دانشگاه تهران

دانشكده كارآفريني

كارآفرينيجزوه درس تئوري هاي مجازيدوره براي دانشجويان

محمود احمدپور دارياني

ahmadpord@gmail.com

احمدي ...سيدروح ا srahmadi@gmail.com

www.iKarafarini.ir www.karafarini.ir

فهرست مطالب

عنوان

سير تاريخي مفهوم كارآفريني 1فصل

مقدمه مفهوم واژه کارآفريني کارآفريني از ديدگاه اقتصاددانان کارآفريني از ديدگاه محقّقين علوم رفتاري کارآفريني از ديدگاه دانشمندان مديريت تحليلي بر تعاريف ارائه شده در خصوص کارآفريني ديدگاههاي مختلف نسبت به کارآفرين

هاي اقتصادي كارآفريني در نظريه 2فصل

مقدمه ظهور کارآفريني در اقتصاد مکتب سوداگران، فيزيوکرات ها، کالسيک ها و مارکسيست ها ئوکالسيک ها و نهائيونمکاتب ن آلمان- اتريش تيمکتب سنّ مکتب شيکاگو مکتب نهاديون مکتب نوين اتريش بنديخالصه و جمع

اقتصاديكارآفريني در ديدگاههاي غير 3فصل

مقدمه رويکرد ويژگيها

نياز به توفيق يا توفيق طلبي مرکز کنترل

تمايل به مخاطره پذيري نياز به استقالل

خالقيت تحمل ابهام

تحليلي بر رويکرد ويژگيها

رويکرد رفتاري خصايص جمعيت شناختي انواع مدل هاي کارآفريني

مدل هاي محتوائي مدل هاي فرآيندي

خالصه و جمع بندي

بررسي تحقيقات كارآفريني 4فصل

مقدمه

۱۹۸۰وضعيت تحقيقات در سال

۱۹۸۵وضعيت تحقيقات در سال

۱۹۹۰تحقيقات در سال وضعيت

۹۰تحليلي بر روند مطالعات در دهة

۹۰چالش ها در دهة

خالصه و جمع بندي

مدل هاي نظري كارآفريني 5فصل

مقدمه

مدل پيشنهادي

ورودي ها

توانائي هاي فردي

عوامل سازماني

عوامل محيطي

کارآفرينيفرآيند

تفّکرمرحلة شکل گيري

مرحلة تدوين برنامة فعاليت کاري

خروجي ها

خالصه جمع بندي

فصل اول

سير تاريخي مفهوم کارآفريني

مقدمه •

کارآفريني . نخستين گام جهت شناخت تبيين درست هر مفهوم يا پديده، ارائه تعريف روشن از آن است مطرح در علوم انساني هنگامي قابل تحليل و تبيين مي باشد که بتوان تعريف يا همانند ساير واژه هاي

از آنجا که مفاهيم علوم انساني در زمره مفاهيم قطعي علوم . تعاريف روشن و مشخصي از آن ارائه نمودفيزيک و شيمي بشمار نمي رود، ارائه يک تعريف قطعي و مشخص براي واژه هاي آن، کاري دشوار و حتي

که تعريف واحدي براي آن وجود ندارد در اين ميان، کارآفريني نيز يکي از واژه هائي است. ير ممکن استغ .و از ابتداي طرح آن در محافل علمي، تعاريف متفاوتي از ديدگاههاي گوناگون براي آن ارائه نشده است

ست که هر کدام برحسب هدف از اين مبحث، بررسي تعاريف متعدد ارائه شده از طرف صاحبنظران ا تنوع و گوناگوني برداشت ها از مفهوم کارآفريني، از نکات جالب . زمينه علمي و تجربي خود مطرح کرده اند

برخورد صاحبنظران با مقولة . توجه در اين مورد است که به نوبه خود مشکالتي را بهمراه داشته استموجودي مواجه مي شوند و هر کدام متناسب با عضوي کارآفريني همچون برخورد افراد نابينايي است که با

رو درک کامل موضوع کارآفريني نيازمند از اين. که لمس مي نمايند به توصيف آن مي پردازنداز حيوان داشتن ديدگاه بين رشته اي است چرا که کارآفريني بر حسب ماهيت خود و برحسب توجه محققين رشته

.ي، روانشناسي، جامعه شناسي و حتي تاريخي تعريف شده استهاي مختلف از ديدگاههاي اقتصادشود که ارائه تعريف کارآفريني از اهميت باالئي بنابراين، با توجه به مطالب فوق چنين استنتاج مي

اي از اصطالحات و عبارات مترادف با واژه يک تعريف از سوئي در معناي دقيق خود مجموعه. برخوردار استآورد که براي کاربردي ، و از سوي ديگر شرايطي را بوجود مي)تعريف لفظي(دهد ارائه مي تعريف شده را

به ارائه اين تعاريف در دو بعد لفظي و عملياتي). تعريف عملياتي(کردن واژه، هم الزم است و هم کافي ورد با واقعيت ها را انجامد و زمينه برخها که در معناي دقيق خود قابل تعريف نيستند، ميتوسعه پارادايم

.نمايدهموارتر مياما . بطور کلي، در تعاريفي که از کارآفريني ارائه شده است، تفاوتهاي مغاير و متناقضي به چشم مي خورد

بر اين نکته اتفاق نظر هست که اصطالح کارآفريني دست کم بخشي از کارکرد تصميم گيري را در جهت وجود تفاوتها در تعريف کارآفريني از سوئي نشان دهنده گستردگي . گيرد هدايت عملياتي سازمان در بر مي

و اهميت موضوع است که مي تواند از زواياي مختلف مورد بررسي قرار گيرد و از سوي ديگر نشان دهنده .پويائي موضوع است که زمينه ارائه مدل ها، تئوريها و نظرات متفاوتي را فراهم مي آورد

واژه کارآفريني ارائه مي شود و سپس تعاريف ارائه شده مورد تحليل قرار مي بتدا تعاريف در اين فصل، ا بطور کلي، در راستاي ارائه تصويري روشن از تعاريف گوناگون بايد توجه شود که هر محققي با توجه . گيرد

اره شود که براي روشن شدن مطالب الزم است اش. به زمينه تخصصي خود به اين موضوع نگاه کرده استاقتصاددانان بيشتر نقشهاي کارکردي کارآفرين را مورد مطالعه قرار داده و جامعه شناسان و روانشناسان تيز

تعاريف . ابعاد فرهنگي و اجتماعي تأثيرات محيط بر فرد و ويژگي هاي شخصي وي را بررسي کرده اندي و برحسب سير تاريخي آنها ارائه گردآوري شده در اين فصل در سه بخش اقتصادي، رفتاري و مديريت

.باشدگرديده و جنبه هاي مورد توجه در تعريف، در متن و محتواي آن مستتر مي مفهوم واژه كارآفريني •

بنابر . نشات گرفته است ١"متعهد شدن"به معناي Entreprendreواژه کارآفريني از کلمه فرانسوي كارآفرين كسي است كه متعهد مي شود مخاطره هاي يك فعاليت : ٢تعريف واژه نامه دانشگاهي وبستر

واژه کارآفريني به دير زماني پيش از آنکه مفهوم کلي . سازماندهي، اداره و تقبل كند اقتصادي رادر اوايل سدة شانزدهم ميالدي کساني را که . کارآفريني به زبان امروزي پديد آيد، در زبان فرانسه ابداع شد

نيز ٣ديگر انواع مخاطراتاز آن پس دربارة . موريت هاي نظامي بودند، کارآفرين مي خواندندامر هدايت مأميالدي به بعد، فرانسويان ۱۷۰۰از حدود سال . همين واژه با محدوديت هايي مورد استفاده قرار مي گرفت

کرات لفظ کارآفرين را دربارة پيمانکاران دولت که دست اندرکار ساخت جاده، پل، بندر و تأسيسات بودند، به ).۸۷، ص ۱۹۶۸، ٤کوچران(بکار برده اند

كارآفريني از ديدگاه اقتصاددانان •

کارآفرين و کارآفريني اولين بار مورد توجه اقتصاددانان قرار گرفت و تمامي مکاتب اقتصادي از قرن در ادامه، بر . شانزدهم ميالدي تا کنون به نحوي کارآفريني را در نظريه هاي اقتصادي خود تشريح نموده اند

.گرددمين بررسي اساس سير تاريخي، تعاريف کارآفريني و کارآفرين از ديدگاه اقتصاددانااقتصاددان فرانسوي تعريف فراگيرتري را ارائه نمود که عبارت ٥"برنارد دو بليدور"قرن هجدهم در اوايل

.کار و مواد اوليه به بهايي نامعين و به فروش رساندن محصوالت به بهايي طبق قراردادبود از خريداري نيروياو . بين زمين داران، دستمزدبگيران و کارآفرينان، تمايز قائل شد ۱۷۳۰ در حدود سال ٦"ريچارد کانتيلون"

محيط همراه با عدم به سه عنصر اصلي در خصوص فعاليت کارآفرينان اشاره نمود، اول آنکه آنها در يککنند، دوم آنکه آنها در صورت نداشتن توانايي زياد براي فعاليت اقتصادي، با فساد و قطعيت فعاليت مي

، ۱۹۸۹، ٧رامبال(خاصي مواجه مي شوند و سوم اينکه آنها سرمايه اوليه را خودشان فراهم مي آورند تباهي را به منظور ادغام آنها براي توليد ٨فردي است که ابزار توليد: "آوردوي در تعريف کارآفرين مي). ۱۷ص

1- Undertake

2- Webster’s New Collegiate Dictionary

3- Risks

4- T. Cochran

5- Bernard F De Belidor

6- R. Cantillon

7- D. Rumball

8- Means of Production

فرين در هنگام خريد از قيمت کارآ). ۳۷، ص ۱۹۸۷، ٩پالمر" (کندمحصوالتي قابل عرضه به بازار، ارائه ميرا در تعريف ١١"حدس و گمان"و ١٠"هدايتگري"عناصر " کانتيون"نهايي محصوالت، اطالع ندارد، از اين رو

در سال ١٢"اي در باب ماهيت عمومي تجارتمقاله"وي در اثر خود تحت عنوان . نمايدکاربردي خود وارد ميهمانا از ديدگاه وي جوهره کارکرد کارآفرين . دهدرد توجه قرار مياي فني موکارآفرين را به مثابة واژه ۱۷۵۵

نامعين دست به خريد و فروش بزند، کارآفرين مي داند تحمل عدم قطعيت مي باشد؛ او هر کس را که بهايي ).۸۷، ص ۱۹۶۸کوچران، ( بر تفکر وي آشکار است، نقش کارآفرين را در صحنه " کانتيون"با آنکه تأثير ) ۱۷۷۵( ١٣"آدام اسميت"

وي معتقد بود که کارآفرين سرمايه فراهم مي نمايد، اما . فعاليت فراگير اقتصادي بسيار جزئي مي دانستن همچون يک نيز همچون ديگر اقتصاددانان کالسيک، با کارآفريوي . هرگز نقش پيشرو و هدايتگرانه ندارد

).۸۸، ص ۱۹۸۷پالمر، (انسان برخورد نمي کرد، بلکه به آن موجوديتي غير انساني مي بخشيد زمين را يگانه سرچشمه ثروت مي ١٥"نيکالس بودو"و ١٤"فرانسواکنه"اقتصاددانان اواخر سدة هجدهم

راتها، تنها زمين سرچشمة ة فيزيوکاز آنجا که در انديش. خواندنددانستند، و کشاورزان را کارآفرين ميدر حوزة کشاورزي تمامي ويژگي " بودو. "توليدات تلقي مي شد، کارآفرين نيز از جايگاه خاصي برخوردار بود

درآمدي بر پيش"دانست و متعاقباً در اثر خود تحت عنوان هاي اساسي را در خصوص کارآفرينان معتبر ميبا عنوان در اثر خود ١٧"تورگوت"در همين ايام . رداختنقش کارآفرينان پبه تعريف ١٦"فلسفة اقتصادي

کسي ياد کرد که سرمايه در بخش توليد، از کارآفرين به عنوان ١٨"ثروتتفکراتي پيرامون تشکيل و توزيع " .دهدخود را در معرض مخاطره قرار مي

پرسش و "در اثر خود تحت عنوان ) ۱۸۰۳(اشراف زاده و صنعتگر فرانسوي در سال ١٩"جان باتيست سي" كارآفرين عاملي است كه تمامي ابزار توليد را ": نويسددربارة کارفرين مي ٢٠"پاسخ اقتصاد سياسي

گيرد، ارزش اي را كه بكار ميكند و مسئوليت ارزش توليدات، بازيافت كل سرمايهمي تركيب

کارآفرين ."گيردپردازد و همچنين سود حاصل را بر عهده مياي كه ميبهره و اجارهدستمزدها، وي براي کامياب . گيردکند و يا قرض ميمورد نظر وي عموماً و نه لزوماً، سرمايه را بطور فردي فراهم مي

ايد از هنر ، پشتکار، و دانش پيرامون جهان و کسب و کار برخوردار بوده و ب٢١گريشدن بايد از واسطه کارآفرين سازمان دهندة بنگاه اقتصادي مي" سي"از ديدگاه ). ۱۹۶۸کوچران، (مند باشد مديريت نيز بهره

در واقع وي تنها بر اهميت کارآفرين در کسب و کار . باشد و در عملکرد توليد و توزيع آن نقش محوري دارد

9- M. Palmer

10- Direction

11- Speculation

12- Essai sur la nature commerce en general (1755)

13- Adam Smith

14- Francois Qvensay

15- Nicolas Baudeau

16- Premiere hntroduction a la philosophie economique

17- A. R. J. Turgot

18- Reflexions sur la formation et al distribution desrichnesses

19- Jean Baptiste Say

20- Catechism of Political Economy

21- Arbitrage

، ص ۱۹۸۷پالمر، (دهد سرمايه مورد بحث قرار نمي تأکيد دارد و کارآفرين را در ارتباط با نوآوري يا ايجاد۸۸( در تعريف کارآفريني همچون ديگر اقتصاددانان کالسيک، کارآفرينان را مانند ساير عوامل " سي"البته

.توليد مي داند و هويتي غيرانساني براي او قائل مي شودها سه نمودند، انگيلسياز کارآفرينان ارائه مي اي رابر خالف فرانسويان که تعاريف نسبتاً منسجم و گسترده

و ٢٣"متعهد"، ٢٢"ماجراجو"گرفتند که عبارت بودند از اصطالح متفاوت را در خصوص کارآفرين بکار ميكارآفرين بازرگانان مخاطره جودر سدة شانزدهم همان کساني بودند که فرانسويان ايشان را . ٢٤"کارفرما"

بردند که در نيز بکار مي رانسويان لفظ کارآفرين را در مورد پيمانکاران دولتدر سده هفدهم ف. دانستندمينيز " صاحب طرح"و " کارفرما"سده اصطالح مي گفتند و تقريباً در اواخر اين " متعهد"زبان انگليسي به ايشان

).۸۸، ص ۱۹۶۸کوچران، (گرفت مورد استفاده قرار ميدر زبان (Entrepreneur)" کارآفرين"به ٢٥"استيوارت ميلجان "توسط ۱۸۴۸اين واژه در سال

او کارکرد و عمل کارآفرين را شامل هدايت، نظارت، کنترل و مخاطره پذيري مي . انگليسي ترجمه شده، ٢٦بروکهاوس و هورويتز. (کردپذيري معرفي ميدانست و عامل متمايزکنندة مدير کارآفرين را مخاطره

)۲۷، ص ۱۹۸۶دار و کارآفرين را مورد تأکيد قرار داد و وجه تمايز سرمايه ٢٧"فرانسيس واکر" ۱۸۷۰دهة در اواخر

. صنعتي و عوامل اصلي توليد خواند کارآفرينان را مهندسان پيشرفتمخاطره پذيري را صفت بارز کارآفرينان دانست، اما آنها را همچون ٢٨"فردريک هاولي" ۱۸۸۲در سال

.زمين، کار و سرمايه در زمره عوامل توليد تلقي مي نمودبه گونه اي غير اصولي سود حاصل از مخاطره پذيري را از انواع ديگر ٢٩"جان کامونز"، ۱۹در اواخر سده

انواع سود از توانايي کارآفرين و مخاطره پذيري او ناشي مي يکي از " کامونز"طبق نظر . سودها، متمايز نمود .شود و برحسب تغيير وضعيت اقتصادي، اين سود، متغير و ناپايدار است

و کاربرد ) و اجاره(نخستين فردي بود که ميان سود کارآفرينانه و مازاد بر بهره ٣٠"جان بيتس کالرک" .موفقيت آميز پيشرفت هاي فناوري، بازرگاني يا تشکيالتي در فرآيند اقتصادي، ارتباط برقرار ساخته است

احب سرمايه و اي متمايز از نقش صجدايي مالکيت بنگاه و مديريت، سبب شد تا مطالعة کارآفرين به گونه را فردي مي ٣٢دهندهمؤسس يا توسعه ٣١"آرتور استون دوينگ"در اوايل سدة بيستم . مالک صورت گيرد

هايي همچون قدرت تحليل، ابتکار و وي ويژگي. نموددانست که فکرها را به کسب وکاري سودآور تبديل مي

22

- Adventurer 23

- Undertaker 24

- Projector 25

- J. S. Mill 26

- R. Brockhaus & P. Horwitz 27

- Francis A. Walker 28

- Frederick B. Hawley 29

- John R. Commonz 30

- John Bates Clark 31

- A. S. Dewing 32

- Promoter

شود بدون مؤسس ايجاد نمي گري را براي مؤسس قائل بود و معتقد بود که هيچ کسب و کاريواسطه ).۴۷، ص ۱۹۸۲، ٣٣کاسون(تغيير وضعيت را که ويژگي ذاتي ٣٥"اصول علم اقتصاد"در اثر خود تحت عنوان ) ۱۸۹۱( ٣٤"آلفرد مارشال"

وي معتقد بود آن صفات . کسب و کارهاي بزرگ و داراي مديريت مستقل تلقي مي شد، درک کرده بود .عمومي که ويژگي دست اندرکاران کسب و کارهاي جديد است، باعث گسترش ابعاد کسب و کار مي شود

کارآفرين را به عنوان ٣٧"ه، عدم قطعيت و سودمخاطر" در کتاب خود تحت عنوان ) ۱۹۲۱( ٣٦"فرانک نايت" دانست و معتقد وي عدم قطعيت را عاملي جدانشدني در تصميم گيري مي. عنصر اصلي هر نظام معرفي نمود

- بود که در هر کسب و کار، موقعيت منحصر به فردي حاکم است و تناوب نسبي رويدادهاي پيشين را نمي

توان از اندازه گيري را مي طبق نظر وي مخاطره هاي قابل. نده بکار بردتوان در ارزيابي نتايج احتمالي آيکساني که در شرايط . کندطريق بازارهاي بيمه تعديل نمود، اما مسأله در خصوص عدم قطعيت صدق نمي

شخصي پردازند بايد پيامدهاي کامل آن تصميمات را نيز بطور عدم قطعيت شديد به اتخاذ تصميم ميباشند، نه مديران حقوق بگيري که در ين افرادي کارآفرين، يعني صاحب کسب و کار ميچن. بپذيرند

).۴۵، ص ۱۹۷۸پالمر، (کنند ي و روزمره، تصميم گيري ميخصوص مسائل جارنظريه توسعه "همراه با پذيرفتن کرسي استادي در دانشگاه هاروارد و ترجمة ) ۱۹۳۴( ٣٨"ژوزف شومپيتر"

سبب شد تا نظر او در دوران رکود بزرگ اقتصادي، وي به زبان انگليسي در همان سال و در ٣٩"اقتصاديبر طبق نظر . خصوص نقش محوري کارآفرينان در ايجاد سود، از ديدگاهي تازه مورد توجه قرار گيرد

ز به نوبة تحول ني. هم بهره و هم سود، ناشي از تغييرات، در محيطي ايستا وجود نخواهد داشت" شومپيتر" .خود حاصل کار نوآوران کسب و کار يا کارآفرينان خواهد بود

از آنجا که احتمال مي رود يک تغيير، موجب تغييرات ديگر شود، لذا نوآوريها عالوه بر گرايش به سوي ).۹۰، ص ۱۹۶۸کوچران، (يکديگر، افزايش يافته و رشد زيادي را از لحاظ سود و فعاليت ايجاد مي نمايند

كارآفرين نيروي محركة اصلي در توسعه اقتصادي است و نقش وي "شومپيتر"بر طبق نظر

وي نقش مديران و افرادي که ). ۱۹۸۲کاسون، (عبارتست از نوآوري يا ايجاد تركيب هاي تازه مواد از ديدگاه وي هر کدام از فعاليتهاي زير . کسب و کار ايجاد مي نمايند را از مفهوم کارآفريني جدا نمود

ارائه کااليي جديد، ارائه روشي جديد در فرآيند توليد، گشايش بازاري تازه، يافتن منابع : کارآفريني استکارآفرين در اين ميان بايد صاحبان سرمايه را در خصوص . صنعتجديد و ايجاد هرگونه تشکيالت جديد در

).۴۸، ص ۱۹۸۷پالمر، (مطلوبيت نوآوري خويش متقاعد سازد کارآفرين در ": نويسدوي مي. نظرات روشني دارد" ومپيترش"در خصوص تشکيل انواع انحصارات صنعتي

برداري از وص تخصيص منابع جهت بهرهچنين ساختارهايي صرفاً نوآور نيست بلکه کسي است که در خصداري مخاطره بر عهدة سرمايهدار مخاطره هم نيست، چرا که تحمل وي عهده. گيرديک اختراع، تصميم مي

33

- M. Casson 34

- Alfred Marshall 35

- principles of Economics 36

- Frank H. Knight 37

- Risk, Uncertainty and profits 38

- Joseph Schumpeter 39

- The Theory Economic Development

توان مالحظه نمود بنابراين مي). ۴۰، ص ۱۹۴۳شومپيتر، " (دهداست که منابع مالي را به کارآفرين وام مي) ۴۵، ص ۱۹۸۲کاسون، (گيري است اساً داراي نقش مديريتي يا تصميمپيتر، اسمکه کارآفرين مورد نظر شو

. نماينددر نهايت اينکه وي معتقد بود مخاطره، عاملي است که هم مديران و هم کارآفرينان آن را تجربه مي"تخريب خالق"دانست و کار يک کارآفرين را بنابراين، مشخصه کارآفرين را نوآوري مي

. کردتعريف مي ٤٠تعادل پويا از طريق نوآوري و كارآفريني ايجاد مي که کندمياشاره ٤١"نظريه اقتصاد پويا"در کتاب او

کارآفريني، طبق مدل ).۱۸، ص ۱۹۸۵، ٤٢دراکر(گردد و اين دو، مشخصة يك اقتصاد سالم هستند ، تخريب خالق است که به عنوان يک نيروي برانگيزنده در توسعة اقتصادي جامعه "شومپيتر"توسعة اقتصادي

).۱۸، ص ۱۹۸۹، ٤٣کوراتکو و هاجتس(الزم و ضروري است ويژگي : "وي مي گويد. است نوآوري مالك كارآفريني، "شومپيتر"همانطور که اشاره شد از ديدگاه " روش نو عبارتست از" يين کننده، همانا انجام کارهاي نو يا ابداع روش نو در انجام کارهاي جاري استتع

نخست اينکه عمالً نمي توان آنرا : نسبت به وضعيتي که خود الاقل سه ويژگي اساسي دارد "تخريب خالقآتي و نتايج دراز مدت آنها را اينکه تخريب خالق، مسير رويدادهاي براساس احتماالت آينده درک نمود، دوم

:شکل مي دهد و آخر اينکه تخريب خالق با موارد ذيل ارتباط دارد کيفيت عوامل انساني موجود در جامعه - الف قابليت هاي موجود در زمينه خاصي از کسب و کار -ب تصميمات، اقدامات و الگوي رفتار فردي -جاز اينرو . گرددکار با مطالعه کارآفريني مترادف مي در کسب و "تخريب خالق"از اين جهت مطالعه

کوچران، (دهد ريب خالق يا نوآورانه از خود بروز ميداند که تخمدير را تنها هنگامي کارآفرين مي" شومپيتر" ). ۹۰، ص ۱۹۶۸

کارآفرين هوشياري . ورزدبر نقش کارآفرين در تحصيل و بکار بردن اطالعات تأکيد مي) ۱۹۳۷( ٤٤"هايک" از آنها از طريق عملياتي، از نوع ارزان خريدن از گيريهاي سودآور و آمادگي او براي بهرهنسبت به فرصت

او کارآفرين . سازدجايي و گران فروختن در جاي ديگر، کارآفريني را در فرآيند بازار به عنصر اصلي بدل مينمايد او بر بداعت فعاليت کارآفرين تأکيد نمي. هددداند که نسبت به تغييرات، واکنش نشان ميرا کسي مي

هاي ناپخته، ممکن و معتقد است که تصميم صحيح همواره تصميم بر نوآوري نيست و همچنين نوآورياز نظر وي کارآفرين در سيستم اقتصادي همچون قدرتي است . است از لحاظ بازرگاني فجايعي را ببار آورد

، ۱۹۸۲کاسون، (بخشد نمايد و جريان فرآيندهاي بازار را بهبود ميدل ياري ميکه بازار را در رسيدن به تعا ).۴۵ص دانست و آن را هاي عمومي و مستمر مديران يکسان ميکارآفريني را با فعاليت) ۱۹۴۶( ٤٥"آرتول کول"

توسعة فرد يا گروهي از افراد براي ايجاد، حفظ يا) شامل يک رشته تصميمات منسجم(فعاليت هدفمند

40

- Creative Destruction 41

- Theory of Dynamic Economics 42

-Drucker 43

- D. kuratko & R. Hogetts 44

- F. A. Hayek 45

- A. Cole

نوآوري تنها زماني . دانستواحد خود، براي کسب و کار و به قصد توليد يا توزيع کاال و خدمات اقتصادي ميکوچران، (ادره شود در دنياي کسب وکار موفقيت آميز خواهد بود که نهاد ارائه کننده آن به نحوي کارآمد

.)۹۰، ص ۱۳۶۸کارآفريني پلي است بين جامعه به : "مي نويسد ٤٦"جامعهجايگاه شرکتهاي اقتصادي در "وي در کتاب

عنوان يک کل به ويژه جنبه هاي غيراقتصادي جامعه و مؤسسات انتفاعي تأسيس شده براي تمتّع از مزيت ).۲۰، ص ۱۹۸۹کوراتکو و هاجتس، " (هاي اقتصادي و ارضاي آرزوهاي اقتصادي

متوجه تغيير فرمول است و زمان کمي را صرف ارآفرين معتقد بود که ذهن ک) ۱۹۴۹( ٤٧"کالرنس دانهوف" :وي عمل کارآفرين را به سه بخش تقسم مي کند. اجراي يک فرمول خاص مي کند

از نظر تصميم گيري . تحصيل اطالعات مرتبط، ارزيابي از لحاظ سودآوري و در آخر راه اندازي و عمليات ).۴۸، ص ۱۹۸۷پالمر، (نقش بنيادي در عملکرد کارآفرين دارد

وي . كارآفرينان در اغلب مواقع مالك منابع هم خواهند بودمعتقد است که ) ۱۹۷۹( ٤٨"کرزنر"

همچنين معتقد بود كه مردم اغلب از فرصتهايي كه پيش روي آنهاست، غافل مي باشند و از سوي

.شوندخوشحال مياند، ديگر از روشن شدن اين فرصتها كه تا ديروز نسبت به آن بي توجه بوده

بنابراين اطالعات . به نظر وي مشکل اصلي اقتصاد هر جامعه اي نشأت گرفته از عدم درک فرصتها است به عبارتي ديگر . تا بتوان اين فرصتها را درک کرد بيشتري در مورد ترکيب و ترتيب عوامل الزم است

.كارآفريني يعني آگاهي از فرصتهاي سودآور و كشف نشده

معتقد است که کارآفريني توانايي مقابله با عدم تعادل مي باشد، نه توانايي مقابله به ) ۱۹۸۰( ٤٩"شولتز" .عدم قطعيت

"لينك"و "هبرت" دوازده خصوصيت كارآفرين را در سطح اعتقادي، شناسايي ) 1982( 50

:اندكرده

.دهدرا با عدم قطعيت ارتباط مي مخاطره -

.است عرضه کننده سرمايه مالي -

.مبتکر است -

.تصميم گيرنده است -

.رهبر صنعتي است -

.مدير يا رئيس است -

.سازمان دهنده يا هماهنگ کننده منابع اقتصادي مي باشد -

.مالک شرکت تجاري است -

.بکارگيرنده عوامل است -

46

- Business Enterprise in its Social Setting 47

- Clarence H. Danhof 48

-I. Kirzner 49

- Theodore Schults 50

- R. Hebert & A. Link

.پيمانکار است -

.حاکم است -

.فردي است که منابع را جهت مقاصد بکار مي گيرد -

ري و درک تغيير را در تمامي تعاريف، ثابت يافتند و کارآفرين را دم قطعيت، نوآواين دو محقق، ريسک، ع متخصص در پذيرش مسؤليت براي اتخاذ تصميماتي مي داند که بر محل، شکل و کاربرد کاال و منابع

.مؤسسات تأثير مي گذاردي و منطقي در کارآفرين فردي است که تخصص وي تصميم گيري عقالي) ۱۹۸۲" (کاستون"از نظر

، عنصري "واسطه گري"وي مي کوشد تا با ارائه مفهوم . خصوص ايجاد هماهنگي در منابع کمياب مي باشدکارآفرين به عنوان شخصي تعريف مي شود که در تخصيص . مشترک را در ميان کارآفرينان تشخيص دهد

که ارآفرين معتقد استک. منابع کمياب براساس تصميمات مبتني بر قدرت تشخيص فردي، تخصص داردگزيند که ديگران وجود کليه اطالعات براي اتخاذ يک تصميم براي او، ضروري است و او راهي را بر مي

.باشندگزينند و همواره فکر مي کند که درست مي گويد و ديگران در اشتباه ميبرنمياين را . معتقد است که کارآفريني فرآيند پوياي ايجاد ثروت بيشتر است )۱۹۸۵( ٥١"روبرت رونشتات"

افرادي ايجاد مي کنند که مخاطره بزرگ را برحسب سرمايه، زمان و تعهد شغلي در قبال تعيين ارزش کاال کاالها يا خدمات بخودي خود ممکن است جديد يا بي نظير باشند يا نباشند، اما . يا خدمات مي پذيرند

و منابع ضروري بايد به طريقي اين ارزش را در کاالها يا فرين با تأمين کردن و تخصيص دادن مهارتها کارآ .خدمات ايجاد کند

داند و از ويژگي تسريع کنندگي، براي تشريح کارآفريني را يک متغير ميانجي مي) ۱۹۹۲( ٥٢"ويلکن" كارآفريني بعنوان يك تسريع : ت کهوي معتقد اس. کندکارآفريني در توسعه اقتصادي استفاده مي

او چهاردسته از عوامل را براي ظهور کارآفريني .آوردجرقة رشد و توسعة اقتصادي را فراهم مي كننده، :مهم مي شمارد

مزيتهاي بازار، و فراهم بودن سرمايه :عوامل اقتصادي -

، تحرکات اجتماعي، امنيت، و عواملي همچون )فرهنگي(مقبوليت کارآفريني :عوامل غيراقتصادي - طبقه اجتماعي، قدرت و کنترل

نياز به توفيق، انگيزه ها، و مخاطره پذيري: عوامل روانشناختي -

، ٥٣مارتين و سام(به منظور ايجاد تغيير در توليد محصوالت و خدمات :تركيب عوامل توليد - ).۸۹، ص ۱۹۹۲

کارآفرينان را افرادي مي داند که شرکتهاي جديدي را که سبب ايجاد و رونق شغل ) ۱۹۹۴( ٥٤"کرچهوف" بنابراين کارآفرينان به وضوح مديران مالکي هستند که به منظور بهره . هاي جديد مي شوند، شکل مي دهند

عاليت خود را با دارائي شخصي آنها ف. برداري از نوآوريها، شرکتهاي جديد و مستقلي را راه اندازي مي کنند .خيلي کم و با آرزوي بدست آوردن ثروت هنگفت براي خودشان آغاز مي کنند

51

- Robert Ronstadt 52

- P. Wilken 53

- R. Martin & W. Sum 54

- B. Kirchhoff

كارآفريني از ديدگاه محققين علوم رفتاري •

از اواسط قرن بيستم روانشناسان، جامعه شناسان و دانشمندان علوم رفتاري با درک نقش کارآفرينان در ويژگيها و الگوي رفتاري کارآفرينان، به بررسي و تحقيق در خصوص کارآفرينان اقتصاد و به منظور شناسايي

پرداختند که در اين قسمت مهمترين تعاريف از ديدگاه اين دسته از انديشمندان رفتاري مورد بررسي قرار .مي گيرند

تالفزيادي داشته اگر نظريه پردازان مکتب سرمايه داري با يکديگر اخ: "معتقد است) ۱۹۵۱( ٥٥"هوشليتز" جامعة سرمايه باشند، در يک مسأله با يکديگر توافق دارند و آن مسأله اين است که همراه با رشد توليدات در

کارآفرينان يا کاسبکاران مي نامند، ظهور مي کنند و " بورژاها"داري، يک دسته از افراد جديد که آنها را ).۲۴۵، ص ۱۹۶۱، ٥٦مک کله لند(عملکرد کارآفرينان، عدم قطعيت را دنبال دارد

وي معتقد بود به که . معتقد به نقش کارآفرين به عنوان تصميم گيرنده است) ۱۹۵۲( ٥٧"رابرت لمب" کارآفريني يک نوع تصميم گيري اجتماعي است که توسط نوآوران اقتصادي انجام مي شود و نقش عمدة

و بين المللي و يا دگرگون ساختن نمادهاي ملي کارآفرين را اجراي فرآيند گستردة ايجاد جوامع محلي، ).۴۸، ص ۱۹۸۷پالمر، (اجتماعي و اقتصادي مي دانست

معتقد بود که کارآفرين وظيفه تعيين نوع کسب و کار مورد نظر را بر عهده ) ۱۹۵۷( ٥٨"هربرتون ايوانز" همچنين تصميم گيري در خصوص ماهيت کاال و خدمات، اندازه مؤسسه و . داشته و يا آن را مي پذيرد

ه البت. پس از اين مرحله مسؤليت بر عهدة مديريت است. مشتري هاي مورد نظر نيز بر عهدة کارآفرين استنقش کارآفرين پايان نمي پذيرد بلکه دائماً بايد هوشيار باشد تا با توجه به تغيير شرايط بازار و ايجاد

).۴۸، ص ۱۹۸۷پالمر، (فرصتهاي جديد، تصميمات جديدي را اتخاذ نمايد توليدي فعاليتهايکارآفرين در حالي که مدير، سرپرست و هماهنگ کننده ) ۱۹۵۸( ٥٩"ردليچ"به نظر

در واقع او، تأمين کننده . ست، برنامه ريز، نوآور و تصميم گيرنده نهايي در يک شرکت توليدي نيز مي باشدا ).۲۴۰، ص ۱۹۶۱لند، مک کله(وجوه و ديگر منابع در شرکت مي باشد

معتقد بود ککه مدير نوآوري که مسؤليت تصميم گيري را بر عهده دارد، به اندازه ) ۱۹۶۱" (لندمک کله" يا واحد (وي معتقد بود که فرد کارآفرين کسي است که يک شرکت .مدير يک شرکت، کارآفرين است

وي همچنين ويژگيهاي کارآفرين . را سازماندهي مي کند و ظرفيت توليدي آن را افزايش مي دهد) اقتصادي .را داشتن نياز به توفيق باال و مخاطره پذيري معرفي نمود

که بايد در درک تفاوت رفتار، مورد ، نقش کارآفريني در جوامع مختلف را)۱۹۶۲( ٦٠"ژوزف مک گواير" :توجه قرار داد عواملي است همچون

عقايد اجتماعي -

هنجارها -

پاداش رفتارها -

55

- B. Hoslitz 56

- D. McClelland 57

- R. K. Lamb 58

- Herberton G. Evans 59

- F. Redlich 60

- J. McGuire

آرمانهاي فردي و ملي -

مکاتب ديني -

)۴۸، ص ۱۹۸۷پالمر، (تعليم و تربيت -

جنبة اصلي کارآفريني همانا شناسايي و بهره برداري از فکرهاي فرصت طلبانه ) ۱۹۶۸( ٦١"پنروز"از ديد ).۴۵، ص ۱۹۸۶بروکهاس و هورويتز، (براي گسترش شرکتهاي کوچکتر است

و ٦٥، مخاطره پذير٦٤"، مخاطره جو٦٣"جسور"کارآفرينان را مترادف با صفاتي مانند ) ۱۹۶۸( ٦٢"شالن برگر" را متضاد کارآفريني مي ٦٩و روزمرگي ٦٨، محافظه کاري٦٧ه هايي همچون سازگاريمي داند و واژ ٦٦مجري ).۳۴-۳۵، ص ۱۹۸۰، ٧٠وسپر(داند

وظيفه اول، وظيفه اجرايي است؛ يعني : فعاليت کارآفريني را به دو دسته تقسيم مي کند) ۱۹۷۹( ٧١هاري" اين . است؛ يعني انتقال احساسات به ديگران ٧٢"رابط بودن"وظيفه دوم وي . مديريت امور و رفع نيازهاي افراد

وظيفه همراه با وظيفه اصلي در فعاليت انساني و اجتماعي، موجب باال رفتن شهرت و جايگاه کارآفرين مي كارآفرين بايد سعي نمايد تا حامل پيام دوستي، اعتماد، صداقت به مشتريان بوده و موجب . شود

.تداوم روابط و همچنين موفقيت شود

کارآفرين فردي است که شرکتي را به منظور سود و رشد، تأسيس و ) ۱۹۸۴( ٧٣و ديگران" کارلند"از نظر ويژگي اصلي او رفتار نوآورانه است . مديريت مي نمايد و از آن براي پيشبرد اهداف شخصي استفاده مي کند

.مديريت استراتژيک در فعاليت خود استفاده مي کندو از تجربيات را به وجود آورده معتقد است که کارآفرين، فردي است که جهت دستيابي به سود و رشد، شغلي" رلندکا"

کار، از خصايص کارآفرين درهاي استراتژيک مديريتي رفتار خالقانه و بکارگيري شيوه. کندو مديريت مي .است

در تحقيقات خود به اين نتيجه رسيدند که کارآفرينان افرادي هستند که ) ۱۹۸۸( ٧٤"هارت"و " چل" قابليت مشاهده و ازريابي فرصتهاي تجاري، گردآوري منابع مورد نياز و دستيابي به مزاياي حاصل از آنها را

.داشته و مي توانند اقدامات صحيحي را براي رسيدن به موفقيت انجام دهندتوان آن را در يک مقطع کارآفريني يک فرآيند است و نمي ٧٦کاترين زيمر"و ٧٥"آلدريچ هوارد"به نظر

کارآفرينان . خاص بررسي نمود؛ بنابراين ارتباطات و روابط بين اجزاي اصلي اين فرآيند را بايد بهتر شناخت

61

- E. Penrose 62

- F. Shallenberger 63

- Bold 64

- Venturesome 65

- Risk Taker 66

- Doer 67

- Conforming 68

- Conservative 69

- Routine 70

- Karl Vesper 71

- R. Harre 72

- Liaison 73

- J. C. Carland et al. 74

- E. Chell & J. Haworth

أثير روابط با بايد بين منابع و ساختار فرصت، ارتباط ايجاد نمايند، آنها همچنين گاهي اوقات تحت ت .گيرندبنگاههاي اجتماعي که آنها را برمي انگيزد، قرار مي

تعريف کارآفريني خاطرنشان ساختند که کارآفريني ۲۵هنگام بررسي ) : ۱۹۸۹( ٧٧"براش"و " واندروف" : رفتارهاي زير است" اشتراک"بعنوان يک فعاليت تجاري، مشتمل بر

تأسيس يک واحد تجاري جديد ٧٨:ايجاد جهت گيري مديريتي يک فعاليت تجاري يا تخصيص منابع به آن ٧٩:مديريت عمومي بهره برداري تجاري کاال، فرآيند، بازار، مواد اوليه يا سازمان جديد ٨٠:نوآوري يرمتعارفي قبول مخاطره ناشي از زيان يا شکست بالقوة يک واحد تجاري که بطور غ ٨١:مخاطره پذيري

.زياد باشد بي به سطوح باالي رشد و سود در يک واحد تجارينيت و قصد تحقق و دستيا ٨٢:نيت عملكرد

كارآفريني از ديدگاه دانشمندان مديريت •

برخي محققين به تشريح کارآفريني در درون سازمانها پرداختند اما تا اوايل دهة ۱۹۷۰دهة گرچه از اوايل انديشمندان مديريت ضمن انتخاب رويکرد . اين موضوع بطور جدي مورد توجه محققين قرار نگرفت ۱۹۸۰

د پرداختند که مديريت کارآفريني و ايجاد جو و محيط کارآفرينانه در سازمانهاي موجوفرآيندي، به تشريح .در ادامه به بررسي نظريات برخي از مهمترين آنها پرداخته مي شود

کارآفريني را مي توان در دامنة وسيعي از وظايف مشاهده نمود؛ اين وظايف مي ) ۱۹۵۸( ٨٣"ساوير"به نظر ي بلکه در تمام تواند شامل نوآوري محض تا کارهاي معمولي باشد و کارآفريني را نه تنها بطور مستقل و فرد

سازمانهايي که در آنها تصميم گيريهاي متهورانه اتخاذ مي گردد و بر ترکيب و تحصيص منابع در شرايط بي ).۴۰، ص ۱۹۸۲، ٨٤برکهاوس(ثبات تأثير مي گذارد، مي توان يافت

تشخيص "اساس مديريت"کارآفرين را در داخل سازمان، بعنوان ) ۱۹۵۹( ٨٥"مايرز"و " هاربينسون" کرد، زيرا وي با آن توان او را از سازمانش جدااند و معتقد بودند که کارآفرين کسي است که نميداده

وظيفه او اين است که شرايطي را فراهم آورد که تحت آن، ديگر عناصر مديريت بتوانند . درآميخته است، ص ۱۹۸۵، ٨٦گاسه(ابند يضمن انجام وظايفي که در سازمان تعيين شده، به اهداف شخصي خود نيز دست

۵۶.(

75

- Howard Aldrich 76

- Catherien Zimmer 77

- P. Van der Werf & C. Brush 78

- Creation 79

- General Management 80

- Innovation 81

- Risk Bearing 82

- Performance Intention 83

- J. E. Sawyer 84

- R. Brockhaus 85

- F. Harbinson & A. Myers 86

- Y. Gasse

) يا سازمان(کسي را کارآفرين مي داند که اجتناب از بي کفايتي هايي که ديگران ) ۱۹۶۸( ٨٧"ليبنشتاين" در دنياي واقعيات، ويژگي عمدة ديدگاه وي آن است که تأکيد مي ورزد . يابدمي دارند، به کاميابي دست

.باشدكاميابي استثناء است و شكست قاعده مي

:از نظر وي کارآفرين، کسي است که يکي از فعاليتهاي ذيل را انجام دهند .بازارها را يکپارچه و مرتبط سازد )۱

.ها و شکافهاي بازار را پر نمايدخالء )۲

.تغييرات ساختاري و سازماني نمايدبا صرف وقت، خود را درگير )۳

.نمايدکليه عوامل را براي توليد و بازاريابي يک محصول مهيا )۴

کارآفرين را شخصي مي دانند که نمي تواند اختيار را قبول کند و درصدد فرار از ) ۱۹۷۰" (مور"و " کالينز" كارآفريناز نظر آنها، . بعالوه، آنها بين کارآفرين نوآور و کارآفرين اداري فرق قائل شدند. زير بار آن است

کسي است که از نردبان سلسله كارآفرين اداريکسي است که کسب و کاري را آغاز مي کند و نوآور .مراتب سازمان باال مي رود

:با مطالعه آثار ديگران، نتايج ذيل را در خصوص کارآفرين، جمع بندي نمود) ۱۹۷۱( ٨٨"آلبرو مارتين" کند، ضرورتاً کارآفرين فردي که صاحب يک مؤسسه است و يا دستورات مربوط به کار را صادر مي )۱

.باشدنمي

که مخاطره سرماية خود را بر عهده مي گيرد ضرورتاً يک کارآفرين نيست، بلکه فقط يک فردي )۲اما فردي که شهرت، حيثيت و آبرو يا بخشي از يک سازمان بزرگ را در نتيجة . مايه گذار استسر

کارآفريني هاي شرطنوآوري خود که از طريق آن شناخته شده است، به خطر بيندازد، بعضي از پيش .باشدرا دارا مي

کارآفرين از طريق فکرهاي . باشديک فرد خالق در معناي هنري يا ادبي ضرورتاً کارآفرين نمي )۳گيري از آنها چيزهاي نو کند، بلکه از طريق شناختن ارزش فکرها و بهرهخالق اقدام به نوآوري نمي

.را خلق مي کند

را برحسب مخاطره مالي، شخصي، فرصت هاي شغلي از دست رفته مخاطره کارآفرينانه ) ۱۹۷۴( ٨٩"اليلز" .و مخاطره مربوط به روابط خانوادگي و سالمت فکري تعريف مي کند

حادثه ((رد کارآفرين بايد بيش از تمرکز بر پيشنهاد نموده که تمرکز بر ف ٩٠)۱۹۷۵" (آلبرت شاپيرو"

:در برگيرنده موارد زير است)) حادثه کارآفريني((ه در اين زمينه او بيان مي دارد ک. باشد)) كارآفريني )بصورت فردي يا گروهي(ابتکار و خالقيت -

اجتماعي براي تغيير شرايط و قراردادن -سازماندهي يا سازماندهي مجدد ساز و کارهاي اقتصادي - منابع در فرآيندهاي علمي

.استقبال مي نمايند مديريت اجرائي سازمان توسط کساني که از ابتکار: مديريت اجرائي -

پذيرش مخاطره شکست -

87

- H. Leibenstein 88

- Albro Martin 89

- P. R. Liles 90

- Albert Shapero

.سهيم بودن در موفقيت يا شکست سازمان: استقالل نسبي -

اين وظايف . سه وظيفة اساسي را براي همة کارآفرينان موفق، تعيين کرده است) ۱۹۷۹( ٩١"کي يرلوف" ناوري جديد را شناسائي کارآفرين بايد فرصت هاي تجاري ناشي از تغييرات در تقاضا و ف( نوآوريعبارتند از

و ) براي يک شرکتتوانائي و تمايل به يافتن و فراهم کردن سرماية مخاطره آميز ( سرمايه گذاري، )کند ).هنگامي که شرکت تأسيس شده است( مديريت

مخاطره کلي کارآفريني، احتمال شکست و : سه سطح مخاطره را شناسايي مي کند) ۱۹۸۰" (بروکهاوس" .وي معتقد است که کارآفرين اين سه مخاطره را مي پذيرد. آشکار استپيامدها

معتقد است که کارآفرين يک فرآيند است و به تنهايي نمي تواند در شخص متجلي ) ۱۹۸۰( ٩٢"پيترسون" .شود، بلکه تجلي آن بايد با فرصتها و تقاضاها نيز همراه باشد

داند و رقباي مستقل کوچک و بزرگ به شرکتهاي فعلي مي کارآفريني را فرآيند معرفي) ۱۹۸۱" (وسپر" او به . طلبدبرند و شرکتهاي موجود را به مبارزه ميکند که رقابت را باال ميکارآفرين را فردي معرفي مي

هاي جديد و اجراي آنها مي نشده در بازار، انتقال فناوري، ارائه ايدهدنبال شکافهاي بازار و نيازهاي ارضاء .کنداو سرمايه گذاري را ترغيب و مشاغل جديد را ايجاد مي. باشد

کسي که فرصت بازار را درک مي کند و سرماية : "کارآفرين را چنين تعريف مي کند) ۱۹۸۲( ٩٣"اليوسي" ".الزم براي بهره برداري را يکپارچه مي نمايد

ي دانند که ماهيتاً داراي ريشة تاريخي م ٩٥کارآفريني را يک مفهوم عملي) ۱۹۸۲( ٩٤و ديگران" سکستون" .است و نمي توان آن را در نظرية خرد، نئوکالسيک يا ايستاي شرکت جاي دارد

مشاهده نموده که کارآفرينان، مخاطره را به منظور سازماندهي منابع مي پذيرند، ) ۱۹۸۵( ٩٦"ليپر" .مخاطره هايي که منجر به ايجاد ارزش و سود مي کردندبخصوص

گرايانه دارند وتحت تأثير معتقد بودند که کارآفرينان، رفتاري فرصت) ۱۹۸۵( ٩٧و ديگران" استيونسون" گذاري نمايند و سپس بر آن برعکس، مديران تنها مايلند تا سرمايه. گذاري منابع نيستندانگيزه سرمايه

وي که در خصوص کارآفريني در شرکتها مطالعات بسياري نموده، متقد است که . منابع، مديريت کنندهاي او براي ريشه .شركتها قادرند جايگاه كارآفريني را در فرهنگ خود تقويت يا تضعيف نمايند

به نظر وي . يک پديدة موقعيتي است آفرينيرواني کارآفريني اهميت بسيار قائل نيست و معتقد است که کار، انعطاف پذيري، و تمايل به ٩٨سازمانهاي کارآفرين داراي ويژگي هاي پويا همچون تشويق افراد، خالقيت

.باشندپذيري ميمخاطرهکارآفريني، فرآيند ايجاد ارزش از راه تشکيل مجموعة منحصر ) ۱۹۸۵( ٩٩"گامپرت"و " استيونسون"از نظر

از آنجاکه کارآفرين هيچگاه بر تمامي منابع الزم . باشدها ميبه فردي از منابع، به منظور بهره گيري از فرصت 91

- H. Kierluff 92

- R. Peterson 93

- H. Livesay 94

- D. Sexton et al. 95

- Pragmatic 96

- A. Lipper 97

- H. Stevenson et al. 98

- Imagination 99

- D. Gumpert

خود اين فرآيند نيز به نوبة . خواهد بود" پرکردن شکاف منابع"تسلط ندارد، دنبال کردن فرصت، مستلزم هايي است که مي بايست به نحوي اتخاذ گردد تا هم به لحاظ دروني با بازار هم مستلزم يک رشته انتخاب

.خواني داشته و هم به لحاظ بروني با آن متناسب باشدفعاليت اقتصادي كوچك و معتقد است كه كارآفرين كسي است كه ) 1985( "پيتر دراكر"

.نمايد جديدي را با سرمايه خود شروع مي

بندي توان در موارد زير جمعرا مي" دراکر" به طور کلي وجه اشتراک تمامي تعريفهاي ارائه شده از سوي :کرد

.نمايندکارآفرينان در واقع ارزشها را تغيير مي دهند و ماهيت آنها را دچار تحول مي - .پذيرندکارآفرينان يک ويژگي مشترک دارند و آن اينکه مخاطره -آنها مخاطره مي . کارآفرينان براي فعاليت خود به سرمايه نياز دارند، اما هيچگاه سرمايه گذار نيستند -

.اي که الزمة هر فعاليت اقتصادي استپذيرند، البته مخاطره .کساني که بتوانند به درستي تصميم گيري نمايند، کارآفرين باشند و مانند کارآفرينان رفتار نمايند -او همواره به دنبال تغيير است و به آن پاسخ . انگارداي بهنجار و سالم ميير را مقولهکارآفرين تغي -

. فرصتها را شناسايي مي کند. دهد ميکارآفريني همانا بکار بردن مفاهيم و فنون مديريتي، استاندارد سازي محصول، بکارگيري ابزارها و -

.حليل کار انجام شده استفرآيندهاي طراحي و بنا نهادن کار برپايه آموزش و ت .کارآفريني يک رفتار است و نه يک صفت خاص در شخصيت افراد - .کارآفريني بر پايه نظريه اقتصاد و جامعه، استوار است -

پذيري است و در معتقدند که کارآفرين فردي است که مايل و قادر به مخاطره) ۱۹۸۵( ١٠٠"الم"و " ادي" آميزد تا به سود يا اهداف ديگري همچون قدرت و احترام را نيز درهم ميعين حال ابزار توليدي و اعتباري

.اجتماعي دست يابد، افرادي هستند که مسؤليت نوآوري از هر ١٠٢معتقد است که کارآفرينان سازماني) ۱۹۸۵( ١٠١"پينکات"

باشد، اما او فرد کارآفرين سازماني مي تواند يک فرد خالق يا نوآور. گيرندنوعي را در سازمان به عهده ميکارآفريني سازماني . سازدآرمان گرايي است که چگونگي تبديل يک فکر به واقعيتي سودآور را متصّور مي

چتري که در زير . دهندباشد که خود را به شکل چتر تغيير ميکليد اصلي رقابت در شرکتهاي بزرگي مي .باشنددر تعامل ميآن، چندين بخش کارآفرينانه کوچک در قالبي آزاد با يکديگر

و ديگري ابداعييکي :فعاليت کارآفرينانه بر دو نوع مي باشد) ۱۹۸۶( ١٠٣"ويليام بائومول"بنابر نظر کارآفرينان . را ارائه مي کنندکارآفرينان ابداعي محصوالت، فنون توليدي و شيوه هاي جديدي . تقليدي

.نمايندتقليدي، از سوي ديگر، کارهاي کارآفرينان ابداعي را مشابه سازي و تکرار ميوي عقيده دارد ثروت تنها از طريق . داندکارآفرينان را افرادي مبتکر و متکي به نفس مي) ۱۹۸۷" (پالمر"

اين توليدکنندگان تنها به خود متکي . د مي شوددر جايي که هيچکس انتظار آنرا ندارد، ايجا ١٠٤مجريان 100

- Eddy & K. Olm 101

- Gifford Pinchot 102

- Intrapreneurs 103

- William Baumol

هنگامي که اينگونه ارزش آفرينان شکست مي . خورندهستند و قطعاً تعداد بسياري از آنها شکست ميرديف افرادي نيستند که خورند، حداقل مفتخرند به اينکه با غرور و شکوه، شکست خورده اند؛ چرا که هم

آنها همواره جايگاه ويژه خود را دارند و اين . کنند، حقوق دريافت ميد هفتگي خودبدون توجه به عملکر .باشندارزش آفرينان، همان کارآفرينان مي

.معتقدند که کارآفريني يعني ايجاد شرکتهاي جديد) ۱۹۸۸( ١٠٥"لو"و " مک ميالن" : آورندمي ١٠٧"۱۹۹۰نظام هاي کارآفرينانه در دهة "در کتاب ) ۱۹۸۹( ١٠٦"مورنينگ استار"و " تراپ مان"

، کارآفرين فردي است که فرصت ارائه يک محصول، خدمات، كارآفرين يعني تركيب متفكر با مجريکارآفرين فردي است که مي . يابدروش و سياست جديد يا راه تفکري جديد براي يک مشکل قديمي را مي

.محصول يا خدمات خود را بر نظام مشاهده کندخواهد تأثير انديشه، که براي موفقيت در اقدام عالوه بر عدم قطعيت يا به عبارتي ديگر توانايي تحمل ابهام ) ۱۹۸۹( ١٠٨"بولي"

باشد ويژگيهاي ديگري همچون خالقيت، تطبيق پذيري، دانش فني، ضروري مي ١٠٩به تأسيس شرکتهاي نوپارتهاي مديريتي و سازماني، توانايي تصميم گيري سريع و تمايل به تصميم گيري بينش و توانايي رهبري، مها

آميت و ديگران، (داند هاي موفقيت کارآفرين ميذهني و سابقه فرهنگي و آموزشي را نيز از جمله پيش شرط ).۸۱۴، ص ۱۹۹۳

بينشي ارزشمند از کارآفريني خلق و ايجاد : نويسددر خصوص کارآفريني مي) ۱۹۹۰( ١١٠"جفري تيمونز" کارآفريني فرآيند ايجاد و دستيابي به فرصتها و دنبال نمودن آنها بدون توجه به منابعي است که . هيچ است

کارآفريني شامل خلق و توزيع ارزش و منابع بين افراد، گروهها، سازمانها و . در حال حاضر موجود استنيست و از سوي ديگر ايجاد ارزش در "شدن يك شبه پولدار"کارآفريني به معناي . جامعه مي باشد

.باشددرازمدت و جريان نقدينگي مستمر نيز نمياساساً کارآفريني يک فعاليت خالق براي بدست آوردن ارزش از طريق ايجاد يک شرکت يا سازمان مي

ي، و انگيزش کارآفريني به بينشي همراه با تعهد، همدل. کارآفريني مشاهده، تحليل و توصيف نيست. باشدنياز دارد تا اين بينش به ديگر ذينفعان همچون شرکاء، مصرف کنندگان، عرضه کنندگان، کارکنان و بانکها

کارافريني يعني . نيز الزم است) شخصي و مالي(البته تمايل به مخاطره هاي حساب شده . منتقل مي شودهده فرصتها در شرايطي که ديگران تنها هرج و تشکيل تيمي از افراد با مهارتها و استعدادهاي مکمل، و مشا

شوند وهمچنين مستلزم يافتن، دستيابي و کنترل منابع براي دنبال مرج، تناقض، تضاد و ابهام را متوجه ميگيري فرصتها بدون در نظر گرفتن کارآفرين تالش دارد تا از طريق شناسايي و پي. نمودن فرصت، مي باشد

.ارزش آفريني بپردازد منابع تحت اختيار خود بهرفتار کارآفريني با تأسيس : نيز به رابطة کارآفرين و مدير اشاره دارد و مي گويد) ۱۹۹۰( ١١١"ماينر"

، بلوغ و افول شرکت، نقشهاي ديگري را مي سازمان يا شرکت پايان مي يابد و کارآفرين طي مراحل رشد 104

- doers 105

- I. Mcmillan & M. Low 106

- J. Tropman & G.Morningstar 107

- Entrepreneurial systems in 90s 108

- Bewley 109

- Venture 110

- Jeffry Timmons 111

- J. B. Miner

کند، اين مسأله رشد بيشتر را تضمين مي. اي مي سپارد پذيرد و يا اينکه کنترل سرمايه را به مديريت حرفهوي معتقد است که کنترل کارآفرين بر . تواند به تأسيس سازمانهاي جديد بپردازدضمن آنکه کارآفرين مي

براي رشد بيشتر، شرکت به رهبري جديد همراه با انگيزه کاري . شرکت، با سطح انگيزه کاري رابطه دارد .را که اکثر کارآفرينان در انديشه رشد شرکت نيستندباالتر نياز دارد چ

سوق دادن منابع به سوي ظرفيتهايي که ايجاد ثروت مي نمايند را در بطن ) ۱۹۹۳( ١١٢و ديگران" آميت" بنابراين کارآفريني فرآيند کسب سود از ترکيب جديد، منحصر به فرد و ارزشمند . مفهوم کارآفريني مي دانند

نوآوري كارآفرينان، افرادي هستند كه . منابع مالي در محيطي همراه با ابهام و عدم قطعيت مي باشد

مي كنند، فرصتهاي تجاري را شناسايي و خلق و تركيبات جديدي از منابع را ارائه مي نمايند تا

.در محيط عدم قطعيت از اين نوآوريها سود كسب كنند

کارآفرين فردي است که در وهلة اول مسؤل جمع آوري منابع الزم براي يک ) ۱۹۹۳( ١١٣"فراي"از نظر نمايد و توجه اصلي وي بر آوري ميم براي ايجاد و رشد يک شرکت نوپا را جمعفعاليت است که منابع الز

ايد و از طريق نميمآميز را آغاز توسعة محصوالت و خدمات جديد است، يعني فردي که يک فعاليت مخاطره دهدابزارهاي نوآوري آن را بهبود مي

. پذير استمديريت نوآورانه و مديريت مخاطرهکارآفريني به معناي آغاز يا رشد يک شرکت نوپا از طريق کارآفريني چيزي نيست که کسي آن را . كارآفريني يك فرآيند است تا يك نتيجهبايد توجه داشت که

کارآفريني شامل تحليل فرصتها، آغاز و رشد . دهدشکل دهد، بلکه فعاليتي است که يک فرد آن را انجام مي .باشدأمين مالي و احتماالً کسب موفقيت و سودآوري حاصل از آن ميآميز، تيک سرمايه گذاري مخاطره

-يابد و براي پيمعتقد است که کارآفرين کسي است که يک فرصت را در مي) ۱۹۹۴( ١١٤"گريوويليام باي"

کند و فرآيند کارآفريني تمام وظايف، فعاليتها، و عملياتي را اندازي ميگيري آن فرصت، يک سازمان را راه .گيرد، در بر مييابدگيري آن فرصتها ارتباط ميکه با درک فرصت و ايجاد يک سازمان به منظور پي

کارآفرينان را افرادي نوآورف با فکري متمرکز، و به دنبال ) ۱۹۹۶( ١١٥"اريک فالنيگان"و " کرانديويد مک" کنند و در نظام اقتصادي، کتاب کار ميدانند که کمتر مطابق کسب توفيق و مايل به استفاده از ميانبرها مي

.نمايندشرکتهاي نوآور، سودآور و با رشدي سريع را ايجاد مي تحليلي بر تعاريف ارائه شده در خصوص كارآفريني ••••

به طور کلي با مروري بر سير تعاريف کارآفرين و کارآفريني، موارد زير قابل تأمل بوده و پرداختن به آنها .ضروري مي باشد

.مفهوم کارآفريني به تدريج دگرگون گرديده و تکامل يافته است )۱ .تعريف واحد و مشابهي که بطور کامل مورد قبول يا رد باشد، وجود ندارد )۲مفهوم کارآفريني ريشه در تفکر، زيربناي فکري، سطح تجزيه و تحليل و زاويه ديد افراد مختلف از )۳

شناسي و انديشمندان مديريت و غيره روانشاسي، جمعيتشناسي، ابعاد مکاتب اقتصادي، جامعه .دارد

112

- Rafael Amit et al. 113

- Fred Fry 114

- William Bygrave 115

- D. Mckeran & E. Flannigan

و توسط روانشاسان سپس جامعه تالش براي مفهوم سازي کارآفرين از مکاتب اقتصادي آغاز گرديد )۴ .شناسان و محققين علم مديريت ادامه يافت

هاي کوچک در سير تطور مفهوم کارآفرين، مفاهيم ديگري از قبيل تفاوت مدير با کارآفرين، شرکت )۵با شرکتهاي کارآفرينانه، کارآفريني سازماني، کارآفريني شرکتي، انواع کارآفرينان و تفاوتهاي سرمايه

.گذار با کارآفرين را مي توان مشاهده کرد که توسط محققين مورد مطالعه قرار گرفته اند ديدگاههاي مختلف نسبت به كارآفريني ••••

- يها، کارکردها و فعاليتهاي متنوعي به فرد کارآفرين نسبت داده ميدر سير تبين مفهوم کارآفريني، ويژگ

همانطور که . تواند تا حدودي از ابهامات موجود بکاهدبنابراين ارائه چارچوب و طبقه بندي تعاريف مي. شوندتا در ابتداي اين فصل نيز ذکرگرديد، کارآفريني در بطن تئوريهاي اقتصادي تبلور يافت و از قرن نوزدهم

بعد از آن همراه با گرايش تحليلهاي اقتصادي پرداختند که تنها انديشمندان اقتصادي به آن مي ۱۹۶۰دهة )۸، ص ۱۹۹۴، ١١٦جنينگز(هاي آماري و رياضي، عمالً از تئوريهاي اقتصادي حذف گرديد به استفاده از شيوه

تئوريهاي ايستاي اقتصادي به در ۱۹۸۲دوازده عاملي را که تا سال " لينک"و " هبرت"همانطوري آنها را در مطالعات خود تحت عنوان ١١٧)۱۹۸۹" (بارتو. "کارآفرينان نسبت مي دادند جمع بندي نمودند

در اين تئوريها شش عامل مشترک . بررسي نقش کارآفريني در تئوريهاي اقتصادي مورد توجه قرارداد ).۱-۱جدول (شده است کارکردي را مي توان يافت که به کارآفرينان نسبت داده

۱-۱جدول نقشهاي کارکردي کارآفرينان در تئوريهاي اقتصادي

نظريه پرداز اصلي نقش كاركردي

ريچارد کانتيلون معامله گر

ژان باتيست سي هماهنگ کننده

فردريک هاولي مالک محصول

ژوزف شومپيتر نوآور

فرانک نايت تصميم گيرنده

ايزائيل کرزنر واسطه )۱۹۸۹(بارتو : منبع

بطور کلي تمامي اقتصاددانان عالوه بر نقشهايي که از نظر کارکردي به کارآفرينان نسبت مي دادند، آنها را بود که کارآفرين را به عنوان واسطه معرفي نمود " کرزنر"سرمايه دار نيز مي دانستند و در ميان آنها تنها

).۵۵-۵۶، ص ۱۹۷۳کرزنر، (

116

- D. Jennings 117

- H. bareto

خارج شدن کارآفرين از نظريه هاي اقتصادي، و همراه با پررنگ تر شدن نقش کارآفرينان در توسعة با اقتصادي، روانشناسان با هدف ارائه نظريه هايي مبتني بر ويژگيهاي شخصي و همچنين با تفاوت قائل شدن

اين دسته . آفرينان پرداختندبين کارآفرينان با مديران و غيرکارآفرينان، به بررسي ويژگيهاي روانشناختي کار- ۱، ويژگيهاي متعددي را به کارآفرينان نسبت دادند که در جدول ١١٨از محققين با تمرکز بر رويکرد ويژگيها

).۱۷۱، ص ۱۹۹۴، ١١٩فرن هام(مهمترين ويژگيهاي مورد توافق محققين ارائه شده است ۲

۲-۱جدول نسبت داده اند ويژگيهاي مشترکي که رويکرد ويژگيها به کارآفرينان

ويژگي سال تحقيق نام محقق اصلي

توفيق طلبي ۱۹۶۳ لندمک کله

مرکز کنترل داخلي ۱۹۶۴ - ۱۹۵۷ روتر -آتکلينسون

هاي معتدلتمايل به پذيرش مخاطره ۱۹۸۰ - ۱۹۷۴ بروکهاوس -اليلز

تحمل ابهام ۱۹۸۲ باون، سکستون، اسکاير

طلبياستقالل ۱۹۸۲ جاکوبويتز و وايلدر

پرانرژي، باانگيزه، متعهد ۱۹۸۲ سکستون )۱۹۹۴(فرن هام : منبع

از موضوعات متعدد ديگري که در چارچوب رويکرد ويژگيها بدان پرداخته شد، مي توان به تفاوتهاي اشاره کارآفرينان با غيرکارآفرينان و همچنين تفاوتهاي مديران با کارآفرينان و همچنين به انواع کارآفرينان

، تفاوتهاي اين گروهها را جمع بندي نموده و در طيفي از کارآفرين تا ١٢٠"بورچ" ۱۹۸۶در سال . نمود .تحقيقات وي آمده استخالصه ۳-۱غيرکارآفرين قرار داد که در جدول

۳-۱جدول

گرايش به فعاليتهاي کارآفريني و غيرکارآفريني

118

- Trait Approach 119

- A. Furnham 120

- J. Burch

سؤس

م

کرمبت

ن فري

ارآک

در ار

گذيه

رماس

ي تها

اليفع يز

آمطه

خام

بطل

ت رص

ن ففري

ارآک

ينآفر

کارلد مق

ينآفر

کار

ديرم

ص خص

متذار

ه گماي

سر

غيركارآفريني كارآفريني

بدنبال وابستگي بدنبال استقالل

بدنبال امرار معاش بدنبال ثروت مخالف مخاطره بدنبال فرصت

غير مبتکر مبتکر مخالف معامله بدنبال معامالت مخالف مخاطره قبول مخاطرات

تحليلي درک مستقيم يا آني

)۱۹۸۶(بورچ : منبع

عدم توانائي روانشاسان در ارائه مدلي جامع براي تفکيک کارآفرينان از غيرکارآفرينان و همچنين عدم ارائه ديدگاههاي جديدي تا جامعه شناسان در افراد، سبب گرديدمعيارهاي معين و روشن براي ارزيابي ويژگيها

با روي آوردن جامعه شناسان و ديگر انديشمندان علوم مديريت به . را نسبت به کارآفريني ارائه نمايندو ) تأثير محيط و فرهنگ بر فرد در اقدام به کارآفريني( ١٢١فرهنگي -مطالعه کارآفريني، نظريه هاي اجتماعي

ي را با استفاده از رويکرد رفتاري، کارآفرينشکل گرفت، ضمن اينکه آنها ١٢٢هاي اجتماعينظريه شبکهاز جمله مهمترين عوامل . انجامدهمچون فرآيندي معرفي نمودند که سرانجام به ايجاد شرکتهاي جديد مي

توان به تأثيرات محيطي و فرهنگي بر فرد و به عبارتي سابقه و تجربيات مورد بررسي در رويکرد رفتاري مي :گيردهمچون عوامل ذيل را در بر مياو اشاره نمود که عواملي

شرايط کودکي و تأثير خانواده )۱

الگوي نقش )۲

تجارب شغلي قبلي )۳

عدم قرارگرفتن در پايگاه اجتماعي )۴

تحصيالت )۵

مهاجرت )۶

121

- Social – Cultural Theories 122

- Social Networks

در اين ميان مدلهاي فرآيندي متعددي نيز در خصوص چگونگي تأسيس شرکتها ارائه گرديد که کليه تأثيرگذار بر فرآيند تأسيس ) ويژگيهاي شخصي، سابقه و تجربيات شخصيشامل (عوامل محيطي و فردي ).۸۲۰، ص ۱۹۹۳آميت و ديگران، (شرکت را دربر مي گيرد

از . البته الزم به ذکر است که رويکرد رفتاري به واسطة جامعيت خود، رويکرد ويژگيها را نيز دربر مي گيرد . مي توان به ارائه نظريه شبکه هاي اجتماعي اشاره نمود جمله ديگر تالشهاي دانشمندان علوم اجتماعي

كارآفريني، فرآيندي است كه در شبكة متغيري از روابط اجتماعي واقع شده طبق اين ديدگاه،

توانند رابطه كارآفرين را با منابع و فرصتها محدود يا تسهيل است و اين روابط اجتماعي مي

:ي مي باشند که عبارتند ازشبکه ها داراي سه ويژگي عموم .نمايند تراکم )۱

دسترس پذيري )۲

مرکزيت )۳

.از طريق اين سه ويژگي اثر بخشي شبکه ها را مي توان اندازه گيري نمود تراکم، به کثرت ارتباطات بين افراد، دسترس پذيري به قلمرو شبکه و تعداد واسطه هاي ارتباطي يا

فرد از تمامي افراد ديگر و تعداد افرادي که مي توانند به وي گروههاي اتباطي، و مرکزيت، به فاصلة کلي به طور کلي شبکه عبارتست از مجموعة تمامي افرادي که از طريق . دسترسي داشته باشند، اطالق مي گردد

روابطي خاص با يکديگر ارتباط دارند و مي توانند پنج نقش مهم را در فرآيند تأسيس شرکتها ايفا نمايند که :د ازعبارتن تسهيل تبديل فکر به يک طرح واقعي )۱

باال بردن انگيزه )۲

برانگيختن فکرها )۳

ارائه کمک عملي )۴

).۱۱-۱۵، ص ۱۹۸۶آلدريچ و زيمر، (حمايت و پشتيباني )۵هاي اقتصادي و استيالي آنها بر بازارهاي جهاني، و از سوي گيري شرکتهاي بزرگ در عرصههمراه با شکل

بخشها با تهديدهائي از سوي کارآفرينان، همچنين شدت گرفتن مطالعات در برخيآنها در ديگر مواجه شدن و مطرح شدن سؤاالتي همچون وظيفه کارآفرين در شرکت پس از تأسيس، مشاهدة خصوص کارآفريني

برخي از اقدامات کارآفرينانه از سوي شرکتهاي بزرگ، تغيير ساختار مالکيت به مديران در راستاي ايجاد ، کارآفريني همچون يک ۱۹۷۰و قرارگرفتن نوآوري در مرکزيت نوآوري، سبب گرديد تا اواسط دهة انگيزه

همچنين با مطرح شدن رويکرد . نوع رفتار مديريتي، تلقي شود و در سطح مطالعات سازماني نيز تعميم يابدمحيط (محتوايي - زيافتياقتضائي در سير تعاريف کارآفريني و در نظر گرفتن آن به عنوان تابعي از شرايط با

در واقع کارآفريني به عنوان يک استراتژي نوين در شرکتهاي بزرگ براي دستيابي به ) اجتماعي -اقتصادي ).۱۷۵، ص ۱۹۹۴فرن هام، (نوآوري، موفقيت، رشد و بقاء و ديگر مزاياي کارآفريني مطرح گرديد

انواع مدلهاي ايجاد کارآفريني ۱۹۸۵در سال " پينکاتگيفورد "كارآفريني سازماني همراه با ابداع واژة در سازمان و تبديل سازمانها به سازمانهاي کارآفرينانه ارائه گرديد و عوامل سازماني محدود کننده و يا

.تسهيل کننده در اين روند مورد مطالعه قرار گرفت

ک، شرکتهاي برنامه ريز و يا اداري، ، سازمانها به سه گونه شرکتهاي کوچرويكرد اقتضائي كارآفرينيدر ، شامل ۱۹۸۰بسياري از مطالعات انجام شده در دهة . و شرکتهاي زنده و پويا يا محيط گرا، تقسيم مي شوند

.ارائه انواع استراتژيهاي کارآفريني از سوي شرکتهاي بزرگ مي باشداين ديدگاه نسبتاً . باشدميبوم شناسي جمعيت يکي از مهمترين ديدگاههاي ارائه شده در همين راستا

-دادن خود با تغييرات محيطي را يکي از ويژگيهاي برجسته آنها ميجديد، توانايي سازمانهاي موفق در وفق

از طريق اين ساز و کار انتخاب، محيط، . بقاء خواهند يافتداند، و تأکيد دارد که چنين سازمانهايي کند و تأثير نهايي را بر تخصيص منابع کارآفرينانه ميسازمانها را تعيين ميويژگيهاي ضروري جمعيت

ناميده پذيري استراتژيكاطباق باشد، ونظريه ديگر که برخالف ديدگاه بوم شناسي جمعيت مي. گذاردن يکي از يابند، به عنواتنوع رفتاري را که براساس آن سازمانهاي انطباق پذير انتخاب شده و بقاء ميشود، مي

در حالي که پيش از اين بيشتر محققين معتقد بودند که . نمايدهاي سازمانها، معرفي ميترين ويژگيضرورياين ديدگاه، انطباق استراتژيک و پيش . شوندتنها تصميمات کارآفرين به موفقيت او و سازمانش منجر مي ).۸۱۶، ص ۱۹۹۳آميت و ديگران، (داند بيني شرايط محيطي را در تأسيس و موفقيت شرکت مؤثر مي

و تالش وي براي تقويت نياز به توفيق " ديويد مک کله لند"و با فعاليتهاي ۱۹۶۰روند ديگري که از دهة توجه مضاعفي را بخود مبذول داشت، ۱۹۸۰از طريق آموزش به بازرگانان هندي آغاز گرديد و از اوايل دهة

در خصوص سهم اشتغالزايي و ١٢٣"برچ"انتشار نتايج تحقيقات مي باشد همچنين با آموزش كارآفرينيدر اقتصاد آمريکا و عدم کارآيي شرکتهاي بزرگ و ظهور ۱۹۷۹روندن سودآوري شرکتهاي کوچک تا سال

رقيبان کوچک که سهم زيادي را در نوآوريها بدست آورده بودند، محققين بيش از پيش با مزاياي کارآفريني به همين جهت دانشگاههاي بزرگ دروه هاي آموزشي و دروس . آشنا گرديدند در سطح کالن و ملي

تخصصي متعددي را براي ايجاد چالش در دانشجويان در جهت انجام فعاليتهاي اقتصادي مستقل، طراحي و ).۷، ص ۱۹۹۲، ١٢٤کاساردا(ارائه نمودند

123

- David Birch 124

- J. Kasarda

فصل دوم نظريه هاي اقتصاديکارآفريني در

مقدمه ••••

ديدگاه . نشأت گرفته است١٢٦از دو مکتب فکري، فالسفه و زمامداران امور علم اقتصاد ١٢٥"اسکات"بنابر نظر آغاز و تا زمان ١٢٨"و اپيکورين ها ١٢٧ارسطو، افالطون و رواقيون"باستان يعني از مکاتب فلسفي يونان

آموزگار ( ١٣٣و هاچسون ١٣٢، هيوم١٣١، الکر١٣٠، هوبس١٢٩کروتيوس"حقوقدانان روم و فالسفه جديدي نظير .ادامه مي يابد) آدام اسميت

بررسي مکتب زمامداران امور، دشوارتر است زيرا مکتب آنها مشتمل بر تفکر و نوشته هاي بازرگانان، گرفتند و راه اين افراد تحت تأثير مشکالت اقتصادي قرار مي. ولت استراد مرتبط با دقانونگذاران و ساير اف

، ۱۹۷۹، ١٣٤هانت(هاي آنها براي رفع اين مشکالت اغلب ابتدايي، ساده و فاقد روش اصولي فلسفي بود حل ).۹۳ص ات اقتصاد واژة کارآفرين را به ادبي ۱۷۵۵که در سال " ريچارد کانتيلون"اگر تاريخ عقايد اقتصادي از زمان

توان شيوه هاي متفاوت نگرش به ماهيت کارآفريني را که نشأت معرفي نمود، مورد بازنگري قرار گيرد، ميباشد، مشاهده عامل کارآفرينانه ميگرفته از عدم توافق اقتصاددانان در تالش براي معرفي و شناسايي دقيق

تعريف نموده و يا حداقل با تحليلي تجربي کارآفرين کسي حقيقتاً خواسته باشد مفهوم اين عامل را اگر. کرد ).۴۳، ص ۱۹۹۴جنينگز، (هاي اقتصادي را مورد بازنگري قرار دهد را درک کند، الزم است اصول نظريه

ظهور كارآفريني در اقتصاد ••••

هاي به منظور ريشه يابي و شناخت علل کارآفريني در علم اقتصاد، بايد اشاره نمود که مکاتب و گرايش ديگر، عوامل ايجاد مختلف اقتصادي همواره به دنبال يافتن عامل اصلي ايجاد و توزيع ثروت و به عبارتي

از اينرو در ادامه، ديدگاههاي مکاتب مختلف اقتصادي همچون . ارزش اقتصادي در جامعه بوده اندنهادگرايان، نهائيون تا مکتب اتريش، مکتب شيکاگو، -سوداگرايان، فيزيوکراتها، نئوکالسيک ها، مکتب آلمان

).۷۷، ص ۱۹۹۴، ١٣٥گازمن. (اتريش مدرن بررسي خواهد شد .کليات مکاتب اقتصادي از سدة هجدهم تاکنون، آمده است ۱-۲در جدول

125

- Scott 126

- Men of affairs 127

- Stoics 128

- Epicureans 129

- Grotius 130

- Hobbes 131

- Locker 132

- Hume 133

- Hutcheson 134

- E. K. Hunt 135

- C. J. Guzman

نام مكتبنام نظريه پرداز

اصلي

كشور

مربوطه نوع فعاليت سال

عامل اصلي

مورد تأكيد

۱۵ قرن فرانسه توماس مان سوداگرايان تا اواسط

۱۸قرن

طال و نقره تجارت

اکنه فرانسو طبيعيون ريچارد کانتيلون

فرانسه ايرلند

۱۷۵۸ ۱۷۵۵

زمين کشاورزي مالک

آدام اسميت کالسيک ها ژان باتيست سي

ميل.اس.جي

فرانسه فرانسه

انگليس

۱۷۷۵ ۱۸۰۳ ۱۸۴۸

کار، سرمايه،نيروي صنعت مواد اوليه،

کارآفرينو والراس نهائيون

منگر فرانسه اتريش

۱۸۷۰ ۱۸۷۱

سود توليد

آلفرد مارشال نئوکالسيک ها ورتفرانسيس اج

انگليس انگليس

۱۸۷۰ ۱۹۳۰

توليدبرمبناي سازوکارهاي

بازار کامل

تقاضاي جديدافزايش

فن آوري صنعتي شدن ۱۸۴۷ آلمان کارل مارکس مارکسيستها مکتب سنتي

اتريش - آلمان تانن

شوپيتر آلمان

اتريش۱۹۵۵ ۱۹۳۴

نوآوري تخريب خالق

فرانک نايک مکتب شيکاگو تئودور شولتز

آمريکا آمريکا

۱۹۵۶ ۱۹۸۰

قطعيت، عدم توليد انسانينيرويمخاطره،

کواس نهاديون ويليامسون

فرانسه آمريکا

۱۹۳۷ ۱۹۷۵

نهاد انجام معامالت

مکتب نوين اتريش

مايسز کرزنر

اتريش اتريش

۱۹۸۰ ۱۹۷۳

اطالعات، توليد نيروي انساني

مكتب سوداگران، فيزيوكراتها، كالسيك ها و ماركسيست ها ••••

ميالدي بودند که ۱۸تا ۱۵گروهي از اقتصاددانان قرن ١٣٦يا اصحاب مکتب سوداگري" هامرکانتي ليست" اعتقاد داشتند، هر جامعه اي که در جمع آوري و اندوختن طال و نقره موفق تر عمل نمايند، جامعة ثروتمندتري تلقي مي گردد و بالطبع، از مزايا و منافع اقتصادي بيشتري برخوردار خواهد بود، و از آنجادي

طال و نقره مي دانستند، لذا اينگونه اصولي ترين و مؤثرترين حرفه در جمع آوريکه تجارت خارجي را .فعاليتهاي اقتصادي را موجد ثروت در جامعه دانسته و براي آن ارزش ويژه اي قائل بودند

که در ١٣٨"گنج اندوزي انگيلس از تجارت خارجي"، از پيروان مکتب سوداگري، در کتاب ١٣٧"توماس مان" پس از مرگ او به چاپ رسيد، بيان مي دارد که موازنه تجاري با خارج به عنوان نمودار رونق ۱۶۶۴سال

به اعتقاد . استکه عبارتست از طال و نقره" مسکوکات"يا " گنج"اقتصادي تلقي مي شود زيرا جوهر ثروت، ازاد داشته باشد تا بدين وسيله سوداگرايان مقررات تجارت خارجي بايد باعث شود صادرات بر واردات م

.جريان دائمي ورود طال و نقره به کشور حفظ گرددپس از سوداگرايان در نيمه دوم قرن هجدهم ميالدي، نظريات جديدي در باب عوامل اصلي ايجاد ثروت و

داران از جمله انديشمنداني که در اين دوره توانست طرف. ارزش اقتصادي در بين اقتصاددانان مطرح شدبود که در واقع او را نخستين فرد از مکتبي "فرانسواکنه" زيادي را حول محور انديشه هاي خود جمع نمايد،

فيزيوکراتها منشاء ايجاد ثروت را زمين مي . معروف شدند ١٣٩"طبيعيون"و يا " فيزيوکراتها"دانست که به شد، که از زمين استخراج و يا استحصال ميدانستند و هر نوع فعاليت ديگر اقتصادي را تبديل و تبدل آنچه

ها و ثروت اقتصادي جامعه نزد آنان از تقدس خاصي زمين بعنوان منشاء اصلي تمامي پديده. کردندتلقي ميبا اتکاء به چنين بينشي، فيزيوکراتها برخالف سوداگرايان که تجارت را منشاء ثروت جامعه . برخوردار بود

آوردند و عامل اصلي ايجاد ثروت در جامعه را زراعت اورزي را ارجح به شمار ميکشفعاليت . کردندتلقي ميبه زعم آنان تجارت و حمل و نقل، چيزي جز جابجائي محصوالت نيست لذا براساس اين . دانستندمي

از نظر آنها حتي صنعتگري نيز تغيير شکل دادن ماده اوليه است و . شودفعاليتها، ثروت جديدي توليد نمي .آوردلذا عوايد جديدي بوجود نمي

شد فعاليتهاي صنعتي در اروپا، برخي از انديشمندان اقتصادي ضمن نقد رپس از فيزيوکراتها و به موازات مباني و اصول انديشه فيزيوکراتها معتقد بودند که فعاليت صنعتي عامل اصلي ايجاد ثروت در جامعه مي

دانستند که امکانات گسترش فعاليتهاي صنعتي در آن جامعه مهياتر باشد، لذا جامعه اي را ثروتمند مي "ثروت ملل"بعنوان بنيانگذار مکتب کالسيک در کتاب معروف خود "آدام اسميت". باشد

، برخالف ١٤٠فيزيوکراتها که معتقد بودند کشاورزي سرچشمه تمام ثروتهاي دولت و همه افراد ملت است، از همان جمله

کار ساالنة هر ملت مايه . الم کرد که سرچشمه حقيقي ثروت هر ملتي، کار ساالنه اوستاول کتاب خود اعتمام اشياء مورد نياز و مفيد مي باشد و شامل محصول مستقيم کار و تمام چيزهايي اصلي و اساسي تأمين

.شوداست که بوسيله آن از خارج خريداري مي

136

- Le mercantilisme 137

- Thomas Mun 138

- England’s Treasure by Foreign Trade 139

- Le physiocratie 140

- Wealth of Nations

را در يک مجموعة ) زمين، کار، سرمايه(مدير مالک که منابع اوليه دار را به عنوان يک يهادر واقع او سرم که داري به معناي محض نظري، از ديدگاه وي نظامي است، سرمايه. نگريستنمايد، ميصنعتي ترکيب مي

شود که فرصتهايي براي مبادلة کاال و خدمات به طور آشکار وجود داشته و بازارهاي در شرايطي نمايان ميداران عناصر رشد و وي توضيح داد که سرمايه. ده در دست همة خريداران و فروشندگان باشدکنترل نش

باشد، که داري کالسيک ميشالودة اصلي نظريه سرمايه" آدام اسميت"کتاب . توزيع ثروت در جامعه هستندشوند، وخته ميهاي توليد با محصوالتي که تحت شرايط رقابتي توليد و فرعمدتاً به متناسب بودن هزينه

.تأکيد دارددر اين . داري آزاد بعنوان يک نظام اقتصادي به جهان ارائه شددر اثر اشاعه افکار مکتب کالسيک، سرمايه

به حداکثر رساندن منافع و نظام فرد در هسته مرکزي فعاليتهاي اقتصادي قرار داشته و هدف اصلي او دست "به سوي هدف کسب منافع، در واقع همان محرک اصلي فرد براي حرکت. رضايت خويش است

است که راهنماي فرد در جهت نيل به آن بوده و عالوه بر تحقق اهداف فردي، رفاه عمومي را نيز " نامرئي ).۴۱۰، ص ۱۹۹۴باي گريو، . (بدنبال دارد

اجتماعي و ظهور فناوري جديد -از سوي ديگر با بروز انقالب صنعتي و بروز تحوالت عظيم اقتصادي در اين دوره عليرغم . توليد، طبقه کارگر پا به عرصه وجود گذاشت، که حاصل آن، زندگي شهرنشيني بود

بود، نظام مزبور به طرف داري نظريه آدام اسميت که معتقد به تعادل اقتصادي و رقابت کامل در نظام سرمايهانحصار و رقابت انحصاري گرايش يافت و نتايج نامطلوبي را در پي داشت که از مهمترين آنها توزيع ناعادالنه

در اين وضعيت که هماهنگي منافع فردي با منافع اجتماعي از بين رفته بود، زمينه بدبيني به . آمد بوددرداري پيشنهاد سفه جديدي براي مقابله با مسائل اقتصادي سرمايهداري کالسيک پديد آمد و فلنظام سرمايه

.بود" انگلس"و " مارکس"شد که از مهمترين آنها نظريه سوسياليسم علمي مطرح شده توسط شناسي تعريف نمود و داري را از ديد جامعهبعنوان بنيانگذار مکتب مارکسيسم، نظام سرمايه ١٤١"مارکس"

دار و کارگر داري، دو طبقه اجتماعي سرمايهدر نظام سرمايه. د اقتصادي تحليل کردسپس عملکرد آنرا با ديوجود دارند که وظيفه اصلي اين نظام، صنعتي کردن جامعه است که به نوبه خود مسائل ) بورژوا و پرولتاريا(

، ص ۱۳۷۲فضلي، ت(کند ريزي ميهاي دگرگوني خود را پيمتعدد اقتصادي و اخالقي را بوجود آورده و ريشه۱۵۰.(

اند، شرح داده در ادامه، ديدگاههاي افرادي که مبدع و توسعه دهنده مفهوم کارآفريني در اين مکاتب بوده .خواهد شد

"ريچارد كانتيلون"

او براي . وارد نظريه اقتصادي شد) ۱۷۵۵" (کانتيلون"کارآفريني، نخست توسط همانطور که گفته شد واژة وي در رسالة . اولين بار، اهميت و نقش کارآفرين را در ايجاد ثروت و ارزش اقتصادي مورد بحث قرار داد

معتقد است که زمين منبع ثروت است و ١٤٢"مقاله اي درباب ماهيت تجارت عمومي"مشهورش تحت عنوان :وع عامل اقتصادي را مشخص کرد که عبارتند ازسه ن

.مالي مستقل هستندزمين داراني که از لحاظ )۱

141

- K. Marx 142

- Essai sur la Nature du Commerce en General

.کارآفريناني که مخاطره خود و به منظور کسب سود به مبادالت در بازار اشتغال دارند )۲

.گيرنداي که بمنظور بدست آوردن درآمد ثابت در خدمت دو گروه فوق قرار ميشدهافراد اجير )۳

تصور کانتيلون کارآفرينان آغازگر تغيير نبوده و نوآور هم نيستند؛ در عوض، او از نظريه سود همراه با در براي مثال، از نظر وي وظيفة کارآفرين، خريد . مخاطره بعنوان ابزاري براي تشخيص کارآفريني استفاده کرد

.١٤٣)۹۷، ص ۱۹۸۳بالگ و استورگز، (هاي نامقطوع است به قيمت مقطوع، و فروش به قيمت

شوند، اغلب به کانتيلون با تعقيب مبادالت گوناگوني که هنگام رسيدن محصول به دست مشتري انجام مي از عرضه (فروشان، کاالها را به قيمت مقطوع عمده. کنداشاره مي) بازده نامعين(ويژگي متمايز کارآفريني

خرده فروشان نيز کاالها را به . فروشندمي) فروشانبه خرده (خريداري کرده و به قيمت نامقطوع ) کنندگانبه اين . فروشندخريداري کرده و به قيمت نامقطوع به مصرف کننده مي) از عمده فروشان(قيمت مقطوع

، ۱۹۸۹جنينگز، (فروشان همگي کارآفرين هستند فروشان و خردهکنندگان، عمدهترتيب کشاورزان، عرضه ).۴۲ص "جان باتيست سي"

دار ماشيني شدن صنعت نساجي کنندة پنبه، طاليهاي روزنامه نگار و توليدجان باتيست سي اشراف زاده آدام اسميت را در چندين دانشگاه فرانسوي قرن نوزدهم، او نظريه هاي اقتصادي جديد در اوايل. فرانسه بود

چهره اي شناخته شده و مشهور در محافل روشنفکرانة عصر "سي". و ساير دانشگاههاي اروپا تدريس مي کرداو بعضي از ديدگاههاي خاص خود را ارائه کرده و با تأکيد بر نقش . خويش و فردي بسيار ليبرال بود .کارآفرين، آثار اسميت را تعميم داد

ي هميشگي نيروهاي به عنوان يک شرح و تفسير راجع به توانائ ١٤٤در ارتباط با بازار" سي"قانون مشهور تحت " سي"اثر مهم . بازار براي ايجاد تعادل بين توليد و تقاضا، بطور گسترده اي مورد استقبال واقع شد

د و توزيع کاالها در ليمنتشر شد، به تحليل تو ۱۸۰۳که در سال " پرسش و پاسخ در اقتصاد سياسي"عنوان .دگي را براي کارآفرين تعيين کرده استنظام بازار رقابتي پرداخته و نقش برجستة هماهنگ کنن

:هنگام ارائه نظريه کارآفريني خود، سه عامل توليد را مد نظر داشت که عبارت از" سي" .زمين و عوامل طبيعي ديگر که در آن سهم دارند )۱

.سرمايه )۲

).۴۸، ص ۱۹۸۷پالمر، ( ١٤٥صنعت بشري )۳

از نظر اين سه وظيفه در صنعت . ارگر تعريف کردصنعت بشري را به وظايف دانشمند، کارآفرين و ک" سي" نقش ) مجري(و کارگر ) نظريه آفرين(، در حاليکه دانشمند "سي"طبق نظر . بشري اهميت يکساني ندارند

مهمي در فرآيند توليد دارند، اما اين کارآفرين است که با بکار بستن نظريه و هدايت انجام امور، فرآيند توليد استدالل كرد كه در كشاورزي، توليد يا صنعت، بايد عاملي وجود داشته "سي". بردرا پيش مي

باشد كه منابع ضروري را در اختيار گرفته و فرآيند توليد را سازماندهي و هماهنگ كند و برآن

.دهدنظارت و براي آن تصميم گيري نمايد و اينها از جمله وظايفي هستند كه كارآفرين انجام مي

143

- M. Blaug & P. Sturges 144

- Law of markets (Say’s law) 145

- Human Industry

کارآفرين پس از مشاهدة يک فرصت اقتصادي بايد تقاضا را تخمين زده و " سي"ر، از نظر به عبارت ديگکارآفرين بايد مواد اوليه را تهيه و نيروي کار را سازماندهي و تربيت نموده و در عين . سپس آن را تأمين کند

).۴۹، ص ۱۹۸۳ ١٤٦اشپيگل(حال مشتريان را جذب کند عالوه بر اين دانشمندان، دو اقتصاددان ديگر نيز بخاطر مشارکت خود طي دورة اقتصادي کالسيک ها،

مشارکت . نام دارند" جان استيوارت ميل"و ١٤٧"ديويد ريکاردو"اين دو اقتصاددان، . مورد توجه قرار گرفته اندزمين، اين قانون بر اين عقيده استوار است که حاصلخيزي متفاوت. او بود" قانون اجاره"، از طريق "ريکاردو"

سودهائي را ببار مي آورد که با سرمايه اي که براي آن بکارگرفته شده و کاري که بر روي آن صورت گرفته، تحليل جامعي از پول، تجارت بين المللي، پويائي توزيع و نقش دولت " جان استيوارت ميل. "کندبرابري نمي

منتشر شد ۱۸۴۸در سال ١٤٨"اقتصاد سياسياصول "تحت عنوان " ميل"کتاب . در زندگي اقتصادي ارائه داد .رفتاي در جهان انگليسي زبان به شمار ميکه تا پايان قرن نوزدهم، کتاب اقتصادي برجسته

Entrepreneurشود که واژة کارآفرين را تحت عنوان عنوان اولين فردي محسوب ميدر ضمن وي به ، ۱۹۶۸، ١٤٩بالدين(پذيري تعريف کرد کارآفرين را نيز مخاطرهبه زبان انگليسي ترجمه نمود و مشخصة اصلي

).۲۵۳ص "كارل ماركس"

١٥٠ )1883-1818(

به دريافت ۱۸۴۱به دنيا آمد و در سال واقع درجنوب غربي آلمان ١٥١"تريوز"در شهر ۱۸۱۸وي در سال داري عليرغم نظريه سرمايه در اوايل قرن نوزدهم نظام. نائل گرديد" جينا"درجة دکتري فلسفه از دانشگاه

به سوي انحصار و رقابت انحصاري گرايش پيدا کرد، از سوي ديگر اجراي سياستهاي کالسيک ها " اسميت"داري انحصاري سبب شد تا تمرکز سرمايه به وجود آيد و دربارة آزادي کامل تجارت همراه با ظهور سرمايه

ولي . ي فني جديد استفاده کنند و مقدار توليد را افزايش دهندهاکارفرمايان از آن براي بهره برداري از شيوه- در عين حال اين مسأله موجب شد که اقتصاد سرمايه داري با نتايج نامطلوبي که از نظر اسميت قابل پيش

کار گماردن خردساالن که اوضاع نامناسبي را کار کارگران و بهافزايش ساعاتبيني نبود روبه رو شود، مانند مارکس که در تمامي سالهاي پس از فارغ التحصيلي از دانشگاه به مبارزات . وجود آورده بودنگلستان بهدر ا

را تأسيس " هافرقة کمونيست"سازمان ۱۸۴۷داري کالسيک پرداخته بود در سال سياسي عليه نظام سرمايه :است که عبارتند از الهام گرفته از سه منبع" مارکس"هاي اي معتقد بودند که انديشهعده. نمود

هاي تخيليانديشه هاي سوسياليست )۱

"هگل"فلسفة )۲

"ريکاردو"نظرية ارزش مبادلة )۳

رود و توزيع بر مبناي کارگران از بين مي معتقد بود که سوسياليسم، مالکيت شخصي و استمثار" مارکس"سوسياليسم شرايط فرا رسيدن به نظر وي اسقرار نظام اقتصادي . پذيردکميت و کيفيت کار صورت مي

در اين نظام، جامعة . کند و بشر به نظام اقتصادي کمونيسم نزديک خواهد شدکمونيسم را فراهم مي 146

- W. H. Spiegel 147

- David Rickardo 148

- Principles of Political Economics 149

- V. W. Bladen 150

- Carl Marx 151

- Treves

اقتصادي در حد نهايي خود صنعتي است و در آن فقط يک طبقة اجتماعي يعني طبقة کارگر فعاليت مي هرگونه تضاد . بروز تضاد طبقاتي وجود ندارددر چنين جامعه اي امکان " مارکس"کند و از اينرو از نظر

ناشي از تضاد روابط مالکيت قديم و نيروهاي توليدي جديد مي " مارکس"طبقاتي طبق فلسفه ديالکتيک وي تأکيد بسياري بر فناوري دارد و به هيچ وجه کارآفرين و کارآفريني را در نظام و اقتصاد خود نمي . باشد

.)۱۵۰، ص ۱۳۷۲تفضلي، (پذيرد مكاتب نئوكالسيك ها و نهائيون ••••

که مشخصة آن بازارهاي کامل و (داري ها سعي بر اين دارد تا اثبات نمايد که سرمايهنظريه نئوکالسيک از طريق عمليات پيچيدة بازارهائي که نوسانات تقاضا و عرضه را به وسيلة ) مداخلة خارجي آزاد است. ع خواهد کرديبه طور مساوي در ميان خريداران و فروشندگان توز کنند، ثروت راتغييرات قيمتها تعديل مي

وظيفة توزيع ثروت نظريه نئوکالسيک . البته فرآيند ايجاد و توزيع ثروت، جزء اصلي اين نظريه اقتصادي استدر بازار تعادلي، از طريق ترسيم جريان ايجاد درآمد که همراه با ايجاد تقاضاي جديد براي يک محصول

.شودتبيين مياست، آوردن سود بيشتر توليد را افزايش دهند، کنندگان به منظور تأمين تقاضاي جديد و بدستچنانچه عرضه

چنانچه ميزان درآمد و سود عرضه کنندگان . يات توليد محصول منجر مي شودلافزايش تقاضا به افزايش عمه موجب آن سطح اشتغال عمومي و ميزان کلي گيرند که بآنها کارگران بيشتري را بکار مي. افزايش يابد

کنند و صاحبان شرکتها کارگران دستمزد افزايش يافتة خود را خرج مي. يابددستمزد پرداختي افزايش مينتيجه کار اين است که افزايش فروش محصول سبب . رسانندنيز سودهاي افزايش يافتة خود را به مصرف مي

بنابراين، سطح کلي فعاليتهاي اقتصادي به دليل افزايش . شودرگران ميکنندگان و کاافزايش درآمد عرضهاز آنجا . رودکنندگان را به دنبال دارد، باال ميتقاضا براي کاالها و خدمات که افزايش مخارج کارگران و عرضه

-معه مياند، لذا افزايش فعاليت اقتصادي بر ثروت عمومي جاتعريف کرده" درآمد ذخيره شده"که ثروت را

.شودانداز ميافزايد، چرا که مقداري از درآمد افزايش يافته پسدهد که ساز و کارهاي بازار به توزيع يکسان درآمد در ميان عرضه بنابراين، مدل نئوکالسيک نشان مي

کاالها کنند که قيمت شود؛ اين ساز و کارها طوري عمل ميکنندگان، خريداران، مالکان و کارگران منجر ميه، هر چند توضيحي که در اينجا ارائه شد. بر طبق عملکرد بازار به هنگام نوسان عرضه و تقاضا تعيين شود

داري، درآمد را به طور کند که سرمايهبسيار ساده است، اما نظريه نئوکالسيک از لحاظ منطقي اثبات مي .کنديکسان در جامعه توزيع مي

قاضاي جديد را مسلم فرض مي کند و صرفاً به تبيين افزايش تقاضا بدون اما نظريه نئوکالسيک منشأ ت با اين وجود، تقاضاي جديد، منشأ ايجاد . توضيح پيرامون نحوه ايجاد چنين تقاضاي جديدي مي پردازد

ثروت جديد است و بسياري از اقتصاددانان، بزرگترين ضعف نظريه نئوکالسيک را فقدان ساز و کارهاي خاص ).۴۱۰، ص ۱۹۹۴باي گريو، (يجاد تقاضاي جديد مي دانند براي ا

به پايان ۱۹۳۰تا تفکر نئوکالسيکها که در سال " آدام اسميت"نوشته " ثروت ملل"از زمان انتشار کتاب با اين وجود اقتصاددانان در دورة . رسيد، کارآفرين به عنوان عنصر اصلي در تفکر اقتصادي باقي ماند

از جمله . اره در خصوص وظيفه خاص کارآفرين با يکديگر اختالف نظر داشته اندنئوکالسيک همو

انديشمندان انگيلسي پيرو مکتب نئوکالسيک که به بررسي نقش کارآفريني در اقتصاد پرداختند مي توان به ).۱۹۹۴جنينگز، (اشاره نمود " آلفرد مارشال"و ١٥٢فرانسيس اج ورث"

)1845 -1926( "فرانسيس اج ورث"

و دانشگاه آکسفورد بود که اثرش هنوز هم ١٥٣استاد اقتصاد سياسي در کالج آل سولز" فرانسيس اج ورث" بخاطر داشتن سوابقي در زمينة تحليل هاي رياضي و آماري مورد توجه است، در عين حال وي هرگز نظريه

).۲۳۴، ص ۱۹۷۲، ١٥٤کينز(خاصي در زمينة کارآفريني ارائه نداده است شوند، فرق بين عوامل توليد که اجزاء مبادله هستند و عواملي بنام کارآفريني که مبادله نمي" اج ورث"

اي است دهد، اما او به گونهاز نظر وي کارآفرين وظايف هماهنگي، خريد و فروش را انجام مي. گذاشته است. رين وجود نداردضه و تقاضا براي کارآفتوان به آن پاداش داد، چرا که منحني عرها نميکه مانند ساير بازده

کند و در نقش واسطه، کنندگي، عوامل توليد را ترکيب مي، کارآفرين که در نقش هماهنگ"اج ورث"از نظر شود و حتي د رحالت تعادل عمومي نيز هرگز محو نميدهد، محصول و بازارهاي عامل را به هم پيوند مي

اج "کليد استدالل . وري نهائي نيستکند که تابع بهرهم سود دريافت ميبخاطر خدمات مولد خود پاداشي بنااين کليد، کارآفرين را از عوامل ديگر . رش وجود بازاري مستقل براي کارآفريني است، امتناع وي از پذي"ورث

).۱۹۸۹بارتو، (سازد نه از جهت توليد بلکه از جهت توزيع جدا مياين بود که کارآفرين يک هماهنگ کننده و واسطه است که هرگز نقش " رثاج و"به طور خالصه، استدالل

).۵۴- ۵۹، ص ۱۹۹۴جنينگز، (او محو و ناپديد نمي شود، حتي در حالت تعادل عمومي )1842- 1924( "آلفرد ماشال"

اواخر قرن استاد اقتصاد سياسي دانشگاه کمبريج، و شخصيت برجستة اقتصاد بريتانيا طي " آلفرد مارشال" پردازي برجسته بود که در دانان عصر خود و نظريهاو يکي از تواناترين رياضي. نوزدهم و اوايل قرن بيستم بود

اصول" انتشار کتاب. هاي متعددي را ترسيم کردتالش براي تشريح تصوير کلي تفکر اقتصادي، نظريه ).۱۹۷۲کينز، . (کالسيک بودنئوجزئي تفکر مشتمل بر تحليل تعادل ۱۸۹۰او در اواخر سال ١٥٥"اقتصاد

هرگز راجع به وظيفة کارآفرين بطور دقيق مطلبي بيان نکرده، اما در عوض انواع نقش هاي " مارشال" :کارآفرينانه و از جمله نقش هاي زير را تشريح نموده است

اقتصادي را تقبل تحمل کننده عدم قطعيت و هماهنگ کننده اي که مخاطره هاي عمدة فعاليت - .کرده و مسير کلي آن را کنترل مي کند

کاهش دهندة هزينه که نتايج بهتري رت همراه با هزينة معين يا نتايج يکساني را همراه با هزينة - .کمتر بدست مي آورد

.نوآور که فنون جديد و نظريه هاي مختلف را آزمايش مي کند -

.مسئول رشد و افول شرکتها -

152

- Francis Edgeworth 153

- All Souls 154

- J. Keynes 155

- Principles of Economics

هدايت : اين وظايف عبارتند از. توليد نيز چندين وظيفه را انجام مي دهد ظر مارشال درکارآفرين از ن کارآفرين مورد نظر . توليد، بکارگيري اصل جانشين سازي، آزمودن فنون جديد و تحمل عدم قطعيت

.استمارشال، از طريق اين وظايف گوناگون، زمينة پيشرفت را فراهم مي کند و مسئول رشد و افول شرکتها . سال، از ديدگاههاي برجستة نئوکالسيک به شمار مي رفت ۴۰به طور خالطه، نظريه مارشال به مدت

بر بازارها و شرکتهاي خاصي تأکيد داشت که براساس آن کارآفرين نقش اصلي را در تحليل تعادل جزئي او ).۵۹، ص ۱۹۹۴جنينگز، (نظام بازار ايفا مي کرد

"كارل منگر" "لئون والراس"و 156

157

را به چاپ رساند و انقالب ١٥٨"اصول اقتصاد"ميالدي کتاب خود تحت عنوان ۱۸۷۱در سال " گرنم" اين کتاب اساس و پايه منطق اعتقادي است که توسط اعضاي ديگر اين مکتب . نهائيون را تشريح کردصفت مخصوص هر کاال نيست، وي از جمله افرادي بود که اعتقاد داشت مطلوبيت،. توضيح داده شده است

زيرا اشخاصي که داراي سليقه هاي متفاوت هستند براي کاالهاي مختلف، ارزش يکساني قائل نيستند ).۲۲۰، ص ۱۳۷۲تفضلي، (

اين . با اين همه وي تعريف چهار مسئوليت اساسي کارآفرينان، براي آنها جايگاهي باال در نظر مي گيرد :چهار مسئوليت عبارتند از

کسب اطالعات اقتصادي )۱

اجراي محاسبات اوليه و اساسي )۲

تحريک فرآيند توليد )۳

کنترل تمامي اين فرآيندها در شرايط اقتصادي عالي )۴

دهنده يا کنترل کننده برابر توان دريافت که وي کارآفرين را اساساً با محاسبه گر، سازماناز اين جهت مي .شودمي داند يعني همان چيزي که مديريت ناميدهميبود، تحت تأثير شديد برداشتهاي " لوزان"اقتصاددان فرانسوي که استاد اقتصاد دانشگاه " لئون والراس"

وي تالش نمي . ننده و واسطه استککارآفرين يک هماهنگ" والراس"از نظر . از کارآفرين قرار داشت" سي"در عوض بر يک محيط تعادل عمومي کرد تا نقش کارآفرين را در محيط عدم تعادل تشريح کند، بلکه

همچنين او نقش . پنداشتمي ١٥٩"بي سود"وي نقش کارآفرين را در محيط تعادل عمومي، . کردتمرکز ميبلکه نقش وي را همچون عامل دانستکارکردي کارآفرين را مانند عوامل توليدي در فرآيند توليد نمي

).۷۷-۸۸، ص ۱۹۹۴گازمن، (نمود دار، مديريتي و اداره کننده تلقي ميسرمايه١٦٠آلمان -مكتب سنتي اتريش ••••

. خوردبيش از همه در اين مکتب به چشم مي" شومپيتر"و ١٦١"تانن"مشارکت دو اقتصاددان، بنامهاي گيرد، تا حدود بسياري سرچشمه مي" کانتيلون"کارهاي اين دو اقتصاددان از آن جهت که از چهارچوب کار

).۴۹، ص ۱۹۹۴جنينگز، (باشد ه يکديگر ميدر روش شناسي شبيه ب 156

- Carl Menger 157

- Leon Walras 158

Principles of Economics 159

- Profitless 160

- German – Austrian Tradition 161

- Johann Von Thunen

")1783-1850( "جوآن وان تانن"

يک زمين دار و زارع آلماني بود که فعاليتهايش در زمينة اقتصاد، در زمان خود او، خيلي" جوآن وان تانن" اقتصاد ارزيابي پردازان برجسته در اما پس از آن بعنوان يکي از نخستين نظريه. مورد قدرداني قرار نگرفت

- او اين مدل را براي ارائه نظريه. موسوم شد را بوجود آورد ١٦٢"مدل مجزا"يک مدل انتزاعي که به " تانن. "شد

هاي حاصل از تجربيات وي در برد و نظريه هاي او براساس دادههاي اجاره، مکان دستمزد و بهره بکار ميرا تدوين نمود و آن را در مسائل توليد و توزيع بکار ١٦٣"وري نهاييبهره"او نظريه دقيق . زراعت استوار بود

).۳۲۳، ص ۱۹۶۸، ١٦٤لي(گرفت وي در محاسبه سود حاصل از کارآفريني در مدل نظري خود عوامل مخاطره و عدم قطعيت را وارد نمود دي ثابت دارد از اينرو وي بازرگان را به چشم فردي که يک عاي). توسعه يافت" فرانک نايک"که بعدها توسط (

کرد بلکه به عنوان عاملي مي پنداشت که به توانايي آورد، نگاه نميو يا درآمدي طبق قرارداد خود بدست ميهبرت (اين عامل بعدها به عنوان توانايي نوآوري در هستة نظريه شومپيتر قرار گرفت . ابداعي خود تکيه دارد

).۱۹۸۹و لينک، )1883-1950( "ژوزف شومپيتر"

تا سال ۱۹۳۲استاد اقتصاد دانشگاه بن بود و از سال ۱۹۳۲تا سال ۱۹۲۵که از سال " ژوزف شومپيتر" ، ١٦٥استالپر(کرد، بعنوان يک استاد اقتصاد بسيار مورد احترام بود در دانشگاه هاروارد تدريس مي ۱۹۵۰۱۹۶۸(

- از مفاهيم مکتب اتريش پيروي نميشد، اما اگرچه شومپيتر شخصيت برجستة مکتب اتريش پنداشته مي

که هر دو عنصر ١٦٧"وايزر"و " منگر"هاي را با نظريه ١٦٦"بوهن بائرک"هاي در عوض، شومپيتر نظريه. کرددر هم آميخت و مفاهيم و " والراس"و " وبر"، "مارکس"هاي مکتب اتريش بودند و همچنين با نظريه

). ۳۹، ص ۱۹۸۹هبرت و لينک، (الب تفکر خود ادغام کرد برداشتهاي اين افراد مختلف را در برداشتها و قآيد و به فردي نياز دارد که ويژگيهاي استدالل او اين بود که نوآوري در نتيجة کارآفريني بوجود ميبراي رفع موانع، انگيزه داشته باشد و از غيرعادي داشته باشد، درصدد بنا نهادن يک قلمرو خصوصي باشد،

.ربستن آن در جهت کارآفرين شدن، لذت برده و خشنود شودايجاد مهارت و بکاشومپيتر با .، تصوري که شومپيتر از کارآفرين داشت بسيار مورد توجه قرار گرفت"سي"هاي برخالف نظريه

ارائه شده بود و در آن کاالها و خدمات " والراس"مفهوم تعادل عمومي يک نظام تجاري ايستا که از سوي با اين وجود، او استدالل کرد که نظام . شد، موافق بودکنندگان و فروشندگان مبادله ميليدمولد بين تو

تجاري به سمت تغيير گرايش دارد و کارآفرين ايفاکننده نقش اساسي د رتغيير اين نظام تجاري است ).۱۷، ص ۱۹۷۵، ١٦٨اشنايدر(

162

- Isolated State 163

- Exact theory of marginal productivity 164

- A.H. Leigh 165

- W. F. Stolper 166

- Bohm - Bawerk 167

- Wiser 168

- E. R. Schneider

او استدالل مي . اختالف نظر داشت شومپيتر در خصوص ساز و کارهاي توزع ثروت، با نظريه نئوکالسيکهمة بازارها بجز . کرد که بازارهاي کامل نئوکالسيک با خريداران و فروشندگان متعدد، وجود خارجي ندارند

تعداد اندکي، تحت سلطة چند فروشنده هستند که اغلب تباني مي کنند تا کنترل عملکرد بازار را در دست مبادلة آزاد، نه تنها غيرواقعي است بلکه در واقع عرضه کنندگان، بازار را او اظهار مي دارد که مفهوم. بگيرند

.به نفع خودشان کنترل مي کنند نه به نفع خريدارانشومپيتر به جاي مشاهدة بازارهاي رقابتي نئوکالسيک که بطور منظم در جهت تعادل عرضه و تقاضا انجام

رد که بواسطة حضور منظم کارآفرينان به حرکت درمي آمدند ، بازارهاي آشفته را مشاهده ککنندوظيفه ميشوند که زمينه چالش با تعدادي از عرضه کنندگان اين کارآفرينان با استفاده از نوآوريهائي وارد بازار مي

کارآفرينان در واقع مديران مالکي هستند که به منظور بهره برداري از . حاکم بر بازار را براي آنها بوجود آوردآنها فعاليت خود را با داشتن دارائي شخصي خيلي . کننداندازي مينوآوريها، شرکتهاي جديد و مستقلي را راه

- آنها همچنين نوآوريها را توسعه مي دهند و مي. کنندآوردن ثروت هنگفت آغاز ميکم و با آرزوي بدست

دهند، چرا که خريداران را گسترش ميدر اين صورت بازار عمومي . کوشند تا در بازار به موفقيت دست يابندچنانچه تقاضاي . افزايند تا کاال يا خدمت ارائه شدة جديد را در خريد خود بگنجانندبر ميزان خريد مي

.آورندعمومي افزايش يابد ، و ثروت جديد ايجاد شود، کارآفرينان، سهمي از بازار و ثروت جديد را بدست مي

تر کند و موجب زوال شرکتهاي قديمينوآوريهاي آنها ساختار بازارهاي موجود را نابود مياما در عين حال، تر بوده و همچنين مقداري از دارائي کارآفرينان سهم بازار را که قبالً در دست شرکتهاي قديمي. گرددمي

و بعضي از آنها اعالم ار برکناز کار تر کارکنان خود را در نتيجه، شرکتهاي قديمي. آورندآنها را، بدست مي .کنند و طالبکاران، کارکنان و سهامداران آنها نيز مقداري از دارائي خود را از دست مي دهندورشکستگي مي

گمارند، سود سهام بيشتري به سهامداران خود مي در عين حال کارآفرينان کارکنان جديدي را بکار مي در نتيجه، ثروت جديد از طريق تقاضاي جديد . دهندافزايش مي پردازند و ميزان خريد از عرضه کنندگان را

.شودکنندگان توزيع ميشود و ثروت جديد و قديمي بين کارآفرينان و کارکنان، سهامداران و عرضهايجاد ميشومپيتر استدالل مي کند که کارآفرينان، ساز و کارهاي ايجاد و توزيع ثروت در نظام سرمايه داري

مي نامد، چرا که کارآفرينان ثروت جديد را از طريق تخريب ١٦٩"تخريب خالق"و اين فرآيند را ا. هستند .ساختارهاي موجود بازار ايجاد مي کنند

اي از نظريه اقتصادي شومپيتر که اهميت خاصي دارد اين است که نوآوريها، تقاضاي جديد را ايجاد جنبه اين بدان معناست که کارآفرينان عناصر اصلي ايجاد و . سازندبازار ميکنند و کارآفرينان نوآوريها را وارد مي

آنها مديران مالک شرکتهاي جديد و مستقلي هستند که نوآوريها را وارد بازارهاي . توزيع ثروت هستندچنانچه نوآوريهاي آنها تقاضا را افزايش دهد و ثروت جديدي ايجاد کند، بازارهاي موجود را . کنندموجود مي

کنندگان افزايش درآمدها را هنگامي که اين گروه جديد از سهامداران، کارگران و عرضه. از بين مي برندکنند و شوند، کارآفرينان ثروت را توزيع ميتر شاهد کاهش درآمد خود ميوههاي قديميرکنند و گتجربه مي

ي براي کارآفرينان جديد تبديل اشوند، به طعمهبه محض اينکه شرکتهاي کارآفرين، بزرگ و ثروتمند مي .گردندمي

169

- Creative Destruction

نظريه تخريب خالق شومپيتر که در آن کارآفرينان نوآور به عنوان عوامل اصلي ايجاد آشفتگي در بازار چرا که در نظريه نئوکالسيک بازارهائي مطرح . شوند، تفاوت زيادي با نظريه نئوکالسيک داردتلقي مي

ها واکنش نشان کنند و به نوسانات قيمتفروشندگان منفعل به طور منظم کار ميهستند که با خريداران و اين دو نظريه در مقايسة اصولي با هم . دهند تا تقاضا و عرضه را تطبيق داده و تعادل را برقرار سازندمي

يک حالت تعادل و همراه با تغييراتي که تنها به صورت حرکت ازايستا مغايرند، زيرا نظريه کالسيک، بازار رااما در نظريه شومپيتر، بسته به تغيير مستمر رفتار خريدار و عرضه . دانددهند، ميبه حالت ديگر رخ مي

).۴۱۰- ۴۱۵، ص ۱۹۹۴باي گريو، (است پويا کننده، بازارخود معرفي نمود که شامل پنج مورد ١٧٠"مدل گردش مدور"اقتصادي خود را در شومپيتر مفهوم توسعة

:استزير .ابداع يک محصول جديد، يعني محصولي که مصرف کنندگان هنوز با آن آشنا نيستند )۱

اي از صنعت مربوطه آزمايش ابداع روش جديد توليد، يعني روشي که هنوز از راه تجربه در شاخه )۲تواند شيوة جديدي از خريد و فروش کاال نشده و ضروتاً مبتني بر کشف علمي جديد نبوده ولي مي

.لحاظ تجاري تلقي شوداز

گشايش يک بازار جديد، يعني بازاري که شاخة خاصي از صنعت کشور مورد بحث قبالً وارد نشده )۳ .باشد، خواه اين بازار قبالً وجود داشته باشد خواه نه

نظر از اينکه آيا اين منبع قبالً ساخته، صرفخام يا کاالهاي نيمهگشايش منبع جديد تأمين مواد )۴ .بار است که بوجود مي آيده يا اينکه اولينوجود داشت

اقتصادي شومپيتر بنابراين، با توجه به اين موارد، نظريه توسعه. کردن سازمان جديد يک صنعتادراه )۵عبارتي بر نوآوري مبني است که به تغييرات بنياني و دائمي نسبت به روند بر ترکيبات جديد و يا به

).۷۸، ص ۱۹۳۴شومپيتر، (انجامد گذشته مي

او عنصر اصلي و قهرمان (کند شومپيتر، کارآفرين، اين ترکيبات جديد را تکميل مي در نظام بازار آزاد عالوه بر اين، به نظر شومپيتر نه شرکتهاي تأسيس شده نوعاً دچار تغيير مي ). اقتصادي استهرگونه توسعة

.گيردبيهوده و بيکار صورت ميشوند و نه نوآوري از طريق دسترسي به عوامل مولّد، : شرح زير خالصه اي از نظرية شومپيتر راجع به كارآفرين است

- او از الگوهاي مقرر مي. کندمندي است که ترکيبات جديد را تکميل ميکارآفرينِ شومپيتر، عامل وظيفه

ت که يک اقتصاد با آن اي اسفرآيند تخريب خالق، وسيله. شودگريزد و در نتيجه، گردش مدور قطع ميگيري قرار دارد و به ترکيبات جديد گيري بلکه در نوع تصميمحل نه در نفس تصميمراه. يابدتوسعه مي

کارآفرين هنگام تکميل ترکيبات . شودمنجر مي) کاالهاي جديد، فرآيندهاي مولد متفاوت و نظاير آن(شومپيتر علت تغيير منظم و دروني اقتصاد . کندميايجاد ) مازاد دريافتها نسبت به پرداختها(جديد، سود

بنابراين، يک عامل واحد . ديد و کارآفرين در کانون تبيين نظريه توسعه او قرار داشتبازار را در کارآفرين مي ).۵۳، ص ۱۹۹۴جنينگز، (کند اقتصادي شومپيتر ايفا ميبنام کارآفرين، نقش اصلي را در نظريه توسعة

مكتب شيكاگو ••••

170

- Circular flow model

طي دورة نئوکالسيک، اقتصاددانان آمريکايي نيز مطالعات بسياري را بر روي کارآفريني انجام دادند که به در ادامه، نظريات اقتصاددانان آمريکايي در اين دوران اجماالً بررسي مي شود . مکتب شيکاگو معروف گرديد

).۵۳، ص ۱۹۹۴جنينگز، ("فردريك هاولي"

١٧١ )1929 -1843(

و تاجري بود که تعدادي مقاله راجع به اهميت کارآفرين در " ويليامز"هاولي فارغ التحصيل کالج فردريک .منتشر کرد ١٧٣"بررسي اقتصاد آمريکا"و ١٧٢"فصلنامة اقتصاد"مجالت مهم اقتصادي از جمله

ل کرد که سه عامل نظريه توليد هستند، اما استدال زمين، كار و سرمايهپذيرفت که " هاولي"در حالي که يک عامل مولد پنداشته نمي شد، " شرکت"عامل . ناديده گرفته شده است ١٧٤شركتچهارمين عامل يعني

.شدبلکه يک عامل انگيزاننده و محرک، منظور ميهاولي، صاحب شرکت يا کارآفرين، تصميمي را مبني بر اينکه چه کاال يا خدماتي توليد شود اتخاذ از نظر از نظر او کارآفرين مسئول سود يا زيان تالشهاي خود . کننده نيستکس جز مصرفجوابگوي هيچکند و مي

. کندرا بعنوان بازدة پذيرش مخاطره و مسئوليت دريافت مي) يا درآمد باقيماندة نامعين(است و سود ).۲۱۲، ص ۱۹۸۹بارتو، (کنندة عدم قطعيت است کارآفرين از نظر هاولي اساساً تحمل

"جان بيتس كالرك" 175 )1938 -1847(

از او در آغاز . بود" کلمبيا"و دانشگاه " امهرست"، کالج "اسميت"استاد اقتصاد کالج " جان بيتس کالرک" داري کرد، اما در دانشگاه کلمبيا، موضع فکري خود را به سمت حمايت از سرمايهداري انتقاد ميسرمايه

هائي چنين مناظره. هاي جالب توجهي با چند تن از افراد معاصر خود بودکالرک درگير مناظره. تغيير داد .کرد که کالرک به تشريح کارآفرين بپردازدايجاب مي

: استدالل کالرک به شرح زير بيان شده است. کالرک، اقتصاد ايستا و پويا را تحليل کرد کارآفرين کالرک، ... حو و ناپديد مي شود در اقتصاد ايستا که مشخصة آن رقابت کامل است، کارآفرين م

جوهرة کارآفريني رياست يا مديريت نيست، بلکه تدارک ديدن يک وظيفة ... يک واسطه در اقتصاد پويا است کارآفرين کالرک نه عامل توليد است، نه تحمل کننده عدم قطعيت و نه ... خاص هماهنگ کنندگي است

بدين طريق که هزينه اي را صرف عناصر يک . اري را انجام مي دهداو يک وظيفة کامالً تج. سرمايه دار ).۲۱۲، ص ۱۹۸۹بارتو، (محصول مي کند و سپس آن محصول را بفروش مي رساند

براي مثال، از نظر کالرک، کارآفرين يک . ديدگاه کالرک راجع به کارآفريني با ديدگاه هاولي تفاوت دارد بعالوه، کالرک بر محيط پويا تمرکز . کننده عدم قطعيت استاولي، تحملواسطه است؛ در حالي که از نظر ه

).۵۳، ص ۱۹۹۴جنينگز، (گيرد کند، حال آنکه هاولي محيط عدم قطعيت و ناپايدار را در نظر ميمي"اروينگ فيشر"

176 )1974-1867(

171

- Frederick Hawley 172

- Quarterly Journal of Economics 173

- American Economics review 174

- Enterprise 175

- John Bates Clark 176

- Irving Fisher

او بعنوان يکي از بزرگترين و مشهورترين اقتصاددانان . بود ١٧٧"ييل"استاد اقتصاد دانشگاه " اروينگ فيشر" فيشر سهم بسزائي در اقتصاد رياضي، نظريه سرمايه، نظريه پولي و آمار داشت . آمريکائي پنداشته مي شد

).۱۱۷، ص ۱۹۶۸، ١٧٨آاليس(بوده است و کارآفرين، بر مشکالت ناشي از محيط عدم قطعيت و ناپايدار متمرکز کار فيشر بر روي وظيفة

كارآفرين فيشر به. ساخترا متعادل مي) احتمال(کنندة اتفاقي بودن کارآفرين موردنظر او تأثيرات خنثي :شودشرح زير توصيف مي

کارآفرين عدم ... کارکنان از مخاطره اجتناب مي ورزند، حال آنکه کارفرمايان مايلند مخاطره را بپذيرند يکي از وظايف اصلي او پيش بيني و اتخاذ تصميم مبني بر اينکه چه کاري . قطعيت را تحمل مي کند

او . ، اما نوعاً سرمايه دار استکارآفرين نيازي به سرمايه ندارد. براساس انتظارات ذهني انجام شود، مي باشدپيش بيني خود، با بکارگيري و ترکيب عوامل توليد و با اعمال رهبري و قضاوت، بر روي آن به محض انجام

او پس از پرداخت دستمزدهاي تضمين شده و ساير قيمتهاي ورودي، سود باقيمانده را بدست . کندکار ميبا اين وجود، سودها عمالً بسيار بيشتر از . ا بايد تقريباً برابر باشداز لحاظ نظري، سودها و دستمزده. آوردمي

اگر چه ممکن است . مقدار واقعي سودها به احتماالت و توانائي کارآفرينانه بستگي دارد. دستمزدها هستندسود، . سود زياد از نظر افراد ديگر ناعادالنه باشند، اما نتيجة ضروري عمليات کارآمد نظام بازارگرا هستند

).۲۱۲، ص ۱۹۸۹بارتو، (ثمرة پيش بيني صحيح و توانائي برتر است خالصه اينکه، کارآفرينِ فيشر با انجام پيش بيني از طريق تفکر ذهني، احتمال عدم قطعيت را کاهش خاطر ه اهميت و تمايز کارآفرين فيشر، ب. کنديم کسب )سود(دهد و بخاطر تالش خود، درآمد خاصي مي

).۵۳، ص ۱۹۹۴جنينگز، (باشد کنندة سود ميو بعنوان دريافتنقش ا )1885- 1972( "فرانك نايت"

او نيز همانند بسياري از . بود" شيکاگو"و سپس دانشگاه ١٧٩"آيووا"استاد اقتصاد دانشگاه " فرانک نايت" تا محصولي را بسازند و در شوند کار و سرمايه با هم ترکيب مي اقتصاددانان معاصر خود معتقد بود که زمين،

کند که نظام قيمت تعيين مي. دهداين رابطه نظام قيمت، منابع را به مولدترين کاربرد آنها تخصيص ميکدام نوع از محصوالت بايد توليد شوند و در چنين نظامي درآمد خالص در حالت تعادل عادي وجود نداشته

.کندمحصول نهائي خود دريافت مي و هر عامل نرخ ثابتي از بازده را براساس ارزشدر اين زمينه با توجه به آگاهي او از منظره هاولي و کالرک پيرامون مفهوم عدم قطعيت، ايجاد " نايت"کار

او مخاطره را بعنوان يک ). ۷۳، ص ۱۹۶۸، ١٨٠بوکانان(هاي مخاطره و عدم قطعيت است تمايز بين نظريهکند، درحالي که عدم قطعيت را معلوم و شناخته شده تعريف ميوزيع رويداد اتفاقي و تصادفي همراه با ت

.نمايدرويداد تصادفي با توزيع احتماالت کامالً نامعلوم تعريف ميطبق نظر نايت، . دهدبيان داشت که نظرية عدم قطعيت، نظام قيمت را تغيير مي" نايت"با اين وجود،

شوند، بيشتر براساس جهل يا ظن هستند تا براساس ميتصميماتي که تحت شرايط عدم قطعيت اتخاذ نايت به طور نظري اظهار داشت که يکي از عوامل بايد مسئوليت اتخاذ تصميم درجائي که . دانش و آگاهي

177

- Yale 178

- M. Allais 179

- Iowa 180

- J. M. Buchanan

گيرنده از نظر نايت اين عامل کسي نيست جز کارآفرين که بعنوان تصميم. عدم قطعيت وجود دارد را بپذيرد .کنديت و ناپايدار عمل ميدر يک محيط عدم قطع

به نظر نايت کارآفرين جاي يکي از کارکردهاي نظام قيمت يعني تعيين نوع محصوالت توليدي را مي گيرد و براي تعيين خواسته هاي مصرف کنندگان و هدايت توليد به سمت خواسته هاي مشخص، با عدم

ني، کارآفرين را قادر مي سازند تا با عدم قطعيت نايت بيان داشت که عوامل کارآفري. قطعيت مواجه مي باشدپيش بيني و ظرفيت اجرائي، آگاهي از قدرتها و توانائي هاي خود، تمايل : اين عوامل عبارتند از. برخورد کند

.در اعتماد به آن قدرتها و توانائي ها در عمل، و آگاهي از قدرت و قوة تشخيص افراد ديگر : فرين سود را بر مبناي زير دريافت مي کندنايت اظهار داشت که کارآ مد معمولي و قراردادي است که براي خدمات دريافت مشخصة سود کارآفرين اين است که يا براساس درآ

عنصر ... آيد و يک عنصر تفاضلي بدست مي) اجاره(متعلق به او و يا بوسيلة اموال ) دستمزد(مي شود لّد بکارگرفته شده توسط کارآفرين به نرخ بازار و ميزان ضمانت او براي تفاضلي، تفاوت بين قيمت عوامل مو

.تأمين خدمات و مواد گوناگون به منظور توليد کاال يا خدمات است .مانداي كه براي كارآفرين باقي ميعبارت است از درآمد باقيماندهبنابراين از نظر نايت، سود

قراردادي مورد توافق براي عاملي که بکارگرفته است، اين سود را کارآفرين پس از پرداختن درآمدهاي گيرد و طبق نظر نايت، کارآفرين کسي است که سرانجام تحت کنترل شرکت نوپا قرار مي. آوردبدست مي

و سرانجام مسئول همة دريافتها و پرداختها است و از اينرو تابع عدم قطعيتي است که مقدار دريافتها-نايت سودها را به عنوان دستمزد براي مقابله نمي. گيردالتفاوت آنها را در بر ميمچنين مابهپرداختها و ه

بيني شدة خدمات و ارزش واقعي نگرد، بلکه آنها را بعنوان تفاوتهاي مبتني بر عدم قطعيت بين ارزش پيشمچنين به سطح کلي ابتکار شانسي خود او و هبه توانائي و خوشسودهاي هر کارآفرين . گيردآنها در نظر مي

).۵۳، ص ۱۹۹۴جنينگز، (و توانائي او در بازار بستگي دارد "تئودور شولتز"

181

، نظريه کارآفريني خود "شيکاگو"و دانشگاه " آيووا"برندة جايزه نوبل و استاد دانشگاه دولتي " تئودور شولتز" .را براساس تصور خود از سرماية انساني ارائه داده است

توانائي "را بعنوان كارآفريني نخست اينکه، او : شولتز در ارائه نظريه کارآفريني خود دو نقش را ايفا کرد

: طبق اظهار نظر او. تعريف نموده است" برخوردكردن با عدم تعادلستلزم افراد در بسياري از مراحل مختلف زندگي خود به انجام رفتار بهينه ساز مبادرت مي ورزند اين رفتار م

.در اين خصوص، همة آنها کارآفرين هستند. تخصيص مجدد منابع براي دستيابي مجدد به تعادل استنمايد مبني براينکه آموزش، بر توانائي افراد در جهت دوم اينکه، مطالعات انجام شده شواهدي ارائه مي

وي همچنين بر ).۸۳۱، ص ۱۹۷۵شولتز، (گذارد درک عدم تعادل و نشان دادن واکنش به آن، تأثير ميها از طريق آموزش قابل توسعه مي ورزد و معتقد است که اين گرايشهاي خاص کارآفرين تأکيد ميگرايشتوان آن را يک محصول نهائي قابل شولتز استدالل کرد که توانائي کارآفرينانه مفيد است و مي. باشند

.اليت كارآفرينانه، ماوالتفاوت بازدة توانائي استفعداد که براي مثال، او گزارش . تشخيص پنداشت

181

- Teodore Schults

اين عدم تعادل را نمي توان به . در يک اقتصاد پويا امري اجتباب ناپذير است وي معتقد بود که عدم تعادل اگر . موجب قانون يا سياست عمومي برطرف کرد و يقيناً علم معاني و بيان هم نمي تواند آن را برطرف کند

ين و پويا، از فعاليتهاي کارآفرينانه تعداد زيادي از عوامل انساني که منابع خود را مجدداً يک اقتصاد نوتخصيص مي دهند و در نتيجه به سهم خود، اقتصاد را به حالت تعادل باز مي گردانند حمايت نکند، دچار

بع مستلزم مخاطره هر تصميم کارآفرينانه براي تخصيص مجدد منا. انزوا گرديده و يا حتي طرد خواهد شدکاري که کارآفرينان انجام مي دهند داراي ارزش اقتصادي است و اين ارزش بعنوان پاداشي براي . اي است

اگرچه اين پاداش، براي بيشتر عوامل انساني کارآفرين، کم است، . عملکرد کارآفرينانه به آنها تعلق مي گيردنگهداري اين . ي از افزايش درآمد ملي را موجب مي شوداما در مجموع در يک اقتصاد پويا، بخش قابل توجه

شولتز از مفهوم . بخش از درآمد ملي حاکي از اين است که کارآفرينان در اقتصاد به حق خود نرسيده اند : استاندارد کارآفريني و طرز عمل کارآفرينان در چهار عرصة زير انتقاد کرده است

.اين مفهوم به تُجار محدود شده است )۱

.اختالف بين توانائي هاي بکارگرفته شده توسط کارآفرينان در نظر گرفته نمي شود )۲

.عرصة کارآفريني، يک منبع کمياب پنداشته نمي شود )۳

.در نظريه تعادل عمومي، نياز به کارآفريني احساس نمي شود )۴

: از نظرية تعادل در تحليل اقتصادي به شرح زير دفاع كرد شولتز

. ساز ارائه شوندتوان تحليل کرد، مگر اينکه مدل هاي تعادلرا نمي) کارآفريني(خاص نقش اين توانائي هائي، نقش کارآفريني گسترش زيادي خواهد يافت و عرضة توانائي کارآفرينانه، يک منبع برطبق چنين مدل

).۳۲۹، ص ۱۹۸۰شولتز، (کمياب پنداشته خواهد شد براساس . م قطعيت بر روي سودهاي کارآفرينانه اشاره نموده استشولتز همچنين به تأثيرات مخاطره و عد

: اضهارات وياما مفهوم عدم قطعيت . مفهوم مخاطره، همچون مفهوم عدم قطعيت واقعي، واضح و متقاعد کننده است

اما توان محاسبه کرد، احتماالت بعضي از انواع مخاطره را مي. کنندهغيرواقعي، نه واضح است و نه متقاعداقتصادي سر و کار هرگاه کارآفرينان با عدم تعادل. باشنداحتماالت عدم قطعيت واقعي، نامعلوم و مبهم مي

نظر از احتمالي که عنصر مخاطره صرف. پيوندندداشته باشند، مخاطره و عدم قطعيت نيز مکرراً به هم مير عدم قطعيت واقعي، هزينه محسوب اما عنص. دارد و اينکه چگونه ممکن است بيمه شود، يک هزينه است

.گرددد؛ و به سود يا زيان غيرمترقبه منجر ميشونميوي . شولتز بيان داشت که يک جنبة مهم تحليل کارآفريني، تقاضا براي کارآفرينان و عرضة آنها مي باشد

: اظهار داشت کهاين تقاضا اغلب تا اندازه اي به طور ناگهاني ظاهر . تقاضا براي کارآفريني داراي چندين ويژگي متمايز است

آنچه که . مي شود و زودگذر است و هر نوع تغيير در اوضاع اقتصادي، تقاضاي خاص خود را به همراه داردحرک و مشوقي است که فعاليتهاي او بدست آورد، مکارآفرين انتظار دارد تا در قبال تالش انجام شدة خود

خصوصيات کمي و کيفي محرک ها و مشوق ها، عناصر اساسي تقاضا براي کارآفريني به . را برمي انگيزد .شمار مي روند

تغييرات در . انتظارات کارآفرينان در تعيين تقاضا براي توانائي آنها در تخصيص منابع، نقش اساسي دارد محرک ها و انتظارات را بوجود مي آورند يا مساعد هستند يا نامساعد؛ يعني درآمدهاي اوضاع اقتصادي که

اگر منفي باشند، اقداماتي براي کاهش زيانهاي مورد انتظار در . پيش بيني شده يا مثبت هستند يا منفي .درآمدها و ثروت بعمل خواهد آمد

: است به عرصة کارآفرينان به شرح زير بحث کردهشولتز راجع از نظر آماري، عرضة کل کارآفريني عبارت است از جمع کل تعداد افراد بالغي که به طور بالفعل و بالقوه

هاي اکتسابي هاي ذاتي و عمومي و کيفيت توانائيکارآفرين فعال هستند، و همچنين مجموع کيفيت توانائيدر بين کل جمعيت افراد بالغ در هر زمان ميزان اين عرضه از لحاظ کمي بسيار زياد است و . و ويژه آنها

انساني و گذاري در اشکال گوناگون منابعکيفيت عرضه، با سرمايه. شودمعيني بطور گسترده توزيع مي ).۲۱۲، ص ۱۹۹۰شولتز، (يابد هاي اکتسابي به مرور زمان افزايش ميگذاري در توانائيسرمايه مكتب نهاديون ••••

بودند كه اقتصاد بايد يك سازمان يا مجموعة كامل و واحد، كه به طور كلي نهاديون معتقد

در اين مورد، مطالعةيک دورة زماني . تمامي اجزاي آن با يكديگر ارتباط دارند، مورد بررسي قرار گيردتوان صرفاً با بررسي اجزاي آن به صورت قسمتهاي مجزا و منفصل از يکديگر مورد بررسي قرار کامل را نمي

نهاد تنها يک . گيردنقش مؤسسات و نهادها در زندگي اقتصادي مورد تأکيد قرار مي اين مکتبدر . دادمؤسسه براي انجام هدف خاصي نظير تعليم، هماهنگي، خدمات اقتصادي، يا اتحاديه نيست، بلکه الگويي

در اين . شودمتشکل از رفتار جمعي با گروهي است که بعنوان جزء و بخش اساسي يک فرهنگ پذيرفته مي ).۳۳۹، ص ۱۳۷۲تفضلي، (گيرد مکتب رفتارهاي جمعي بيش از فردگرايي مطلق مورد توجه قرار مي

باشد، طبق اين نظريه با پيچيده و بر پاية ديدگاه نهاديون استوار مي ١٨٢هزينة مبادلهاساس نظريه شود، شمار داد و ستدها ن ميهاي عميالتي بسيار سنگيهاي اقتصادي و تجاري، هزينهنامطمئن شدن محيط

. شودجه مديريت يا سرپرستي آنها نسبتاً مشکل ميتيگذارد و در نيابد و سر به صدها و هزارها ميافزايش مياز اينرو داد و ستدها يا عملياتهاي تجاري را بايد زير چتر سلسله مراتب سنتي سازمانها کشانيد و از مجراي

هاي حسابرسي و بازرسي ت نظارت درآورد و از طريق بستن قرارداد، هزينهسرپرستي و مديريت، رفتار را تح .را کاهش داد

بنابراين افراد در سازمانها به گونه اي افراد به گونه اي عمل مي کنند که هزينه هاي عملياتي را کاهش گذاشتند تا هزينه در واقع، سازمانها در حالي که حامل سلسله مراتب سنتي بودند پا به عرصه وجود. دهند

).۳۷۰، ص ۱۹۹۲، ١٨٣فتد(هاي عملياتي را به پائين ترين حد ممکن برسانند دارد که موانع زياد در راه ورود به فعاليت اقتصاددان معاصر مکتب نهادي اظهار مي ١٨٤"گالبرايت. ک. جي"

ها و قابتي کالسيکوي با انتقاد از الگوي ر. شودو تمرکز بيش از حد، به افزايش نوآوري منجر ميشديدي بر پيکر الگوي ها معتقد است که تمرکز مالکيت در صنعت و تحول در اقتصاد ضربهنئوکالسيک

182

- Transaction cost 183

- R. L. Daft 184

- J. K. Galbraith

تفضلي، (با کارآئي نيست برداري از منابع و عوامل توليد همراه اي که بهرهرقابتي وارد ساخته است، بگونه ).۳۳۹، ص ۱۳۷۲

کارآفرينانه را عمدتاً بعنوان يک فعاليت مديرانه در قلمرو سازمانهاي به طور کلي نهادگرايان وظيفه .متوسط و بزرگ مي نگرند

، کارآفرين را بعنوان عاملي مهم در تقسيم کار، سازماندهي و برنامه ريزي دقيق در يک ١٨٥"رونالد کوس" وي در سال . ستآن هم شرکتي که او در آن صرفاً يک متخصص ا. شرکت دخالت دارد، معرفي مي کند

در بحث خود راجع به اينکه هزينه هاي معامالت، دليل وجودي سازمانها هستند، کارآفرين را با ۱۹۳۷ ).۷۷- ۸۸، ص ۱۹۹۴گازمن، (شرکتها يکي داسنته است

وي معتقد بود . هاي عملياتي تأکيد داشتبيشتر بر کاهش هزينه "کوس"نيز همچون ١٨٦"اليور ويليامسون" فعاليتهاي نوآورانه شرکتها حيط پوياتر و رقابت بيشتر و همچنين تمرکز کمتر باشد، آنگاه که هر چه م

همراه با تغيير ساختار سنتي و کوچک شرکتها به ساختارهاي چند بعدي . گسترش بيشتري خواهد يافتدر نظام . شودميتر و سود بيشتر، هموار هاي پائينوري باالتر، هزينهتجاري و بزرگ، مسير دستيابي به بهره

).۱۴۱، ص ۱۹۸۵ويليامسون، (شود جديد، نظام سلسله مراتبي جايگزين ساختار خود مختار بازار مي١٨٧مكتب نوين اتريش ••••

روند اخيراً نگرش جديدي را ارائه به شمار مي مكتب نوين اتريشتعدادي از اقتصاددانان که اعضاي جديد چندين مفهوم اساسي را راجع به اين نگرش. ر داردبا کارهاي شومپيتر همبستگي بسيااند که داده

اي مديريتي و ساختارهاي فني را براي تعريف آنها برخالف نهاديون فعاليت حرفه. نمايدکارآفريني معرفي مي ).۷۷، ص ۱۹۹۴جنينگز، (دانستند کارآفريني معتبر نمي

"مايسز" ١٨٨ )1973-1881(

دانشگاه المللي و سپس رشتة اقتصاد از دانشگاه وين، دانشکدة مطالعات بينوي که داراي درجات علمي در ، ص ۱۹۷۹، ١٨٩ليتل چايلد(گذار مکتب جديد تفکر اقتصادي اتريش ناميده شده است نيويورک بود، پايه

رفتار شناسي اساس مکتب جديد يا . است ١٩٠"رفتار شناسي"شهرت او به خاطر ارائه روش خاصي بنام ). ۳۲او با استفاده از اين روش، استدالل کرد که انتخاب هاي فردي و رفتار هدفمند انساني را .نوين اتريش است

: طبق اظهار نظر مايسز. مي توان بعنوان مبناي استقرائي در استدالل اقتصادي معتبر دانستمنظم همة اطالعات تجربي راجع به رفتار و عمل است از گردآوري و ترتيباقتصاد عبارت

اقتصاد با مضمون واقعي رفتار انسان سر و کار دارد؛ و همة تالشهاي انسان را با تعدد نامحدودشان و . انساناقتصاد، عقايد راهنماي . کندهمة اعمال فردي را با پيامدهاي ضمني تصادفي و خاص خودشان بررسي مي

همچنين هر جنبه اي از فعاليتهاي . فعاليتهاي انجام شده را مورد بررسي قرار مي دهد فعاليت انسان و نتيجة

185

- Ronald Coase 186

- Oliver Williamson 187

- The new Austrian school 188

- L. Mises 189

- S. C. Littlechild 190

Praxeology

البته تاريخ ... از يک طرف، کل تاريخ است و از طرف ديگر تاريخ رشته هاي مختلف . انسان را در بر مي گيرد ).۳۰، ص ۱۹۹۶مايسز، (اقتصادي، اقتصاد توصيفي و آمار اقتصادي هم تاريخ محسوب مي شوند

از نظر او كارآفرين انساني است كهبراي مثال، . مايسز بر اهميت کارآفريني در اقتصاد بازار تأکيد ورزيدهمچنين او معتقد بود که درکل رفتار انسان يک . نسبت به تغييرات در اطالعات بازار حساس است

و نقش نوآورانة شومپيتر را در او به شيوه اي خاص، عامل عدم قطعيت نايت . عنصر کارآفرينانه وجود داردبنظر مي رسد که از نظر مايسز جوهرة کارآفرين در .خود ادغام کرد ١٩١ارتقاء دهنده - طرح كارآفرين

کارآفرين بايد هوش و آمادگي زياد خود . قلمرو فعاليت مديريتي، کمتر و در روح ابتکار، بيشتر نهفته استل اقتصادي است که تکامل فرآيند اقتصادي را پيش برده و براي اختراع را نشان دهد، چرا که او يک عام

ارتقاء دهنده در مقايسه با عوامل ديگر، داراي ميزان نسبتاً باالتري -از نظر مايسز، کارآفرين. ارتقاء مي بخشد ).۱۹۹۴گازمن، (است نوآور شومپيتر -چرا که او شبيه به کارآفرين و قدرت فکري است،از نظر انرژي

: يدگاه مايسز راجع به کارآفريني را به بهترين نحوه تشريح مي کندکرزنر دآيند که قيمت محصوالت در بازارهاي محصوالت در بازارهاي فرصتهاي سودآور در صورتي پيش مي

به عبارت ديگر، در نتيجة ارتباط . محصول با قيمت خدمات اوليه در بازارهاي عامل، مطابقت نداشته باشدگويند اين کاال به اشکال اينکه مي. شودها، کاالئي به قيمتهاي مختلف در دو بازار فروخته ميناقص بين بازار

شکل يک دسته از منابع اين کاال در بازار عامل به . رسد، صحت داردفيزيکي مختلف در دو بازار بفروش مياما از لحاظ اقتصادي . آيدميدر ) بازده يا(است و در بازار محصول، به شکل کاالي مصرفي ) نهاده يا(ورودي

شود، چرا که دستة منابع ورودي شامل کل آن چيزي است بازهم همان کاال به قيمتهاي مختلف فروخته مي کارآفرين قبل از ديگران). و نه بيشتر از حد نياز(که از لحاظ فناوري براي توليد محصول، مورد نياز است

سازد اين گري عادي متمايز مياين وضعيت را از وضعيت واسطهآنچه که . شودمتوجه اين اختالف قيمت ميگيري براي در زمان تصميم. است) يا بازده(مقدم بر فروش محصول )يا نهاده(است که خريد منابع ورودي

کارآفرين . بيني شده باشدتوليد محصول، قيمت محصول هنوز تعيين نشده است مگر در مواردي که پيشکرزنر، (مت محصوالت آينده با قيمت منابع ورودي فعلي کامالً مطابقت نخواهد داشت زند که قيحدس مي

).۸۵، ص ۱۹۷۳ "ايزرائيل كرزنر"

. سه مفهوم ارائه نمود وي که استاد اقتصاد دانشگاه نيويورک بود، نظريه کارآفريني خود را مشتمل براين فرآيند کارآفرينانه، نيروئي است که . هوشياري افراد در بدست آوردن سود خالص استمفهوم اول،

اين است که کارآفرين با استفاده از دومين مفهوم. فرآيند بازار را ايجاد و خط مشي آن را تعيين مي کندمه ها بوجود مي مفهوم نيروي تعادل ساز، موجب بازارهاي واسطه، سازگاري يا همسازي بيشتري را در برنا

در فرآيند بازار رخ دهند، اما علت آنها اين است که افراد با عدم هوشياري کافي، از خطاها مي توانند. آورداين است که کرزنر مي پنداشت که مالکيت سومين مفهوم. فرصتهاي کسب سود، صرف نظر مي کنند

زمان و عدم قطعيت را از نظريه اولية خود خارج او. منابع فيزيکي کامالً متمايز از فرآيند کارآفرينانه است ).۳۳، ص ۱۹۷۹کرزنر، (کرد

191

- Entrepreneur – Promoter

نظريه اولية کرزنر راجع به کارآفريني مبتني بر دو اصل بود، يکي مفهوم رفتار انسان که مايسز آن را ارائه کرزنر . جود داردمبني بر اينکه يک عنصر کارآفرينانه در کل رفتار انسان و داده بود و ديگري استدالل مايسز

. مايسز است ١٩٢هدف - ابزارمي پنداشت که اين عنصر کارآفرينانه مستلزم هوشياري در مشاهدة چارچوب :طبق اظهار نظر كرزنر

رفتار انسان به معنائي که مايسز ارائه داده، مستلزم اقداماتي است که انسان براي برطرف کردن تشويش و با نگريستن جامع تر به نظريه صرفه جوئي، رفتار انسان . نجام مي دهداظطراب و آسوده خاطر ساختن خود ا

تصميم، در چارچوب شيوة رفتار . به تجزيه و تحليل تصميم گيري براي مشکل تخصيص محدود نمي شود. انسان، صرفاً با محاسبه مکانيکي راه حل بيشينه سازي، به شکل رابطة اهداف و ابزار معين بدست نمي آيد

م نه تنها نشان دهندة ساختار بازار معين براي مطابقت کامل با سلسله مراتب اهداف معين است، اين تصمياست؛ چارچوبي که در آن، تخصيص و صرفه جويي به وقوع مي هدف -ابزاربلکه همچنين درک چارچوب

داف را به طور اهعامل انساني مايسز نه تنها مايل است به محض شناسائي دقيق اهداف و ابزار، ... پيوندد مؤثري دنبال کند؛ بلکه داراي انگيزه و هوشياري است که مي تواند تشخيص دهد که براي کدام هدف،

).۸۵، ص ۱۹۷۳کرزنر، (تالش کند و کدام ابزار قابل دسترسي است کارآفريني خود را در پاسخ به اين انتقاد که زمان و عدم قطعيت، نتايج مهم در ةکرزنر نظرية اولي

تواند گيرد نميبراي مثال، يک نظريه که عدم قطعيت را ناديده مي. گيري انسان هستند، اصالح کردتصميمو لينک، هبرت(کند هاي کارآفرينانه را توضيح دهد، بلکه صرفاً سودهاي کارآفرينانه را تبيين ميزيان

).۳۹، ص ۱۹۸۹گيرد، ضمن اينکه هاي نظريه اولية او را در بر ميترين جنبهنظرية اصالح شدة کرزنر، مهمترين و اساسي

اي که شامل زمان و عدم اي و تصميمات بازاري چند دورهدورهبين کارآفريني در تصميمات بازاري تکواحد، مستلزم کسب سود خالص از طريق بازارهاي کارآفريني در دورة . گذاردقطعيت هستند، فرق مي

. است" زمان آينده"بيني هاي چندگانه مستلزم کسب سود خالص از طريق پيشواسطه است؛ و در دورهکرزنر، (زند اي کنار ميدار، ابرهاي تيرة عدم قطعيت را تا اندازهزمان آينده با جايز شمردن عمل معني

).۵۹، ص ۱۹۸۲

گري و سوداگري است، با اين وجود کارآفريني را اينگونه تشريح شدة کرزنر شامل واسطهنظريه اصالح ، ۱۹۸۲کرزنر، (كارآفريني يعني ايجاد سازگاري و هماهنگي متقابل بيشتر در عمليات بازار: کندمي ).۵۹ص

خالصه و جمع بندي ••••

ود که در انديشه و تفکر با بررسي نظريه هاي اقتصادي کارآفريني در مرحله اول، مشاهده مي شنظريه و تعريفي که مورد قبول همه صحبنظران باشد وجود ندارد و اقتصاددانان از اقتصادي، هيچ

به طور کلي، خاستگاه بحث کارآفريني عليرغم .اندديدگاههاي متفاوت به بررسي اين موضوع پرداختهديدگاههاي مربوط به . قتصادي قرار داردديدگاهها و تعاريف متفاوت و بعضاً مغاير در تفکر و مکاتب ا

192

- Means Ends

کارآفريني همانند ساير مفاهيم اقتصادي مانند تعادل، بازار قيمت، تحت تأثير ديدگاههاي مکاتب اقتصادي و .صاحبنظران مطرح در آن مکاتب بوده است

اول اينکه چگونه يک جامعه ثروت . نظريه هاي اقتصاد با دو سؤال اساسي راجع به جامعه روبرو هستندبديهي . جديد را ايجاد مي کند و دوم اينکه چگونه يک جامعه ثروت را ميان اعضاي خود توزيع مي نمايد

ساز و کارهايي است تضمين مي کند مستلزم وجوداست که پاسخ به اين دو سؤال که پيشرفت اجتماعي را در اين ميان کارآفريني يکي از ساز و کارهاي مهمي بشمار مي . که راه حل هاي ارائه شده را عملي مي سازد

با مروري بر نظرات اقتصادي ارائه شده در اين فصل، يکي از . رود که ايجاد توزيع و ثروت را تضمين مي کند .و توزيع ثروت توضيح داده شدکارکردهاي مهم کارآفريني در رابطه با ايجاد

توان تشخيص دهد كه سه دوره متمايز را ميهاي اقتصادي كارآفريني نشان ميبررسي نظريه

رنگ شدن اين گيري آن، دوره دوم كمدوره اول ارائه بحث كارآفريني در اقتصاد و اوج. داد

.بنظرانموضوع در مباحث اقتصادي و دوره سوم طرح مجدد آن از سوي بعضي از صاح

قرار دارد شامل نظريات دو مکتب کالسيک و ۱۹۳۰تا ۱۷۷۰که در فاصله زماني بين دوره اولهاي آدام نظريه. در کانون انديشه و تفکر اقتصادي جاي دارد كارآفرينباشد و در اين دوره نئوکالسيک مي

ها همه در ها، مارکسيستسيکورث، مارشال، هاولي، کالرک، فيشر، نئوکالسيک، نهائيون، نئوکالاسميت، اج .گيرنداين دوره جاي مي

بر خالف مرحله اول، بحث کارآفريني در انديشه اقتصادي کم رنگ اي است که در آن دورهدوره دوم رنگ شدن بحث کارآفريني را به اي منشأ کمعده. داليل اين امر از ديد صاحبنظران متفاوت است. شودمي

اي ديگر دليل آن دهند و عدهدار به جاي کارآفرين توسط آدام اسميت نسبت ميجايگزين شدن واژه سرمايهاي ديگر نيز ورود کنند و عدهرا در نظريات کينز مبني بر ايفاي نقش کارآفرين توسط دولت جستجو مي

.دانندرياضيات به علم اقتصاد را دليل اين امر ميداران مکتب نوين هاي اقتصادي است که طاليهشهدوره توجه مجدد به کارآفريني در انديدوره سوم

فرض اساسي در اين دوره بر . رونداترش است که مايسز و کرزنر از برجستگان اين مکتب بشمار ميآلمان نيز تا -عالوه بر مکتب فوق، مکاتب شيکاگو، نهاديون و مکتب سنتي اتريش. رفتارشناسي استوار است

.گيرندحدي در اين طبقه جاي مي. رفتار عقالئي انسان با منابع کمياب استبه طور کلي، فرض اصلي در برخورد اقتصادي با کارآفريني،

رود که تخصيص بهينه منابع با استفاده از فرصتهاي آتي کارآفريني در اين رابطه ساز و کاري بشمار ميخورد که عبارتند به چشم مي در اين نگرش اقتصادي دو محدوديت بارز. سازدهمراه با مخاطره را ميسر مي

محدوديت هاي شناختي و ادراكي انسان و تأثير قوي عوامل اجتماعي بر ادراك و پردازش : از

اين دو محدوديت مهم، صاحبنظران را بر آن داشت که براي تحليل کارآفريني پا را از حيطه علم . اطالعاتشناسي ر مقوله هاي ديگري چون روانشناسي، جامعههاي خود را در اين زمينه داقتصاد فرا نهند و ناشناخته

.و مديريت جستجو نمايند

فصل سوم کارآفريني در ديدگاههاي غيراقتصادي

مقدمه ••••

همانطور که در فصل قبل اشاره گرديد، اقتصاددانان کانون توجه خود را تنها بر فضاي اقتصادي کردند و در نتيجه از ويژگيهاي و عوامل فردي و اجتماعي که به طور مثبت يا منفي کارآفريني متمرکز مي

هاي بدون شک کارآفرين فعاليت خاصي را مطابق با ويژگي. گذارد، غافل بودندبر فرد کارآفرين تأثير ميها جايگاهي را براي اين ويژگياقتصاددانان هيچ . نمايدشناختي خاص خود دنبال ميروانشناختي و جمعيت

دانستند و از آنجايي که گرفتند و آنها را خارج از حيطة مطالعات خود ميهاي خود در نظر نميدر نظريهگيري نيست، از ارائه مدلي اثربخش براي سنجش براي آنها چشم ها قابل اندازهکردند اين ويژگيتصور مي

.اندپوشي نمودهبه مطالعه کارآفريني ) جامعه شناسي و روانشناختي(کليه محققيني که از جنبه هاي غيراقتصادي

پرداخته اند، ابعاد مختلفي از جمله رويکرد رفتاري در مقابل ويژگي ها، رويکرد تک بعدي در مقابل چند ل تفاوتهاي شرکتهاي رويکرد ايستا در مقابل فرآيند را بررسي کرده و بعالوه به مفاهيمي از قبيبعدي،

، شرکتهاي کوچک با شرکتهاي کارآفرين، تفاوتهاي بين کارآفرين و غيرکارآفرين ١٩٣کوچک با شرکتهاي نوپا ).۱۸، ص ۱۹۹۲، ١٩٤کولر مي ير(پرداخته اند

عليرغم ناتواني اقتصاددان در توصيف و تشريح نقش کارآفرينان در نظريه توسعه و رشد اقتصادي، تنها اقتصاددانان آلماني بود که براي اولين بار بر مطالعة نقش کارآفرين در اقتصاد تأکيد نمود و ژوزف شومپيتر

.يي را بين مدير و مالک کسب و کار، قائل شدتفاوتهاصاحب شرکتهاي (فرق بين مالک : پس از آن، بيشتر مطالعات به دنبال اين سؤال اساسي انجام شد که

کارآفرين با غيرکارآفرين چه تفاوتهايي دارد؟ آيا کارآفرين را در و کارآفرين چيست و اساساً ) کوچکبراي پاسخگويي . توان يافت؟ و آيا تفاوتي بين کارآفرين و مدير وجود داردمجموعة شرکتهاي بزرگ نيز مي

، ص ۱۹۹۴جنينگز، (به اين سؤاالت، رويکردهاي مختلفي نسبت به کارآفرين و کارآفريني به وجود آمد ۲۷۱.( . قرار گرفت طور کلي از چهار جنبه مختلف، متغيرهاي مربوط به کارآفرين و کارآفريني مورد مطالعه به

. دست اول اين متغيرها که مورد توجه روانشناسان قرار گرفت، متغيرهاي شخصيتي و روانشناختي بودو اکثر آنها به دنبال روانشناسان در اواسط قرن بيستم توجه خود را به تجزيه و تحليل فرد معطوف داشتند

کشف پاسخ اين سؤال بودند که کدام ويژگيهاي فردي کارآفرين است که وي را از غيرکارآفرينان متمايز مي از اينرو . هدف روانشناسان در واقع کشف چگونگي ايجاد اين ويژگيهاي متمايز کننده مي باشد. سازد

.نام برده مي شود ١٩٥ژگيهاتحقيقات اين دانشمندان به عنوان رويکرد شخصيتي يا ويو به دنبال عدم موفقيت روانشناسان و در دستيابي به ويژگيهاي مشترک بين ۱۹۶۰از اوايل دهة

کارآفرينان، توجه جامعه شناسان و روانشناسان به دسته ديگري از متغيرهاي جمعيت شناختي معطوف در واقع، در اين رويکرد به فعاليت . ودياد مي ش ١٩٦رويكرد رفتاريآنها تحت عنوان گرديد که از مطالعات

193

- New Ventures 194

- T. Kollermerier 195

- Trait approach 196

- Behavior approach

و يا فرآيندي که طي آن شرکتهاي ١٩٧کارآفرين، داليل و چگونگي تشکيل يک کسب و کار يا شرکت نوپا ).۱۸، ص ۱۹۹۲کولر مي ير، (جديد پا به عرصة وجود مي گذارند توجه مي شود

به بعد دو ۱۹۷۰البته از اواخر دهة . در اين فصل دو رويکرد ويژگيها و رفتاري، مورد بحث قرار مي گيردنيز مورد توجه قرار گرفتند که در فصل بعد ) سياسي - اقتصادي(دسته ديگر از متغيرهاي سازماني و محيطي

.به آنها پرداخته مي شود ١٩٩و کارآفريني شرکتي ١٩٨و در مبحث کارآفريني سازماني رويكرد ويژگيها ••••

دي نظام سرمايه داري و مذهب پروتستان دامنة تحقيقات از راه مطالعة روابط بين توسعة اقتصا ٢٠٠وبرخود را وسعت داد و به اين نتيجه رسيد که سه بدعت عمده در اصول فکري مسيحيان پروتستان وجود

: اين سه بدعت عبارتند از. داشته که آنها را از پيشگامان نظام سرمايه داري نموده است منع هرگونه واسطه ميان خالق و مخلوق )۱

خالت عقل در ايماند )۲

کوشش براي بهبود يا اخالق کار )۳

. وبر، نقش اصلي را در توسعة اقتصادي و صنعتي نظام سرمايه داري بازي کرده است بدعت سوم، از نظربه چاپ رسيد، ۱۹۰۴که در سال " اخالق پروتستاني و روحية سرمايه داري"وبر در کتاب خود تحت عنوان پروتستاني و طرز زندگي پروتستانها و پيشرفت اقتصادي سرمايه داري رابطة تأکيد مي کند که بين اخالق

به عبارت ديگر، تنها محرک پيشرفت اقتصادي نظام سرمايه داري همين اخالق . مستقيم وجود داردو در هر فرد پروتستان وبر معتقد است که در اخالق پروتستاني. پروتستاني و طرز تفکر پروتستانها بوده است

صفت کاري يا اخالق کاري وجود دارد که براساس آن، فرد وجدان کاري خود را در تمام مراحل کاري يک اين خصيصه اخالقي موجب مي شود که فرد با احساس مسئوليت و در نهايت دقت و . به ثبوت مي رساند

ن نمود ارزشهاي با اين همه وي اولين محققي بود که بيا. کارايي، وظايف کاري و شغلي خود را انجام دهد .عقيدتي و دروني فرد مستقيماً به رفتار کارآفرينانه منتهي مي شوند

، استاد روانشناسي دانشگاه هاروارد "ديويد مک کله لند"در قرن بيستم بعضي از روانشناسان و از جمله اين نظريه، مک کله لند معتقد است براساس . آمريکا ، اقدام به طرح نظرية روانشناسي توسعه اقتصادي نمود

. که عامل عمدة عقب ماندگي اقتصادي در کشورهاي در حال توسعه، مربوط به عدم درک اخالق فردي است. مک کله لند سعي کرده است که رابطه نامعلومي را که ماکس وبر بيان کرده بود، از را ه تجربه به دست آورد

:كه در انسان سه نياز وجود داردبطور دقيق تر، مك كله لند معتقد است

نياز به توفيق يا توفيق طلبي )۱

نياز به قدرت )۲

نياز عاطفي يا احساس تعلق )۳

197

- Venture 198

- Intrapreneurship 199

- Corporate Entrepreneurship 200

- Max Weber

در حيدرآباد هندوستان ۱۹۶۴بازرگان را در سال ۵۲هاي خود، لند براي آزمون تجربي فرضيهمک کلهشرکت کرده و براي ٢٠١به توفيق انتخاب کرد و در ابتدا از هر يک از آنها درخواست نمود که در آزمون نياز

).اي را به هدفي معين پرتاب کنندحلقه(مثال کاري را انجام دهند گيرد که با اينکه روحية انسان براي توفيق در دوران کودکي شکل لند نتيجه مياز اين آزمون، مک کله

الت کاري را در افراد به گيرد، ولي در عين حال مي توان با يک برنامه صحيح آموزشي، روحية خالق و رسمياز اين نتايج اين نكته استنباط مي شود كه عليرغم نظرية وبر با يك برنامه صحيح .وجود آورد

تعليم و تربيت مي توان همان رسالت كاري را كه ناشي از آيين پروتستاني است، در جوامع

بنابراين، براساس نظرية مک کله لند، جوامع غيرپروتستاني نيز مي .غيرپروتستاني نيز به وجود آورد ).۲۹، ص ۱۳۷۲تفضلي، (توانند با ايجاد روحية کاري الزم، شرايط را براي صنعتي شدن مهيا سازند

که در دفتر تحقيقاتي اقتصادي و ٢٠٤"داراب آنوال"و ٢٠٣"ديويد مور"، ٢٠٢"اورويس کالينز"تيم تحقيقاتيکارآفرين که در زمينه صنايع ۱۵۰با ۱۹۶۴ه ايالتي ميشيگان فعاليت مي کرد، در سال بازرگاني دانشگا

آنها نتيجه گرفتند که . سبک فعاليت داشتند و بين دو تا هفده سال صاحب شرکت بودند، مصاحبه نمود .در رويارويي با مشکالت غيرقابل حل هستند ٢٠٥تمايل ناخودآگاهکارآفرينان داراي يک

تجاري پرداخته و اختالف اساسي را از نقطه نظرات و دورنماي سي نقش کارآفرينان رؤساي آنها به برربه نظر آنها براي کارآفرينان آينده نگر که داراي فکرهاي نوآور هستند، . فلسفي آنها مورد بحث قرار دادند

و ديگران، کالينز(گيريها در شروع فعاليتهاي مخاطره آميز، تأثير مي گذارد بر تصميم ٢٠٦عوامل وضعيتي ).۳۷۸، ص ۱۹۶۴

همانطور که از نگرش پيشگامان اين رويکرد پيداست، درونمايه اصلي در اين رويکرد براساس تفاوت قائل شدن بين کارآفرين با غيرکارآفرين بوده است و با فرض اينکه کارآفرينان داراي ويژگيهايي هستند که

دهد، تحقيقات در اين زمينه توسط محققين روانشناسي انجام رفتار و موفقيت آنان را شکل ميزيربناي و يا نسبت دادن ٢٠٧آنچه که اين قبيل محققين به دنبال آن بودند در واقع فردي نمودن. پذيرفته است

.باشدتمامي فعاليتهاي حوزة کارآفريني به شخص مي

ر به تأسيس يا رشد شرکتهاي به عبارتي ديگر، هدف از اينگونه تحقيقات، شناسايي افرادي بود که قاددر اينگونه تحقيقات تک بعدي سعي شده است تا ويژگيهاي بين کارآفرينان و . جديد و موفق بودند

آنها فهرستي طوالني از ويژگيهائي همچون نياز به توفيق، تمايل له مخاطره . شرکتهايشان شناسايي گرددتحمل ابهام، عزم و اراده، پشتکار، اتکاء به نفس و استقالل طلبي، ،٢٠٨پذيري، دارا بودن مرکز کنترل دروني

کليه تحقيقات و مطالعاتي که به شناسايي ويژگيها، تفاوت قائل شدن بين . را در فرضيات خود گنجانده اند... کارآفرينان و غيرکارآفرينان و يافتن تفاوتهاي بين مدير و کارآفرين مربوط مي شود در اين رويکرد جاي مي

201

- Need For Achievement 202

- Orvis Collins 203

- David Moore 204

- Darab Unwalla 205

- Oedipus = unconscious tendency 206

- Situational Factors 207

- Individualize 208

- Internal locus of control

در واقع، فرض اين تحقيقات آن است که ويژگيهاي کارآفريني قابل ). ۱۵۹-۱۶۰، ص ۱۹۹۴ينگز، جن(گيرند يا نشأت گرفته از يک مبدأ و منبع خاص مي باشند و از اينرو )ذاتي(دستيابي و آموزش نبوده، بلکه طبيعي

ريني خود در کتاب وي در نظريه کارآف). ۴۳۵، ص ۱۹۸۴، ٢٠٩ولف(کارآفرينان از افراد ديگر متمايز هستند افرادي كه داراي جوهرة كارآفريني مي باشند، كارآفرين مي اينگونه مطرح نمود که ٢١٠"خميره الزم"

شوند و افرادي كه داراي اينگونه ويژگيهاي طبيعي و شخصيتي نباشند، به هيچ وجه كارآفرين

.نخواهند بود

ابداع واژه کارآفريني در ادبيات انگليس، به بود که ضمن " جان استيوارت ميل"از جمله اولين محققين عنوان اولين فردي است که عامل مخاطره پذيري را به عنوان عامل اصلي تمايز بين مدير و کارآفرين معرفي

کارلند و . نمود، شومپيتر نيز بر اين عقيده بود که نوآوري، ويژگي اصلي تالشهاي کارآفرينانه مي باشدمورد بررسي قرارگرفته بود، جمع آوري ۱۹۸۴ويژگيهايي را که از بدو امر تا سال انواع ) ۱۹۸۴(دستيارانش

.ارائه گرديده است ۱- ۳نمودند که در جدول

۱-۳جدول

تحقيقات انجام شده در خصوص ويژگيهاي کارآفرينان

تاريخ نويسنده ويژگيها

Riskbearing مخاطره پذيري Mill ۱۸۴۸ ميل

Source of formal authority ۱۹۱۷ وبر Weber منبع اختيارات رسمي

Innovation, Initiative نوآوري و خالقيت Schumpeter ۱۹۳۴ شومپيتر

Desire for responsibility ۱۹۵۴ ساتون Sutton تمايل به مسئوليت پذيري

Source of formal authority ۱۹۵۹ هارتمن Hartman منبع اختيارات رسمي

Risk taking, need for achievement McClelland مخاطره پذيري توفيق طلبي کله لندمک ۱۹۶۱

Ambition, desire for independence, ،آرزومند، استقالل طلب

Responsibility, self – confidence مسئوليت پذير، اعتماد به نفس

Davids ۱۹۶۳ ديويدز

Human relations, communication روابط انساني، توانايي به ايجاد

Ability, Technical knowledge ارتباطات، دانش فني

Pickle ۱۹۶۴ پيکل

Risk Preference, Independence, ه پذيري، استقالل، رمخاط

Recognition,Benevolence,Leadership سرشناسي، نوع دوستي، رهبري

Litzinger ۱۹۶۵ ليتزينگر

Vertical perception, Power زش به قدرت،واقع گرايي، انگي

Motivation, Awareness of impaired سرشناسي، نوع دوستي، عملکرد

Performance under tension ضعف در شرايط بحران

Schrage ۱۹۶۵ شراگ

Risk measurement ۱۹۷۱ پالمر Palmer سنجش مخاطره

Need for achievement, autonomy, نياز به توفيق، خودمختاري،

Aggression, Power, Recognition, متهاجم، قدرت، شناخت،

Innovative, Independent نوآوري، استقالل

Hornaday هورنادي

& Aboud و آبود ۱۹۷۱

Need for power ۱۹۷۳ وينتر Winter نياز به قدرت

209

- T. Wolfe 210

- Right Stuff

Internal locus of control ۱۹۷۴ برلند Borland مرکز کنترل داخلي

Need for achievement ۱۹۷۴ اليلز Liles نياز به توفيق

Personal value orientation ۱۹۷۷ گاسه Gasse گرايش به ارزشهاي شخصي

Desire/Self-confidence, اعتماد به نفس، هدفگرا، /انگيزه

Goal-oriented, Moderated risk خواهان ريسکهاي معتدل،

Taker, Internal locus of control, مرکز کنترل داخلي، خالقيت،

Creativity, Innovation نوآوري

Timmons ۱۹۷۸ تيمونز

Energetic ambitious, Positive آرزومند، پرانرژي، عکس العمل

Reaction to setbacks مثبت نسبت به مشکالت و موانع

Sexton ۱۹۸۰ سکستون

Risk – taking propensity ۱۹۸۰ بروکهاوس Brockhaus تمايل به مخاطره پذيري

Need for control , responsibility, نياز به کنترل، مسئوليت پذيري،

Self-confidence/drive, Aggression, انگيزه تهاجم، /اعتماد به نفس

Moderate risk taker خواهان مخاطره هاي معتدل

Welsh & ولش و

White وايت ۱۹۸۱

Growth – oriented,Independence – رشدگرا، استقالل طلب،

Oriented , Craftsman – oriented مهارت طلب

Dunkelberg داکل برگ

& Cooper و کوپر ۱۹۸۲

Locus of control, Openness to مرکز کنترل، آزادي براي

Innovation, Self - Esteem نوآوري، عزت نفس

Welsch & ولش و Young يانگ

۱۹۸۲

)1984(كارلند و ديگران : منبع

انواع ويژگيهاي شخصيتي ارائه نموده اند که در اينجا مهمترين آنها مورد محققين فهرستهاي متعددي از :اشاره قرار مي گيرند

211نياز به توفيق طلبي يا توفيق طلبي

قيت در عبارت است از تمايل به انجام كار در استانداردهاي عالي جهت موف "نياز به توفيق"

نتيجه گيري نمود که نياز به توفيق در افرادي کله لند، با تحقيقات خود چنين مک. رقابتي هايموقعيتدر چالش اين افراد مايل هستند تا همواره . که فعاليتهاي اقتصادي خود را آغاز مي نمايند، باالتر مي باشد

باشند و در راه رسيدن به اهداف قابل دسترس و همچنين نسبت به عملکرد خود، به بازخورد مکرر و منظم ن افراد ترجيح مي دهند تا شخصاً مسئوليت حل مشکالت، تعيين اهداف و دستيابي به اي. زماني نياز دارند

بطور خالصه وي استدالل مي نمايد که افرادي که نياز به . آنها را از طريق تالش شخصي خود بعهده گيرند :توفيق بسيار زيادي دارند، داراي ويژگيهاي ذيل مي باشند

.ترجيح مي دهندمسئوليت شخصي براي تصميم گيري را )۱

.مخاطره پذيري آنها متوسط است )۲

.به دريافت بازخورد از نتايج تصميمات خود عالقمند مي باشند )۳

در واقع اين نياز، افراد . وجود دارد که در فعاليتهاي کارآفرينانه موفق مي باشندنياز به توفيق در افرادي ري که در شرکتهاي جديدي تأسيس کرده باشند را تحريک مي کند تا کارآفرين شوند و کارآفرينان آينده نگ

211

- Need For Achievement

مک کله لند در تحقيقات خود نتيجه گيري مي نمايد که نياز به . را نيز به سوي رشد هدايت مي نمايندتوفيق، انگيزه اصلي توسعه اقتصادي در کشورها بوده و در تصميم گيري فرد براي کارآفرين شدن تأثير

).۹۹ص ، ۱۹۶۲مک کله لند، . (بسزايي دارد

.آمده است نياز به توفيقخالصه تحقيقات در خصوص ويژگي ۲-۳در جدول

مركز كنترل

. مي نامند عقيدة فرد نسبت به اينکه وي تحت کنترل وقايع خارجي با داخلي مي باشد را مرکز کنترلافراد با مرکز کنترل بيروني معتقدند که . مرکز کنترل دروني توصيف نموده اندبيشتر کارآفرينان را داراي

كارآفرينان به عبارت ديگر . وقايع خارجي که خارج از کنترل آنها مي باشد، سرنوشت آنها را تعيين مي کند

موفق، به ايمان خود ايمان دارند و موفقيت يا شكست را به سرنوشت، اقبال و يا نيروهاي مشابه

به عقيده آنها شكستها و پيشرفتها تحت كنترل و نفوذ آنها بوده و خود را در . نسبت نمي دهند

).۱۹۷۱، ٢١٢هورنادي و آبود(نتايج عملكردهايشان مؤثر مي دانند

212

- J. Hornaday & J. About

۲- ۳جدول

در افراد کارآفرين" نياز به توفيق"خالصه تحقيقات

يافته ها محقق

۱۹۳۶" مک کله لند"McClelland انگيزد تا موفقيت هاي کارآفرينانه را انتخاب نمايندنياز زياد به توفيق، افراد جوان را بر مي.

۱۹۶۸" اتکينسون"

Autkinson آيدنياز به توفيق يعني قابليت ايجاد غرور در انجام کار، هنگاميکه موفقيت در يک يا چند فعاليت بدست.

"رابين"و " واينر"

Robbin & Weinson نياز زياد به توفيق و نياز متعادل به قدرت، با عملکرد باالي شرکتها در ارتباط مي باشد.

"وينتر"و " مک کله لند"

McClelland & Winter دهند تا از مهارتهاي خود استفاده افرادي که نياز به توفيق دارند مخاطره پذيران نسبي هستند و ترجيح مي

دهند به فعاليتهاي پرانرژي و سودمند بپردازند و نسبت آنها ترجيح مي. تکيه نمايندکنند نه اينکه بر شانس خود احساس مسئوليت شخصي کنند و به بازتاب نتايج عملکرد خود شديداً تمايل نشان به نتايج عملکرد

در فعاليتهاي بعدها " ازتقاء سطح نياز به توفيق"کننده در برنامه درصد از بازرگانان هندي شرکت ۴۸. دهند .مربوط به کارآفريني فعال شده بودند

۱۹۷۱نيک

Neek هاي آموزش توفيق طلبي چندان کاري، فرصت و آزادي عمل کارکنان را محدود نمايد دورههر گاه محيط

.موفق نخواهد بود

۱۹۷۱تيمونز

Timmons نخواهد بودبدون آموزش مهارتهاي بازرگاني مفيد " نياز به توفيق"آموزش انگيزش.

۱۹۷۲کوميور

Komives کارآفرين موفق در صنايع با فناوري باال را مورد مطالعه قرار داد و پي برد که آنها داراي نياز به توفيق ۲۰

.بااليي دارند

۱۹۷۵تيمونز

Timmons ديده بودند اين افراد چهار سال قبل آموزش . اي ترتيب دادوي با صاحبان مشاغل کوچک در دو شهر مصاحبه

ة انگيزش نياز به وي همچنين با صاحبان مشاغلي که دور. خود را باال ببرند" نياز به توفيق"تا سطح انگيزش کسب و ۱۱نفري که در واشنگتن آموزش ديده بودند در مجموع ۳۱. توفيق را نديده بودند نيز مصاحبه کرد

تعداد افرادي که در شهر ديگر آموزش نديده بودند تنها کار سودآور ايجاد نموده بودند در حالي که از همين .ده ايجاد شده بوديک کسب و کار جديد زيان

۱۹۷۹ميرون و مک کله لند

McClelland & Miron را ديده بودند، نتيجه گرفتند " نياز به توفيق"ضمن مطالعه افرادي که سه گونه مختلف آموزشهاي انگيزشي

.دهندزم براي تأمين و گسترش کسب و کارهاي کوچک را افزايش ميکه اين آموزشها، انرژي ال

۱۹۹۶جنينگز، کوپر و کاکس

Jennings & Cooper &

Cox .والدين تأثير بسزايي بر تقويت اين نياز در انسان در دوران کودکي دارند

)1986(جنينگز و ديگران ) 1986(بروكهاوس و هورويتز ) 1982(منبع بروكهاوس

: تعريف دقيق تري را در خصوص مرکز کنترل بيان نموده است ٢١٣"روتر"

هرگاه شخصي بازخوردي را مشاهده نمايد که بطور کامل ناشي از عملکرد وي نباشد، پيامد آن را به نيروهاي بخت يا اقبال نسبت داده و آن را تحت کنترل ديگران دانسته و يا اصوالً به علت پيچيدگي فراوان

هرگاه فرد کنترل بيروني اعتقاد دارد و چنانچه شخصي . غيرقابل پيش بيني تصور مي نمايدمحيطي آن را ، ٢١٤جنينگز و زيتامل(رخداد را پيامد رفتار و يا ويژگيهاي دائمي خود بداند به کنترل دروني اعتقاد دارد

).۱۴۱، ص ۱۹۸۳

.آمده است خالصه تحقيقات در خصوص ويژگي مرکز کنترل در کارآفرينان ۳-۳در جدول

۳- ۳جدول

خالصه تحقيقات ويژگي مرکز کنترل در افراد کارآفرين

يافته ها محقق

۱۹۵۷اتکينسون، کالرک لند،مک کله

McClelland , Autkinson &

Clarck

افرادي که داراي نياز به توفيق باال بودند، به توانايي خود براي کنترل در آوردن نتايج .داشتندتالشهايشان اعتقاد

.کارآفرينان موفق، داراي تمايل به مرکز کنترل دروني باال هستند Hornaday ۱۹۷۱هورنادي

۱۹۷۳بروکهاوس و راپکي

Brokhaus & Rupkey .افراد با مقاصد کارآفرينانه داراي تمايل به مرکز کنترل دروني بااليي هستند

۱۹۷۶برلند، پاندي، و تي وراي

Borland,Pandey & Tewary

کارآفريناني که مرکز کنترل دروني داشتند، داراي نياز به توفيق بااليي بوده اند و اين ويژگي بهتر .از نياز به توفيق مي تواند تمايالت کارآفريني را پيش بيني کند

۱۹۷۶آندريساني و نيستل

Anderson & Nestel

که آنهايي که مرکز کنترل دروني مطالعات طولي در جابجايي شغلي کارآفرينان نشان داد .داشتند موفقيت شغلي باالتري را نيز به همراه داشته اند

آنهايي که عملکرد بهتري . کارآفرينان هر دو گروه را در شرايط پرفشار مورد مطالعه قرار دادند Anderson ۱۹۷۷اندرسون برعکس آنهايي که عملکرد داشتند، داراي گرايش باالتري نسبت به مرکز کنترل دروني بودند و

.نموده بودندضعيف تري داشتند گرايش به مرکز کنترل بيروني پيدا

.هر دو گروه داراي مرکز کنترل دروني بودند. دو گروه از کارآفرينان را مورد مطالعه قرار داد Scanlan اسکان لن

Krolick ۱۹۷۹کروليک

گرايش آنها از مرکز کنترل دروني به مرکز کنترل با مطالعه کارآفرينان در شرايط پرتنش متوجه .بيروني گرديد

)۱۹۸۶(بروکهاوس و هورويتز ) ۱۹۸۲(بروکهاوس : منبع

213

- J. B. Rotter 214

- D. Jennings & C. Zeithaml

٢١٥تمايل به مخاطره پذيري

توانند از طريق تالشهاي هاي معتدل که ميعبارت است از پذيرش مخاطره پذيريتمايل به مخاطرههرگونه مخاطره، دو عنصر در ايجاد اين مفهوم نقش دارند، يکي نظر گرفتن درهنگام . شخصي مهار شوند

آميز و ديگري احتمال شکست در صورت سطح درک فرد کارآفرين از مخاطره در آغاز هر فعاليت مخاطره هائي که کارآفرينان در تأسيس و راهمخاطره). ۶۷، ص ۱۹۸۰بروکهاوس، (ناموفق بودن آن فعاليت است

گذاري، مخاطره مالي را ميبا سرمايهبراي مثال آنها . پذيرند، متفاوت هستندمياندازي شرکتهاي خود

-مردم عادي كارآفرين را عاشق مخاطره مي .شوندشغلي را پذيرا ميبا ترک شغل خود، مخاطره. پذيرند

خواه کارآفرين خواه زن باشد . ، در حالي که تحقيقات نشان مي دهد که کارآفرين نوعاً چنين نيستدانند

او لزوماً در پي فعاليتي نيست که مخاطره آن . مرد، شخصي است ميانه رو، که حساب شده مخاطره مي کندتلقي مي " معمولي"زياد باشد، بلکه مايل است مقدار متوسطي از مخاطره را که براي شروع فعاليت اقتصادي

النگ (يت خود را به مخاطره اندازد شود، بپذيرد و در اين حد حاضر مي شود تا پول، امنيت، شهرت و موقعهرگز اينطور نيست که تصور شود کارآفرينان قمار مي نمايند، بلکه در اقدام به ). ۱۹۹۷، ٢١٦نکر، مور و پتي

و تمام تالش خود را به کار مي بندند تا احتماالت را به مخاطره بسيار حساب شده و با دقت عمل مي کنند ).۲۳، ص ۱۹۸۹هاجتس، کوراتکو و (نفع خود تغيير دهند

احتمال دريافت پاداش در : بروکهاوس پس از تحقيقات خود، مخاطره پذيري را اينگونه تعريف مي کندنتيجة موفقيت فعاليت پيشنهادي، که شخص قبل از اينکه خود را در معرض پيامدهاي ناشي از شکست قرار

.دهد، آن را تعيين مي نمايد

.خصوص تمايل به مخاطره پذيري در کارآفرينان آمده است خالصه تحقيقات در ۴-۳در جدول

215

- Risk-taking Propensity 216

- G. Longenecker , C. Moore & W. Petty

۴-۳جدول

خالصه تحقيقات ويژگي تمايل به مخاطره پذيري در کارآفرينان

محقق يافته ها

.مخاطره پذيري، کارآفرين را از مدير متمايز مي سازد J.S.Mill ۱۹۴۸(جان استيوارت ميل(

.باشندپذيري معتدل ميموفقيت هستند داراي تمايالتي به مخاطرهافرادي که داراي نياز زياد به McClelland ۱۹۶۳(مک کله لند(

شود و هيچگونه هزينهيک کارآفرين معامله گر، تنها برروي زماني که صرف انجام معامالت مي.کنداي هم در بر ندارد، مخاطره مي

)۱۹۷۰(کالينز و مور

Collins & Moore

هاي رفاه مالي، فرصتهاي شغلي، اينکه کارآفرين شود، دست به مخاطره در زمينهفرد براي پذيري به مقدار زياد به ادراک تصميم به مخاطره. زندارتباطات خانوادگي و رفاه معنوي مي

.مخاطره توسط کارآفرين بالقوه، بستگي دارد

Liles ۱۹۷۴(اليلز(

.رو هستندطره پذيران ميانهشوند، مخاافرادي که کارآفرين پنداشته مي Mancuso ۱۹۷۵(مانکوزو(

اندازد، بلکه تنها بر روي اموال سرمايه به مخاطره نمييک کارآفرين عاقل سالمت مالي خود را .کندگناه مخاطره ميگذاران بي

Webster ۱۹۷۶(وبستر(

.پذيري دارندکارآفرينان بالقوه تمايل بيشتري به مخاطره )۱۹۸۰(و يودل هال، بوسلي

Hull & Bosley & Udell

اي که پذيرند البته، مخاطرهباشند و آن اينکه مخاطرهويژگي مشترک مي هکارآفرينان داراي س.الزمة هر فعاليت اقتصادي است

Drucker ۱۹۸۵(دراکر(

.پذيري عامل تعيين کننده در تصميم گيري براي کارآفرين شدن نيستميل عمومي به مخاطره )۱۹۸۶(بومان و سکستون

Bowman , Sexton

) ۱۹۸۶(بروکهاوس و هورويتز ) ۱۹۸۲(بروکهاوس : منبع

نياز به استقالل

. نياز به استقالل از ويژگيهائي است که به عنوان يک نيروي بسيار برانگيزاننده مورد تأکيد واقع شده استكنترل داشتن بر سرنوشت خود، كاري را در واقع نياز به استقالل را مي توان به صورت عباراتي نظير

تمايل به ). ۱۲، ص ۱۹۹۶ ،٢١٧مک کران و فالنيگان(تعريف کرد براي خود انجام دادن و آقاي خود بودن در . ، پاداش ديگر کارآفريني استاستقالل، يک نيروي انگيزشي براي کارآفرينان معاصر است؛ لذا آزادي عمل

بر روي صاحبان شرکتهاي کوچک انجام شد، اهميت نياز به استقالل به عنوان ۱۹۹۱تحقيقي که در سال که در اين تحقيق مورد بررسي قرار گرفتند و از کار درصد از کساني ۳۳. يک عامل انگيزشي آشکار گرديد

در شرکتهاي خود دست کشيده بودند، اضهار داشتند که دليل اصلي ترک شغل از سوي آنها اين بوده است

217

- D. Mckeran & E. Flannigan

). ۳۸، ص ۱۹۹۷النگ نکر، مور و پتي، (خواستند آقاي خودشان باشند و به طور مستقل فعاليت کنند که ميسلطه جوئي . نمايدمي" سلطه جوئي دروني"زي است که روانشناسان آن را نياز به استقالل همان چي

ويژگي بارز کارآفرين . دروني آن است كه فرد احساس كند شخصاً بر سرنوشت خويش احاطه دارد ).۴۵، ص ۱۹۹۳فراي، (جوئي دروني و استقالل عمل او باشد بيش از هر چيز شايد همين سلطه

عاملي است که سبب مي شود تا کارآفرينان به اهداف و رؤياهاي خود دست در واقع، نياز به استقالل،احساس خشم آنها از نظام خشک ديوان ساالري همراه با تعهد خالصانه در قبال ايجاد تغيير، به . يابند

البته . شودخواهند همه چيز را به شيوة خود انجام دهند، اضافه ميشخصيت استقالل طلب آنها که ميكار بيشتر كارآفرينان ساعات زيادي را در روز . نمايداستقالل، يک زندگي راحت را تضمين نميداشتن

مي كنند اما رضايت آنها از آنجا حاصل مي شود كه عليرغم محدوديت هاي اقتصادي و محيطي،

نمايند و دهند، طبق برنامة خود عمل ميگيرند، كارها را به شيوه خود انجام ميخود تصميم مي

).۱۱۸، ص ۱۹۹۴، ٢١٨جنينگز، کاکس و کوپر(كنند اند را برداشت ميسودي كه خود ايجاد نموده

برخي از محققين، اين انگيزه را به طور عمقي مورد مطالعه قرار داده و به يک مکتب فکري دست يافته کن است حتي يک مم که(بطور خالصه، در ديدگاه آنها کارآفرين بطور موفقيت آميزي با کارفرماي خود . اند

خيزد، و ايجاد يک شرکت نمايد، به مخالفت و مبارزه برميکه نقش پدري را بد ايفا مي) شرکت بزرگ باشداز سوي وي نشان دهندة ايفاي نقش مادرانه است که روح و روان کارآفرين را از تقاضاهاي تهديدآميز پدر

).۶۸، ص ۱۹۸۹کوراتکو و هاجتس، (بخشد مستبد خالصي مي

219القيتخ

ها ممکن است به محصوالت يا خدمات هاي جديد است که اين ايدهخالقيت همانا توانايي خلق ايده :از خالقيت چنين تعاريفي ذکر شده است ٢٢٠"ه المعارف علوم اجتماعيداير"در . جديد نيز منجر شوند

ديگر آن را نه به عنوان برخي از توانايي هستي بخشيدن به پديده اي جديد تعريف نموده اند و عده اي توانايي بلکه به عنوان فرآيند روانشناختي يا فرآيندهايي که از طريق آنها محصوالت جديد و ارزشمند خلق

).۴۳۵، ص ۱۹۶۸، ٢٢١ادواردز(مي شوند، تعريف کرده اند

شد، اما مقايسة سطح زماني خالقيت به عنوان يک خصيصه منحصر به فرد و ذاتي در نظر گرفته ميخالقيت و نوآوري در ايالت متحده با ديگر فرهنگها با همان سطح پيچيدگي ليکن با نوآوري کمتر، خالف آن

امروزه برخي از مكاتب فكري معتقدند كه خالقيت قابل آموزش و يادگيري است . را نشان داد

دقيقي از خالقيت، بايد ابتدا جايگاه به طور کلي براي ارائه تعريف ). ۷۰، ص ۱۹۸۹کوراتکو و هاجتس، (باشد و نوآوري همانا ارائه محصول، فرآيند و خدمات جديد به بازار مي. نوآوري را مشخص کرد

218

- R. Jennings , C. Cox and C. Cooper 219

- Creativity 220

- Encyclopedia of Social Science 221

- J. M. Edwards

هاي خالقيت ارتباط بين تصوير و انديشيدن ايده .خالقيت نيرويي است كه در پس نوآوري نهفته استهم نوآوري و هم خالقيت از اجزاي الينفک کارآفريني . شدبانو و ارائه محصول، فرآيند و خدمات نوآورانه مي

وجود نوآوري در کارآفريني به قدري ضروري است که مي) ۴۹، ص ۱۹۸۵(و به گفتة پيتر دراکر . باشندمينمايد اي را حاصل نميتوان ادعا نمود کارآفريني بدون آن وجود ندارد و خالقيت نيز بدون نوآوري نتيجه

). ۹۳ ، ص۱۹۹۳فراي، (

٢٢٢تحمل ابهام

قدرت تحمل ابهام عبارت است از پذيرفتن عدم قطعيت بعنوان بخشي از زندگي، توانائي ادامة حيات با دانشي ناقص دربارة محيط و تمايل به آغاز فعاليتي مستقل بي آنکه شخص بداند آيا موفق خواهد شد يا

ابهام را داشته باشند به نظر مي رسد که کارآفرينان به مراتب بيش از مديران شرکتها، قدرت تحمل. خيركارآفرينان بدون اينكه احساس تهديد يا ناراحتي نمايند قادرند تا بطور ). ۶۰، ص ۱۹۹۳فراي، (

اثربخش با شرايط و اطالعات مبهم، ناقص، غيرقطعي، سازمان نيافته و غيرشفاف روبرو شوند

در واقع ابهام، سبب .دهند و ضمن رفع ابهامات آنها را به نفع خود تغيير) ۱۵۹، ص ۱۹۹۴جنينگز، ( ).۲۳۵، ص ۱۹۸۹تراپمن و مورنينگ استار، (شود انگيزش آنها مي

ها و عوامل انگيزشي روانشناختي ديگري را نيز مورد مطالعه قرار عالوه بر موارد فوق، محققين انگيزهجمع ) ۱۹۸۲" (ديهورنار"اي از مهمترين ويژگيهاي مورد مطالعه که توسط خالصه ۵-۳در جدول . اندداده

.گرددبندي شده، آمده است که در اينجا تنها نام آنها ذکر مي

رديف ويژگي

Confidence ١ اعتماد به نفس

Perservance, determination ٢ عزم و اراده

٣ Energy, Diligence پشتکار -انرژي

٤ Resourcefulness استعداد

٥ Dynamism, Leadership پويايي -رهبري

٦ Optimism خوش بيني

Versatility, Knowledge of product, قابليت تغيير پذيري، دانش توليد، بازار، ٧

Market, Machinery, Technology توليد، بازار، ماشين آالت و فناوري

Ability to influence others ٨ توانائي نفوذ بر ديگران

Initiative ٩ ابتکار

Ability to get along with others ١٠ توانايي سازگاري با ديگران

222

- Ambiguity Tolerance

٥-٣ادامه جدول

رديف ويژگي

Flexibility ١١ انعطاف پذيري

Intelligence ١٢ هوش

Orientation to clear goals ١٣ هدف گرايي صريح

Positive response to challenge ١٤ پاسخ مثبت به چالش ها

Responsiveness to suggestions and Criticism ١٥ پاسخگويي به پيشنهادها و انتقادها

Ability to make decisions quickly ١٦ توانايي تصميم گيري سريع

Responsibility ١٧ مسئوليت پذيري

Foresight ١٨ دور انديشي

Accuracy, Throughness ١٩ دقت و کمال جويي

Cooperativeness ٢٠ همکاري

Profit - orientation ٢١ سودگرايي

Ability to learn from mistakes ٢٢ توانايي يادگيري از اشتباهات

Sense of power ٢٣ قدرت طلبي

Egotism ٢٤ غرور

Imagination ل٢٥ قدرت تخي

Perspectiveness ٢٦ بصيرت

Aggressiveness ٢٧ تعرض و تهاجمي بودن

Persistence ٢٨ پافشاري

Effcacy ٢٩ کارآمد بودن

Commitment ٣٠ تعهد

Ability to trust workers ٣١ توانايي و اطمينان به کارگران

Sensitivity to others ٣٢ حساسيت داشتن نسبت به ديگران

Honesty - Integrity ٣٣ صداقت و يکپارچگي

Maturity - Balance تعادلبلوغ و ٣٤

Ambitious ٣٥ آرزومندي

٥-٣ادامه جدول

رديف ويژگي

Opportunist ٣٦ فرصت جويي

Innovative ٣٧ نوآوري

Wealth - oriented ٣٨ ثروت گرايي

Power - oriented ٣٩ قدرت گرايي

Problem solver ٤٠ حالل مشکالت

Growth - oriented ٤١ رشدگرا

Self - starting جوشيخود ٤٢

Pattern recognition ٤٣ شناسايي الگو

)۱۹۸۲(هورنادي : منبع

تحليلي بر رويكرد ويژگيها

در بازنگري روانشناسي کارآفرينان نتيجه گرفتند که آنچه ۱۹۸۶در سال ٢٢٣"هورويتز"و " بروکهاوس"به کارآفرين وجود ندارد گونه تعريف کلي يا جامعي راجع دهد که هيچيمادبيات کارآفريني وجود دارد نشان

که بيشتر تالشهائي. و اگر وجود دارد، هيچ ابزار روانشاختي براي کشف آن درحال حاضر در دسترس نيستگذاري و تمايز بين کارآفرينان و مديران و يا صاحبان شرکتهاي کوچک صورت گرفته، به در جهت فرق

اند که ارائه تعريف پژوهان ديگر بر اين عقيدهدانش. اي منجر نشده استکشف مشخصة متمايز کننده .مشترکي براي کارآفرين، دشوار است

بيشتر تحقيقاتي که در زمينة کارآفريني صورت گرفته است، بر روي شخص کارآفرين تمرکز داشته و ر حالي که افراد ديگکنند، درهمواره اين سؤال مطرح شده که چرا افراد معيني، شرکتهائي را تأسيس مي

اين تمرکز در . دهند؟ زيرا آنها خصايص دروني معيني را دارا هستندتحت همان شرايط اين کار را انجام نمينياز به . هر تحقيقي که درصدد شناسائي ويژگيهاي متمايزکنندة کارآفرينان و غيرکارآفرينان بود، وجود دارد

يگر ويژگيهايي بوده اند که مورد توجه قرار پذيري، ارزشها و نظاير آن از دموفقيت، کنترل دروني، مخاطره ).۳۵۴، ص ۱۹۸۴کارلند و ديگران، (اند گرفته

ها و ويژگيهاي گيرد و بر روي مشخصهتالشهائي که در جهت پاسخگوئي به اين سؤال صورت مير دهند و نه کمکي دکند، نه ما را به سمت تعريفي از کارآفريني سوق ميشخصيتي کارآفرينان تمرکز مي

هائي توان در انتخاب نمونههاي نقصان اين ديدگاه را مييکي از نشانه. نمايدمي زمينة درک پديدة کارآفريني .مختلف از کارآفرينان در بسياري از تحقيقات سازمان يافته مشاهده نمود

223

- R. Brockhaus & P. Horwitz

نموده بندي کليه تحقيقات صورت گرفته در خصوص شناسايي کارآفرينان را جمع ۶-۳در جدول " گارتنر"اين جدول تالشي است در جهت سازماندهي دقيق تحقيقاتي که در زمينة کارآفريني و کارآفرين . است

: آيدبا نگرش دقيق به مطالعات انجام شده و بررسي اين جدول، نتايج ذيل بدست مي. صورت گرفته است

. گرفته استاز کارآفريني که اغلب مبهم نيز مي باشند مورد استفاده قرار تعاريف زيادي )۱ ).دربسياري از مطالعات، کارآفرين اصالً تعريف نشده است(

.تنها تعداد معدودي از مطالعات، يک تعريف واحد را بکار برده اند )۲

عدم توافق اساسي در خصوص اينکه کارآفرين کيست؟ به انتخاب نمونه هائي از کارآفرينان )۳ .منجر شده است که به سختي باهم تناسب دارند

تاريخچة روانشناختي . ويژگيهاي شگفت انگيزي به کارآفرين نسبت داده شده است خصايص و )۴کارآفرين که از اين مطالعات بدست آمده، مي تواند تصويري از فرد ارائه دهد که از زندگي او

يعني فرد، سرشار از خصايص عجيب است و بايد بعنوان . سريعتر بوده و سرشار از تناقض باشد ).۴۷، ص ۱۹۸۹، ٢٢٤گارتنر(نظر گرفته شود يک نمونة کلي در

از آنجاکه رويکرد ويژگيها بيش از حد بر خصايص فردي و روانشناختي تأکيد دارد، به نوعي دچار يکسوزيرا . نگري شده و بنا به داليلي که در باال برشمرده شد نتوانسته مقولة پيچيده کارآفريني را تبيين نمايد

خصايص فردي تحت تأثير عوامل و متغيرهاي ديگري است که گاهي ماهيتي کارآفريني عالوه بر تأثير .در رويکرد رفتاري برخي از جنبه هاي خاص مورد بررسي قرار گرفته است. اجتماعي و فرهنگي دارند

۶- ۳جدول

خالصه تحقيقات صورت گرفته در خصوص کارآفريني در چارچوب رويکرد ويژگيها

نويسنده نوع تعريف نمونه ويژگي

ماه قبل از مطالعه، ۳نفر از افرادي که ۳۱ تمايل به مخاطره پذيريکار براي کارفرماها را ترک نموده بودند و در

زمان مطالعه خود صاحب يک فعاليت که نوع آنها (اين شرکتها . آميز بودندمخاطره

آگوست و همگي در ماههاي) مشخص نشده.ودنددر ميسوري ثبت شده ب ۱۹۷۵سپتامبر

کارآفرين به عنوان مالک عمده و آميز تعريف مدير يک فعاليت مخاطره

شده که در استخدامِ جايي نيست

E Brockhaus )۱۹۸۰ (

بروکهاوس

شامل (فعاليت هدفمند يک فرد يا گروهي ) يکسري تصميمات منسجم

از افراد، به منظور شروع، حفظ، فعاليتهاي سودگرا افزايش و رشد

براي توليد يا توزيع کاال يا خدمات

N Cole

) ۱۹۵۹(کول

۶-۳ادامه جدول

224

- W. Gartner

نويسنده نوع تعريف نمونه ويژگي

شغل والدين، تحصيالت، رضايت از شغل قبلي، گرايش

هاي اجتماعي

شرکت توليدي ميشيگان که ۱۰۰مالکين از با بيش ۱۹۵۸و ۱۹۴۵در بين سالهاي

.کارمند تأسيس شده اند ۲۰ مصاحبه با افرادي صورت گرفته که از زمان

سال گذشته ۱۲تا ۲تأسيس شرکت آنها . است

مابين کارآفريناني که شرکتهاي جديد نمايند و افرادي و مستقل تأسيس مي

که در سازمانهاي موجود فعاليتهاي دهند تمايز قائل کارآفرينانه انجام مي

د هنوز پس از گذشت شاي. شويممياين همه سال، تصور ما از کارآفرين

همان تصور شومپيتر باشد؛ يعني هر فردي که بالفعل ترکيب جديدي از

دهد و به محض فعاليتها را انجام ميايجاد فعاليتها، آن ويژگيها را از دست

.دهدمي

E Collins & Moore

کالينز و موز )۱۹۷۰ (

والدين، مهاجرين، تحصيالت، تعداد مشاغل قبلي، سن و

سال

عضو از فدراسيون ملي شرکتهاي ۱۸۰۵از . مستقل از تمامي صنايع و فعاليتها

تأسيس ۱۹۷۹تا ۱۹۴۱شرکتهايي که از .شده اند

در اين مقاله به آنچه که به نظر ما مهمترين و عمده ترين عامل متمايز

اشاره شده کننده کارآفرينان مي باشد، ۱۸۰۵براي مطالعات بر روي . است

.صورت گرفته است" مالک -مدير"

E Cooper &

Dunkelberg

کوپر و دانکل برگ )۱۹۸۱ (

. مالک از شرکتها در جرجيا و تگزاس ۵۲۱ سال از عمر ۱۰تا ۱شرکتهايي که بين

آنها در زمينه هاي . تأسيس آنها مي گذشتفروشي، عمده فروشي، ساخت توليد، خرده

و ساز و خدمات فعاليت داشته اند

E Davids تأسيس کنندگان شرکتهاي جديد

ديويدز

سن و سال، نرخ ازدواج، تحصيالت، تالشهاي

کارآفرينانه قبلي، ابزار شروع فعاليت، تهاجمي بودن،

موفقيت و کاميابي، خودمختاري، استقالل،

پشتيباني، يکپارچگيرهبري،

نفر از زنان کارآفرين ۱۲۲انتخاب تصادفي که در سه فهرست تهيه شده توسط مديران

شرکتهايي که مالکين آنها جزو اقليت ها بودند، زمان مالک شرکتها، و مديران

" ميد آتالنتيک"کارخانه هاي توليدي ايالت .بطور مشترک آورده شده بود

E Decard, Lyons ذکر نشده است

)۱۹۷۹ ( دکارب و ليونز

ترس از دست دادن شغل، سابقه شغلي و تجربه کاري

قبلي، ميزان برداشت از وضعيت فناوري و هنر

بررسي مطالعات انجام شده بر روي و " پائولوآلتو"، "لوفالو"شرکتهاي فني در

"توين"

کارآفريني يعني عمل تأسيس يک وجود نداشته شرکت جديد که قبالً

کارآفرينان افرادي از يک گروه . استجديد را اقليت هستند که شرکتهاي

نمايد که مؤسسان داراي تأسيس ميآنها (سهم عمده مالکيت در فعاليت

هستند و هدف ) تنها کارمند نيستندآنها از فعاليت رشد و موفقيت و راي

.مرحله خوداشتغالي است

E Darheim

)۱۹۷۲ ( دارهيم

نياز به توفيق، مرکز کنترل، تحصيالت

پوستان زن از جامعه سياه ۸مرد و ۲۷تمامي آنها مالک يا . منطقه ميدوسترن

اند و مجدداً سعي در مسئول فعاليتي بودهآغاز فعاليت جديد پس از يک دوره وقفه

.اندداشته

E Durand ذکر نشده است

)۱۹۷۵ ( دوراند

۶-۳ادامه جدول

نويسنده نوع تعريف نمونه ويژگي

فرد ياگروهي از افراد که وظيفه و مسئوليت ترکيب عوامل توليد در يک سازمان فعاليت اقتصادي و حفظ اين او . سازمان در عمليات را به عهده دارندکند به نيروهاي صنعتي امر و نهي مي

و مسئوليت شکست يا موفقيت بر عهدة .باشدوي مي

E Ely & Hess )۱۹۳۷ (

الي و هس

يک پرشنامه که در سطح آمريکا توسط مالکين شرکتها که از طبقه اقليت ها بوده

.اند، تکميل شده است

E Gomolka ذکر نشده است)۱۹۷۷ (

گومولکا

. پاسخ قابل استفاده ۲۲۰نمونه و ۶۴۴ حداقل . تمامي انواع صنايع و فعاليتها

سال بوده ۱۶تا ۱سابقة فعاليت آنها .است

پسر که در دبيرستاني در شهر ۱۱۹ واشنگتن مشغول به تحصيل بوده -سياتل

)۱۹تا ۱۳بين (اند

E Could ذکر نشده است

)۱۹۶۹ ( کود

تمايز بين مدير و کارآفرين از نظر رسمي در ارتباطات با اختيارات

صنعتي، کارآفرين ممکن سازمانهاياست يا اختيارات رسمي خود را بطور مستقل توجيه کند يا اينکه آن را تفويض شده از سوي ديگران تشريح

). اد ذينفعبخصوص از سوي افر(نمايد اما در سازمان خود او به تنهايي منبع

معموالً تعريفي . اختيارات رسمي نيستشود اين است که از مديريت ارائه مي

.که مديريت منبع تمام اختيارات نيستمرز بين کارآفرين و مدير بسيار بنابراين

.دقيق ترسيم شده است

N Hartman

)۱۹۵۹ ( هارتمن

پافشاري، تمايل به توفيق، تمايل به فعاليت، تمايل به

هدف، سطح انرژي

زن کارآفرين در منطقه بوستون در ۲۱ فعاليتهاي عمراني

.ذکر نشده است E Hisrich &

O’Brien

هيسريش و اّبراين )۱۹۸۱ (

نياز به توفيق، خودمختاري، تهاجمي بودن، شناخت،رهبري، استقالل، سابقه فاميلي، قدرت، نوآوري،

تمايالت، کنترل

کارآفرين از ساحل شرقي آمريکا ۶۰مشغول به توليد، فروش و فعاليتهاي

صنايع خاصي ذکر نشده . خدماتي بوده اند.است

کارآفرين موفق به عنوان مرد يا زني تعريف شده است که يک فعاليت جديد

بالً نبوده، را آغاز نموده است که ق ۵کارمند داشته و حداقل ۸حداقل

سال از تأسيس فعاليت وي گذشته .است

E Hornaday

Aboud &

هورناردي و آبود )۱۹۷۱ (

۶-۳ادامه جدول

نويسنده نوع تعريف نمونه ويژگي

نياز به توفيق، هوش، خالقيت، سطح انرژي، ابتکار،

اعتماد به نفس، رهبري، تمايل به پولدار شدن، تمايل به شناخت، قدرت، انگيزش به تکميل و موفقيت، تحمل

ناماليمات

۵نفر از منطقه بوستون با حداقل ۲۰ سال تجربه در توليد يا خدمات

کارآفرين موفق فردي است که فعاليتي را شروع نموده، آن فعاليت را در جايي آغاز

کرده که قبالً وجود نداشته و آن را سال تا زمان ارائه ۵داقل براي مدت ح

.ساختار سودآور هدايت نموده است

E Hornaday &

Bunker

هورنادي و بانکر )۱۹۷۰ (

سن و سال، وضعيت تأهل، فعاليتهاي خارجي، سطح تحصيالت، تعداد مشاغل

ها از قبلي، تأثيرات، فشار سوي مشاغل قبلي

رساناها در مؤسس شرکتهاي نيمه ۱۲ ۵منطقه پالوآتلو، متوسط عمر شرکتها

.سال بوده است

کارآفريني يعني عمل تأسيس شرکت . جديدي که قبالً موجود نبوده است

کارآفرين يا کارآفرينان افرادي هستند که اين . کنندشرکتهاي جديد را تأسيس مي

رود واژه همچنينن براي افراد نيز بکار مياي ن سهم عمدهتا نشان دهد که مؤسسي

آنها تنها (در مالکيت شرکت دارند و قصد آنها رشد و ) نيستند کارمند

.موفقيت در وراي خوداشتغالي است

E Howell ) ۱۹۷۲(هاوِل

عالقه به پول يا شهرت، اولويت هاي شغلي، انتظارات

اجتماعي، کنترل داخلي، تمايل به مخاطره، خالقيت،

کاميابي

. سهامدار جزئي شرکتهامالک يا ۵۷سن و سال و نوع فعاليت مشخص نشده (

نفر از آنها در ايجاد شرکتها ۳۱) استکمک کرده اند يا اينکه در گذشته در

.همين فعاليت، دخيل بوده اند

اقتصادي را سازماندهي فردي که فعاليتکند و به خاطر سود، و مديريت مي

ا البته در اينج. پذيردمخاطره آن را مياين مفهوم افرادي را نيز که فعاليتي را به

خرند و قصد آن را برند يا ميارث مي.گيرددارند را نيز دربر مي

E Hull & Bosley & Udell

)۱۹۸۰ ( هال، بوسلي و يودل

سن و سال، سالهاي زندگي، شغل پدر، انگيزه کاميابي،

.به کاميابيگرايش

نفري که يک شرکت جديد را در ۲۹. يک صنعت جديد به ثبت رسانده اند

کارآفرين فردي است که ترکيب جديدي از عوامل توليد را به منظور توليد بهترين

.نوع محصول در صنعت بکار مي برد

E Lachman )۱۹۸۰ (

الچ مان

کارآفرين در دوران نوين و امروزي، ممکن . قالبهاي بسياري را مي پذيرد

است بصورت خصوصي، مشارکتي، سهامي، تعاوني يا ساختارهاي عمومي

.فعاليت نمايد

N Lavaington

)۱۹۲۲ ( الوينگتون

کارآفريني روزمره همان فعاليتي است که شامل ايجاد هماهنگي و انجام فعاليتهاي

در آن، . باشدتازه تأسيس مييک شرکت - بخشهاي توليد، کامالً شناخته شده مي

. باشند و در بازارهاي کاملي فعاليت دارندالزم براي منظور از کارآفريني فعاليتهاي

ايجاد يک شرکت در شرايطي است که اند و بازارهاي آن کامالً شکل نگرفته

توليد آن نيز کامالً شناخته شده بخشهاي.نيستند

N Leibenstein

)۱۹۶۸ ( لبين اشتاين

۶-۳ادامه جدول

ما کارآفريناني را که در يک شرکت عمده مشغول بکار بوده اند آزموديم و چيزهايي

سنتي ما را دريافتيم که در تفکرات فرد غيرمعمولي و (موجود داشته است

احتماالً اين ادعا حقيقت دارد ). غيرعادي اي جدابافتهکارآفرينان موفق، تافتهکه اما در ابتدا که آنها تصميم به . باشندمي

گيرند، شروع يک فعاليت کارآفرينانه ميتالشگر و بلندپرواز مي بسيار شبيه افراد

.باشند

N Liles اليلز ) ۱۹۷۴(

ارجحيت مخاطره، رهبري، شناخت، پشتيباني، سازش،

بازي، دست و دل ساختارگرايي

تن از مالکين مهمانپذيرها که در ۱۵بطور ۶۶مناطق شمال آريزونا و اتوبان

.خانوادگي آنها را اداره مي نمودند

تفاوت بين کارآفريناني است که هدفمند گرا هستند و مديراني که و فعاليت

سياستها و رويکردهايي را در جهت مالکين . برندتحقق اهداف بکار مي

اي که بطور خانوادگي اداره مسافرخانه شود به نظر از نوع کارآفريناني هستندمي

که سرمايه خود را بکار گرفته اند و .فعاليت آن را نيز به عهده دارند

E Litzinger

۱۹۶۵ ليتزينگر

موفقيت، خوش بيني، ارتباط و وابستگي، هوشياري، اعتقاد

نشده، به شرايط حاصل اخالقيات بازار

مديران مياني دانشگاه هاروارد و دانشگاه ام آي تي، مديران جنرال الکتريک، مديراني از ترکيه، ايتاليا، لهستان و

مکانيک هاي هندي

ها را بر ابزارهاي کسي که برخي کنترلکند و بيش از مصرف توليد اعمال مي

- نمايد و آن را ميخود، محصول توليد مي

تا درآمدي ) کنديا مبادله مي(فروشد . حاصل کند) يا براي خانواده(براي خود

در عمل چنين افرادي تاجران مستقل و .باشندمسئولين شرکتها مي

E Mc Celland

)۱۹۶۱ ( مک کله لند

موفقيت، خودمختاري، تسلط، نظم، مرکز کنترل، تحمل و

شکيبائي

منقول که معامله کننده اموال ۳۱شرکت هاي خود را در شمال مرکزي

سن و سال آنها و . آمريکا اداره مي کردند.عمر شرکتها ذکر نشده است

کارآفرين همان مؤسسين شرکتها و .باشندفعاليتهاي اقتصادي جديد مي

E Mescon &

Montanari

و مونتاناريمسکون )۱۹۸۱ (

کارآفرينانه ابتدا شامل اندازه کارکرد پذيري در گيري مخاطره و مخاطره

به عالوه . باشدفعاليت سازمان ميتواند کارآفرين موفق فردي است که مي

بطور صحيح شرايط را تفسير کند و هايي که مخاطره مربوطه مشيسپس خط

بنابراين . دهد را تعيين کندرا کاهش مييح مخاطره توانند بطور صحافرادي که مي

گيري کنند اما قادر به کاهش آن را اندازه .توان کارآفرين ناميدنيستند را نمي

N Palmer

) ۱۹۷۱(پالمر

۶-۳ادامه جدول

نويسنده نوع تعريف نمونه ويژگي

عاملي که تمامي ابزارهاي توليد را بهم دهد و ارزش را در توليدات پيوند مي

تمامي سرمايه او . نمايدجستجو ميبکارگرفته شده ارزش دستمزدها، بهره و

پردازد و همچنين سود اي که مياجاره.دهدحاصله خود را بازگشت مي

N Say

)۱۸۱۶ ( سي

انگيزه توفيق، انگيزه قدرت طلبي، آگاهي از عملکرد

ناقص تحت شرايط هرج و مرج

تحقيق و شرکت فعال در زمينه ۲۲سال که در ۱۰توسعه با سابقه کمتر از

زمينه هاي مشاوره، خدمات و توليد .فعاليت داشته اند

.ذکر نشده است E Schrage

)۱۹۶۵ ( شراگ

کارآفريني در کل، شامل انجام فعاليتهاي که عموماً در شرايط جاري انجام . استاي است پديدهو به طور کلي . شودنمي

تر رهبري بوجود که تحت شرايط کلي.يدآمي

N Schumpeter

)۱۹۳۴ ( شومپيتر

سن و سال، تعداد فعاليتهاي مخاطره آميز در گذشته،

تحصيالت، سابقه خانوادگي

مؤسس شرکتهاي توليدي کوچکتر و ۵۱متوسط عمر اين . شرکتهاي خدماتي

.بوده استسال ۱۱شرکتها

.ذکر نشده است E Thome &

Ball )۱۹۸۱( توم و بال

۱۰تا ۴شرکت توليدي و خدماتي با ۵۱ کاميابي، قدرت سال سابقه

لند فردي است کلهکارآفرين در طرح مکنمايد و که يک شرکت را سازماندهي مي.دهدظرفيت توليدي آن را افزايش مي

E Wainer & Rubin

)۱۹۶۹ ( وينر و رابين

مرکز کنترل، ماکياوليسم، اتکاء به نفس ، مخاطره

پذيري، پذيرش نوآوري، سخت کوشي، قوانين دولتي،

خوش بيني اقتصادي

مالک شرکتهاي کوچک، با ميانگين ۵۳وقت و چهار کارمند کارمند تمام ۱۰

پاره وقت در تمامي صنايع

.ذکر نشده است E Welsch &

Young

ولش و يانگ )۱۹۸۲ (

)۱۹۸۹(کارتنر : منبع

رويكرد رفتاري •

رويكرد رفتاري بر فعاليتهاي برخالف رويکرد روانشناختي که بر ويژگيهاي شخصيتي فرد تأکيد دارد،

شود که در آن در اين ديدگاه پديده کارآفريني همچون يک فرآيند انگاشته مي. كارآفرين تأكيد داردايجاد و تأسيس سازمانهاي جديد نتيجة فرآيند پيچيده و رخدادي . شوندسازمانهاي جديد ايجاد مي

در اينجا تأسيس شرکت نوپا اولين سطح . گذارندباشد که متغيرهاي بسياري بر آن تأثير ميمحتوايي ميدهد، مورد مطالعه قرار رکت انجام ميباشد و کارآفرين، بسته به فعاليتهايي که در جهت تأسيس شتحليل مي

در اين ديدگاه ويژگيهاي شخصيتي کارآفرين تابع رفتار او است و به دنبال ). ۱۹۹۲کولر مي ير، (گيرد مياولين اقتصادداني بود که " آرتول کول"آيد؟ باشد که چگونه يک شرکت نوپا بوجود مييافتن پاسخ سؤال مي

كارآفرين : با اتخاذ يک ديدگاه رفتاري، وظيفه کارآفرين را به عنوان يک عامل اقتصادي اينگونه شرح داد

).۱۷۳، ص ۱۹۹۴جنينگز، ( نمايدرا در هم ادغام مي) يعني کارگر، سرمايه و زمين( تمام ابزار توليد

مورد تأکيد است، عوامل در واقع، با اين ديدگاه عالوه بر ويژگيهاي شخصيتي که در رويکرد ويژگيهامحيطي و ويژگيهاي رفتاري فرد، شامل تجارب و سوابق شخصي و فردي وي نيز مورد توجه قرار مي گيرد

).۶۴۸، ص ۱۹۸۹واندرورف و براش، (

اي از مقاالت مختلف نويسندگان متعدد راجع به در کتاب خود مشتمل بر مجموعه ٢٢٥"پيتر کيلبي"دهد و همچنين شناسي، کارآفريني را به فرآيند رشد و توسعة اقتصادي ربط مياقتصاد، جامعه شناسي و روان

خالصة نتايج . دهدگيرد شديداً مورد انتقاد قرار ميتحقيقاتي را که در زمينه شخصيتي کارآفرينان صورت مي :شدبابه چاپ رسيد به شرح ذيل مي ٢٢٦"کارآفريني و توسعه اقتصادي"حاصل از تحقيقات وي که در کتاب

.تحقيق مک کله لند به دليل معيار نياز به توفيق و رشد اقتصادي مورد انتقاد است )۱

تحقيقاتي که در زمينة تاريخچة شخصيت کارآفرين انجام شده مورد انتقاد بوده، اما تحقيقاتي )۲ .که در زمينة مطالعة رفتارها و فعاليتهاي کارآفرينان انجام شده، مورد تشويق قرار مي گيرد

وياي شومپيتر راجع به کارآفريني به دليل توضيح رابطة بين کارآفريني و رشد اقتصادي، مدل پ )۳ .بر مدل ايستاي وبر، تفوق يافت

ديدگاه وبر به منظور در برگرفتن ارزشهاي فرهنگي، و حمايت هاي اجتماعي که عوامل رفتار )۴ .کارآفرينانه را مشخص مي کند، بسط يافته است

.توسعه نيافته پيشنهاد گرديده است) کشورهاي(کارآفريني در جوامع چارچوب کلي براي ترويج )۵

هاي خوبي براي کمک به کارآفرينان نوظهور الزم است تا اين افراد بتوانند طبق اين چارچوب، برنامهمهارتهاي ضروري را در خود بهبود بخشند و دانش مربوط به بازار و فناوري خود را افزايش دهند و از طريق

کيلبي پس از بررسي تحقيقاتي که در زمينة کارآفريني . د کيفيت و کاهش هزينه، سود کسب نمايندبهبورسد هر محقق بدون توجه به کارهائي که ديگران در زمينه صورت گرفته بود، بيان نمود که چنين بنظر مي

).۷۸، ص ۱۹۷۱کيلبي، (کارآفريني انجام داده اند، تعريفي را از خود ارائه داده است

مطالعة . کندهمانطور که در ابتدا گفته شد ايجاد شرکت نوپا، رويکرد رفتاري را از ديگر شيوه ها جدا ميخصايص روانشناختي کارآفرينان، عوامل جامعه شناختي فرهنگ کارآفريني، عوامل اقتصادي، جمعيت

گيرد با ايجاد ي صورت ميشناختي و جغرافيائي و غيره و همچنين تمام تحقيقاتي که در زمينة کارآفرينبه عبارتي در ديدگاه رفتاري کارآفريني يعني يک شرکت نوپا، چنانچه قرار باشد . شودشرکتهاي نوپا آغاز مي

که پديده کارآفريني مورد تشويق قرار گيرد و رشد داده شود، در اين صورت بايد بر روي فرآيندي تمرکز شود با اين کار، کانون توجه ما اندکي اصالح مي. آيندمي کرد که به موجب آن، سازمانهاي جديد بوجود

225

- Peter Kilby 226

- Entrepreneurship & Economic Development

از اين ديدگاه، ديگر مشکالت اين ). دهد نه اينکه کارآفرين کيستيعني نگرش به آنچه کارآفرين انجام مي( .بحث با روشني و شفافيت جديدي مشاهده خواهد شد

کارآفرين . پذيردل زيادي تأثير مياي است که از عوامتأسيس و ايجاد يک شرکت نوپا، فرآيند پيچيدهبلكه كارآفريني نقشي است كه افراد به منظور کسي نيست که بطور ثابت وجود خارجي داشته باشد،

به عبارت ديگر در ديدگاه رفتاري، فرد کارآفرين به عنوان يکي . گيرندايجاد شركتهاي نوپا به عهده ميگيرد و ديدگاه رفتاري پوشش دهندة ديدگاه شخصيتي و رار مياز عوامل مهم فرآيند کارآفريني مورد توجه ق

و عالوه بر ويژگيهاي شخصيتي در اين ديدگاه طيف وسيع ) ۴۷، ص ۱۹۸۵گارتنر، (باشد ويژگيها نيز ميديگري از ويژگيهايي همچون سن و سال، تحصيالت، خانواده، کودکي و عوامل تجربي فرد همچون پذيرش

بطور کلي اين دسته از ويژگيها با . گيردغلي، اخراج از کار نيز مورد توجه قرار ميالگوي نقش، نارضايتي شدر . اندبررسي شده ٢٢٩و سابقه ٢٢٨و تحت دو دسته ويژگيهاي تجربي ٢٢٧عنوان خصايص جميعت شناختي

شده در خصوص فرآيند کارآفرينيابتدا برخي از مهمترين ويژگيها و سپس انواع ديدگاهها و مدلهاي ارائه ).۳۵، ص ۱۹۸۶بروکهاوس و هوريتز، (تشريح خواهند شد

خصايص جمعيت شناختي

ويژگيهاي تجربي) الف

براي مثال، از جمله اين . توانند تأثير بسزايي در تصميم فرد کارآفرين شدن داشته باشنداين ويژگيها مينمايد؛ از مستقالً آن را دنبال مياي را نام برد که کارآفرين توان داشتن تجربه کاري در حرفهويژگيها مي

توان به همنشيني شخص با افرادي اشاره کرد که شود ميجمله عوامل ديگري که از تجارب فرد ناشي مي ٢٣٠"الگوي تقش"توانند تأثير بسزايي در تصميم وي به کارآفرين شدن داشته باشند، که به اين عامل مي

توانند تأثير زيادي بر کار نيز از عوامل تجربي هستند که مي نارضايتي از شغل يا اخراج از. شودگفته مي ).۳۷۳، ص ۱۹۸۰بروکهاوس، (تصميم فرد براي کارآفرين شدن داشته باشند

تعدادي از محققين گزارش داده اند که کارآفرينان در صنعتي که کار خود را در آن آغاز : تجربه كاريري قبلي در مسير خاصي از فعاليت اقتصادي همبستگي تجربة کا. مي کنند، داراي تجربة قبلي هستند

همبستگي زياد بين ميزان موفقيت و تجربة قبلي نبايد ). ۷۵، ص ۱۹۸۱، ٢٣١وين راچ(مثبتي با موفقيت دارد درصد شرکتهاي جديد که در ۹۷در تحقيقات خود دريافت که بيش از ٢٣٢"کوپر"شگفت آور باشد، چرا که

فعال هستند، حداقل داراي يک مؤسس بوده اند که قبالً در همان صنعت کار ٢٣٣فناوري باالزمينه هايي با درصد شرکتهاي جديد داراي کاالها يا خدمات اوليه اي بوده اند که در آنها از تجربة فني ۸۵کرده و تقريباً

227

- Demographics 228

- Experiments 229

- Background 230

- Role Model 231

- D. Weinrauch 232

- C. Cooper 233

- High – Teeh Industries

نعت از اينرو، اکثريت کارآفرينان جديد خواه موفق خواه ناموفق در ص. قبلي مؤسسين استفاده شده است ).۴۴، ص ۱۹۹۴جنينگز و ديگران، (خود، داراي تجربه قبلي بوده اند

در مورد . نارضايتي از علت اصلي دور شدن فرد از شغل خود مي باشد: نارضايتي از شغل قبليکارآفرين، نارضايتي از شغل قبلي نه تنها او را وامي دارد که کار خود را ترک کند، بلکه اين عقيده را در وي

نارضايتي از شغل قبلي همچنين . مي کند که کارکردن در هيچ جاي ديگري ارضاء کننده نخواهد بود ايجادبراي مثال بروکهاوس .ممکن است در موفقيت فعاليت جديد به طور غيرمستقيم تأثير داشته باشد

ز مشاغل نارضايتي كارآفرينان موفق اکارآفرينان موفق و ناموفق را مقايسه کرده و نتيجه گرفته که

قبلي خود به هنگامي كه تصميم به آغاز فعاليت جديد گرفتند، بيشتر از نارضايتي كارآفرينان

).۳۷۴، ص ۱۹۸۰بروکهاوس، (ناموفق بوده است

نارضايتي از شغل قبلي حاکي از چند موضوع است؛ اول اينکه بيشتر کارآفرينان فعاليت خود را با شوند که کنند و دوم اينکه تنها در صورتي از اين وضعيت خارج ميکارکردن براي شخص ديگري آغاز مي

البته عدم شناخت کارفرما از روحيه کارآفرينانه فرد، اسباب نارضايتي وي را فراهم . نيازهايشان ارضاء نشودب، سازد بلکه اغلاين مسأله نه تنها کارفرما را از داشتن يک نيروي فعال و کارآزموده محروم مي. نمايدمي

اقتصادي را در صنايعي کند، چرا که بيشتر کارآفرينان فعاليتهاي رقابت جديدي را نيز براي خود او ايجاد ميخالصه ۷- ۳در جدول ). ۸۶، ص ۱۹۷۹هورنادي و تايکن، (کنند با آنها آشنا بوده اند، آغاز مي که از قبل

.نتايج تحقيقات در اين زمينه منعکس شده است

۷- ۳جدول

در کارآفرينان" نارضايتي از شغل قبلي"تحقيقات ويژگي خالصه

يافته ها نويسنده

۱۹۶۱" ماير و گلدشتاين"

“Mayer” & Goldstein”

تجارب کاري قبلي، بهتر از تحصيالت رسمي امور تجاري را به افراد آموزش .مي دهد

۱۹۷۹" تايکن و هورنادي"

“Hornaday” , “Tieken”

.از شغل قبلي، انگيزة اصلي آغاز يک فعاليت جديد استخستگي زياد

۱۹۸۰" بروکهاوس"

“Brockhous”

نارضايتي کارآفرينان موفق از شغل هاي قبلي خود، به هنگامي که تصميم به .آغاز فعاليت جديد گرفتند بيشتر از نارضايتي کارآفرينان ناموفق بود

)۱۹۸۶(بروکهاوس و هوريتز –) ۱۹۸۲(بروکهاوس : منبع

. باشندخانواده و دوستان نيز به عنوان الگوهاي نقش براي کارآفرين شدن مؤثر مي: الگوي نقشدر مطالعات خود دريافتند که اکثر پدران کارآفرينان موفق در صنايعي با ) ۱۹۸۰( ٢٣٤بروکهاوس و نورد

هاي خود، تجربيات کارآفريني را درصد کارآفرينان در خانواده ۴۰حداقل . اندفناوري باال، مالک مدير بوده

234

- R. Brockhaus & W. Nord

يا اوقات فراعت پدر، از تجربيات کارآفرينانه او مطلع فرزند يک کارآفرين در سر ميز غذا . اندمشاهده نمودهشود و در تعطيالت آخر هفته، بعدازظهرها يا تابستانها در کنار پدر خود فعاليتهاي کارآفريني را تجربه مي ).۶۵، ص ۱۹۹۳فراي، (نمايند مي

. نمايدالبته مشاهدة موفقيت اشخاص ديگر نيز، کارآفرينان را متمايل به پذيرش مخاطره کارآفريني ميشود، اين الگوها اغلب در به طور کلي وجود يک الگوي نقش، سبب تشويق تالشهاي کارآفرينانه فرد مي

قيت را براي فرد بوجود نياورد، هاي کاري نيز حضور دارند، و به ويژه اگر محيط کاري زمينه بروز خالمحيط ).۴۵۶، ص ۱۹۸۵روبرت رونشتات، (گردد آميز تشويق ميآنگاه فرد بيشتر به انجام يک فعاليت مخاطره

ويژگيهاي مرتبط با سابقه و پيشينه فرد) ب

به کارآفرين همچنين در خصوص ارتباط ويژگيهاي مرتبط با سابقه فرد يا ويژگيهاي فردي و تصميم : گيرند عبارتند ازهاي مهمي که تحت بررسي قرار ميعرصه. مطالعات متعددي صورت گرفته است شدن نيز

اي و سن ،شرايط زندگي در دوران کودکي، سال ازدواج، تعداد مشاغل قبلي، عضويت در سازمانهاي حرفهحاشيه بيني نشده و ارزيابي قصورهاي شخصي، در انتظار سود، تشويق خارجي، مشکالت پيشتجاري،

به داليل جسماني و اجتماعي، سالهاي آموزشي رسمي، آموزشهاي تخصصي، ) در جامعه(قرارگرفتن آموزشهاي مديريتي، حمايتهاي جانبي از سوي خانواده يا مديران قبلي و اعتقاد به اخالقيات و وجدان کاري

.شودا پرداخته ميدر ادامه به بررسي برخي از اين ويژگيه). ۹۳، ص ۱۹۸۲، ٢٣٥دانکل برگ و کوپر(

به . کودکي تأثيرات بسزائي در زندگي آينده فرد داردهمه اذعان دارند که تجربيات: شرايط كودكييکي از . کودکي در ابعاد مختلف صورت گرفته استجهت همين اهميت است که مطالعات درخصوص شرايط

درصد از کارآفرينان در سنين زير ۳۷که مطالعات نشان داده است . باشداين ابعاد، جدائي يا فوت والدين مي ).۴۵، ص ۱۹۹۴جنينگز و ديگران، (اند دور از خانه بوده) حداقل براي يک دورة چهارساله(شانزده سالگي

۷۴صورت گرفت نشان داد که ٢٣٦"ديويد اسليور"توسط ) ۱۹۸۶(مطالعاتي که در سطح وسيعي در سال درصد از کارآفرينان در دوران کودکي خود وقايعي حساس همچون فقر، عدم امنيت، مرگ والدين يا جدايي

.اندآنان را تجربه نموده

همچنين از ابعاد ديگر مورد توجه روانشناسان اين مسأله اساسي بوده که آيا ويژگيهاي متمايزکننده، از اين دو گرچه اين بحث در روانشناسي ريشة بسيار کهن و قديمي دارد، اما هيچکدام. ارثي است يا اکتسابي

، بر روي دو قلوهايي که از يکديگر جدا ٢٣٧"بوچارد"توسط ۱۹۷۶مطالعاتي که در سال . باشدنظريه کافي نمياي رهبري به درصد از ويژگيه ۶۱هاي جداگانه رشد نموده بودند انجام گرفت، نشان داد که شده و در محيط

گيرد که در سالهاي طوالني شود و يا اينکه در مراحل ابتدايي زندگي چنان شکل ميصورت وراثتي کسب مينيز اين نظريه ۱۹۸۷در سال ٢٣٩و هرتز ۱۹۶۷، در سال ٢٣٨"بروس"مطالعات . يابدبعد، تغييرات چنداني نمي

235

- W. Dunkelberg & C. Cooper 236

- David Sliver 237

- T. Bouchard 238

- R. Bruce

راثتي نيز نباشد، محصول دوران رشد و مراحل در واقع اگر اين عوامل در فرد به طور و. نمايدرا تأييد ميدهد نشان مي ۱۹۸۷ضمن اينکه مطالعات هرتز در سال . باشداجتماعي فرد، قبل از سالهاي ورود به کار مي

اند با شکستها اند در آينده بهتر توانستهگر و مشوق داشتهکه در کودکي والديني حمايتکه کارآفريناني .را باز يابند روبرو شوند و مجدداً خود

يکي از موضوعات مورد توجه محققين اين بود که آيا افراد، کارآفرين به دنيا مي آيند يا :تحصيالتهورنادي و تايکن . مي سازد اين نکته، اهميت تحصيالت را هويدا. اينکه از طريق تحصيل، کارآفرين مي شوند

دريافتند که بسياري از کارآفرينان موفق احساس مي کنند که قبل از نسل جوان کنوني، تحصيالت ) ۱۹۷۹(با اين وجود، اکنون بخاطر رشد باالي فناوري و رقابت شديد، . اهميت کمتري براي کارآفرينان داشته است

.آموزش اهميت خاصي پيدا نموده است

در خصوص تحصيالت معتقد است که کارآفريناني که احتمال شکستشان بيشتر است، ) ۱۹۸۲(وسپر دومين گروه از کارآفرينان که احتمال شکست آنها . کساني هستند که تجربه دارند اما تحصيالت ندارند

ي که برعکس، آن کارآفرينان. اما تجربه ندارنداند بيشتر از دسته اول است، کساني هستند که آموزش ديده .نماينداند، پرسودترين فعاليتها را هدايت ميهم آموزش ديده

هنگام مقايسة سطوح تحصيالت کارآفرينان و مديران دريافتند که سطح ) ۱۹۷۹(بروکهاوس و نورد مديران . سال است ۷۵/۱۳ميانگين سالهاي تحصيل کارآفرينان . تر از مديران استآموزش کارآفرينان پائين

البته . بخش بهتري بدست آورنداالتر تحصيالت خود، ممکن است بتوانند مشاغل رضايتبه موجب سطح ببايد اشاره نمود که تحصيالت کارآفرينان در اين مطالعه، از تحصيالت اشخاص عادي بيشتر بوده است اين

.نيز مطابقت دارد) ۱۹۷۲( ٢٤٠يافته با تحقيقات قبلي هاول

همراه با باال رفتن سطح تحصيالت جامعه، سطح تحصيالت ضمن اينکه نبايد از نظر دور داشت کهانجام گرفته، نشان ) ۱۹۸۸(اما آخرين مطالعاتي که توسط کاکس و کوپر . کارآفرينان نيز ارتقاء يافته است

درصد از ۲۱اند، درحالي که تنها درصد از مديران موفق داراي مدرک ليسانس بوده ۶۸داده شد که .انديالت دانشگاهي داشتهکارآفرينان موفق، تحص

دررسد که براي رشد تحصيالت دانشگاهي گرچه يک پيش ضرورت براي موفقيت نيست اما به نظر ميسلسله مراتب شرکتهاي بزرگ و رهبري شرکتهاي خانوادگي بهتر است تحصيالت دانشگاهي و آموزشهاي

).۴۷، ص ۱۹۹۴جنينگز و ديگران، (مديريتي نيز گذرانده شود

.خالصه تحقيقات در زمينة تحصيالت کارآفرينان آمده است ۸-۳درجدول

239

- L. Hertz 240

- R. Howell

۸- ۳جدول

"تحصيالت کارآفرينان"خالصه تحقيقات در خصوص

يافته ها نويسنده

)۱۹۶۴(کالينز ، مور ، آنوال

Collins & Moore & Unwalla

تحصيالت اکثر کارآفرينان از تحصيالت پائيني برخوردار بوده وبيشتر آنها فاقد .تر از سطح تحصيالت مديران استتحصيالت کارآفرينان پائين. دانشگاهي هستند

.تحصيالت، نقش بزرگي در کارآفريني و حتي موفقيت کارآفرينان ندارد )۱۹۷۸(و بابو ) ۱۹۷۱(پايانک ۱۹۷۹تايکن و هورنادي

Hornaday , Tieken

قبل از نسل جوان کنوني، کنند که بسياري از کارآفرينان موفق احساس مي .تحصيالت اهميت کمتري براي کارآفرينان داشته است

۱۹۸۶بروکهاوس و نورد

Brockhaus & Nord

.سطح تحصيالت کارآفرينان پائين تر از سطح تحصيالت مديران است

)۱۹۸۶(بروکهاوس و هوريوتز ). ۱۹۸۲(بروکهاوس : منبع

در مطالعات انجام شده . فعاليت، بطور قطعي معين نمود توان سن مطلوبي را براي آغاز يکنمي :سندرصد ۶۵سالگي فعاليت خود را آغاز نموده بودند که ۵۰تا ۲۰درصد کارآفرينان بين سن ۸۸توسط فراي

توان گفت که شايد بهترين با توجه به اين تحقيقات مي. سالگي قرار داشتند ۴۰تا ۲۰از آنان در بين سنين سالگي تا اويل چهل سالگي باشد، چرا که در اين سنين تعادل بين تجربيات ۲۰آفريني، اواخر زمان براي کار

. البته استثنائاتي نيز وجود دارد. شودالزم و اوليه از يک سو، و مسئوليتهاي خانوادگي از سوي ديگر ايجاد مي-نمايند و موفق نيز ميميسال کار خود را شروع ۶۰تا ۵۰برخي در سنين جواني و برخي در سنين باالي

).۶۸، ص ۱۹۹۳فراي، (گردند

وظيفه، از سال دارند، مسأله تحصيالت و خدمت ۲۵معتقد است براي افرادي که کمتر از ٢٤١"سوسبائر"سال نيز به علت کاهش انرژي و ساير ۶۰کاهند و پس از جمله عواملي هستند که از تعداد کارآفرينان مي

.شودعداد کارآفرينان کاسته ميمحدوديتهاي فيزيکي از ت

قرار نگرفتن فرد در پايگاه اجتماعي مورد انتظار نيز سبب مي : ٢٤٢قرار گرفتن فرد در پايگاه اجتماعيمطالعاتي را انجام داد ٢٤٣"جرج هومانز"در اين زمينه . شود تا فرد نسبت به اقدام کارآفرينانه انگيزه نشان دهد

هاي افراد نسبت به فرصتهاي کارآفريني تأکيد نمود که توصيف پاسخبيني و و در نظريه خود براي پيشهيچکدام از متغيرها همچون قدرت، جايگاه، رتبه و سمت به تنهايي براي تشريح انگيزه فرد براي کارآفريني

وي در مطالعات خود براي بررسي تأثير پايگاه اجتماعي بر رفتار فرد، سه نوع موقعيت . باشدکافي نميکه وي در نتايج حاصلة خود چنين آورده که هنگامي. گيردماعي پائين، متوسط و باال را در نظر مياجت

بين پايگاه اجتماعي فرد و خود وي وجود داشته باشد، او را به انجام رفتارهاي متفاوت تحريک مي اختالف ).۶۸، ص ۱۹۹۴جنينگز و ديگران، (نمايد

241

- J. Susbauer 242

- Displacement 243

- George Homans

انواع مدلهاي كارآفريني

به جنبه هاي رويکرد ويژگيها و تعاريف کارآفريني ن در ارائه مدلهاي کارآفريني با توجه تالش محققي .٢٤٤مدلهاي فرآيندي و مدلهاي محتوايي: در واقع، مي توان دو دسته مدل را ارائه نمود. انجام مي گردد

مدلهاي محتوائي •

شناسائي خصوصيات فردي و کلية تالشهاي محققين در خصوص مطالعة رويکرد ويژگيها که منجر به .شخصي افراد مي گردد، جزئي از اين طبقه بندي محسوب مي گردد

آنچه که مي بايستي مورد توجه قرار گيرد اين است که هدف محققين در رويکرد ويژگيها و مدلهاي بوده محتوايي يافتن يک چارچوب روانشناسانه و ارائه تعريف کارآفريني بر مبناي يکسري ويژگيهاي فردي

است که با توجه به محدوديت تحقيقات در پرداختن و اظهارنظر قطعي راجع به اين ويژگيهاي فردي، ارائه ، ويژگيهارويکرد براين اساس، محققين به جاي پرداختن به . مدل محتوايي فراگير همواره عقيم مانده است

).۳۷، ص ۱۹۸۹ينگ استار، تراپمن و مورن(به رويکرد رفتاري و مدلهاي فرآيندي روي آورده اند

مدلهاي فرآيندي •

:باشند، که در ادامه تحت بررسي قرار خواهند گرفتمدلهاي فرآيندي شامل دو دسته اصلي مي

٢٤٥فرآيند رويدادي) الف

ريزي، اجرا و در اين ديدگاه، کارآفريني فرآيندي است که در آن فرد کليه فعاليتهاي کارآفرينانه را برنامه به عالوه، در اين بين مفاهيمي وجود دارد که بر هر رويداد در فرآيند کارآفرينانه تأثير مي. نمايدکنترل مي

طرفداران اين ديدگاه معتقدند که بروز برخي عوامل محيطي و تأثير آن بر فرد، نقش بسيار تعيين . گذارندشود ين ديدگاهها پرداخته ميدر ادامه به بررسي مهمتر. اي در تصميم وي به کارآفرين شدن، داردکننده

).۲۴، ص ۱۹۸۹و هاجتس، کوراتکو،(

آلبرت شاپيرو استاد دانشگاه ايالت اوهايو پيشنهاد داد که ): 1975(مدل رويدادي آلبرت شاپيرو -1چرا که . توجه نشان داد ٢٤٦))رويداد کارآفريني((بيش از آنکه بر فرد کارآفرين تمرکز صورت گيرد بايد به

در اين زمينه او بيان مي دارد . چنين ديدگاهي کليه مشکالت مربوط به تعاريف کارآفرين را کنار مي گذارد : در برگيرنده موارد زير است)) رويداد کارآفريني((که

.يک فرد يا گروه، ابتکاري را انجام مي دهد: ابتكار -

شوند ردن يک سري اهداف که به شکل سازماني ترکيب ميبرآورده کمنابع الزم در جهت : سازمان - ).يا اينکه منابع در يک سازمان موجود شناسائي مي شوند(

.گيرندکساني که ابتکار را در دست دارند و مديريت سازمان را برعهده مي: مديريت اجرائي -

244

- Content Models 245

- Event Process 246

- Entrepreneurial Event

.مبتکران، به آزادي نسبي براي تخصيص منابع نياز دارند: استقالل نسبي -

.مديران و مبتکران در موفقيت يا عدم موفقيت سازمان سهيم هستند: مخاطره پذيري -

.نشان داده شده است ۱-۳مدل رويدادي شاپيرو در تصوير

فرآيند شکل گيري فرآيند کارآفريني) ۱-۳(تصوير

استباط از امكان

:پذير بودن

حمايت مالي ديگر حمايت ها

الگوي نقش بزرگ افراد شرکاء

استنباط از

:مطلوبيت ها

فرهنگ خانواده

الگوي نقش تجربه کاري

تأسيس

شركت

تغيير مسير زندگي

:جابجائي هاي منفي

مهاجرت آتش سوزي

توهين عصبانيت خستگي

بحرانهاي دوران ميانسالي طالق يا بيوگرافي

:عوامل بينابين

خرج از نظام خروج از مدرسه خروج از زندان

:مثبتحوادث

شريک سرمايه گذار

مشتري

)۱۹۷۵(آلبرت شاپيرو : منبع

از نظر فراي سه عامل در انگيزة کارآفرين براي تأسيس يک شرکت ): 1993(مدل رويدادي فراي - 2، متغيرهاي تسريع کننده يا حرکت ٢٤٧اين سه عامل عبارتند از متغيرهاي مقدم يا پيشينه. نوپا دخالت دارند

گيري هر سه گروه از متغيرها بعنوان نيروهاي انگيزشي در تصميم. ٢٤٩متغيرهاي توانبخش، و ٢٤٨دهندهو سپس مدل ) ۲-۳تصوير (کارآفريني از ديدگاه فراي بسط داده شده در ابتدا معادلة. کارآفرين دخالت دارند

.گرددتشريح مي) ۳-۳تصوير (فرآيندي وي

ها يا ويژگيها، عواملي اين موقعيت. ارتباط دارد ٢٥٠ازعامل مقدم با متغيرهاي زمينه س: عامل مقدم. شوند، فرد به طور خودآگاه و ناخودآگاه امکانات کارآفريني را مورد بررسي قرار دهدهستند که باعث مي

هايي براي مثال، بسياري از کارآفرينان در خانواده. باشندمتغيرها ماهيتاً تاريخي يا محيطي مي بعضي از اين

247

- Antecedent or background variable 248

- Triggering or precipitating variable 249

- enabling variable 250

- Stage - Setting

شخصيت براي بسياري از آنها نيز در اوايل زندگيشان، حوادثي پيش آمده که . آيندبه دنيا مي کارآفرين

.آنها را شکل داده است كارآفرينعامل . شوددر حاليکه عامل مقدم در طول زمان باعث ايجاد شرکت نوپا مي :عامل تسريع كننده

اينها، حوادث . بخشدکارآفريني را سرعت مياي عمل کننده، حادثه يا موقعيتي است که بطور ويژهتسريعاي در زندگي يک کارآفرين هستند، که در اشند و شامل تحوالت شخصيتي، مالي يا حرفهبرجستة زندگي

تواند يک عامل تسريعبراي مثال، اخراج شدن از يک کار مي. باشندتصميم گيري کارآفرين تأثير گذار ميتواند عامل ترک شغل جاري باشد ميرآفرين ديگر که در پي يک شريک ميآشنا شدن با يک کا. کننده باشد

.شخص و تبديل شدن وي به يک کارآفرين باشدکننده، انگيزة بالقوة کارآفرين را براي تأسيس شرکت يا متغيرهاي مقدم و تسريع :عامل توانبخش

اما، اين مسأله بدين مفهوم نيست که شرکت نوپا به طور واقعي . آورندآميز بوجود ميگذاري مخاطرهسرمايهبدين مفهوم نيست که شروع برانگيخته شدن براي راه اندازي تشکيالت اقتصادي جديد، . تأسيس خواهد شد

دهندة شرکتهاي فرد کارآفرين تنها يکي از اجزاء تشکيل. پذير خواهد بودآن تشکيالت، عاقالنه يا امکانگيري براي تأسيس شرکتهاي نوپا، حياتي مي دو جزء فرصت و منابع، در تصميم. ي کارآفرينانه استنوپا

.شوندباشند و عوامل توانبخش ناميده ميدر جدول ذيل عامل . معادلة کارآفرين را مي توان براي در برگرفتن اين دو متغير مهم گسترش داد

.مي شود، که باعث جمع شدن فرصت ها و منابع مي شود توانبخش به عوامل تسريع کننده و مقدم اضافه معادلة کارآفريني) ۲-۳(تصوير

)۱۹۹۳(فراي : منبع

)موقغيت(فرصت -۱

منابع -۲

از دست دادن شغل -۱

ابداع يا فکر نو -۲

پيشنهاد شراکت -۳

خالقيت -۱

زمينه -۲

شخصيت -۳

تجربه گذشته -۴

تحصيالت -۵

=

× ×

احتمال تأسيس شرکت نوپا= عامل نيروبخش × عامل تسريع کننده × عامل پيشينه

همچنين وي پنج جزء اصلي در فرآيند کارآفريني شامل کارآفرين، فرصت، ساختار، منابع و استراتژي را .ارائه نموده است ۳-۳الزم و ضروري مي دانست و بر همين اساس مدل خود را به صورت ذيل در تصوير

فرآيند کارآفريني) ۳-۳(تصوير

اجزاي تشکيل دهنده

.فردي تصميمي آگاهانه مي گيرد تا کار جديدي آغاز کند كارآفرين

.فرصتهاي بازار شناسايي و مورد تجزيه و تحليل قرار مي گيرد فرصت

.اغاز كندكارآفرين تصميم مي گيرد به طور فردي يا تضامني يا شركت سهامي كار را ساختار

.منابع مورد شناسايي قرار مي گيرد و حمايت سرمايه گذاران جذب مي شود منابع

.هدفهاي کلي کار، استراتژيها و برنامه هاي تفضيلي اجرا و معين مي شود استراتژي

)۱۹۹۳(فراي : منبعي کارآفريني عوامل رخداد از نظر وي عوامل مهم در): 1994(مدل رويدادي ويليام باي گريو - 3

يک شخص، فکر نو براي ايجاد تشکيالت اقتصادي جديد . شوندهستند که باعث تولّد يک مؤسسه جديد ميگيري براي گيري يا عدم تصميمتصميم. را يا از طريق تحقيقات دقيق و با بطور تصادفي بدست مي آورد

اده، دوستان، الگوي نقش، وضعيت اقتصاد و قابل هاي شغلي، خانوپيگيري آن فکر به عواملي همچون زمينه .دسترس بودن منابع بستگي دارد

مدل ۴-۳در تصوير . زا درتولد يک سازمان جديد نقش داردضمن اينکه هميشه يک حادثه سرعت . گريو آمده استرخدادي باي

فرآيند چند بعدي) ب

کليه عوامل شامل فرد کارآفرين و باشد که در اين ديدگاه، کارآفريني يک چارچوب چند بعدي مي. گيردويژگيهاي او، مهارتها و سبکهاي مديريتي او، فرهنگ، استراتژي، ساختار، نظام و سازمان را در بر مي

).۱۹۹۲ير، ميکولر(شود در ادامه به برخي از مدلهاي ارائه شده توسط محققين پرداخته مي

وي در مدل خود، محيط ويژگيهاي ): 1985( 251مدل فرآيندي جفري تيمونز و ديگران -1گذاري در فرصتها گيرد و بر توانايي سرمايهها، رفتار، اهداف و نتايج را در نظر ميشخصيتي، انگيزه

مدل . پندارد که داراي مهارتهاي چندگانه استهمچنين کارآفرين را فردي مي. نمايدتکيه مي .آمده است ۵-۳در تصوير ۱۹۸۵پيشنهادي وي در سال

فرآيند شکل گيري رويداد کارآفرينانه) ۴-۳(تصوير

شخصي شخصي جامعه شناختي شخصي سازماني

)۱۹۹۴(ويليام باي گريو : منبع

251

- J. Timmons , L. Smollen A. Dingee

تيم

استراتژي

ساختار

فرهنگ

محصوالت

کارآفرين

رهبر

مدير

تعهد

بينش

شبکه ها

تيم ها

والدين

خانواده

الگوي نقش

مخاطره پذيري

نارضايتي شغلي

از دست دادن شغل

تحصيالت

سن

جنس

تعهد

نياز به توفيق

کنترل دروني

تحمل ابهام

پذيريمخاطره

ارزشهاي شخصي

تحصيالت

تجربه

رشد اجرا رخداد سرعت زا نوآوري

محيط

رقبا

مشتريان

عرضه کنندگان

سرمايه گذاران

بانکداران

وکال

منابع مالي

سياست دولت

محيط

رقابت

منابع مالي

سياست دولت

محيط

فرصت ها

الگوي نقش

خالقيت

نمودار فرآيند کارآفريني) ۵-۳(تصوير

محيط

فرصتها

عدم قطعيت، ابهام

ويژگيهاي شخصيتي كارآفرين عملكرد/ رفتار هدفها نتايج

موفقيت

شکست

خلق،

نوآوري و

ابتکاري جديد

رشد کاري

ابتکار

قبول مسئوليت شخصيجستجو براي بازخورد

شخصي کنترل عملکرد، تحمل ابهام، استفاده از پول به عنوان معيار و

اولويت به کار

تعهد، قاطعيت، پايداري، پشتکار

عزم، يکپارچگي، اعتماد

عناصر شناختي

هدفگرايي، بصيرت، قدرت حل مشکل، درک، هوشمندي، فراست شغلي

قدرت انگيزش

کامالً رقابتي در انجام کار، توفيق طلبي

انتظار موفقيت

اعتماد به نفس، متکي به خود، خودآگاه

مهارتها

تشکيل تيم، توانايي انگيزش

يادگيري از اشتباهات، سرمايه گذاري در فرصتها

)۱۹۸۵(جفري تيمونز : منبع

وي چهار عنصر فرد، محيط، سازمان و فرآيند را در ): 1985(ارتنر گمدل چند بعدي ويليام - 2کند که اين داند و آنها را به ترتيب ذيل با يکديگر مرتبط ميايجاد يک شرکت مؤثر دخيل مي

).۶۹۶، ص ۱۹۸۵گارتنر، (نشان داده شده است ۶-۳روابط در تصوير

متغيرهاي ايجاد شرکت نوپا) ۶-۳(تصوير

افراد

سابقة کار نياز به توفيق والدين کارآفرين مرکز کنترل

سن تمايل به مخاطره پذيري تحصيالت رضايت شغلي

محيط سازمان

رهبري در هزينه ها تمايز

تمرکز کاال يا خدمات جديد

رقابت موازي ورود به استفاده از امتياز مخصوص

انتقال جغرافيائي کسري عرضه

استفاده از منابع هدر رفته قرارداد با مشتري

تبديل شدن به منبع دوم عرضه سرمايه گذاريهاي مشترک

اخذ پروانه کار فرصتهاي بکر بازار

)يا اداره(فروش سهام بخش خريد مطلوب توسط دولت

تغيير قوانين و مقررات دولتي

قابليت دسترسي به سرمايه کارآفرينان مجرب حضور

نيروي کار ماهر از لحاظ فني قابليت دسترسي به عرضه کنندگان

قابليت دسترسي به مشتريان يا بازارهاي جديد تأثيرات دولت

نزديکي دانشگاهها قابليت دسترسي به زمين يا تسهيالت

قابليت دسترسي به حمل و نقل طرز تفکر مردم منطقه

قابليت دسترسي به خدمات حمايتي شرايط زندگي

تفکيک شغلي و صنعت زياد درصد باالي مهاجران جديد در جمعيت

زمينه صنعتي وسيع نواحي شهري با وسعت زياد

قابليت دسترسي به منابع مالي موانع ورود

رقابت در ميان رقيبان موجود فشار ناشي از کاالهاي جانشيني

زني خريدارانقدرت چانه زني عرضه کنندگانقدرت چانه

فرآيند

کندفرصت تجاري را تعيين مي کندمنابع را جمع آوري مي

کندبراي کاالها و خدمات بازاريابي مي کندمحصوالت را توليد مي

آوردسازمان را بوجود مي دهدبه دولت و جامعه واکنش نشان مي

)۱۹۸۵(گارتنر : منبع

از جامعترين مدلهاي کارآفريني را چل و هاورس يکي ): 1988(مدل فرآيندي چل و هاورس - 3باشد و اين مدل شامل ويژگيهاي شخصيتي و عناصر شناختي مي. ارائه نمودند ۱۹۸۸در سال

در . باشد نيز تأکيد داردگذاري در فرصتها که مخالف تجهيز منابع ميهمچنين بر قدرت سرمايهفي همچون تشکيل تيمهاي شود که مهارتهاي مختلاين مدل کارآفرين موفق فردي پنداشته مي

.مدل پيشنهادي آنها آمده است ۷-۳در تصوير . کاري و انجام کار با کمک ديگران را داشته باشد

تأثير شخص و وضعيت در کارآفريني) ۷-۳(تصوير

محيط

وضعيت

قانونها

شخص نقش فعاليت عمل بازده قضاوت/ ناظران

مدير بانک،

مشتري

مديريت وضعيت )۱ دستيابي بر اهداف

بدست آوردن و مديريت )۲ شهرت

)۱(عملي

)۱۱(تشريحي

قابليتها، مهارتها

سازه ها

انتظارات

ارزشها، برنامه ها

سبک

شهرت، توانايي، فرديت

شاسته احترام

استيونسون فرآيند کارآفريني را چنين ):1989(، 252مدل فرآيندي استيونسون و ديگران - 4 :تعريف مي نمايد

آفريني عبارتست از فرآيند ايجاد ارزش از راه تشكيل مجموعة منحصر به فردي از منابع كار

وي عناصر مؤثر در فرآيند کارآفريني را در هر بعد از فرآيند کسب و . به منظور بهره گيري از فرصتها .به تفصيل تشريح شده است ٨-٣فعاليتهاي الزم در هر مرحله در تصوير : کار به شرح ذيل بيان مي دارد

252

- H. Stevenson et al.

)٨-٣(تصوير

توان هر يک تنظيم گرديده و نمياين نکته حائز اهميت است که اين مراحل فرآيندي به ترتيب طبيعي است کارآفرين براي ارزيابي فرصت، برداشتي براي مثال، الزم . از آنها را بدون ارتباط با ديگري در نظر گرفت

از مفهوم کسب و کار نيز داشته باشد، يا بداند اجراي آن مفهوم نياز به چه منابعي خواهد داشت، و يا هزينة .آن منابع چقدر خواهد بود

در عين . تواند به قضاوت درستي از جذابيت فرصت دست يابدتنها در اين صورت است که کارآفرين ميدر صفحه بعد و در . دهدبايست از آنها عبور نمود را نشان ميهايي که ميل، ترتيب فوق، زنجيرة حلقهحا

.اين زنجيره نشان داده شده است ۹-۳جدول عناصر فرآيند کارآفريني) ۹-۳(جدول

عناصر

فرآيند

توسعه مفهوم ارزيابي فرصت

كسب و كار

دستيابي به منابع ازريابي منابع الزم

الزم

برداري از مديريت و بهره

فعاليت اقتصادي

مسائل

درک نيروهاي پديدآورنده فرصت

تعيين افق زماني مناسب

تعيين منابع حياتي و حياتيغير

تشخيص منابع جايگزين

ارزيابي متغيرهاي اصلي

توسعه راههاي ارزيابي چشم انداز خروجي

ارزيابي مخاطره منابع مختلف

ارزيابي نيازهاي حياتي کنندگانعرضه

توسعه ساختار مديريت

تعيين ارزش واقعي محصول يا خدمات

مسايل بالقوه تنظيم برنامة عمل ارزيابي منابع موجود طراحي موانع ورود

توسعه ساختار کارآفرين يا گروه اتخاذ استراتژي ارزيابي مخاطره معامالت

تنظيم استراتژي جهت برداريبهره

بازده، و ارزيابي ارزش

اجراي سيستم هاي کنترل تشخيص شکافها تعيين نوع سازمان

تعيين ميزان تناسب با اهداف و مهارت

هاي شخصي

تشخيص عرضه کنندگان و منابع ديگر

تنظيم رويکردهاي جايگزين براي کنترل

منابع

ارزيابي ساير وابستگي سازماني هاي

بعد اصلي كسب و كار

گرايش استراتژيک -

پايبندي به فرصت -

تخصيص منابع -

تسلط بر منابع -

ساختار مديريت -

عنصر فرآيند كارآفريني

ارزيابي فرصت -

پرورش مفهوم کسب و کار -

ارزيابي منابع الزم -

دستيابي به منابع الزم -

برداري از فعاليتهاي اقتصادبهرهداره و ا -

عناصر فرآيند کارآفريني) ۹- ۳(ادامه جدول

عناصر

فرآيند

توسعه مفهوم ارزيابي فرصت

كسب و كار

دستيابي به منابع ازريابي منابع الزم

الزم

برداري از مديريت و بهره

فعاليت اقتصادي

روشهاي

ارزشيابي

و تكميل

مخاطره در برابر پاداش

ارزشيابي ارزشيابي جريان نقدينگي اقتصاد

تجزيه و تحليل مالي قيمت گذاري مسير بحران صنعت ارزيابي شخصي

ساختار معامله ارزيابي اهرم هاي مالي رقبا ارزشيابي

تجزيه و تحليل حساسيتها

)۱۹۸۹(استيونسون : منبعاين دو محقق ضمن مطالعات ): 1994( ٢٥٥"فونكل" ٢٥٤"نياولي"كارآفريني ٢٥٣مدل يكپارچه - 5

را معرفي نموده اند که تأثير تقويت کننده يا تضعيف کننده خود چهار عنصر اصلي محيطي :اين چهار عامل عبارتند از. زيادي بر فرآيند شرکتهاي نوپا دارند

رويکردها و سياستهاي اجتماعي )۱

شرايط اقتصادي و اجتماعي )۲

مهارتهاي شغلي و کارآفريني )۳

حمايتهاي مالي و غيرمالي )۴

مدل پيشنهادي اين دو محقق و روابط . شرکتهاي جديد دارند کليه اين عوامل رابطة مستقيم با ايجاد .آمده است ۱۰-۳بين اين عوامل در تصوير

عناصر اصلي در ايجاد يک شرکت نوپا) ۱۰-۳(تصوير

253

- Integrative Model 254

- Devi R. Gnyawali 255

- Daniel S. Fogel

فرصتسياستهاي دولتي و

رويكردها

مهارتهاي شغلي و کارآفريني

توانايي ايجاد سرمايه گذاري

تمايل به سرمايه گذاري

شرايط اقتصادي اجتماعي

احتمال خلق يک حمايتهاي مالي و سرمايه گذاري

غيرمالي

ايجاد يک شرکت نوپا

خالصه و جمع بندي

در رويکرد ويژگيها، . گرفتقرار در اين فصل دو رويکرد اصلي غيراقتصادي به کارآفريني مورد بررسييکي از . بيشتر تحقيقات در جستجوي تعيين عوامل روانشناختي و شخصيتي کارآفرينان موفق بوده است

با شناخت اين . اصلي انجام اين مطالعات شناسايي ويژگيهاي منحصر به فرد کارآفرينان موفق است داليلو افراد فاقد اين ويژگيها را به اجتناب تشويقشدن به کارآفرين توان افراد داراي اين ويژگيها را ويژگيها مي

عليرغم اين . انجامدبه افزايش تعداد شرکتهاي نوپاي موفق، مي از کارآفريني هدايت نمود که در اين صورترسد که هم اکنون نيز هيچگونه الگوي قابل استناد براي تشخيص کارآفرينان موفق از تالشها بنظر مي

. به همين جهت، اينگونه مطالعات مورد انتقاد واقع شده است. وجود نداردغيرموفق در اين رويکرد عملکرد . باشدرويکرد ديگري که مورد استفاده محققين قرارگرفته، رويکرد رفتاري مي

فرد باشد و در واقع رويکرد رفتاري در برگيرنده رويکرد شخصيتي نيز مي. گيردکارآفرين مورد توجه قرار مي .گيردکارآفرين بسته به نقشهايي که در فرآيند تأسيس يک شرکت نوپا دارد، مورد تحليل قرار مي

از جمله مهمترين اين ويژگيها . در بخش اول ويژگيهاي روانشناختي کارآفرينان مورد مطالعه قرارگرفتخالقيت و استقالل طلبي اشاره پذيري، تحمل ابهام، داشتن مرکز کنترل دروني، توان به توفيق، مخاطرهمي

.اندنمود که از ميان انواع ويژگيهاي مطالعه شده، بيشتر مورد توجه بودهدر اين رويکرد ويژگيهاي جمعيت شناختي فرد . رفتاري مورد بررسي قرارگرفت در بخش دوم رويکرد

آنچه که در . ده شده استهمراه با ديگر عوامل محيطي که در تشکيل يک شرکت نوپا نقش دارند، نيز گنجانباشد، اين است که در اين رويکرد نيز کارآفرين به عنوان مالک و مؤسس مورد اين رويکرد حائز اهميت مي

برخي از محققين همچون بروکهاوس . يابدگيرد و عملکرد او تا مرحلة تأسيس شرکت ادامه ميتوجه قرار مي لک پرداختند و ادعا نمودند که اين دسته از افراد نيز ميبه مطالعه کارآفرينان غيرمؤسس و غيرما) ۱۹۸۲(

توانند در نظريه هاي کارآفريني تسري پيدا نموده و همانطور که در فصل بعد مشاهده خواهد شد طي دهة گرفته مطالعة فعاليتهاي کارآفرينانه در سازمانهاي بزرگ بيش از هر زمينة ديگري مورد توجه قرار ۱۹۸۰ .است

فصل ششم بررسي تحقيقات كارآفريني

مقدمه •

ر افزايش توجه و اشتياق عمومي نسبت به کارآفرينان و کارآفريني بوده و طي آن بگواهي ۱۹۸۰دهة روال معمول در هر زمينة . سير مطالعات در ابعاد مرتبط با کارآفريني بطور فزاينده اي شدت گرفته است

تحقيقي چنين بوده است که پس از چند سالي و هنگامي که بخشي در ادبيات تحقيق توسعه مي يابد، ت از کار کشيده شود و ضمن ثبت و بررسي تحقيقات صورت گرفته در وضعيت و موضوع مورد نظر، خط دس

).۲، ص ۱۹۸۸لُو و مک ميالن (مشي ها و چالش هاي جديد براي آينده نيز مشخص گردد به طور خالصه همانند قصة مردان نابينايي است که براي اولين ۱۹۸۰تحقيقات کارآفريني در اوايل دهة

با وجود نابينايي محققين، فيل کارآفريني در ۱۹۸۰در سال . شوندبا موجودي به نام فيل مواجه مي رتبهماين فيل براي آنان حيواني متفاوت بود، به طوريکه حتي اعضاي آن نيز . شدزير نور ضعيفي آزموده مي

در محدودة خودشان شناسايي از اينرو محققين سعي کردند تا اين حيوان را . نمودبرايشان غيرمعمولي مي .نمايند

مقدار نور تا حدي افزايش يافت به طوريکه شماي ظاهري اين فيل روشن ۱۹۸۵اندک اندک و تا سال گرديد و تفکراتي در مورد ماهيت اعضاي مختلف آن شکل گرفت و ترديدهايي که نسبت به بعضي از اعضاي

وانشناختي و رفتاري و همچنين رابطة بين براي مثال خصوصيات ر. آن وجود داشت برطرف گرديدبدين ترتيب بود که هيجان در مورد . کارآفريني و شرکتهاي کوچک به ميزان زيادي مورد مطالعه قرار گرفت

به ۱۹۸۰محرک اصلي در اقتصاد معرفي شد و دهة فيل کارآفريني تا اندازه اي باال گرفت که به عنوان .گرديد نامگذاري" دهة کارآفريني"عنوان

با اين وجود ميزان نور به اندازه اي نبود که در خصوص اندازة کلي فيل و وابستگي متقابل اعضاي آن و اما براي همگان روشن شد که نور بيشتر و ابزار . آنچه در زير پوست حيوان وجود داشت، توافقي حاصل آيد

وند، عملکرد و توسعة چارچوب نظري افزايش تحقيقات در خصوص مطالعات طولي، ر. بهتري مورد نياز است .جامع، بسيار ضروري مي نمود

، نور تا حدي افزايش يافت و روشهاي مطالعاتي ۱۹۸۰خوشبختانه با تالشهاي محققين طي دهة تا حد زيادي رؤيت شده و دامنة تحقيقات )) پديده((هم اکنون اين . مفيدتري مورد استفاده قرارگرفت

، )فيل کارآفريني(تحقيقات در مورد عملکرد داخلي و اعضاي مختلف اين حيوان توان بهوسيعتر گشته و مي ).۵۷۹، ص ۱۹۹۲، ٢٥٦چرچيل(تأثير آن بر اقتصاد و همچنين رابطة آن با محيط اشاره نمود

اما با . نسجم بودنسبتاً هدايت نشده و غيرم ۱۹۸۰عليرغم تمامي تالشها، تحقيقات و يافته ها طي دهة هاي اين آگاهي و دانش محققين در خصوص گستره، حد و مرز و پيچيدگي ۱۹۹۰دهة نزديک شدن به

.موضوع بيشتر گرديدمورد بررسي قرار مي ۱۹۹۰، ۱۹۸۵، ۱۹۸۰در اين فصل سير تحقيقات طي سه مقطع زماني در سالهاي

ع مقاالت و مطالعات البته الزم به ذکر است که در ادبيات تحقيقات کارآفريني سه محقق به بررسي انوا. گيردمورد از مطالعات را مجدداً بررسي کردند که اولين اين ۸۱) ۱۹۸۲( ٢٥٧و دستيارانش" پائولين. "پرداختند

تا ۱۹۸۱مقاله که بين سالهاي ۴۹نيز ) ۱۹۸۶( ٢٥٨"ورتمن. "بود) ۱۹۵۰(مقاالت مربوط به ژوزف شومپيتر 256

- N. Churchil 257

- W. Paulin et al. 258

- M. S. Wortman

خالصة ۲۹۱نيز ) ۱۹۸۶( ٢٥٩"لوئيس"چرچيل و به چاپ رسيده بود را مورد بازنگري قرار داد و ۱۹۸۴را ۱۹۸۴تا ۱۹۸۱مقاله ارائه شده در کنفرانسهاي دانشکده بابسون طي سالهاي ۱۵۰مقاالت و نشريات و

.دبررسي کردند و براساس آن به ارائه روش شناسي مطالعات پرداختن 1980وضعيت تحقيقات در سال •

افراد ديگري نيز به ارائه نوع شناسي با گونه شناسي تحقيقات البته تا قبل از گروه تحقيقاتي پائولين، ٢٦٣"هوفر"و ٢٦٢"شندل"، )۱۹۷۳( ٢٦١"کوميوز" ٢٦٠"شراير"از جمله اين تحقيقات مي توان به . پرداخته بودند

اين محققين مطالعات انجام شده را بررسي نموده و بطور ابتکاري . اشاره نمود) ۱۹۸۰(و کارل وسپر ) ۱۹۷۹(مورد از ۸۱تفاوت فعاليتهاي پائولين با سه محقق قبلي ). ۱- ۶جدول (وع شناسي پرداخته اند به ارائه ن

.هايي فراگير نسبت به عناوين و روشهاي مطالعاتي بوده استمطالعات ديگر محققين با هدف ارائه ديدگاه ۱-۶جدول

۱۹۸۰مطالعات انجام شده در خصوص نوع شناسي کارآفريني تا سال كارآفريني و شكل گيري نوع شناسي

)1973( "شراير و كوميوز"شركتها

Komives & Schreier

نوع شناسي تحقيقات از ديدگاه

)1979( "شندل و هافر"

Schendel & Hofer

"كارل و سپر"عناوين كارآفريني

)1980(

Vesper

رشته هاي فرعي دانشگاهي -۱ کارآفرين - کارآفرينان زن - کارآفرينان اقليت - بيوگرافي - روانشناسي - جامعه شناسي - تأمين مالي شرکت نوپا -

رشته هاي غيردانشگاهي -۱ تاريخچه افراد موفق - روانشناسي کارآفريني - جامعه شناسي کارآفريني -

رشته هاي فرعي دانشگاهي -۱ تاريخچه افراد موفق - ادبيات کارآفرينان عصر حاضر - روانشناسي کارآفريني - شناسي کارآفرينيجامعه -

رشته هاي فرعي دانشگاهي-۲ تأمين مالي - سرمايه گذاري مخاطره آميز - نوآوري - مفاهيم مديريتي -

رشته هاي فرعي دانشگاهي -۲ شيوه هاي تأسيس - ادبيات دانشگاهي در خصوص کارآفريني -

رشته هاي فرعي دانشگاهي -۲ نوآوري - تأمين مالي شرکتهاي نوپا - )در شرکت(کارآفريني داخلي -

مراحل ايجاد شرکت نوپا-۳ تأسيس - مديريت - افول -

استراتژيهاي شرکتهاي نوپا -۳ مديريت خانوادگي - عدم توفيق غيرعمدي - عدم توفيق آگاهانه -

مراحل تأسيس -۳ ورود - مراحل توسعه شرکت نوپا -

رشته هاي فرعي دانشگاهي-۴ فرهنگهاکارآفريني در ديگر - کارآفريني تاريخي - محيط و اقتصاد شرکتهاي کوچک - توسعه اقتصادي -

استراتژيهاي شرکتهاي نوپا -۴ خوداشتغالي - نوآوري محصول - بهره برداري از منابع هدر رفته - توليد انبوه -

رشته هاي فرعي دانشگاهي -۴ محيط و کارآفريني - توسعه اقتصادي حاصل از کارآفريني -

259

- N. Churchil & V. L. Lewis 260

- J. Schreier 261

- J. Komives 262

- P. Schendel 263

- C. Hofer

۱-۶جدول رشته هاي فرعي دانشگاهي-۵ آموزش- مشاوره به شرکتهاي کوچک - اداره شرکتهاي کوچک -

مراحل تأسيس شرکت نوپا -۵ قبل از تأسيس - تأسيس - سودآوري - رشد -

رشته هاي فرعي دانشگاهي -۵ آموزش براي کارآفريني- روش شناسي تحقيقات -

رشته هاي فرعي دانشگاهي-۶ کارآفرينياقتصاد -

را مورد ۱۹۸۲مقاله و مطالعات انتشار يافته از کتاب نظريه توسعه اقتصادي شومپيتر تا سال ۸۱پائولين

وي با ارائه روش شناسي تحقيقات سعي نموده وضعيت زمينه هاي مطالعاتي مرتبط با . بررسي قرار دادقه بندي روش شناسي تحقيقات از نظر طب ۲-۶در جدول . کارآفريني را از نظر روش شناسي بررسي نمايد

.وي آمده است ۲-۶جدول

طبقه بندي روش شناسي تحقيقات از ديدگاه پائولين هدف از تحقيق-۱

)نظريه پردازي، جزء به کل(استقراء ) الف )آزمون نظريه، کل به جزء(قياسي ) ب رويكرد يا استراتژي تحقيق-۲

نظري) الف تطبيقي-۱ رسمي-۲ پيماني) ب پرسش نامه-۱ همبستگي متغيرها-۲ )تکيه بر گروه خاص(قضاوت کارکردي ) ج مطالعة ميداني) د تجربة ميداني) ه تجربة آزمايشگاهي) و شبيه سازي تجربي) ز شبيه سازي کامپيوتري) ح

طرح تحقيق- 3

)غيرعملي(بدون روش شناسي ) الف )غيرعملي(منطقي ) ب توصيفي و مطالعات موردي) ج همبستگي عوامل) د بي و نيمه تجربيتجر) ه فن جمع آوري اطالعات- 4

تعمق) الف پرسش نامه) ب مصاحبه ) ج ساختار يافته-۱ ساختار نيافته-۲ مشاهده)د مستقيم-۱ غيرمستقيم-۲ فن ثبت-5

کيفي) الف کمي) ب

هاي استنتاجي نظريهگيري نمود که الزم است تا پائولين ضمن بررسي روند روش شناسي مطالعات نتيجهها چرا که اينگونه شيوه. گيردو تبييني و شيوة همبستگي متغيرها در طرح تحقيقات بيشتر مورد توجه قرار

.سبب توسعه تحقيقات خواهند گرديد

روند اول مطالعات در خصوص . همچنين وي چهار روند را در تحقيقات کارآفريني تقسيم بندي نمودروند دوم فرآيندهاي . کارآفرين و ويژگيهاي روانشناختي و جامعه شناختي، شخصيت و رفتار او مي باشد

بقه بندي روند سوم در اين ط. کارآفريني در سطح شرکت و ساز و کارهاي تشکيل شرکتهاي نوپا استارتباط کارآفريني با جامعه است و در آخر نيز روندهاي جانبي همچون آموزش، تحقيقات و نقش دولت در

.طبقه بندي تحقيقات از ديدگاه پائولين آمده است ۳-۶در جدول . کارآفريني قرار دارند ۳-۶جدول

طبقه بندي موضوعات تحقيقات از ديدگاه پائولين كارآفرين-۱

ة زندگيتاريخچ) الف رويکرد روانشناختي) ب رويکرد جامعه شناختي) ج

)كارآفريني كالن(كارآفريني و جامعه -۳

تأثيرات متقابل کارآفريني و جامعه نظريه اقتصاد) الف مطالعات بين فرهنگي) ب محيطهاي کارآفرينانه) ج

)كارآفريني خرد(كارآفريني و شركت -۲

مطالعة فرآيندها و کارکردها تاريخچه) الف مطالعات صنعت و شرکت) ب مطالعات کارکردي) ج مطالعات تجويزي) د استراتژيهاي کارآفرينانه) ه چرخه عمر يا مراحل تأسيس شرکت نوپا) و

عناوين مرتبط -۴ آموزش و کارآفريني) الف تحقيق و کارآفريني) ب مشاوره و کارآفريني) ج دولت و کارآفريني) د

:مطالعات پائولينخالصه نتايج حاصل از

.تحقيقات استقرائي است درصد ۸۰ -

تنها در تعداد معدودي . درصد از تحقيقات، استراتژي نمونه پيمايشي انتخاب شده بود ۶۴در - .است از مقاالت، مطالعات ميداني و طولي صورت گرفته بود

ي شناسي و غيرتجرب درصد بدون روش ۱۵درصد از تحقيقات توصيفي و ۵۲درطرح تحقيق، - .بوده است

درصد مشاهده، ۵درصد از شيوه مصاحبه، ۴۸درصد از پرسشنامه، ۳۵در جمع آوري اطالعات - .استفاده شده بود ٢٦٤درصد از تعمق ۱۲و

گيري نمود که گرچه تحقيقات اوليه غيرتجربي و قياسي بوده است، اما روند به طور کلي وي نتيجههاي استنتاجي و تبييني و استفاده از گيري است و شيوهمند در حال شکلتکامل به سوي تحقيقات نظام

.گيردهمبستگي متغيرها بيش از پيش مورد استفاده قرار ميو کازآفريني و در طبقه بندي موضوعات مرتبط با کارآفريني، مشاهده مي شود که در خصوص کارآفرين

زيادي به تحقيق در موضوع دوم وجود گرچه هنوز هم تمايل . جامعه به قدر کافي مطالعه صورت گرفته استدر خصوص کارآفريني خرد يا فرآيند کارآفريني در شرکتها، نيازهاي تحقيقاتي زيادي وجود دارد و . دارد

.تحقيقات انجام شده در اين خصوص داراي مباني نظري جامعي نمي باشد 264

- Contemplation

بر ۱۹۸۲همان سال نقدهايي را در ) ۱۹۸۲(٢٦٦"پري من"و ) ۱۹۸۲( ٢٦٥"پترسون"دو محقق بنام هاي مقاله که همگي در آمريکا نوشته ۸۱نمايد که انتخاب پترسون چنين استدالل مي. تالشهاي پائولين نوشتند

مطالعاتي مرسوم ضمن اينکه به نقاط ضعف و قوت روشهاي. تواند نتايج با ارزشي را ايجاد کنداند، نميشده .پرداخته نشده است

نمايد و مي افزايد که تحقيقات بيشتري با تحقيقات پائولين برخورد مي من، با نرمشدومين محقق، پريهاي قطعي وجود ندارد و در خصوص در اين مرحله يافته. قرار دارد ٢٦٧"پيش از علم"کارآفريني در مرحلة

.هاي تحقيقاتي اختالف نظر وجود داردشيوه

1985وضعيت تحقيقات در سال •

بسياري يافت و پيشرفتهاي بزرگي در استراتژيهاي تحقيق بدست وضعيت تحقيقات بهبود ۱۹۸۵تا سال .شودطي اين دوره سه تحقيق عمده صورت گرفت که در ادامه به آنها پرداخته مي. آمد

تحقيق ماكس ورتمن) الف

نامه ها و مقاالت ارائه دو روند کارآفريني و شرکتهاي کوچک را در نشريات، پايان ۱۹۸۶ورتمن در سال ۵۱در کنفرانسهاي کارآفريني دانشکده بابسون، و همين طور سه کنفرانس مديريت ديگر را که شامل شده

وي عالوه بر ارائه يک چارچوب يکپارچه در خصوص تحقيقات کارآفريني و . گرديد بررسي نمودمقاله ميرآفريني را شرکتهاي کوچک، روشهاي تحقيقي در هر دو زمينه و همچنين مطالعات پيمايشي درخصوص کا

. بررسي نمود؛ چرا که معتقد بود مطالعات موردي به دليل استقرائي بودن هيچگونه ارزش مطالعاتي ندارند .آمده است ۴-۶ابتدا نوع شناسي خود دربارة تحقيقات کارآفريني را ارائه نمود که در جدول

طالعه، شيوه آماري، مطالب شيوه مهمچنين او براساس اين نوع شناسي و براساس نوع سازمان، اندازه، تنها سه مورد . مطالعه انجام شده در خصوص کارآفريني را تلخيص نمود ۵۱ارائه شده و محتواي تحقيقات،

بيشتر تحقيقات از طريق ارسال پرسشنامه . تهيه شده بوداز مطالعات از طريق پرسشنامه و مطاحبه رو در رو .صورت گرفت

محققين با تأکيد بر درصدها و اطالعات، هنوز هم از اطالعات خام در وي شديداً اصرار داشت که نمايند، و با توجه به پيشرفتهاي بسياري که در شيوه هاي آماري صورت گرفته، تحقيقات خود استفاده مي

ورتمن، (هاي تبييني و يافتن روابط علّي ومعمولي بعمل نيامده است هيچ تالشي در جهت ارائه نظريه ). ۲۷۲ ، ص۱۹۸۶ مطالعات چرچيل و لوئيس) ب

مقاله را خالصه ۲۹۸بررسي نمودند و ۱۹۸۴تا ۱۹۸۱نشريه مختلف را طي سالهاي ۱۰اين دو محقق ، و )۱۹۸۴تا ۱۹۸۱(دانشکده بابسون کرده و همراه با مقاالت ارائه شده در چهار دوره کنفرانس بين المللي

مقاله تحقيقي بود در جدول ۱۵۰که شامل ۱۹۸۳هاروارد در سال همچنين مقاالت ارائه شده در کنفرانس . اطالعاتي خود وارد نمودند

265

- R. Peterson 266

- M. Perryman 267

- Pre – Science

۴-۶جدول

نوع شناسي تحقيقات کارآفريني كارآفريني سازماني نظري

نظريه هاي کارآفريني) الف شرکتي -۱ فردي -۲ چارچوب ها) ب جمعي و فراگير-۱ روانشناختي -۲ جامعه شناختي-۳ اقتصادي-۴ سياسي-۵ اجتماعي- ۶ تعاريف کارآفريني) ج مدلهاي کارآفريني) د فرآيند-۱ محتوا و ويژگيها-۲

خصوصي) الف دولتي ) ب انتفاعيغير) ج

كاركردي

کارآفريني شرکتي) الف ساختار-۱ شکل گيري شرکتهاي نوپا- نوآوري- فناوري- سياستهاي عموعي- )کل سازمان(رفتار -۲ کارآفريني فردي) ب عملياتها–ساختار -۱ مؤسسات و گروههاي خارجي- رفتار-۲ راهکار شغلي - ويژگيهاي شغلي-

تاريخي

کارآفرين شرکتي) الف کارآفريني فردي) ب

محيطي

محيط کالن) الف بين المللي و ملي-۱ محيط خرد) ب

كارآفريني در آينده

چهار موضوع روش تحقيق، عنوان، هدف از تحقيق و کانون آنها جداول تحقيقي خود را براساس

اين مطالعات بر حسب عناوين و ۵- ۶در جدول . تقسيم بندي نمودند) همگرايي نسبت به موضوعات اصلي( .اندبرحسب روش تحقيق، کانون و هدف از تحقيق مورد تحليل واقع شده ۶- ۶در جدول

باشد و ميزان موضوعات اصلي مورد مطالعه در کارآفريني ميمنظور آنها از کانون تحقيقات همان توجه به چرچيل و لوئيس نيز همچون پائولين . اندگيري نمودههمگرايي يا عدم همگرايي آنها را در سه طيف اندازه

دارند که تحقيقات کارآفريني در مراحل ابتدايي است و هنوز تعريف فراگير و مورد توافقي در تأکيد مي- أکيد اصلي در تحقيقات بر نظريهگيري نمودند که هنوز هم تني ارائه نشده است و نتيجهخصوص کارآفري

آنها براي . باشد و مطالعات موردي سبب شده تا بافت تاريخي بر تحقيقات حاکم گرددهاي استقرايي ميند که بين گيري نمودارزيابي کارآفريني دو زمينه سياست شرکتها و بازاريابي را مطالعه کرده و نتيجه

يک سري از محققين علم را به خاطر علم دنبال . محققيت دانشگاهي در اين زمينه ها اختالف وجود دارددسته دوم که . مي نمايند و دسته اي ديگر سعي در کاربرد دانش حاصله در حل مشکالت جامعه دارند

و مبناي ثابتي براي درک نند اصولبا مشکالت زيادي روبرو مي شوند و نمي توا. شديداً تجربه گرا مي باشند .يندنظريه ها ارائه کنند اما از سوي ديگر بازخورد الزم را در خصوص ميزان صحت نظريه ها دريافت مي نما

ها از روش تحقيق پيمايشي و از طريق درصد از کل نمونه ۳۳دهد که مطالعات اين دو محقق نشان ميگرايي بدست آمده هاي تحقيقاتي با هدف تجربهکل نمونهدرصد از ۶۳مصاحبه و پرسشنامه و همچنين

باشند و درصد از کل تحقيقات نيز داراي همگرايي به موضوعات اصلي کارآفريني مي ۶۳در مجموع . است ).۳۳۳، ص ۱۹۸۶چرچيل و لوئيس، (مقاله به روش تحقيق در کارآفريني پرداخته اند ۶تنها

۵-۶جدول گرفته برحسب عناوين تحقيق از ديدگاه چرچيل و لوئيستحليل مطالعات صورت

عناوين

منبع اطالعات

درصد جمع کنفرانسها نشريات رديف رديف درصد تعداد درصد تعداد

۹/۲ ۱۳ ۰/۴ ۶ ۳/۲ ۷ فضاي کارآفرينانه و ارتباط با جامعه ۸/۱۱ ۵۳ ۷/۲۴ ۳۷ ۴/۵ ۱۶ ويژگيهاي شخصي کارآفرينان

۵/۶ ۲۹ ۳/۵ ۸ ۰/۷ ۲۱ مديريتي شرکتهاي کوچک يا کارآفرينانهويژگيهاي ۷/۸ ۳۹ ۷/۱۴ ۲۲ ۷/۵ ۱۷ تأسيس شرکتهاي جديد

۹/۶ ۳۱ ۳/۱۳ ۲۰ ۷/۳ ۱۱ تأمين مالي و سرمايه گذاري مخاطره آميز ۱/۳ ۱۴ ۳/۱ ۲ ۰/۴ ۱۲ خريد و فروش و ارزش گذاري

۵/۴ ۲۰ ۳/۹ ۱۴ ۰/۲ ۶ فناوري باال ۴/۵ ۲۴ ۷/۰ ۱ ۷/۷ ۲۳ استراتژي و رشد

۵/۴ ۲۰ ۷/۸ ۱۳ ۳/۲ ۷ کارآفريني شرکتي ۸/۳ ۱۷ ۰/۴ ۶ ۷/۳ ۱۱ بين فرهنگي

۹/۱۰ ۴۹ ۳/۷ ۱۱ ۸/۱۲ ۳۸ برخورد با دولت، قانون و مقررات ۷/۲ ۱۲ ۰/۰ ۰ ۰/۴ ۱۲ عمليات بين الملل

کردن اداري و کمکهايداخلي همچون خودکارعمليات مديريتي

۶۹ ۲/۲۳ ۰ ۰/۰ ۶۹ ۴/۱۵

۷/۸ ۳۹ ۰/۰ ۰ ۱/۱۳ ۳۹ حسابداري و ماليات ۲/۴ ۱۹ ۷/۶ ۱۰ ۰/۳ ۹ آموزش کارآفرينانه

۱۰۰ ۴۴۸ ۰/۱۰۰ ۱۵۰ ۰/۱۰۰ ۲۹۸ جمع کل

۶-۶جدول مطالعات صورت گرفته برحسب روش تحقيق کانون و هدف تحقيق از ديدگاه چرچيل و لوئيس

عناوين

منبع اطالعات

درصد جمع کنفرانسها نشريات رديف رديف درصد تعداد درصد تعداد

روش تحقيق

۸/۴۳ ۱۹۶ ۷/۲۲ ۳۴ ۴/۵۵ ۱۶۲ استقرائي ۳/۳۳ ۱۴۹ ۷/۵۲ ۷۹ ۵/۲۳ ۷۰ پيمايشي

۶/۵ ۲۵ ۳/۹ ۱۴ ۷/۳ ۱۱ پيمايشي بر مبناي اطالعاتي قبلي و بايگاني ۳/۳ ۱۵ ۳/۳ ۵ ۴/۳ ۱۰ مطالعات ميداني

۴/۰ ۲ ۳/۱ ۲ ۰/۰ ۰ شبيه سازي کامپيوتري، مدل سازي ۶/۱۳ ۶۱ ۷/۱۰ ۱۶ ۱/۱۵ ۴۵ مطالعات موردي

۰/۱۰۰ ۴۴۸ ۰/۱۰۰ ۱۵۰ ۰/۱۰۰ ۲۹۸ جمع کل كانون

۲/۴۶ ۲۰۷ ۷/۵۶ ۸۵ ۹/۴۰ ۱۲۲ همگرائي ۲/۱۷ ۷۷ ۷/۸ ۱۳ ۵/۲۱ ۶۴ تقريب همگرا

۶/۳۶ ۱۶۴ ۷/۳۴ ۵۲ ۶/۳۷ ۱۱۲ بدون همگرائي ۰/۱۰۰ ۴۴۸ ۰/۱۰۰ ۱۵۰ ۰/۱۰۰ ۲۹۸ جمع کل تحقيقهدف از

۷/۳۵ ۱۶۰ ۰/۵۸ ۸۷ ۵/۲۴ ۷۳ نظريه گرائي ۹/۶۲ ۲۸۲ ۰/۳۸ ۵۷ ۵/۷۵ ۲۲۵ تجربه گرائي ۳/۱ ۶ ۰/۴ ۶ ۰/۰ ۰ روش تحقيق

۰/۱۰۰ ۴۴۸ ۰/۱۰۰ ۱۵۰ ۱۵۰ ۲۹۸ جمع کل

ادي و اُلم 268"كارس رود"وضعيت ) ج

شده تا سير تحقيقات کارس رود و همکارانش معتقدند که عدم ارائه تعريفي فراگير از کارآفريني سبب يکي از آشکارترين انحرافات ناشي از عدم ارائه تعريفي دقيق از .در مسيرهاي مختلفي منحرف شود

کارآفريني، ظهور مطالعاتي در خصوص يافتن تفاوتهاي مديران و کارآفرينان و مفاهيمي همچون کارآفريني مفاهيم رفتار کارآفرينانه نيز سبب شده تا عدم تفاوت در قبول. باشدشرکتي و يا کارآفريني سازماني مي

تعريف عملياتي مورد قبول براي آن و مدل جامعي براي بررسي عوامل دخيل در کارآفريني و سپس موفقيت .کارآفرينان، ارائه نگردد

از سوي ديگر توصيفي و غيرطولي بودن بيشتر تحقيقات نيز کمکي در جهت چگونگي تعامل اين عوامل به همين جهت آنها با مطالعه انواع متغيرها، پارادايم يکپارچه براي . نمايدقيت شرکتها نميعلّي در موف

.آمده است ۱- ۶هدايت تحقيقات کارآفرينانه ارائه نمودند که در تصوير

268

- A. Cursrud

۱-۶تصوير پارادايم پيشنهادي براي تحقيقات کارآفريني

متغيرهاي روانشناختي

متغيرهاي شخصي و جمعيت شناختي سازمان

متغيرهاي سازماني مرحلة عمر شرکت موقعيت

متغيرهاي محيطي و وضعيتي ماهيت فعاليت

1990وضعيت تحقيقات در سال •

و لوئيس به ، هوارد آلدريچ نيز با اتخاذ شيوه تحقيقاتي چرچيل۱۹۸۵با توجه به روند تحقيقات تا سال پرداخت که در ادامه مطالعات وي بطور اجمالي مرور ۱۹۹۰تا ۱۹۸۶بررسي مقاالت انجام شده از سال

.خواهد شد مطالعات آلدريچ

آوري در کنفرانس کارآفريني دانشکده بابسون را جمع ۱۹۸۹و ۱۹۸۶وي مقاالت ارائه شده در سالهاي مجلة تخصصي که چرچيل و لوئيس انتخاب ۱۰من آنکه مقاله مي گردد ض ۱۴۱نمود که مجموعة آنها

مورد بررسي قرار داد ۱۹۸۹تا ۱۹۸۶ طي سالهاي Business Venturingنموده بودند را نيز به همراه نشرية وي مشاهده نمود که در مجالت دو گروه متفاوت از مقاالت را . يافتمقالة مرتبط با کارآفريني در آنها ۱۸۱و

گروه اول مقاالت تجربي است و گروه دوم مقاالتي است که بيشتر به مفهوم پردازي و . کردتوان جستجو مي .شيوه استقرايي پرداخته اند

.وي مطالعات خود را در سه بعد روش تحقيق، حوزه مطالعاتي، و طرح تحقيق و فن تحليل انجام دادنمود، در کنفرانسهاي دانشکده نيز مي توان استنباط ۷-۶همانطور که از جدول :روش تحقيق) الف

در . وده استبابسون مطالعات استقرائي کمتر مورد توجه قرارگرفته و بيشتر تحقيقات پيمايشي متداول بمجالت گروه اول نيز بيشتر مقاالت از روش پيمايشي استفاده نموده بودند، اما در مجالت گروه دوم اغلب

.فته استمطالعات به صورت موردي يا اسقرائي صورت گراما آلدريچ . مورد طبقه بندي نمودند ۷۵عناوين تحقيقاتي را در چرچيل و لوئيس :حوزه مطالعاتي) ب

.تحت پنج حوزة مطالعاتي تحقيقات را طبقه بندي نموددهد که اين تعداد آمارها نشان مي. پردازدمطالعاتي است که به شخصيت کارآفرين مي دسته اول

درصد مطالعات را به خود ۲۵بابسون کاهش يافته و تنها در مجالت گروه دوم مطالعات در دانشکده .دهداختصاص مي

بر تجانس جمعيت شرکتهاي انتخاب شده در مطالعه تأکيد دارد و اينکه آيا محقق قصد دسته دومدر سال مطالعات انجام شده در دانشکده بابسون. تعميم يافته هاي خود به همة سازمانها را دارد يا خير

.درصد از اينگونه مطالعات را نشان مي دهد ۱۷تنها ۱۹۸۹بررسي محققين قبلي حاکي از آن بود که مطالعات اندکي به صورت . مطالعات طولي است دسته سوم

اما روند مطالعات ارائه شده در دانشکده بابسون نشان مي دهد که اين مطالعات رشد . طولي صورت مي گيرد .درصد افزايش يافته است ۳۲اين ميزان به ۱۹۸۹در سال چشمگيري داشته و

.در خصوص جهاني بودن است دسته چهارمخالصه اطالعات مربوط . شامل مطالعاتي است که در خارج از اياالت متحده انجام شده است دسته پنجم

.آمده است ۸-۶به حوزه مطالعاتي تحقيقات در جدول ۷-۶جدول

۱۹۹۰تا ۱۹۸۵در دانشکده بابسون و نشريات تخصصي طي سالهاي ۱۹۸۹و ۱۹۸۶روش تحقيق در سالهاي

روش تحقيق

مقاالت كنفرانس

دانشكده بابسون

1986

درصد

مقاالت كنفرانس

دانشكده بابسون

1989

درصد

مجالت

1990تا 1985 گروه اول درصد

گروه دوم درصد

۴۰ ۱۲ ۳ ۳ مطالعات موردي ۵۴ ۲۸ ۰ ۳ پردازياستقرايي و مفهوم

۰ ۴۳ ۷۲ ۷۸ پيمايشي ۲ ۱۷ ۱۶ ۹ پيمايشي از اطالعات قبلي و بايگاني

۴ ۰ ۹ ۶ مطالعات ميداني ۰ ۰ ۰ ۱ شبيه سازي کامپيوتري

۱۰۰ ۱۰۰ ۱۰۰ ۱۰۰ کل درصد ۵۷ ۱۲۴ ۷۴ ۶۷ تعداد کل مقاالت

۸-۶جدول

۱۹۹۰تا ۱۹۸۵نشريات تخصصي طي سالهاي در دانشکده بابسون و ۱۹۸۹و ۱۹۸۶حوزه مطالعات در سالهاي

حوزه مطالعاتي

مجالت مقاالت ارائه شده در بابسون

1986

درصد

1989

درصد

گروه اول

درصد

گروه دوم

درصد

۲۵ ۱۵ ۱۳ ۱۸ تمرکز بر شخصيت ۱۴ ۱۱ ۱۷ ۲۴ تجانس در جمعيت شرکتها و فعاليت

۵۶ ۴۴ ۳۲ ۱۰ مطالعات طولي ۱۸ ۸ ۹ ۴ در بيش از يک کشور

در يک کشور غير از کشورهاي غربي )اروپاي غربي –کانادا –آمريکا (

۳۵ ۲۸ ۲۱ ۲۳

تحليل، مجالت گروه دوم به دليل اينکه طرح تحقيق و فن در مطالعة : طرح تحقيق و فن تحليل) جنيز مي توان ۹- ۶همانطور که از جدول . و اسقرائي بودند کنار گذاشته شدند ٢٦٩بصورت مطبوعاتيبيشتر

۲۹درصد به ۹بين مقاالت ارائه شده در دانشکده بابسون از ۱۹۸۹تا ۱۹۸۶دريافت مطالعات طولي از سال د از ها و افراهاي پيمايشي براساس بايگانيهمچنين تنها در چند مطالعه، شيوه. درصد افزايش يافته است

همچون سن، نژاد، (در خصوص تجانس شرکتهاي انتخاب شده و افراد، . چند مليت انتخاب شده بودندهنوز ) ۱۹۸۳و آلدريچ، ٢٧٠ملک کلوي(به منظور تعميم دادن نتايج به واحدهاي مشابه ) جنسيت و مذهب

ه شديداً از جمعيت دارند، و نهايتاً اينکه در مطالعات صورت گرفتهم محققين توجه الزم را مبذول نميشود و محدوديتهايي را از حيث تعميم نتايج حاصل در نامتجانس و ناهمگون شرکتها و افراد آن استفاده مي

شود که کليه انتخابها بصورت ها در تحقيقات، معلوم ميهمچنين با مشاهده روند انتخاب نمونه. بر داردبه همين دليل . استقضيه مورد توجه قرار نگرفته اتفاقي صورت گرفته است و هيچگونه چارچوبي در اين

باشد و محققين براي رفع اين مشکل نمونه آماري خود را افزايش نرخ پاسخ به مطالعات بسيار پائين مي .اندداده

وضعيت کامل طرح . هاي آماري پيشرفته نيز مورد استفاده محققين قرار نگرفته استاز سوي ديگر شيوه ).۱۹۱، ص ۱۹۹۲آلدريچ، (به نمايش درآمده است ۹- ۶لي در جدول تحقيق و فنون تحلي

۹-۶جدول

تا ۱۹۸۵در دانشکده بابسون و نشريات تخصصي طي سالهاي ۱۹۸۹و ۱۹۸۶طرح تحقيق و فنون تحليلي در سالهاي ۱۹۹۰

مجالت مقاالت ارائه شده در بابسون طرح تحقيق

درصد 1989 درصد 1986 گروه اول درصد

۲۶ ۲۹ ۹ مطالعات طولي ۴ ۶ ۵ مطالعات در بيش از يک کشور

۱۸ ۲۸ ۳۳ مطالعات در کشورهايي غير از اياالت متحده ۱۹ ۱۶ ۲۲ جمعيت متناجس

۶۲ ۳۵ ۵۰ داراي چارچوب مناسب نمونه گيري شيوه هاي آماري

۲ ۱۳ ۱۰ بدون شيوه مشخص آماري ۳۸ ۲۳ ۴۳ درصدگيري ساده

۳ ۲ ۱۰ اسکوير –کي ۲۴ ۲۴ ۱۰ آزمون تي، تحليل پراکندگي

۲۸ ۳۶ ۲۷ همبستگي، رگرسيون ۵ ۲ ۰ ديگر شيوه ها

۱۰۰ ۱۰۰ ۱۰۰ درصد کل ۷۴ ۵۳ ۵۱ کل تعداد

269

- Journalistic 270

- McKlevey

90تحليلي بر روند مطالعات در دهة •

، سه ديدگاه نسبت به مطالعات کارآفريني ارائه گرديده ۱۹۸۰با توجه به مطالعات صورت گرفته طي دهة .که در تعريف آن بايد اين ديدگاهها را در نظر گرفت تا از تناقضات و ابهامات احتمالي پرهيز نمود است

ديدگاه علمي يكپارچه

اين ديدگاه معتقد به آزمون تجربي پيش فرضهاي مطلوب و تعميم آنها از طريق تحليلهاي کمي و شته شود، در اين صورت در مطالعات گذشته رويه، استاندارد پندا ناگر اي. باشدجديدترين فنون آماري مي

. شودهاي استاندارد بسياري برخورد نمود، اما علم به معناي معمول، با دو روند مواجه ميتوان به نمونهمييابند دوم اينکه تحقيقاتي که به نتايج جديدي دست مي. د. اول اينکه براي تأييد به تحقيقات آتي نياز دارد

در تحقيق، سطح تحليل . سازي را از تحقيق جدا دانستبنابراين بايد نظريه. شوندينوعي تهديد محسوب مود در مطالعات خود اين رپائولين، ورتمن و کارس . شودخود محقق تعيين ميهمواره بطور نامنظم به وسيله

).۹۸، ص ۱۹۸۶، ٢٧١استينچ کوم(ديدگاه را مدنظر داشتند ديدگاههاي چندگانه و متعارض

. اندهاي تحقيقاتي مختلف را در کارآفريني لحاظ کردهديدگاه، محققين ساير ديدگاهها و شيوهدر اين هاي شناسي و غيره از شيوهبا چنين نگرشي با در نظر گرفتن انواع ديدگاههاي شخصيتي، اقتصادي، بوم آنها

ارآفرين را به تغييرات شديد العمل کنمايند تا در تحليل خود بتوانند عکسنيز استفاده ميتحقيقاتي متفاوت ).۵۸۹، ص ۱۹۹۲چرچيل، (بيني نمايند اقتصادي و اجتماعي پيش

٢٧٣و فراتجديدگرايي ٢٧٢عمل گرايي

تحقيق کارآفريني را در وهلة اول و شيوه تحقيق را در گرايي پذيرفته شود، آنگاه بايد اگر رويکرد عملمحقق را شود که اهداف اي تعيين ميتحقيقاتي به گونهدر چنين شرايطي شيوه . درجة دوم اهميت قرار داد

).۱۹۳، ص ۱۹۹۲آتدريچ، (يابد نمايد و همراه با تغيير شرايط، روش تحقيق نيز تغيير ميتأمين مينمايد که توجه به عناوين تحقيق ممکن است جايگاه تحقيق کارآفريني را در البته پائولين اشاره مي

عينک ديگر کاي يچرا که براي مشاهده و تفسير هر پديده. ا به خطر اندازدجامعة دانشگاهي تنگ کرده رنمايند شود و محققين روش تحقيقي متناسب با موضوع خود را بر حسب زمان تحقيق انتخاب ميتجويز مي

).۳۵۵، ص ۱۹۸۲سکستون و ديگران، ( 1990چالش ها در دهة •

آنچه که اکنون بيش از پيش مورد . اين پديده استچالش اصلي در تحقيقات کارآفريني مربوط به درک علت و معلولي و هدايت بيني، تشريح روابطنياز است توجه بيشتر به توسعه يک چارچوب نظري براي پيش

آلدريچ مسأله تعيين الگوهاي هنجار تحقيقاتي را که براي قضاوت درخصوص . آزمونهاي تجربي استبراي مثال درخصوص انتخاب ديدگاه علمي يکپارچه، يا . موده استپيشرفت کارآفريني مناسب است مطرح ن

چند ديدگاه متعارض، و يا عملگرايي، بايد توجه داشت که هر يک از اين ديدگاهها در بين محققين حامياني

271

- A. Stinchcombe 272

- Pragmatism 273

- Post Modernism

هاي تحقيقاتي، دستورالعملهاي مختلف تحقيقاتي و همچنين مراحل دارد و سرمنشاء اختالفات، در زمينه ).۵۸۸، ص ۱۹۹۲چرچيل، (توسعه مطالعاتي است مختلف

توافق . به جز جنبه هاي بين المللي کارآفريني هيچ محدوده اي براي مطالعات آينده مشخص نشده استهمگاني بر سر اين است که بايستي وارد حريم ها و محدوده هاي زيادي شد و تحقيقات خود را به آنچه که

.شده و همچنين به برخي از معيارهاي مرتبط با عملکرد کارآفريني ارتباط داد بايد انجام شود و يا قبالً انجامآنچه که از . پيشنهاد شده است) ۱۹۹۲(معيارهاي جامعي براي هدايت تحقيقات توسط تيمونز و سابيتزا

يد؟ آيا افزاشود اين است که آيا اين تحقيقات در اين زمينه بر سرمايه فکري مياينگونه معيارها استنتاج ميتحصيلي و تواند به عنوان روشي در ارتقاء دورهاينگونه تحقيقات دانش نظري و علمي را باالبرده و مي

يادگيري در آموزش استفاده شود؟با بررسي . رسدربط بنظر نميتوان مشاهده نمود که مباحث فوق در مورد مسائل تحصيلي بياز اين رو مي

اي در مورد شود که توافق قابل مالحظهکند مشاهده ميرا هدايت ميروشهايي که تحقيق در کارآفريني : اين پيشنهادها و چالشها در ذيل به صورت خالصه آمده است. هاي مطالعاتي وجود داردتعداد حوزه

يخط فكري، اصول و تعصبات در روش تحقيق) الف

از طريق آموزش در اصول و برند که محققين در مطالعات خود خط فکري يا نقطه نظري را بکار ميآوري اطالعات و هم بر روش خط فکري هم بر روي جمع. سؤاالت تحقيقاتي مرتبط شکل گرفته است

.روش تحقيقي نيز مي تواند آثار مشابهي داشته باشد. گذاردتحليلي آنها اثر مياي استاندارد در هيابد که با استفاده از پرسشنامهزماني اهميت مي ديدگاه فكري محققحساسيت به

آميز کارآفرينان سؤال شود و از آنها خواسته شود تا با استفاده از جمالت، تجارب مورد تجارب موفقيتدارد که درنظر گرفتن تنها بيان مي) ۱۹۹۲(آلدريچ ). ۹۰، ص ۱۹۹۲ديزواستار، (خودشان را توضيح دهند

ورد مطالعه از ديگر ديدگاههاي علمي بنگرد و گردد که محقق نتواند به پديده ميک ديدگاه علمي باعث مياين خطر بارها از سوي برخي محققين . ديگر ديدگاهها نيز اجتناب کندحتي گاهي از تأييد رسمي وجود

آنها مشاهده نمودند که دانشجويان با تحصيالت . گوشزد شده است) ۴۸۸، ص ۱۹۹۲کاتارامن و ديگران، ون(اين . توانند کل فرآيند را درک کنندشوند، اغلب نميوق داده ميعلمي مختلف که به سمت شرکتها س

کنند که در بيشتر مطالعات مشخص شده است که اقتصاددانان محرکهاي بازاري مهمي محققين بيان ميبراي نوآوري و کارآفريني در شرکتها دارند، در حاليکه محرکهاي سياسي و سازماني موجود در شرکتها را

پردازان سازماني، عوامل سازماني و سياسي را در کارآفرين شدن از طرف ديگر، نظريه. ندناديده گرفته ا .شوندشرکتها مورد مطالعه قرار داده و اهميتي براي عامل بازار قائل نمي

که مدلهاي مشاهده نمود) ۱۹۹۲( ٢٧٤"وان دي ون. "نيز خود مشکلي است تعصب در روش تحقيقهستند، زيرا زمانيکه دانشمندان و متخصصان يک ديدگاه يا نظريه منفرد را تر تحقيقاتي چند وجهي مطلوب

.دهنددرنظر بگيرند، حقايق اغلب به صورت تحريف شده و ناقص خود را نشان ميکند، اين است که به محقق به اندازه کافي سرانجام آنچه که در اين زمينه مطالعاتي ايجاد نگراني مي

کنند، اشاره مي) ۱۹۹۲( ٢٧٥"ساپينزا"همانگونه تيمونز و . اهي داده نشده باشدبراي طرح سؤاالت مرتبط آگ

274

- A. Van de ven 275

- H. Sapienza

ناديده گرفتن واقعيتها و تفاوتهاي ظريف يک صنعت و عدم تمايل به يک نگرش عقالئي نسبت به دنياي .شودمعني منجر ميوسيع اما بيواقعي به تحقيقات

تحقيق اقتضايي، محيطي و چندجانبه) ب

در توضيح موقعيت فعلي تحقيقات و همچنين نيازهاي که در آينده احساس مي شود، بيشتر نگراني ها در مورد ) ۱۹۹۲( ٢٧٨"پيت"، و ٢٧٧"ميني"، ٢٧٦"گودمن. "محيطي مي باشدپيرامون ارتباط تحقيق با متغيرهاي

و سياستها، هاي مليانواع روشهاي تحقيق و راه حلها براي ايجاد شرکتهاي نوپا هنگام تغيير فرهنگ و مرزمعتقدند که بايد بر روابط اقتضايي تأکيد ) ۱۹۹۲( ٢٨٠و گاسکون ٢٧٩کوپر. روش خاصي را توصيه نموده اند

آنها اشاره مي کنند که تحقيق دربارة ويژگيهاي محيطي و عملکرد در محيط جديد، در . بيشتري شوداند که بسياري از مطالعات ن، آنها تشخيص دادهعالوه بر اي. مراحل اوليه است و نياز به مطالعات بيشتري دارد

بيان مي ) ۱۹۹۲( ٢٨٣"دسوزا"و ٢٨٢"، مدوگال٢٨١"هوي. "بر روي نمونه هايي از صنايع خاص انجام شده استدارند که پيشرفت در اين زمينه به تحقيقات بيشتري در زمينه ايجاد روابط اقتضايي بين استراتژيها با رشد

.نياز دارد سريع و تغييرات محيطي حساس

واحد تحليل) ج

شد، الزم است در انتخاب گروه مورد ، احساس مي۱۹۹۰همانگونه که نياز به تحقيقات اقتضايي در دهة . دو مسأله در اين زمينه وجود دارد. گيردمطالعه نيز به منظور دستيابي به نتايج معتبر دقت الزم صورت

سپس سعي شود تا يافته ها در سطح جهاني تعميم داده نخست آنکه موردهاي نامتجانس مطالعه شوند و ضمن آنکه واحدها و سطوح تحليلي اغلب در مدلهاي غيرمنظم (شود و آنها را در تمامي صنايع بکارگرفت؛

توان مشاهده شوند و به همين دليل است که در تحقيقات نرخ پاسخگويي بسيار پائيني را مياستفاده ميومين مسأله اين است که تحقيقات بايد بر روي مجموعه کامالً متناجسي از افراد د). ۱۹۹۲آلدريچ، ) (کرد

دارند که نتايجي بيان مي) ۱۹۹۲(کون کوپر و گاس. انجام گيرد و سپس نتايج تحقيق را بايد تعميم کلي داد .باشدآيد با شرکتهاي غيرفعال متفاوت ميآميز بدست ميگذاري مخاطرهکه از شرکتهاي سرمايه

خالصه و جمع بندي •

در ابتداي اين فصل نگرشي گذرا بر نوع شناسيهاي ارائه شده توسط وسپر، شندل، هوفر، کوميوز و شراير . اين محققين بدون مطالعه مقاالت ارائه شده، اقدام به ارائه نوع شناسي تحقيقات نموده بودند. بعمل آمد

مقاله انتشار يافته در ۸۱وي . صورت گرفته استاولين مطالعه جدي در خصوص نوع شناسي توسط پائولين .خصوص کارآفريني را از نظر نوع شناسي و موضوعات طبقه بندي کرد

هوارد . پرداختند ۱۹۸۶بنديهائي در سال ماکس ورتمن، نيل چرچيل و کارس رود نيز به ارائه طبقهمقاله ارائه شده در ۱۴۱و تري نسبت به اين سه محقق پرداخت به بررسي جامع ۱۹۹۲آلدريچ در سال

276

- J. Goodman 277

- J. Meany 278

- L. Pate 279

- A. Cooper 280

- J. Gascon 281

- F. Hoy 282

- P. Medougall 283

- D. Dsouza

هاي روش مقاله ارائه شده در مجالت تخصصي را از جنبه ۱۸۱کنفرانسهاي ساالنه دانشکده بابسون و هاي رسد آگاهي از شيوهبنظر مي. تحقيق، حوزة مطالعاتي طرح تحقيق و فنون تحليلي مورد بررسي قرار داد

اينکه از يک ديدگاه واحد يا از چند ديدگاه و يا با . تحقيقاتي مختلف تا حدودي از ابهامات موجود بکاهد .نمايدبه کارآفريني نگريسته شود، برداشتهاي متفاوتي را از آن در ذهن ايجاد مي ديدگاه عملگرايي

اي ا ز وسعت و پيچيدگي وان به عنوان برداشت تازهرا ۱۹۹۰بطور کلي جايگاه تحقيق در سال بسياري از افراد، كارآفريني موتور تغييرات اجتماعي است كه باعث در نظر . کارآفريني توصيف کرد

براي اينگونه افراد شامل قتحقي .شودايجاد شغل، استفاده اثربخش از منابع و تجديد حيات ملي ميدر يک روش بسيار ساده، . مطالعه تمامي عواملي است که در ايجاد، شکست و رشد شرکتهاي نوپا مؤثر است

گذارد توجه، مطالعه تأسيس يک شرکت و تمام عواملي است که در چنين رويدادي تأثير ميکانون اصلي گروه ديگر تفکري کامالً ). ، توسعة محلي و مراکز تحصيليمانند خصوصيات کارآفريني، نظام بانکداري(

غيير در تعادل با آن تفاوت جزئي داشته و کارآفريني را به عنوان موتور تمتفاوت از گروه اول ندارد، بلکه در اينجا، شناسايي و توسعه نوآوريها و حرکت سريع و مؤثر آن در بازار در کانون تمرکز . شناسداقتصادي مي

فعاليتهاي . براي اينگونه افراد تولد و مرگ شرکتها از اهميت چنداني برخوردار نيست. گيردقرار ميوني است و شرکتهايي که از فناوري باال برخوردارند، اي رو به فزکارآفرينانه در شرکتها تا حد قابل مالحظه

آفرين هستند و به دليل اهميت زيادي که براي رشد و ابتکار قائلند، در اين محدودة رشدگرا و ارزشاز اين روست که تمام عواملي که بر شناسايي توسعه و ابتکار در بازار . گيرندمطالعاتي مورد توجه قرار مي

دهند که ارتباط نزديکي با برخي از آنها به عواملي اهميت مي. گيرنديان تحقيقاتي قرار ميتأثير دارند در جرتوان به شرکتهاي نوپا، مؤسسه دانشگاهها و قهرمانان شرکتها سازمانهاي نوآور داشته يا دارند که از ميان مي

.اشاره نمودهدف از . نگرندن و توسعه مفاهيم ميسومين گروه به کارآفريني به عنوان عنصري جديد و جذاب در آزمو

اينگونه افراد شناخت کاربرد اطالعات و چگونگي توسعه مفاهيم در تأسيس و نوآوري شرکتهايي با رشد و تشريح اصول بازاريابي، مديريت استراتژيک، رفتار سازماني، افرادي که چگونگي کاربرد. باشدسريع مي

با وجود شباهت کلي که . گيرنددهند در اين دسته قرار مير قرار ميشبکه اجتماعي و انتقال فناوري را مدنظدر بين اين سه گروه به خصوص در زمينة شرکتهاي داراي رشد باال، فرآيند نوآوري در بازار، شرايط تأسيس

کامالً از قرارگرفته که هاي ديگري از اين پديده نيز مورد مطالعه شود، جنبهشرکتهاي نوپا و غيره مشاهده مياختالف در اهداف تحقيق، اختالف در جمعيت انتخابي براي مطالعات، چارچوبي که . يکديگر متمايز هستند

شود، غالباً منحصر به فرد است که شود و زباني که در توصيف نتايج استفاده ميمسائل از طريق آن رؤيت مي .شودبا توجه به اهداف مطالعاتي انتخاب مي

ماند که براي درک شدت مشکالت و درک فيل کارآفريني بيش از يک دهه اقي نمياز اينرو شکي ب ).۱۹۹۲چرچيل، (تحقيقات الزم است

عليرغم عالقه . در اين فصل سعي گرديد تا تصويري از جايگاه کارآفريني در تحقيقات نشان داده شودشناسي وعودي در خصوص نفراوان مجامع علمي و دانشگاهي به مقولة کارآفريني تنها مطالعات محد

گرفته و انجام مطالعات بيشتر جهت تعيين مسيرهاي مطالعاتي در آينده بسيار ضروري مي تحقيقات صورت .نمايد

فصل هفتم مدلهاي نظري كارآفريني

مقدمه •

گرفته، و در هر آيد، کارآفريني از ابعاد متفاوتي تاکنون مورد توجه قرارهمانطور که از فصول قبلي برميدر اين فصل قصد بر اين است تا . فصل بطور مفصّل ويژگيها و عوامل مورد تحقيق در هر بعد تحليلي گرديد

بندي ويژگيها و عوامل مورد تأييد در هر فصل دو مدل در خصوص کارآفريني مستقل و محقق ضمن جمعو عوامل مورد توافق در مدلهاي ارائه شده از در بخش تحقيق ميداني، ويژگيها. کارآفريني سازماني ارائه دهد

.گيردسوي محققين در خصوص جامعه آماري مورد نظر در اين تحقيق، مورد بررسي قرار مي مدل پيشنهادي •

، )۱۹۹۴(، باي گريو )۱۹۷۵(مدلهاي ارائه شده از سوي محققين ديگر همچون شاپيرو اين مدل برخالفو تيمونز ) ۱۹۸۸(، استيونسون )۱۹۹۴(، نياوالي و فوگل )۱۹۹۴(اتکو ، کور)۱۹۸۵(، گارتنر )۱۹۹۳(فراي

عوامل (، به کارآفريني به صورت يک فرآيند سيستمي نگريسته است،که داراي يکسري ورودي )۱۹۸۵(و خروجي ) گيري تفکر، تدوين برنامه فعاليت و اجراي ايدهشکل(، فرآيند پردازش )فردي، سازماني و محيطي

فراگير بودن اين مدل اين امکان را فراهم آورده تا بتوان بجز بخشي از . باشدمي) و نوآوريرشد، تغيير ( .مرحلة تدوين برنامه، تعريفي جامع از کارآفريني خواه بصورت مستقل و خواه سازماني ارائه نمود

ورودي ها •

توانايي هاي فردي -

عوامل درون سازماني -

عوامل محيطي -

و ناگهاني سبب ورود فرد به زاعامل و واقعة سرعتوجود و تعامل اين سه دسته از عوامل همراه با يک .شودفرآيند کارآفريني مي

گيري يک توان به از دست دادن شغل، ابداع يا شکلزا و ناگهاني ميطبق تحقيقات از جمله عوامل سرعت، بحرانهاي ميانسالي، خروج از نظام وظيفه، مدرسه و ، مهاجرت)۱۹۹۳فراي، (انديشه يا پيشنهاد شراکت

در ) ۱۹۸۰بروکهاوس، (، و نارضايتي شغلي )۱۹۷۵شاپيرو، (زندان، توهين و تحقير، عصبانيت، خستگي سطح کارآفريني مستقل و بحرانهاي مالي و توليدي تغييرات شديد محيط اقتصادي، تهديدها و فرصتهاي

.اشاره نمود) ۱۹۹۳فوگل و نياوالي، (ماني اقتصادي در سطح کارآفريني ساز توانايي هاي فردي

توان آنها را به پنج دسته اصلي هاي فردي ميبا توجه به کليه مطالعات انجام شده در خصوص تواناييتراپ مان و (ها، عوامل جمعيت شناختي، سبک رفتاري و مهارتها تقسيم بندي نمود شامل ويژگيها، انگيزه

البته همانطور که در فصل سوم نيز اشاره گرديد ويژگيهاي بسياري مورد مطالعه ). ۱۹۸۹استار، مورنينگ .مهمترين عوامل مورد توافق در هر دسته نشان داده شده است ۱-۷در جدول . قرارگرفته است

۱- ۷جدول مهمترين عوامل مورد توافق محقّقين در خصوص توانائي هاي فردي

ويژگيها انگيزش جمعيت شناسي شناسيسبك مهارتها

خالقيت نياز به توفيق تجربه کاري مشارکتي ذهني پذيريتمايل به ريسک عزم و ارده الگوهاي نقش ارشادي بين فردي نياز به استقالل تحصيالت و آموزش استبدادي سازماني

مرکز کنترل سن متمرکز بر وظيفه خانواده دموکراتيک شرايط کودکي مردم گرا محل تولد جنسيت مهاجرت

)۱۹۸۹(تراپ مان و مورنينگ استار، : منبع

عوامل سازماني

در فصل چهارم نشان داده شد، با توجه به جديد بودن اين زمينه ۱۲-۴و ۱۱-۴همانطور که در جدول کارآفرينانه در سازمان مورد توافق محققين مطالعاتي عوامل سازماني معدودي براي القاء و ايجاد محيط

همچنين نگرش و بينش سازماني کارآفرينان در خصوص سياستهاي مالي، توليدي، بازرگاني . قرارگرفته استگيريهاي فرد بعنوان رهبر سازمان و بازاريابي، منابع انساني و مديريت استراتژيک نيز تأثير بسزائي بر تصميم

).۲۹، ص ۱۹۹۳ن، هورنزبي و ديگرا(دارد عوامل محيطي

عوامل محيطي تأثيرگذار بر کارآفريني سازماني را محققين مورد بررسي قرار داده اند که مهمترين عوامل ).۴۷، ص ۱۹۸۹؛ گارتنر، ۵۸، ص ۱۹۹۴فوگل و نياوالي، (آمده است ۳-۷مورد توافق محققين در جدول

فرآيند كارآفريني •

ا توجه به جميع مراحل مورد توافق محققين سه مرحله اصلي در فرآيند در مدل پيشنهادي کارآفريني بمرحلة شکل گيري تفکر کارآفريني که بخشي از فرآيند ۱-۷در تصوير . کارآفريني در نظرگرفته شده است

.کارآفريني است، نمايش داده شده است مرحلة شكل گيري تفكر

، سازماني و محيطي همراه با يک واقعه تعامل عوامل فردي :گيري بصيرت كارآفرينشكل) الفگردد تا برخي ويژگيهاي شخصيتي همچون نياز به استقالل، نياز به توفيق و مخاطره زا سبب ميسرعت

.پذيري در فرد قوت گيردفرد با توجه به تحصيالت، تجربه کاري، افرادي که با آنها در ارتباط :شناسايي و ارزيابي فرصت) ب

.برداشت خود از محيط دست به شناسايي خالءهاي بازار و ارزيابي آنها مي زندمي باشد و

۲- ۷جدول مهمترين عوامل سازماني و معيارهاي فرعي

تشويق به

نوآوري

هاي توسعه تيم فرصت زماني

كارآفريني

هاي جديد شيوه حمايت مديريت تفويض اختيار

پاداش

تغيير در ساختار و نمودار سازماني

فرصت دوباره براي دادن جبران اشتباهات

تشکيل و ايجاد تيم هاي اجرايي

تفويض اختيار به زيردستان

حمايت مالي مديريت براي انجام کارها

تشويق از طرف مديريت عالي

کاهش واحدهاي سازماني

دادن به اينکه اهميتکارکنان مشغول کار

باشند

و بکارگيري شناساييافراد براي مخاطره

پذيري و خالقيت

قدرت تصميم گيري افراد خالق

و موفق

حمايت از پروژه هاي کوچک در داخل سازمان

دادن پاداش اضافي و کارانه مبتني بر عملکرد

معرفي محصول جديد

دادن به تناسب اهميتويژگيهاي فرد با

نيازمنديهاي شغلي

حل مشکل از طريق مشورت و

همکاري

دسترسي به وجوه و جهت انجام کارمنابع

ارائه يک انديشه و فکر نو

انعطاف پذيري در فرآيند بودجه

ريزي

)۱۹۹۳(هورنزبي و ديگران : منبع ۳- ۷جدول

عوامل محيطي سياست دولت اقتصادي -شرايط اجتماعي حمايتهاي مالي و غير مالي

محدوديتهاي واردات و صادرات گرايش عمومي به کارآفريني نزديکي صنايع به دانشگاه ها مقررات و قوانين ورشکستگي حضور کارآفرينان مجرب آميزگذاري در فعاليتهاي کوچک و مخاطرهسرمايه

موانع ورود وجود الگوهاي موفق و در دسترس منابع مختلف تأمين مالي ثبت نام و کسب مجوزتشريفات اداري براي حضور اشخاص با ويژگيهاي کارآفرينانه وامهاي کم بهره مالي کارآفرينانمالي به تأمينتمايل مؤسسات

کوچکشناخت عملکرد کارآفرينانه و الگوپذيري از

آنهاتعداد مؤسساتي که کارآفرينان به آنها گزارش

دهندمي قوانين و مقررات حاکم بر فعاليتهاي کارآفرينانه نسبت شرکتهاي کوچک به جمعيت شرکتها برنامه تضمين اعتبار براي شرکتهاي نوپا

قوانين حمايت از حق مالکيت تنوع فعاليتها و مشاغل اقتصادي رقابت در ميان مؤسسات مالي ميزان رشد اقتصادي مشاوره و خدمات حمايتي

کنندگان زني خريداران و عرضهچانهقدرت شبکه هاي کارآفرينانه فشار ناشي از محصوالت جانشين تسهيالت حمايتي

برنامه هاي دولت در زمينه تهيه امکانات براي شرکتهاي کوچک

رقابت در ميان رقيبان موجود

زمينه غني صنعتي حمايت دولت از تحقيق و توسعه قابليت دسترسي به عرضه کنندگان و مشوق ها و معافيتهاي مالياتي

مشتريان يا بازارهاي جديد

شرايط زندگي تسهيالت جديد حمايتي و ارتباطي درصد باالي مهاجران جديد در جمعيت کار ماهر فنّي نيروي

مهيا بودن زمين و ساير عوامل توليد

۱-۷تصوير مرحلة شکل گيري تفکّر

گيري تفکرمرحله شکل

با توجه به جميع موارد الف و ب در اين قسمت فرد با توجه به بينش :تصميم به اقدام كارآفرينانه) ج

.کندو ارزيابي فرصت انطباق آن با سطح مخاطره پذيري خود اقدام به کارآفريني مي مرحلة تدوين برنامة فعاليت كاري

نمايد با توجه به اينکه فرد بطور مستقل يا سازماني اقدام به کارآفريني مي فعاليت کاريتدوين برنامه .به همين دليل اين بخش از فرآيند به دو صورت مشاهده شده است. باشدمتفاوت مي

نمايش داده ۲-۷در اين مرحله که تصوير :تدوين برنامه فعاليت كاري كارآفريني مستقل) الف ).۱۹۹۳فراي، (ه سه فعاليت مهم دست مي زند شده، کارآفرين ب

ساختار فعاليت در کارآفريني مستقل از نظر مالکيت مورد توجه کارآفرين مي :ساختار فعاليت - ۱را آغاز نمايد و در مرحلة شراکت تا چه باشد، يعني اينکه بطور شخصي يا شراکتي فعاليت خود

.اي داراي اختيار باشداندازه

بايد به منابع شخصي خود و هرگونه منابعي که احتمال استفاده از آن وجود دارد کارآفرين : منابع - 2 .به همين دليل بايد بطور واقع بينانه دست به شناسايي منابع موجود بزند. اتکاء نمايد

مالي الزم براي فعاليتها و با توجه به کارآفرين پس از کسب اطمينان از حمايتهاي: استراتژيها - 3 مالي و حمايتهاي موجود اهداف کلي را تعيين و استراتژيهاي عملياتي خود را روشن ميتواناييهاي

.سازد

در اين مرحله از کارآفريني سازماني : هاي فعاليت كاري در كارآفريني سازمانيتدوين برنامه) بهر جهت زند، تا ازنشان داده شده دست مي ۳- ۷مدير کارآفرين به سه نوع فعاليت اصلي که در تصوير

).۱۰۸، ص ۱۹۸۹کوراتکو و هاجتس، (زمينه را براي اجراي تفکر کارآفريني فراهم نمايد قبل از هرگونه اقدامي بايد متذکر شد، همانطور که بسياري از : مهندسي مجدد تفكر سازماني -1

. نگونه فعاليتها ندارندمديران به فعاليتهاي آزاد و بدون ساختار اعتقاد ندارد، کارکنان نيز اعتقاد زيادي به اي

شکل گيري بصيرت کارآفرين

شناسايي وفرصتارزيابي

تصميم به اقدام

کارآفرينانه

قبل از هرگونه اقدامي مدير کارآفرين بايد ضمن معرفي روشن و شفاف اهداف خود موافقت و نظر کارکنان را . جلب کند و آنها را از پاداشها و مزايايي که در قبال پذيرش مسؤليتهاي جديد بهره مند مي شوند آگاه سازد

فرين بايد جو سازماني خود را از نظر پذيرش اينگونه اقدامات بديع به عبارتي ديگر قبل هر اقدامي مدير کارآ .ارزيابي نمايد

پس از ارزيابي جو سازماني براي پذيرش کارآفريني در سطح سازمان، مدير کارآفرين : استراتژيها - 2مستعد براي بايد در جهت تغيير نگرشها، تشويق به نوآوري، تغيير فرهنگ سازماني و در نهايت انتخاب افراد

کليه عوامل سازماني مورد تأييد در تحقيقات انجام ۲-۷در جدول . تشکيل تيمهاي کارآفريني اقدام نمايد .شده و برخي معيارهاي مرتبط آورده شده است

در دو مرحلة اول مدير کارآفرين از نظر منابع نرم افزاري همچون تفکر، همدلي و :بسيج منابع - 3در اين مرحله مدير از نظر مالي، فني و سخت افزاري و . نمايدي اطمينان حاصل ميبکارگيري منابع انسان

.به ارزيابي مي زند تا از حمايت آنها اطمينان حاصل نمايد تفکر دست حمايتهاي خارجي برايهمانطور که مالحظه گرديد در مرحلة اول فرد به ارزيابي فرصت و محيط مي : مرحلة اجراي تفكر) ج

در اين مرحله کارآفرين . در مرحلة بعد تواناييها و منابع موجود براي تفکر را ارزيابي مي نمايدپردازد و هورنزبي و (آمده است ۴-۷بايد براي اجراي تفکر خود به دو فعاليت موازي دست بزند که در تصوير

).۱۹۹۳ديگران، از ارزيابي و کسب اطمينان از کارآفرين چه بطور مستقل و چه در درون سازمان پس : تأمين منابع -1

منابع قابل استفاده و داراي تضمين به يکباره تمامي منابع را به سوي اجراي تفکر بسيج و رهنمون مي .سازد

خواه بصورت مستقل خواه پرواضح است که انجام هر فعاليتي از سوي کارآفرين: غلبه بر موانع - 2هرگونه فعاليت کارآفريني بخصوص درون سازمان با . شودسازماني با موانعي از سوي محيط مواجه مي

موانع و محدوديتهاي سازماني همچون سلسله مراتب، کنترل، فرهنگ سازمان، نياز به دستيابي به موفقيتهاي کوتاه مدت، عدم وجود افراد کارآفرين مستعد در سازمان و مواردي اينچنين مواجه است که

.ي غلبه بر اين موانع را همراه با تداوم اجراي تفکر بطور تؤامان داشته باشدکارآفرين سازماني بايد تواناي ۲-۷تصوير

مرحلة تدوين برنامه فعاليت کاري در کارآفريني مستقل

ساختار فعاليت

مستقل - شراکتي - يا داراي اختيار تام -

محدود

منابع

ييشناسا - تضمين تأمين اعتبار -

استراتژيها

اهداف کلي فعاليت -تدوين استراتژيها و -

برنامه هاي فعاليت

مرحله تدوين برنامه فعاليت کاري در کارآفريني مستقل

۳-۷تصوير مرحلة تدوين برنامة فعاليت کاري در کارآفريني سازماني

)۱۹۸۹(کوراتکو و هاجتس، : منبع

۴- ۷جدول مرحلة شکل گيري تفکّر

)۱۹۹۳(هورنزبي و ديگران، : منبع

بسيج منابع

مهندسي مجدد

تفكر سازمان

استراتژيهاتوسعه بينش مشترک - تشويق نوآوري - حمايت مديريت - شيوه هاي جديد پاداش - تفويض اختيار - توسعه تيم هاي کارآفريني - فرصت زماني -

سازمانيمرحله تدوين برنامه فعاليت کاري در کارآفريني

تأمين منابع

غلبه بر موانع

اجراي تفکر

تفکرمرحله اجراي

)موفقيت(خروجي ها •

شده و توافقات با توجه به تحقيقات انجام. نامندخروجي اين فرآيند همان چيزي است که آنرا موفقيت ميدر بعد .باشديا تأسيس يك فعاليت جديد ميموفقيت در كارآفريني مستقل همان ايجاد محققين،

هاي بازاريابي، فني و توليدي و ايجاد، ابعاد ديگري همچون تغييرات و ايجاد توانايي کارآفريني سازماني،واحد تحقيق و توسعه، طراحي و مهندسي، رقابت با شرکتهاي داخلي و خارجي، جايگزيني (نيروي انساني

ضمن آنکه موفقيت در . گيردرا نيز در برمي) بهبود ترکيب نيروي انساني ماشين آالت، توانايي علمي و ).۱۹۹۳فراي، (نمايد کارآفريني سازماني را تحت دو سرفصل اساسي نوآوري و رشد بررسي مي

ترين و جامع ترين تعريف نوآوري را يکي از محققين با توجه به ادبيات پژوهش و تأييد محققين، کامل :توان مشاهده و ارزيابي نمودبه تعبير وي نوآوري را پنج بعد مي. ارائه نموده است) ۱۹۹۳شومپيتر، (

نوآوري در محصول -

نوآوري در روش و فرآيند توليد -

نوآوري در توزيع و فروش -

نوآوري در استراتژي مؤسسه توليدي -

نوآوري در ساختار -

شاخصهاي کمي عملکردي توجه شده در خصوص معيار رشد، بيشتر به دستيابي به موفقيتهاي مالي و :توان به موارد ذيل اشاره نموداز جمله اين شاخصها مي. است

متوسط افزيش ميزان توليد -

متوسط افزايش سود -

متوسط افزايش رفاه کارکنان -

متوسط افزايش صادرات -

متوسط افزايش سرمايه گذاري -

متوسط افزايش فروش -

از اين . بطور کامل نمايش داده شده است) مستقل و سازماني(مدل فرآيند کارآفريني ۵-۷در تصوير گرايانه، کليه عوامل باشد که با نگاهي کلويژگيهاي بارز اين مدل نظري همانا سيستماتيک بودن آن مي

.گرفته استدخيل، مراحل انجام و نتايج حاصله را در نظر

۵-۷تصوير )سازمانيمستقل (مدل فرآيند کارآفريني

ورودي فرآيند خروجي

موفقيت

نوآوري

محصول جديد - خدمات جديد - جديدبازار - فرآيند يا روش توليد جديد - منابع يا مواد اولية جديد -

ايجاد ايجاد واحد تحقيق و توسعه -ايجاد واحد طراحي و -

مهندسيايجاد توانايي رقابت با رقيب -

خارجيايجاد توانايي رقابت با -

شرکتهاي داخليايجاد توانايي جايگزيني -

ماشين آالت انسانيتعديل نيروي - آموزش -

رشد افزايش ميزان توليد - افزايش ميزان فروش - افزايش ميزان سود - افزايش ميزان رفاه کارکنان - افزايش ميزان صادرات - سرمايه گذاري -

خالصه و جمع بندي •

اين فصل، مدل پس از بررسي ادبيات کارآفريني و همچنين مدلهاي ارائه شده جهت انجام کارآفريني در .شودنظري در خصوص کارآفريني خواه بصورت سازماني خواه مستقل ارائه مي

از سوي محققين ديگر، به طراحي و تبيين الگوي محقق در نظر دارد تا با اتکاء بر مدلهاي ارائه شده ک از سوي پرورش مديران کارآفرين بپردازد که بنابر سابقه پژوهشي و با درنظرگرفتن کليه عوامل مشتر

.الگوي نظري پرورش مدير کارآفرين ارائه شده است ۶-۷ديگر محققان در تصوير

توانايي فردي

ويژگيهاي شخصيتي - جمعيت شناختي -

عوامل سازماني

مشترکتوسعة بينش - تشويق نوآوري - هاي جديد شيوه -

پاداشتفويض اختيار - هاي توسعة تيم -

کارآفريني

عوامل محيطي

سياست - وجود کمکهاي مالي -

و غيرماليعدم رقابت/رقابت - عدم پويايي/پويايي - ناهمگوني/همگوني -

استراتژي مناب ساختار

اهداف - کلي فعاليت

تدوين -استراتژيها و

هاي برنامه فعاليت

شناسايي - تضمين -

اعتبارتأمين

مستقل - شراکتي -داراي (

اختيار تام )يا محدود

تصميم به اقدام

کارآفرينانه

شناسايي و ارزيابي

فرصت

شکل گيري چشم انداز

کارآفرين

مرحلة تدوين برنامة فعاليت کاري در کارآفريني سازماني

مرحلة اجراي تفکر

تأمين منابع

توانايي غلبه بر موانع

اجراي تفکر

بسيج

منابع

:استراتژي کارآفريني -

سازماني با محدوديت فرد

تجديد حيات - چارچوب-

شکني

مهندسي مجدد تفکر

سازماني

گيري تفکرمرحلة شکل ستقلم کارآفرينيدر کاريفعاليت برنامة تدوين مرحلة

۶-۷تصوير الگوي نظري پرورش مدير کارآفرين

ريزيبرنامه اجرا ارزيابي

تعيين نياز آموزش

تعيين اهدف آموزش

تعيين برنامه آموزش

= + مدير کارآفرين

هاي کارآفرينيشايستگي مجموعه مهارتها و نگرش مديريتي

مهارتهاي ذاتي

برنامه ريزي استراتژيک- استراتژيها

ريزيگيري برنامهتصميم- اقتصادي

پيچيدهمديريت سازمانهاي-

مهارتهاي انساني

تحليل رفتاري - ارتباطات - فرهنگ سازماني - رهبري - انگيزش -

مهارتهاي فني

مالي و حسابداري - بازرگاني و بازاريابي - منابع انساني - توليد - کنترل پروژه -

آزمون ويژگيھاي فردي کارآفرين

ويژگيها را هايي که برقراري دورهکندتقويت مي

برنامه كوتاه مدت برنامه بلندمدت

هايي که در دوران کودکي و نوجواني طراحي برنامه: الف:بايستي اجرا گرددمي دوران کودکي -۱ مدل نقش -۲ الگوگيري از خانواده -۳ که در دوران جواني و تحصيالت هايي برقراري برنامه: ب

:بايستي انجام گردددانشگاهي مي تجربه حين تحصيل -۴ هاي خاص آشنايي با مباني مديريتگذراندن دوره -۵ :هاي آگاهي دهنده از قبيلبرقراري دوره -۶ همايش و نشست رودررو - ميزگرد تخصصي و سخنراني علمي - اي و تورهاي بازديدآموزشهاي مکاتبه - فرصتهاي مطالعاتي و بحث گروهي - گذراندن دوره هاي کوتاه مدت -۸

با مقدمه کارآفريني آشنايي-۱ اجتماعي –روانشناسي –کارآفريني از ديدگاه اقتصادي -۲ کارآفريني سازماني -۳

ريسک پذيري -

خالقيت و نوآوري -

استراتژيهاي توسعه کارآفريني -

بهينه سازي منابع -

تگي کارآفرينيايجاد انگيزش و شايس -

هاي صنعتيمحيط/مديريت -

آشنايي با تکنولوژي جديد -

اطالع رساني و مديريت سيستم هاي اطالعاتي -

کار گروهي و مشارکت و حل مشکل -

مديريت فرصت -

هدايت يک تيم -

حمايت از پروژه هاي کوچک -

تشويق از طرف مديريت -

نقش دولت در تقويت کارآفريني -۴ بررسي چند مطالعه موردي -۵ بازديد از چند کارآفريني موفق و غيرموفق -۶ انجام آزمونهاي خودکنترلي -۷. خواهد ايده جديد خود را در سازمان معرفي کندمديري مي -۸

چگونه اعتماد گروه و حمايت زيردستان را جلب کند؟