Jan XXIII, "Dziennik duszy"

JAN XXIII�

Dziennik duszy

WYDAWNICTWO ZNAK

KRAKÓW 2014

PR ZEKŁ AD

Józefa Ledóchowska SJK

DZIENNIK DUSZYrekolekcje i notatki duchowe

1895–1963

55

1895–1900: seminarium w Bergamo

1895

PRZEPISY DLA MŁODZIEŻY, KTÓRA PRAGNIE CZYNIĆ POSTĘPY W POBOŻNOŚCI I NAUCE1

„Dlatego wszystkim duchownym, których Bóg wezwał do służby swojej, przystoi, aby swe życie i obyczaje tak ułożyli, aby w stro-ju, ruchach, w postępowaniu, w słowach i we wszystkich innych sprawach panowała u nich tylko powaga, umiar i głęboka poboż-ność. Niech pilnie unikają takich błędów, które są lekkie u innych, ale dla nich byłyby bardzo poważne, zaś ich postępowanie niech wzbudza powszechny szacunek” (Sobór Trydencki, Sesja XXII, Dekret o reformie, kanon 1).

„Dobrze jest mężowi, gdy nosi jarzmo od młodości swojej” [Lm 3, 27].

Pierwsza i naczelna zasada: wybrać sobie kierownika duchow-nego, odznaczającego się życiem przykładnym, roztropnością

1 Przepisy, które tu podajemy, są prawdopodobnie osobistym opracowaniem Małego Regulaminu, jaki kleryk Roncalli otrzymał od swego kierownika duchowne-go w r. 1895. Mały Regulamin zawierał metodę życia ascetycznego doskonalszą od obowiązującego wszystkich Regulaminu Instytutu. Kierownik duchowny zapoznawał z nim poufnie tylko niektórych spośród najlepszych seminarzystów, którzy stano wili Kongregację Zwiastowania Niepokalanej. Czternastoletni wówczas Angelo Ron calli, po otrzymaniu tonsury w r. 1895, został natychmiast wtajemniczony w treść Małego Regulaminu i dopuszczony do praktykowania go. Przepisał go sobie ręcznie drob-nym pismem, zawsze miał przy sobie i stosował nawet wtedy, gdy został papieżem. W notatkach duchowych z następnych lat powołuje się on często na jakiś regulamin, najprawdopodobniej ten właśnie, znajdujący się w pierwszym zeszyciku. Poważne słowa łacińskie, umieszczone na wstępie tegoż zeszytu, a stąd będące mottem całe-go Dziennika duszy, kreślą dokładny obraz wzorowego kleryka. Do słów tych czę-sto powracał jako biskup i papież, powtarzał je i komentował.

56

Dziennik duszy

i wiedzą, do którego ma się pełne zaufanie, całkowicie od niego zależeć, słuchać jego rad i poddać się z ufnością jego kierownictwu.

C o d z i e n n i e

1. Natychmiast po rannym wstaniu odprawić co najmniej kwa-drans modlitwy w myślach.

2. Wysłuchać albo – lepiej – służyć do mszy św.3. Odprawić kwadrans czytania duchowego.4. Wieczorem, przed pójściem spać, uczynić ogólny rachu-

nek sumienia wraz z aktem żalu i przygotować punkty do medy-tacji na dzień następny.

5. Przed obiadem albo przed kolacją lub przynajmniej przed wieczornym rachunkiem sumienia uczynić drugi rachunek, szcze-gółowy, którego celem jest pozbycie się jakiejś wady czy błędu, a nabycie jakiejś cnoty.

6. Pilnie uczęszczać na zebrania Kongregacji w dnie świątecz-ne, a na wykłady i kółka w dnie powszednie oraz przeznaczyć za-wsze odpowiednią ilość czasu na naukę w domu.

7. Przynajmniej raz na dzień nawiedzić Najśw. Sakrament i jakiś kościół czy kaplicę poświęconą Matce Bożej.

8. Między godziną 18 a 21 odmówić pięć Ojcze nasz i Zdro-waś dla uczczenia ran Pana Jezusa i spełnić trzy akty umartwie-nia na cześć Najśw. Dziewicy.

9. Odmawiać inne modlitwy ustnie i odbywać inne praktyki pobożne na cześć Matki Najśw., św. Józefa, świętych patronów i w intencji dusz czyśćcowych. Praktyki te muszą być jednak za-twierdzone przez kierownika duchownego, jak również książki do rozmyślania i lektury duchowej.

10. Przeczytać uważnie i z zastanowieniem cały rozdział, lub przynajmniej jedną część, z pobożnej książki Tomasza à Kempis, po łacinie.

11. Dla ścisłego przestrzegania wyżej wymienionych punk-tów zrobić sobie podział godzin, wyznaczając czas na modlitwę,

57


naukę, inne praktyki pobożne, rekreację i spoczynek, porozu-miawszy się uprzednio z kierownikiem.

12. Przyzwyczaić się do częstego wznoszenia myśli ku Bogu, przy pomocy krótkich, lecz gorących aktów strzelistych.

C o t y d z i e ń

1. Przystąpić do spowiedzi i Komunii św.2. Zachować post w piątek i sobotę.3. W pewnym określonym dniu zadać sobie jakąś pokutę, za

poradą ojca duchownego.4. W tym samym dniu do zwykłych modlitw dodać jeszcze

kwadrans modlitwy lub czytania duchowego, o ile możności w ja-kimś kościele. Można to zastąpić wygłoszeniem nauki ascetycznej lub jej wysłuchaniem albo jakąś inną praktyką pobożną, wskaza-ną przez kierownika.

5. Siedząc lub przechadzając się z jednym czy kilkoma kole-gami, prowadzić rozmowy pożyteczne i duchowe. Tematu do nich może dostarczyć ranna medytacja, czytanie duchowe lub jeden z tych przepisów. Wzajemne dzielenie się dobrymi myślami, ja-kie one wzbudziły lub jakie Bóg podczas tej rozmowy podsunie, wytworzy bezpośrednią, szczerą atmosferę.

6. Co sobota opowiedzieć samemu lub posłuchać opowiadania jakiegoś przykładu o Matce Najśw. albo o cudzie przez Nią zdziała-nym, dodając własne w związku z tym uwagi, budujące czy pobożne.

7. Jeżeli się przekroczy jakiś punkt tych przepisów, należy się szczerze do tego przyznać kierownikowi, wyznać własną winę i poprosić o pokutę.

C o m i e s i ą c

1. Wybrać sobie dzień na skupienie wewnętrzne i dokładniej zbadać siebie pod względem poprawy błędów, postępu w cnocie i przestrzegania tych wskazań.

58

Dziennik duszy

2. Wybrać spośród kolegów najbardziej przykładnego i gor-liwego i poprosić go, by dobrze obserwował nasze postępowa-nie, a potem szczerze i z miłością powiedział nam, jakie w nim dostrze ga błędy. Tę rozmowę najlepiej przeprowadzić w dniu mie-sięcznego skupienia lub w najbliższym terminie.

3. To uczyniwszy, udać się do ojca duchownego i z nim omó-wić powyższe sprawy oraz inne, które się akuratnie nasuną, wy-słuchać jego wskazań i dokładnie się do nich zastosować.

4. Być zadowolonym z tego, że kierownik jest powiadomiony o naszych błędach.

5. Na każdy miesiąc obrać sobie patrona dodatkowego.

C o r o k u

1. W okresie karnawału lub w innym czasie odprawić tu, w se-minarium czy gdzie indziej, rekolekcje, choćby to nie było koniecz-ne ze względu na święcenia; a gdyby zaszła istotna przeszkoda, pomówić o tym z kierownikiem.

2. W związku z rekolekcjami albo też w innym dogodniej-szym czasie odprawić spowiedź z całego życia lub z jednego roku.

3. Przed wyjazdem na wakacje udać się do kierownika po wskazówki, jak się w tym czasie zachować.

4. Przed wakacjami, by je dobrze spędzić, dać kolegom i otrzy-mać od nich jakąś pamiątkę.

W k a ż d y m c z a s i e

1. Wystrzegać się bardziej niż jakiegokolwiek innego zła ko-legów niedobrych lub niezbyt dobrych, takimi są np. ci, co mają na ustach słowa dwuznaczne i nieczyste, używają wyrazów ordy-narnych i zjadliwych, chętnie obcują z osobami płci odmiennej i opowiadają o swych miłostkach, uczęszczają do restauracji albo są nieumiarkowani, zwłaszcza w piciu; ci, którzy chcą uchodzić za mściwych, wojowniczych, zbrodniczych, wałęsają się czy też

59


stoją bezczynnie na placach i przed sklepami; tacy, co uczęszczają do domów gry lub grają prywatnie w karty i w kości, w ogóle ci wszyscy, którzy dali się poznać jako chłopcy nieobyczajni, stro-niący od nauki, a oddający się wyłącznie rozrywkom.

2. Nie prowadzić rozmów, nie zabawiać się i nie żartować z nie-wiastami i w ogóle unikać zbytniej z nimi poufałości, bez względu na ich stan, wiek czy pokrewieństwo, nie czynić przed nimi żadnych zwierzeń, które mogłyby się okazać niebezpieczne lub podejrzane.

3. Nie oddawać się nigdy grom zakazanym ani nawet dozwo-lonym, zwłaszcza nie grać w karty i kości, tym bardziej w miej-scach publicznych, gdzie można spotkać różnych ludzi; a także nie zatrzymywać się dla przyglądania się grającym.

4. Pod żadnym warunkiem nie używać w stosunkach wzajem-nych formy „ty”, nie poklepywać się, nie gonić jeden drugiego, nie poszturchiwać się, nie bić się nawet dla żartów ani nie pozwalać sobie na inne lekkomyślne czyny, słowa czy ruchy, które budzą pogardę lub mogą narazić na niebezpieczeństwo.

5. Usilnie się starać o zachowanie pięknej lilii czystości i dlate go dobrze pilnować swych zmysłów, zwłaszcza oczu. Nie wpa try wać się nigdy w kobiety, unikać innych niebezpiecznych rzeczy. Wystrzegać się nieumiarkowania w jedzeniu i piciu lub spo żywania pokarmów poza porą posiłków, a także unikać próż -no wania.

6. W szczególny sposób pielęgnować w sobie pokorę i dlate-go rozmyślać często o tym, że gdy chodzi o ciało – jesteśmy tylko zgnilizną, gdy chodzi o duszę – niewiedzą i grzechem, a jeśli jest w nas coś dobrego, jeśli sprzyja nam szczęście i łaska, wszystko to jest jałmużną od Boga nam daną. Stąd – wystrzegać się samo-chwalstwa i pragnienia, by nas ceniono więcej lub na równi z in-nymi.

7. W ślad za tymi dwiema cnotami musi zawsze podążać kró-lowa wszystkich cnót – miłość. Ćwiczenie się w niej będzie pole-gało na znoszeniu zniewag i gotowości do przebaczania z całego serca, na ofiarności wobec biednych, na wystrzeganiu się troski

60

Dziennik duszy

o rzeczy materialne i pragnienia ich posiadania oraz zbytniego przywiązania do pieniędzy.

8. Modlić się ogólnie o nawrócenie grzeszników, a także o na-wrócenie poszczególnych osób, zwłaszcza gdyby zaszła taka po-trzeba w stosunku do członków Kongregacji seminaryjnej. Pró-bować wszystkich sposobów, mogących służyć ich poprawie, radząc się – jeśli zajdzie tego potrzeba – osób dyskretnych i roz-tropnych oraz własnego kierownika, aby z jak największą do-brocią i dyskrecją usunąć zło i zgorszenie, nie zniesławiającwinnego.

9. Przed wyjazdem z seminarium, po ukończeniu studiów, na-radzić się z kierownikiem nad swoimi obowiązkami i nad wska-zaniami, jakie należy stosować w dalszym życiu.

S z c z e g ó ł o w e p r z e p i s y d l a m ł o d z i e ż yn o s z ą c e j s t r ó j d u c h o w n y

1. Kto nosi suknię duchowną, musi bardzo dbać o własny postęp, o dobro i zbawienie bliźniego, gdyż to jest obowiązkiem wynikającym z jego stanu.

2. W mieście i miasteczkach należy zawsze nosić sutannę. Na wsi i w podróży ubranie krótkie musi być skromne i zgodne z przepisami synodalnymi. Nawet w domu należy nosić się skrom-nie i zachować postawę osoby duchownej.

3. Trzeba dbać o czystość, lecz bez próżności w ubraniu i sta-raniu o własną osobę. Święte czynności w kościele i zakrystii trzeba spełniać ze skromnością, powagą i godnością, a w tym celu należy dobrze się zaznajomić ze świętymi obrzędami, prze-strzegać rozporządzeń bezpośrednich władz kościelnych i od-znaczać się szczególnym posłuszeństwem w stosunku do swegobiskupa.

4. Należy bardzo przykładać się do nauki i nie opuszczać se-minarium przed ukończeniem kursu, aby jak najlepiej przyspo-sobić się do służby Bożej, do pracy nad zbawieniem dusz przez

61


głoszenie słowa Bożego, słuchanie spowiedzi i inne święte czyn-ności spełniane wedle otrzymanych talentów.

5. Trzeba zwalczać w sobie ambicję, nie szukać miejsc lub sta-nowisk bardziej zaszczytnych, korzystnych i dochodowych, lecz w sprawach tak ważnych i tak niebezpiecznych zachować obo-jętność, zdać się na wolę Bożą, polegać na sądzie przełożonych i radach własnego kierownika. Nie należy nigdy takich celów i in-tencji stawiać sobie w nauce i przy spełnianiu dobrych czynności, gdyż przez to traci się wszelką zasługę i nie zdobędzie się nigdy prawdziwej cnoty ani tego pokoju wewnętrznego, „który prze-wyższa wszelkie pojęcie” [Flp 4, 7].

„A nad wszystkimi, którzy się tego prawidła trzymają, pokój i miłosierdzie” [Ga 6, 16].

O s t r z e ż e n i e

Poleca się duchownym noszenie pasa, zwłaszcza przy speł-nianiu świętych obrzędów, oraz przypomina im się, że to się bar-dzo przyczynia do wytrwania w powołaniu i do dobrego przykła-du, gdyż pas jest częścią ubrania kapłańskiego, wedle orzeczenia Synodu. Dawniej nosili go wszyscy, a i teraz czynią to kapłani przykładni i zachowujący przepisy, jakimi wszyscy być powinni.

„Nie znać niczego, co jest przeciwne regule – to wiedzieć wszystko”2.

U w a g i d o d a t k o w e

1. W przypadku szczególnej potrzeby kogoś spośród...3 wszy-scy pomodlą się za niego i ofiarują Komunię św. w jego intencji.

2. Codziennie, podczas nawiedzenia Matki Najśw. lub w in-nym czasie, odmówią za wszystkich... trzy Zdrowaś Maryjo do

2 Tertulian, De praescriptionibus adversus haereticos. Rozdz.14; PL, 2, 27.3 W tym miejscu i w następnych kropki postawił sam Autor.

62

Dziennik duszy

Niepokalanej w intencji otrzymania i zachowania świętej i pięk-nej cnoty czystości lub niewinności.

3. Nawet jeśli ktoś nie jest jeszcze księdzem, winien ofiarować co miesiąc Komunię św. za innych, aby wytrwali w zachowaniu świętych reguł, prawdziwej pobożności, niezmordowanej gorli-wości o dobro dusz. Księża ofiarowują ponadto raz w roku mszę św. w dniu oznaczonym, w tej samej intencji, zwłaszcza z prośbą o zachowanie i postęp..., jako zadośćuczynienie za winy wszyst-kich oraz dla uproszenia wszystkim prawdziwego żalu za grzechy i wiecznego zbawienia.

4. W wypadku śmierci któregoś z... ci, którzy nie są księżmi, odmówią oficjum za zmarłych, wysłuchają mszy św., odmówią cząstkę różańca, w jedną sobotę zachowają post i ofiarują Ko-munię św., a także w jak najkrótszym czasie mszę św. oraz zyska-ją kilka odpustów w intencji zmarłego.

T r i d u u m k u c z c i ś w. F r a n c i s z k a K s a w e r e g o, 3 0 l i s t o p a d a

1. Naśladować jego głęboką pokorę, poznając samego siebie, swoją nędzę tak duchową, jak i cielesną, szukając w studiach i spełnianiu dobrych uczynków nie szacunku, czci i dobrej opinii u ludzi, lecz tylko Boga, Jego chwały, naszego pożytku duchowego i dobra dusz.

2. Naśladować go w umartwieniu przez powściąganie, ile się tylko da, woli własnej i swoich kaprysów, przez umartwie-nie ciała, jakim będzie nie szukanie najwygodniejszej pozy przy siedzeniu i klęczeniu, lecz zadowolenie się pozycją przyjętą na początku, przez opanowywanie niepohamowanej chęci, by wi-dzieć, wiedzieć i mówić, itd.

3. Dla naśladowania jego gorliwości w szerzeniu chwały Bo-żej i w zbawieniu dusz brać udział z jak największym skupieniem i wiarą we mszy św., ofiarując ją w intencji zdrowia, pomyślno-ści i bezpieczeństwa Najwyższego Pasterza, zwycięstwa Kościoła

63


i nawrócenia niewiernych, a także w intencji, byśmy sami uzy-skali takiego ducha gorliwości, pobożności i pokory, ofiarności i wzgardy rzeczy tego świata, jaki cechował naszych ojców, któ-rzy dali nam pod tym względem wspaniałe i świetlane przykłady.

C z t e r o d n i o w e s k u p i e n i e n a c z e ś ć ś w i ę t e g o F r a n c i s z k a S a l e z e g o

Dla uczczenia tego wielkiego świętego:1. Naśladujmy jego łagodność, odnosząc się do innych z ła-

skawością, uprzejmością, wesołością, nieuchybiającą wszakże powadze i skromności. Taką postawę zachowamy zwłaszcza wo-bec tych, którzy nam sprawili jakąś przykrość, nie są nam sym-patyczni, których dusze pełne są udręki, pokus i niepokojów, itp. Tych ostatnich postaramy się, o ile tylko się da, przyciągnąćdo Boga.

2. Naśladujmy go w surowości, z jaką odnosił się zawsze do samego siebie, przez deptanie, przełamywanie i wyrzekanie się własnej woli i własnego sądu.

3. Naśladujmy jego miłość ku Bogu przez częste wzbudzanie aktów ofiarowania samego siebie Bogu i przez wyrażenie goto-wości uczynienia tego wszystkiego, czego on w czasie tych świę-tych dni skupienia od nas oczekuje, przez gorącą modlitwę, by wszystkie nasze czynności zmierzały ku dobru.

4. Wreszcie naśladujmy jego miłość bliźniego, modląc się za grzeszników, o powodzenie misji katolickich, za Najwyższego Pa-sterza i o zwycięstwo Kościoła.

M o d l i t w a o w y k o n a n i e u p o d o b a n i a B o ż e g o

O Jezu najsłodszy, udziel mi swej łaski, aby „ze mną była, ze mną pracowała” [Mdr 9, 10] i ze mną dotrwała do końca. Daj, abym zawsze chciał i pragnął tego, co Tobie jest bardziej miłe i co Ci się więcej podoba. Niech Twoja wola będzie moją, a moja

64

Dziennik duszy

wola niech idzie zawsze za Twoją i najdoskonalej z nią się zga-dza. Niech mam jedno z Tobą chcenie i niechcenie tak, bym nie mógł chcieć tego, czego Ty nie chcesz, ani nie chcieć tego, czego Ty chcesz. Spraw, abym obumarł wszystkiemu, co jest na świe-cie, i bym dla Ciebie chciał być wzgardzony i nieznany w tym ży-ciu. Daj, abym nad wszystko, co upragnione, w Tobie odpoczął i by moje serce w Tobie znalazło ukojenie. Tyś prawdziwym po-kojem serca, Tyś jedynym odpocznieniem, poza Tobą wszyst-ko jest ciężarem i niepokojem. W tym to pokoju, to jest w To-bie, któryś jedynym, najwyższym i wiecznym Dobrem, niech zasnę i spocznę. Amen. [Naśladowanie Jezusa Chrystusa,Ks. III, 15].

M o d l i t w a d o Pa n a J e z u s a

Panie Jezu Chryste, który mnie niegodnego i nędznego słu-gę Twego, Angelo Giuseppe, bez żadnych moich zasług, lecz tylko z Twego miłosierdzia raczyłeś powołać do stanu duchow-nego, błagam Cię, spraw, przez wstawiennictwo Najświętszej i Najukochańszej Matki mojej, Maryi Niepokalanej, i wszystkich świętych, moich patronów niebieskich, których opiece się po-lecam, abym, jak Twój umiłowany uczeń Jan, zapłonął ogniem Twej miłości, a wszystkimi cnotami, zwłaszcza pokorą, ozdobio-ny, duszę, ciało i wszystkie moje siły poświęcił dla przysporze-nia chwały Twemu Imieniu i Twej oblubienicy Kościołowi kato-lickiemu i bym w sercach ludzi rozpalił ogień Twej miłości, aby Ciebie tylko kochały, Tobie tylko służyły i by na nowo zostało wzniesione Królestwo Twoje na świecie, gdzie Ty jesteś wiecz-nym błogosławionym Królem miłości i pokoju, Ty, który z Bo-giem Ojcem w jedności Ducha Świętego żyjesz i królujesz na wieki wieków. Amen.

65


1896

POSTANOWIENIA UCZYNIONE PODCZAS ROCZNYCH REKOLEK-CJI 1896 R., A PONOWIONE W LATACH 1897–1898

A d m a i o r e m D e i g l o r i a m

1. Postanawiam i przyrzekam, że nie będę nigdy przystępował do Sakramentów św. bezmyślnie lub z oziębłością i że przeznaczę co najmniej kwadrans na przygotowanie się do nich.

2. Postanawiam ponadto, że wytrwam, zwłaszcza w czasie wa-kacji, w codziennym rozmyślaniu, rachunku sumienia szczegóło-wym i ogólnym, że będę odmawiał różaniec, odprawiał czytanie duchowe i nawiedzał Najśw. Sakrament oraz że będę odmawiał przepisane w seminarium modlitwy, pobożnie i według mego pla-nu dnia, którego przyrzekam przestrzegać jak najskrupulatniej tak w seminarium, jak i podczas wakacji.

3. W miarę możności odmówię na cześć Matki Najświętszej psałterz i psalmy oraz codziennie trzy Zdrowaś dla osiągnięcia cnoty czystości.

4. Będę starannie czuwał nad sobą, by nie popadać w roztarg-nienie podczas modlitwy, zwłaszcza podczas ośmiu Ojcze nasz po-obiednich, nieszporów, różańca i rozmyślania. Zarówno na modli-twie, jak i poza nią będę pamiętał o obecności Jezusa, wyobrażając sobie, że jestem przy Nim w jakimś określonym momencie Jego życia, np. w wieczerniku lub na Kalwarii.

5. Przede wszystkim będę się pilnował, aby nie rozrosła się we mnie pycha, i dlatego będę pamiętał o tym, by siebie uważać za najniższego i najnędzniejszego ze wszystkich, tak pod wzglę-dem pobożności, jak i nauki.

6. Co do nauki – będę się do niej przykładał z całą miłością i zapałem oraz ze wszystkich sił, studiując pilnie wszystkie bez wyjątku przedmioty, nie zaniedbując żadnego pod pretekstem, że mi nie odpowiada.

66

Dziennik duszy

7. Będę się szczególnie ćwiczył w umartwieniu, zwłaszcza w ciągłym gnębieniu miłości własnej i mej wady głównej, uni-kając tych okazji, które by mogły ją podsycać. Dlatego nie będę się popisywał swą wiedzą w rozmowach, nie będę się uniewin-niał, wychodząc z założenia, że postępowanie innych jest zawsze lepsze od mojego. Ani w sposobie bycia, ani w słowach nie będę sobie nadawał tonów wyższości. Będę unikał wszelkich pochwał i starannie będę się wystrzegał chęci podkreślania moich czy-nów i zwracania na nie uwagi moich słuchaczy, a także nadawa-nia sobie jakiegokolwiek znaczenia.

8. Nie spocznę, póki nie osiągnę miłości i nabożeństwa do Najśw. Sakramentu, który będzie zawsze najdroższym ośrodkiem moich uczuć, myśli, jednym słowem: całego mego życia jako kle-ryka, a jeśli On mnie zechce, jako księdza.

9. Obiecuję i przysięgam Najśw. Maryi Pannie, która mi będzie zawsze najukochańszą matką, że będę się wystrzegał, w miarę mo-ich możliwości jak najskrupulatniej, wszelkiej dobrowolnej myśli czy uczynku, które by mogły zaciemnić niebiańską cnotę świętej czystości. W tym celu wzywam i wzywać zawsze będę Królową Dziewic, aby mi dopomogła w oddalaniu wszelkich pokus, które podsuwać mi będzie szatan, zagrażających mym postanowieniom.

10. Nabożeństwo do Najśw. Sakramentu i Serca Jezusowego, które przede wszystkim ja sam będę praktykował, postaram się wszczepiać innym, zwłaszcza dzieciom, mówiąc z upodobaniem na te tematy. To samo dotyczy nabożeństwa do Najśw. Maryi Panny.

11. Nie zapomnę nigdy o św. Józefie, zanosząc codziennie do niego jakąś modlitwę w mojej intencji, za konających i za Kościół.

12. Podczas nowenn w miesiącach: marcu, maju, czerwcu, paź-dzierniku, a także zawsze, będę się szczególnie ćwiczył w umar-twianiu moich uczuć, odmawiając im tego, czego by pragnęły. W czasie wakacji, zwłaszcza tam gdzie są większe skupiska ludzi, będę bardzo przestrzegał skromności, nie tyle po to by świecić innym przykładem, ale by uniknąć okazji, które mogłyby przy-nieść mi szkodę.

487

Spis treści

abp Loris F. Capovilla, Wstęp do drugiego wydania . . . . . . . 5ks. Loris F. Capovilla, Wprowadzenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9ks. Giulio Bevilacqua, Rozważanie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20

CHRONOLOGIA 1881–1963 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25

DZIENNIK DUSZY

rekolekcje i notatki duchowe 1895–1963 . . . . . . . . . . . . . . . . 53

1895–1900: SEMINARIUM W BERGAMO . . . . . . . . . . . . . . . . 55

1895: Przepisy dla młodzieży, która pragnie czynić postępyw pobożności i nauce . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55

1896: Postanowienia uczynione podczas rocznych rekolekcji1896 r., a ponowione w latach 1897–1898 . . . . . . . . . . . 65

1897: O świętej czystości . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 671898: Notatki duchowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 70

Notatki duchowe z rekolekcji miesięcznych odprawionychpo śmierci proboszcza Rebuzzini, który był świętymznakiem mego dzieciństwa i mego powołania . . . . . . . . . 112

Główne punkty rozmyślań rekolekcyjnych 1898 r. . . . . . . . 1211899: Notatki duchowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 124

488

Dziennik duszy

1900: Wrażenia i refleksje z rekolekcji odprawionychw seminarium w Bergamo w lutym roku łaski 1900 . . . . . 129

Uroczysta obietnica złożona Sercu Jezusowemuza pośrednictwem świętego Alojzego Gonzagi . . . . . . . . . 141

Rok święty 1900 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 142

1901–1903: SEMINARIUM W RZYMIE . . . . . . . . . . . . . . . . . . 151

1901: Rekolekcje – 28 kwietnia, Rzym, trzecia niedzielapo Wielkanocy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 151

1902: Rekolekcje po niewoli babilońskiej, 10–12 grudnia, z ojcem Francesco Pitocchi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 153

Rok łaski – dziennik duchowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1691903: Notatki duchowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 177

Rekolekcje wielkanocne przed święceniami subdiakonatu,1–10 kwietnia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 209

Rekolekcje w czasie letnich wakacji, Roccantica,29 sierpnia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 222

Dni skupienia na początku roku szkolnego,Rzym, 1–3 listopada . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 223

Rekolekcje przed święceniami diakonatu, 9–18 grudnia . . . 225

1904: ROK ŚWIĘCEŃ KAPŁAŃSKICH . . . . . . . . . . . . . . . . . . 240

Uroczystość Świętej Rodziny, 24 stycznia . . . . . . . . . . . . . 240Dni skupienia w Wielkim Tygodniu, 28, 29, 30 marca . . . . 241Rekolekcje przed święceniami kapłańskimi, św. Jan

i Paweł – klasztor Ojców Pasjonistów na Monte Celio,1–10 sierpnia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 242

Dni skupienia na rozpoczęcie roku, 4 listopada . . . . . . . . . 2528 grudnia. Pięćdziesiąta rocznica ogłoszenia dogmatu

Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny . . . . . . 253

1905–1914: SEKRETARZ BISKUPARADINIEGO TEDESCHI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 255

1906: [Pielgrzymka do Ziemi Świętej] . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 255

489

Spis treści

Jerozolima. Msza pontyfikalna biskupa Radiniego Tedeschi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 256

1907: Rekolekcje w Martinengo, w Domu Świętej Rodziny,1–7 września . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 257

1908: Rekolekcje z księdzem biskupem w Martinengo,25–31 października . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 260

1909: Rekolekcje z księdzem biskupem w Martinengo, 19–25 września . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 261

1910: Rekolekcje z księdzem biskupem w Martinengo,2–8 października . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 264

1911: Rekolekcje z księdzem biskupem w Martinengo,1–7 października . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 266



1914: Po dziesięciu latach kapłaństwa, 10 sierpnia . . . . . . . . . . . 272Rekolekcje u księży Serca Jezusowego,

27 września – 3 października . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 276

1915: WOJNA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 279

23 maja 1915 r. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 279

1919–1920: OJCIEC DUCHOWNY SEMINARIUMW BERGAMO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 280

1919: Rekolekcje po wojnie u księży Serca Jezusowego,28 kwietnia – 3 maja . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 280

1921–1925: RZYM. W SŁUŻBIE KONGREGACJIROZKRZEWIENIA WIARY . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 285

1924: Rekolekcje w Rzymie w willi Carpegna, 13–19 stycznia . . . 2851925: Przygotowanie do konsekracji biskupiej, Rzym,

willa Carpegna, 13–17 marca . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 289

490

Dziennik duszy

1925–1934: PRZEDSTAWICIEL STOLICY APOSTOLSKIEJ W BUŁGARII . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 293

1926: Rekolekcje w Rzymie w klasztorze św. Pawła,27 listopada – 2 grudnia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 293

1927: Rekolekcje w Lublanie (Słowenia) w domu jezuitów,9–13 listopada . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 294

1928: Rekolekcje roczne w Bebek nad Bosforem, willa ojcówlazarystów, 20–24 grudnia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 296

1930: Rekolekcje w domu ojców pasjonistów w Ruszczuku,28 kwietnia – 4 maja . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 299

1931: Dni skupienia w Bujukada nad Bosforem, klasztor OjcówKonwentualnych, 18–21 czerwca . . . . . . . . . . . . . . . . . 304

1933: Rekolekcje z ojcami kapucynami w Sofii, 4–8 września . . . 3061934: Rekolekcje z ojcami pasjonistami w Ruszczuku,

27–31 sierpnia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 307

1935–1944: PRZEDSTAWICIEL STOLICY APOSTOLSKIEJ W TURCJI I GRECJI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 310

1935: Rekolekcje z moimi księżmi w Stambule,15–22 grudnia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 310

1936: Ranica (Bergamo), willa Córek Serca Jezusowego,13–16 października . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 311

1937: Rekolekcje z moim świeckim klerem w Stambule,Delegatura, 12–18 grudnia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 313

1939: Rekolekcje w Stambule u jezuitów z Aydarpasa, 12–18 listopada . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 315

1940: Rekolekcje w Terapii nad Bosforem, willa zakonnicNaszej Pani z Syjonu, 25 listopada – 1 grudnia . . . . . . . . 321

1942: Rekolekcje z moim klerem w Delegaturze, od świętaChrystusa Króla do Wszystkich Świętych, 25–31 października . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 348

1943–1944: Notatka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 353

491

Spis treści

1945–1952: PRZEDSTAWICIEL STOLICY APOSTOLSKIEJWE FRANCJI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 354

1945: Rekolekcje w Solesmes w czasie Wielkiego Tygodnia,26 marca – 2 kwietnia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 354

1947: Rekolekcje w Paryżu, willa Manresa ojców jezuitów(Clamart), 8–13 grudnia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 356

1948: Rekolekcje roczne w klasztorze benedyktyńskim SercaJezusowego w Calcat, 23–27 listopada . . . . . . . . . . . . . . 360

1950: Notatki duchowe z krótkich rekolekcji w Oranie (Algieria),6–9 kwietnia, czwartek, piątek, sobota WielkiegoTygodnia i Wielkanoc . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 364

1952: Rekolekcje na Montmartre u karmelitanek, czwartek,piątek, sobota Wielkiego Tygodnia, 10–12 kwietnia . . . . . 369

1953–1958: KARDYNAŁ PATRIARCHA WENECJI . . . . . . . . . 373

1953: Rekolekcje z biskupami prowincji weneckiej, Fietta, willa Seminarium Weneckiego, 15–21 maja . . . . . . . . . . . . . . 373

1954: Rekolekcje w Torreglia, 6–12 czerwca . . . . . . . . . . . . . . . 3761955: Rekolekcje z episkopatem prowincji weneckiej, Padwa,

willa Niepokalanej z Torreglia, 20–25 maja . . . . . . . . . . . 3771956: Rekolekcje w seminarium „Alla Salute” w Wenecji,

11–15 czerwca . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3801957: Rekolekcje z biskupami prowincji weneckiej, Torreglia,

2–7 czerwca . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3821958: Rekolekcje w Col Draga di Possagno, Dom Serca

Jezusowego ojców Cavanis, 22–26 września . . . . . . . . . . 384

1958–1963: PAPIEŻ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 386

1958: Rekolekcje adwentowe w Watykanie, 30 listopada –6 grudnia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 386

1959: Rekolekcje w Watykanie, 29 listopada – 5 grudnia . . . . . . . 3871960: Rekolekcje w Watykanie, 27 listopada – 3 grudnia . . . . . . . 3901961: Rekolekcje jako przygotowanie do dnia ukończenia

osiemdziesięciu lat, Castel Gandolfo, 10–15 sierpnia . . . . 392

Dziennik duszy

Rekolekcje w Watykanie, 26 listopada –2 grudnia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 414

1962: Lipiec i sierpień . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 415Tydzień prywatnych rekolekcji papieża od 8

do 16 września . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 417Początek mych osobistych rekolekcji przedsoborowych

w wieży San Giovanni . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 419Streszczenie wielkich łask udzielonych temu, kto ma małe

o sobie mniemanie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 421

LISTY . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 423

Do rodziców, 16 I 1901 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 425Do rektora Seminarium Rzymskiego, 19 VIII 1901 . . . . . . . . . 427Do rektora Seminarium Rzymskiego, 23 XII 1901 . . . . . . . . . 429

TESTAMENT DUCHOWY . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 433

I. Testament duchowy i moja ostatnia wola . . . . . . . . . . . . . . 435Mój testament . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 438

II. Moja ostatnia wola . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 439

RÓŻANIEC . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 449

Krótki zarys pobożnych myśli na każdy dziesiątek różańca . . . 451

WYBÓR MODLITW . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 465

Do świętego Józefa Rzemieślnika . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 467Do Maryi Królowej Świata . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 467Modlitwa do Ducha Świętego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 468Do Jezusa w tajemnicy Eucharystii . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 469Modlitwa błagalna za Sobór . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 470Modlitwa za Sobór Ekumeniczny Vaticanum II . . . . . . . . . . . . 471

NOTATKI DO BIOGRAFII PAPIEŻA RONCALLI . . . . . . . . . . . . 473

Documents

Jan XXIII, "Dziennik duszy"