Upload
others
View
3
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
Onderzoekslijn Cultuureducatie
Steunpunt Cultuur (2012-2016)
Sofie Beunen, Dries Vanherwegen, Jessy Siongers & John Lievens
Vakgroep Sociologie – Onderzoeksgroep CuDOS - UGent
Een overzicht van bevindingen uit bevolkings- en scholenonderzoek 2004-2014
Dries Vanherwegen, Jessy Siongers & John Lievens
Vakgroep sociologie – Onderzoeksgroep CuDOS - UGent
Cultuureducatie
2
10u00 Inleiding
10u10 Belangrijkste resultaten van het onderzoek
11u10 Zelf aan de slag met de data. Een korte introductie op de webtool
11u20 Koffiepauze
11u40 Cultuur beleven. Hoe jongeren cultuurparticipatie ervaren en hoe scholen kunnen sleutelen aan cultuurperceptie- en beleving. Jessy Siongers
12u00 Geen zwart-wit verhaal. Etnische diversiteit in cultuurparticipatie en –educatie Sofie Beunen
12u30 Lunch
PROGRAMMA
3
• Samenwerking tussen Steunpunt Cultuur en Jeugdonderzoeksplatform
• Steekproef van secundaire scholen en klassen (n=98)
• Representatieve Vlaamse steekproef (67 scholen)
• Extra steekproef in Antwerpen, Gent & Brussel (31 scholen)
• Meetinstrumenten
• Schriftelijke enquête in de klas bij leerlingen
• Schriftelijke vragenlijst ouders
• Online vragenlijst leerkrachten
• Online vragenlijst directie
SCHOLENONDERZOEK 2013
4
Eerste deel (onderzoekslijn cultuureducatie) – totaal:
Vlaamse steekproef:
ONDERZOEK NAAR CULTUURPARTICIPATIE EN –EDUCATIE BIJ JONGEREN
5
Scholen Leerlingen Leraren Ouders
84 5086 1098 2002
Scholen Leerlingen Leraren
67 4029 877
Cultureel leren Vrije tijd School Cultuureducatie
Formeel DKO Lessen MO, PO, …
Minder formeel
Lessen gevolgd in
verenigingen, clubs, …
Workshops georganiseerd
op school
culturele uitstappen
Non-formeel
Extra-curriculaire
activiteiten op school, …
Cultuursocialisatie
Cultureel klimaat thuis,
invloeden van peers en
ouders, …
Cultureel klimaat op school
(bv. culturele interesse en
participatie van
leerkrachten)
Cultuurparticipatie
CULTUURPARTICIPATIE IN DE VRIJE TIJD
7
1:53
2:16
2:54 2:54
1:50
2:04
2:32 2:31
0:44
1:00
1:30 1:24
0:10 0:19
0:24 0:14
0:00
0:28
0:57
1:26
1:55
2:24
2:52
3:21
ma-di-do Woe-vrij zat zon
TV kijken Sociale media Gamen Culturele vereniging
1:56
2:20
2:59 2:59
1:58
2:13
2:44 2:43
1:16
1:43
2:34 2:24
0:37
1:04
1:22
0:50
0:00
0:28
0:57
1:26
1:55
2:24
2:52
3:21
ma-di-do Woe-vrij zat zon
TV kijken Sociale media Gamen Culturele vereniging
Al le jo n ge ren En ke l jo n geren d ie ac t iv i te i t d oen
TIJDSBESTEDING JONGEREN
8%
12%
11%
14%
13%
19%
5%
10%
14%
14%
41%
68%
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%
Klassiek concert
Literair evenement
Ballet of dansvoorstelling
Groot cultureel evenement
Comedy
Theater, toneel
Dance-event
Bezienswaardige gebouwen, monumenten, …
Museum, tentoonstelling, galerij
Concert populaire muziek
Muziekfestival (laatste jaar)
Bibliotheek
Bioscoop
1 keer Meer dan eens
RECEPTIEVE CULTUURPARTICIPATIE VRIJE TIJD % Leerlingen dat voorbije zes maanden culturele activiteit
gedaan heeft
7,9
9,1
15,7
15,8
16,1
16,2
20,3
21,4
22,5
22,9
Elektronische muziek
toneel, theater
Schrijven
Dansen zoals jazzballet, moderne dans,…
urban dance (bv. hip hop, breakdance, …
fotografie
Muziekinstrument bespelen
tekenen, schilderen of beeldende kunst
Zingen
audiovisuele kunsten (film, video,…
AMATEURKUNSTBEOEFENING % leerlingen dat de voorbije zes maanden activiteit gedaan heeft op vlak van …
10
63,7% heeft de voorbije zes maanden minstens één creatieve hobby beoefend
23,2
41,4
20,4
18,6
17
24
24,5
19,2
13,2
10,8
40,4
15,3
36
32,1
14,7
29,5
28,7
13,9
18,3
9,1
15,5
21,1
17
22,6
38,4
14,6
13,2
32,7
18,1
15,6
20,9
22,2
26,6
26,7
28,4
31,9
33,5
34,2
50,4
64,5
Fotografie (n=615)
Toneel, theater (n=350)
Audiovisuele kunsten (n=881)
Tekenen, schilderen of beeldende kunst…
Urban dance (n=619)
Elektronische muziek (n=303)
Schrijven (n=587)
Klassieke dansvormen (n=603)
Muziekinstrument bespelen (n=774)
Zingen (n=858)
uitzonderlijk maandelijks tot meermaals per maand wekelijks meermaals per week
FREQUENTIE VAN BEOEFENEN PER DISCIPLINE (ENKEL BEOEFENAARS)
11
72,3%
63,9%
77,8%
54,1%
5,7%
17,7%
23,6%
15,0%
29,7%
19,6%
10,1%
12,6%
7,2%
16,2%
74,7%
Ik voel me dikwijls alleen in mijn vrije tijd
Heel vaak zit ik maar wat niets te doen in mijnvrije tijd
Ik vind het moeilijk om me te amuseren in mijnvrije tijd
Vaak weet ik niet wat doen in in mijn vrije tijd
In mijn vrije tijd vliegt de tijd voorbij
(Helemaal) niet akkoord Tussen beide (Helemaal) akkoord
VERVELING?
12
• Verschillen naargelang:
• Onderwijsvorm waarin men zit
• Geslacht
• Etniciteit
• …
• Verschillen in:
• Receptieve participatie
• Actieve participatie
• Verveling
SOCIALE ONGELIJKHEID IN VRIJETIJDSPARTICIPATIE
13
14
Receptieve cultuurparticipatie vrije tijd: % Leerlingen dat voorbije zes maanden culturele activiteit gedaan heeft
35,3%
34,4%
16,7%
12,5%
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%Comedy
Museum
Ballet-ofdansvoorstelling
Erfgoed
Theater, toneel
Klassiek concertNiet-klassiek concert
Bibliotheek
Cultureel event
Literair evenement
Muziekfestival
A-stroom B-stroom ASO TSO BSO
15
Amateurkunstbeoefening: % Leerlingen dat voorbije zes maanden culturele activiteit gedaan heeft
26%
27%
16% 9%
0%
5%
10%
15%
20%
25%
30%
Jazzballet, moderneof klassieke dans
Urban dance
Fotografie
Film, video,multimedia of
computerkunst
Toneel, theater
beeldende kunst
Zingen
Muziekinstrumentbespelen
Elektronische muziek
Schrijven
A-stroom
B-stroom
ASO
BSO
TSO
VERVELING NAAR ONDERWIJSVORM
16
17,4%
29,9%
16,6%
26,6%
3,0%
10,4%
3,9%
10,3%
0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35%
Mijn vrije tijd gaat maar niet voorbij
Ik weet vaak niet wat doen in mijn vrije tijd
Ik vind het moeilijk me te amuseren
Heel vaak zit ik maar wat niets te doen
BSO TSO ASO B-stroom A-stroom
BUITENSCHOOLSE CULTUUREDUCATIE
17
CULTUUREDUCATIE: OOIT BUITENSCHOOLS LES GEVOLGD IN … (%)
1,9%
2,3%
2,7%
2,9%
3,9%
6,9%
8,4%
8,8%
13,4%
19,0%
20,5%
28,8%
Elektronische muziek
Graffiti
Schrijven
Fotografie
Film, video, multimedia
Toneel, theater
Woordkunst, dictie
Populaire muziek
Klassieke muziek
Klassieke dans
Urban dance
Tekenen, schilderen, beeldende kunst
55,4% heeft ooit buitenschoolse cultuureducatie gevolgd
11,6
15,6
20,3
21,1
25,8
28
28,3
37
54,3
55,5
38,4
41,9
54,2
45,1
49,3
52,4
50,9
35,2
36,6
36,8
49,9
42,5
25,4
33,8
24,9
19,6
20,8
27,7
9,2
7,7
klassieke muziek
dansen zoals jazzballet, moderne dans, klassieke…
woordkunst, dictie
urban dance (bv. hip hop, breakdance, r&b, …)
pop-rock-jazz muziek
tekenen, schilderen of beeldende kunst
toneel, theater
schrijven (bloggen, poëzie, verhalen, …
fotografie
film, video, multimedia of computerkunst…
max. 1 jaar 2 tot 4 jaar 5 jaar of meer
AANTAL JAREN EDUCATIE GEVOLGD NAAR DISCIPLINE (ENKEL RESPONDENTEN DIE HET OOIT VOLGDEN)
22,7%
16,2% 16,1%
8,5%
4,7% 5,1%
7,6%
3,2%
Beeldende kunst Dans Muziek Woord
ooit op het moment van de bevraging
% JONGEREN DAT LES VOLGDE/VOLGT IN DKO
20
73,2
5,9
25,1 21,3
7,5 0
20
40
60
80
100DKO
privé-lk
verenigingCC, MC
JH, JC
ooit nu
BUITENSCHOOLSE CULTUUREDUCATIE NAARGELANG AANBIEDER (enkel
beoefenaars)
21
Beeldende kunst
53,4
9,2
65,6
17,7
6,3
21,1
DKO
privé-lk
verenigingCC, MC
JH, JC
klassieke dans
89,6
32,8
20,1 24,5
3,7
35,9
DKO
privé-lk
verenigingCC, MC
JH, JC
klassieke muziek
41,8
8
71,9
13,4
7
24,1
DKO
privé-lk
verenigingCC, MC
JH, JC
populaire dans
71,2
36,4
17,3 22,2
4,2
35,9
DKO
privé-lk
verenigingCC, MC
JH, JC
Pop, rock & jazz muziek
13,2
45,1
15,7
51,4
0
10
20
30
40
50
60
nooit vroeger nooit vroeger
DKO_klassieke muziek DKO_pop,rock, jazz
MUZIEKINSTRUMENT BESPELEN NAARGELANG OOIT DKO GEVOLGD
23
6,1
19,3
6,1
27
0
5
10
15
20
25
30
nooit vroeger nooit vroeger
DKO_woordkunst,dictie DKO_theater, drama
THEATER NAARGELANG OOIT DKO GEVOLGD
24
5,0%
19,0%
4,6%
6,0%
2,1%
4,1% 5,1% 4,9% 5,3%
17,2%
3,0%
5,6%
2,3%
6,8%
2,3%
3,8%
0,3%
2,9% 2,1% 2,0%
0%
2%
4%
6%
8%
10%
12%
14%
16%
18%
20%
DKO woord DKO muziek DKO dans DKO beeldendekunst
A-stroom
B-stroom
ASO-KSO
TSO
BSO
% VAN DE JONGE AMATEURKUNSTENAARS DIE CREATIEVE HOBBY IN HET DKO BEOEFENT NAARGELANG ONDERWIJSVORM (HUIDIGE DEELNAME)
25
59,7%
26,9%
48,3%
24,1% 29,4%
43,3%
53,8% 57,8%
66,7% 62,5%
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
a-stroom b-stroom ASO-KSO BSO TSO
formele kunst-opleiding vereniging vrienden alleen
MUZIEKINSTRUMENT BESPELEN NAAR VERBAND EN ONDERWIJSVORM (ENKEL
MUZIKANTEN)
26
12,7%
21,6%
24,3%
26,9%
38,7%
42,5%
63,5%
83,5%
Ik tracht mij zo weinig mogelijk te moeien met hetvrijetijdsleven van mijn kind(eren)
Zolang mijn kinderen geen kattenkwaad uithalen, mogenze doen wat ze willen
Voor mij hoeven kinderen niet lid te zijn van eenvereniging, het leven is al hectisch genoeg
Als mijn kinderen aan sport of culturele activiteiten willendeelnemen, mogen zij dat, maar ik moedig dit niet extra…
Ik breng mijn kinderen zoveel mogelijk op de hoogte vanactiviteiten die georganiseerd worden
Ik vind het belangrijk dat mijn kinderen cultureleactiviteiten doen
Ik moedig mijn kind(eren) aan om deel te nemen aanactiviteiten van verenigingen
Ik ben steeds bereid mijn kind(eren) naar een verenigingte brengen
OUDERS: % (HELEMAAL) AKKOORD
27
22,5%
18,1%
44,4%
37,6%
33,0%
22,9%
20,7%
20,7%
51,7%
22,5%
21,1%
51,6%
29,8%
26,3%
37,7%
40,9%
39,3%
29,1%
Als mijn kinderen aan sport of culturele activiteitenwillen deelnemen, mogen zij dat, maar ik moedig dit
niet extra aan
Voor mij hoeven mijn kinderen niet lid te zijn van eenvereniging, het leven is al hectisch genoeg
Ik vind het belangrijk dat mijn kinderen culturele activiteiten doen (theater, tentoonstelling,…)
A-stroom B-stroom KSO ASO TSO BSO
OUDERS: % (HELEMAAL) AKKOORD
28
CULTUUREDUCATIE OP SCHOOL
29
• Educatie over cultuur via kunstzinnige vakken
• lessen M.O., P.O., esthetica, …
• Gebruik van cultuurproducten ter ondersteuning van de les (film, muziek, …)
• Receptieve cultuurparticipatie (bijwonen van …)
• Actieve cultuurparticipatie of amateurkunstbeoefening
CULTUURPARTICIPATIE OP SCHOOL
30
AANBOD KUNSTZINNIGE VAKKEN: % LLN DAT AANGEEFT KUNSTZINNIGE VAKKEN TE VOLGEN
98% 94%
73%
43% 42%
92%
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
90%
100%
A-stroom B-stroom ASO BSO TSO KSO
kunstzinnige vakken
36,9% 61,8%
71,2%
60,7%
40,3%
44,2%
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
film
pop- ofrockconcert
concert klassiekemuziek
museum
kunstmuseum
toneel/dansvoorstelling
stadsbezoek
bibliotheek
project rondkunst en cultuur
literairevenement
eerste graad
ASO
TSO
BSO
Aanbod receptieve cultuurparticipatie op school naargelang onderwijsvorm : % leerlingen dat aangeeft dat het georganiseerd wordt
3/4de leerlingen: aanbod een vorm van actieve kunstdeelname op school
40,0%
33,9% 32,5% 31,2% 27,3%
24,3%
18,2%
11,1% 9,8% 9,8% 8,1% 6,7%
5,0%
0%
5%
10%
15%
20%
25%
30%
35%
40%
45%
34
19,7% 21,1% 23,1%
9,5% 16,1%
11,1% 5,8% 3,9% 6,6% 4,2% 4,1%
12,6% 5,7% 2,7%
15,4% 3,3% 8,3%
9,2%
4,9% 4,6%
5,9%
4,9% 4,7% 3,8%
5,0% 2,6%
0%
5%
10%
15%
20%
25%
30%
35%
40%
45%wordt aangeboden tijdens de lesuren
wordt aangeboden buiten de lesuren
wordt zowel tijdens als buiten de lesuren aangeboden
35
38,4%
44,2%
31,3%
24% 0%
10%
20%
30%
40%
50%
Pop-rock-jazzmuziek
DJ'en
Radio maken
Klassieke muziek
Dansen
Fotografie
Video,multimedia
Beeldhouwen
Zingen
Schrijven
Schilderen,tekenen, graffiti
Toneel
Kunstenaarkwam zijn werk…
ASO
BSO
TSO
De schoolcontext
Culturele interesses leraren
Gebruik van culturele elementen in de klas
Cultureel klimaat school
DE ROL VAN DE LEERKRACHT
11,8%
13,3%
15,1%
15,9%
19,4%
26,3%
28,0%
28,7%
6,2%
9,2%
7,2%
12,3%
8,1%
2,6%
7,5%
6,8%
0% 10% 20% 30% 40%
Klassieke dans
Tekenen, schilderen, beeldendekunst
Schrijven
Muziekinstrument
Zingen
Toneel, theater
Fotografie
Creatief met multimedia
Hoogopgeleide, werkende Vlaamse bevolking (n=1301) Leerkrachten (N=877)
WAAROM MAKEN LEERKRACHTEN GEBRUIK VAN KUNST IN DE KLAS?
23,2%
25,6%
57,7%
51,7%
51,1%
45,8%
41,8%
20,9%
21,1%
9,8%
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70%
Om de leerlingen algemene intellectuele en culturelebagage bij te brengen
Om de inhoud van mijn vak interessanter te maken voor deleerlingen
Om hun persoonlijke ontwikkeling te stimuleren – zelfbeeld, sociale vaardigheden, etc.
Om de leerlingen via cultuur iets bij te brengen over mijnvak
Om de leerlingen te leren omgaan met verschillendeculturen
Om de leerlingen bewust te maken van het cultureelerfgoed
Om hun deelname aan kunst en cultuur buiten de school testimuleren
Omdat het moet volgens de leerplannen
een van de drie belangrijkste redenen Belangrijkste reden
47,0%
34,3%
16,9%
12,9%
0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35% 40% 45% 50%
om iets uit te leggen/ te illustreren
om het lesmateriaal aangenamer te maken
om culturele activiteiten voor leerlingen meete organiseren of te begeleiden
Demonstratie van de creatieve hobby
% van leerkrachten met een creatieve hobby
20,7%
62,3%
24,6%
52,0%
0,0%
10,0%
20,0%
30,0%
40,0%
50,0%
60,0%
70,0%
Ik ken te weinig vancultuur en het cultureel
aanbod
Ik ben heel geïnteresseerdin cultuur
Enkel ASO of A-stroom
Mix van onderwijsvormen
enkel BSO/TSO/B-stroom
INTERESSE BIJ LEERKRACHTEN
1 & 2 tussen 6 & 7
voornamelijk losstaande initiatieven 35,2 43,1 21,7 ingebed in een globale aanpak
gedragen door specifieke leerkrachten
44,4 39,3 16,3 gedragen door een basis aan leerkrachten en directie
Kunst en cultuur krijgen op afzonderlijke momenten aandacht
32,6 47,6 19,7 kunst en cultuur krijgen een heel jaar door aandacht in de school
het programma is niet cumulatief 35,0 51,7 13,2 het programma is cumulatief
de activiteiten zijn qua thema of onderwerp niet op elkaar afgestemd
34,2 52,2 13,6 de activiteiten zijn qua thema of onderwerp steeds op elkaar afgestemd
wat binnenschools en buitenschools wordt aangeboden is niet op elkaar afgestemd
30,3 54,6 15,0 wat binnenschools en buitenschools wordt aangeboden is steeds op elkaar afgestemd
PERCEPTIE LERAREN OVER CULTUUREDUCATIE OP HUN SCHOOL (%)
36% van de leraars stelt nooit geïnformeerd te worden door de directie over culturele activiteiten
Vaak krijgen we 'te laat' informatie. Soms krijgen we informatie en brochures
toegestuurd op naam en dan belanden ze alsnog bij de directie, die ze ons dan na 3 weken tot een maand in onze postbakjes
leggen, maar dan is de activiteit voorgesteld in de brochure of de
mogelijkheid tot inschrijven reeds verlopen! (leraar)
Vastste l l ing : Ee n v i j fd e van d e l e erkrachten h e eft h et gevoel
d at ze c u l ture le aan b od te we in ig ke n nen
Vastste l l ing : In fo rmat ie o ve r c u l ture le ac t iv i te i ten b e re ikt
vaak n iet de le raar of d e ju i ste p e rsoon b in nen e e n sc h ool
KENNIS VAN HET CULTURELE AANBOD
45%
33%
22%
" Ik ken te weinig van cultuur en het cultureel aanbod"
oneens tussen beide eens
INFORMATIEKANALEN VOOR LEERKRACHTEN
82,8%
46,8%
24,5%
27,5%
14,7%
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90%
Klasse
Schooldirectie
Cultureel centrum, gemeenschaps- of…
Museum
Lokale cultuurbeleidscoördinator/ cel…
Theater- of dansgezelschap, muzikanten
Bibliotheek
Bioscoop
Lerarendirect
Cultuureducatieve organisatie
Erfgoedinstelling
Cultuurnet (UiT in Vlaanderen, UiT met Vlieg)
Deeltijds Kunstonderwijs
Canon cultuurcel
Individuele kunstenaar
Vereniging voor amateurkunsten
Archief, beeldbank of documentatiecentrum
Meermaals per jaar Jaarlijks
• (momenteel) weinig actie bij leerkrachten:
• 11,5% volgde voorbije drie jaar navorming over cultuureducatie
• 10,3% in vakoverschrijdend cultuurteam
• Maar interesse:
• 36,7% van de leerkrachten die geen vakoverschrijdende lerarenteam omtrent cultuur hebben op hun school, zou wel willen deel uitmaken van zo’n team mocht het bestaan.
bestaat niet 31%
weet ik niet 24%
bestaat 45%
Bestaat er een vakoverschrijdende groep omtrent cultuureducatie op
school?
44
BIJSCHOLING VAN LEERKRACHTEN
• Sociale kloven
• in buitenschoolse cultuurdeelname
• in buitenschoolse cultuureducatie
• … en helaas in schoolse cultuurdeelname en –educatie
• Allerlei nieuwe vragen
• Aanbod te sterk gericht op aso-lln?
• Hoe rijker het schoolpubliek, hoe rijker het aanbod?
• Hoe verschillende sectoren meer met elkaar connecteren?
DUS …
45
rwebtool.ugent.be/culteduc
!
WEBTOOL
Enkel leerlingen & enkel representatieve
steekproef
• Kennismaking met cultuur (aandacht voor kansengroepen)
• Prikkelen van jongeren en culturele interesse bijbrengen/aanscherpen
• …
• Welbevinden
• Bevorderlijk voor schoolprestaties
• “learning through the arts”
• Waardevorming
• Creatief en kritisch denken
• …
Wat kan on der wi js voor c u l tuur b etekenen ?
Wat kan c u l tuur voor on d erwi js b etekenen?
UITKOMSTEN
WAT DENKEN LEERLINGEN VAN KUNSTMUSEA?
(-3) (-2) (-1) (0) (1) (2) (3) Saai 35,7 13 10,6 23,9 9,2 4,9 2,7 Boeiend Ik denk er niet aan om er naartoe te gaan
38,5 15 12,6 22,5 7,2 2,3 1,9 Ik denk er vaak aan om er naartoe te gaan
Helemaal niet ontspannend 29,8 11,7 12 24,9 13,1 5,6 2,9 Zeker ontspannend Ik ken er te weinig van 40,6 16,4 11,8 17 7,8 4,3 2,2 Ik ken er wel iets van Ik kan me er niet op concentreren 32,1 12,2 11,3 22,1 13 5,9 3,4 Ik kan me er wel op concentreren
Dat is echt iets voor mij 14,3 6,7 7,5 17,7 10,4 14,3 29,2 Dat is echt niets voor mij Je moet er heel veel van kennen 19,2 9,1 9,4 37,9 10 5,5 8,8 Je moet er helemaal niet veel van
kennen Kunstenaars doen altijd overdreven
23,7 9,7 11,4 39,7 9,1 3,5 2,9 Kunstenaars doen nooit overdreven
Een warme sfeer 7,9 8,7 16,3 38,0 13,9 6,0 9,2 Een kille sfeer
Zeer belangrijk dat het bestaat 17 13,6 12,5 28,8 9 6,3 12,8 Helemaal niet belangrijk dat het bestaat
Heel veel van mijn familie of vrienden gaan naar musea
12 5 7,3 21,9 12,6 15,7 25,4 Niemand van mijn familie of vrienden gaat naar musea
Goedkoop 10 4,2 5,6 42,9 14,6 9,2 13,5 Duur Ik zou me er een buitenbeentje voelen
21,9 11,3 10,1 32,7 9,9 6,8 7,2 Ik zou me er geen buitenbeentje voelen
Voor iedereen 29 10,3 8,2 26,5 9,1 5 11,8 Elitair, voor een bepaald soort mensen
Controlevariabelen:
• Geslacht (meisjes positiever)
• Onderwijsvorm (aso, kso & a-stroom positiever)
• Graad: bovenbouw (2e en 3e graad) positiever
• Opleiding ouders: wanneer ouders hoger opgeleid zijn positiever
• Ooit les gevolgd in tekenen, schilderen of beeldende kunst: indien ooit les gevolgd positiever
Vormen van cultuureducatie op school die een positieve invloed hebben op perceptie kunstmusea (gecontroleerd voor bovenstaande indicatoren):
1. Met school een kunstmuseum of tentoonstelling van een kunstenaar bezocht
2. Een groot project omtrent kunst of cultuur op school
3. Naarmate meer leraren beeldende kunst gebruiken (bv. als illustratie) in de klas
4. Culturele activiteiten op school: schilderen, graffiti, tekenen (als 1 & 2 niet worden opgenomen)
Heeft geen invloed: uitnodigen van een kunstenaar op school
HEEFT CULTUURPARTICIPATIE OP SCHOOL EEN INVLOED OP PERCEPTIE KUNSTMUSEA?
BEZOEK MUSEA EN THEATER MET SCHOOL
38%
62%
29%
45% 51%
65%
30% 34%
39%
56%
85% 86%
40%
55%
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
90%
100%
Heb je dit schooljaar met de school al eenmuseum of tentoonstelling bezocht?
Heb je dit schooljaar al een toneel- ofdansvoorstelling gezien met de school?
A-stroom B-stroom ASO BSO TSO KSO totaal
ERVARING THEATER- EN MUSEUMBEZOEK MET SCHOOL
theaterbezoek (-3) (-2) (-1) (0) (1) (2) (3)
Saai 8,8 5,2 9,7 25,2 20,4 19,6 11,1 Boeiend
Helemaal niet leerrijk 14,6 11 14,6 27,8 17,6 10,3 4,2 Heel leerrijk
Heel ontspannend 14,3 13,7 15 23,5 13,1 11,6 8,8 Helemaal niet ontspannend
Iets waar ik nooit zelf naar toe zou gaan 24,9 11,4 13 22,6 11,5 8,4 8,3
Iets waar ik zelf wel eens naar toe wil gaan
Nutteloos 13,8 9,3 12,5 30,8 19,3 8,9 5,4 Heel nuttig
Helemaal niet plezant 9,1 5,7 8,2 23,9 20,6 18,8 13,6 Heel plezant
museumbezoek (-3) (-2) (-1) (0) (1) (2) (3)
Saai 10,6 8 12,4 29,3 17,5 16,6 5,7 Boeiend
Helemaal niet leerrijk 6,2 5,8 9,5 23,4 27,3 19 8,8 Heel leerrijk
Heel ontspannend 8,6 9,9 16,6 30,0 16,3 9,8 8,7 Helemaal niet ontspannend
Iets waar ik nooit zelf naar toe zou gaan 28,9 12,7 11,9 20 11,3 8,1 6,9
Iets waar ik zelf wel eens naar toe wil gaan
Nutteloos 10,6 7,9 11,3 28,6 21,9 14 5,8 Heel nuttig
Helemaal niet plezant 10,1 7,9 10,5 27 22,9 15,2 6,4 Heel plezant
53
22
48
39
63
57
36
46
54
69
78
66
10
13
14
20
30
31
32
42
45
70
81
Door zelf iets te maken (bv. muziek maken, verhalen schrijven, fotografie,…) kwamen we in contact met het …
Er was een spel en--of doe-opdracht verbonden aan de activiteit (bv. zoektocht, quiz, …)
We konden de regisseur, choreograaf, acteurs of dansersontmoeten
De activiteit kaderde in een groter project waarrond wewerkten
iemand van buiten de school (bv. iemand van hetmuseum/theater) gaf ons een inleidng
Onze leraar/lerares gaf ons ter plekke een inleiding op …
We moesten nadien een verslag schrijven over deactitviteit
We kregen op voorhand een informatiebrochure mee over
We werkten in één of meerdere lessen rond de inhoud--het thema van ...
We bespraken de activiteit nadien in de les
We mochten nadien onze mening geven over de activiteit
We kregen een begeleide rondleiding
theater/dans het museum
OMKADERING
INVLOEDEN VAN OMKADERING (na controle voor onderwijsvorm en graad)
het museum/ tentoonstelling theater/dans
Door zelf iets te maken (bv. muziek maken, verhalen schrijven, fotografie,…) kwamen we in contact met het thema van de tentoonstelling--museum +*
Er was een spel en--of doe-opdracht verbonden aan de activiteit (bv. zoektocht, quiz, …)
We konden de regisseur, choreograaf, acteurs of dansers ontmoeten +***
De activiteit kaderde in een groter project waarrond we werkten +*** +***
iemand van buiten de school (bv. iemand van het museum/theater) gaf ons een inleidng
Onze leraar/lerares gaf ons ter plekke een inleiding op … +* (enkel voor aso,
a-str)
We moesten nadien een verslag schrijven over de actitviteit
We kregen op voorhand een informatiebrochure mee over +* +* (enkel voor
bso/tso)
We werkten in één of meerdere lessen rond de inhoud-- het thema van ... +***
We bespraken de activiteit nadien in de les +*** +*
We mochten nadien onze mening geven over de activiteit +*** +***
We kregen een begeleide rondleiding
significantieniveaus: *p<.05, **p<.01, *** p<.001
Onbekend maakt onbemind …
Aandachtspunten
• Tweerichting verkeer, betrek leerlingen
• Geïntegreerd projectwerk
• Differentiatie is goed, maar vertrek niet te fel van stereotypes
55
CONCLUSIE
DIVERSITEIT
56
• Specifieke steekproef • oversampling steden
etnische diversiteit in data
• Origine obv:
• Eigen geboorteland
• Geboorteland ouders
• Geboorteland grootmoeder langs moederszijde
Origine n %
België 3.513 69,6
Westerse landen 480 9,5
Turkije, Marokko & Midden-Oosten
511 10,1
Andere (Oost-Eur, Azië, Afrika, Z-Amerika)
543 10,8
Totaal 5.047 100
57
ETNICITEIT
België (ref.)
Westerse landen
Turkije, Marokko en
Midden-Oosten Andere
Een comedy-voorstelling bijwonen 18,8% 15,6% 17,5% 13,4%
Naar de bioscoop gaan 88,3% 83,7% 86,4% 83,5%
Een museum, tentoonstelling of galerij bezoeken 26,8% 25,8% 20,2% 26,1%
Een ballet- of dansvoorstelling bijwonen 14,8% 11,2% 6,2% 10,3%
Bezienswaardige gebouwen of monumenten, archeologische sites bezoeken
25,1% 23,1% 12,1% 20,2%
Een theater- of toneelvoorstelling bijwonen 24,3% 18,8% 18,0% 19,2%
Naar een concert van klassieke muziek of opera gaan 6,0% 5,3% 7,8% 7,8%
Naar een optreden/concert van popmuziek, rock, folk, wereldmuziek, dance, jazz of blues gaan
28,7% 30,3% 20,7% 26,4%
Een bibliotheek bezoeken 55,7% 44,8% 58,8% 60,9%
Een groot cultureel evenement bijwonen (bv. Zomer van Antwerpen, Lichtfestival in Gent)
18,9% 17,1% 11,7% 15,7%
Een literair evenement bijwonen (bv. Boekenbeurs, Saint-Amour) 12,1% 7,1% 6,6% 7,7%
RECEPTIEVE CULTUURPARTICIPATIE NAAR ETNISCHE HERKOMST
58
België (ref.) Westerse
landen
Turkije, Marokko en Midden
oosten
Andere landen (Oost-Europa, Azië,
…)
Dansen zoals jazzballet, moderne dans, klassieke dans of volksdans
15,2 15,1 11,7 17,4
Urban dance (bv. hip hop, breakdance, r&b, …)
15,1 16,8 15,5 19,8
Fotografie 16,8 16,9 11,7 16,7
Audiovisuele kunsten (film, video, multimedia of computerkunst)
23,2 23 18,5 26,6
Toneel, theater 9,6 8 9,6 9,4
Tekenen, schilderen of beeldende kunst 21,5 23 17,4 24,3
Zingen 21,8 23,4 23,4 27,8
Muziekinstrument bespelen 22,4 21,6 13,1 21,4
Elektronische muziek 8,4 8,5 5,6 6
Schrijven (bloggen, poëzie, verhalen, songteksten, …)
16 17,7 16,4 16,4
AMATEURKUNSTBEOEFENING NAAR ETNISCHE HERKOMST
64,9 64
50,7
62,2
28,6 25,2
14,1
23,2
België Westerse landen Turkije, Marokko &Midden-Oosten
Andere
% algemeen % in georganiseerd verband
AMATEURKUNSTBEOEFENING NAAR ETNICITEIT
60
Welke factoren
verklaren etnische
verschillen?
CULTUURPARTICIPATIE VAN ETNISCHE GROEPEN
Etniciteit-perspectief (Onderwijs) marginaliteit-perspectief
Culturele verschillen Structurele verschillen
Verschillen in subculturele identiteit (groepsidentiteit) en culturele motivatie om vrije tijd door te brengen
Verschillen in opleidingsniveau, inkomen, sociale klasse…
Etnische minderheidsgroepen: minder cultureel kapitaal:
• Culturele reproductie: etnische minderheidsgroepen:
minder kansen op kapitaalverwerving op school
• Sociale mobiliteit: etnische minderheidsgroepen meer kans op cultureel kapitaal-verwerving: Stock van informatie ed. is redundant
UITGANGSPUNTEN ETNICITEIT & CULTUUREDUCATIE
CULTUURPARTICIPATIE VAN ETNISCHE GROEPEN
Etniciteit Cultuurparticipatie (actief-receptief)
Opleidingsniveau
Economisch kapitaal-inkomen
Cultureel kapitaal (ouders)
- Opleidingsniveau
- Cultuurparticipatie
Acculturatie (vriendschapsnetwerk)
Schoolse cultuureducatie
Socio-economische compositie
Etnische compositie
BELANGRIJKSTE RESULTATEN
Opleiding ouders + Cultuurparticipatie ouders
Opleiding respondent+ Cultuureducatie school (meest invloedrijke factor op schoolniveau)
Verklarende factoren:
BELANGRIJKSTE RESULTATEN
Cultuureducatie school -> in alle
opleidingsniveaus, met aandacht
voor lagere opleidingsniveaus
• Zijn het voornamelijk ouderlijke of schoolse leesstimulansen die het leesgedrag van jongeren beïnvloeden?
• Zijn er verschillen in leesgedrag tussen de verschillende etnische groepen jongeren in België? Zoja, hoe verklaren?
LEESGEDRAG VAN ETNISCHE GROEPEN
RESULTATEN- WIE LEEST?
55% 24%
21%
Leesgedrag jongeren
Leest geen boeken
Sporadisch lezen (1-4boeken)
Frequent lezen (5 en +boeken)
Ouderlijke stimulatie
• 55,9% van de jongeren stelt dat ouders voor hen voorlazen vroeger
• 56,2% stelt dat ze vroeger bibliotheken bezochten
• 39,5% stelt dat de moeder vaak leest, 30,3% soms, 30,3% heeft een moeder die nooit leest
• 29,9% van de jongeren heeft boeken ter beschikking thuis
Schoolse leesstimulatie
• 48,7% van de jongeren moet geen boeken lezen voor school, 25,7% sporadisch (1-2 boeken), 25,6% 3 of meer boeken
• 16,6% geeft aan dat de school bibliotheekbezoeken organiseert
• 48,9% van de leerlingen stelt dat leerkrachten literatuur gebruiken tijdens de les (meer dan eens dit schooljaar)
LEESSTIMULATIE
ETNISCHE VERSCHILLEN IN LEESGEDRAG
LEESGEDRAG VAN ETNISCHE GROEPEN
Etniciteit Aantal boeken gelezen in vrije tijd
Ouderlijke kenmerken:
- Leesgedrag moeder
- Aantal boeken thuis
- Voorlezen
- Bibliotheekbezoeken
- Opleidingsniveau ouders
Schoolkenmerken
- Opleidingsniveau
- Boeken voor school gelezen
- Literatuur gebruikt tijdens les
- Bibliotheekbezoeken
- Culturele activiteiten school
- Etnische compositie
- Socio-economische compositie
Etnische verschillen in leesgedrag zijn toe te schrijven aan:
• verschillen in onderwijsniveau
• verschillen in onderwijsniveau van de ouders
• verschillen in schoolse leesstimulatie (boeken lezen voor school)
VERKLAREN ETNISCHE VERSCHILLEN LEESGEDRAG
Extra invloed van schoolse leesstimulatie voor Turkse-Marokkaanse-origine
• Boeken lezen voor school: effect 2,08 keer zo sterk voor T/M op sporadisch lezen
• Literatuur gebruiken tijdens de lessen: effect 1,87 keer zo sterk voor T/M op sporadisch lezen
ETNICITEIT EN CULTUUREDUCATIE
Boeken lezen in vrije tijd
Boeken lezen voor school
->instructie effect: cultuureducatie
+ Invloed ouders
Etniciteit
= Onderwijsfactoren
Extra invloed cultuureducatie
CONCLUSIE
75
DANKJEWEL!