JİİJ1 îjj-i (n)NAHL SÛRESİ · 2018. 8. 6. · 442 • Tefsir Sohbetleri jj-lj Gönderir Â_fjJuJI melekleri ki Cibril-i Emin baştadır.£-jJ.Jlj Vahy ile Cibril-i Emin'i vahy

J İİJ 1 î j j - i (n )N A H L S Û R E S İ

Nahil; bal arısı derler. Bal arısının birçok hassaları olduğu hatta sûreyi ne'am derler. Çünkü birçok nimetlerden bahsediyor. Bal arısından bahsettiği için, sûrenin ismine Nahil demişler.

128 âyet, 2840 kelime, 7707 harften ibarettir. Son üç âyeti Medine'de, diğerleri Mekke'de nâzil olmuştur.

1- ö / j i - Ş /İp J l j ü j İ S l ^ J i i l j i l J l

Bu âyet-i kerimenin sebeb-i nûzulü, "nerede bu azap hele

gelsin de görelim " diyerek istihzâ ederlerdi. İstedikleri tekzip idi,

"hani azap kıyamet nerede, kim görmüş onu?" diyorlardı. j_*l j i l/V n

4ü1 Ey münafıklar, Â llâh'ın emri muhakkak gelecek. O kıyamet,

münafığın hak ettiği cezayı vermek, va'd-i İlâhi yerine gelecek■k $ s

muhakkaktır. ajL>JcLL5 J i Acele etmeyiniz. Cenâb-ı Hak, zaman-ı

mekândan münezzehtir. OjSj—iş /-_İP j-JL*3j Münezzehtir

Âllâh, beridir müşriklerin dedikodularından. Mademki emretm iş,

emri behemehâl yerine gelecektir.

442 • Tefsir Sohbetleri

j j - l j Gönderir Â _ f j J u J I melekleri ki Cibril-i Emin baştadır. £-jJ.Jlj

Vahy ile Cibril-i Emin'i vahy ile gönderir, a jJ > l j - a izni ile gönderir,

a s U L p (j _ i i l - L j j - i ^ _ İ P istediği kuluna gönderir. Bir kulunu, pey

gam ber eder. O kulunada Cibril-i Emin'i gönderir. Peygamberlik,

v ilâyet gibi değil. Veli olan insan çalışıyor, uğraşıyor, ibâdet ediyor.

Derecâtı bulur fakat peygamberlik böyle değildir. Âllâh-û Teâlâ,

intihab eder. Amel ile hiç kimse peygamberlik derecesine varam ı

yor. Istediği kula, melekler vasıtası ile vahyini gönderir. Muham-

med Sallâllâhû Aleyhivesellem de sevdiği kuludur, Cibril-i Emin ile

vahyi gönderm iş. Ij j ÛlİI (Jl Kâfire azâbı göster ve onlara bildir ki

l_ j| J l « J l J « J l benden başka bir mâbud, bir maksut yok. J c - S s U ' sBenden korkunuz, emrime imtisâl ediniz, nehyettiklerimden vaz

geçiniz.

^ j J l j o l j l İ J l j i — Âllâh CelleCelâlûhû, kemâl-i azamet

sahibidir. Bu semâvatı ve yerleri halkeden, bir peygamberi de halk

eder, bir melâikeyi de halk eder. < Jjij_Lj L l P ^ -J lU Münezzehtir

müşriklerin isnat ettiği ortaklardan, putlardan vesaireden.

OLl^Vl (3-1— Insanı halk etti, Â - lL j j - i bir nutfeyi meniden. iS l i

j-A Görüyor halini insan, nereden geldi tasavvur etsin.

Nahl Sûresi • 443

N a s ı l h a l k o l d u , n e r e d e n g e l d i , n e r e y e g e l d i , n a s ı l y e t i ş t i ? B u n l a r ı

t a s a v v u r e t m e z d e a ş i k â r b i r h u s u m e t i , ş i d d e t l i b i r h u s u m e t i i z h a r

e d e r .

5- O j İ T b / f İ A j ^ İ L l A j t — 55 - i f ^ ) / f i i ^ ^ / * -> V 1 j

£ x x ^ 0 x O

L f î i i - ^/__iiJ/1J E y i n s a n l a r , h a y v a n l a r ı s i z i n m e n f a a t ı n ı z iç in

o V $ ®h a l k e t t i k . * _ 5 ü S i z l e r e L f - j b u h a y v a n a t l a r ı n , t — s s ı c a k l ı k v e r i y o r

o n l a r ı n y ü n l e r i . £ _ j / i * J B a ş k a m e n f a a t l a r d a v a r ; y a v r u , s ü t v e r i

y o r , o n a b i n i y o r , i ş l e r in i y a p t ı r ı y o r s u n u z , e t in i y i y o r s u n u z . / _ f1» J

O j i T l S O n l a r d a n b i r k ı s m ı n ı d a y e r s i n i z . B u n l a r ı n h e p s i n i m e t - i I l â -

h i y e ' d i r s i z i n i ç in , n i y e ş ü k r e t m i y o r s u n u z ?

j j —> ^J/a - - " / f—j ( f ^ ' ) j

O h a y v a n l a r ı n a k ş a m m e r ' a d a n g e l i ş l e r i n d e v e s a b a h l e y i n

m e r ' a y a g i d i ş l e r i n d e s i z i n iç in b i r z i n e t v e f e r a h v a r d ı r .

7- 6] ^ J î V l V ] o .A J Ç İ j - i j ^ S f _ ) J . İ : ^ J ] ( Ö Ü ü İ J a^ sJ* ' ? i ' t1 ' y

s K' 6

* _ x J / i s 1 (J-aj jJ B u h a y v a n l a r s i z i n a ğ ı r l ı k l a r ı n ı z ı y ü k l e n i r l e r .

4_r ^.ÜSJl (3- i V l t)/j i j - i j ^ S f i JlL ^ J l E ş y a l a r ı n ı z ı b u h a y v a n l a r a

y ü k l e t i r , i s t e d i ğ i n i z b e l d e l e r e g i d e r s i n i z . Ö y l e m e m l e k e t l e r ki b u

h a y v a n l a r o l m a s a , o r a l a r a z a h m e t l e g i d e b i l i r s i n i z . — j J J *-x j j d i

« y f _ —. J S i z i n R a b b i n i z m ü b a l a ğ a i le r a h m e t s a h i b i d i r .

8- 6j A İ İ S V / » İ L j J /A İJ J / i J l J J - İ J İJ

x o x O o

J - I^ İ j A t l a r ı h a l k e t t i , J L i J l J k a t ı r l a r ı h a l k e t t i , j _ —^ İ J m e r

k e p l e r i h a l k e t t i İ l j j J L A j i S y Ü b i n m e n i z v e z i n e t l e n m e n i z iç in ( y a


rattı.) 5 j- İ İ İ3 J l» (3-1io j Âllâh şu anda bilemeyeceğiniz daha nice

şeyler ki (nakil vasıtaları da) yaratır.

9- j - i i —i c / î j J j J i/— t . i» j j ~ l i i J a A ı y İ P j

J - - U l Jıâî aü! y i P j Hakka isâl eden tarik-i müstekim i beyan

etmek ancak Âllâh-û Teâlâ'ya aittir. J^l— L g i i j Bazıları da o tarık-i

müstekimden ayrılır da dalalete gider. Bu dalâlete giren de aza-

met-i İlâhiye'ye delâlet eder. j - i l —'i ^_kjJ4J C L î j_Jj Eğer Âllâh-û

Teâlâ irade etseydi, hepinizi hidâyete erdirirdi.

10- y i j M - j - L j — J î j- l» £L» c / L İ J l j » cJS-jj ^ İ J i j i

û . J

c-L» «./ı_J 1 5-» S- ' ^ jJ l J_a Öyle Âllâh ki sizin için gökten yağ

mur yağdırır. — IJU-A l» Siz o sudan içiyorsunuz. y i J—J - A l» j

û j i -.—J Yine o sudan toprağa karışıyor, o topraktan nebatat, ağaç

lar hâsıl olur. Sizin için sebze meyveler, hayvanatınız içinde

otlatılır nimetler hâsıl olur.

11- o l J İ İ i l j l j » j L A İP J I J J - A i J l j ûj-ajSilj ^jS-Ü j-J f -Ö

ûj y J d J i y® l)İ

f *jjS - iı j-j f iC i Âllâh-û Teâlâ, o su ile size ziraati izhar eder.

ıltU LP J lj a DIJ ûj_üjsJlJ Zeytin, hurma, üzüm bunları emrediyor,' -1, S * ) s

bunlar kut olur. olJ__UJl J i* j_ » j Ve çeşit çeşit meyveler bitirir. ûl

ûjjrîü^j p_ÜJ l j J d ü i İşte bunlardan düşünen, tefekkür eden

bir kavim için (kudret ve hikmet-i İlâhiye'ye delâlet eden) ibretler

vardır.


12- İj_» l o i j L ı » fj_>İJ\j j ı L J ' j j j J j i j j i4 İJ \ j j J i f - Ü j^ ^ j

Oj_-Lij fj-L-l o l_ ,V <dUi ç_i d)'

- t ' ® s j;j i-4 i! 'J J_ J \ i _x J j #e_c-j Geceyi gündüzü, j a l ! \j _ü J i j Gü

neş'i ve Ay'ı emrine mûsahhar etm iş, hepsi sizin menfaatınız için-"k o 9 ti

dir. ısj—»İj o \ jA _ l» f j-^ llij Y ıld ızlar da onun emri ile hareket eder, s' ' ' ' ' t s

emrine mûsahhardır. Oj_-lI j fj_LJ o U jV d J i ç - i O' iş te bunlar, düe

şünen teakkud eden, tedebbür eden kimselere kâfi delillerdir.

13- O j j - S j f j L J d d l i ç i d)' A j\ jJ l ç i ^î-ÜJ I j i l » j

ü\jJ°İ L i- iÂ » ç J f - ü İ j i l-»J Zera yâni haleka. Size halk

ettiği yerden, muhtelif renklerle halk ettiği şeylerin, nebâtâtın

renkleri, şekilleri, lezzetleri ayrı, hiçbiri diğerine benzemez. Bütün

bunlar, Kudret-i ilâh iye 'ye delâlet etm iyor mu? o V d ü i ç J O j

O jj- i'ju Bunlarda öğüt kabul edecek bir kavim için elbette ibret

vardır.

14- L L ij i- jA L L S j i J j i U J J L L ij^fîs.J j j J i j L l ^ j J i J_Aj

1j_. iS-jjÜj <L_ji j —f i j» d _- i l i ^ j—Jj igjj_“*-*-J j-*"

O jjÜ ___üs (î_-xiiJJ

j _ î l ' j j L ^ j ü l jA>j Öyle bir Â llâh 'tır ki denizleri em rinize mu- ^ ^ } > i

sahhar etm iş. iJ j is U J J ü » \j_- A£J içinden taze et (balık) yem ek

niz için l_ji^4_L> I j i- jÂ îL lS j inci, mercan ve benzerleri gibi kul-~ * E o

lanacağınız zineti çıkarırsınız. IgS j-il-S Lütf-û İlâhi olarak bunları ° ) ° x

yiyorsunuz. j#-\j» dUUJi ^j_jj Gem ilerin denizde (suları) yara yara


gittiklerini de görüyorsunuz. «i zS j_* lj_İ£l£Jj Â llâh-û Teâlâ'nın' x x J! J! ^

fazlından (seyahat ve ticaretle) nasip arayasınız O j j k - i f_£İ.*JJ

(Bütün bunlar) O'nun lütfunu aramanız ve nimetine şükretmeniz

içindir.

15- ûjjs-gj J —i j ij/g s lj J - i ûl —- Ij j ^ j J l —i J - J l j

—- - “IJj <j j JI —__i j - î J İ j Hâlik-i Kâinât, yine kemâl-i lütfu ile

sizi sarsmaması için yeryüzünde sağlam dağları halk etti. Jl- İ j û Iji '

f i Ç Tâ ki sallanmasın yerler, sabit kalsın. Bu dağların için

den nehirler halk etti. J - i - j O dağların içinden yollar halk etmiş,ı ) * t *OjJL-Igis f - x i* j tâ ki maksadınıza varasınız. Bunların hepsi, Hâlik-i

Kâinat'ın azamet-i kudretine, vahdaniyetine birer delildir.

16- Qj-J" gj fj>tiJljj ö>/i J p j

Sizin için yeryüzünü gezmeye yarayan alâm etler yapmış. Yerler, dağlar ve sularda daha nice alâm etler (yarattı.) Onlar, y ıld ızlarla da yollarını doğrulturlar.

■k *17- ö j j ^ J ü J i l ı ^ j i ^ j J j i S c j i * ^ j i i l

(3- ^ Â J J j - i T < > İ Â j j _ i i l O halde yaratan (Âllâh!) Yaratmayan

(putlar) gibi olur mu? 5 j j > j J l Hâlâ düşünmüyor, tezekkür edip

de imân etm iyorsunuz? Halk eden Hâlik ile halk etmeyen aciz bir

olur mu?

18- j j ü J i d)! 1 & j J 4ü i < i _ * j l j , j * . j d l j

° ,2 « , i ' o ' 'O lj Eğer I jJ u > û saymaya kalksanız <üi1 Âllâh'ın nimetlerini,


o $ J onu sayamazsınız. Bir nefesin girişi ve çıkışı iki nimet

olduğuna göre, iki def'a şükretm ek lâzım gelir. Her nefes içinde

iki defa şükretmek, hiç kimsenin elinden gelmez. Öyle ise ne yap

mak lâzım gelir mademki elim izden gelmiyor. Âllâh-û Teâlâ'nın

dergâhına özrümüzü, kusurumuzu, aciz olduğumuzu arz edelim

ki böyle yaptığ ım ız takdirde bizi affeder dilerse. Kulun en iyi hali

budur ki özrünü, kusurunu Âllâh-û Teâlâ'nın kapısına getirir. Yâ

Rabbi, ma'zurum elimden bu kadar geliyor. "Ya Rabbim" der, yok

sa Âllâh'a lâyık olan bir ibadet, hiç kimsenin elinden gelmiyor. Ol

«Sil Muhakkak Âllâh CelleCelâlûhû, j j i U imân edip de tevbe eden

lerin kusurlarını affeder, » j onlara merhametini ihsan eder.

19- O i i j Oj j -l J l i y-i-aj l j

Âllâh-û Teâlâ, gizlediğinizi de açıkladığınızı da bilir. Âyet-i kerimede hem vaad hem de vaîd var. Vaid; tehdit olan. Ey münafık, Âllâh senin yaptığın gizli olan küfrünü bilir. Günü geldiğinde sen cezasını göreceksin. Vaad vardır, Mü'm inlere. Ey Mü'min, senin gizli yaptığın ibadetlerini Âllâh bilir, mükâfatını ihsan eder.

j —j j J l j Onlar ki <üi O j s j - i O j - P j Âllâh'tan başka bir mâbût itti

haz eder, İ Ü ; J o taptıkları putlar hiç bir şeyi halk etmeye" 1

muktedir olmadığı gibi, O j - Â - U o y - * j kendisi de mahlûktur. Çünkü

onlar kendileri yaratılm ışlardır.

o'' > 0J_İP o1j-i»1 Onlar diri değil ölüdürler. L i j Onlarda


S= Ş s'bir ma'lûmat yok, şuur yok O j - i A l Ş Oİ-j I Ne vakit ba's olunacaklar,

haşir günü ne vakit olacağına dair malûmatları yoktur. Ne zaman

diriltileceklerini bilmezler.

22- » i j ! j _ £ U » . j i s s j . ^ ^ i / j 0j _ i ^ J j - Û J i S J ^ l j Î J | f - i g j j

Jl^ İJ Î_îI » -£ 4 ! Ey mahlûkat, ey insanlar, ey Mü'm inler! İlâ

hınız, mâbudunuz Jl_ÎJÎJI birdir. İlâhınız, Â llâh 'ın ız bir Âllâh'tır.

Naziri yok, ne zatında ne sıfatında, ancak ibadete müstehak bir

dir. Nasıl olur, O'nu bırakır da başkasına ibadet edersiniz? j - jÂ J l i

!j_:>-Vl> Oj - >3j J Fakat ahirete imân etmeyen kimselerin hâli nasıl

oluyor? !j_xlj> » g j j l î Onların kâlplerinde inkâr var. 0 j j^ - J >

Onlar imânı, kibirlerine yediremezler. B ir kimse "ben bilirim kimse

bilmez" dedikten sonra, o hiç kimsenin sözünü kabul etmez. Bir

kimsede kibr-i azamet oldu mu gözü kapanıyor. Hakkı tanımaz.

Bu küfür, küfr-ü inâdidir. Hiçbir şeyle tedavi olmaz. Hodbin, Hük

dâbin olmaz. Benim diyen, Âllâh'ı görmez inanmaz, imân etmez.

Hadis-i Şerif'te bildirdiğine göre; İnsanların bir kısmı bilir, bildiğini

de bilir. (Bu kişiler âlimdir, onlara tâbi olunuz.) İkinci derece bilir

fakat kendisi farkında değil, bilgi sahibi olduğundan habersiz. (Bu

durumda olana senin mâlûmatın vardır, halka da bildiğini söyle

anlat demeli.) Üçüncü sınıf o lanlar bilm iyor fakat bilmediğini bilir.

Bu gibi kimselerin tedavisi olur. İzah etmek, bilmediğini öğretme

imkânı olur ve gelir kabul eder. Fakat dördüncüsü ki cehl-i mürek

keptir. Tedâvi kabul etmeyen hastalık. Bilmiyor, bilirim zanneder

kendisini.


p - _ > - J Hiç şüphesiz bu âyetlerden anlaşıldı ki l__i f - İ — A l (Jİ

( J j - l Ü - j l_a>j b s j- A bilir onların gizlediklerini, âleni yaptıklarını da

bilir. Herkes kendi ameline göre cezalanır ve mükâfatlanır. J « L i l

Âllâh CelleCelâlûhû, kibr-i azamet sahiplerini

sevm ez.

Âyet-i kerimenin sebeb-i nuzulü. Bazen dağ kesim lerinden

gelenler olurdu. "Ne var, Rabbim iz bize bir şey em retm iş mi?"

diye sorarlardı. Bazıları da istihza, alay olmak üzere, "Rabbim iz

bize bir şey emretm iş mi!" şeklinde sorarlardı. Maksatları, Rasûl-û

Ekrem 'e tehekkümdür. Yoksa sorduklarının ciddiyetle alakası yok

idi. O zamanda, Nadrib bin Hars namında birisi vardı, Iran'a gidip

gelir. Iran'ın cahiliyet zamanında, onların yalanlarını uydurup tarih

gibi getirip konuşurdu. f_ x jj J j- îl ül_» f_$J ü l j Onlar, b irb irleri

ne sorarlardı "Rabbiniz neyi nâzil etm iştir?" Ya istihzâ kabilinden

yahutta bilmeyerek söyliyen ler olurdu. j_ J J J l —J l- l İj-Jlî "Evve l

den gelen, eskilerin bazı uydurmaları vardı ya onların masallarını

söylüyor" derlerdi.

f i^ lS J l İJ.L.——J Böyle söylüyorlar ki ^ ijjl onların günahları ka-


dar da (bu cevapları sebebiyle) kıyamette tamamen kendi günah

larını yüklendikleri gibi, cehilleri sebebiyle idlâl ettiklerinin günah-x 0 t s *

larından bir kısm ını da yükleneceklerdir. j l ^ J l j -a J < -1—1)1 f j j lLa /İ'

f _ i p j _ l i j f ^ j L ^ J j - j j J l Kıyamette evzarları kâmil olsun, dünyada

gördükleri musibet hasta lık lar kefaret olmasın. Dünyadaki musibet

ve hastalıklar, Mü'm inlere kefarettir. Arif olan kimselere derecattır.

Mücrim lere ukûbettir. Cehlinden dolayı, ilimsiz olarak kâlpleri tek

m iz o larak köylerden gelenleri yoldan saptırdıkları için. Onlarınz

da haberleri olmadığından saptırılıyorlardı. Onların da günahları,t. _ , ,

saptıranların üzerine yüklenecektir. O jJj-J LA fr/_H V l O, ne çirkin

günahtır ki yükleniyorlar.

26- f - f - ip j-^ i J_PİjîJl j A » - f iL i j 4üi ^-j /î *-.L.î j A j - a

Ojj-*—î j J j-A *_ 1 _*) 1 f s!j f . j j i j A J!

f - f i l î j - A j - j D l j - ^ A J-î Rasûl-û Ekrem Sallâllâhû Aleyhivesel-

lem 'e teselli olmak üzere, Cenâb-ı Hak emrediyor. Ey Habibim

müteessir olma, senden evvel gelen peygamberlere de aynen

sana yapıldığı gibi yapılm ış ve söylenmiştir. Bundan evvel gelen

ler de mekr-u hile yapmışlardır. Jl-p İJî )! j A Ü i l ^j /İ Allâh-û

Teâlâ, onların binalarını temelinden harap etti, A î _ L J 1 j - ^ J

tavanı başlarına çöktü. Darb-ı misâldir, zâlim olan zûlmüne devam

ede ede nihayet kendisi yıkılır. O zûlüm de onun üstüne yıkılır.

O j j j L L j J ı L l > j - A _ _ İ J i J 1 f - f — İJ Azab-ı Ilâhi, onlara fark et

medikleri bir yerden gelmişti.

27- f f - j Ojİ L İ j *-3-*. j-Jİ)1 j - j l J j - i j j *-.jy>4 Â-A-î)! f j-J

^ ^ /S J i ^ İP f r jİ J lJ f j İ l ^ - J l 5] f j ü l İ jJ ji j û J l (J/i


y _ 3 İ İ 2 J 1 yj> Sonra kıyamet gününde Âllâh-û Teâlâ, onn

ları rezil ve rüsvay edecek O y L Ü y-i-îT j_j.jJ1 j- j l Jj-Â jj

ve diyecek ki "Hani onlar, yeryüzünde (peygamberlere, mü'm iny

lere) düşman kesildiğiniz (eziyet ettiğiniz) şerik lerin iz? Nerede,

gelsin yardım etsin ler size? Yani tehekkümen derler, onlara. J U

yJuJl İj-jjl j —jjJ! Ehl-i ilim, embiya ve mü'm inin, o vakit diyorlar. d)!\ ' s o y s ' o oj_jji/xJ1 y i * *j_LJ1j p_Ü1 "Bugün fenalık, azap, belâ, hepsi

s'kâfirlerin üzerindedir. Şüphesiz bugün rezillik ve kötülük kâfirle

redir."

28- j ı a ı l T y l i J i ıj-ÂJlî l Ü i y i J / S i^^jtiaJı y - g J j i

y ü s ' u , » j p 4İi\ .ji y i : ^ ^

Jl !’' ) o ^ j j lr'

—K iH i l yg -ijiS j- j jd l O küfürle nefislerine zulmedenlerin, ölüm

melekleri ruhlarını kabzedecekleri zaman. j-fr-Lİi! y -Ü lk Nefisleri

ne zulmeden, küfür üzerine gidenler. Azrâil A leyhisselâm , ruhları

kabzederken 1LLJ1 1 j__ÂJlî selâm ı ilkâ ederler. Azrâil'e karşı d iyor’ J» ~ J

lar ki; "B iz Müslüman olacağız, Müslümanız. J j j - j —i J -U 5 U T l—i

Biz (dünyada) hiç bir fenalık, (küfür ve mâsiyet) işlemem iştik"jı ) \

diyerek teslim olacaklar (inkâr edecekler.) y i l T l_i_> y_Ji. <üi Oj yJu

Hâlik-i Kâinât buyuruyor melek lisânile. y i l "Evet siz yap

tınız, küfür yaptınız. Sizin yaptığınız küfre, Cenâb-ı Hak âlimdir.

Bugün inkârınızın faydası yok, cezanızı göreceksiniz."0 o 0 ''s ş 0

29- j j j j-u i-a»J 1 ^ jX i i g - s j j j J \j>- y * g —->1 1 1 jJ ^ i l î

i_g-i j_;.jJL£- y-*g^ —ij-jj İj-J - /î O halde içinde ebedi kalacağık

nız cehennemin kapılarından girin. (Hâlis imân sahibinin burada,


c e h e n n e m d e y e r i y o k t u r . K a r ı ş ı k o l a n i m â n s a h i b i b e l k i d e t a s f i y e0 o 0

o l u r . ) r - 5. 3 M ü t e k e b b i r ; i n â d e n İ s l â m i y e t ' i k a b u l\ ''' ^

e t m e y e n . M ü t e k e b b i r l e r iç in o n e ç i r k i n m a k a m d ı r . ( K ü f ü r i n â d i

o l m a z s a , e l b e t t e b i l i r ki b u â l e m b e y h u d e h a l k o l m a d ı . B i r Â l l â h

v e İ s l â m d in i h a k o l a r a k v a r , b u d e l i l l e r i k a b u l e t m e k l â z ı m g e

lir. A r a m a d ı ğ ı n a g ö r e i n a t e d i y o r d e m e k t i r . A r a s a b u l u r , a r a m a z s a

i n a t e d i y o r .

3 0 - i j l _ ı > - î Î54* i j J u j L i o j J 5J 1 ı S u i j J s i j j j j j j j j

J lS f J o J J ^ s ^ J l J l J J j < l _ l > L . 1 S . İ J I « j i

f - i o j lS/J> i j - ü l j - j j l J Â l l â h - û T e â l â ' d a n k o r k u p ( k ö d

t ü l ü k l e r d e n ) s a k ı n a n l a r d a " R a b b i n i z n e i n z a l e t t i ? " d e n i l d i ğ i n d e ,

Î ^ - 4 ^ lj-J/3 " h a y r ı i n z a l e t m i ş " d e r l e r . ^ L p J J l « j ^ - * İy i— 1 > Î

? , ? , ' 'B u d ü n y a d a iy i l ik y a p a n l a r a l ı _ ^ > g ü z e l m ü k â f a t v a r d ı r .

^ ' 0 /Vj J L £ - o j _ : # - j l j IJl -JJ Â h i r e t y u r d u i s e o n l a r iç in d a h a h a y ı r l ı d ı r . f - l ü jV / 0 ,v

j l i Â h i r e t e v i , m ü t t e k i l e r e n e g ü z e l m e k â n o lu r .

3 1 - ü j / - ^ j /-* /-g-J f - g J / . g L > j - » ^ j _ ; > o L g 5 j i .J - . l j 0 J P o / - l > -y " ' ' ' ' \ *

İ l d U j i '

i1)Jl -p o L ı * - İ k â m e t e d e c e k l e r i y e r , A d n c e n n e t l e r i d i r . L g i j i J - J u 0

j L g î V l / - g L > j — « M ü ' m i n l e r o r a y a d â h i l o l u r l a r , o c e n n e t

a ğ a ç l a r ı n ı n a l t ı n d a n n e h i r l e r a k a r . û j / - i j / - * / - g J f - g J O n l a r ı n i s t e

d i ğ i n i , e h l - i c e n n e t i n a r z u e t t i ğ i n i Â l l â h i h s a n e d e r . Y a l n ı z b u n u n l a\ s \ *•

k a l m ı y o r , C e m â l - i İ l â h i , v i s â l - i İ l â h i z u h u r e d i y o r . 4Sil d - J I S '

tf 4 ° ■ * ^j - . & u J l İ ş t e Â l l â h - û T e â l â , t a k v a s a h i p l e r i n i b ö y l e m ü k â f a t l a n d ı r ı r .


32- O jjd l Ij-L—o l »j C-İp (Jj_jjJSj j - —*—Js <j£jü .J I f-g-^jij jj_j,Ül

5 j_ u - f i l s ' ı _ l

jl ' ® ilj - j U l O müttekiler ki ı _ £ Ü l l »_4-iJ"S melekler, pak ve asûde

oldukları hâlde onların ruhlarını kabzederler. j __—-*—9 Ruhlarını tâ- f s r s , 2 2 '

hir, iyi pak olarak alırlar. İP û jJ y l i Melekler lisanile onlara

selâm-ı Ilâhi geliyor. 5j_il*5 f i l ? l _ l ü > J l lj_L— i l Âllâh-û Teâlâ'nın

izniyle cennete giriniz, yapm ış olduğunuz güzel am eller sebep o l

muştur.

33- J_* i d-JÂS* d —j j j - i l j l l_ £ İL ı! l f-g—slj (Jl J l (Jjj i 1 j cJ“_a

J j - l k f j l i î i i j 3 ı ? j f i j Aİii f 4 a k ı_ ij î - j * (j_ i j - J ı

% a s s 2 0 ®U s Ü l i l f - j—jlS J J l J j j J A Onlar neyi intizar ediyorlar? Asıl

Mekke'deki m üşrikler hakkındadır. Fakat âyetin sebeb-i nüzulü,i> oâyeti tahsis etmez kıyamete kadar bakidir. İ L J j j _' l ^_-slj j l Ken

dilerine meleklerin gelmesinden veya Rablerinin emrinin gelme-9 9 9 $ s S \ S

sinden başka bir şey mi bekliyorlar? î - j i * j - a j —j-ÂJi J —- i td_ t ' t ss '

Kendilerinden öncekiler de böyle yapm ışlardı. j_ £ J j A l f - j l - k L-ij

J j l i î j ijîlS ' (Âllâh-û Teâlâ da onları helâk etm işti.) Âllâh-û

Teâlâ, helâk etmekle onlara zulmetmedi, onlar nefislerine zulmetz

tiler. O zulüm lerinin karşılığı, bu azap zuhur etti.E. ,

34- j) j j j" ı j «j IjjlS” la » j j (3li^j I j i ı P la »,.j.jL^lİ

I j l ı P U> Onun için kötü amellerinin cezası, on

lara isabet etti. J j j j i - l j o 1^1?U> Onların dünyada iken


istihza ettiği peygamberlere, Kur'an'a, kıyamet gününe yaptıkları

istihzanın neticesi, azap başlarına geldi.

35- J j j;-^ (j-» j-jj^ (j-» /-5Jl*p /-i iü! c L î j-J i j_î>! j - A ! i <J/-3j

* . İ J j » (j-j^l ( j - i i d U l i ” j » j - j j i j » L l i J — J j '.-53/Jl

j - i i ı ^ J u ı J j J j - j j ı J p j_ 0

Zamanım ızdaki münafıklar da hemen hemen buraya işaret ediyorlar. "Efendim Âllâh yaptırdı diyor. Âllâh yaptırmasa ben yapabilir m iyim?" Gelip her pisliği yapıyor, sonra da Âllâh'a isnat ediyor ve kendini tem ize çıkarıyor. Halbûki Âllâh, Hâlik 'tir her şeyi halk ediyor. İrâde ile halk bir değil. Âllâh hikmet ve azameti için her şeyi halk etmiş. Âllâh küfrü halk etm iş fakat küfrü kabul edip yap demiyor. Şeytanı halk etm iş, ona uyun demiyor. Halk başka, irâde ve isyan başkadır. Âllâh, Hâlik olduğu için her şeyi halk ed iyor lâkin küfrü istemiyor. Küfrü halk etm iş fakat küfrü istemiyor. Pekâlâ, istemediği rızası olmadığı halde küfrü niye halk etm iş? Azamet-i kudretini gösterm ek için lüzumludur. İrâde başkadır, rıza başkadır.

Cemii hayrı şerri ol diler, takdiri halk eyler.

Ve lâkin hayri sever ancak ki sevmez şerleri, Âllâh.

Âllâh CelleCelâlûhû, şerri sevmez fakat şerri de halk etmiştir. Halk etmek, yap demek değildir.

Jl s ,

i j i J - î l j - j j J ! J U j Onlar buraya dayanıyor ve bugün de bazı

münafıklar da bu şekilde müdafaya giriyorlar. O zaman da ehl-i

Mekke'ye hitap idi fakat kıyamete kadar âyet-i kerimenin temsili

vardır. j_» Ij JlIP l» *l2> j j "Âllâh isteseydi, biz O'ndan baş

kasına ibadet etmezdik" demek, Âllâh istem iş ki başkasına ibadet


e d e l i m , o n u n iç in b i z g a y r i y e i b a d e t e d i y o r u z . î - i j i

U j ğ ı j j j - ü N e b i z n e d e b a b a l a r ı m ı z , O ' n d a n b a ş k a s ı n a i b a d e t

e t m e z d i k . < U j i (j _ » J j O ' n u n e m r i o l m a d a n h i ç b i r

ş e y i d e h a r a m k ı l m a z d ı k " d i y e r e k , k e n d i l e r i n i t e m i z e ç ı k a r m a k .

H â ş â k a b a h a t ı , Â l l â h ' a i s n a t e t m e k . H a l b û k i Â l l â h , " s a n a k ü f r e

g i r , ş e r r i y a p " d e m e d i . Â l l â h h a l k e t t i , s e n i n iç in iy i l iğ i d e h a l k e t t i .

S e n iy i l iğ i b ı r a k ı p d a ş e r r e g i d e r s e n e l b e t t e c e z a g ö r ü r s ü n . d J İ S '^ ^ 5Î ^ ^

» . 4 3 j a <j_>İJI H â l i k - i K â i n a t , H a b i b i n e b u y u r u y o r ki b u n l a r ı n

d e d i k o d u l a r ı n d a n ü z ü l m e , o n l a r d a n ö n c e g e l e n l e r d e b ö y l e d e

m i ş l e r d i . j - ı ^ U l ^ J p l J l J — - j J I <^_JP j - . P e y g a m b e r â n - ı İ z â m ' ı n

v a z i f e s i a n c a k a ç ı k b i r t e b l i ğ d e n i b a r e t t i r .

3 6 - İ ^ l i L ı i j J J - ı j i ı İ j J l - İ ^ i o ! J - i .3 3J 1 j j ' u l a : Jl_2j j

i j j ı - . S İ K V j i î - ı l p A k j a İ l j a » . L j

j j - ı j j ' L . l J l ^—J İ p 0 i ' l J l - i ' ' l j j _ k j / j ^ j V l

j j J - j 3Jİ1 j i f l i i i j j l â Jj H â l i k - i K â i n a t , H a b i b i n e e m r e d i y o r .

C e l â l i m h a k k ı i ç in , b i z h e r ü m m e t e , " Â l l â h - û T e â l â ' y a i b a d e t k u l l u k

e d i n , p u t l a r d a n s a k ı n ı n , O ' n d a n g a y r i y e i b a d e t t e n i ç t i n â b e d i n "

d i y e b i r p e y g a m b e r g ö n d e r d i k . «Sil Ij Jl - İ p ! o İ Y a l n ı z Â l l â h ' a i b a d e t

e d i n i z , y a l n ı z Â l l â h ' ı t e v h i d e d i n i z . Â l l â h ' d a n b a ş k a i b â d e t e l â y ı k

m a h l û k y o k . B ü t ü n P e y g a m b e r a m - ı İ z â m ' a , C e n â b - ı H a k k ' ı n ilk

e m r i <ül Ij Jl - İ p I 0 İ d ir . B e n i b i r b i l s i n l e r v e i b a d e t e t s i n l e r . I j _ 4 ı l > - l jE } S " " " "

O j - p / k J I T â ğ u t ki y â n i b â t ı l o l a n m â b û d â t l a r d a n i ç t i n a b e t s i n l e r .

( Ş e y t a n , F i r a v u n v e F i r a v u n m i s a l i i n s a n l a r d a t a ğ u t t u r . ) İ n s a n ı


yoldan çıkaran tağuttur, tuğyana sevk etm iş olur. Tağuttan içti-

nab edin, Âllâh'a ibadet ediniz. <oj1 ^Jl A O İnsanların bir

kısmı ki Âllâh, onların hidayetini irade etm iş doğru yola gelmişler.■k s^ U ^ l i <l_j-p c —L>- f-4 !» J Onlardan bir kısmı ki dalâlete g ir

mişler, İlm-i İlâhi'de azâba müstehak olmuşlar. j^ JV i ç _ i

Ey m üşrikler yeryüzünde gezin de görün, peygamberlerini tekzib

edenlerin akibeti nice oldu? (Nasıl helâk olup yurtları harabeye$ o s s ' '' '»s 6 }

döndü?) \jj_k>li Bakınız OlS La -jT nasıl olmuştur, j - j j j Ü i J i iL p iP

peygamberlerini tekzib edenler?

37- OJ-rf <S» f 4 l»J <S» j ^ ' O li ç - -p <_ Oi

f4 ;JıA ç_-p ^ j-^ s id' Ey Habibim Ekmelerrusûl Sallâllâhû A ley

hivesellem, sen bunların hidayete gelmelerine harissin. Sen, on

ların hidâyet bulmalarına ne kadar haris olsan da bil ki hidâyet

benimdir. j _ i ^Jl 4 J <ü\ Ol_i Âllâh-û Teâlâ, dalâletini dilediği

kimseye hidâyet etmez j- j j -^ li î-gJ i-»J ve onların azaplarını

def eder bir yardımcıları da bulunmaz. Ey Habibim, sen ne kadar

arzu etsen bile iradem zuhur edecektir.

38- ^-j-p 1 J-p j ç _-j o j-i-j j-» 4ü' ti-t-i-j-j J f-giL»-;! J-4>- ü İ-j \ji_w.j\j

O j - i l ; J ^ üui j i s i j d j ı k

i--oiL ij-ı-lS iJ Onlar yalnız beni inkârda da kalmamışlar, kıyamet

gününü de inkâr etmişler. --$3Uj1 Jl $İ- Şiddetli bir yem in, cehd ile' j j A

yem in ederler ve derlerdi. O j- iJ j-» 4ü\ i - i l J J Müşrikler, "Âllâh-û

Teâlâ ölüyü d iriltem ez" birbirlerine böyle söylerler ve bunun üzeri

ne yemin de içerlerdi. Bunlara karşı Cenâb-ı Hak, redden aleyhim


buyuruyor. Ki J u evet, bunları evvel halk eden Âllâh'tır, sonra da

bunları bir araya toplayıp hayatlandıracaktır. İJL-pjyJu Va'det-/V . . ^ ^ ^ ^

miş Âllâh, va'd-ı İlâhi vardır. Va'd-ı İlâhi yerini bulur JJo I j - k J j lâ>- s s s '

û j - i İ i j J ^ ^ ^ l Bu hak olarak verdiği bir sözdür. Hakla va'dına

vefâ ba's edecektir fakat çoğu insanlar bunu bilmezler.

39 ■ j - j i / s ' ijj/k f^ i ı j j t f j j jü l f i i - J j s - i û j ^ ^ jİ ı f - j-1 -J

«L_-i û j-İİsA j ^ U l f . . j--* -J O kâfirlerin, Mü'm inlerle beraber

ihtilâf etm iş olduğu (Âllâh-û Teâlâ diriltecek) Tâ ki (ba's ve haşir

hususunda) ihtilâf ettikleri şeyi onlara anlatsın. i j j İ S j - jU l f-İ-i--3

j - j i / S 'ji/ST f . ! Tâ ki kâfirler bilsin ler ki dünyada yaptıklarını, ya

lancı olduklarını bilsinler. (Kendilerinin yalancı olduklarını bilmeleri

için, "Âllâh onları diriltir".)t

40- û j k - i jjS” Si J jü j û i a/jSji l i l / i i j î / . j l

U J j î LU»! Biz bir şeyin olması için irâde ettiğ im iz zaman

(yani ölülerin iadesine bizim için müşkülat yoktur, irâde iledir.) l i l

û ^ j - s SJ J j_2j <I)1 «Lo jl Bizim sözümüz, ona "ol" demekten iba

rettir. Hemen oluverir.

41- l i_ > - /-.sjJI y_i f . i *j;- ! ij-i-İk L» J - i j-» <üj! y_i ijjr-— /■* j - j^ l j

o^ U i; j j s j^ v ı

4İil y _ i ljj_-—U j J l j Zulme maruz kaldıktan sonra, Âllâh-û

Teâlâ yolunda hicret edenler. (Hicretin bir mânası umur-u dini-

yesini ifâ etmek için, dârul küfrü bırakır da dârul İslâm 'a gelir.)

Hicretin diğer kısmı (ahlâk-ı zem imeyi bırakır da ahlak-ı hasene-


ye gelir. Fenalığı bırakır, iyiliğe gelir. Küfrü bırakır, imâna gelir.)

Bunların hepsi hicrettir. 1j_İLk LA Jl-İŞ j -A Memleketinde zulüm

gördükten sonra, Âllâh için memleketini bırakır da hicret eden

ler. L-SJdl t_4*5jll) Lâm'ı tekit, Nun'u tekittir. Muhakkak

biz Azimüşşan, onlara biz vereceğiz dünyadaki Medine'yi Tahire.

Medine'den daha güzel bir yer var m ıdır? Belki ahirette de bir eşi

yoktur çünkü cennet var orada. Böylece Âllâh için hicret edenleri,

en iyi bir yerde iskân ederiz O j-A iîj I j - ^ ' âj^-Vl j---V j Eğer

bilseler âhiretin mükâfatı elbette daha büyük, daha hayırlıdır.

42- ^ » fu ^ İPJ 1Jj l -^ 1

1 j j_ l^ j - j ! ) ! O muhacirler onlardır ki sabr-ı tahammül etm iş

ler. Müşriklerin eza ve cefasına, dinin izhârında sabr-ı tahammül

etmişler. ^-LPJ Rabbine de tevekkül etmişler. Evlâd-ı

iyâlini, mal ve mülklerini bırakmışlar. Rızayı Ilâhi için, Rasûl-û Ek

rem 'e ittibâ ederek Medine'ye gelmişler. A llâh-û Teâlâ da onların

fakirliğ ine bedel, zenginlik verdi. Z illetine bedel izzet verdi. Dün

yaya bedel dünya ve ahiret verdi.

43- 5ı j_rİJi j J İ i j L u ı f . —)] J l - j J ] İ L L İ j - / l i - c j l /-Aj

f - f —)! ^-^-y J / -—j J l d - L l î (j-A /İLCJİ LAJ Ey Habibim, senden

evvel kendilerine vahyettiğ im iz erkeklerden başkasını peygamber x x 3 o ® "T

olarak göndermedik. 5j-AL*-5 J f ü T d)! j J j J l J jk l İ jL L U Eğer bilm i

yorsanız, zik ir (ilim) ehline sorun. Z ik ir ehlinden murad, yahudi

lerle hıristiyanlardır. Onlara sorarsınız, evvelki ümmetlere gönde


rilen peygamberlerin melek olmayıp insan olduklarını size haber

verdiler.

Bu âyet-i kerime; hak yoluna umumi davet için kadın ve melek gönderilmediğine ve din hususunda ulemâya müracat lâzım geldiğine dairdir.

44- y_g-jı ı_i ^ / J ju j i ; ! j_ r j j ı İ l -Ji ı lJ s îİ j J -o J ij

O jj-^ IîJ y -g iü j

j _ y i j o L İ ! l i l> Onlara açık mucizeler ve kitaplar gönderdik.

J jb d l d L -J l Û Û y İ j Ey Habibim Ekmelerrusûl Sallâllâhû A leyh ive

sellem. Biz, sana inzâl ettik bu zikri ki Kur'ân'dır. Gafilin uyanma

sı, âkilin aklının başına gelmesi Kur'ân ile olur. ^ U J J j _ - l i Sen o

zikri, o Kur'ân'ı beyan et insanlara. İzah et J 5J L i onlara ne

nâzil olmuş. Helâl-i haramı, hidayet-i dalâleti beyan et. Bir m em

lekette âlim bir kişi varsa, hakkı söylemek mecburiyetindedir. İs

ter dinleyen olsun, ister dinleyen olmasın. Dinleyen yoktur diye

söylemezse hata etm iş olur. 6j j - £ l i » —giaJj Sen söyle, belki de

tefekkür ederler. O tefekkürün neticesi ile akıl eder hakka varırlar.

45- y j l j^ j J l ^ l — 'O' "'i' ' j j— j-j-j-Jl j - i / î l

û jJ A - i: J j_ - v—.ıjâJı

o l ; - l i i 1j J - x i j-_jjJ! j - i / î l Bu fenalığ-ı fesadı yapan kim se

ler, emin mi oldular Cenâb-ı Hakk'ın azabından? y_£> <üi — Ol

y * j J l Â llâh-û Teâlâ'nın kendilerini yere geçireceğinden y j l

O jj.a_ ij J j _ i İ jL iJ l veya haberleri yok iken ansızın azap

gelmesinden yahut dönüp dolaşırken Âllâh-û Teâlâ'nın kendilerini

yakalayıvermesinden emin mi oldular? Onlar, Â llâh-û Teâlâ'yı âciz

b ırakacak değillerdir.% „ . 0o > o >


46 ' j f A l i i f-4 -lL■-, ç i fA j-f-VJ j '

Veya onlar dönüp dolaşırken, Âllâh'ın kendilerini yaka layam a

yacağından (emin mi oldular.) Çünkü onlar, (Âllâh'ı aciz bırakacak değillerdir.)

9 ' % a S ? | \ \ S O 2 • 2 o'T47- f-jî^ j cJJj jJ f ü j j O li k_3j c3 ç - P fA j " f j i

ı_i_5_A3 ç_-P f_A ju>-tj Ji Tehavvüf üzerine yani hastalık verir de

azar azar, her gün bir parça bir parça nihayet vücûdunu eritir. O li

^ J - J f-Ü Jj Ey Âllâh'ın emrine cür'et edenler, biliniz ki Âllâh,

Raûfurrahimdir. Âkibeti tecil ediyor. (Azâba müstehak olanlarınıza

ukabetini tâcil etmez, imhal eder.)

48- j_ j» :j\ d i k ı j_ j i£ j - » 4İ\ 5 - U ı_» ç_Ji \ j_j î_ J ji

Ojj-^f IS f_ İ J i \Jl= U J5Ü LİJ\J

' /V«ail U> ç J j l]JJ f J j l Her şey Âllâh'a secde eder ve

itaat eder, tav'an ve kerhen ruhlu akıllı olanlar. İns-û cinn-û melek

ler bilerek secde eder. Cemadat ve hayvanat da bilmeyerek secde

ederler. \JJ_J f J J i Görmüyorlar mı? Âllâh'ın yarattığı herhangi bir

şeyi görmediler mi? UjUi» I j- lis j Meyleder onun gölgesi j- j iJ J I j_P

1J J J l i _ İ J \ J sağına ve soluna secde ederek. (Güneşin tûlû, ze

val ve grubunda) sağına ve soluna dönüp uzanarak gölge, nasıl

ki böyle secde ediyor, sen de secde et demektir. Gölge sabahleyin

sağda, öğleyin arkada, öğleden sonra soldadır. O, secde halinde


dir. Sen de hiç olmazsa gölgen gibi secde yap diyor. A

Onlar, Â llâh'ın emrine muti olarak secde ederler.

49- f_Aj 1_CjlL»J1j l - j l i jj_» ^ j JI _S l-aj o l j n J l -S l_» J-?*-! * j

l —j l i j_ a j^ J J l <__S l_aj o l j l _ l J l < -S l__)> - J ^ - l ^ j Göklerde ve

yerde hareket eden ve etmeyen her şey, Âllâh-û Teâlâ'ya secde° s o ' o $ ) * *

ederler. (Jj Jj k "_1 J f__Aj 1_£jlUJIJ Ve bütün melekler de secde

ederler ve hiç kibirlenmezler.^ 5i_ _ ^ > X | / f I / « * * 0 < 0 O J itî/ C" ^ |

50- J j j i j j la J jL —.ajj f-j-*jS j ) f-j-JJ ÛjSl^j

f - j j J J j J iÂ j Çünkü Âllâh'tan korkuyorlar, secde etmezlerse

başlarına ne gelir diye. Istikbar, kibir nereden geliyor? Âllâh'tan

korkmuyor. Bir insan Âllâh'tan korkarsa, Âllâh'a karşı kib irlen

mez. Şeytan, Â llâh'tan korkmadığından tekebbür etti. Bir insan,

Âllâh'ın azametini göz önüne getirirse, elbette vakit geldiğinde

başını secdeye koyuyor. "Yâ Rabbi, sensin" diyor. 1-j-Syj-a Ekseri-ti ş

yetle azaplar yukarıdan geliyor. b i 5_ji-Jkij Â llâh-û Teâlâ'nın

emrettiğini yapıyorlar çünkü Âllâh'tan korkuyorlar. Melekler de

mükelleftirler, onlar da havf ile recâ arasında bulunurlar.

51- (JjlAJlS j/ j/S Ju>-lj «Jl jA i l i j —ls i j l j J i ljj^ "5 J A l J l3 j

j - l l s i j - l j J l ljjL-^Jb J A l J L î j Âllâh-û Teâlâ buyurdu. "Iki ilâh

edinmeyin. O ancak tek bir Ilâh'tır. Ju^lj «Jl j_A l_l.il Ancak Mâbu-

dum bilhak Âllâh'tır, başka yoktur. (Jj-İAJiS jU j iS Öyle ise yalnız


benden korkunuz, gayriden değil." Vesile o larak talebinde, yine

benden geldiğini idrak ederek bilin.

52- û j ü j *aj! j-*.sl /-u^lj j j j j J l sJj J l j t -’lj-.-.Jl y i /» sJj

0 ^^ j J l j O İ j ı— —Jl y_ i U> S J j Göklerde ve yerde ne varsa hepsi,

O'nun mahlûkudur, O'nun mülküdür. İstediği gibi tasarruf eder. SJj

U U s lj j- jJ J ! Din, inkiyat, cezâ yani daimâ münkati olmaz sevâbı.' * ^ ~ tİnsan iyilik yaparsa mukabilini görür, ceza yaparsa mukabilini gö

rür. Eğer fiili hayır ise cezası sevaptır, fiili şer ise cezası ikâbtır.

İkâb-ı İlâhi kâfirden münkâti olmaz. Mü'm inin sevabı da Mü'minü

den münkati olmaz. ûj-âib <oil J - l^ ' O halde (ne fayda ve ne zarar

vermeye muktedir olmayandan,) Â llâh-û Teâlâ'nın gayrisinden mi

korkuyorsunuz?

53- ûjj^ îsJ S-J /i i f k . » l i l f i «üi i j j U l ı i j,» f-k j /» j

4İil j u l _ i i j (j_-» f_ k j L i j Size gelen her nimet, Âllâh-û

Teâlâ'dandır. û j j l —J j_-J/i J-iaJI f k _ l» l i l f i Sonra size (hastalık,

k ıtlık gibi) bir zarar dokunursa, zarar dokunduğu zaman da yalnız

O'na yalvarırsınız.

54- ûjSj-£nj f . jj * f-k i» ( j j i l i l f k i P j J i ‘ .*?.S l i l

_J_ aJl cÛl-İST l i l f i Sonrada sizden o zararı giderdiğinde, f - k iP

û / j - i j f - U f-k i» (3-j^ l i l içinizden bir fırka, Rabbine ortak şerik

koşar. Böyle dindarlık da bir şeye yaramaz. Daima aynı halde

iyilikte bulunmalı ki ni'met-i İlâhiye'ye nail olsunlar.

55- û j i - İ i cJ&j-.i i j i ı u i f_*/i-jl / . l j > k J


Bu âyet-i kerime tehdittir. Ey Habibim Ekmelerrusûl Sallâllâhû

A leyhivesellem , bu müşrikler benim dünyada onlara verdiğim ni

metlerden, küfran-ı nimet ediyorlar. Dünyadaki nimetlerden müa

temetti olsunlar. 5_j_AJui Öyleyse (ey Kâfirler! Dünyada öm

rünüz boyunca) geçinin. Yakında akibetinizi bileceksiniz.

56- fü S ' / İ P j İ L L İ J A/i /-1a ( jA İ İ J J /.AJ O j-U ^ J

%Ojj-^J

s s s ÔjJje^JJ Yapıyorlar ü j-A H j J LAJ bilmediğiniz putlara, bilme

diğiniz bir mahlûka. 1_a /İS5j /-A-a L l —**5 Bizim, onlara verdiğim iz* " ' i

kısmetten rızıktan, bir şey bilmeyen putlara hisse ayırırlar. ^ it i

5 jj_ iiS fJLİS /-Ap ^ LLL i) Kasem ederim ki siz bu ettiğ iniz iftiralar

dan, mutlaka sorguya çekileceksiniz.

57- iljg" ■* j /a f~gJj o l i - J l 6jJ*j»ıjj

(Hûzâ-a ve Kinâne kabileleri,) Âllâh-û Teâlâ'ya kızları isnat

ederler. (Melekler, Â llâh'ın kızlarıdır) derler. Hâşâ! O, bundan müe

nezzehtir. Halbûki arzu ettikleri şeyi (oğulları) kendilerine has kı

larlar, (kızları sevmezler.)

58- f -â 'S jA j !ij-Â 4^>-j f_AjL 1 j - ».j Ü lj

j A j iSl Ne zaman içlerinden birine, ailesinin kız

doğurduğu müjdelense, f_JâS' jA j 1ij_LA L p 'J JJj> (hoşlanmaz) öf

kesinden yüzü simsiyah (kapkara) kesilir.

r n • * V *1 \ ' ° -’ l . \ ° “ - t i '59- u_j-* (_g- O J— "-A * (j-A ' (j-A

1)jAb>o /-A «•/-*.«> J l t >! j_sJ1


o J - i j ftj^(j-a> p - J ' j-a Kendisine verilen kötü haber

tesiriyle, kavm inden (utanıp) gizlenir. î J j u j l Oy* Ij I

ı^ lj-ü l "Bu kızı rüsvâğlığa katlanarak tutayım mı, yoksa diri diri

toprağa gömeyim m i?" diye düşünür. Oj-I& ^ j Z-* */-^ J l Bakın ki

verdikleri hüküm ne kadar kötüdür.

60- I j-* j I J - ' J I * J « j-—JI J-'-a’ ! J-5*" J l 1 Oj-îa j j J jj-j-A-JJ' t

» ı& J I

Âhirete imân etmeyen, dirilmeyi inkâr edenlerin kötü bir sıfatı

vardır. En yüksek sıfat ise Âllâh'a aittir. Çünkü O, her şeyden üstün

ve hikmet sahibidir. Galiptir mülkünde, kimseye ihtiyacı yoktur.

Hakimdir, her şeyi yerli yerine halk eder.

61- jj-_sLij 4_j|i jj_a Lg ıLp i j _ j i_a » .a-ÜLı ^ L Ü I 4Üİ Jl_:>-IJj j_Jj

j j <pi_ ,) 0jj>-i2——j j ».a?-! «■/->- ü u a j ? ! ^ jio"t 2 ° s0ja _—j

S \ } sJ-lİJI 4İi! j->-Ijj JJJ eğer Âllâh ehzederse insanları böyle, insan-

o 0 *ları kahr-ı gazapla muâhaze ederse zulüm lerinden dolayı,

<JlS j - a /-.Jİp i j - i /_a yeryüzünde hiç bir insan kalmaz. Herkesin

günahları var, bu günahlarından dolayı insanlar cezalanırsa, yer

yüzünde insan kalmaz. ls-L—a J J - \ j-£ JJ Fakat onları,

mukadder bir ecele kadar te 'h ir eder. O jJ^ 'ii-—j J »4U-I « i-? I Z-İ

O jİ J îiL .—J "JJ İ P U Ecelleri geldiği zaman, onlar ne bir saat geri

kalabilirler ne de öne geçirilirler.


62- J ç i-^ t ! 1 f g j (1)1 djjSsJ 1 ~! 1 lJ l^ J J oj_* j Ü l-İ “Üi Oj -*-!î«JJ

Oj“ J i » f 4 i i j J 1^ 1 î - 4 Oi f J^

i ° i- oOj-a JÜJ L» ^ O j i i î u J Kendilerinin hoşlarına gitmeyen şeyleri,

Âllâh'a isnâd ediyorlar. ç L L J J I O)İ dA İ^ I ‘A-s-aSj Onla

rın dili de (kizba) yalan söyler durur. Güya en güzel âkıbet onla-

rınmış. O j-k ji» ^î^İj jl_İ!\ fg J dİ f j _ i J Hiç şüphe yok ki ateş onlar

içindir ve ateşe en önde gideceklerdir. İfrata gitm iştir onların küo

fürleri. Â llâh'ın hududunu tecavüz etmişler.

63- jg i f S J i ip i o ifc - İ J i f j î j- J s i d u s j » f i ç i ] i l U j i JLLj

f - j ı d ı i - P f ^ J fj_:J\ f - j j j j

dL-J-lî j_» fJ>\ ç_J\ d l j i Jl Lj aSjU Âllâh'a kâsem ederim , zât-ı

akdesime diyor. Ey Habibim, senden evvelki ümmetlere de (pey

gamberler) gönderilm iştir. f^ li-P İ Oi^j-üJi f-g! j-Jsİ Fakat şeytan,

onlara işlediklerini süslü gösterdi. fj-JJi î-g İJJ j-g i İşte o, bugün

onların ve lis id ir f_ J\ d'j^-P f-gJJ ve onlar için elim bir azap vardır.

Azab-ı elime g iriftar olacaklardır.

64- ^ lA j — i 'j-a-s.?-' ^ jJ i î 4! j- j-s J J ' d i-sÜ !' d -J -P l_!JS İ l_»J

Oj-i»j^j f j-LJ ^ u>-jj

dJLİ* UJ-pl l» j Ey Ekmelerrusûl Sallâllâhû Aleyhivesellem . Biz

Âzimüşşan, inzâl etmedik sana bu Kur'ân-ı Azim üşşan'ı, J i illâ in-' i s t i * s

zâl ettik — i 1 j- i-s i- l ^ U \ f-g! j-J-sJ izah edersin, beyan edersin fgJ

onlara. İhtilâf ettiği mesâlini izah etmek için, bu Kur'ân-ı Azim üş

şan'ı sana gönderdik, ^ J ıA j dalâletten hidâyete 4 -U -jj rah


met olmak üzere. ü j- i—j; fj-âJ Bir hidayet ve rahmet olmak üzere

inzâl ettik.

65- d U i ül / /-ı>-/s £/-— «-l»—H j - — J j- i l 4ü Ij

üj.*-«—«u j-âJ

1 û-— cJS-il 4İilj Hâlik-i Kâinat göklerden yağm ur suyud

nu gönderiyor. /-gJj— J ^ / j J l /4>^ Onunla ölümünden son-^3 o "o ' ' C* ■

ra yeryüzünü ihyâ eder. ü j* i—M fj-âJ l- j 'J d J i ^_s tül İşte bunda,

kıyamete delâlet edecek bir kavim için bir âyet (ibret) vardır.

66- sj (d j_i j-a Oj-kJ /_$.» ^/JüVl ü lj

jjjjj/.JÜJ /Aj L ü l*2J/:>- /- lJ

x /« x £s ; ; * r /-*5vı t : ü lj Ve sizin için hayvanlarda da büyük bir

\ " ı j! . j|ibret vardır. »SJ d / j i «OjkJ /_L> Zira size, onların

karınlarındaki işkembe ile kan arasından gelen UkJL£- L lÜ hâlis,

sâfi olan bir süt. j j j / _ L iJ UbÜ! Ve içenlerin boğazından kolaylıkla

geçen hâlis bir süt içiriyoruz.

67- tül /l_«*>- / . î j j j i;C_!> 4_la ü j j-A lJ t_jL i p VI j J _ı5»eiJl t İJİ«û (j-— J

üj-i-2.*j j-&J l- j 'J d U i

X O_>HpVIJ J - a UI o l j J o j - J Hurma ile üzüm ikisini beyan ed i

yor. Bütün meyveler hepsi faydalıdır. Fakat hurma ve üzüm kut

olduğundan, zekât farz olduğu için, bir insan yalnız hurma ve

yalnız üzüm yese yaşayabildiğinden, ismen bildiriyor. 4_L> üjj^-^L5


H l — l î j j j I j f - J Hurma ve üzüm gibi meyvelerden hem meşrubat

hem de güzel gıdalar edinirsiniz. ı_ jJ d ü i .__S (Jl Işte bunlardan

da hurma ile üzümün. Ve sütün hayvanlardan çıkışı, üzümle

hurmanın ağaçtan topraktan beslenmesini düşünürseniz âyettir,

alâmettir. Â llâh-û Teâlâ'nın kuvvet-i kudretine û j-isJu p_İJ tedeb-

bür eden, akıl edenler için büyük bir ibret vardır.

68- jJ>e_dJl j_ a j L_3j— l j - a j J —Aol (J1 (J-A iJ | . J ] dL-JJ . - ^ j |ji • / | (jj_î>jj«.j l_ .a j

J J JÜ l . J l d ıİ J ._ —Jİj Rabbin bal arısına da şunu ilham etti. Jİ

Jj-iûj.*.) l l a j jj>t_£j| jj-aj l_3j— <Ji-^ l j-» jJ -A jI Dağlardan, ağaçlar

dan ve insanların yaptıkları çardaklardan, kendine evler (kovan

lar) edin.

69- j - » J ü i 4 J 3 J S j - a r

I j J d J i ^.ş J l L-1i.j i t l i «-—s ü ı j î i J i i ü i i L ı j i , L_jijLj

(Jj J— p _sJ

S s s* ' }t >'j_l.:5j| J s (j__a f_3 Sonra hoşlandığın meyve ve çiçekle

rin her birinden ye de Rabbinin bal imâlinde sana, O'na muti ve

münkâd olarak ilham ettiği yolda yürü. Onların karınlarından,o " * *

renkleri çeşitli bir şerbet (bal) çıkar. j a r - jA JU i d ıJJ J* J - ^ fL l- ls

«Ul JI Çıkan balın renkleri muhteliftir. i l l i «—İ . J t ' '^ L İ İJ Onda insanlar için şifâ vardır. (Jjj_fii"5 p_ iJ 3 J J d ü i (Jl

Elbette bunda düşünen bir kavim için büyük b ir ibret vardır. Bal

da şifa vardır. Bu ya balgamlı hastalıklarda olduğu gibi bizzat balı

yemekle yâhut sair hastalıklarda olduğu gibi başka ilâçlara bal ka


rıştırmakla h â s ıl olur. Bir kimse arıdaki ince bilgileri, acâib fiilleri

hakkı ile incelerse, kesin olarak anlar ki arıya bunları ilham eden,

yaptıran Cenâb-ı Âllâh'tır.

70- J y_kJ j_ i iJ l J i j i y J J İJ_j j » f k i i j f k - i j ^ f j i l j

^ f - * : i l û ^

çf-k iİ» Ü ilj Âllâh CelleCelâlûhû sizi yoktan var etti, f - k - ^ f J© *r .

sonra sizi yine öldürecek. j i i J l J i j l ^ Jl Sj_j (j_» f_k.i»j İçinizden bir

kısm ı, yaşayışın en fenâ bir devrine vardırılır. Erzel-i ömre kadar

yaşatılır. erzel-i ömür, 90 yaşından yukarı demişler. Bazıları demiş

ki; namazına devam eden Müslümanlar'da erzel-i öm ür olmuyor.

Niçin âyette buyuruluyor? Tin sûresi; "lekad haleknel insâne fi

ehseni tekvim. Sümme radednehü esfele safiline." Esfeli safili-

hin, erzel-i ömürdür diyor. "illellezine emenû ve amilûssalihâti"

İstisnâ var. İmân eden, imânını amel-i salih ile tezyin edenlere

erzel-i öm ür yoktur.

Ömrün meratibi; küçüklük 15 yaşında bitiyor, 33 yaşına kadar sinn'ün nüşûr, gençliğin en kuvvetli zamanıdır. 33'ten 40 yaşına kadar vukuf zamanıdır, akıl tekemmül ediyor fakat vücûd ilerlem iyor. 40'tan 60 yaşına kadar artık yavaş yavaş nakıs başlıyor. Hafif, öyle fazla bir noksanlık olmuyor. 60 yaşından sonra görünecek kadar, seneden seneye noksanlık devam ediyor.

Lisanım ızda da bir darb-ı misâl var. "60 yaşında imân iner yü züne, 70 yaşında sızı iner dizine, 80 yaşında perde iner gözüne, 90 yaşında kimse bakmaz yüzüne."

fJL* jlİ j f J l i j J y_kJ İlimden sonra hiç bir şeyi kalmaz. Bir

şeyi bilirken bilmez olurlar. Unutkanlık fazla o lur yaptığını bilmez


J_ jJ y J -p aÜİİ (Ol Muhakkak ki Â llâh-û Teâlâ, mahlûkatın haline tedâ

birine âlimdir. Kâdir'dir, istediği her şeyi irade eder.

71- ^Slj-J İ j- iia î j - j j J l i—l î c3, > -Jl y î j J - * j y - P J-*aî -Üllj

OjjLJ>t:>o 4Aİİ <—la i - î l i l j_~« <L--İ y gî y-g j/ıjl l_i y - ip y g j j

t3;>_JJ1 y —î j J - A y_iP J - a î Ü ilj Â llâh-û Teâlâ, rızık husu

sunda sizi birbirinizin üstüne farklı kıldı. Bazıların kısmeti bol olur,

bazıların kısmeti ise az olur. L i y - ip y -g îjj ^ 'J - j İj-JUaî j - j jJ l L l î

*1j_. o î y_gî y—gj/ ljl L - J s l i Üstün kılınanlar, kazandıkları rızkı kenü

di mülkü olanlara (ellerinin altındakilere) kendileriyle müsavi bir

sûrette vermezler. Halbûki bu hususta onlar ortaktırlar. O halde

bunlar, (onlar ellerinin altındakilerle kendilerini müsavi tutm azlar

ken, Âllâh'ı putlarla nasıl eşit sayıyorlar?) Âllâh'ın nimetini bilerek

inkâr mı ediyorlar? Oj Jl- ^ J *&! ^ L lA iJ İ Âllâh'ın nimetini inkâr mı

ediyorlar?

72- j_ -iJ y—S>-1jjıİ j - i y—Si J-A>-j L>-1jjıİ ySL^Îjİ j i y—Si J-*->- 4^lj

y_ft <Üi! L —lA İJ j O j_ İijj J J t L J L î l p i ı-^ il j - i y -X Î j j j aJL-Â j

1 jJ_iSo

L>-1jjİ j i y-sJ J h A£- ^ i j Â llâh-û Teâlâ, sizin için kendi

cinsinizden zevceler halk etti SJ-l^ j j - y y % ı j i ı j i y a j j ^ j ve

zevcelerinizden oğullar ve torunlar halk etti. o L I lk J l j _ i V - s i j j j© > o 0 ^

Sizi iyi ve güzel nimetlerle rızıklandırdı. LL_ıa_ijj J ^ L J L i l

ü jJ-İSo y_ft -oi1 Onlar hâlâ bâtıla (putlara) inanıp, Â llâh-û Teâlâ'nın

nimetine (Tevhid ve İslâm 'a) nankörlük mü ediyorlar?


73- j ' J ı j o i j U J i j-» / i j j f # A - İ l J /_» A ı «ûjs j_» û j i l i J j

ûji-İa^—ı J j

4İil tûjs j . » û jJL-İİjj Â llâh'ın gayrına ibadet eder, t i _İ-İj J L»

U -,j f - . ! bir kısmete mâlik olmayan, J j l i i î ^ ».j JlJ c j IJ.İ_1JI j »

û j i - i s i L l ne zarar ve fayda vermeye muktedir bulunmayan şey

lere ibadet ederler. Asla güçleri yetmeyen şeylere tapıyorlar.

74 ■ û j i İ i J J f i j i j f l i j ^ ı ûj J / ü J ı A ijjjH^J J i

J U i J l ij-jjr-^J J - J İşte böylece siz de şerik lerin izi, Âllâh-û

Teâlâ'ya misâl kılmayın. û j - i l i J _İsİJ f - İ İ ; 4Â1I ûl Çünkü Âllâh-û

Teâlâ her şeyi bilir. Halbûki siz pek çok şeyi bilemezsiniz.

75- L-i» a'_l9j j j)-»j Cy—î y-İ-P j i j J /SJ-İı» i J—-P J_ i» 4ül j —

J J A U d i û j f l- l j J i J j-Î^ j i j - j- i» i - i i i j . / i l — L î j j

û j - i i i J f i j l S l

/Sj-İ.1.; IjlİP J j ü > Üil —J-2* Âllâh CelleCelâlûhû bir misâl ile be

yan ediyor. Âllâh'ın emrine muti olanla, olmayan bir olur mu? Bir\ o s

köle bir kul cy—î y_İP J jl_2j J hiçbir şeye kudreti olmayan, j - i jJİ / / O ^

l i l — l i j j 1.1» a l i î j j tarafım ızdan güzel bir rızka, geniş bir servete

nâil olan ü j l l j J~* ' j ^ j ' j^ j-1» ( j- îl; >4* ve onu dilediği gibi gizliy ' ' '

ve aşikâre infak eden harcayan bir hür olan, müsavi m idir? Birie

sini halk etti imânı yerinde, hal-i vakti iyi, nafakası geniş, Âllâh'a

şükrediyor, bol bol veriyor, ferah yaşıyor. Diğeri de köle, sıkıntı

içinde, elinde hiçbir şey yok, ne vücûduna ne parasına ne de mül

küne sahiptir. Bu ikisi nasıl bir olur? Jlİ^Jİ Hamd-û senâ Âllâh'a


'o ' o f smahsustur, elbette müsavi değildir. O j-H i:; J f-AjüS'i J J Belki pek

çokları bu nimet-i İlâhiye'yi, içinde olduğu halde bilmezler.

Âllâh-û Teâla, bu âyette bir benzetme yapmıştır. Hürriyetine

sahip olmayan köleler ile güzel bir rızık ile rızıklandırdıktan sonra,

onu fak ir ve yoksullara harcayan hür ve zengin kimseler eşit olur

mu? Elbette bunlar müsavi olmazlar. İşte bunun gibi, Âllâh'tan

başkasına tapanlar da taptıkları şeylerin köleleri durumundadır.

Â llâh'tan başkasına ibadet etmeyen, Mü'm inler ise hür kimselerk

dir. Onlar, Âllâh'tan başka hiçbir gücün karşısında eğilmezler. El

bette ki bu iki gurup da müsavi değildir.

76- J 5 j-A j j ç j . ç - P jjULJ J f C l L i i J ^ i j l - i - j J I » tfil d j_ ^ ji 1 , o t l ' ' s 'i \ tj_»u j_» j j—A ^jS_J —A j_:>tJ tdl-J J * g i j J İ_a.!j I -_:Jj.i ç_-P

fj-Ls— 1?\ j - f çr-P j-A j J_i î lj

j - J ^ j Jüt» <oj1 d J -^ j Â llâh-û Teâlâ, şu iki kişiyi de misâl verir.

İÜJ] lIAJı^İ Biri sağır, dilsizdir. (D ilsiz olanlar sağır olurlar.) J jlLJ J ' » '» ' î ' .» «.ç_i> ç J -P Hiç bir şeye güc-ü kudreti yetmez. -—*Jj» ç J -P j-* J

Efendisine bir yüktür. Nereye gönderilse hayır getirmez (hiçbir iş

görmez) j- J Â j o »Lj J Ü p - jJ i_l^ i Onu nereye gönderse bir hayır

getirmez. jjj.İJl> JJ>tJ jJ>J -_a ^ jS - ! J A Böyle bir kimse! Adaletle t

emreden ve doğru yol üzerinde bulunan, lisan-ı kulağı var, ilm-i

malûmatı olan, ilim ve adaletle emrediyor, f i i L L i J?\J-^ ç_-P j_Aj

doğru yol üzerindedir ve halka doğru yolu emreder, doğru yolda

yürüyerek adaleti emreden kimse ile müsâvi olur mu? Cenâb-ı

Hak'ka karşı da mu'ti olanla, âsi olan bir olur mu?


77- j * j l ^ ^ ı Sn u l L j i ; - i /--j / S m j o i j ü j ı 4 4 S i j

j .j ^-i-P 4üi tül _>;_3i

i /« ^(j/j^ÎJ v l j i ——Jl 4İij Göklerin ve yerin gaybını bilmek,

Âllâh-û Teâlâ'ya mahsustur. j_* j l j - ^ p l J l İ p L —J l j_-1 L - j■k a/ ^

ı^ jJI Sâat (kıyamet) emri göz kırpar kadar, göz açıp kapama gibi& ' x ^ s l 4

veya daha az bir zamandan başka değildir. j-j-JS J s 4ül d)!

Âllâh CelleCelâlûhû her şeye kâdirdir.

78- h j ı j j ^ j U ıs , j f k ı* - 1 «jj-kj f f c ^ ı i i j

ü j j t i s f a * s U v ı j j u û v ı j

2 S 2 2 2 * S

f J o t p l ûj-Lj j_ - ASilj Siz hiç bir şey bilmezken, Âllâh-û

Teâlâ sizi anaların ızın karnından öyle bir halde çıkardı ki hiç bir•y X ^ ^ /V

şey bilm iyordunuz. / * O j - l ü J Âllâh, sizi ananızın karnından

çıkardı. Siz, orada bir şey bilm iyordunuz. Kıyas edin, oraya na-f X „/« /O ^

zaran size neler verdi? SJl_lİVIJ JL Ja JV lj ^ i- U l f_xJ (J_

üjS^L-lS Şükredesin iz diye size kulaklar, gözler ve kalpler verdi.

79- Sı S il Sn j i L - L J /.- a L İ j i j* - o i ; L i . - ;1 L j i « J ı i j ; j f i l

ü ^ g r; ! j o u v d J j > ^ i

* /i_ İJl j_£- o I ;^ -—-’ j - lk J l < Jl ijj-J f-J l Gökle yer arasında «“ ' # ' it s , )

müsahhar olup uçuşan kuşları görmüyorlar mı, <oil J l <jg:^_—l-J /-_-

onları imsak etmez kabzetmez? Onları (havada) ancak Âllâh-û

Teâlâ tutuyor. ü j- i- jJ p -İJ v / J V d ü i ^ .i tül Bunda imân eden bir

kavim için âyetler (ibretler) vardır.

80 ■ r U ü V i S j i i - j_ - fJc J j j ^ j /• :_ ! f j j j j s j_ - » U J ı * . i ı j


1 A.I -A jljj lj l_j-SİJ- l <j-»j f-f-S-alîl ^J-jj f - f l —k j-j ljjjjS-Atl_.ıJ i-Sj—

j - - — .- J l i-P i"-ij t_5/51 l^ jl—s_i l j

f iO j —i j_a f_fJ (J^j^ôilj Â llâh-û Teâlâ, evlerinizin bir k ıs

mını sizin için bir huzur ve sükûn yeri yaptı. ij__L>- j_ a f J f J - S —j

i J j —j ^ U ü J l Ve hayvanların derilerinden gerek göç gününde, ge

rekse konaklama gününde sizin için taşınması kolay evler (çae

dırlar, portatif evler yaptı.) j_ » j f - f a iS l ^ ^ J-jjf-fıik ^JJ ljjjA:Aİ_ı5

j —— . J l l_pl£ij l-§i5l LAjLLÂlJ l-Aj /jJIJ i-jslj-^l Onların yünlerinden,

yapağılarından ve kıllarından bir zamana kadar kullanmanız için;

giyinecek, döşenecek ve ticaret edilecek malı meydana getirdi.

81- J S - j U l ls i J L l J l j a f f j J İ - j J J k J İ — i l a f f j J İ - İ l j

« i . - d J İ s ' » L 2 J j |j_:.j » L i î j - j ' ^ » Ö

J ^ ıu . i f M s j f i : —i*

J J_ k j - l — l_ la f_ fJ J i — <&'j Â llâh-û Teâlâ, sizin için (ağaçlar,' ' O } s *

evler gibi) yarattıklarından gölgelikler yaptı. J l_ l?J l j_» f_fJ J i —jo s ' s ' s s

/ J l lS l Dağlarda sizin için barınaklar yarattı J —_>lJ_ f_ fJ J - S —j

J_>Jl f i L S ve sizi soğuktan sıcaktan koruyacak elbiseler halk etti

. f f_f - f —S J —_>lj_jj ve savaşta sizi koruyarak zırh lar yarattı.

Û j l L İ j f - f —J-P «l u Jü f ^ d ü I ? Işarettir, bundan sonra. Işte

böylece Âllâh-û Teâlâ, Müslüman olmanız için üzerinize nimetini

tamam lıyor.

82- j —* ıj ı ^ J ü ı d d p U-EiS ıjjjs J ıs

ijJ jS tJl_Ş Ey Habibim Ekmelerrusûl Sallâllâhû Aleyhivesellem .


Eğer onlar, (İslâm 'dan) yine yüz çevirirlerse sen müteessir olma.o y s o x o x ^ ^

^—.AJİ £ jl)1 /-A-j/J (Sen mes'ul değilsin, sana zarar vermez.)

Sana düşen ancak açık bir tebliğden ibarettir. (Onu da yaptın)

83- d jjj/S J i f A j iS İ j / g j j j f l j f A l s A i

-0i1 Müşrikler, Â llâh-û Teâla'nın ni'metlerini bilirler,

i'tiraf ederler. Tefsir diyor ki; Nimet-i İlâhiye'nin başında Seyid-i

Mürselin'in nübüvvetidir. 5j j —J/ .)! f_Aj±SlJ L g 5 jj£ lj f_3 Sonra da

onu yine inkâr ederler. Onların ekserisi kâfirdirler. Onlar senin hak

peygamber olduğunu bilirler lâkin takdir-i İlâhi'de bunların imânı

yok.X X 4 e x $ $

84- f—a J j İjj—âS ^_jJD ( iJ - j J f —5 ll-g A -a İ J.5 ( _a l —*.!) p - j j^ j! X O X O j! ( j ' * i * yy *

ll-g -A îJAl J S p-JJ O gün her ümmetten peygamberi

ni şahit göndereceğiz (ki Mü'm inlerin imânına, kâfirlerin küfrüne

şehadet etsinler.) İ j j J S j-jjJİJ İ£j-J J p Sonra o kâfirlere özür d i

lemeleri için izin verilmeyecek. ( j i l i l l j fA J J Onlara tevbe, rucû

talep edilmez, tarziye de istenmeyecek.

85- (jj-k - ij fA J j f-g-iP — J J ‘•-Ji “'-*-)! 1 jj' 'Jl İj İÜ j

x o î ! x ^

tlıİJL-i)! 1j_A.Lk 5 - jjJ l İj ü l j Kıyamette o kâfirler, zulmedenler

azâbı gördüklerinde. S j j -M j f.A J J f-g iP — -â^J J-J Artık onlardan

azap hafifletilmez, onlara mühlet de verilmez.

86- / i 5 ^ j J l Ü j j İj-J/S fJU ÎS jJ , l/ j - A İ ^ j J l İ j iSiJ

5 ^ 6 ! f J o l j j J d l I j iT lS jb ,a ^ l^ iJb


s ^l i l j Ne zamanki I j i j - i l j j J I IJ dünyada şirk koşan imâna gele

meyenler, İ A « l iJ _ i şeytan ve putlardan şerikleri gördükleri za

man, d L i j i Ij_pJ6 /_ !' j - j l i l i5 j l i j _ i L l j J Ij_Ji3 derler ki;

"Yâ Rabbi bunlar seni bırakıp da tapm ış olduğumuz şerik ortakla-

rım ızdır" diyecekler. Jj-âJI *—gUl I j-üJ/S Âllâh kuvvet veriyor o put-5 t *

lara, onlara cevap veriyorlar, d iyorlar ki; 0 j-4 il£J »_>3l "S iz yalan

söylüyorsunuz. (Biz sizi, bize ibâdet edin diye davet etmedik. Siz

hevânıza uyarak bize ibadet ettiniz.")

87 ■ O j j î i I j i i ' la » . îP J -^ j »J-—JI Ü a j j I ^JI Ijü-ilj

» i—Jl *îil ^Jl I j l î l j O gün Âllâh'a, İslâm 'ı ilkâ ederler. "Yâ

Râbbi, imân ettik, pişmanız" diyorlar. O j J - i İ I j- io Z_a y-g î* <_J_

Onların dünyada yaptığı iftiralar, uydurmakta oldukları şeyler on

lardan kaybolup gider.

88- /-» —jİJ—*JI ( j-S Z-JİJ.P »_&lioj «üil j -p IjJ—» j l j j—â.'"" j û î l

Oj Jl— J I j i t f

I j j - i ' j j j J I Onlar ki imân etmeyip küfürde kalmışlar. Ij Jl_İ?Ji ■ - ' »

«Sil İnsanları, Âllâh yolundan alıkoyanların / J l iP » i i i o jX 'o ^

t— l i - L i l ı3 jJ yaptıkları fesada mukâbil, azâpları üstüne bir azab

daha artırırız. Oj-J-—i j I j - i l ' U o Yaptıkları fesattan dolayı azapları

iki olur.

89- İJu-g-i d Z-îî?-J — i i l j-a » . jİP İJ^g-i 3^l J-^^_* L - L - j jj- j j

l l J - J J ^ ü j «l^_i J £ j U /Iİ j —A K Î l d l İ P Ü î j i j « J -* ^-JP t o ^* ı ® > ı t ' % >*^ J *** jj


lA -g -î l» l J k y J L - i lS p_jj O gün her ümme

te, kendilerinden olan peygamberlerini şahit göndereceğiz. Ayrıca o

seni de onların üzerine tam bir şahit olarak getirdik. dL_> Lİ5j>-J

cJ j_.a y_İP İJ-. î Ey Habibim, seni de şahit getiriyoruz hepsinin!/■*» ' O 0

üzerine. lA ik J I i - İ P U ü y j Biz Kur'ân-ı Azimüşşân'ı tıbyan,' ' s * 3

beyan olarak gönderdik. ^Jlİ j * y_ î J.kJ Dalâletten hidayet olarak 0 o & * ' y

gönderdik. j - ı İ _ l i J U < ^ J^ j l_U Î-jj Rahmet ve büşra; cennet ile

tebşir. Müslümanlara bir cennet müjdecisidir.

Bu âyet-i kerime o kadar câmi'dir. Evliyâullah'ın bazıları deh

mişler; "Eğer Kur'ân-ı Azimüşşân'da yalnız bu âyet-i kerime o l

saydı, yine insanlara kâfidir." Üç em ir ve üç nehiy var onun için-% $

dir ki münasip görm üşler hutbelerin sonunda okumayı. J_»Iİ «Sil d)!

J jl_ü L> Âllâh CelleCelâlûhû adaletle emreder. Adalet; iki umurun

arasında mutavassıt o lmak ne ifrat ve ne de tefrit. Bu durum

her yerde câridir. Cenâb-ı Hak, yerini tayin etmediğinden bütün

mânâlar murad olur. İtikatta ifrat, ne yahudiler gibi tefritte ka

lıp da İsâ A leyhisselâm 'a hakaret etmek, ne de hıristiyanlar gibi

onun makam ından fazla bir makama çıkarmak. İkisinin arasında

mutavassıt olması lâzım gelir. Meselâ amelde; Cebriyelerin dediği

gibi, "Âllâh CelleCelâlûhû hepsini yapıyor da kulun elinde hiçbir

şey yoktur" demek. Hâşâ, Âllâh zalim değil ki. Ne de Kaderiyeler

gibi, "Âllâh Celle Celâlûhû bıraktı da her şey kendi kendine başı

o \ 0, o o o i sff-.—ı ~a~ j » (f-.-İP


boş oluyor." Hâşâ, bir emekli gibi oluyor. Her iki itikat sahibi küfre

kadar gider. Ne var her ikisinin ortasında? Cüz'i ihtiyar kuldandır,

kader takdir Cenâb-ı Hak'tandır. Diğer hususlar, meselâ amelde

ne kendi vücûdunun fevkinde yük yükletmek, bir daha yap ılm a

yacak hale getirmek, Âllâh Zülcelâl bunu istemiyor. Ne de gevşek,

tem bellik ederek hiç yapmamak. Bu ikisinin arasında vücûdun ta

hammülü kadar yapmaktır. Yâni Tevhid; itikatte, umurda, am el

de, halkta, hepsinde budur. Cûd-i safa kendini sıkıntıya koyarak,

çocukların nafakasını bırakmak matlup değildir. Ne de kesenin ağ

zını bağlayıp da hiç vermemek. Ne yapm ak icap eder? Orta vasat

yolunu tercih etmek. Ortası nedir? Evvelâ zekâtını vermek, sonra

sadakasını vermek, bundan sonra da daha imkânı olursa vermek.

Sonra halka karşı olan adalet, ahkâm ı şer'îyeyi, cari olan hudutla-o A

rı muhafaza etmek. O Ü - J ' J Âllâh-û Teâlâ, bize ihsanı emrediyor.

İhsan nedir? İyilik yapmak, mümkün olduğu kadar herkese iyilik

yapm ak hatta daha geniş mânâsı sana zulmedeni affetmek. Seni

mahrum edene sen ihsan et, sılayı rahimi kat edene vasl-ı rahim,

ona giderek ziyaret et. Hadis-i Şerif'te de Âllâh'a ibadeti, O'nui o _

görür gibi ibadet etmek. Üçüncüsü de ç-JJ-LÎi & l-S \J akraba

ya vermek, yardım etmek, akrabaya verilen sadaka zekât, hem

sadakadır hem de sılayı rahimdir. ç - 4^J Âllâh CelleCelâlûhû, üç

iyiliği emrettikten sonra memnu olanları da emrediyor. Âllâh, bizi«w* O

nehyediyor. * l_L*Ü \ j_ P Fahşâ; fahiş demek, fuzuli yâni biçimsiz

yaptın demektir. Lâkin lisan-ı şeraitte ekseriyâ zinada kullanılıyor

çünkü fahişin en şiddetlisi olur. Bir şey ki size hoş gelm iyorsa, onu o

başkasına da yapmayın. j jC Ü J lj Şeriatım ızın fena gördüğü ki kü

für baştadır. Küfr-ü isyandan men ediyor bizi. Zaten küfr-ü isyanın


E » •içinde fahşâ var. y - î l i l j Zulümden men ediyor. Üçü emirdir, üçü

o it* *de nehiy. y _ x k A Âllâh CelleCelâlûhû bu em ir ve nehiy ile üç tane

emir, 1- Adalet 2- İhsan 3- Akrabaya verm ek yardım etmek. Üç

tane nehiy ise 1- Fahşâ 2- Münker, küfr-ü isyan 3- Vel beğ-yi, sizi

zulümden men ediyor.

O jjJb js y_£İ.aj Tâ ki tezekkür edersiniz, aklın ız başınıza gelir.

Böylece Cenâb-ı Hak'ka yakın olursunuz.

Adalet ortayı bulmaktır. İnanç mes'elelerinde adâlet, tevhiddir ki inanmamakla şirk koşmanın ortasındadır.

- Amelde adalet, ibadet-i edâdır ki tembellikle ruhbanlık arasındadır.

- Ahlakta adalet, cöm ertliktir ki cim rilik le israfın ortasındadır.

- İhsan'dan murad; Peygamber Sallâllâhû Aleyhivesellem 'in

hadis-i şerifi mucibince, "Âllâh-û Teâlâ'ya, O'nu görür gibi ibadet etmektir." Zira sen, O'nu görmesen de O, seni görür.

- Münker; Hayâsızlık yâni reddedilen her şeydir.

- Bağy; İnsanlar üzerine zulüm ve tecebbürle yüklenmektir.

- Fahşâ da; şehvete fazla bağlanmaktır. Zina gibi ki insan hallerinin en çirkinidir.

İnsandan bir kötülük meydana gelirse, bu üç kuvvetten biri

vasıtası ile gelir. Onun için İbni Mes'ud Radıyâllâhû Anh, "Bu âyet-i kerime, Kur'ân'da hayır ve şerri toplayan bir âyettir." Osman bin

Maz'unun, Müslüman olmasına sebeb bu âyettir. "Kur'ân'da bun

dan başka âyet olmasa, O'na yine her şeyi beyân edici, âlemlere

hidayet ve rahmettir denilirdi" demiştir.


91- U j L A ı / j 3 İ İ O i - l J i \ j - ^ J j ^ JlA İP \S] i \ 1 ^ \j_İ İJ

° j i i i s l» ^ a \ ° ı * \ ’f l k i .

f i l A l P \S\ 4İi\ jj^ i j j j İ J Halik-i Kâinat, mahlûkata buyuruyor

ki; <ü\ Jl İj \j.i^İj Rasûl-û Ekrem 'e yaptığınız ahit, Âllâh-û Teâlâ'ya

aittir. Â llâh'â yaptığınız ahdi ifâ ediniz f - iİA /P \S\ Ahdettiğ iniz za

man, siz huzur-u saadete gelip ahdedip imân ediyorsunuz. Ahit

de budur, âmentû billâhi ve kitâbillâhi. Bizim, Âllâh'a karşı bir ah

dim iz var. Hâlik-i Kâinat'ın da müşakale şeklinde, O'nun da bize

ahdi var. Â llâh-û Teâlâ, bize diyor ki; "Sen bana imân ettikten son

ra, peygamberime ve Kur'ân'ıma imân ettikten ve Kur'ân ile amel

ettikten sonra, bunlar sana ait vazifelerindir. Benim de va'dim ,

sana cennet-i nimetler ihsan etmektir."

Mevlâna Celâleddin Rûmi Kaddasâllâhü Sırrahülaziz, bu âyet-i kerimenin açıklamasında, Cenâb-ı Hak buyuruyor ki; Siz bana ahdinizi ifa edin yerine getirin, ben de size olan ahdim i yerine getireyim.

Hâlik 'im iz emrediyor; "S izin bana karşı ahdiniz var, benim de size karşı ahdim var. S iz bana karşı ahdinizi ifâ edin, ben de size karşı olan ahdim i ifâ edeyim."

d i Oi J L j iS f - h - P d i f i - i i l i j LA jjT js l i O i- İV i \ j-a il5 J j

Oj--İ-ûj l_»

Yeminlerinizi tekidden sonra bozmayın. Nasıl o lur ki ona, Âl- lâh-û Teâlâ'yı kefil kılm ıştınız. Şüphe yok ki Âllâh-û Teâlâ, bütün yaptıklarınızı bilir. Yapacağınız şeyleri de pek iyi bilir.

92 ■ f i i l i - j l ûjj-^s.j l i l i i i âj.3 İ-KJ j.» l-g-ljP ç-sJlS* 1 j - i j i J j


<o 4 1 ı_ ıji â_ i j_« y —jji y —* «ı Oj—S d)i y-Sii-o j _j>o

j ü i ^ /_« â_H âJi f j j y S i j ^ j

y. s S ^ S \M S

\j_SjS5 "j j O lmayınız noksanda, LgJS* C'-kâ-S y^ /^ ipliğini sağ

lamca büktükten sonra çözüp bozan (kadın) gibi olmayın. J^ u j.»

U / S i sj_j Bir ümmet, diğer ümmetten (sayı ve servetçe) daha

çoktur diye yem inlerinizi, aranızda hileye alet kılıyorsunuz. O j j^ î

V -x iİ j JL^S VJCS lljl Yeminlerinizi aranızda bir fesat âleti edinme

yin. Â_«1 j_« y_>j1 a_«1 Oj__S d)1 Bir cemâatten olur da onunla

ahd-i m isak eder de sonra daha kuvvetli bir cemâat bulur, ona

iltihak eder, başlar yem in ler içmeye, ben oraya gitmem iştim diye.

4_j Üil i- ls l Âllâh Celle Celâlûhû, bu m isâllerle ahde vefa

etmeyi emretmesi ve bu m isâlleri beyan etmesi ile sizi imtihan

etmek istiyor. Yoksa Cenâb-ı Hakk'ın hiç kimsenin ibadetine ih

tiyacı yoktur. O j - i i^ /-« 4_1İâJ! fj_j y_S3 j l l l i ' j Âllâh-û

Teâlâ, bununla ancak sizi deniyor ve kıyamet günü ihtilaf ettiğiniz

şeyleri elbette size beyan edecek. Kâfiri cehenneme sevk sûreti

ile Mü'mini de af ve mağfiret sûreti ile ihtilâfı aranızdan kaldırır.

93- j i ^Jugjj *l_^J J j (j-S'-'j ® J_:>"1j î—«1 y-S lli^ i 4ü! *l_ ı j—ij

O j i l İ S y i ^ l_ lp j i l l i J j i i l j

Â llâh-û Teâlâ için güçlük ve müşkülât yok. Âllâh isteseydi bütün

insanları bir ümmet halk ederdi, küfrü halk etmezdi. Hikmet-i

kâhiresiyle böyle muhtelif şekilde imtihan etmek için halk etm iş

tir. j j j Eğer Üil *li> Âllâh isteseydi aJu^lj İJ>I yj£li:>J sizi ümmet-i

vâhide yapacaktı, tese llid ir Rasûl-û Ekrem Sallâllâhû Aleyhivesel-


lem'e. Yani ey Habibim, bunların geri kalması, imân etm ediklerini ,

den müteessir olma iU L j j .» J - S j - k J j Â llâh-û Teâlâ'nın hikmeti

budur. İstediğine idlâl caddesini gösterir, istediğine

de hidayet yolunu gösterir. Cebir yok, yine de ihtiyarı ile gider.S } } S S } sû j j i l iS f-Ü T L İP Muhakkak kıyamet gününde sual oluna

caksın ız, dünyada yapm ış olduğunuz amellerden dolayı mutlaka

sorumlu tutulacaksınız.

94- lj_ 3 jjjj L - .jj ij J-_*_> fJLÎ Jj_xİ ^ f-k j^ l ljJL_: tİJ J j

f_ J iP - iL p f_ k jj İ ı j - j p f i l i » l u î j - l î i

2 * S s sf - k s l i j l IjJl- sİis J j Ey insanlar, yem inlerinizi ahdinizi J-J-S bir

hud'a, bir yalan aranızda yapmayınız. Birbirinizi a ldatm ak için ye

minleri vesile yapmayın. Alışverişte, ahd-i vefâ etmekte olsun,

karşısındakini a ldatm ak için yem in etmek doğru değildir. f - k i - j

Jlİ5 ^ jJ Aranızda fesada âlet edinmeyin, aksi halde bir

ayak (İslâm 'da) sebât etm işken kayar. j_P f J s J ' - u *j-İJl lj_3jJ6j

«Sil .U _ : . Bu ayağınızın kayması sonunda, insanları Âllâh yo lun* -

dan alıkoym anız sebebi ile (dünyada) kötü azabı tadarsınız. ^ f^ j

f - k P — IJlP (Ayrıca) sizin için (ahirette de) büyük bir azap vardır.

95- f ü S ' ûj f Ü J 4 » j-A A l J i p LiS j J U İ L-HS A l - . . i j i j j l ü J j

û j - lİ S

s s o *5L-İS L t U <üil Jl- Ü i j j i L iS "Jj Ey Mü'm inler değiştirmeyiniz

ahd-i İlâhiyi, az bir bahaya değiştirmeyin. Dünyanın bütün metâı,

semen-i kalildir. Dünyanın bu metâına karşı, Â llâh'ın bu ahdini de} * \ s

ğiştirmeyin. f - k J_-£ J_A ^ l Jl_Ip L İ sI Âllâh-û Teâlâ'nın nezdindeki


sevap, size daha hayırlıdır. 5 j_ lU3 f ü S J l Eğer malûmatınız oluru

sa bilirseniz, Âllâh'ın nezdindeki hayrât, ihsan ne kadar çoktur.

Şüphesiz Âllâh katında olan (sevap) sizin için daha hayırlıdır.

j!Jl-II; f_?İLp D Bu da delildir. Â llâh'ın nezdindeki nimetler, bu

i- ' yvdünya nimetlerinden hayırlıdır. ı3Lj A l İJLp l_»j Â llâh'ın nezdindeki

nimetler bâkidir. Bakiyi, fâni olanla değiştiremeyiz. Hadiste buyu

ruluyor; Dünya ile ahiret iki ortağa benzer. "Eddünya vel-âhıretü

darratâni, men ehabbe dünyahü edarrâ bi ahıratihi." Kâlp birdir,

dünya muhabbetini kâlpte fazlalaştırdın mı, ahiret tarafı hafifleşir.

Ve men edarre bi dünyahü. Dünya tarafına ehem m iyet vermezse,

"ve men ehabbe ahıratehü fe-âsiruhû me yebka alâ me yefne."

Bâki olanı, fâniye tercih ediniz.

Muhakkak cezalandırırız. l j j - l^ j_ j.jİl O kimseler ki

vefâ ve ahdine, ibadet teklifine sabreden kimseleri, fAj.4-1 onların

ecrini vereceğim. <Jj_il— i j J iS /_) j _ l - l j Yaptığı amelin mukabili

ile değil, ahseni ile en az bire karşı on misli verilir.

j _ i Her kim ki U J L ^ J —.P salih olan, Âllâh'a yarar bir amel,

Â llâh'ın kabûlüne şayan bir amel, halis bir amel yaparsa, j l j o j a

. Ü l ister erkek veya kadın olsun j-ajî imânda bir halel o lm a

mak şartı ile. Imânda bir halel olursa, ne olursa olsun bir kıymeti


olmuyor. Mü'min olduğu halde bir amâl-i saliha ile meşgûl o lur

sa, bir Mü'min veya Mü'mine. f B i z , onu hayat-ı

tayyibe ile hayatlandıracağız. f-A y - l Muhakkak cezalan

dırırız onları yani ecra am elih im , işledikleri salih amelin ecrini.9 x x

ü j- İ L u IjJlST /_-> 1>1> Yâni bire bir değil, bire on, bire yetm iş,

hatta bigayri hisab olarak güzeli ile veririz.

98 ■ f i î " j J l p ik ■>£Îl «üi/j jm-L-,»/® O ljîH v-’l js li/s

ü l^ îJ l o l j - J l i U Hitap Rasûl-û Ekrem'edir, murad ümmettir.' ° X /V

Kur'ân-ı Azimüşşan'ı okuduğunuz zaman, y iL j Ü - J - U Âllâh-û

Teâlâ'ya istiâze ediniz. Kimden? f - i î - j J l ü /kL-IJ l Matrûd olan,

dergâh-ı İlâhi'den tard edilen şeytandan istiâze ediniz. Yâ Rabbi,

beni şeytandan hıfzeyle demektir.

Kur'ân-ı Kerim'i okuduk bitti. Ondan sonra "Euzûbillâhim ineş- şeytanirracim " deriz. Kur'ân-ı Kerim 'in başında, okumaya başlamadan önce "Euzûbillahi" okunduğu gibi, okumayı bitirip bıraktığım ızda da "Euzûbillâhi" okumak sûretiyle şeytandan, Cenâb-ı Hakk'a istiâze etmek lâzım gelir, demişler. Niye lüzum görmüşler? Okuyan kişiye, "ben ne güzel Kur'ân okudum" diyerek bir ûcup gelebilir, şeytanın vesvesesi olan. Şeytandan istiâze, korunmak Cenâb-ı Hakk'a sığ ınm ak için ulemânın bir kısm ı, "Euzûbillâhim i- neşşeytanirracim " demek lâzım gelir demişler.

99- öjİ'jL-J ^ İ p j i j i —i j j j J l O /kÜ , SJ ^r^J Sil

X x x £ X OSJ>I Çünkü SJ n p yoktur şeytana ü lk L , tasallut, kuvvet, ga

lebe. lj_i^l j- j .U l Ciddi olarak Âllâh'a imân edenlere, şeytan

galebe edemiyor. İmân edene, şeytanın tasallutu olmuyor.


O^lSyu Âllâh'a tevekkül etm iş, imânı kemâle erm iş böyle bir

kimseye şeytan hükmedemez. Ona yine yanaşıyor, igvaatını atıyor

fakat tesir edemiyor. Rabbine tevekkül edenler üzerine, onun bir

hâkim iyeti yoktur.

100- İ1j5j-iÂ fA 5 j j J l j 4ijJ j i j ^jjjJl /a-Sİ

i 0k l k l i - LAİI Şeytânın hükmü, sultan-ı tasallutu. Sultan; tasa l

luttandır. Saltanat sahibi, tasallut etm iş memlekete. j - j l J l ^-İP

ASjJjLj Onu, kendine mahbup ittihaz etm iş, veli ittihaz etm iş o lan

lar, 5 j5 j_ lA o f_A (j-j'j)1J Âllâh'a şirk-şerik ortak koşanlara, şeytak

nın sözü geçer. Şeytanın hükmü şeytânı seven, şeytâneti sever

Âllâh'a inanmaz olan kimselere, şeytanın sözü tesir eder.

Cumhur'a göre Kur'ân okunacağı vakit, "Eüzû" çekm ek müs- tehaptır. İbni Mes'ûd Radıyâllâhû Anh diyor ki;

Peygamber Sallâllâhû A leyhivesellem 'in yanında Kur'ân okunurken, "Eüzû billâhissem iil-âlim i m ineşşeytânir-racim " dedim. Peygamberim iz Sallâllâhû A leyhivesellem , "Eüzû billâhi mi- neş-şeytânir-racim " de. Cebrâil, onu bana kalemden, o da Levh-i Mahfuz'dan böyle öğretti" buyurdular.

Nesih bahsi vardır. Nesih bahsi, yahudilerin en ziyade üzerinde durup yaptığı dedikodulardır. Halbûki nesihten murâd, Kur'ân-ı Azimüşşan'da nâsih-i mensuh âyetler var. 66 âyet nâsih-i mensuhtur. Onlar yine âyettir hiçbir şek şüphe yok, aynen diğer âyetler gibidir. Bir misâl "kul yâ eyyühel kâfirun"da olduğu gibi. Hâlik-i Kâinat, zaman mekân itibariyle kulunu imtihan ediyor. Meselâ Âdem Aleyhisselâm 'ın zamanında, bütün insanlar Âdem 'in (Aleyhisselâm) evlâtlarıdır. Hâvvâ Radıyâllâhû Anhâ'dan doğmuştur.


Her batın, bir oğlan bir de kız doğardı. Onun zamanında caiz idi, iki kardeşin nikâhları, eğer nikâh olmasaydı insanlar çoğalmazdı. O hükmü neshetti Kur'ân-ı Kerim, zinâ değildir. O hüküm Âdem Aleyhisselâm 'ın suhuflarında vardı. O hüküm bâtıl değil, suhufta mevcut idi. Â llâh'ın emri idi, peygamberi ile icrâ edildi. Sonra nesih oldu. Nesih nedir, batıl m ıdır? Hayır bâtıl değil, bir emrin nihayeti diğer bir emrin başlamasıdır.

Bu duruma yahudiler itiraz ederlerdi. Mademki âyettir nesih nasıl olur? Biz de ona cevaben; nesih iptâl mânâsında değil, veli hükmün m inezzamânı imtidâl. Bir hüküm müntehi olur, diğer hükmün ise başlaması olur.

Kur'ân-ı Kerim 'de de bazı âyetler, İslâm iyet'in zayıf olduğu zamanda nâzil olmuştur. Diğerleri de İslâm iyet'in kuvvetli zam anında nâzil olmuştur. Âllâh-û Teâlâ, bize ta lim at veriyor. Sizin de zayıf olduğunuz zaman, lüzum hâsıl olduğunda bununla amel ediniz. Kuvvetli güçlü olduğunuz zamanda da diğer âyet-i kerime ile amel ediniz. Bu durum birbirine mütearız değildir.

Mevzu nesih meselesidir, nâsih-u mensuh, Kur'ân-ı Azimüş- şan'da 66 âyet-i kerime var nâsih-u mensuh. Suhuflar, Tevrat ve İncil nesholdular. Nesih, tabii bir haldir. Nesih hakkındaki âyet-i kerimeler gelince müşrikler, yahudi ve hıristiyanlar itiraz etmeye başladılar. Biz hıristiyanlara diyoruz ki; "Nasıl ki İncil Kitabullah'ıa nız gelince, önce gelm iş olan Tevrat Kitabullah'ı neshettiğinin delili ne ise yahudilere karşı, bizim de size karşı delilim iz aynen odur. Sizin İncil'iniz, Tevrat'ı neshetti. Siz, bunu böyle kabul ediyorsunuz. Bizim de delilim iz budur. Bizim de Kur'ân'ım ız, size gelen İncil'i neshetti."


Yahudiye gelince; Nesih mânâsı, iptâl mânâsında değildir. Filân âyet mensuhtur, bâtıl oldu demek değildir. Her âyetin hüküm mebdei var, nihâyeti var. Nesih olmuş; nihâyeti gelm iş demektir. Bir hükmün bidâyeti ve nihayeti. Bir hükmün nihayeti geldiğinde, o âyet nesih olur. Âdem Aleyhisselâm 'a gelen suhuflarda, kardeş kardeşi a lır nikâh olurdu. İbrahim A leyhisselâm 'a gelen suhuflarda bu hüküm nesih oldu.

Kezâ Müslümanların zayıf olduğu zamanlarda, âyetler zayıf zamanı ilgilendirenlerdir. Müslümanların güçlü olduğu zam anlarda ise buna göre ilgili âyet-i kerimeler ile hüküm ve amel etmek muvafıktır. Öyle ise İslâm iyet'in, Müslümanların zayıf olduğu zamanlardaki ahvâl "leküm diniküm veliyedin" dir. Gelir birisi itiraz eder, elim izden men etmek imkânı yoktur gücümüz yetmez, "ben böyle biliyorum, senin bildiğin sana ait olsun" deriz.

Eğer kuvvet-i kudretim iz olursa, ona karşı fiilen müdahale ederiz. Müdahale etmek de ahkâm-ı şer'iyenin icabındandır.

\ , S £ \ ^

Oİ O i'-a o l i- iîju l i l j

l i l j Ne zamanki L iiJu biz Azimüşşan, halkın mâslahatına mu

vafık inzâl etm iş olduğumuz âyetleri, hasbel evkat vel ezman teb-*51 \ , s f \

dil ettik. o l 0 l£-* o l L î î j u Bir âyeti, bir âyetin mekânına tebdil

ettik. Meselâ "leküm dinüküm veliyedin" yerine, "faktûlül müş

rikine kâffeten" âyet-i kerimesinin hükmü, Müslümanların kuv

vetli olduğu zamandır. L l j » Ip İ AIilJ Âllâh-û Zülcelâl âlimdir,

bilir mahlûkatına hangi âyet-i kerime ile hüküm etmek muvafıktır, ® i s o"* """tf

onunla emrediyor. Ij_Ji3 D iyorlar j_ ıi> t ._j| L l i ! Rasûl-û Ekrem'e

karşı, o münkirler iftira ediyorlar. Bir şey emrettikten sonra bir

101- j - i ia tlı_jl /_».jl Ij-Jiî /_» y_lpl 4ülj

diğerini beğenip, evvelki emrinden nehyetmek sûreti ile Âllâh-û

Teâlâ'ya iftira ediyorlar. O J - llİ ; J _aJ£$ I cj_J Belki onların ekse

risi bilmiyorlar. Hakikat-ı Kur'âniyeyi bilmezler. Neshin faydasını

anlamazlar.


® ît \— wm-»--J j j — i-JJ

'''V 0 ^- J J i J_3 Ey Ekmelerrusûl Sallâllâhû A leyhivesellem , onların

bu itirazlarına göre senin vereceğin cevap budur. ^JULJi ^-jj - J J i

Kudüs; tem iz, tah ir demektir. Cibril'e; "ruh" diyoruz. Ruhul Ku

düs, Kûdüs'e mukaddes diyoruz. Tahir, tem iz demek, o zamanda

şirkten tem izlendiği için. İsâ A leyhisselâm 'a, "Ruhullah" diyoruz.

Nefhâyı İlâhiye'den olduğu için meleklere "ruh" diyoruz. Âllâh'ın

em irlerine "ruh" deriz, insanın içindeki harekâta, cana "ruh" deriz.

Nefha demektir. Nasih-û mensuhu âyetleri, Kur'ân'ı inzal etm iş d j! 0

dUJJ j » ^ J lJü I £ j j Rabbinizden. Ruhul Kudüs olan, emin mûtah-

her olan, meleklerin en büyüğü olan Cibril-i Emin getirm iştir j ^Jİj

hak ve hakikatle. Hakikate vâki bir sûrette getirm iştir, inkâr yeri2 \ t i ^ ^

yoktur. \j_i»\ J - jUI C J & p Bunun sebebi de imân edenlerin imân

ları, düşünüp de daha ziyade tespit olsun. İmân sahipleri nâsih-u

mensuh âyetlerine baktıkça, iyi düşündüklerinde her biri zamanına

göre bir ahkâmdır. Öyle ise Mü'm inin imânını tezyid eder. ^ L A jo

Mü'm inler için hidâyete vesiledir. j - J L L i J U iJ - i - J J Müslümanlar

içinde şâyân-ı tebşirdir.


i İ J ü J Jü j Ey Habibim Ekmelerrusûl Sallâllâhû Aleyhivesellem ,- > > a .t' \ , . .» . S

biz biliyoruz ( J jJ j i j f-g j' onlar söylerler sana. i - l i l "B ir

beşer bunu söyler, oradan alıyor hatta Selmân-ı Farisi'den alıyor"

dediler. «lIJI J j J- İ.J ^ J J l J L U Onun işaret ettiği, meylettiği lisân

( _ı>lpİ Acemî'dir, Arap lisanı değildir. J i - U iJ_*j Bu

Kur'ân-ı Azimüşşan da lisân-ı lügâtı; Arabi, mübin, fasih, beliğ

olan füsehanın bile söyliyemeyeceği fesahat ve belagattadır. Nasıl

olur da bir acem î gelir böyle söyleyebilir? Bunlar bu yolda âyet-i

kerimeyi inkâr ediyorlar, âyeti inkârdan sonra bunların cezası!

Kur'ân'a imân etmeyenlere bir tehdittir.

104- f J i _ ı Jlp fg J j A l fgjjLgj J <ıui û-’i j i j (JjjLajj J j j j j ı j i

<xil o t - J l 5j_-ii^ J j - j J J l (Jl Onlar ki âyât-ı beyyinata imân et

mezler. Alil ffc jig j J A llâh-û Teâlâ, onları müstakbelde de hidayete

getirmez. f__Jl _>IJl_p f g'j Küfür üzerine gidecekler, azâb-ı elime

giriftar olacaklar.

105- jjiiS J l »a d jü j l j <üJİ tu ij lj <Jjji.i jj J j^ jJ i *_jjS J l ^j-i-i-j i l i" " i ' ''' Xx S6* ' Ac_J^_SJl l^ lil Iftira-kezib; hem yalan hem de iftira. "Al-

lâh'ın em retmediğini, Âllâh emretti d iyor yahut Âllâh'ın emretd

tiğini, Âllâh emretm edi" diyor. Hem iftira hem de yalan oluyor.

A llâh-û Teâlâ'nın üzerine yalan söyleyen ve iftira eden, J J - jJJI■ " '

4İil o l J l j (Jj_£a3.j onlar âyât-ı Ilâhiye'ye imân etm ezler ve müstakâ

belde de kâfir o larak gidecekler. û jJ îtS JI İ_a d u J j l j Hakikaten kâ-

zib-yalancı onlardır ve küfür üzerine gideceklerdir.

106- J l ı j J l j j î ı D ^-i-iîj «j S j>-a J l <-jiıjl J-*_> j>-a <Üil_> j - i? jj_a


f—gJJ ■ l j-A tiı-âP f $-İ*3 İJJl^ j_jİx J/j j^j-A j A (j- -JJ

o / l j l Jl^ j-A <üL> j j 5 j - A Bir kimse ki Âllâh'a küfür eder deg 0 «/ 9 5 {J

yâni irtidat ederse imân ettikten sonra, j- iA -kA L i l i J t j _^! j-A V 1o ' s

OLA-jV/j meğer ikrah edilir de zorlanan hariç (dinden dönmeye.)«“ " t Âm m ar gibi kâlbi imân ile dolu olanlar müstesnâ, ona bir ziyan

0 o , 0 0 ^yoktur. İjJl-İ? j_îxJl> ^ j-A j—A j_ x JJ Eğer kâlbi küfür ile dolu ise,

<üi j> ıLutab f.gj1*3 Âllâh-û Teâlâ'ya imân ettikten sonra kâfir olur,

küfre göğsünü açarsa. İşte bu gibiler, Âllâh-û Teâlâ'nın gazabına

uğrarlar. f - J â P iIiİJl-p f—gJJ Onlar için pek büyük bir azap vardır.

Beyzâvi diyor ki; "Bu âyetten anlaşılır ki eğer ki imân kâlben tasB

dik, dil ile ikrardır fakat kâlbin tasdiki de kâfi gelir. Dil ikrar etm i

yor hatta ikrah gösteriyor, kâlp ise tasdik ediyor. Bu böyle olduk

tan sonra, Ebu Tâlip hakkında dedikoduların ne kıymeti kalır? Ebu

Tâlib'in beyitleri var, Rasûl-û Ekrem Sallâllâhû Aleyhivesellem 'e

diyor ki; serbest dinini tebliğ et, ben hayatta iken hiç kimse sana

ziyan veremez. İmânını izhar etmediğinin sebebi de onu muhafa

za etmek içindi."

Rivayet olunduğuna göre Kureyş kâfirleri, Am m ar ile babası Yâsir ve annesi Sümeyye'yi zorla dinlerinden döndürmeye kalkıştılar. Onlar bunu kabul etmeyince, Sümeyye'nin iki ayağını iki deveye bağlayıp ters istikamette çektirerek parçaladılar. Yâsir'i de şehit ettiler. İslâm 'da ilk şehitler bunlardır. Am m ar ise onların işkencelerine dayanam ıyarak, diliyle onların istedikleri şekilde inkâr etti. Durum Rasûlûllah Sallâllâhû Aleyhivesellem 'e bild irilince, "Am m ar başından ayağına kadar imânla doludur. İmân onun


etine, kanına karışm ıştır" d iyerek Amm ar'a, "seni yine zorlarlarsa, istediklerini söyle" dedi. Bu durum zorlama karşısında, sadece dille inkâr etmenin câiz olduğuna delildir. Ancak bu bir ruhsattır, azimet ise şüphesiz daha efdaldir.

107- jl_£; J ü lj s j-^ v ı ^_İp t i s in Sj4>Jı i j i^ L - ı f . g £ d ü i

j j ^ ı j-î Ji

d ü i Bu böyle küfürle kâlbini dolduran adam, nedendir bu?V \ O ' S £ O ^

U j j JI S j-^ l i j l ^ l Dünya hayatını sever, ahireti

bırakanlardır. Dünya hayatını, âhiret'e tercih ve onu daha ziyade

sevmeleri sebebiyledir. j-j^/^Jl İj_ül J ^ l ü lj Âllâh-û Teâlâ,t ' '

kâfir kavim leri hidâyete getirmez.

108- f™. I ^ J j l j f—*J / yg j l j f g —, j f g JjJs —Lp A il jj-jjJ i d u J j l

ü jîi/A J i

T ^j - A ! l d L jJ j l Bunlardır ki dünyaya yapışm ış da ahireti hatıp

rından çıkaranlar, bunlar hidayete gelmez. Ve onlardır ki 4Sil « -.k

^»-gjjis Âllâh CelleCelâlûhû, kâlplerini mühürlem iş, kapatm ış

bir şeyi anlamazlar. lg*.L_.!j Kulakları işitmez, l- A jU a j l j gözleri

görmez ü j_ ii/ İ J l»_. I _5.Jjlj ve işte onlar gafillerin kendileridir.

109- jj-,/^^Jl f * Sj>-Vl »g il J

Hiç şüphesiz onlar, âhirette ziyan ve hüsrandadırlar.

110- ül l j ;_;^j Ij J-a / - »3 ij-iLS /.— J— j — Ijj-^ /. j-j«jJJ I - J J ül »3

»-£■>-J j j - ü J /-* J“*j (jr—

ijj-^ / i j- j jJ J d i J j tül f J Senin Rabbin! Bundan sonra bil ki m ih


nete, tazyike uğrayıp yurtlarından hicret edenler, Medineyi Tahi-

re'ye hicret edenler. Malını, evlâdını, ayâlini, her şeyini bırakıp

Âllâh-û Rasûlûllah'ın rızası için Medine yolunu tutanlar. Jl_LJ j_*

Ij__u.j l_* Bir çok belâ ve musibetleri gördükten sonra, Ij Jl_a />-

Medine'ye geldikten sonra da cihada başladılar. I j j- l^ J Sabr-ı ta

hammül ettiler; taata, cihada ve ibadetin zahmetine. dL_JJ 0l

» ^ J Jj-i^-J La JlL Ey Habibim, senin Rabbin onların karşılaştığı bu

fitneler ve cihattan sonra, onlara mübalağa ile mağfiret ve rahmet

edicidir.

111- iju-L -p Z_a r - i J j ^-Sjsj i . — i j j - P Js /-^ r - i _3l5 jj- j

O j - U i j J * İ Jo

j j j Ey Habibim, ümmetine beyan et o günü, o gün ki bir0 ' \ s*gün geliyor önümüzde. Öyle bir gündür ki o r_ i i JS her bir nefis

$ * i. — i İ J il-> o ancak kendi nefsi için uğraşır, kurtulmaya ça lı

şır. ^.İJjJ Tevfiye edilir verilir, c _ L -P ZJ> (_r _i5 ( S her nefsin yaptı

ğı amelin cezası veriliyor. Ne günahlarını artırır ne de sevaplarını ° ' o }noksan yapar. O j-İ Ik j J *_*J Onlar aslâ zulüm de görmezler.

112- jj_a İJl-Pj i . î j j /-gıjlj A 4_i»| _İİS 4_jj3 Jb ia 4ül — j-^ J

/_» (J&j-^dlj •j Jtî! ,u/_j 4ül LgâlilS «Üil y-Li/j d j- i^ S tl)/ _a ( S

0jJ< Ij_ilS

JjJ> & l —)JJ?j Âllâh CelleCelâlûhû misâl ile bild iriyor size, on

ların hâlini. İJ J3 Bir memleket, karye ki Mekkeyi Mükerreme idi.

4_L>! C - j/S Emin idi, emniyet ve huzur içindeydi. Zalem eler gelip 0

talan ve zulüm yapmazlardı. l l u - k i Herkes evinde mut'mein idi,


muhtaç değildi, başka yere gitmeye ihtiyaç duymazdı. Lg jjj Lg-slj

IJl-pJ Kısmetleri bol gelirdi û lk - i j -» her taraftan, cahiliyet za

manında da böyleydi, gelirlerdi ziyaretçiler, kısmetleri bol gelir,

ticaretle meşgûl idiler. Böyle olduğu halde ne zaman ki Rasûl-û

Ekrem Sallâllâhû Aleyhivesellem zuhur etti. Başladılar küfür et

meye, küfran-ı nimet etmeye. En kıymetli nimet zuhur etti. Bu

nimete küfranda bulunduktan sonra, <xıl f J o L o J _ lk S bu nimetle

re küfranda bulunduktan sonra, Halik-i Kâinat nimetleri onlardan

kesti. £j_:>J' J -U J '-■gSlSİi Âllâh CelleCelâlûhû açlıkla terbiye etti,

Mekke'de 7 sene yağm ur yağmadı. U j^ J lj Korkuyorlardı, Rasûl-û

Ekrem Sallâllâhû A leyhivesellem , Ashab-ı Kiram ile beraber Me-

dineyi Münevvere'de rahat yaşarlardı fakat Mekkeliler, dâima on

lardan korku içindeydiler. û j Ü i lj-Su Lİ_> Bu açlık-korku, onların

yaptıkları bu büyük nimete, küfrân-ı nimette bulunduklarından

idi. En büyük nimet, Rasûl-û Ekrem Sallâllâhû Aleyhivesellem .

113- û j i J & f i j - l i i i l f i «j j J k i f4 i» J j l j f i * 1— JuÜj

£ w * ^f-Î i» J j _ l j f i * ' — -AiJJ Onlara geldi bir peygamber. f_4i» On

lardan, içlerinden, cinsinden yetişm iş kırk yaşına kadar, kendin

den hiç bir yalan hıyanet görmemişler. Hepsi kendi aralarında Mu-

hammeden'il Emin diye telkin etm işlerdi. Böyle iken ne zamanki

nübüvvet geldi, haseden başladılar inkâr etmeye. aj-JlkS Tekzib* ° > * s 's

ettiler. — m ü ! f-Aİ^-U Ondan sonra Cenâb-ı Hak, o azabı onlara

verdi, o açlık ve korkaklık. Sonra da Bedir Vakası başlarına geldi.

û j J J & f i j Onlar kendi nefsine zulmettiler. Hâşâ Cenâb-ı Hak,

zulümden münezzehtir.


114- al_Jİ fJjjjTd)' <Ü}\ £ —u ö \jJK_ii>\j /--ı-k Aüi f - K î j j L ıo 1 j_LKi j! O

(jj1--*-J

1 j_iKS Ey Mü'm inler yiyin iz, L - l k J <uı\ i-K îS J / - 1 Âllâh-û

Teâlâ'nın size kısmet ettiği halâl-i tayyip, tem izi. «Sii £ J ü 1jJsLİ.\J

Âllâh'ın nimetlerine şükrediniz. Cenâb-ı Hak, bu nimetleri ihsan

etti. Eğer siz de şükretmezseniz, nimet gider, firar eder. Şükür,

nimeti kaydeder bağlar. 0j1.--*3 a lJ i f - ü S d)' Eğer ibadete itaatınız

varsa, böyle nimet-i İlâhiye'ye şükrediniz. Şimdi, haram ları sıra

ile böyle beyan ediyor.

115- O <Ü}\ j -j *J (J—Aİ L»j j-Jj!*J\ f_>t!j •l' ij --ij»-!\ f-KJ-p j-*" /-ıj\

jj_i.p <uj\ d)l_â iL p J j £1_> j-^p j Uy?) j -i î

Yeryüzünde ne varsa, hepsini Cenâb-ı Hak insanlar için halk

etm iş. Haram lar azdır, helâl o lanlar sayılamayacak kadar çoktur.

Onun için haram olan m iktarı beyan etmiş. Haram olanlar nedir?S * /v 0

î_ K l iP p-_£- L ü \ Haram etm iş Âllâh, size; <_£I1!\ Kesilmeyen ölü

hayvanı, f J ü i j hayvandan çıkan akan kanı, j_jyL*J\ î J J j domuz

etini, o -ojI j_UJ J~*l U>j Âllâh'ın gayrine kesilen, Âllâh'tan başkası

adına kesilen hayvanı haram kıldı.

Âllâh'a tekarrub için, Â llâh'ın adına kesilen hayvanın eti helâl olur. Böyle yapm ıyor da "filân bey filân paşa geldi, onu için keselim "

dedi. Bu niyetle kesti mi küfre kadar gider ve murdar olur, o hay

vanın eti de yenmez. Bu niyetle olmayıp kestiğinde, o hayvanın


kesilmesi kerahattan başkası değildir. Eyüp Sultan'a hatta Rasûl-û Ekrem 'e de keserse yine küfürdür.

M 1J J L.-3İ Kim mecbur kalırsa (başkalarının haklarına)

sald lrmaksızın, sınırı da aşmadan (bunlardan yiyebilir.) Bir kimse

hırsızlığa gider de aç kaldı, ö lmeyecek kadar ona yem ek için ruh

sat yok. Niçin? Çünkü sefer, sefer-i isyandır, slP J j hırsız olmayay

cak. j j İP ^1 O li Bu takdirde Âllâh gafurdur. Affeder setreder

kusurunu, zellesini. Rahimdir, merhamet eder.

ı i6 - fıj_^ ı l_ k j iU * _ J lİü i y iH L - J ı J - ^ 5 l : i j - i j is J j

J __jjL_S.il «uil y _Jp O jj— -ij j--j'jJl <1)1 1__J—SJİ “tül y _Jp l j j “ î “ i

O j-A lij

İj-Jjâj "'jj Demeyiniz ySiLL^JI Ji-^ 5 LU dilinizin alıştığı. _AİSJI

f lj -^ İJ_*j cJJ^^ lj - * Yalana alışm ış, "bu helâl bu haramdır" diye

kendi kendinize söylemeyin. "Falan cennetliktir, falan da cehen

nem liktir" diyerek, bu selâhiyeti bize vermemişler. Onun için şe-

riatte beyan olunandan başka bir şey için, "haram veya helâldir"

demek caiz olmadığına beyandır. _>Jl—SJİ 4ü 1 y_İP 1 jj_S_i^J Çünkü

Âllâh'a karşı yalan uydurmuş olursunuz. 4ü1 y_İp djj_5_ij j - j J J l <1)1 s s & ^

O j-^ Iİ J _ A —s J! Şüphesiz Âllâh'a karşı yalan uyduranlar, felâh

bulamazlar.

117- y J l l_Jİ Jp y- Jj Jd-®

(Kazandıkları) pek az bir menfaattir. Halbûki onlar için acıklı

bir azap vardır. Dünyada bir metâı kalili elde eder fakat o metâı kalilin arkasında elim bir azap var.


118- f i / ı ı ü u j J ; j . . I İ p u a a s l — I jS lİ j^ ü ı ^ l i j

üj-ii-k: f j - i l i l i j i / ? j s ü j

5 ^J-*S j_ — d —J -p / i a a s /-— /-i— j>- ljs/_fc jj- jjJ l ^_Lp j Daha önce,

yahudilere haram ettiğ im iz şeyleri sana haber verm iştik. L —j

ü j_ l ik j ^t-g-lÜl lj_ i/ ' j-SÜ j f - A / i l i k Biz, onlara zulm etm edik fakat

onlar, kendilerine haksızlık ediyorlardı.

119- d —J i J— j - — lj-j/j f -j i-J/g^ «-j——Jl Ij-li-p j_ jjJ J îL - j j ül f_3

f Jj-JüJ /-.Jl*j j - — d —JJ (ül lj_:>tL*:?lj

f Bu mevzudan sonra, bir kimse kabahat-ı günahı ne için yab

pıyor? Ya günah olduğunu bilm iyor yahutta Â llâh'tan korkmuyor.

İki cihet var. Bunlar hakkında diyor ki; « j_ lJ l IjJL ıP j - A İ J d i-J j tül

Şüphesiz cehâlet sûretiyle fenalık yapanlar akıbetini bilmiyor,

azamet-i İlâhiye'yi takd ir edemiyor. Fenalığı yapıyor, ondan sonra

kendine geliyor, ij-^ L^ lj d i Jl_*J j — lj_J/5 1 j ondan sonra neda

met ediyor; tevbe ediyor, vazgeçiyor bu fenalıktan. I j-İL^ Ij Tev -

besine devam ettikten sonra, j j - Ü /-*J*J j - — dL-Jj tül senin

Rabbin Gafürurrahimdir, o hataları setreder.

120- j j i ' i jj-— d-J f J j /LLi/s l — i o / '' f i- . jJ İ IL>l

/ - l ı^ /-Li/S l —l ü / ' f i - A y l tül İbrahim A leyhisselâm 'ın senâsı

hakkında, Cenâb-ı Hak sekiz sıfatını beyan ediyor. Çünkü Muham-

med Mustafa Sallâllâhû Aleyhivesellem 'den sonra, hiçbir peygam

ber ondan daha yüksek derecede değildir. Hey Habibim, senin

ceddin olan İbrahim Aleyhisselâm , "ümmeten imâmen kıdveten


câmian li-hisalel hayri" İmâm idi, kıdve idi, müktedâbih idi hısâl-i

hayra cam i' idi. & Ub lS Kânit; muti demek. Âllâh'ın emrine muti

idi. "Râgıden imtisâle me'murâtihi" Âllâh'ın emrine imtisâl, neh-

yettiğinden içtinap ederdi. ULi>- Hak'ka mâil idi, ne yahudi ve ne" ' * a '

de hıristiyan değil, hele müşriklerle hiç alakası yok idi. j_» d J f J j 0 /y *

j-^ T j- lD l Âllâh'a ortak koşanlardan değildi.

121- f - f a l » . k l j » J j i j İ A j i - ia —j İ ı i S J l J T l i

«LıisSf ij^^-î Âllâh-û Teâlâ'nın nimetlerine şükrederdi. i--l-a>-l

Âllâh Celle Celâlûhû, onu ictebe, ıstıfa, ihtiyar etti nübüvvet ve

hullet için. f-âa -L» -k lj-» ^ -! l i-jJ^ J Â llâh-û Teâlâ, onu seçm iş ve

doğru bir yola hidayet buyurmuştu.

s L i-S lj Cenâb-ı Hak, ona verdi. Ü_L>- L - sjJI Dünyada

haseneyi verdi. Her dinde İbrahim A leyhisselâm 'a senâ ediliyor,

hiçbir dinde İbrahim A leyhisselâm 'ın aleyhinde bahis yok. S J ljt / H ' 'j - d U a ] ! j _ J oJ_^'Jl Ahirette de kemâl-i derecâtı aliyededir, âhi-

rette de salihlerdendir.

d i l l i L-i-^-j! f i İbrahim Aleyhisselâm böyle halk ettikten son

ra, sana da vahyettik ey Habibim. r-.A Jjl H » ^-Jl û' İbrahim A ley

hisselâm 'ın m illetine tâbi ol. Akide akâidde bütün peygamberler

birdir. Hiçbir değişik lik yok. Akidede İbrahim Aleyhisselâm ne de

mişse, Peygamberim iz de onu demiştir. Fürûatta bazı tebeddülât

vardır. İbrahim A leyhisselâm 'a gelen on suhuf, aynen Kur'ân'da


mevcuttur. L L j^ Ibrahim Aleyhisselâm hakka mâildi. Bütün bae

tıllardan hakka çevirilm işti. j S j _ l l J l J l? ü>j Müşriklerin iddia

ettiği gibi, müşriklerden değildi.

124- f d l > j (Jlj «l -j ij- i-ij>-l j- jJ J l ^-Ip e*.;—-J l J —;■ t_. i l

(Jj- lîjêj | j-j/s i-a-â <ı.JLİ i j_j

) s ti*J_U!l J_—>- i l i l Cumartesi günü, Ibrahim Aleyhisselâm 'ın de

ğildi. Ibrahim Aleyhisselâm da Cum 'a namazını, Cuma günü kı-i- J"" a C s

lardı. Cumartesi günü, yahudilere farz oldu. <_J lj_ ils i- l j-Odl

Dininde ihtilâf edenlere farz oldu ki yahudilere Tevrat'tan sonradır.2 ' ' s ti

f - 4 ^ j)\j Bu ihtilâfı yapanların arasında, Allâh-û Teâlâ\ ° o 2 *hükmünü izhar eder _k-AâJI p -J kıyamet gününde. «l-aİ lj_iiS" L l i

5j_İI£A; Onların yaptığı ihtilâfı, Hâlik-i Kâinât kıyamette onların

hakkında hükmünü izhar eder. Hükmünü nasıl izhar eder? Ehl-i

küfrü cehenneme, ehl-i imânı cennete gönderir.

Burada Hâlik-i Kâinât, Habibine talim at veriyor ve ta lim at da

âm dır bütün Müslümanlara. Va'z-ı nasihat nasıl yapılır? "Kâfir o l

dun, cehennem lik oldun" şeklinde konuşan bir vaizin dersinde,

halife Me'mun da oradaymış. Me'mun ki hükümdarların en kuv

vetlisi. Hocaya hitaben; "Hoca demiş, benden daha ziyade kâfir

olan Fir'âvun. Senden daha ziyade âlim olan Mûsâ Aleyhisselâm 'a,

Allâh-û Teâlâ diyor. "kul lehû kavlen leyyinen." Sen nasıl olur da

bu sert sözleri söylüyorsun?" Halkın kâlbini celbetmeli Müslüman

lığa, yoksa zor ile dil ile sertlikle değil.t i Ö © , , » 0 © © X

125- -sjlj f_g!,il>-j <l_U>dl 4_kp jıJ lj <_ı£j>dl> d l- j j J ——u ^ Jl jrOİ


f j p ] j_ ,j 4İj —s j _^ j - A f J p i j J J jl?j 0] j - ü - İ c - ,

j _j.Jİ^ AJ/j

j! \ £İ1 Ey Habibim Sallâllâhû A leyhivesellem , halkı davet et. ^ J l

d L J J —-S Rabbinin yoluna, dinine halkı davet et. Fakat nasıl da"" X \ o O y o

vet et? <_AJk ^J/j H ikmet ile Kur'ân ile â kc jAUJ mev'iza ile faydalı'' o

ilim ile iyi muamele ile. âJLl^JI Güzel bir mev'iza ile güzel bir yol,

âyet, iyi bir hüccet, güzel bir delil getirmek sûreti ile insanlarıo

doğru yola davet ediniz. l-4Ji/:>-J Onlar, size karşı mücadele ile’ o

geldiği zaman da onlara cevabınız sert, şiddet ile değil. f_4J,iU;-Jt S ' 'j _1>-1 c -* Onlara karşı iyi şekilde mücadele ediniz, onlara

delillerle ilzam etmek sûretiyle en güzel şekilde mücadele et. 01

d L jJ Senin Rabbin muttalid ir gaybe. <1—-^ j - P j - A f-İP l J - ,

/j f-İPl J-*J Âllâh âlimdir, bu yolu gayb edene. Ve hidâyete

erenleri de en iyi bilendir.

126- j_ ^ J4J f i j l ^ j^ J J L f i I j j P /--A J İ a-j 1j4 ^ f i l i / P 0İJ

j j j jU k J J

<_j _İ.İ5jp LA J - L aj İ j J iU l f - İ İ / P 0İJ Eğer siz hiddetinizi

yenmedinizse, onların yaptığı kadar yapın. f - i j l^ j - i J J Eğer

sabrederseniz j j j j l ^ J j_J£- J^ (mukabele etmezseniz.) Bu, sab-\' '

redenler için (intikamdan) daha hayırlıdır.

Rasûlûllah Sallâllâhû A leyhivesellem , Uhud Savaşında amcası Hamza'yı, kâfirler tarafından burnu ve kulakları kesilm iş, ciğeri ç ıkarılm ış bir şekilde görünce; "Âllâh'a yemin olsun ki eğer Âllâh bana zafer verirse, senin yerine yetm iş kişiyi böyle yapacağım"


diye yem in etm işti. Bunun üzerine yukarıdaki âyet nâzil oldu. Rasûlûllâh Sallâllâhû Aleyhivesellem yem inin kefaretini verdi. Kimseye mesüle yapmadı. "B il'akis sabrederim ," buyurdular.

Harun Reşid'in bir çocuk, oğlu varm ış. Çocuk arkadaşları ile oynuyorken, vüzeradan olan bir çocuk Harun Reşid'in annesine sövmüş. Harun Reşid'in oğlu ağlayarak babasına gelmiş. Harun Reşit mecliste olanlara, "ne ceza verelim bu çocuğa?" diye soruyor. Birisi dem iş ki o çocuğun dilini kesmeli ki ibret alsın. B ir diğeri de o çocuğu memleketten çıkaralım demiş. Mecliste olan diğerleri de her biri ayrı ayrı çocuğa bir ceza takd ir etmişler. Harun Reşid de oğluna demiş, beni dinlersen o çocuğu affedersin daha iyi olur. Eğer bunu kabul etmezsen, o sana ne kadar söyledi, sen de ona o kadar söyle demiş.

127- i l a j l * , d Ü j j » fc ip 0> > J j İ i - j j | İJJ-l^ l_aj J -^ IJ

O jJ İ ^

«SiZ-j j l l î j - l P U j J - ı^ I j Sabret ey Habibim, (murad edilen

ümmettir.) Senin sabrın da ancak Âllâh'ın yardım ı iledir. 0>->5 j j

» . I IP Onların yüz çevirmelerine mahzun olma. j - l * <^_idLi "jj

0 jJ - x lJ Z_la Sıkıntı, üzüntü çekme onların mekr-i hile eleminden,

kurmakta oldukları tuzaktan dolayı sıkıntıya düşme.

128- 0j-î-— jjJ' ’Jl j lj*3l jjJ' ’Jl ^ l 0

Çünkü Âllâh CelleCelâlûhû, lütf-ü inâyetiyle mütteki olanlarla beraberdir. (Küfür ve ma'siyetlerden) sakınanlar ve dâima iyilik edenlerle beraberdir.

Documents

JİİJ1 îjj-i (n)NAHL SÛRESİ · 2018. 8. 6. · 442 • Tefsir Sohbetleri jj-lj Gönderir Â_fjJuJI melekleri ki Cibril-i Emin baştadır.£-jJ.Jlj Vahy ile Cibril-i Emin'i vahy