hrang atanga an thawhlawm khawnte chu Jakobahnenah an hlan hlawm a ni.

    Apostolte thih hnu-ah pawh Jakoba chuan hunrei tak kohhran mite chawimawi a hlawh a. Diknaa khatJakoba tiin an ko hial hlawm a. Chutiangin Jakobachuan a tirlamah Isua chu ringhlel mahse, kohhran hmasahruaitu rinawm tak niin a hun hnuhnung lam chu ahmang a ni.

    THAWHLEHNI Sept. 30

    JAKOBA LEH CHANCHINTHA (Jakoba 2:22, 23)Jakoba lehkhathawn chungchanga Luthera

    ngaihdan dik lo tak avangin Kristian tam takten a thuchahpawimawh takte hi an ngaihthah phah a. A hunlaiakohhran tana Luthera thiltha tih tam takte kan ngaihpawimawhloh vang ni lovin, kan hriat reng tur chu,Siamthatna hi Luthera hunah khan a tawp mai lova,khawvel chanchin tawp thlenga chhunzawm tur a ni.Ellen G. White, The Story of Redemption, phek 353. Aawmzia chu siamthatute ngei pawhin thudik lo tam takan zirtir chhunzawm zel thei a, chuvangin thudikpawimawh takte chu tarlan a tul a ni.

    Chung avangte chuan Jonathan Edwards lehGeorge Whitefield-ate chuan Harhtharna Ropui tak anbuaisaih a. A hnu-ah Wesley-ate unau-in Methodist thurinan siamchhuak ve leh bawk a. Chung mite chuanKristiante nuna thianghlimna a pawimawhzia an tarlanga. Siamthatna hnathawh chu Harhtharna vawi hnihnaah pawh chhunzawm zel niin Pathian chuan Vantirhkohpathum thuchah puangdarh turin Seventh-day Adventistkohhran A din a. He kohhran hian Pathian thupek zawmaIsua rinna pawmtute awmdan tur chu a tarlang a ni(Thupuan 14:12).

    Jakoba 1:3; 2:5, 22, 23; 5:15 te chhiar la. Hengchangahte hian rinna chuan engtianginnge hna a thawh?Rinnaa nung tih awmzia engtianginnge min hrilh? Rinnachu Bible Thudikte pawmna mai bak a nihzia engtinngean tarlan?

  • 9 10

    A lehkhathawn tawiteah hian ring tih leh rinnatih thute hi vawi 19 meuh Jakoban a tarlang a. Thiltihleh thiamchantirna tih tawngkamte aiin a tarlang tamzawk a. Jakoba chuan rinna a pawimawh zia sawiin rinnadik tak neitu chu an nunah hmuhtheiha awmin, an thiltihleh nungchangin an tarlang thin a ni.

    Rinna dik tak leh nghet tak i nei tih i nitin nunahthilte thamteah pawh nise engtianginnge i lantir thin?

    NILAINI Oct. 1

    HMUN HRANG HRANGA AWM DARH HNAM SAWM LEHPAHNIHTE HNENAH (Tirhkohte 11:1921)

    Jakoba 1:1; Tirhkohte 11:1921; leh 1 Petera 2:9,10 te chhiar la. Heng hnam sawm leh pahnihte hi tutenge an nih? Engtinnge hmun hrang hranga an darh theih?

    Kan hmuh angin Jakoba chuan ringtute hnenahlehkha a thawn a. A tirah chuan Chanchintha chuJerusalemah chauh puanchhuah a ni a (Luka 24:47).Nimahsela kohhran tihduhdahna chu Stephena denhluma nih atanga lo zualin ringtute chu hmun hrang hrangahan vak darh ta a. Tichuan Chanchhintha chi chu Romram awp khawpui hrang hrangah tuhin a lo awm ta a ni.

    Tirhkohte 11 a tarlan angin Chanchintha chuAntiokei khuaa bul tanin Jentail mite zingah thehdarh ani thuai a. Chuvangin hnam sawm leh pahnih hian hmunhrang hranga awm darh Kristiante a entir a ni.

    Tirhkohte 15:1321 chhiar la. Engtinnge Jakobahian kohhrana buaina awm chu a chinfel?

    Jakoba chuan Amosa hrilhlawknaa Israeltesiamtharna leh thanlentirnaah chuan Jentailte pawh antel ve tiin a sawi a (Tirhkohte 15:16, 17). Khang hunlaiakohhran awmdarhna khan tunlai Seventh-day Adventistteawm dan a ang khawp mai. Kan zingah hnam indaidanna,

    H-2

    ram indaidanna leh dinhmun in anlohnate awm mahse,Kristaah chuan engberinnge min phuar khawm le?

    NINGANI Oct. 2

    JAKOBA LEH ISUA (Matthaia 7:2427) Isua naupan lai, A tlangval lai leh puitling A

    nih hnu thlenga A awmdante chu Jakoba hian chiangtakin a hmu-in, a zir thin a. Tichuan a hnulamah Isuachu Messia A ni ngei tih ring ve ta in JerusalemaKristiante hruaituber a lo ni ta a. Nimahsela Jakobahian Isua u tia inko lovin, Isua chhiahhlawh tiin a inkozawk a (Jakoba 1:1). Krista hnen atangininngaihtlawmna leh finna a zirchiang hle a ni.Chuvangin a lehkkhatthawnah pawh inngaitlawm takleh fing taka awm chu thupui pawimawh berah ahmang ta a ni (Jakoba 1:911, 21; 3:1318; 4:610).

    A hnuaia Bible changte hi khaikhinin thu in angan tarlante chu khaikhawm ang che: Jakoba 1:22 lehMatthaia 7:2427; Jakoba 3:12 leh Matthaia 7:16;Jakoba 4:12 leh Matthaia 7:1.

    Mite chuan Jakoba lehkhaziakte leh Isuazirtirnate inlaichin hnaihzia an hmu a. Isua zirtirnanghet takte chu Jakoba zirtirnaahte hian hmuh turina awm a ni.Peter H. Davids, The Epistle of James,phek 50. Jakoba hian Chanchinthaa lehkha ziakte lachhawng lovin Isua nena an inhnaihna leh ama mimalaIsua zirtirna a hriatte atanga a ziah a ni a. Isua chuanA thu ngaithlatute chu rinnaa an thanlen theih nanleh an thuhriatte zawma, midangte an zirtir ve theih nanA tanpui reng thin a ni.

    Tun kuartar chhunga Jakoba lehkhabu kan zirnaah ani pawhin chutiang tho a a zirtir thu kan hmu ang.Rinna chaklo leh rah nei lo-ah Jakoba chu a lungawi lo.

  • 11 12

    Chuvangin Isua nena inlaichinnaa rinna pawimawhzia atarlang a ni.

    I rinna chu enganga chak nge a nih ngaihtuah la.Eng anga tak leh thuk nge a nih a, Kristian nun dik takanung thei turin engtianginnge a tanpui che? I rinna a lochak zel theih nan engnge i tih thin ang?

    ZIRTAWPNI Oct. 3

    ZIR BELHNA: A unaute chuan Pharisaaite thupui lehzirtirna, hlui leh thing tak chu an chelek zing hle a, chumi rinchhana thuruk zawng zawng leh thutakhriatthiamna Neitu chu zirtir theih emaw an ti a. Anhriatthiam loh thilte chu pawimawh lo-ah an ngai thin a.An zilhnate chuan Isua chu a chhun zawk zawk a, atichauin a timangang hle thin. Pathian ringtu dik tak nichiangin an inhre ve a, Pathian duhzawng puangtu niinan inhre bawk a, an zinga tisaa lo chang Pathian awmchu an hai chiang hle si Ellen G. White, The Desireof Ages, page 326 (Chatuan Nghahfak, phek 308).

    SAWIHO TUR:

    1. Jakoba lehkhathawn hi Kristian nun kaihhruainaatana lehkhabu pawimawh tak a ni ngei mai.Thuthlung Thar lehkhabute zinga ziah hmasakberniin A.D. 44 leh 49 inkara ziah a ni. (Chanchinthabu lite zinga ziah hmasakber Rom khuaa PeteranMarka a ziahtir Marka bu tia kan koh hi Isua vana Alawn hnu kum 30 chuanga ziah chauh a ni Letlingtu).Kan rin anga nunpui hi engvanginnge kan rinna angtho va a pawimawh? A nih loh leh kan rinna hi churinna kan nunpuina aiin a pawimawh zawk em?Entirnan, Sunday ni chu chawlhni dik tak a nih ringathinlung leh tih tak zeta serhtu nge tha zawk a,Sabbath ni dik zia hre ve tho a, mahse rinawm lo lehduhdah taka serhtu? I chhanna chhan chu ziakchhuak la.

    2. Thawhtan ni a kan zir angin Jakoba chu Isua u a nia. Isua chu Pathian, engkim Siamtu A nih bakahmihring dik tak niin pianpui unaute A nei bawk a.Engtinnge he thudik hian van leh khawvel inzawmdan leh tihdam a nih dan min hriattir? Mi sual tlutechhandam tura Pathian inpek thuk zia engtinnge minhrilh bawk? Krista mihrinna hian sual kan hneh theihzia engtinnge min hriatthiam tir?

    3. Tun kar chhung zirlai hian inngaihtlawmna chuJakoba thupui a nihzia a tarlang a. EngvanginngeKristiante nunah inngaihtlawmna hi a pawimawh emem?

  • 13 14

    ZIRLAI 2 October 410

    KAN RINNA FAMKIMNA

    SABBATH CHAWHNU Oct. 4

    CHHIAR TUR: Jakoba 1:2, 3; 1 Petera 1:6, 7; Philippi3:1215; Jakoba 1:1921; Luka 17:5, 6;Luka 12:1621.

    CHANGVAWN: Isua, kan rinna siamtu leh tifamkimtulam chu enin, kan hmaa intlansiaknatur awmah chuan chhel takin i tlan zelang u. Ani chuan a hmaa hlimna awmavang chuan mualphona chu ngainepinkraws chu a tuar a, Pathian lalthutphahding lamah khian a han thu ta a(Hebrai 12:2).

    HA siamtu pakhat chuan a ha siamte avanga buaina atawh ngailoh thu a sawi a. A tha thei angber leh uluk theiangbera a siam thin avangin a hnulam tan a lungkhamve ngai lo tiin a sawi a ni. Chutiang bawkin Kristiantehian kan nun tawp dawna kan nungchang chu a thafamkim ang em tiin kan lungkham buai tur a ni lo. Chuchu Pathan tihtur a ni a. Kan tihtur chu Isuaa innghatarinna indona tha rinawm taka do a ni (1 Timothea 6:12).Kristaa rinna nghet tak kan neihna chuan A thu awithei turin min tanpui anga (Philippi 2:13), tichuan bul Alo tan tawh hna chu kan thawk zo thei ang (Philippi 1:6).Rinna tel lo chuan keimahni chauha kan innghah thinavangin kawngbo a awl hle thin a ni.

    Isua chuan Pathian hnathawh chu hei hi a ni, ami tirh hi ring ula, tiin A sawi a (Johana 6:29). He thlaraulam thudik pawimawh tak hi hrethiam thei turin Jakobachuan min tanpui dawn a ni.

    NIKHATNI Oct. 5

    RINNA FIAHNA (Jakoba 1:2, 3)

    Jakoba 1:2, 3; 1 Petera 1:6, 7; 1 Petera 4:12, 13 techhiar la. Harsatna tawrh chungchangah Jakoba lehPeteraten eng ang ngaihdan in ang nge an neih? He Biblezirtirna hi engtianga pawm tur nge kan nih?

    Mi tumahin tawrhna hi kan duhloh avangin kantheih phawt chuan kan kiansan thin. Chang thumnaakan rinna fiahna tih hi Greek tawng chuan dokimion a nia. Hei hian thil pakhat a dik leh dik loh fiahna a kawk a.Petera chuan kan rinna fiahna chu rangkachak meia tihthianghlim nen a tehkhin ve thung a. Chutianga fiahnachu a hlimawm thin lo na in Pathian chuan rah tha ber Abeisei a ni. Chuvangin fiahnate hian min ti beidawng tura ni lo, a chhan chu rinawm taka kan awm phawt chuanrangkachak meia tihthianghlim ang kan lo ni dawn a ni(Joba 23:10; Thufingte 17:3 nen khaikhin la ).

    Chuvangin kan rinna fiahna kan tawn changin kanlungngai tur a ni lo. Isua ngeiin, Lawm ulangin, nasatakin hlim rawh u; vanah in lawmman a awm hnem si atiin min hrilh a (Matthaia 5:12). Chubakah fiahna chuankan tana Krista tawrhnate hrethiama puangchhuak veturin min pui thin a ni (1 Petera 4:13).

    Fiahna kan tawrhin kan chunga Pathianin thlentirA phal chhan kan hriatthiam theih nan ngun takin kanchik thin tur a ni a. Chu chu rinna lo kalna chu a ni.Hmangaihnaa khat Pa Pathian rina, A finnaa innghahleh A Thu Thianghlim anga nunte kan mamawh a.Thlamuang takin kan hmalam hun chu A hnenah kannghat thei a (Rom 8:28 chhiar la). Pathian hmangaihnahriatna leh rinna atang chauhin tawrhna lo thlen changahlimna thuruk chu kan nei thei a ni.

    Kan rinna fiahna ina a tumber chu chhelna minneih tir a ni a (Jakoba 1:3). Greek tawng chhelna tihtawngkam hypomone hi tuarchhelna, beidawnlohna, lehchhunzawm thei tura chakna tite in a lehlin theih bawka. Hypomone awmzia chu Luka 21:19-a tarlan angin thillo thleng tur tinrengah Pathian chhandamna leh zalentirna thutiamtea thlamuang taka innghahna a ni.

  • 15 16

    Fiahna kan tawh lai leh hun chhe laiberah pawhkan rinna phatsan lovin Lalpa chu kan vuan tlat tur a nia. Chubakah kan tawrhna leh rinna fiahnaahte chuanlawm tura hrilh kan ni bawk. A leh lutuk deuh em? Fiahnakan tawh laia rinawm taka awm pawh a harsat thin veinen lawm tura hrilh kan ni a. Ni e, chutianga hrilh chukan ni. Chuti a nih chuan engtinnge fiaha kan awm laialawm dan kan zir theih ang?

    THAWHTANNI Oct. 6

    FAMKIMNA (Jakoba 1:24)

    Jakoba 1:24 chhiarin, heng rinna, fiahna,chhelna, famkimnate indawt dan hi chhinchhiah ang la.Rinna chu Kristian dik takte nun bulthut a nih avanginJakoba chuan a tarlang hmasaber a. Tichuan kan rinnangheh leh nghehloh kan hriat theih nan fiahna kanmamawh thu a sawi leh a. Fiahna ina chhelna min zirtirthu a sawi bawk. Pathian thiltum ber chu, engmahtlachham lova in famkim a, in puma in him theih nanchhelna chuan thawk famkim rawh se tih a ni (Jakoba1:4).

    Famkim (teleios) tih chuan thlarau lama puitlinnaa entir a. Nimahsela famkim tak takna (holokleros) chuankawng engkima puitlinna leh famkimna a entir ve thunga. Mahni chauh inngaihsak lo va, Ama lawmzawng atanatih tum tur leh bei tura (Philippi 2:13) keimah ni-ah Lalpahna kan thawhtir tak meuh chuan famkim tak takna nunchu kan lo nei thei ang.

    Ephesi 4:13 leh Philippi 3:1215 te chhiar la. Engang famkimna nge nei tura fuih kan nih?

    Paula angin Krista hnungzuitute chuantanghmasial lova an hotupa hmangaihna an entawn theihhma zawng chu lungawina kim an hmu lovang. Nimahselachutianga A hmangaihna nuna kan lo nun hnu-ah pawhnun famkim chu nei tawh angin kan inngai ngai bawklovang (Philippi 3:12).

    Heng changtea hmalam hun tana Paula thusawitechhinchhiah la. Isua rinna avanga a hnena Pathianthutiamte a tarlang a. Kristiante hian Krista hnung kanzuinaah, ka famkim tawh e, tia sawi theihna hun kannei lo. He khawvela thlarau lama nun famkim nei tawhanga inngaite chu mi hmusit ching, sawisel reng lehmahni fel taka inngaia midang hmusit ching mite an nitih i chhinchhiah ngai em? Chuvangin lemziaktu ang kanni a, tun aia tha zawk tura tan la reng tur kan ni. Rinnanena nitin Amaha inhlana, A thu awi a, Amah kanrinchhan phawt chuan Pathian thutiamte chu kan changthei ang.

    THAWHLEHNI Oct. 7

    RINNAA DILIN (Jakoba 1:5, 6)

    Jakoba 1:5, 6 chhiar la. Engtinnge finna lehhriatna hi a danglam? Finna leh rinna chungchang hiJakoban engtianginnge a zawm tir?

    Mi tupawhin finna a tlakchham chuan tiaJakoban a sawi hian mak deuh angin a lang a. Nimahselatunge finna famkim nei anga inhre thei le? Entirnan,Solomona chuan a mamawh a hria a. Chuvangininngaitlawm takin, I mite rorlsakna trin i chhiahhlawhhi hriatna thinlung pe ang che, a chhia leh a tha kathliar theih nan; i mi heti zozai hi tuin nge rorlsak theiang le? tiin a tawngtai a (1 Lalte 3:9). Solomona chuan afinna lo kalna bul chu a hriatchian em avangin, Lalpatih chu finna bul a ni tiin a ziak ta a ni (Thufingte 9:10).

    Kan hriat angin finna chu ngaihtuah kan tum thina. Nimahsela Jakoba 1:1921; Jakoba 2:15, 16; lehJakoba 3:13 ten engtianginnge finna dik tak awmzia antarlan?Jakoba leh Thufingte chuan finna chu kan hriatang ni lovin, kan awm danin niin an hrilhfiah zawk a.Entirnan, mitinin ngaihthlak chuh sela, thusawi chuhlo sela, thin tinel rawh se tih angte hi (Jakoba 1:19).Plato-a chuan, Mifingte chuan thilsawi tur an neihte an

  • sawichhuak thin a. Mi ate chuan thusawi an duh avanginan sawi thin, tiin a sawi ve bawk. A awmzia chu khawvelina pek theih hriatna zawng zawng neiin, finna dik tak neisi lo-in kan awm thei a ni.

    Pathian chu finna dik tak Petu A ni ngei mai.Chuvangin Ama tana kan hunte senga, A thu thianghlimtechhiara, Pathian hnen atanga kan tana finna nitu Kristanunte zir nan leh ngaihtuahna atana kan hunte kan pekinfinna chu kan lo dawng thin a (1 Korinth 1:30). Kristanungchangte kan nuna lantir hi finna dik tak chu a ni.

    Jakoba 1:6 chhiar nawn leh la. Ringhlel lovin, kanhmu ngei ang tih ring chungin kan dil thin tur a ni. Heipawh hi a chang chuan a har viau thin lo maw? Ringhlellova awm reng thei tunge awm le? Chutiang rinhlelhnakan lo neih chang in nasa taka tawngtai kan mamawh a,chubakah kan rinna bulthut Isua thawnthute, Bibleahrilhlawknate leh Pathian enkawlna kan daihriatte kanngaihtuah thin tur a ni. Chung thute chuan engtinngerinhlelhna kan neihthinte laka min ven theih ang?

    NILAINI Oct. 8

    RINNA RAL LEH LAM (Jakoba 1:68)

    Jakoba 1:68 chhiar la. Jakoban eng thu nge minhrilh?

    Ringhlel tih awmzia chu mihring ngaihtuahnainthen tihna a ni a. Hei hian rinhlelhna leh luhlulna ainzawm dante min hriatthiam tir a. Entirna fiah tak chuKadesh-Barnea ah khan kan hmu thei a. Israel fate khanduhthlan tur chi hnih an nei a. Rinna in hmalam an panthei a, a nih loh vek leh Lalpa lakah an hel thei bawk.Mak tak maiin Pathian laka helin Aigupta rama kir lehasala awm leh chu an duh ta hial zawk a. ChuvanginPathian chuan thlalera an thih tur thu Mosia hmangin Ahriattir ta a ni. A hnu-ah mipuite chu inchhir lehin, zingtakah an tho va, tlng chhipah an han chho va, Ngaitehhei kan lo kal e, LALPAN min tiamna hmunah chuan kan

    17

    H-3

    18

    kal ang e, kan lo sual ta a ni e, an ti a (Number 14:40).

    Tunah chuan an kawng zawh sual tak chu inchhirhle angin an lang a, mahse lawmna chang hriatlohna lehan thuawih lohna thinlung taka hriatna aiin an sual rahavanga lungngai an ni zawk. Lalpan a thuneihna chutinem deuha an hriat veleh anmahni duh zawng tihduhnachu a lo tho leh a, thlalerah an kir tawh loh tur zia anpuang a. An hmelmate rama lut lo tura tih pawh chuPathianah an intulut meuh em tih A fiahna a ni a, an lointulut lo tih a langchiang ta a. An rilru thawkthut chuinbengdai zo lovin Pathian thu awi tura, turtu enthlatutechu thah mai an tum a ni a; nimahsela, a hnu leh chu antan chhiatna a nihzia an hmuhin thil an lo tisual a ni tihan hmu chhuak chauh a ni. An thinlung chu a danglamlova, chumi atan chuan chhuanlam an siam mai mai ani. Hei vang hian a ni, Mosian Pathian hriattirnaa thlalerlama kir leh tura thu a pek chhan chu Ellen G. White,Patriarchs and Prophets, page 391 (Thlahtu Bulte lehZawlneite, phek 465).

    Luka 17:5, 6 chhiar la. Isuan rinna chungchangengnge min hrilh?

    Zirtirten an rinna tinghet zual tura an dil khanIsua chuan antam chi angtiat rinna chu a tawk thu Ahrilh a. A pawimawhber chu kan rinna chu a nungin, athanglian ngei tur a ni. Chutianga awm thei tur chuankawng engkimah rinnaa Pathian kan chelh tlat apawimawh a. Nimahsela a changin rinhlelhna-in kankawng a dal thin a. Chutiang hunah chuan hun kal tawhaPathian thatnate ngaihtuahin, hun lo la kal tur atan Amahrinchhanin kan tawngtai reng tur a ni.

    Rinnaa nunga Pathian leh A thutiam kan rinnachhan tur chu engnge ni ang? I rinna a lo thanlen theihnan chungte chu ngun takin ngaihtuah ang che.

    NINGANI Oct. 9

    MI HAUSA LEH MI RETHEI (Jakoba 1:911)

  • 19 20

    A lehkhathawn tawite-ah hian Jakoba chuan miretheite a ngaihsak zia a tarlang nasa a. Mi thenkhatchuan he thu hi a lehkhathawn thupui ber angin an ngaihial a ni.

    Jakoba 1:911 leh Luka 8:14 te khai khin la.Jakoba 1:27 leh Matthaia 25:3740 khai khin bawk angche. Tichuan Jakoba 2:15, 16 leh Luka 10:2937 khaikhin leh la. A tawp nan Jakoba 5:14 leh Luka 12:1621te khai khin ang che. Heng changte hian kan tan eng angthuchah inang nge an neih? Eng ang vau khanna ngekan zir theih?

    Jakoba chuan mi hausate tan Pathian lalram chua khar sak a ni lo va. Isua ang tho-in Jakoba hianhausakna ina a chhawmtel thlemna rapthlak takte chu atarlang a ni zawk. Hausa emaw, rethei emaw pawh ni ilaa pawimawh ber chu kan nunna hnar Isua entlat a ni a.Pawisa hian kan ngaihtuahnate hruaipengin khawvelthilte chu chatuan thil aia min ngaih pawimawh tiravangin buaina lian tak a lo ni ta thin a ni (2 Korinth4:18).

    Pathian khawvelah hian mi riltam hraipuar ngaian awm a. Silhfen mamawh saruaka awm an awm bawk.Chhandamna chhang leh tui mamawh thlarau thi mekan awm a. Mite chuan an sum leh paite in chung saruakaawmte leh riltamte chu tanpuiin an thlarau nun anchhanchhuak tur a ni.Ellen G. White, WelfareMinistry, page 269.

    Nang teh eng ang mi nge i nih ve le? I hausa emaw,i rethei emaw thil pawimawhber chu pawisa-in eng angin nge a hip che a, eng anga nasa-in nge a do thin che tiha ni. Kan thlarau tana thil hlauhawm thlen fotu pawisachu eng ang nge ni le?

    ZIRTAWPNI Oct. 10

    ZIR BELHNA: Pathian chuan A chhiahhlawhte chu anthinlung ngaihtuahnate chiangtaka in enfiah turin A duh

    a. An nihna dik takte an hriat theih nan hreawm an tawrhA phalsak thin. Chutiang chuan tih thianghlim an lo niang. Kan nuna thil hreawm kan tawh thinte hi Anungchang famkim ang kan neihtheihna tura Pathianruahmante an ni a. Chungte chuan van a-ngilte lennahmun thianghlima cheng ve thei turin min buatsaih ang.Khawvela tawrhna (fiahna) mei kan paltlang laiin kanmitin chatuana kan awmna tur vanlam kan thlir dawnlawm ni le? Vana kan la chan tur chu he lei rosumte aichuan an hlu em em zawk a. Tawrhna mei chu min tiboraltu tur ni lovin, kan nuna thil hlu lote la kiangtu turchauh a ni a. Tichuan Pathian nungchang thianghlimchhinchhiahna chu keimahniah chhutbeha lo awmin, alet sarihin kan lo thianghlim dawn a ni. Ellen G. White,The Advent Review and Sabbath Herald, April 10,1894.

    SAWIHO TUR:

    1. I nuna tawrhna a lo awm changin Bible-a tu awmdan nge entawn tlakbera i ngaih thin? Harsatnate itawn changin lawm taka awm dan i zir ngai em? I lozir tawh thin a nih chuan chutianga awm thei turatanpuitu che chu i pawlpuite hnenah hriattir ve angche. Tawrhna atanga lawmna i la dawng ngai lo anih chuan in dawn theih dan tur sawiho bawk angche u.

    2. Finna dik tak chu kan hriatna mai chauh ni lovin,Krista rin avanga kan thiltihtea innghat a nih thu hingun takin ngaihtuah la. Chutih rual chuanengvanginnge hriatna hi a pawimawh? Engtiang-innge thurin (zirtirna) dik lote hi Lalpa nenalendunnaa a hlauhawm em em theih thin?

    3. Tlangval pakhat hian harsatna nasa tak tuar mekthian a nei a. A thianpa thiltawn chu hmuh hreawma ti hle mai a. Nimahsela chung a thiltawnte avangchuan a thianpa chu khawngaihnaah a thangliantih a hmu a. A tawrhnate a zawh meuh chuan a

  • 21 22

    thianpa nun dan chu nasa takin a inthlak danglamtih a hmu ta a ni. I thlarau nun tichaktu i tawrhnateatangin engnge i zir theih? Tawrhna atang chauh nilovin kawng dang atang pawhin thlarau nun chaknaka zir thei ang em tiin inzawt ang che.

    4. Mi pakhat rinna dik tak nei anga lang, nimahselarinhlelhnaa la khat tlat hnenah eng ang fuihna ngei sawi theih ang? Engtinnge chutiang mi chu i tanpuitheih ang?

    ZIRLAI 3 October 1117

    THLEMNA HNEH THEIHNA

    SABBATH CHAWHNU Oct. 11

    CHHIAR TUR: Jakoba 1:1221; Sam 119:11; Genesis 3:16; Tita 3:57; Rom 13:12; Ephesi 4:22.

    CHANGVAWN: Thlemna tuar hram hramtu chu a enga thawl e; fiaha a awm hnuin nunnalallukhum, Lalpan amah hmangaihtutehnena a tiam chu a hmu dawn si a(Jakoba 1:12).

    THLEMNA kan tawh changin tluk loh hram kan tum thina. Nimahsela sual nena kan indo tak takin kan thutiamtechu lo chuai lehin sualah kan tlu leh thin. A chang pheichuan thlemna do hneh kan tum poh leh kan tuar zo lozawk maha, tanpuitu tur nei lo angin kan inngai hialthin. Tichuan chhandam nih rinhlehna-in kan lo khat tathin a ni.

    Vanneihthlak takin awlsam taka min man fo thintuthlemna hnehtheihna kan nei thei a. Eng ang khawpanasa pawhin sualah tlu mah ila beisei bo-in kan la awmlo. A chhan chu enga khat kan pa (Jakoba 1:17) chuanthlemna aia thil A tihtheih zawk vang a ni. Pathianahchauh hnehna kan nei thei a ni.

    Hei hi tun kar chhunga thuchah kan zir tur chu ani a. Ni e, thlemna kan tawh thinte hi an dik tak tak a.Sualna pawh a dik ngei bawk. Kan rilru-a sual nena kanindo thinte pawh hi a tak tak a ni. Nimahsela Pathianchu A awm ngei avangin Ama zarah min tihtluk tumamin veh reng thintu kan thinlunga rawn lut thin themnatechu kan hneh thei a ni.

  • 23 24

    NIKHATNI Oct. 12

    THLEMNA BULTHUT (A ZUNG) (Jakoba 1:13, 14)

    Jakoba 1:13, 14 chhiar la. Pathianin mi tumahthilsual ti turin A thlem ngai lo. Chuti a nih chuan thlemnachu khawi atnga intan nge ni ta ang? He thu hriatchiannahian engtinnge thlemna kan donaa min tanpui theih ang?

    Jakoba chuan Pathian chu sual bultantu leh sualatlu tura min thlemtu A nihlohzia a tarlang a. Sual chuthlemna awmtirtu a ni a. Heng changtea tarlan anginbuaina chu keimahni-a innghat a ni. Chu chu sual dohneh a harsat em em na chhan chu a ni bawk.

    Chutiang chuan sual dona hmasaber chu kanrilru-ah a intan a. Mi tam takten an hriat duh loh thudiktak chu thilsual ti turin duh kan thlang thin tih hi a ni.Mi dang tumahin thilsual min tihluih tir thei lo (Rom 6:1618). Thilsual tihchakna chuan kan rilru a hip thin a.Tichuan keimahni duhna ngeia thlema awmin, kan chakloh veleh sual chuan thang angin min awk ta thin a ni.

    Ephesi 6:17; Sam 119:11; Luka 4:8 te chhiar la.Eng ang thu inang nge heng changahte hian kan hmuhtheih? Engtinnge chu chu thlemna hnehna chungchangazawhna nen a inkungkaih?

    Jakoba hian sual leh thlemna chu chiang takin athliar hrang a. Kan thinlunga thlemna kan tawh thintehi sual a la ni lo. Isua ngei pawh khan thlemna A tawk vea. Buaina lian ber zawk chu thlemna kan dawnsawn dana ni zawk. Sual fa nihna mai hi thilsual a ni lo va, kanduhthlanna leh ngaihtuahna sual inthunun tir chuthilsual a ni. Nimahsela Pathian thu-ah thutiam kan neia, chung thutiamte chu rinnaa kan pawm phawt chuanhnehna chu kan chang thei a ni.

    Thilsual kan tih thin hi keimahni duhthlanna ngeiati kan nihzia ngun takin ngaihtuah la. Kan nitin nunahduhthlanna dik lo thlangfuh lo tura min tanpui thei tureng thil nge kan tih ang?

    THAWHTANNI Oct. 13DUHNA SUALIN NO A KEU IN (Jakoba 1:15)

    Jakoba 1:1315 chhiar la. Eng hunah nge thlemnahi sual a lo nih thin?

    Heng changtea sual bul tan dan tarlanna atanahman Greek tawngkamte chu nu ina nau a hrindan-ahman tawngkamte nen an inkungkaih vek a. Duhna diklochu rilru-a a lo puitlingin sual a hring chhuak thin.Chakna chuan no a pai a, sual a hring thin a; tin, sualchuan a lo puitlinin thihna a hring thin (Jakoba 1:15).Sual chu cancer natna ang niin, rilru-a a lo puitlinin apaitu chu a tiboral thin a. Sual tihchhiata awm theuhkan nih avangin he mi chungchang hi chiang takin kanhre awm e. Kan thinlung sualnate hi keimahni chuankan thlakthleng thei lo a ni.

    Genesis 3:16 chhiar la. Evi thiltawn hian sualnena an inbuan dan a tarlang a. Eng thil berin nge Evikha suala hruai lut le?

    Sual intanna bulber chu Pathian rinhlelhna a ni a.He rinhlelh tirna tho hi Setanan vantirhkoh hmun thumathen hmun hnih a thlemthlukna a ni (Thupuan 12:4, 79).Setana chuan Pathian nungchang chu Evi a rinhlelh tir a(Genesis 3:15). Chhia leh tha hriatna thingkung bula vakal mai kha thilsual a ni lo va, nimahsela theirah lo-a a hanei chiah khan sual lian tak a lo ni ta a ni.

    Sualna hi thinlung atanga intan zel a ni a. Eviangin thilsual kan tih avanga hlawkna lo awm turte chukan ngaihtuah thin a. Tichuan kan ngaihtuahna chusualin lo hnehin thilsual kan lo tihphah ta thin a ni.

    Engtinnge hetiang thil hi a lo awm theih tiin vawitam tak kan ngaihtuah thei a. A chhanna chu hriat mai aawlsam e. Tuma min tihluih vang ni lovin keimahninthilsual tih kan duh thin vang a ni.

    Setana dona hneha sual laka kan thinlung kanvawn thianghlim theih nan tih tak zeta tawngtaina lehrinna nung neih a tul a ni.

  • Thlemna azawnga chak ber chu suala tlu lo turinsumna hi a ni a. Chutiang hun chuan phur a rit duhhle thin. Suala tlukna hi keimahni duhthlanna a ni a. Hekhawvel thuneihna emaw, hremhmun emaw in suala tluturin mi tumah a tilui thei lo. Thinlung ngaihtuahnatechu a chakin, a nghet tur a ni. Tichuan tisa duhzawnghnehin kan awm lovanga, sual hneha awm lovin sual chukan hneh zawk dawn a ni. Ellen G. White, ChristianPrivileges and Duties, Signs of the Times, October4, 1883.

    THAWHLEHNI Oct. 14

    THILTHA TINRENG LEH THILPEK FAMKIM (Jakoba1:16, 17)

    Sual chuan thihna a hring chhuak thin a.Nimahsela Pathian chu eng Petu leh eng Pa a ni (Jakoba1:17). Hei hian Thilsiam chungchang a sawi a (Genesis1:1418). Pathian chuan nunthar min pe bawk a. Hei hichunglam atanga kan dawn thilpek ropuiber chu a ni(Jakoba 1:17 leh Johana 3:3 te khai khin la).

    Paula chuan chhandamna chu Pathiankhawngaihna a nih thu a sawi a (Rom 3:23, 24; Ephesi2:8; 2 Timothea 1:9). Chutiangbawkin Jakoba 1:17 hianchhandamna chu thilpek tiin a ko bawk. Jakoba chuanchhandamna chu Pathian thiltum leh ruahman a nih ziaa sawi zawm zel a. A thil siamte hmahruaitu ang kan lonih theih nan ama duhzawngin thutak lakah chuan minhring a ni tiin (Jakoba 1:18). Pathian chuan minchhandam A duh a. Chatuana Amah nena awmkhawmturin mihringte min siam hma atangin ruahmanna A lonei tawh a ni.

    Piantharna chungchanga Paula leh Peteratehrilhfiah dan leh Jakoba entirnate hi engtianginnge anin an? Tita 3:57; 1 Petera 1:23 te chhiar la.

    Isua, Paula, Petera leh Jakobate chuan chhan-damna hi piantharna nen an zawm tir vek a. Pathianin

    25 26

    chhandamna A ruahman khan A tum ber chumihring dinhmun kehchhia tawh chu van nena inzawmtir leh a ni. Indaidanna chu a nasat em avangin mihringtumahin anmahni chakna-in leihlawn dawhin an zawmthei lo. Thu chu mihringa lo changa, Pathian thilpekzahngaihna leh ngaihdamna chu A lo thlen chauhin suallak atanga zalenna chu kan lo chang thei a. Isua chauhinlei leh van A zawmtir thei a ni.

    He thilpek hi kan phu thlawt lo. Nimahselahmangaihnaa khat kan Pa chuan min hmangaih emavangin thilpek tha leh thilpek famkim zawng zawng(Jakoba 1:17) min pe a. A thilpekte zinga hlu ber chuIsua leh piantharna nun min pek hi a ni.

    Chunglam atanga i dawn thilpekte chu engnge?Engvanginnge chungte chu ngun taka ngaihtuah a tul?Kan ngaihtuah chianlohin eng thil nge thleng thin?

    NILAINI Oct. 15TAWNG FIMKHUR TUR (Jakoba 1:19, 20)

    Jakoba 1:19, 20 chhiar la. Eng thu pawimawh taknge Jakoban a tarlan?

    Pathian Thu (Bible) in thil a tihtheih ang bawkinkan tawngkamte hian thil a ti thei hle a. Vawi engzatatam nge kan tawngkam sut leh kan duh thin? Tawngkamthalotena mi rilru a tihnat thin zia leh thinrimna ina thil atihchhiat nasat thin ziate kan hre thin ngei ang. Chutianghriatna chuan kan tawngkamte insum thin turin mintanpui thei a. Keimahni chauh chuan engmah kan tihtheihloh avangin Pathian thute ngaihthlaka, kan thinlungahnathawh tir kan mamawh a ni.

    Thinlunga A thusawi kan hre theuh tur a ni a, ridang zawng zawng a reh vek hunah, hmun fianrialahAmah chu kan nghak thin tur a ni. Thinlung a muan rehzawh poh leh Pathian aw a chiang zual thin. Heti hianmin hrilh: Ngawi ula, Pathian Ka ni tih hi hre rawh u tiin(Sam. 46:10). Hei hi Pathian hnathawktu zawng zawngte

    H-4

  • 27 28

    tan inbuaitsaihna pawimawh tak a ni. Mipui zi nuai nuaileh hah taka hnathawhna karah pawh, hlimna lehmuanna boruak tuam velin rilru fim takin a awm theih ani. Chutiangin taksa leh rilru chakna thar chu kan dawngzel thei a. Kan nun hian boruak rimtui tak tichhuakin,mihring thinlung khawih thei tak Pathian thiltihtheihna chua tilang thei a ni.Adapted from Ellen G. White, TheMinistry of Healing, page 58 (Tihdam Rawngbawlna,phek 47).

    Pathian thusawi leh midang thusawi kanngaihthlak lohin buaina a chhuak thin a. Chhungkuaahte,hnathawhnaahte leh kohhranah pawh nise midangthusawi ngaihthlak kan duhlohin buaina a chhuak thinbawk. Chutiang hunah chuan tawngkamte chu lo khauhtial tialin thinurna cho chhuah a ni ta thin a. Chutiangainzawmna sual tak nei chung chuan engtikah mah Pathianhmaah mifel a nih theih dawn loh a ni.

    Hei hi Jakobana Pathian felna leh mihringtethinurna a khaikhin chhan chu a ni a. Kan thinlungngaihtuahna sual tak atanga lo chhuak ang anga kantawngchhuah a, kan chet thin hian keimahni-a Pathianthlarau hnathawh chu a dal thei a ni. Chuvangin Jakobachuan kan tawngkamte fimkhur hle turin min fuih a ni.

    Thufingte 15:1; Isaia 50:4; Ephesi 4:29; Ephesi 5:4;leh Kolossa 4:6 ten tawngkam chungchang engtinnge minzirtir? Tu emaw tawngkamina a tihnat hun chehnuhnungber ngaihtuah la. A thazawng emaw, a chhezawng emaw-a tawngkamin thil a tihtheih zia i tawrhnachuan engtianginnge a hriattir che? I tawngkam chhuakteentinnge i fimkhur leh zual theih ang? Engvanginngethusawi hmaa ngaihtuah hmasak a pawimawh em em?

    NINGANI Oct. 16

    A THLAWNA CHHANDAM (Jakoba 1:21)

    Jakoba 1:21 chhiar la. Hetah hian thu chung-chang Jakoban engtianginnge a sawi?

    He chang hmang hian Jakoba chuan rinna lehchhandamna chungchanga a thusawite a khaikhawm a.Sualna kalsan tura ngenna a ni bawk. Thiltha lo chinthanlaka intihhran nan dah bo ula tih thupek hi Bible-avawi kua inziak lakah Thuthlung Tharah hian vawi sarihtarlan a ni a (Rom 13:12; Ephesi 4:22, 25; Kolossa 3:8;Hebrai 12:1; 1 Petera 2:1 te en la.) Hei hian silhfeninhlipna a entir thei bawk (Tirhkohte 7:58). Chuvanginsuala khat kan thinlung silhfen bawlhhlawhte chu kanhlip tur a ni (Isaia 64:6). Jakoba chuan mihringtenapawnlam landan an en thin zia a sawi a. NimahselaPathian chuan kan thinlung ngaihtuahnate A en ber thina ni.

    Greek tawng Thuthlung Hlui lehlinah chuansilhfen bawlhhlawh (ryparos) tih thu hi Bible pumpuiahZakaria 3:3, 4 ah chauh tarlan a ni a. Heng changa tarlansilhfen bawlhhlawh taka inthuam Joshua chuan sualakhat Israel fate a entir a. Pathian chuan puithiam lalbersilhfen bawlhhlawh chu hlihsakin silhfen thianghlim Asin tir a. Hei hian Israel fate ngaihdamna lehtihthianghlimna a entir a ni.

    Mi tumahin silhfen bwlhhlawh chungah athianghlim an hak thuah duh awm lo ve. ChuvanginJoshua pawh kha silhfen thianghlima thuam a nih hma-in a silhfen bawlhhlawhte chu hlihsak phawt a ni.Nimahsela hei hian Krista felnaa thuam kan nih hma-insual nei lo in kan tha famkim phawt tur a ni tihna a ni lo.Chutiang chu ni ta ang se tunge chhandam tling zo vang?Chubakah suala kan tluk leh chuan Isua hnenah kir theitawh lo in chhandam kan ni thei tawh lo tihna a ni bawklo. A awmzia chu Krista hnenah kan in pumpek hmiahtur a ni a. Kan sual hluite chu nitin thihtirin A felna puanthianghlima khuha, Ama anpuia siam kan inphal sak tura ni.

    Jakoba 1:21 chhiar nawn leh la. Heta a sawi anganung turin eng anga nasa in nge tumna i neih ve tawhthin? Thuhnuairawlh takin pawm rawh u tih awmziachu engnge ni a, engtinnge i tih theih ang?

  • 29 30

    ZIRTAWPNI Oct. 17

    ZIR BELHNA: Tlanna ruahman hian Setanathiltihtheihna laka dinthar lehna kim a huam a, tin,thinlung lungchhia leh inchhir ngawih ngawihte chu suallak ata Kristan a la hrang thin. He leia a lo kal chhanpakhat pawh Setana hnathawh tihboral a ni a, chu bakah,sual sim tawhte chu an sual zuizel loh nana ThlarauThianghlim pek a tiam bawk a ni.Ellen G. White, TheDesire of Ages, page 311 (Chatuan Nghahfak, phek292).

    Chhandamtua Krista pawm tawh i nih chuan,mahni intheihnghilhin mi dangte puitu nih tum zawk la,Krista hmangaihna thu leh A thatna thute sawi fo zawkrawh. I kutin tih tur a neih apiang ti zel la, mi dangtephurrit phurhpui la, eng ang kawng pawha, boral mektechhandamna tur thahnemngai takin zawng thin ang che.Krista Thlarau-mi dangte tana hmangaih rawngbawlnaleh hmasialna tel lo rawngbawlna-i dawn ang zelin ithangin rahte i chhuah thin dawn zuk nia. Thlarau rahtechu i nungchangah an lo hmin anga, i rinna lo pungin,hriatchianna ril zawk i neihbelh zel ang a, i hmangaihnapawh siam famkimin a awm ang. Thil thianghlim, ropuileh duhawm zawng zawngah Krista anna i lantir zual deuhdeuh bawk ang. Ellen G. White, Christs ObjectLessons, pages 67, 68 (Krista Tehkhin Thute, phek44).

    SAWIHO TUR:

    1. Tawngkam thiltitheih dante ngaihtuah la.Engvanginnge tawngkamte hian thil an tihtheih emem? Engtinnge tawngkamte hi awlsam taka thununa nih theih ang?

    2. Chunglam atanga thilpek i dawnte zingah eng hinge ropui ber a, eng vang nge?

    3. Jakoba 1:1221 chhiar la. Heta thuchah pawimawh-ber chu engnge? Kan tan eng ang beiseina lehthutiam nge awm?

    4. Thinlung ngaihtuahna sual chuan sualah min hruailutin, kan thilsual tih thin chuan thihnaah min hruaithin a. Engvanginnge keimahni thuneihna hnuaiaawm sual chunga hnehna kan chan theih loh? Kanthiltih dikloh lakah eng anginnge kan inphat mawithin? Engvanginnge hei hi thil hlauhawm tak anih? A chunga zawlnei lehkhaziak atang hian abikin rinnaa chak lote tan eng ang thurawnpawimawh tak nge kan hmuh theih?

  • 31 32

    ZIRLAI 4 October 1824

    DIK TAKA THILTIHNA

    SABBATH CHAWHNU October 18

    CHHIAR TUR: Jakoba 1:23, 24; Matthaia 19:1622; Luka6:2738; Rom 8:24; 12:918; 2 Petera 1:4.

    CHANGVAWN: Thu ngaithlatute mai ni lovinzawmtute lo ni zawk rawh u, chutilo-chu mahni inbum in lo ni dah ange (Jakoba 1:22).

    JEAN Francois Gravelot-a chu sambuang rangkachakrawng a neih avangin Blondin ropuia tia mi hriatlar ani a. Nigara tui khawhthlaa thlun hruizen a zawhkai theihavangin a hming thang hle bawk. 1860 kum Septemberthla khan Blondin-an a hnunga mi paw chunga hruizena zawhkai lai chu Wales lal fapa-in a va en ve a. Blondinachu lo kir lehin Britist lal fapa hnenah chuan puak kai vea duh leh duhloh a zawt a. Lal fapa chuan Blondina sirkasthiamzia a hriat thin bakah tunah a mit ngeiin a hmu a.Nimahsela a nun chu Blondina thiamnaa innghat turin ainhlan ngam lo a ni.

    A awmzia chu Pathian nena inzawmna nghet taknei turin benga hriat leh mita hmuh mai hi a tawk lo va,thinlung taka Pathian kan rin a tul a, Chanchintha thutak leh A lo kal lehna tur thudikte chu kan ring ngeibawk tur a ni. Pathian hmangaihna leh A enkawlnatechu a takin kan hmu thin tawh ngei ang. Nimahselachutichung chuan A hnenah kan inhlan famkim thei thinlo. Hei hi kan thiltih leh cheziaa kan lantir tur chu a ni a.Jakoban thuhretu mai ni lovin, thuzawmtu nih apawimawh tia a sawina chhan a ni bawk.

    Tun kar chhung hian khawngaihna avangachhandamna dawngtuten Pathian thu anga titute an nihdan tur kan zir ho ang.

    NIKHATNI Oct. 19

    MAHNI HMELMA HRIA-IN (Jakoba 1:23, 24)

    Mi tuemaw chuan, Ka hmelma chu hmuihmulka ziah apiangin ka hmu ziah thin, tiin a sawi a. Kanhmelma lianber chu keimahni ngei kan ni tih hi Jakobanmin hriattir a duh ber chu a ni a. Chhandamna chu kannihna dik tak hriatna atanga intan a ni.

    Jakoba 1:23, 24 chhiar la. Hetah hian tuchungchang nge tarlan a nih a, buaina ber chu engngeni bawk?

    Mi tam takte chuan an pianhmang a lo ziaawmtheih nan pawisa leh hun tam tak an seng thin a. Hetahhian keimahni kan inbum loh a pawimawh khawp mai.Jakoba chuan kan hmel awm dante chu duhlo mah ila,kan hlutnate hriatthiam a pawimawh thu min hrilh a ni.

    Matthaia 19:1622 leh Matthaia 26:3335, 6975te chhiar la. Engtianginnge heng mi pahnihte hi an inan? Isua tawngkam an chhannaa an chetzia in ang lo takchi hnihten engtianginnge an chanchin an tarlan?

    Mi hausa tlangval chuan dan thupekte chu zawmtha hle in a inngai a. Chutichung chuan thuawina dangnei tura hriattir a ni tlat mai. Chutiang chu vawi khatmah a lo suangtuah ngai loh thuawina danglam tak a nia. Pawnlanga dan zawmna aia thuk zawk thuawina chuphut a ni (Rom 7:7).

    Petera pawhin he tlangval ang tho hian a nihna angaisual ve a. A thianten phatsan mahse a Lalpa chu aphatsan ve loh turzia leh a nunna hial pawh chan a huamthu chapo takin a sawi a. Nimahsela mi tumahin sualinami a phuar ngheh dante an hrethiam tak tak thei lo. Anthlarau dinhmun dik tak bumin an awm ve ve a. Kan hriat

  • 33 34

    H-5

    angin Petera chu a inlamlet a, mi hausa tlangvalinlamletna chu kan hre lo a ni.

    Mahni sualna ni lovin, midangte dik lohna zawnhmuh a awl hle a. I thinlung ngaihtuahnate thuk takinin enfiah la. Chu chuan Chhandamtu i mamawhziaengtinnge a hriattir che?

    THAWHTANNI Oct. 20

    THU ZAWMTU NIIN (Jakoba 1:22)

    Jakoba 1:22 chhiar la. Greek Bible chuan thupekzawmtu ni turin min fuih a. Thupek angin ti rawh tiinJakoba hian sawi ta ang se, a thuchah chu engtianginngea dang lam ang?

    Jakoba chuan tum khat chauh thuawitu ni lovin,englaipawha thuzawmtu ni zawk turin min fuih a. Greektawngkamte chuan kan thuawinate chu hun khat chauhtan ni lovin englaiphawhin kan zawm reng tur a ni tihmin hriattir a ni.

    Luka 6:2738 chhiar la. Kan thiltih tur thenkhattechu engte nge? In hmelmate chu hmangaih ula; Adiltu apiang che hnenah pe rawh u; In Pain mi akhawngaih angin mi khawngaih ve rawh u; (Luka 6:27,30, 36) tih thu te hi tihtheih loh angin an lang lo maw?Aw, ni e. Keimahni chaknaa tih kan tum chuan kan theingai lovang. Hetiang hmangaihna hi suala khat mihringtethinlungah a awm mai thin lo. Chuvangin Isua chuanhemi chungchang hi kan hriatthiam theih nan thingkungchi hnih chanchin hmangin A hrilhfiah a ni (Luka 6:4345).

    Galatia 5 ah Paula chuan tisa thiltihte leh thlaraurahte a tarlang a (Galatia 5:1923). Keimahni chaknaathiltih kan tum nasat poh leh kan chak lo zual zawk thinangin a lang a. Nimahsela Thlarau Thianghlim hruaiakan awm chuan a rahchhuah chu lo danglaminhmangaihna leh thuawina a lo awm thin a ni.

    Thil pakhat ti tura phut i ni emaw, dan a nihavanga loh theih lohva i zawm thin thil ngaihtuah la.Nangma thinlung taka tih i duh avanga thiltha i tihtengaihtuah bawk ang che. I thinlunga Krista A chen avangaawlsam tak leh nuam ti taka chungthilte chu i thawhthin dan ngaihtuah la. Engtinnge heng danglamnate hianvawiin ni-a kan zirlai hrethiam tura min tanpui?

    THAWHLEHNI Oct. 21

    ZALENNA DAN (Jakoba 1:25)

    Jakoba 1:25 hian dan thiltih engnge min hrilh?

    Jakoba chuan Sam ziaka tarlan Pathian danfamkim zia leh zalenna dan a nihziate chu a sawichhawnga (Sam 19:7; Sam 119:45). Nimahsela Jakoba ziaka tarlandan zawmna chuan min chhandamin, mi ti thianghlimthei lo va. Tanghmasialna nei lo Pathian hmangaihna chumin hmuhtir zawk a. Krista tarlan hmangaihna nuna kankhah theih nan A thiltihtheihna kan nuna a luanluh kanmamawh a ni.

    Rom 8:2, 4 leh 2 Korinth 3:17, 18 te chhiar la.Eng thil berin nge dan chu thihna hmanruaa chantir theia, zalenna leh nunna hmuhna kawnga chantir thei bawk?

    Paula pawhin Pathian hman mifel nih theih nandan hretu mai ni lova dan zawmtu nih a pawimawh zawkthu a tarlang a (Rom 2:13). Paula sawi angin ThlarauThianghlimin kan thinlunga dan thute A ziah chauhindan zawmtu kan ni thei a. Thinlung taka dan zawmtukan nih chauhin kan tan zalenna dan a lo ni thei a ni.

    Chuvangin buaina chu danah ni lovin, keimahni-ah a innghat zawk a. Tunge kan nih kan intheihnghilhthin a. Englaipawhin chhandamtu kan mamawh reng a.Krista tel lo chuan dan rorelna chauh kan hre thin.Nimahsela Kristaa kan awm tak zet chuan siamthar kanlo ni a (2 Korinth 5:17). Tichuan mi zalen kan lo ni ta thina ni (Johana 8:36).

  • 35 36

    Kristaah chuan kan sualte ngaihdam niin nuntharkan lo nei a. Hei hi dan zawm theihna nun kan lo neihnabul chu a ni a. Nimahsela dan kan zawmnate chuchhandam nih tum vang ni lovin chhandam kan nih tawhavangin zalen takin kan zawm thei zawk a ni.

    Chhandam nih tum avanga theihtawpa dan zawmfamkim tum angin inngaihtuah la. Engtianginnge chuchuan dan chu sala min chhawrtu anga a lantir?Engtianginnge Isua chuan dan zawm tura thu min petho siin, chutianga sal tanna lak atanga min zalen tir?

    NILAINI Oct. 22

    TANGKAI NGE TANGKAI LO? (Jakoba 1:26, 27)

    Jakoba 1:26, 27; Matthaia 25:35, 36, 40 leh Rom12:918 te khai khin la. Heng changte atang hianengtinnge Kristian dik tak awm dan i hrilhfiah ang?

    Isua, Jakoba leh Paulaten thupui pakhat chauhsawi dawn ta ang se, an thusawi tur chu Kristian tangkaitak nih a pawimawh thu a ni ngei ang. Heng ka unau teberte zinga mi pakhat chunga in tih chu ka chunga ti inni (Matthaia 25:40). Isua sawi angin mi retheite chungahmangaihna lantirin mi tangkai tak kan ni thei a. Chungmite chu an inahte tlawhin, an chungah thatna kan lantirthei a. An chunga Krista thatna chu kan hmuhtir thei ani.

    Mahni hmasial lo nun aia mihring thlarau tuamhneh zawk thei eng dang mah a awm lo. Chanchin Thasawi mawi theihna tha ber chu ringtu inngaitlawm lehthuhnuairawlh taka awm hi a ni. Chutiang nun leh thiltihtheihna chu nei tur chuan, hmalam pana pen zel a,mahni inhlanna neih a, inthununna nei chunga beih fanfanna hi a ni.Ellen G. White, The Ministry of Healing,page 470 (Tihdam Rawngbawlna, phek 466).Hmangaihnaa khat Kristian nun hi amahin a rawn awmmai ngai lo.

    Kristian rinawm takte nuna danglamna awmhriattheih tak chu tawngkam hman dan a ni a. Anchhelawhna, thutiam kamna leh tawngkam bawlhhlawh taktehmang lovin tawngkam mawi leh nem tak kan hmangthin tur a ni a. Kan tawngkamtena mite a tihnat loh nankan tawngkam hmante kan fimkhur hle tur a ni.

    Jakoba chuan kan hmangaihna leh enkawlnamamawhtute chu fahrahte leh hmeithaite an nih thu asawi a. Khawvel mite ngaihdan ang chuan kan chungathatna engmah lantir let thei lo turte chunga that chhuahchu awmzia a awm lo va. Nimahsela Pathian hmuhdanahchuan mite endawng leh hmuhsitte chunga that kan lantirhian Krista hnungzuitu dik tak kan nihzia a tarlang a ni.Min pe let thei tawh lo turte hnenah cheng kan puk tirngai em? Chaweia min sawm let leh thei lo turte vawiengzat nge chaweia i sawm tawh thin? I chung dik lotaka titute chungah malsawmna leh tawngtaina i hlanngai em (Luka 6:35; Luka 14:1214; Matthaia 5:44)? Paulatarlan angin Isua Kristaah chuan thiltha titura siamtharkan ni (Ephesi 2:10).

    Tanpui ngaite tanpui nan i hun leh chaknaengzatnge i hman thin? I chhanna chuan i rinna dik takengnge a hrilh che?

    NINGANI Oct. 23

    KHAWVEL ANGA AWM LOVIN (Jakoba 1:27)

    Khawvel bawlhhlawh kai lo in tih awmzia hiengnge ni ang (Jakoba 1:27)? Engtinnge chu chu a nihtheih ang? 1 Johana 2:15, 16; 2 Petera 1:4 te chhiar la.

    Mi thenkhatte chuan khawvel atanga an in lakhran theih poh leh a thlemnate kiansan thei turah aninngai a. Hei hi kawng thenkhatah a dik mai thei.Thlemnate, a bik takin do hneh har kan tih berte chukan theih ang tawkin kan kiansan tur a ni ngei mai.Nimahsela kan hriat reng tur chu kan buainate lehchaklohnate chuan kan kalna apiangah min zui zel thin

  • a. Chuvangin sual avanga buainate chu pawnlam atangalo kal a ni reng lem lo va, keimahni ah kan thinlungatanga lo chhuak a ni ber zawk thin. Chu chu indonahmun dik tak chu a ni a. Chuvangin khawi hmunah pawhawm ila, kan thinlung chhungah sual nena indona kanneih a tul reng a ni.

    Isua chu i hnaih zawh poh leh, diklohna chu imitah a lo lang chiang mai ang; i thilhmuh dan chu a lochiang zawk ang a, i famkimlohnate chu A awmdanfamkimah chuan chiang taka hmuh a lo ni tawh ang. . .Inngaihhlutna kan neih tlem zawh poh leh, kanChhandamna thianghlimna leh duhawmna chu kanngaihlu mai a. Kan sualzia hmuhna chuan min ngaidamtheitu hnen lamah chuan min kaltir a; tin, rilru hiantanpui a ngaihzia a hriatchhuah chuan, Krista hnen athlen a, thiltihtheihnain Ani chu A lo intilang bawk ang.Ellen G. White, Steps to Christ, page 64, 65 (KristaPanna Kailawn, phek 40.

    Thinlung taka sakhuana neihna chuan Isua nenanitina chendun duhna riltam leh tuihalna ah a hruaiang (Matthaia 5:6). Isua chuan vana A Pa nena awmdunnan hun tam tak A hmang thin a. A Pa duhzawng Ahriattheih nan chutiang chuan hun a hmang thin a ni.Nimahsela A mite nena inzawmna A nei reng tho a. Achawtui ber chu Amah mamawhtute hnena anmamawhna phuhruk sak a ni. Lei mihringte inthliarnachi hrang hrangte chu tikeh sawm in chatuanchanchintha chu a duhtu apiang hnenah A semdarh zelthin a ni (John 4:2835).

    ZIRTAWPNI Oct. 24

    ZIR BELHNA: Dan thute hi Pathian darthlalang ropuiber a ni a. Mihringte hian an tawngkamte, an thlaraununte leh cheziate chu Pathian thu nena a inmil leh milloh an khai khin reng thin tur a ni.Ellen G. WhiteComments, The SDA Bible Commentary, volume 7,page 935.

    37 38

    Rinna chuan thuawina laka min zalen tir ahnekinKrista khawngaihna sem chhuaktu ah min siam zawk a.Chu chuan Pathian thu awi turin min tanpui a ni.

    A mihring nihnaa Isuan dan A zawh famkimangin, Pathian chuan A hnungzuitute chu A phut a. Achakna rinchhanin min chhandamtu nundan anginthianghlim leh zahawm takin kan nung ve tur a ni.Ellen G. White, Our Father Cares, page 69.

    SAWIHO TUR:

    1. Thlemna kan tawh loh nan khawvel thilte kian santura hrilh kan ni a. Nimahsela engvanginnge heihi sualna leh thlemnate chinfelna tha ber a nihloh? Thlemna zawng zawngte kan kiansan theihnan eng anga hlaa kalsan nge tul ang? Khawihmuna cheng pawh ni mah ila sual leh thlemnakan do hneh theih na atana thil pawimawhber chuengnge ni?

    2. Policeho-in an mi rinhlelh zawngte hnathawhnaoffice bangah an aw ngaihthlak rukna khawl vuahan duh a. Nimahsela Doberman tia an kohmisualho khawi ui kawlh avangin policeho rilruchu a buai hle a. Tichuan chung uikawlhho nenaan innel theih dan tur an ngaihtuah ta a. Zantininsa chawhpawlha siam chhangthawp chu chunguikawlhho hnenah chuan an pe ta ziah a. A tirahchuan ral atangin an pe a, a hnu-ah chuan policehokuta an kenlai chu eisakin, an kut hial an liah sakta a. Chutianga vengtu uiho nena an innel hle hnuchuan an duh ang tawkin misualho office ah anduh zawng an ti thei ta a ni. He thawnthu hiankan fimkhur loh avanga kan chunga thiltha lothleng chungchangah eng ang zir tur nge min pek?

    3. A thute ringtu mai ni lo va, zawmtu nih chungchangngaihtuah la. A tawpa an danglam dan tur chuengangnge ni ang?

  • 39 40

    4. Krista khawngaihna avanga dan zawmna atangazalenna hmu anga inngaite hnenah eng thu nge isawi ang? Chutianga an ngaihna chu eng an tihduhna nge ni thin? Engtinnge chung mite chu ichhan ang?

    ZIRLAI 5 October 2531

    HMANGAIHNA LEH DAN

    SABBATH CHAWHNU October 25

    CHHIAR TUR: Jakoba 2:113; Marka 2:16; Leviticus19:17, 18; Rom 13:810; Johana 12:48.

    CHANGVAWN: Mi chunga khawngaihna nei lo chukhawngaihna tel lovin rorelsakin aawm ang; khawngaihna hi rorelna aiina chungnung zawk a ni (Jakoba 2:13).

    A THAWNTHU chu kan hre chiang theuh awm e. Zawhnaawm thei chu: Enganga nasa in nge he thawnthu hi ringtutenan pawm a, an nuna an hman tangkai tih hi a ni.

    Jerusalem atanga Jericho-a kal puithiam leh a hnulawka kal Levia mi chuan suamhmang tawk mi pakhatkawngsira thi lek leka awm chu an hmu ve ve a. An pahnihchuan an hnathawh tur thawk zo hlimhlawl inlama hawmek an ni a. Hliam tuar thi mek bawisawm chu anmawhphurhna ni turah an ngai lo. A hnu-ah a chanvechauha Pathian ring Samari mi-in hliam tuar a han hmuhkhan a khawngaih a, a hliamte enkawl turin riahbukah aphur ta a. Senso zawng zawngte a pek sak vek bawk a ni(Luka 10:3037).

    He thawnthu hi chatuan nunna chungchanga danhre mi zawhna chhan nana Isua sawi a ni a. Ti tam deuhrawh tiin emaw, bei nasa zual deuh rawh tiin emaw-ahrilh lovin thiltiha hmangaihna lantir dan tur thawnthuhmangin A kawhhmuh a. He thawnthu tawi hian hunhlauhawm leh hlim awm lo takahte pawh hmangaihnalantir thin tur kan nih thu leh kan mi ngainat zawng ni lote pawh hmangaih tur kan nih thu min hriattir a ni.

  • Kan rilru sukthlek zawng kalha chet hi a awl lohle thin. Nimahsela hmangaihna dik takah chuan kanduhloh zawng leh ngainat loh zawngte nenainkawmngeihna a tel a ni. Tun kar chhung hian he thudikpawimawh tak chungchanga Jakoba fuihnate kan zir hoang.

    NIKHATNI October 26

    RANGKACHAKA INTHUAM (Jakoba 2:14)

    Jakoba 2:14 chhiar la. Mihringte danglam dantarlanna a ni a. Pakhat zawk chu mi hausa, silhfen mantotaktea inthuam leh mite ngaihsan tak a ni a. A dang vethung chu mi rethei, tlakchhamnaa khat, silhfen chhetaka inthuam leh mite ngaih pawimawh loh a ni ve thunga. Mite chuan a pakhat zawk be tha in, a hnuhnung zawkchu an ngaihsak lo hle a. A hmasa zawkin thutna nuamtak a chan laiin, a pakhat zawk chu pawna ding turahriattir a ni a.

    Heta hrilhfiahna hi inkhawmnaa thilthleng a nihavangin a duhawm lo hle a. Greek tawng intawhkhawmnatih chuan biakin a entir a. Chuvangin Juda Kristianteinkhawm hun Sabbath ni-a thilthleng a ni thei a ni(Tirhkohte 18:7, 8).

    Kum zabi pakhatnaa Greco-Roman hunlaiinkhawtlangah emaw, sakhuanaah emaw dinhmun tha neihchu an ngai pawimawh hle a. Chuvangin mi hausate, mizirsangte leh politic lama mi challangte chuan mi zah ankai hle thin a ni.

    Marka 2:16 and Luka 11:43 te chhiar la. Isua hunlaia khawtlang nun khan engtianga awm turin nge mitean beisei? Engtianginnge chutiang an beiseina chuchanchintha nena a inkalh?

    Retheih emaw, hausak emaw hi sual a ni lo va.Nimahsela Kristian dik tak tehna tha ber chu kum upatlam, hausakna, thiamna leh sakhaw rinnatea keimahninena in ang lo midang kan dawr dan a ni a. Vawi tam takkan aia dinhmun sang deuhte chu kan zah deuhin, kan

    41

    H-6

    aia dinhmun hniam deuhte chu kan hmusit chawk thin.Khawtlang mipuite ngaihdan anga rilru put ve mai a awlthin a. Nimahsela Pathian chuan danglam turin min ko ani (Rom 12:2).

    Jakoba sawi ang chiahin kan awm kher lo mai theia. Nimahsela mi duhsak bikte kan nei chawk thin.Engtinnge heng buainate hi hrethiamin keimahni kaninven theih ang?

    THAWHTANNI October 27

    DINHMUN INANLOHNA AVANGA BUAINA (Jakoba 2:5, 6)

    Jakoba 2:5, 6 chhiar la. Engtinnge Jakoban ahmalama a lehkha ziahte a hrilhfiah?

    Helai thu en hian kohhranah mi hausa leh retheiteinkarah buaina lian tak awm angin a lang a. Pathian chuanrinna lama hausa mi retheite chu A thlang a. Nimahselami hausate chuan an hausakna hmangin mi retheite chuan hnehchhiah a. Chubakah Rom sorkar dan chuanchutianga mi hausatena mi retheite hnehchhiah turinkawng a siam a.

    Dinhmun hniamte chuan dinhmun sang leh mihausate chungah buaina siam phal a ni lova. Chubakahmi rethei thilti sualtute chunga hremna chu mi hausathilti sualtute chunga hremna aiin a nasa zawk a ni.Craig S. Keener, The IVP Bible Background Commentary:New Testament, phek 694 atanga laktawi.

    Jakoba 2:7 chhiar la. Hetianga chet dan mawi lotak chungchangah eng thu pawimawh tak nge Jakoban atarlan?

    Mi hausate chet dan mawi lo tak chuan Isua hmingchu an ti hmelhem hle a. An hausakna leh thiltihtheihnachu kohhrana midang chunga hamthatna lak nan anhmang a. Chu chuan kohhranah inhauhna leh inthennaa thlen ta thin a. Chuvangin kan tawngkamte leh cheziatechu Isua hming nen kan khaikhin reng thin tur a ni.

    42

  • 43 44

    THAWHLEHNI October 28VENGTE HMANGAIHNA (Jakoba 2:8, 9)

    Jakoba 2:8, 9; Leviticus 19:17, 18 leh Matthaia5:4345 te chhiar la. Eng ang thuchah pawimawh taknge kan hmuh theih?

    Jakoban Pathian dan chu Lal Dan tiin a ko a. Achhan chu LALTE LAL Dan a nih vang a ni (Thupuan19:16). A Lalram dan chu tlang chunga sermon ahkimchang taka tarlan a ni a (Matthaia 57). Sermon pakuazinga pakhat chuan thenawmte hmangaih chungchang atarlang a ni (Matthaia 5:311).

    Matthaia 5:43 a Isua tawngkam hian Leviticus19:18 thu hriatthiam dan tur a tarlang a. Entirnan,Leviticus-a Isua thupek chuan unaute huat a phallohbakah (Leviticus 19:17), Israel hnampuite chunga rilrutha lo put a phal bawk lo a ni (Leviticus 19:18).

    Sual hi thil tha lo zingah a chhe lawt lak a, misualte khawngaih leh tanpui hi kan mawhphurhna a ni.Mi tam tak, an thiltih dik loh avanga mawl inti a, zak ememte an awm. Fuihna thu ngaiin an riltam a ni. An thiltihdik lohte an han chhui let a, beidawngin an khat a.Heng mite hi kan ngaihthah miah tur a ni lo. Kristian kannih ngat chuan, sir lehlama kalin, kan tanpuina mamawhngawih ngawihte atanga a hla thei ang berah kan kal botur a ni lo. Kan mihringpuiten manganna an nei tih kanhmuh phawt chuan, an manganna chu sual avang emaw,harsatna dang eng avang emaw pawh ni se, keia lo inrawlhvena tur a ni lo ve, kan ti sam et mai tur a ni lo. EllenG. White, The Desire of Ages, page 504 (ChatuanNghahfak, phek 487).

    Isua nun hi min hmangaih let thei lo tur leh kanhmangaihna phu lo anga kan ngaihte chunga tanghmasiallo hmangaihna lantir dantur entawn tur ropuiber a ni a.Engtinnge chutiang mite chu kan hmangaih theih ang?Engvanginnge tanghmasiallohna leh Isuaa innghahpumhlum chu a chhanna awm chhun a nih?

    NILAINI October 29

    DAN FAMKIM (Jakoba 2:10, 11)

    Jakoba 2:10, 11 i chhiar hnu in a hnuaia Biblechangte hi chhiar la. Tichuan dan famkim tih lehhmangaihna dan tih thulu hnuai ah a eng zawk nenainkungkaih nge tih chhinchhiah ang che.

    Dan Famkim Hmangaihna Dan

    Matthaia 5:18, 19 _________ _________

    Matthaia 22:3640 _________ _________

    Rom 13:810 _________ _________

    Galatia 3:10 _________ _________

    Galatia 5:3 _________ _________

    Galatia 5:14 _________ _________

    Dan chungchanga Isua zirtirnate chu mipuitengaihdan nen enganga nasa in nge a inpersan tihhriatthiam a har hle thei a. Isua hunlaia sakhua mi takemaw, tunlaia mite pawh nise Mosia lehkhabua tarlandan zawng zawngte zawm kim si lovin dan zawm angin ainsawi thei lo vang. Judate chuan dan hrang hrang 613an nei a, chung zinga 248 te chu a tha lam (positive) ni in,365 chu a tha lo lam (negative) a ni ve thung a ni.

    Mi tuin emaw Isua hnenah dan thupek zinga apawimawhber a zawt a (Matthaia 22:36). Dik takin azawhna chu Isua awhna tura an thangkam a ni a. Isuachuan dan zinga a te ber pawh pawimawh angin A tarlanga (Matthaia 5:18). Nimahsela dan thupek zawng zawngkhaikhawmtu an nih avangin Pathian hmangaihna lehthenawm khawvengte hmangaihna chu dan thupek zawngzawng zinga a pawimawhberte an ni tiin A zirtir a ni.

    Isua zirtirnate chuan thuawina hi bel ruak maianeih theih a nih loh thu a tarlang a. Thuawinate chuthinlung tak atanga lo chhuak a nih chauhin awmzia nei

  • a ni thin. Entirnan, malsawmna dawn loh hlauh avangchauha sawma pakhat pe thin kan nih chuan kan sawmapakhat pek thin chuan awmzia engmah a nei lo vang.Nimahsela, Pathianin malsawmna min pekte avanga lawmchunga sawma pakhat pe thin kan nih chuan Pathiannena kan inlaichinna chu a duhawm hle ang. Isua chuandan thupui zawk rorelnate, khawngaihnate, leh rinnatetiin A sawi a (Matthaia 23:23). Heng zawng zawngte hiPathian leh kan mihringpuite nena inlaichinna neninkungkaih an ni a. Chuvangin Jakoba hian Isua leh Paulasawi ai bak thu dang a sawi chuang lo. Pathian dan zingaa enga pawh hi bawhchhia ila, chu chuan Pathian lehkan mihringpuite nena kan inlaichinna chu a tichhia thina ni.

    Pathian leh midang i hmangaihna atangathuawihna i neih chu vawi eng zawta tam nge ni ang?Tihduhna rilru i neih avanga i tihte chu vawi engzat ngeni ang? Mi pakhat i hmangaih vang ni lem lova, tanpuitur i ni tih i inhriat avanga i tanpui thin hian sualna aawm em?

    NINGANI October 30

    DAN RORELNA (Jakoba 2:12, 13)

    Jakoba 2:12, 13; Johana 12:48; Rom 2:12, 13; 2Korinth 5:10; Thupuan 20:12, 13 te chhiar la. Hengchangte hian rorelna chungchang engnge min zirtir?

    Dan hmanga rorel sak kan ni ang tih zirtirna aiathu chiang a awm awm lo ve. Chu rorelna chu kanthiltihthat emaw, tihdikloh emaw chunga innghat tur ani a. Chutihrual chuan Isua kan rinna avanga A felnapuana tuam kan nih tur thu Bible in min hriattir bawk.Chu puan chuan ngaihdamna (thiamchantirna) lehthuawina (tihthianghlimna) tiin peng hnih a nei a ni.Chuvangin, Krista Isua, Lalpa chu in lawm ang khan,amaha zung kai leh rem chhoh deuh deuhva awmin, anzirtir che u ang khan in rinnaah chuan nghet taka awmin,

    45 46

    lawmthu sawi lo ngahin, amahah chuan awm rawh u(Kolossa 2:6). In zinga Kristaa baptisma chang apiangtekha Krista chuan in inthuam tawh si a (Galatia 3:27).

    Jakoba chuan chang 13 naah mi chungakhawngaih-nanei lo chu khawngaihna tel lovin rorelsakina awm ang; khawngaihna hi rorelna aiin a chungnungzawk a ni tiin a sawi a. Hetah pawh hian Jakoba chuanmidangte nena inlaichinna kan neih dan tur chungchanga tarlang a. Rorelnani a zahngaihna kan dawn tur chumite chunga zahngaihna kan lantir chungah a innghatdawn a ni.

    Rorelna chungchang chauh kan ngaihtuah chuanlungkhamna avanga beidawngin, beisei bo kan lo ni maithei ang. Nimahsela chu chu a rorel hun chu a lo thlentak avangin Pathian chu hlau ula, chawimawi rawh u tihthu awmzia a ni lo (Thupuan 14:7). Chu ai chuan rorelnaakan beiseina awm chhun Isua felna chu kan rinchhantlat zawk tur a ni a. A felnaa min chhandamtu kan Pathiankan hmangaihna chuan titura min duhte ti puitlin theiturin min tanpui dawn a ni.

    Chutihrual chuan Bible-a tarlan rorelnate hi kanthatna tur an ni a. Suala kan tluklohnan inring rengaawm tura min vengtu an ni. Jakoba chuan khawngaihnahi rorelna aiin a chungnung zawk tiin a sawi a (Jakoba2:13).

    Sual khur thuk leh zuala tlute chungchang kanngaihtuah changin a tawngkamte hi kan hre reng tur ani.

    Dik lo taka i awm avanga rorelna leh hremna chauhi beisei laia zahngaihna, khawngaihna leh ngaihdamna idawn dante i ngaihtuah ngai em? Chutiang hunte ingaihtuah changin eng thilnge i rilru-ah lo awm? Mi tuemaw i awmdan dik lo takte anga awm i hmuh huninengtinnge chunga thilthleng chu i hriat reng theih ang?

    ZIRTAWPNI Oct. 31ZIR BELHNA: Lalpa hming zahawmna chu Angelte lehkhawvel tlu ve lova chengte chuan an lantir reng a. I hming

  • 47 48

    hi zahin awm rawh se, tia in tawngtaite hian, hekhawvelah leh nangmahni mimal nuna zaha awm fo turain dilna ni rawh se. Mihringte hmaah leh angelte hmaahPathian fate-ah a pawm che u a, chuvangin hmingzahawm tak in put hi (Jakoba 2:7) sawichhiat ni ngaisuh se. A aiawhtute ni turin Pathianin khawvelah hian atir chhuak che u a, kawng engkimah Pathian hmingzahawmna hi lantir fo rawh u. He dilna hi A nungchangnei tura A kohna che u a ni. Pathian nungchang leh nunnain nungchangah leh nuna lantir si lovin, Pathian hmingzahawmna in lantir thei ngawt hlei nem. Krista felna lehkhawngaihna in pawm chauhin in lantir thei a ni.Adapted from Ellen G. White, Thoughts From the Mountof Blessing, page 107 (Malsawmna Tlang, phek 105).

    Krista hmangin dikna chuan misual chu afamkimna thianghlimna themte pawh hlan tul lovin angaidam thei a ni.Adapted from Ellen G. WhiteComments, The SDA Bible Commentary, volume 7,page 936.

    SAWIHO TUR:

    1) India ram hruaitu hmingthang tak Pu Ghandi-achuan mi tam takte ngaihdan khaikhawmin tihiana sawi a, In Krista chu ka duh a, mahse in Kristianhi ka duh lo. Kristiante hian Krista in ang lo emmai! tiin. Engvanginnge hetianga a sawi chhan hihriatthiam a har loh? Krista hminga midangtethiltih sawisel a awl thei thin hle a. Nimahselaengvanginnge Krista hminga kan thiltihte in enhmasa tur kan nih? Kan chhehvel khawvelahenganga tha in nge Krista nun kan tarlan?

    2) In tualchhung kohhran membertinten inti neitutakin, kohhrana an pawimawh zia inhria in lehmidangte zahderna an dawng thin em? Chutianga nih loh chuan thil awm dan a danglam theih nanengnge i tih theih ang?

    3) Vengte hmangaih chu kawng khat ni se, Pathianhmangaih tih awmzia chu engnge ni ang?Engvanginnge Pathian chu kan hmangaih anga,chu hmangaihna chu engtianginnge kan tarlan angtih sawiho ang che u. Khawngaihna hi rorelna aiina chungnung zawk a (James 2:13). Hei hi nitinnunah, a bik takin thil dik lo tak titute chungahengtianginnge kan tarlan ang? Engtinnge a bukdan tawk kan thiam theih ang?

  • 49 50

    ZIRLAI 6 November 1-7

    RINNA A THILTIHTE

    SABBATH CHAWHNU November 1

    CHHIAR TUR: Jakoba 2:14-26; Rom 3:27,28; Tita 2:14;2 Korinth 4:2; Rom 4:1-5; Joshua 2:1-21.

    CHANGVAWN: Thlarau tel lovin taksa chu thi a ni,chutiang bawkin thiltihte tel lovinrinna pawh chu thi a ni. Jakoba 2:26.

    KOHHRANA milar tak leh kohhran upa ni bawkhlawhtlinna nasa tak nei Doctor chu Kohhranah beihpuithlak tur hna a awm apiangin tanpuina a pe thin a. Chua thilphalna chuan kohhran memberte kohhran tana sumtam tak pek duhna a neih tir a. Doctor chu thusawi thiamtak leh hmingthang tak a ni bawk a. A thusawi te chu athukin lairil a kuai a, a thlarau riau niin mite chuan anhmu a.

    Nikhat chu thumak tak a rawn lang tlat. Doctorchu Chawlhni-ah a inkhawm ta lo a. Mite chuan chawlha la a niang an ti a. Mahse chutiang mai chu ni lovin, achenna inah drug hman tam luat avangin a lo thi let dermai a. A mutna pindan ah chuan hmeichhiat mipatnalam video film leh chanchin bu hrang hrang te an hmubawk a. Amah ngaisangtu memberte leh thalai rual techuan mak an tih a bang lo. Engtik niah emaw chuanPathian rorelna hmaah kan la ding vek dawn a. He Doctorhi rinna dikah dingin thiltih in lan tir nise chuan miteentawn leh maktih a tling ngei ang.

    Engnge pawimawh ta? Rinna avanga khawngaih-naa chhandam kan ni a. Mahse rinna leh thiltih hi kanKristian nunah kan then hrang thei ngai lo ang. Rinnadik takah chuan thil tha tihin a zui reng fo. Jacoba ziakathudik rinna a thiltih chungchang hi mi tam takin kanhre thelh fo thin.

    NIKHATNI November 2

    RINNA THI (Jacoba 2:14)

    Jacoba 2:14 thu hi rinna avang chauha chhandamkan ni tih zirtirna nen engtinnge kan khaikhin theih? Henga hnuaia chang te hi khaikhin la: Jakoba 2:15-17; 3:27,28; Ephesi 2:8,9.

    Jacoba 2:15,16 ah thiltih tel lo rinna chu rinnader mai a nih thu min hrilh a. Jakoba ziak zawng zawnghi pakhat leh pakhat inzawm tawnna ah a in nghat a.Chutiang chuan kan u leh nau te nen hian engtinnge kanin zawmna hi ni ve le? Tawngkam chauha inzawm hi atawk lo. Pathianin tanpui theihna hmanrua min pek hnuhian kan u naute chu Thlamuang takin kal la, Lalpan avenghim ang che, kan ti ringawt mai tur a ni lo.

    Tawp chin nei lo kan mamawh zawng zawng te hikan hmu mai thei lo a. Nimahsela chungte chu thiltihtheihna pum khat Kristaah a awm a. Kan za hian Kristakut leh kete kan ni vek a. Chuvangin mite tanpui hna hikan thawk thei reng a ni. Leia Krista thiltih zawng zawngtechu kan thlir let-in kan hmu thei a. Marka 5:22-24 ah mipakhatin a fanu thi lek lek tan Isua hnenah tanpui a dilthu kan hmu a. Tin, Krista hnen atanga beiseina lian taknena dam tum hmeichhia thiput kan hmu bawk. Isuan atihdam hnuah hmeichhia chu a hlim em em mai a. MahseIsuan tisa damna ai mamawh nei niin a hria a. ChuvanginIsua chuan rem channa tlem la in Atana chanchin thahrila theh darhtu atan a siam a. Chutichuan a tulnaapiangah a puitu a ni ta a ni. Jacoba 2:16 ziak ang khan.

    Kan mamawh kan hria a, nimahsela tih tur erawhkan ti si lo. Kan rinna tar chhuahna hun remchang kantheihnghilh leh thin. Kan rinna tlemzia leh rinna thi maia nih zia kan thiltih te hian a ti lang fo.

    Jacoba hian chiang takin rinna chungchang a sawinawn fo reng a. Jacoba 2:14 ah Rinna ka nei timahsela,

  • 51 52

    thiltih a neih si loh chuan engnge sawt ang? Chutiangrinna chuan amah a chhandam thei em ni? tiin.

    Thiltih hian min chhandam thei tih ngaihdan diklo atang hian engtinnge rinna-a thiltih hian min chhandamzawk zia kan zir theih ang?

    THAWHTANNI November 3

    RINNA A CHHANDAM (Jacoba 2:18)

    Jacob 2:18 chhiar la. Eng thu pawimawh tak ngea tarlan? Engtinnge kan thiltih atanga rinna kan lan tirtheih ang?

    Jacoban tawngkam mawlmang takin mi tamtakpawm harsat tih a ziak a. Chung mite chuan inhnial duhkhawpin rinna emaw, thiltih emaw kan neih chuan a tawkan ti a. Nimahsela Jacoban kan Kristian naah rinnaathiltih tel lo chuan min chhandam thei lo tih thu nasatakin a sawi nawn fo thung (Jacoba 2:18).

    A pawimawh ber chu rinna chauh hi chuan minchhandam thei lo tih hi a ni. Rinna dik, rinnaa chhandamtih te hi thiltha tih nena in zawm tlat an ni. Pawisa thirleh lama Lu lem a lehlama mei lem kan la hrang thei loang chiah hian rinna leh thiltih hi kan then hrang thei lo.Rinna chu thiltih in a rawn zui nghal thin.

    Tirhkoh Paula nundan leh rilru putdan ngaihtuahin thiltih chungchang Eph. 2:10, I Thess. 1:3; I Timothy5:25, leh Tita 2:14 chhiar la. Engvang nge thil tha tih apawimawh em em?

    Paulan thiltha tih a do lo a. Thiltha tih avangachhandam nih tum erawh a do (Gal. 2:16). Dan zawmna

    avanga chhandam nih tum chu anchhe hnuaiah a awm ati. A chhan chu mi tupawh dan zawm avanga chhandamannih dawn loh vang a ni (Gal. 3:10). A thu zawmna chauhhian thlarau Thianghlim lawm man min pe thei.

    Mi tupawh an thil tha tih avanga chhandam ni lovinkhawngaihna vang chauh a ni. Miin a sualzia a in hriataKrista a lo rina, a lo pawm chauh hian khawngaihna adawng thei. Chu thilpek hlu tak chu mitin tan a thlawnapek a ni. Rinna chuan kan ba tam tak piah lamah hmunlain thiam chang ni thei turin min hruai a. Engti kawngmahin mahni thiltha tih avangin chatuan nunna kanchang ngai lovang tiin he ngaihdan hrang hrang hi hmawrbawk a ni.

    Engvang nge Pathian hmangaihna tel loa thiltihthat avanga vanram kai lo tur kan nih?

    THAWHLEHNI November 4

    RAMHUAITE RINNA (Jakoba 2:19)

    Sakhua rinna ram atangin thiltih tel lo pawhakawng khata tarlan theih chu rinna chian zia hi a ni. Thildik tak kan rin hian chu chuan rinna min neih tir tih hi adik em?

    Heng a hnuaia changte hian thudik hriat apawimawhzia engtinnge min hrilh? 2 Kor. 4:2; I Timo.2:4; Jacoba 5:19,20; 1 Petera 1:22; 1 Johana 3:18,19.

    He thudik hriat pawimawhzia hi kan hre tlangtheuh awm e. Nimahsela he hriatna mai hi chu kan rinnachhandam nan a tawk lo.

    Rinna dik hriat sualna kawngah Jacoba 2:19 aheng vokhanna nge kan hmuh theih?

  • 53 54

    Deuteronomy 6:4 ah rinna tobul tarlanna kan hmuthei a: Aw Israel mite u, ngaithla teh u, Lalpa kan Pathianchauh chu Lalpa a ni a. Hei hi Hebrai tawng atanga lo kalShema tih a ni a. He chang hian fiah takin Lalpa Pathianpakhat chauh a nihzia a rawn tarlang a. He thudikpawimawhzia hi Bible zirtirna hrang hrang atang pawh inzirtir a ni.

    Ramhuaite chuan thudik chu an hria a, an ringbawk a. Nimahsela chu an hriatna chuan engngeanmahniah a thlen? Pathian an hnena a lo lan meuh khanan hlauvin an khur a nih kha. Isuan thu a pek khan NangPathian Fapa chu i ni tiin an au a.

    Rinna chuan tangkai lo kan chet dan te a tidanglam lo. Ramhuaite pawh khan an ring a nimahselamite bum thin leh rinna diklo lama hruai turin nasa takinan che chho zel tho. Isua hun laia Israel te ah pawh khannasa taka an rinna dik lo ring tur leh bawlhhlawh takanung turin thlem an ni.

    Rinna chu kan nuna tihlan ngei tur a ni. A nih lohleh chhandamna tling lo rinna zawk nge kan neih.Ramhuaite rinna ang ringawt kha chuan min chhandamdawn lo.

    NILAINI November 5

    ABRAHAMA RINNA (Jacoba 2:21-24)

    Jacoba 2:21-24 leh Rom 4:1-5, 22-24 te hi khaikhinla. Abrahama rinna engtin nge an tar lan? Thiamchantirna, ngaihdamna leh tihthianghlimna te hi khawiah hiannge a in nghah?

    Gen. 15:6 thu ah hian thu bengvar thlak tak maiJacoba leh Paulate hian an hmuh dan thuhmun in ang

    tarlang a. Jacoba chuan Abrahama chu thiltih avangathiamchang angin a ziah laiin Paula pawh in Rom 4:2 aha lo ziak bawk a. Nimahsela Rom 4:24 ah erawh chuankan rinna chu felnaa ruat a ni tiin a lo ziak thung a ni.

    Rom 4 ah thiamchang kan nih theih nan serhtana tul thu a lo ziak a. Nimahsela hei hi Juda mite chuan anchhehvela Jentail mite an mi leh sa lo ni a chhandam annih theih na tura an rawn luh theih nan bik angin anngai a. Rom 3:28-30 ah Paula chuan Abrahama felna chua rinna ah a innghat a ni a ti. Abrahama pawh khan serha tan hma daihin rinna kha a lo nei tawh.Hei hi rinnaneih hnua serhtan te tan entirna a ni (Rom 4:9-11).Thiamchan theih nan thiltih chauh emaw, serhtan chauhemaw a tawk lo. (Rom 4:12 chhiar la).

    Jacoba ziak dan leh Paula sawidan hi a dang lamem? Paulan Abrahama rindan kaltlangin Jacoba ziak anemnghet a. Rom 4:17-21; Rom 4:17; Heb. 11:17-19 tehi khaikhin ang che. Paula bawkin rinnaa chhandam kannihzia Rom 4:21 ah a lo sawi leh bawk.

    Rinnaa Pathian thutiam leh a thuawihna hi athunung rinnaah a innghat. Dan avanga thiltih ni lovin,rinna avanga thiltih ni zawkin Jacob 2:22 a alo ziak anghian Rinna chuan a thiltih nen a thawk dun a, tin, thiltihavangin a rinna chu a lo famkim ta.

    Rinna leh thiltih hi ngaihtuahna tam takah apawimawhzia a lo lang. Kan then hran erawh chuan kawngdang daih a kawk thung. Rinna dik chu hmangaihnaakal tlang rinna thiltih a ni thin (Gal. 5:6). Thiltha tih hirinna atanga lo chhuak mai nilovin a rah chhuah thiltihtean ni a. Abrahaman Pathian a rinna chu nunna zawngzawng thuawiha a fapa Isaka a hlanna kha a ni a. Chutiangchuan Jacoba pawhin thuawihna hian kan rinna atifamkim a lo ti bawk a ni.

    Eng thiltihte hian nge i mimal daihriatnaah i rinnatidanglam?

  • 55 56

    NINGANI November 6

    RAHABI RINNA (Jacoba 2:25)

    Chuvang chuan engnge a tih tak kha? Enthlatutea lo thukru a, tichuan kawngdangah a hawn tir a nih kha(Jacoba 2:25). Joshua 2:1-21 chhiar la. Kan thinlungakan dah chhandamna hi rinna atang chauh a nihzia hemi chang atang hian engtin nge kan hriat thiam ang?

    Heb. 11:31 ah, Jericho mite chu ringlo mi lehthuawih lo luhlul tak an nih thu kan hmu a. Israel mitenMidian mite leh Amor mite lakah ropui taka hnehna anchan thu an hre chiang hle a. Chuvang chuan IsraeltePathian chu an hlau em em a ni. Chubakah chu Pathianchuan milem biak leh sual a huatzia pawh an hre kiaubawk. Heng thil zawng zawngte hi hriattir niin Jerikokhawpuia mite pawh, Rahabi anga rinna nei tura hriattirtam tak an awm a, an awih duh lo mai chauh a ni, IsraeltePathian chu chunglam vanah leh leiah leh lei hnuaiahpawh Pathian a ni tih chu an hria a, tui let hmaa mihringteang mai khan Kanaan mite chu Pathian sawichhiaanungin lei hi an ti bawlhhlawh a. Chutiang mite, Pathianleh mihring hmelmate chu, hmangaihna leh dik takarorelna chuan tihboral nghal mai a remti ta a ni. EllenG. White, Patriarchs and Prophets, page 492(Thlahtubulte leh Zawlneite, phek 592).

    Pathian dik chu a rin tlat avangin Rahabi chuchhanhimin a awm a. Chu a rinna avangin enthla tutepawh kha a lo thukru a. Chutiang chuan enthlatute thupawh chu zawm zelin a tukverh ah puan sen a lo thlaih anih kha. Israelte hun laia an kawngkhar chunga beramthisen an taha chhanhimna an chang ang khan (Exo.12:21-24). Nun famkim nei thei tur chuan thiltheihlohang tluka ngaihtheih Rahabi nuna rinna ang chi hianPathian ngaihdamna leh a khawngaihna mitin tan a hlanduh zia, Amah rinna leh Amaha innghahna hlawk zia kanhmu thei.

    Jacoba 2:26 chhiar la, Engtinnge rinna leh thiltihinkungkaih dan i hmuh theih?

    Nunna thaw tel lo chuan taksa chu thi mai aniang bawkin thiltih tel lo rinna chu thi a ni. Amahah rinnatak tak nei si lo thuawih tumna vang chauha thiltihtechu awmzia nei lo a ni (Heb. 6:1; 9:14).

    ZIRTAWPNI November 7

    ZIRBELHNA: Mahni i in dahbo khan thilthar tamtak idaihriat thei ang. Kross a i in tukluh apiangin i tlin lohziai in hmu chhuak zel ang a. Krista famkim zia i hmuhapiangin Ani nena in khaikhin chi rual i nih lohzia ihmuchhuak bawk ang.

    Krista chuan Amaha famkimna zira, Amah ngeiina tarlan hmangaihna nun zirtute chu a awmpui reng ang.Tin, an nunah nemkai sakin an ngaihtuahna lehchetdanah lantir an ni ang. Rinna nung neiin i mamawhchu A hnenah thlen rawh. Ringla, ringhlel lovin Achhandamna i lo hmu ang. Krista felna zir duhna i neihchuan Ani chuan a zirtir duh reng che. Nunna tuihnaaha hruai zel ang che. (Adapted from Ellen G. White,Testimonies to Southern Africa, page 26.)

    SAWIHO TUR:

    1. Jacoba 2 chhiar la. Krista felna leh famkimna ringachu mi ringtute tan chhandamna a nihziathupawimawh tak enge i hmuh?

    2. Mi thenkhat Jacoba ziak a rinna leh thiltihchungchanga inhnialnaah Paula tarlan dan an telthin lo. An ni chuan Jacoba dinhmunah kan indin tir tur a ni an ti a. He ngaihdan hi a dik thei

  • ang em? Engvang nge he rinna leh thiltihchungchang thu hi Bible chang dang ziak kan en tela pawimawh em em? AD 1400-1700 chho vel khanCatholic ho chuan protestant ho do let nan Jacobaziak chauh hi an hmanrua a ni. Engvang ngeKohhranah he thu in a tarlan kan rinna tobul hikan vawn that a pawimawh em em?

    3. Rinna leh thiltih hi angkhatin an kal dun tur a ni tihhi i pawm thei em? I chhanna chu i zirpuite hnenahhrilh chhawng rawh.

    4. Engvanginnge Jacoba ziak leh thuthlungthar ziakdangten Abrahaman a fapa Ismuela chunga a thiltihleh Rahabi in a mite a bumna chungchang an demnaengmah kan hmuh loh? Krista felnain a hliahkhuhdan engtinnge min zirtir?

    57

    H-8

    58

    ZIRLAI 7 November 8-14LEI THUNUNNA

    SABBATH CHAWHNU November 8

    CHHIAR TUR: Jacoba 3:1-12; Deuteronomy 6:6-7; Luka9:51-56; Thufingte 16:27; Mathaia 7:16-18.

    CHANGVAWN: I thu chuan thiam a chantir ang chia,i thuvek chuan thiam loh a chantirbawk dawn che a sin a ti a (Mathaia12:37).

    TAWNGKAMTE hian thiltihtheihna ropui tak an nei a. Aawm tak thusawi hi tangkaraw bawma rangkachak appleang a ni (Thufingte 25:11). Fakna, hlathu leh thawnthutehian mi nunah ril taka thawkin rei tak hneh theihna anneih phah thei a ni. Entirnan, naupangte hian tawngkamchhuakte hi tuihip thei angin an hip thin a, chutiangchuan hriaa an than hnan tawng hriat chu nal takin anhmang thei mai thin. An hmalam huna an hlawhtlinnatur emaw hlawhchhamna tur emaw pawh an hriatchanchinte avangin anmahniah a thunun thei dawn a ni.

    A tha lam emaw, chhe lam emaw, an nu leh pa tetawngkam hman dan ang kha an hmang fo thin. Thu aziak tawngkam pawh hi a daih reiin thil a ti thei a. Thiltithei ber chu Pathian thu-a tawngkamte hi an ni. Sam.119:105; 119:11 te hi han ngaihtuah pah teh. Amah Isuangei pawhin a zirtirte hnenah thil dang aia pawimawhzawk malsawmna huntawite chhung a kawhhmuh a(Johana 6:63). Tawngkamte hian thihna emaw, nunnawmna emaw a thlen thei bawk. I lakkir leh duh thiltevawi engzat nge i lo sawi tawh thin? Tun kar chhung hianJacoba ziak tawngkam pawimawhzia kan zir ho dawn ani.

  • 59 60

    NIKHATNI November 9

    MAWHPHUR ZO (Jacoba 3:1)

    Jacoba 3:1 chhiar la, he thuah hian Jacobanmawhphur zo tih chungchangah engthil pawimawh taknge a sawi?

    Kohhrana zirtirtute leh Kristian sikula zirtir hnathawkte hi an pawimawh hle a. A chhan chu an zirtirnatechuan kum tam tak thlengin rilru leh thinlungah hu aneih reng thin vang a ni. England rama Cambridge TyndaleHouse Library kawngka luhnaah chuan thil tar mawi taka awm a. Chu chuan a lut a piangte thil a hriat thar tir ani. Lalpa tih hi finna bul a ni tih hi (Thufingte 9:10).Mihring hi thil zawng zawng tehkhawng a ni lova, Pathianchauh zawk a ni. Finna dik bul intanna leh a tawpnapawh Amah tho a ni. Vanduaithlak takin, thiamna a lopung angin mite chuan Pathiana innghah chu antheihnghilh zo ta a. Science zirna lamah phei chuanPathiana innghahna awm lovin zir a lo ni ta zel a ni.

    Sakhuana lama zirtirtute pawhin mahni ropuinatur leh fakhlawh nan mai an thawk bawk thin. Chumirah chhuah chu zirtirtute leh zirlaite an thinlung lehngaihtuahna atangin zawi zawiin an rinna chu a lo insawrte thei a ni. Paula chuan he mawhphurhna hi hriain,Timothea hnenah pawh zirtirna a lo pe hial a ni tih henga hnuaia Bible chang atang te hian kan hmu thei a(1Timothea 1:3-7; 3:2-6; 2:14,15). Nu leh pate hian fatezirtirna kawngah mawhphurhna rit tak an phur a,lehlamah naupangte chu thil dangten an thunun bawk sia, Pathian thutiam finna chu kan dawn ava pawimawhtak em! Mi tute emaw nangmah a tha zawngakaihhnawihtute ngaihtuah la, i chungah engnge an tih?Engtinnge i rilru an kaihhruai theih dan? Thil pawimawhber tura i hriat chu midangte hnenah engtin nge i tih vetheih ang?

    THAWHTANNI November 10

    THU THILTIHTHEIHNA (Jacoba 3:2)

    Jacoba 3:2 ah Kan zain thil tam tak kan tisual fothin a lo ti. Inpuanna dik tak a va ni tak em! Nundanngaihtuah em em chunga a sawi a ni a. Mahse Amahaiawh tura A hna mi pek chu kan tling lo em mai ti turkan ni lo.

    A thusawia tisual ngai lo mi chu mi puitling a nia, a taksa pum pawh veng thei mi a ni (chang 2 na).Greek tawng chuan he chang hi a sawi fiah zawk a, thudik lo sawi loh hi thil ni thei a ni. Thudik tak sawi hi apawimawh em em a. Ngaihtuahnate chuan tawng chhuakturin a hruai bawk thin. Tawngkam chhuakte chuan kanngaihtuahna a puibawm a. Mite nena kan in zawm theihnapawh tawngkam chhuak kal tlangin a ni.

    Tun kar zirlaia Bible changte hian lei thiltih theihnaentirna tam tak a keng tel a. A hmasa entirna pathumtechuan thil te thamin a hnu leh ah lian tak a thlen theihdan an tar lang a ni. Chung entirnate chu: Sakawr chu aka-a barhna hrui te tak te hmangin a kaihher theih a.Lawng pawh a karna te tak te hmangin a thunun theih a.Tin, meisi pakhatin ram ngaw zau tak pawh nasa takin akang fai tir vek thei bawk. Bible ah tawngkam thiltihtheihzia engnge kan hmuh theih? (Deut. 6:6-7; 23:23; Sam40:3; Thufingte 10:20-21; 12:25; Malakia 2:6-7;Luka 4:22, Rom 10:6-8).

    Kawng hran hranah zirtirtu vek kan ni a. Biakinah emaw, inchhung khurah pawh a ni thei. Kan tawngkamchhuakah hian thiltihtheihna tam tak a awm a. Chuvanginkan ngaihtuahnate a thianghlim theih nan zing hma takahPathian thu hmanga kan tih thianghlim thin a pawimawhem em a ni. Chutianga kan tih hnu chuan kan ngaihtuah-

  • nate leh tawngkam chhuak chu enga chawm nge a nihang? Pathian Thlarau thianghlim nge thil dang zawk niang le? Pathian tawngkam chhuak hmanga thil ropui takdanglamte hi kan ngainep tur a ni lo. (Sam 33:6 leh 2Kor. 4:6 te hi khaikhin la).

    Lung hal puahna hmanrua i kutah keng ang ta la,eng anga fimkhur tur nge i nih ang? I chhanna chuaneng angin nge i tawngkam hman thiam a tulzia a tar lan?Lung hal puahna aiin kan tawngkamte hian nasa takinthil a ti thei zawk a ni lawm ni?

    THAWHLEHNI November 11

    THIL TE THAMTE HI THIL LIAN THAMTE AN NI (Jacoba3:3-5)

    Jacoba 3:3-5 chhiar la, tehkhin thu chi hnihthuhmunte hi lei nen engnge inkungkaihna an neih?Sakawr ka a thirbarhna leh lawng tihherna te takte chuanan thunun thi