P o d r ê c z n i k

k l a s a

Czêœæ 1

jezyk polski

33

Spis tre�ciWrzesie� – Gra�yna Gryszkiewicz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5 Witajcie w szkole! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6

Znowu w szkole – Gra�yna Gryszkiewicz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6Kasia pisze list do domu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7Smutna data . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9Pozdrowienia z wakacji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10Wakacyjne dni . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11Marcin opowiada o wakacjach w Grecji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13Wakacje w Warszawie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16Zabytki Warszawy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18Wars i Sawa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20Czym mo�na podró�owa na wakacjach? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22Zabawna rodzinka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24

Dzieci taty Abecad�a – Jadwiga Kozieradzka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24Jesie� w parku . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26W sadzie – Gra�yna Gryszkiewicz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28Basia i ksi��ki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30W bibliotece szkolnej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31Ksi�gi, ksi��ki, ksi��eczki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34Uczymy si� o rzeczowniku . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36

Krótki wiersz o rzeczownikach – Gra�yna Gryszkiewicz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37Mi�dzynarodowy Dzie� G�uchego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39Odmieniamy rzeczowniki przez liczby . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40

Klej – Jan Brzechwa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40Odmieniamy rzeczowniki przez przypadki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42Ola jedzie na wie� . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44Uczymy si� o przymiotniku . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46

mieszny wierszyk – Gra�yna Gryszkiewicz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46Odmieniamy przymiotniki przez rodzaje, liczby i przypadki . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48Pa�dziernik – Gra�yna Gryszkiewicz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49K�ótnia drzew . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50Stopniujemy przymiotniki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51

Dumne zwierz�ta – Gra�yna Gryszkiewicz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51Jesienne li�cie – komiks . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54Jesie� – Tadeusz Ró�ewicz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56Zdania oznajmuj�ce, pytaj�ce, rozkazuj�ce i wykrzyknikowe . . . . . . . . . . . . . . . . . 57Dzie� Edukacji Narodowej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 58Opisujemy klas� . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 60

44

Z poselstwem u Mieszka I – Anna Klubówna, Jadwiga St�pieniowa . . . . . . . . . . 63Stare fotogra� e . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 66Listopad – Gra�yna Gryszkiewicz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 68Na cmentarzu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 69Koronacja Boles�awa Chrobrego – Wies�awa Soko�owska . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 70Narodowe wi�to Niepodleg�o�ci . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 73Listopadowy dzie� . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 74Uczymy si� o czasowniku . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76Odmieniamy czasowniki przez osoby i liczby . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 77O Karolci i czarodziejskim koraliku – Maria Krüger . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 78Kole�e�ski Tomek – historyjka obrazkowa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 82Piszemy sprawozdanie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 84Odmieniamy czasowniki przez czasy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 86Grudzie� – Gra�yna Gryszkiewicz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 89Pierwszy �nieg – Danuta Wawi�ow . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 90Widok z okna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 92Zima – Józef Czechowicz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 95Wieliczka – Barbara Lewandowska . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 96wi�teczne porz�dki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 98Weso�ych wi�t! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 99Tadek opowiada o �wi�tach Bo�ego Narodzenia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 100Noc sylwestrowa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 103Ba�� o dwunastu podró�nych – Hans Christian Andersen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 106Kalendarz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 109Kalendarz pe�en rado�ci – Maria Terlikowska . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 110Stycze� – Gra�yna Gryszkiewicz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 112Zabawy zimowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 113A na dworze zima – Danuta Wawi�ow . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 114Dbaj o zdrowie w zimie! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 116Zebra – Irena Laris . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 118Odmieniamy zaimek ja . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 119Odmieniamy zaimek ty . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 121Babcia Teresa – Gra�yna Gryszkiewicz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 123U�miechni�ta pani Sama – Wojciech Bartosz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 126Rodzina Tadka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 130Ciotka Danuta – Jan Brzechwa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 132Dary Ksi��niczki Lodu – Éva Balázs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 133O psie, który je�dzi� kolej� – Roman Pisarski . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 136Nasze zwierz�ta . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 139Psie smutki – Jan Brzechwa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 143

55

�wiczenia, str. 9–10

Wrzesie�W sadach z�oci s�odkie gruszki,jab�kom rumie�ce maluje,w lasach pe�nych smacznych grzybówwrzosom barwy nie �a�uje.

A w ogrodach pe�nych warzywi od astrów kolorowychs�onecznikom ju� dojrza�ymchyli ci��kie, z�ote g�owy.

Czarne wrony jak kropeczkina zoranych karto� iskach.Czasem wrzesie� wiatrem dmuchnie,rozwiewaj�c dym z ogniska.

Tak pracuje dni trzydzie�ci, potem gdzie� na polach znika,a przed nami ch�odne, mglistedni miesi�ca pa�dziernika.

Gra�yna Gryszkiewicz

1. Wska� na ilustracji: wrzosy, astry, s�oneczniki.

2. Opowiedz, co dzieje si� we wrze�niu w ogrodach, sadach, w lesie, na polach.

wrzosy – ro�liny le�ne, jesieni� maj� � oletowe kwiatybarwa – kolorastry – jesienne kwiaty ogrodowekarto� isko – pole po wykopaniu karto i (ziemniaków)

66

�wiczenia, str. 11–12

Witajcie w szkole!

Znowu w szkoleKoniec wakacji – trudna rada...Witajcie w szkole, drogie dzieci!Lato swój plecak ju� pakuje,na skrzyd�ach ptaków wnet odleci.

Na oknie mokre schn� muszelki,w kuchni suszone pachn� grzyby,zwini�ty namiot ju� i �piwór,schowana w�dka te� na ryby.

A na was czeka pi�ta klasa,wi�c ja wam �ycz� na pocz�tek:wiele rado�ci i sukcesów,w dzienniku samych szóstek i pi�tek!

Gra�yna Gryszkiewicz

1. Odpowiedz na pytania:

• Kogo wita w szkole autorka wiersza?• Czego �yczy dzieciom w nowym roku szkolnym?

77

�wiczenia, str. 13

Kasia pisze list do domu

Kraków, 7 wrze�nia

Kochani Rodzice!

Nie widzia�am Was kilka dni, a ju� bardzo t�skni� za Wami. Sko�czy�y si� wakacje i zacz��a si� nauka w szkole, ale ciesz� si� z tego, bo znów spotka�am si� z moimi kole�ankami i kolegami. Du�o rozmawiamy o wakacjach i o ró�nych szkolnych sprawach.

W mojej klasie uczy si� dziesi�cioro dzieci: pi�� dziewczynek i pi�ciu ch�opców. Siedz� w �awce obok Oli.

Moj� wychowawczyni� jest dalej pani Ewa Nowak. Lubi� pani� Ew�, bo zawsze mi�o si� u�miecha.

Uczymy si� w �adnej klasie na pi�trze. Ta klasa jest jasna i kolorowa.

Jestem zdrowa i czuj� si� bardzo dobrze. Prosz�, napiszcie do mnie list! Czekam na wiadomo�ci z domu.

Ca�uj� Was mocnoKasia

1. Odpowiedz na pytania:

• Do kogo Kasia napisa�a list?• O czym napisa�a w li�cie?• W jakim mie�cie znajduje si� szko�a Kasi?

2. Napisz w zeszycie kilka zda� o swojej klasie.• Ilu uczniów jest w twojej klasie?• Ilu jest ch�opców, a ile dziewczynek?• Kto siedzi obok ciebie w �awce?• Jak nazywa si� twoja wychowawczyni (wychowawca)?• Jak wygl�da klasa, w której si� uczysz?

3. Wymie� wszystkie przedmioty, których uczysz si� w tym roku.

88

4. Przepisz do zeszytu i uzupe�nij zdania.

Ka�dy rok szkolny zaczyna si� (kiedy?) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . , a ko�czy si�(kiedy?) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .Rok szkolny trwa (ile?) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . miesi�cy.W czerwcu uko�czy�em (uko�czy�am) klas� (któr�?) . . . . . . . . . . . . . . . . .Teraz jestem uczniem (uczennic�) klasy (której?) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

5. Napisz w zeszycie nazw� i dok�adny adres twojej szko�y.

6. Rozwi�� rebus.

a = o k a

b�kok

6060

�wiczenia, str. 73–76

Opisujemy klas�

– Dzisiaj na lekcji opiszemy wygl�d naszej klasy – powiedzia�a pani Ewa. – Najpierw rozejrzyjcie si� uwa�nie po klasie. Nazwijcie meble, sprz�t elektroniczny i wszystkie inne przedmioty, które si� tu znajduj�. A ja powiesz� na tablicy karteczki z wyrazami, które b�d� wam potrzebne przy opisywaniu klasy.

I pani Ewa powiesi�a na tablicy karteczki z takimi wyrazami:

POD OBOK NA

ZA

PRZY

PRZED Z NADW

MI�DZY

– O! Jakie krótkie wyrazy! – zawo�a� Tomek.Krótkie, ale bardzo wa�ne w j�zyku – stwierdzi�a pani Ewa.

– To przyimki. �eby dobrze mówi i pisa, trzeba je prawid�owo stosowa. A teraz przeczytajcie pytania, które s� na tablicy. One te� pomog� wam dok�adnie opisa klas� – powiedzia�a pani Ewa. Uczniowie przeczytali pytania, a potem napisali na tablicy odpowiedzi.

6161

z

1. Przeczytaj opis. Rozejrzyj si� po swojej klasie. Czy jest taka sama jak ta, któr� opisa�y dzieci? Co jest w niej inne?

2. Poznaj zdrobnienia wyrazów.tablica – tabliczka szafa – szafka krzes�o – krzese�ko stó� – stolik biurko – biureczko pó�ka – pó�eczka okno – okienko � ranka – � raneczka

Gdzie znajduje si� twoja klasa? (pi�tro, parter)Jaka jest ta klasa?(wielko��, o�wietlenie)

Jak wygl�daj� �ciany?

Jakie meble s� w klasie?

Jaki sprz�t elektroniczny znajduje si� w klasie?Jak wygl�da klasa?(twoja ocena)

Moja klasa znajduje si� na parterze.

Klasa jest du�a i bardzo jasna, bo s� w niej cztery okna.

ciany s� pomalowane na �ó�to. Na �cianach wisz� tablice gramatyczne i kolorowe obrazki. Obok drzwi znajduje si� du�a tablica, nad któr� wisi god�o.

W �rodku klasy stoi du�e biurko i dziesi�� stolików. Przy nich stoj� wygodne krzes�a. W klasie s� jeszcze szafki z ksi��kami i pó�ki, na których hodujemy kwiaty.

W k�cie obok tablicy jest telewizor i wideo.

Moja klasa jest �adna, kolorowa i czysta.