KỸ THUẬT LẬP TRÌNH NÂNG CAO - thayphet.netthayphet.net/application/upload/products/Chuong01.pdf · kiẾn thỨc c bn vỀ ngÔn ng lẬp trÌnh c/c++ kỸ thuẬt lẬp trÌnh

KIẾN THỨC CƠ BẢN VỀ

NGÔN NGỮ LẬP TRÌNH C/C++

KỸ THUẬT LẬP TRÌNH NÂNG CAO

TRƢỜNG CAO ĐẲNG CNTT TP.HCM

KHOA CÔNG NGHỆ THÔNG TIN

Chƣơng 1:

Giảng Viên: ThS. Dƣơng Thành Phết

Email: [email protected]

Website: http://www.thayphet.net

Tel: 0918158670 – facebook.com/DuongThanhPhet

1. TẠO PROJECT VỚI VS 2010

Bước 1: Khởi động Visual Studio 2010

Bước 2: Chọn menu File / New / Project

Chọn ngôn ngữ C++ , Chọn kiểu project là Win32 Console

Application; Đặt tên cho ứng dụng ở mục Name; Click

Browse để chọn vị trí lưu Project và OK


Bƣớc 3: Chọn kiểu ứng dụng Console và chọn Empty

Project. Nhấn Finish để hoàn tất.


Giao diện sau khi tạo Project

Cửa số Explorer để

quản lý các file trong

Project

Chọn Solution Explorer


Cửa sổ gồm 2 giao diện chính :

Vùng trống bên trái để viết Code

Phía bên phải quản lý các file trong Project

Có 3 thƣ mục chính ở cửa số Explorer:

Source Files (*.cpp): Chứa các file cài đặt các hàm

Header Files (*.h): Chứa các file khai báo

Resource Files: Chứa các tài nguyên (icon, bitmap,. . .)


Qui ƣớc:

Để dễ dàng viết và quản lý code theo phương pháp lập trình thủ tục, mỗi Project mới, ta qui ước như sau:

Trong Header File:

Khaibao.H: Chứa các khai báo hàm, hằng số, …

Trong Source File:

Main.cpp: Cài đặt hàm main()

Caidat.cpp: Cài đặt các hàm con đã khai báo


Tạo file khai báo (khaibao.h)

Click phải thư mục Header Files

Chọn Add Chọn New Item…


Chọn Code, Header File (.h)

Nhập khaibao.h vào ô Name

Chọn OK, sau đó chọn Yes


Tạo file cài đặt (Main.cpp, Caidat.cpp)

Click phải thư mục Source File -> chọn Add chọn

New Item…

Chọn Code, CPP File (.cpp)

Nhập Main.Cpp vào ô Name, chọn OK, chọn Yes

Tương tự, tiếp tục tạo file caidat.cpp


Khaibao.h

#include <iostream>

using namespace std;

void Nhap(int &a, int &b);

long Tong(int a, int b);


Ví dụ: Viết chương trình nhập vào 2 số nguyên a, b. Tính

tổng và xuất ra màn hình.

Main.Cpp

#include "khaibao.h"

void main()

{

int a, b;

long s;

Nhap(a, b);

s = Tong(a, b);

cout<<"Tong a va b: "<<s;

}


Caidat.Cpp #include "khaibao.h"

void Nhap(int &a, int &b)

{

cout<<"Nhap so nguyen thu nhat: ";

cin>>a;

cout<<"Nhap so nguyen thu hai: ";

cin>>b;

}

long Tong(int a, int b)

{

return a + b;

}


Dịch, sửa lỗi và chƣơng trình

Biên dịch và kiểm tra lỗi: Nhấn Ctrl + Shift + B

Nếu có thông báo lỗi (error) thì quan sát và sửa lỗi (cửa

sổ lỗi xuất hiện bên dưới màn hình soạn thảo code)

Chạy chương trình: Ctrl + F5 (hoặc F5)


Kết quả chạy chương trình (Ctrl + F5)


Cách 1:

Khởi động VS

Vào menu File/ Open / Project or Solution

Chọn thư mục chứa Project

Chọn tên Project Open

2. MỞ PROJECT

Cách 2:

Mở thư mục chứa Project

Double click vào file *.sln

2. MỞ PROJECT

18

3.1. Lệnh

Lệnh là một biểu thức, thực hiện một chức năng: khai

báo, gán, xuất, nhập, tính toán … được kết thúc là ;

Không nên đặt nhiều lệnh trên cùng một dòng

3.2. Khối lệnh

Khối lệnh gồm nhiều lệnh được đặt trong cặp dấu ngoặc

{ . . . }

18

3. CÁC KIẾN THỨC CƠ BẢN TRONG C++

3.3. Lời chú thích (comment):

1 dòng:

// . . . . .

Nhiều dòng:

/* . . . .

. . . . */

19

19

3.4. Kiểu dữ liệu

Kiểu dữ liệu tập các giá trị thuộc một kiểu nào đó.

Gồm 2 loại:

Kiểu cơ sở: Số nguyên; Số thực; Luận lý ; Mảng; Chuỗi

Kiểu tự định nghĩa: Dùng những kiểu cơ sở để xây

dựng thành những kiểu dữ liệu mới cho phù hợp với bài

toán (Kiểu cấu trúc - struct).


20

STT KIỂU GHI CHU KICH THƢỚC

KIỂU LIÊN TUC (SÔ THỰC)

1 float 4 bytes

2 double 8 bytes

3 long double 8 bytes

KIỂU RỜI RẠC (SÔ NGUYÊN)

1 char Ký tự hoặc Số nguyên 1 byte

2 unsigned char Số nguyên dương 1 byte

3 short Số nguyên 2 bytes

4 unsigned short Số nguyên dương 2 bytes

5 int Số nguyên 4 bytes

6 unsigned int Số nguyên dương 4 bytes

7 long Số nguyên 4 bytes

8 unsigned long Số nguyên dương 4 bytes

KIỂU LUẬN LÝ

1 bool Gồm 2 giá trị: true hoặc false

20


21

3.5. Biến

Một biến đại diện cho một vùng nhớ của máy tính.

Tên biến được dùng để tham khảo đến những vùng

nhớ này.

Biến để lưu trữ các giá trị do người dùng nhập vào

hoặc các giá trị tạm thời trong quá trình tính toán.

Mỗi biến sẽ có tên và kiểu dữ liệu tương ứng.

Phải khai báo Biến trước khi sử dụng

21


22

Khai báo biến

Cú pháp

<Kiểu dữ liệu> tênbiến;

22

Ví dụ:

int a; //Khai báo biến để lưu số nguyên tên a

float c; //Khai báo biến để lưu số thực tên c

Khai báo nhiều biến cùng kiểu

<Kiểu dữ liệu> tênbiến1, tênbiến2, tênbiến3;

Ví dụ:

int a, x, y;


23

Bắt đầu bằng một ký tự.

Bao gồm: các ký tự chữ, số hoặc dấu gạch dưới (_)

Không có khoảng trắng trong tên biến.

Không dài quá 256 ký tự.

Không được trùng với các từ khoá của C

struct, long, int, while, for, if, else, continue,

typedef, do, goto, case, define, …

Không được trùng với phạm vi khai báo.

Tên gợi nhớ. Phân biệt chữ hoa và thường 23

Qui tắc đặt tên biến


24

3.6. Hằng

24

Hằng là các đại lượng mà giá trị của nó không thay đổi

trong suốt chương trình . Khai báo hằng:

#define tênhằng giátrị;

Ví dụ :

#define MAX 1000;

#define pi 3.141593;


25

25

STT PHEP TOÁN Ý NGHIA

PHEP TOÁN SÔ HOC

1 + Cộng

2 - Trừ

3 * Nhân

4 / Chia lấy phần nguyên

5 % Chia lấy phần dư

PHEP TOÁN QUAN HỆ

1 > Lớn hơn

2 < Nho hơn

3 >= Lớn hơn hoặc bằng

4 <= Nho hơn hoặc bằng

5 == Bằng nhau

6 != Khác nhau

3.7. Các phép toán


26

26

PHEP TOÁN LOGIC

1 ! NOT Không

2 && AND Và

3 || OR Hoặc

TOÁN TƯ TĂNG GIẢM

1 ++ Tăng 1

2 -- Giảm 1

PHEP TOÁN THAO TÁC TRÊN BIT

1 & AND

2 | OR

3 ^ XOR

4 << Dịch trái

5 >> Dịch phải

6 ~ Lấy phần bù theo bit


27

Cú pháp:

(BT Đ.kiện)?<KQ cho Đ.kiện đúng>:<KQ cho Đ.Kiện sai>

Ví dụ:

int n;

(n%2==0)? n ++ : n --;

nếu n = 10 thì giá trị n = 11

nếu n = 21 thì giá trị n = 20

27

3.8. Toán tử điều kiện


28

28

Thứ tự ưu tiên của các phép toán thường dùng theo trật tự

từ trái sang phải từ trên xuống dưới như sau:

() [ ] -- ++ & ! * /

% + - < <= > >= ==

!= && ||

Thứ tự ƣu tiên các phép toán


29

3.9. Hàm nhập xuất

Thƣ viện hàm: iostream.h

Hàm nhập giá trị từ bàn phím:

cin>>tênbiến;

Ví dụ: int a;

cin>>a; //Nhập giá trị từ phím sẽ lưu vào biến a

Hàm xuất giá trị ra màn hình:

cout<<tênbiến hoặc chuỗi ký tự;

Ví dụ: int a = 5, b-7;

cout<<“Gia tri cua a = “<<a<<“b=“<<b;

Ví dụ:

int b = 7, c = 9;

cout<< “Gia tri của b =“ << b << “ gia tri cua c = “ << c; 29


30

Xuất có định dạng

Thƣ viện iomanip.h

cout<<setw(n)<<tênbiến;

Chừa 1 khoảng n ký tự để xuất giá trị

30

Ví dụ:

int a=7, b=9;

cout<<a<<setw(5)<<b;//Chừa 5 vị trí để xuất giá trị b

Kết quả: 7 9


31

cout<<setprecision(n) <<tênbiến; ;

Xuất số thập phân gồm n-1 chữ số lẻ(phần thập phân)

31

Ví dụ:

float a=7.56745F, b=5.339F;

cout<<a<<endl;

cout<<setprecision(3)<<a<<endl;

cout<<setprecision(2)<<b<<endl;

Kết quả:

7.56745

7.57

5.3

5.339


32

Xuất ký tự đặc biệt Ký tự Ý nghĩa Ví dụ

\‟ Xuất dấu nháy đơn cout<<“ \‟ ”; Kết quả: „

\” Xuất dấu nháy đôi cout<<“ \” ”; Kết quả: “

\\ Xuất dấu chéo ngược \” cout<<“ \\ ”; Kết quả: \

\0 Ký tự Null Gán ký tự kết thúc của chuỗi

\a Alert : Tiếng bip

\t Tab vào một đoạn cout<<"xyz\tzyx”;

Kết quả: xyz zyx

\b Xuất lùi về sau cout<<"xyz\t\bzyx”;

Kết quả: xyzzyx

\n

hoặc endl Xuống dòng

cout<<"xyz\nzyx”;

Kết quả: xyz

zyx

\r Về đầu dòng cout<<"xyz\rzyx”; Kết quả:

zyx

32


4. CẤU TRUC ĐIỀU KHIỂN

if ( Biểu thức ĐK)

khối lệnh 1;

. . . . . . .

if ( Biểu thức ĐK )

khối lệnh 1;

else

khối lệnh 2 ;

. . . . . . .

- Nếu biểu thức đúng thì sẽ

thực hiện khối lệnh 1

- Sau đó sẽ thực hiện các

lệnh tiếp sau khối lệnh 1..

- Nếu biểu thức đúng thì sẽ

thực hiện khối lệnh 1

- Nếu biểu thức sai thì bo qua

khối lệnh 1 mà thực hiện khối

lệnh 2 .

- Sau đó thực hiện tiếp các

lệnh tiếp sau.

4.1 Cấu rẽ nhánh (if . . . .else . . . )

34

Ví dụ: Giải và biện luận phương trình: ax+b=0

34


35

void main()

{

float a, b;

cout<<"Nhap vao a: ";

cin>>a;

cout<<"Nhap vao b: ";

cin>>b;

if (a == 0)

if (b == 0)

cout<<"Phuong trinh vo so nghiem"<<endl;

else

cout<<"Phuong trinh vo nghiem"<<endl;

else

cout<<"Phuong trinh co nghiem x = "<< -b / a<<endl;

} 35


Ví dụ: Giải và biện luận phương trình: ax+b=0

36

switch (biêu thưc)

case n1:

các câu lênh ;

break ;

case n2:

các câu lênh ;

break ;

………

case nk:

<các câu lênh> ;

break ;

[default: các câu lênh]

36

4.2 Cấu trúc lựa chọn

ni là các

hằng sô

nguyên

hoặc ky tư


37

void main()

{

int n;

cout<<"Nhap vao n (1<=n<=5): ";

cin>>n;

switch (n)

{

case 1: cout<<"So mot";break;

case 2: cout<<"So hai";break;

case 3: cout<<"So ba"; break;

case 4: cout<<"So bon"; break;

case 5: cout<<"So nam"; break;

default : cout<<"Khong doc duoc";

}

}

37


38

38

4.3. Cấu trúc lặp - for

for (<BT khơi gán> ; <BT điêu kiên>; <BT tăng/giam>)

{

<khôi lênh>;

}

Bât ky biêu thưc nao trong 3 biêu thưc noi trên đêu co thê

văng nhưng phai giư dâu châm phây (;)


Thöïc hieän caùc leänh

trong voøng laëp

Khôûi gaùn

Ñuùng (Bieåu thöùc

ñieàu kieän khaùc 0)Kieåm tra bieåu

thöùc ñieàu kieän

Taêng/ giaûm chæ

soá laëp

Sai (Biểu thức

ñiều kiện = 0)

39

while ( <biêu thưc điêu kiên>)

khôi lênh;

39

4.4. Cấu trúc lặp - while

Kiêm tra điêu kiên cua biêu thưc điêu kiên.

Nếu biêu thưc điều kiện bằng true thi thưc hiên các lênh trong

vong lăp, Quay lăp lại.

Ngươc lại thoát khoi lăp.


40

do

{

<khôi lênh>;

} while (biêu thưc điêu kiên);

40

4.5. Cấu trúc lặp – do . . .While

Thưc hiên khôi lênh cho đến khi biêu thưcn điêu kiên

co giá trị băng false.

Câu trúc lăp do…while ít nhât thưc hiên khôi lênh

đươc 1 lần


41

4.6. Lệnh break:

Thoát khoi các cấu trúc switch, while, for, do…while

chứa nó gần nhất.

41


4.7. Lệnh continue:

Được sử dụng trong các vòng lặp như while, for,

do…while.

Khi lệnh continue được gọi thì chương trình sẽ quay

trở về đầu vòng lặp để bắt đầu lần lặp mới

Nếu có các lệnh còn lại (cùng trong vòng lặp) đặt sau

continue sẽ không được thực hiện.

42

5.1. Khái niệm

Hàm-Function

Là một đoạn chương trình độc lập thực hiện trọn

ven môt công việc nhất định sau đo tra vê gia trị

cho chương trình gọi nó

Là sư chia nho của chương trình.

Mục đích sử dụng hàm:

- Khi có một công việc giống nhau cần thực hiện ở

nhiều vị trí.

- Khi cần chia một chương trình lớn phức tạp thành

các đơn thê đê chương trình được trong sáng, dê hiểu

trong việc xử lý. 42

5. XÂY DỰNG HÀM CON

43

43

5.2. Khai báo và sử dụng hàm

Type tênhàm(Các tham số){

Khai báo các biến cục bộ;

Các câu lệnh;

[return [biểu thức];]

}

Type: Kiểu dữ liệu giá trị trả về của hàm

Kiểu dữ liệu trả về của hàm gồm 2 loại

void: Không trả về giá trị

float / int / long / char */ kiểu cấu trúc / … : Trả về

giá trị kết quả có kiểu dữ liệu tương ứng

Thân hàm


44

int Tong(int a, int b)

{

int s=a+b;

return s;

}

void main()

{

int kq = Tong (12, 3);

cout<<“Tong cua 12 va 3: “<<kq;

} 44

Truyền đối số

Tham số

Gọi hàm


45

Ví dụ: Viết chương trình nhập sô nguyên dương n va in ra màn

hình các ước sô của n

Phân tích bài toán:

Input:

n (tham số)

Kiểu dữ liệu: số nguyên dương (int).

Output:

In ra các ước số của n (dữ liệu trả về của hàm)

Xuất ra màn hình Không trả về giá trị (Kiểu void)

Xác định tên hàm: Hàm này dùng in ra các ước số của

n nên có thể đặt là LietKeUocS

void LietKeUocSo(int n);

45


46

File khaibao.h

#include “iostream”

using namespace std;

void LietKeUocSo(int n);

46

File caidat.cpp

#include “khaibao.h”

void LietKeUocSo(int n){

for (int i = 1; i <= n; i++)

if (n % i == 0)

cout<<i<<“\t”;

}

File main.cpp

#include “khaibao.h”

void main(){

int n;

cout<<"Nhap so nguyen duong n: ";

cin>>n;

cout<<"Cac uoc so cua “<<n<<“: “;

LietKeUocSo(n);

}

Ví dụ: Viết chương trình in ra các ước số của n


47

Ví dụ 2: Viết chương trình nhập sô nguyên dương n và tính tổng:

Sn=1+2+3+ . . .+n ; với n>0

Phân tích bài toán:

Input:

n (tham số)

Kiểu dữ liệu: số nguyên dương (int).

Output:

Trả về giá trị của S. S là tổng các số nguyên dương

nên S cung là số nguyên dương Kiểu trả về của

hàm là int (hoặc long).

Xác định TênHàm:

Dùng tính tổng S nên có thể đặt là TongS

int TongS(int n);

47


48

File khaibao.h #pragma once #include <iostream.h> int TongS(int n);

48

File caidat.cpp #include “khaibao.h” int TongS(int n){ int kq = 0; for (int i = 1; i <= n; i++) kq + = i; return kq; }

File main.cpp #include “khaibao.h” void main(){ int n, S; cout<<"Nhap vao so nguyen n: "; cin>>n; S = TongS(n); cout<<"Tong tu 1 den n: " <<S; }

Ví dụ 2: Viết chương trình nhập số

nguyên dương n và tính tổng:

Sn=1+2+3+ . . .+n ; với n>0


49

5.3. Tham số là tham chiếu

Tham số làm kết quả đầu ra

Tham số vừa làm đầu vào và đầu ra

Dùng dấu & phía trước tên tham số khi cài đặt hàm

49


50

Ví dụ: Chương trình hoán vị 2 số nguyên a, b cho trước

50

void HoanVi(int &a, int &b)

{

int tam = a;

a = b;

b = tam;

cout<<"Trong HoanVi: a = “<<a<<“ ;b = “<<b;

}

void main(){

int a = 5, b = 21;

cout<<"Truoc khi HoanVi: a = “<<a<<“ ; b = “<<b;

HoanVi(a, b);

cout<<"Sau khi goi HoanVi: a = “<<a<<“ ;b = “<<b;

}


51

BÀI TẬP

Viết các chương trình sau bằng phương pháp sử dụng

hàm con.

1. Viết chương trình nhập vào 1 số nguyên dương n.

Tìm và in ra các số nguyên tố nho hơn n.

2. Viết chương trình nhập 2 sô nguyên dương a, b. Tìm

USCLN va BSCNN của hai sô nguyên đo

3. Viết chương trình nhập sô nguyên dương n, tính tổng

các ước số dương của n.

Ví dụ: Nhâp n=6

Tổng các ước sô từ 1 đến n: 1+2+3+6=12.

51

52

The End.

Documents

KỸ THUẬT LẬP TRÌNH NÂNG CAO - thayphet.netthayphet.net/application/upload/products/Chuong01.pdf · kiẾn thỨc c bn vỀ ngÔn ng lẬp trÌnh c/c++ kỸ thuẬt lẬp trÌnh