Kajeroj el la Sudo - Gazetotekotas æiujn HALEanojn relegi tiujn artikolojn, kaj tiujn menciotajn de mi en tiu æi artikolo, por esti bone informita pri tiuj eventoj kaj sekvi mian

Nro 63a Julio/septembro 2004

Kajeroj el la SudoKajeroj el la SudoKajeroj el la SudoKajeroj el la SudoKajeroj el la SudoBULTENO DE HISPANA ASOCIO DE LABORISTOJ ESPERANTISTAJ

http://www.gazetoteko.com/kajeroj/k63.htm

Paøo 2 HALE

Kajero de julio 2004

Kajeroj el la Sudo

BULTENO DE HISPANA ASOCIO DE LABORISTOJ ESPERANTISTAJ (HALE)

Ni ne korespondos pri nepetitajartikoloj. Tamen, ni klopodos publikigi¤iun artikolon kies enhavo estas inte-resa kaj ne mistraktas iun ajn per-sonon.

Pri la enhavo de laartikoloj respondecasla aªtoroj mem, ne laredakcio.

Kovrilo: SAT, kien vi iras?

Pretigas la Kajeron:Provkorekto: José Pina Tuells,Redakto: Jesús de las HerasJiménez.

EnhavoRedaktore ........................................................................................ 3Informoj de la prezidanto ................................................................. 4La problemo pri SAT ........................................................................ 5Omaøo al José María Bernabéu Franco ......................................... 15Pri la graveco esti Letizia ............................................................... 17BET40 ............................................................................................. 18Malbrok kaj Hispanio ...................................................................... 20La Faraono ..................................................................................... 21

Oni povas reproduktiartikolojn, kondiæe keoni citu la originon.

Ne subskribitajnartikolojn verkisla redaktoro.

Prezidanto: Juan Antonio Cabezos Martínez,c/ Jabonerías, 6-3ºD,ES30 001 Murcia (Hispanio)

Vicprezidanto: Pedro Ruiz García,c/ Almenara, 17-2º B,ES30 004 Murcia (Hispanio)

Sekretario: José Pina Tuells,Av. Murcia, 7-3º A30110 Cabezo de Torres (Murcia)

Kasisto : Carmen Hernández Valdés,Avdª Marín Esparta, 15-3ºA30008 Murcia.

Redaktoro: Jesuo de las Heras,Apartado 4461ES30080 MURCIA

ISSN 1697-6460

Monsendo de kotizoj kaj abonoj al nova kontonº 2043-0138-14-090002040-3 Sen aldonakosto. La abono kostas 5 eýrojn. Kvitancon oniricevos.

Kajeroj el la Sudo regule interþanøas kun:

1 Esperanto, redaktata de Stano Maræek,2 Boletín, de Miguel Gutiérrez Adúriz,3 Monato, de Stefan Maul,4 Juna Amiko, de Geza Kuruez,5 Sennaciulo, de Kreþimir Barkoviæ,6 SAT-Amikaro, de Jean Selle,7 Internaciisto, de Luis Serrano.8 La Kancerkliniko, de ¬ak le Puil,9 Litova Stelo, de Petras Æielauskas,

10 Laýte!, de C. Baudé,11 La Migranto, de Antje Noordewier,12 Juna Penso, de Vinko Markov,13 SLEA-Informilo, de P. Persson,14 Naturista vivo, de Ervin Fenyvesi, kaj15 La verda proleto, de komitato.

Al æiuj, dankon pro via subteno kaj lernigo.

HALE Paøo 3

2004 Kajero de julio

RedaktoreKajeroj el la Sudo venas denove antaý

vi post nur kelkaj tagoj, por regajni lanormalan paþon de nia apero. La antaýanumero aperis je la fino de la monatotrio

pro diversaj kialoj, sed niøis nun venis æe vi ene de

la monatotrio, kaj ni klo-podos fari tion en la

estonto, ankaý.

Sed aldone urøas klari-gi al anoj de HALE prila grava problemo,

kiun nia asocio trapasas nun, æar lamalestimo kaj kalumnio al nia asocio farede du eksamikoj de nia afero irigis la aferonøis neeltenebla punkto. Vi æiuj legis la arti-kolojn koncernajn, per kiuj MartenoBustin’ Benito kaj Jakvo Þram esprimissian malkontenton kaj malkonsenton kunkelkaj artikoloj publikigitaj æi tie. Neniokontestebla tie, sed se la kaýzo de malfeliæoestas la rajto publikiøi, tio tuþas esprim-liberon, kaj tion limigi estas cenzuri, kaj protio, netolerebla.

Mi akceptas, ke homoj ne konsentu kundecidoj miaj aý de nia estraro, æar nek minek ni povas kredi, ke ni neniam eraras. Protio, mi alte valoras diskutadon kaj debaton.Sed mi tre malalte valoras ideologion —æianajn— æar ili buþbremsas liberpenson pro timoal herezo. Je nia progresiga etoso disvolviøiskelkaj ideologioj, kiuj sanktiøis pro tiom dasenkritikokapablaj homoj, kiuj, aliflanke,estas æarmaj personoj. Ili nur estas tropigraj pensi per si mem, kaj ili preferas akiripensojn jam pretigitaj de aliaj. Tio estasideologio: pensoæeno kies eroj pli-malplikongruas unu la alian, kaj gvidas siajnsubtenantojn al pli-malpli difinita kaýzo. Tiu

ideologio kutime estas religia aý politika. Neestas strange, ke æiu ideologio parolasmalestime pri æiu alia ideologio, æar ili ja es-tas konkurantoj unu la aliajn. Ni pensu pri latakso de katolikoj pri komunismo kaj inverse.Revelema anekdoto estas la fakto, ke enPollando estas tiom multe da preøejoj kun lanomo Fátima. «Kial estas tiom da ili en landotiom malproksima la urbeton de Portugalio,Fátima?», mi demandis al pola amiko dumvizito al Zako Pane. «Ho! Tio ja estas protio, ke la Virgulino diris en Fátima alþafistetoj, ke Komunismo mortos antaý lafino de la 20-a jarcento!» Aliflanke,komunismo malpermesis religion enSovetunio kaj en æiuj aliaj landoj, kie øipovis. Esti katolika en Pollando kaj aliajsatelitlandoj estis kontraýi komunismon.En franka Hispanio la reøimo ne havisveran ideologion, kaj eæ promociis katoli-kismon. Pro tio, tiom da ni estis unuhorajkatolikoj, æar ni venis al meso unu horonsemajne, kaj forgesis pri la mesaøo deKristo kaj aliaj eroj de katolikismo dum latuta cetera semajno.

Kaj plej terure estas, ke sklavoj deideologioj forgesas, ke pli grave ol ili es-tas la homoj, kiuj suferas ilin. Homo pligravas ol ideologio. Kiam mi loøis en Britio,mi memoras, ke oni demandis al bharatano,kiu vivis tie, æu li estas laborista, æukonservativa. «Mi amas ambaý ilin!», dirisli. Jen leciono, kiun humanismaj homojdevas neniam forgesi. Pro tio, mi prezentasla tutan kazon, kiun ni suferis øis nun, farede maltoleremo blinda, sekteca kajdogmema de personoj, kiuj oficiale rifuzisdogmigon. Sed mi ne atakis kaj ne atakasla homojn, kiuj kaýzis tion. Mi daýre tenasmian malferman manon al ili.

Paøo 4 HALE


Informoj de la prezidantoEstimataj haleanoj: antaý du monatoj ni,

HALE, ricevis mesaøon de SAT, kiu diris“HALE ne apartenas al SAT”.

Surprizis min la nova¼o, æar mi demandiskiel povas eksigi SATHALEn? Kial estas laproceduro pri eksigo?

Mi sendis leteron alPrezidanto de la Ple-numkomitato de SAT,æar mi diris ke la pro-ceduro devas esti leøa,

kio signifas, kun akto de akuzo, defendode HALE kaj poste decido.

Sed la Prezidanto de SAT diris “tio estasleøe, æar ni balotis kaj decidis”; sed ankaýen Sovetunio estis leøe kiam pri espe-rantistoj la policistoj unue balotis kaj postedecidis pafadon.

Mi intencis, ke se SAT volas ke HALEne apartenu plu al SAT, la procedurodevas esti leøe, sed la Prezidanto de laPlenum’ Komitato de SAT rifuzis tion.

Ne estas kompreneble, ke la tuta estrarode HALE apartenu al SAT, kaj tamenSAT eksigas HALEn.

Kiel Prezidanto de HALE mi bedaýras,ke SAT apliku faþisman proceduronkontraý la unika asocio por liberpenso, kiukunlaboras kun SAT. Æar mi devasrememori, ke HALE estas progresema aso-cio, laý la decido de la lasta kongreso, kajasocio kiu defendas la liberpenson.

Se HALE estas progresema asocio kajdefendas la liberpenson…, kion defendasSAT? En tiu æi momento mi ne scias, antaý

du aý tri monatojn, mi diris SAT defendasprogresemajn ideojn, kaj al øi apartenasprogresema persono, sed kiam la Prezi-danto de SAT rifuzis mian peton, mi pensis,ke SAT estas penplena de faþistoj kajmalprogresemaj personoj. Æu vi ne kredastion? Mi diras al vi ekzemplon.

Kiam en la kongreso de Alikanto, kelkajsamideanoj SATanoj sed ne HALEanojpetis mian demision, Kajeroj el la Sudopublikigis en sia unua paøo tiun peton. Perprivata letero, mi ofertis HALEn al ili, seili aliøas la asocion, sed Tonjo del Barrio,respondeculo de la asocio, rifuzis mianoferton.Tuj mi skribis al Sennaciulo porpublikigi la defendon de HALE kaj SATkaj Sennaciulo rifuzis publikigi la artikolonde LEAo, amika kaj rilatanta al SAT.

Kaj mi demandas: æu ne estas progresis-mo publikigi je la unua paøo tion, kionKajeroj el la Sudo publikigis? Æu ne es-tas faþismo malpermesi defendon de amikaasocio?

Vere, mi akuzis kiel inkvizicianproceduron, tiun uzatan de SAT kontraýHALE, kaj ni hispanoj nur tre bone konasprocedurojn inkviziciajn, kaj mi plendas,ke SAT uzas tiajn procedurojn. Mi espe-ras, ke SAT ne ataku inkvizicion, æar øiestas la moderna inkvizicio.

Johano Antono Cabezos,prezidanto.

HALE Paøo 5


La Problemo pri SATLa Problemo pri SATLa Problemo pri SATLa Problemo pri SATLa Problemo pri SATLa lastan numeron, ni informis al vi pri nia

eksigo de la sino deSAT. Nu, multaj aferojestas direndaj pri tio.Sed, esence, la resu-mo estas, ke tio neokazis. Ni HALEa-noj ne povas akcep-ti, ke oni perforte kajkontraýleøe dekla-ru, ke HALE ne plu

rilatas al SAT. Estasvere, ke de antaý kelkaj

jaroj kelkaj anoj de SAT,elstarante ¬akvo Þram kaj

Marteno Bustin’ Benito, ade kampanjis kajmensogis kontraý ni en SATaj etosoj, pro tio,ke HALE ne estas sufiæe maldekstrisma, laýili. Sed estas tiuj du birdoj, kaj ne ni, kiuj estaseksigendaj de SAT, æar laý tio, kio aperas je ladua paragrafo de la unua punkto de la Statutode SAT (publikigita de Kajeroj el la Sudo jenia numero 49-a), SAT, ne estante partipolitika,sed nur kleriga, eduka, kultura organizo, ce-las, ke øiaj membroj estu komprenemaj kajtoleremaj rilate al la politikaj kaj filozofiajskoloj aý sistemoj, sur kiuj sin apogas ladiversaj klasbatalaj laboristaj partioj kajsindikatmovadoj; per komparo de faktoj kajideoj, per libera diskutado øi celas malebligiæe membroj la dogmiøon de la instruoj, kiujnili ricevas en siaj apartaj medioj. (Kompre-neble, la nigrigoj estas miaj). La aferoj, kiujekþutis la problemon de tiuj du homoj estisartikolo subskribita de falangiisto, FernandoLetamendía (KelS nº 46-a), la akra reago deSnajpero æe la paøoj de Laýte! (n-ro 149-a) estiskontestata de mi per artikolo Pri pasia reagoal alies opinio kaj Limoj al esprimlibero, deJozefo Pina Tuells, kaj aldone, de la Prezidantode HALE per siaj Informoj (æiuj tri lastaj jenumero 48-a), kiuj siavice kaýzis respondonde Marteno Bustin’ je la sekvinta numero, per

siaj artikoloj Kelkaj necesaj klarigoj kaj Kialmi eksiøos de HALE, kie li ankaý protestis prola recenzo de la numero 47-a pri la libro Tiujniaj, de Federico Jiménez Losantos. Mi invi-tas æiujn HALEanojn relegi tiujn artikolojn, kajtiujn menciotajn de mi en tiu æi artikolo, poresti bone informita pri tiuj eventoj kaj sekvimian penslinion, kiu pruvas, ke la eksigon deHALE estas kontraýleøa, maljusta, kaj tutenerimarkenda.

¬akvo Þram, tiam ne Prezidanto de la Plenum-Komitato de SAT, siavice, protestis kontraý ladira¼oj de la Prezidanto de HALE pri Snajpero1

æe nº 48-a de KelS per sia artikolo Reago pri laSnajpera afero (n-ro 49). Miprikomentis la artikolojn deMarteno Bustin’ per miaKelkaj rimarkoj pri la arti-koloj de Marteno, æe numero50-a. Oni ankaý ne neglektula unuan paragrafon de la arti-kolo de Antonjo Marko Bote-lja, La kaýzo de malriæulojæe numero 52-a, kie li ankaý flankiøas kontraýsia iama magazino sen debate.

Sed tio, kio vekis la akran sintenon de ¬akvoÞram estis, verþajne, mia pritrakto de laKongreso de SAT en Nagykaniþa, æe numero52-a. Æe numero 35-a ni legis lian Akranreagon, kiu estas plenplena da personaj akuzojkaj antaýjuøoj. Mi provis raciigi liajn argumen-tojn per mia Kio estas SAT? æe la sama nume-ro, sed tio ne efikis. Je la sekvinta numero, midenove pritraktis postulon de Marteno, kial mine devas lasi mian postenon, per mia artikoloPlendo. Eble ne plaæis al li mia konektigo priMoe, Yasir kaj Ariel...

Kaj nun venas kurbopunkton en tiu æi dispu-to, æar øis tiam, æiuj havis voæon, kaj æiuj povisdiri sian kazon en Kajeroj el la Sudo. Sedvenas la jaro 2003, kaj pri la Kongreso de SAT

Antonio MarcoBotella

1Bizara kaþnomo de Nikolao Þil, kiu signifas kaþita mortopafisto.

Paøo 6 HALE


en Alikanto, SAT75, ¬akvo verkas fantazieskanraporton, kiu fifamigas HALEn kaj aliajnesperantistojn hispanajn, kiuj ne helpisMartenon pro malfaciloj en HALE! Kom-preneble, mi verkis kaj sendis reagon alSennaciulo, sed øi ne aperigis øin, æar mi neestas ano de SAT kaj verþajne tie verkas nurSATanoj! Ankaý dum la Kongreso de Alikantokreiøas MSATeH, kun grava ombro en sianaskiøo: mi estis petinta al ties inciatantoj, kemi volas esti fondanta ano, sed ili ignoris tiunpeton. Mi ne scias ankoraý pri kian kriterion iliuzis elekti fondantajn anojn, sed mi estisspeciale apartigita de tiu kvalifiko, kaj fakte jela fondiøo aperis postulo, ke nova ano devasesti subtenata de du anoj. Bonkora DaríoRodríguez López de Silva pretis apogi min, sedmankis alia samideano, do mi nepovis aliøi la asocion.

Kaj venis la kongreso 76-a deSAT, en Þodefon’ (Svisio), kieslaborkunsidoj dediæis multe datempo kaj zorgo al HALE, laý lanumero 1180-a de Sennaciulo. Nisupozu, ke la kompilintoj de tieslonga artikolo, Gra¼ina Opulskienekaj Kreþimir’ Barkoviæ, ne men-sogis je sia raporto pri øi. Povasþajni troiga vorto, mensogi, sed lagraveco de la dira¼oj tie postulas,ke ni estu zorgaj je nia analizo. Fakte, mi nedeziris kontraýstari tiun artikolon, sed mi vi-das, ke grava kaj maljusta decido sekvis tiunmispaþon, kaj pro tio mi nun devas reagi. Do,se tio, kion ili diras tie, estas vera, mi devaselstarigi, ke Kani mensogis, kiam li asertis, keHALE ne kunlaboris en la pretigo de laKongreso de Alikanto aý ne æeestis oficialeøin. Fakte, HALE estis blokita de MartenoBustin’, kiu konstatigis, ke li ne deziris helponde la estraro aý aliaj anoj de HALE, kiam liasertis, ke HALE ne funkciadis dum la lastajjaroj —fakte Marteno mem havus respondecopri tio, æu ne?, æar li estis Prezidanto de HALEøis kiam li malkuraøe forlasis la postenon, senhavi anstataýanton—. Ankaý li duonmen-

sogis, kiam li ne diris, ke kunlaboro kun HALEne eblas, æar ili, la estontaj MSATeHanoj nevolas. R. Lynn diras, ke li petos raporton pri lasituacio en Hispanio, sed fakte li nur sendasunu retmesaøon demandante æu HALE voæ-donas por eksigi sin de SAT, kaj duanmesaøon, komunikante, ke ni ne plu estas enSAT, kiun ni publikigis je la dorso de nia lastanumero. M. Duc Doninaz certe mensogas, kiamli asertas, ke en Kajeroj el la Sudo aperisartikoloj kontraý SAT. Mi oficiale defias lintrovi eæ unu artikolon tian, kaj postulas, ke se line trovas øin, li publike pardonpetu al HALEje la venonta kongreso de SAT. Neniam ni donisvoæon al faþisto, sed nur tradukis kaj publikigisartikolon, kiu kongruis kun la ideologio de SAT,eæ se øin verkis ano de partio Falango, kiu es-

tas la teruro de Marteno Bus-tin’ kaj aliaj memdiritaj demo-kratoj, kiuj sufokas liber-penson. Mi pravigas nenionpro demokrateco ktp, kiel lidiras, sed nur defendas larajton de æiu homo esprimi sianpenson libere. Se tio estaskontraý la SATmaniero, kajpreter la tolerlimo de SAT, miankoraý ne diris tion. DucDoninaz diris. Kreþimir’ Bar-koviæ’ evidente þercas, kiam lidiras, ke mi estas la kialo de

æio, kaj kiam li asertas, ke mia aliøpeto alMSATeH estas pruvo, ke en HALE neniookazas. Bedaýrinde, li ne komprenas, ke onideziru kunlabori en diversaj esperantaj asocioj.Laý liaj vortoj, se li aliøas UEAn, tio certesignifas, ke en SAT nenio okazas... Sed li, kajKani, kaj Lutermano, kaj multaj aliaj, mensogasevidente, kiam ili diras, ke la akcepto deMSATeH en SATn estas laýregula: æiuj LEAojdevis esti demanditaj antaý fari decido, sedHALE ne estis konsultita. Kaj HALE dirintus,ke la akcepto ne estas senpaga: MSATeHdevus garantii kunlaboradon, kiun øi æiamrifuzis, kaj sekve øi maltaýgas kiel LEAo. Apar-tan komenton meritas la dira¼on de Barkoviæ,

DirintoMarteno

Bustin’

HALE Paøo 7


¬akvo Þram

ke se mi agas en SATeH sammaniere kiel enHALE, tio estus bedaýrinda. Unue, la bultenode MSATeH estas lumjaroj malantaý Kajerojel la Sudo kaj te¶nike kaj kulture kaj pensriæe,kaj mi pretigas øin de antaý sep jaroj. Fakte, line devas pensi, ke mi faras øin tiom malbone,æar li iam proponis al mi, ke mi zorgu priSennaciulo. Due, mi ne intencis eniri la estraronde MSATeH, sed nur apogi øin kiel bazaasociano. Sed kiam estas malbonvolo, oni nekapablas kompreni tiujn aferojn. Oni kon-tentiøas nur je malbonvoleskaj celoj.

Marteno Bustin’ Benito diris gravajnjuøojn en la Asembleo de SAT, kiujn line pruvis, kaj kiujn, bedaýrinde, neniupostulis, ke li pruvu. Li asertis, ke oniankaý konsideru la realon, kaj keHALE ne havas SATecan emon kajkritikis la agadon de SAT kaj tiuj, kiujæeestis kongreson en Nagykaniszabone scias kiamaniere Jesuo de lasHeras forlasis SAT, ke li dufoje estismembro de SAT kaj dufoje foriris. Donun estas nova LEA en kiu estashomoj, plejparte junaj, kiuj vereagadas por disvastigi la SAT idealojnen Hispanio. Bedaýrinde, nek Marteno, nek¬akvo, nek iu ajn parolantoj en tiu kongreso,aý en iu ajn alia kongreso de SAT, kiun mipartoprenis, difinis tiujn idealojn. En Nagikani-þa mi forlasis SATn æar mi subite konstatis, kene estas sufiæe da libereco en asocio, kiel mikredis øis tiam. Sed tio estas persona opcio,kaj ne estas legitime, ke oni uzu tion kontraýtuta asocio. Resume, Marteno pruvis nenion,sed manipulaciis multe, kaj tiuj, kiuj ankoraýkredas, ke li havas bonvolon, estis trompitajde li kontraý asocio, kiu æiam agis laý la Statutode SAT kaj tiu de si mem.

¬akvo Þram estas kutime amika homo,bonvola, sed li ne pardonas la grandeganpekon, ke oni kritiku SATn. Li estas tiomidentiøita kun SAT, ke li komprenas, ke kritikojal ¬akvo estas kritiko al SAT. De tiu mensafuþkontakto venas, ke li troige diras, ke mi agas

kontraý SAT. Fakte, mi ja multe skribis kontraýla mensogoj de Marteno kaj de ¬akvo, sedneniam kritikis mi, øis nun, SATn mem. Fakte,dum ke ili mensogas kaj agas kontraý la spiritode SAT, kiu estas frateca kaj tolerema, mi fon-das kaj pligrandigas gazetotekon, kiun minomumis laý Lanti, fondinto de SAT. Kaj tionfarante mi havas helpon de bonaj esperantistoj,sed nenian de ¬akvo, aý de Marteno, aý deSAT, institucie. Mi memorigas la leganton, kemi proponis al SAT, ke mi aldonu Sennaciulon

al la Gazetoteko Lanti, sed øisnun mi havas eæ ne unu

vorton pri tiu temo,kiun mi taksas gravaen la historio deSAT. Tiuj du ho-moj, ¬akvo Þram kajMarteno Bustin’Benito jam kaýzistiom grandajn vun-dojn al la spirito deSAT —kaj sekveal SAT mem—, keeble øi neniam re-saniøos. La aferone plu estas HA-

LE, sed SAT mem. Okazas kongreso, kie onipritraktas gravan temon, æu LEAo estas SATeca,æu ne, sed neniu opinias, ke la koncerna LEAoestu konsultata. Neniu prenas la rolon deadvokato de l’ diablo. Kelkaj asambleanojdemandas pli da informo, sed neniu konsideras,ke la LEAanoj koncernaj povas esti senkulpaj.Þajnas, ke temas, denove, pri hispana taýro-ludo. ¬akvo diras malestimajn vortojn, kajdenove mensogas, kiam li diras, ke mi estaskontraýpropagandanto de SAT. Mi defias,ankaý lin, ke li trovu eæ unu vorton miankontraý SAT, æar ankaý li devas kompreni, keli ne estas SAT. Kelkaj asambleanoj, kiel GariMickel kaj Vilhelmo Lutermano ne komprenis,ke oni ne akceptis min kiel reprezentanton deHALE æe la Øenerala Konsilantaro, kaj mi mi-ras, ke oni akceptis la ¼akvan eksplikon, kekvankam li laýstatute volis aligi lin, lia koro

Paøo 8 HALE


rifuzis tion fari. Mi ne komprenas, ke se lakoro kaj la devo de tiu estrarano divorcas, liankoraý ne demisiis, aý oni ne devigis lin farition. Lex dura lex, leøo estas dura, sed oni devasplenumi øin, diris saøa romianoj. Æar kiam æiomalsukcesas, nur leøo defendas bazajn rajtojnde asocianoj. Tiu turpa ago de ¬akvo, kaj ab-surda akcepto de la cetero de SAT, vundis laasocion pli profunde ol oni konscias nun. Øipruvas, ke la opinio de individuo estas preterla Statuto de SAT, akceptita de kelkajgeneracioj de bonaj SATanoj. Fifamigo,skandaligo, gravas pli ol demokrata tradicio,kaj neniu staras defendi rajton. Þajnas ke finfinemalvenkis Lanti, kaj venkis Drezen, laæampiono de maldekstro en asocio nepar-tipolitika, ne dogmiga.

Se oni detale legas tiun raporton pri lakongreso de Svisio, oni emas pensi, ke tiujhomoj, Marteno kaj ¬akvo, certe timas simplandebaton kun mi. Ili ne povas permesi, ke nikonfrontu en altranga korpo, kie ni povos parolilibere, kaj mi pruvu, ke lia malamo al miperversigas la aferon de SAT. Sed tio ne gra-vas. Mi nur kompatas SATn nunan, æar dum øine liberiøu de gvidantoj tiaj, kia ¬akvo estas, øisukcesos pri nenio, æar øi estos kiel blankigitatombo, bona nur por morto.

Sed por ke la legantoj povu juøi rekte pri latrajtaro de la nuna Prezidanto de la Plenum’Komitato de SAT, mi transkribos la mesaøojn,kiuj laste aperis inter HALE kaj SAT. Unue nilegu la respondon de la Prezidanto de HALE alla Sekretario de la LEAo Komitato:

De: [email protected]

Al: Roj Lynn

Dato: 20 aprilo 2004 12:38:50 GMT+02:00

Pri: HALE

Estimata Ronaldo:

Mi estas la Prezidanto de HALe kaj mi respondasla afablan leteron kiun vi sendis al la samideanoJesuo kaj li trandonis gin al mi.

1º.- HALE ne eksiøas de SAT.

2º.- Se SAT ne volas, ke HALE plu estu LEAo deSAT øi mem devas eksigi HALEn, sed, portio øi devas sanøi la Statuton, æar ne ekzistasproceduro por la for¼eto.

3º.- Se SAT farus tion, SAT fariøus inkvizicio,car gi forjeta la voæon de la kritikuloj, lavoæon de la herezuloj. Tio povus esti kiel ladisputo inter Lanti kaj Drezen. La spirito deSAT estas de libereco, æar æiuj tendencoj dela laboristoj povas kunvivi en øi, kundisputoj, sed ne kun inkvizicio.

4º.- Ekzistas alia asocio de laboristoj enHispanio, SATeH, kiu ne povas havireprezentanton en la Øenerala Konsilantaroæar HALE diras ne kaj pro tio ne estasunuanimeco.

5º.- Øis nun mia laboro estas moderacii laradikalismojn HALEanojn, pro tio mi neparolis en Kajeroj el la Sudo pri la disputointer Jakvo kaj Jesuo, aý pri la mensogo deMarteno en la kongreso de Alikanto, aý lamalpermeso de mia artikolo, defende deHALE, en Sennaciulo, aý la kontraýstatutamalpermeso al Jesuo esti konsilantararepresentatno de HALE. Mi ne parolis æar la laboro de la Prezidanto estas seræi pacon,ne milito.

La for¼eto de HALE el SAT implicas deklaraciónde milito de SAT kontraý HALE, kaj mi pensaske ne estas bona milito inter ambaý asocioj.

6º. Mi pensas, ke la disputo inter Jakvo kaj Jesuoestas bona por plibonigi la demokration enSAT kaj HALE, kaj la disputo estas nur dispu-to; sendube ¬akvo estas kuraøa viro æar liakceptis esti Prezidanto de SAT kaj malmulteda viroj akceptas tiun respondecon.

7º.- Se SAT volas solvi tiun aferon la Prezidantode SAT devas sendi pozitivan solvon a laPrezidanto de HALE.

8.- Mi atendas vian respondon

Juan Antonio Cabezos Martínez

Prezidanto de HALE

HALE Paøo 9


Tamen, ne reagis Roy Lynn, sed la MoþtaPrezidanto de SAT mem (la nigrigoj estasevidentaj mensogoj):

De:De:De:De:De: «¬akvo» <¬[email protected]>

P r i :P r i :P r i :P r i :P r i : Re: hale

D a t o :D a t o :D a t o :D a t o :D a t o : Wed, 28 Apr 2004 12:04:33 +0200

P o r :P o r :P o r :P o r :P o r : <[email protected]>

Estimata Prezidanto,

La membroj de SAT el la hispana lingva regionodecidis ke ene de HALE ili ne plu povas retrovi labezonatan liberecon kaj la maldekstran idearonpor kiu ili volas batali. Ne plu havas senconargumenti, æar estas la demokratio kiu decidis keSAT-anoj el Hispanio preferas pli la maldekstranSATEH (substreku pli) ol la defendantan asocionde la ekstremdekstra idearo de generaloFranko kaj la falangista subtenantoj. Ne havassencon kompari «Kajeroj el la Sudo» kungazetaro de Hispanio, krome se vi tamen volasfari, rimarku ke vi perdis vian legantaron promalbona laboro de la redaktanto kiu nerespektas la øeneralan tendencon kaj idea-ron de la revuo. Rilate via ligo al SAT, mi povasnur diri ke la plejmulto de la LEA-Komitatanojdecidis ke HALE prefere ne plu apartenas al LEA-o. Tial la komitato rompis la «Gotenburganinterkonsenton» kun HALE (perfekte eblas deambaý flankoj).

Mi ne dubas ke ankaý la Plenum-komitato deSAT aprobas la decidon (denove faritandemokrate) de la LEA-komitato kaj pro tio neplu konsideras HALEn parto de SAT aý laLEA-o de SAT.

Rilate cenzuron, SAT cenzuras neniam, sedpovas okazi ke certaj tekstoj ne aperas. Æitiu estas decido de ne nur la redakta-komitatosed ankaý de la P.K. de SAT.

La lastan fojon ke reprezentanto de HALEpartoprenis al LEA-Komitata kunsidodatiøas de la SAT-Kongreso en Nagykanizsa.Æiu bone memoras ke tiam la reprezentantode HALE kreis gravan malebligon kunsididece kaj kamarade. Li ne partoprenis lakunsidon kiel estas la kutimo, ne atendis laparolordon, fifamigis la prezidanton de lakunsido kaj plurajn SAT-membrojn. Mi per-sone pensas ke HALE tro ofte elektas maløustan

personon por reprezenti sin. Eble la afero neturnintus kiel nun okazis se HALE sendintuspersonon kiu havas respekton por aliaj homoj,persono kiu kapablas diskuti sen laýte krii kajsen interrompi la prezidanton de la kunsidokaj la parolanton kiu havas la parolovicon.

Ne pensu ke iu en SAT aplaýdis pro la decidokiu devas esti farita, sed jen la rezulto de dumjara neglekto de amikaj vortoj kaj konsiloj.La homoj, SAT-membroj el Hispanio nebezonas ekstremdekstran propagandon enla revuo de sia asocio. Vi, kiel prezidanto deHALE plene neglektis tion vi subtenis lamaløustan personon por vivteni HALEn kielLEA-on. Fakte vi ne nur subtenis maløustanpersonon, vi, kaj la dioj diru kial, pleneneglektis la kritikojn de la plejmulto de lamembroj de HALE. Vi eæ restis obstine je viavidpunkto kiam iom post iom la membroj deHALE forlasis la asocion.

Mi denove diras mi vere bedaýras ke okazis kiodevis okazi. Mi ¼uras al vi ke, se morgaý mi havasideon aý subtenas homon kun eraran ideon enSAT kaj mi vidas ke la plejmulto el la membrojmalakceptas mian ideon, mi povas fari du aferojn:Aý mi povas repensi miajn ideojn, aý mi prenasla plej saøan decidon kaj mem forirus el la asociose mi vere pensus ke mi kaj ne la plejmulto pravas.(kiu evidente æiam eblas æu ne?)

SAT nun havas alian kompanon en la batalokontraý ektrem-dekstra idearo, kontraý faþismo,kontraý maltoleremo, kontraý murdistoj de lalaborista klaso.Vi faris vian elekton, SAT farissian elekton. La plejmulto de la membroj de SATne akceptas ke amika asocio aý asocio ligita alSAT donas liberan forumon al faþismema gru-po, al grupo kiu helpis la plej grandan despotonel Hispanio, Generalon Frankon. Persono kiukulpas pri la morto de miloj da hispanajgekamaradoj, persono kiu rompis la demokrationen Hispanio.

Parto, grava parto de la batalo de la progresemamaldekstra mondo estas kontraýbatali la faþistojn,la ekstremdekstrulojn, la defendantojn de la ideojde Hitler,Musolini, Þtalin, kaj via generaloFranko. HALE donis al æi tiuj uloj liberanforumon, jen la grava eraro de HALE doni libe-ran forumon ne estas kontraýbatali. Denove vifaris vian elekton, kaj vi estas libera fari tion,SAT faris sian elekton, same libere.

Paøo 10 HALE


Konsekvenco estas ke kunlaboro inter niajasocioj ne plu eblas. Jen la decido de lamembroj de LEA-komitato. Mi esperas ke vialmenaý povas respekti la decidon de homojkiuj volas daýrigi la batalon.

¬akvo SchramPrezidanto P.K. de SAT

Ni, fine, legu la respondon de nia Prezidanto:

Dato:Dato:Dato:Dato:Dato: Wed, 28 Apr 2004 11:16:31 +0200

D e :D e :D e :D e :D e : [email protected]

Pr i :Pr i :Pr i :Pr i :Pr i : hale

Por :Po r :Po r :Po r :Po r : [email protected]

Estimata samideano!

Mi ricevis vian leteron kaj jen mia res-pondo:

1.- Temo falangista.

Vi eraras.

En Hispanio la ¼urnalo ABC estaskonservativa, sed foj-foje aperigas øiartikolojn subskribitajn de socialistoj. Æu tiosignifas ke ABC estas maldestra jurnalo?Ne, æar la estraro de ABC estas tre kon-servativa.

En Hispanio la ¼urnalo EL PAÍS estassocialista ¼urnalo, sed foj-foje øi aperasartikolon subskribitajn de konservativahomo. Æu tio signifas ke EL PAÍS estasdekstra ¼urnalo? Ne æar la estraro de ELPAÍS estas favore al Socialista Partio.

Okazas same en Kajeroj el la Sudo bultenode la progresema HALE ke aperas unuartikolo subskribita per falangisto (en elPais aperas almenaý du aý tri artikoloj pomonato subskribitaj per konservativajhomoj) kaj preskaý æiuj diras ke Kajeroj ella Sudo estas preskaý organo de falangismo!Ne Kajeroj el la Sudo estas progresemabulteno.

Dum milito de Usono kontraý Serbio, nurKajero el la Sudo rifuzis tiun æi militon sedSennaciulo ne rifuzis øin. Æu tio signifas keSennaciulo estas favora al kapitalismo deUsono?

Se mi pensus same kiel vi kaj aliajsamideanoj mi povus pensi ke SAT kajSennaciulo apogas la kapitalismon deUsono.

La politiko de Kajeroj el la Sudo estasmalfermi la paøojn al æiu tendenco, kaj protio aperigas artikolon de tre eksmaldekstrajideoj, aý progresemaj ideojn, kaj de tempoal tempo dekstra ideo por favori la debaton.

Se SAT kaj la SATanoj ne komprenas tionSAT kaj SATanoj havas grandan problemon:ne havi sufice riæan intelektecon por komprenila mondon kaj transformi øin.

2.- Kiel Prezidanto mi devas seræi pacon...

En via letero mi rifuzas vian frazon kiamvi neniam intervenis kiam Jesuo kreis militonkun la plajperto de la HALEanoj...

2.1. Antaýe, almenaý antaý unu jaro, misendis per interreto leteron al Antoniodel Barrio ofertante lin la Asocion HALE.Mi nur petis de li kaj liaj amikoj ke ilialiøu al HAlE, kaj post unu jaro tiel kiella Statuto de HALE postulas, ili taýgusesti estraro do mi alvokos balotadon enHALE, kaj mi persone petus la voædononpor li kaj lia teamo, kaj eæ mi menvoædonos por li. Li rifuzis.

2.2. Okazas ke en HALE multaj samideanojne estas anoj de SAT. Mia laboro estiske HALEanoj iøu anoj al SAT. Nun æiuano de la estraro de HALE, inkluzivanteJesuon, jam aliøis al SAT. Male alMSATeH, tiu dorlatata filino de SAT,kies Prezidanto konfezis publike, ke linek estas nek estos ano de SAT.

2.3. Æar politika korekto estis favore alMSATeH, kiam mi faris oferton al

HALE Paøo 11


MSATeHuloj, kaj ankaý celante altiriSATanojn al HALE, mi sendis artikolon,unue privatan al vi, por þanøigi vianopinion, kaj poste al Sennaciulo porpublikigo. Sed ne aperis tiu artikolo, kiudefendas HALE, æar gi estis cenzurita deSAT.

En tiu momento la estraro de HALE opiniis,ke ni devas publikigi la artikolon en Kajeroel la Sudo por pruvi la spiriton inkvizieskande SAT. Mi rifuzis.

Oni legis en Sennaciulo erarojn gravajnpri la Kongreso de Alikanto kaj pri HALEkaj Kajeroj el la Sudo. En tiu æi revuo vi menpublikigis artikolon, eæ se øi estis malfavoreal HALE kaj al Kajeroj el la Sudo. Tiu sintenomankas en SAT.

Se ni cenzurintus vian artikolon, eble viparolintus kontraý HALE kiel faþista asocioper artikolo en Sennaciulo.

Sed ne aperis kritikado de SAT kiel faþistaasocio malgraý la cenzuro de la artikolodefendante la hispanan LEAo. Se aperaskritikado, ne mankas demokratio, kajinverse. Se estas kritikado, eblas plibonigode la asocio. Kaj inverse.

3.- Afero pri Jesuo kiel konsilanto.

3.1 Unue vi eraras pri la Øenerala Konsi-lantaro: øi ne estas gvidanta korpo deSAT, æar tiu, kiu gvidas øin, estas laPlenumkomitato, kies Prezidanto, miopinias, vi estas. La Øenerala Kon-silantaro nur konsilas, sed øi ne gvidas,laý la Statuto de SAT. Kaj estas rajto dela LEAo nomumi reprezentanton. Ne aliaafero diras la Statuton, se oni ne lastesanøis øin.

3.2. Evidente, kiam mi elektis Jesuon kielreprezentanto de HALE li ne estis anode SAT. Ni legis ties Statuton kaj nikonstatis ke æiu ano de HALE povas estireprezentanto æe la Øenerala Konsi-lantaro de SAT. Vi men komprenis tiun

punkton kiam en la kongreso petis laopinion de la kamaradoj: «Æu samideanokiu ne estas ano de SAT povas gvidi SAT-n?» Sed la vera la demando estas «Æusamideano, kiu ne estas ano de SAT,povas diri al ni konsilojn?» Al la unuademando mi respondas «ne»,sed al la duademando mi respondas «jes».La kamara-doj respondis NE en la unua demando,kaj mi opinias ke la respondo estusmalsama en la dua.

3.3. Mi ne komprenas tiun timon, kiu SAThavas pri Jesuo kiam vi diras «Jesuo delas Heras estas sufiæe inteligenta ( mi ecne uzas la vorton ruza) por kontraý-argumenti kaj vere li povas doni racianeksplikon...» Bone, estas bone haviinteligentan viron, car ni povas kontraý-argumenti la argumentojn, kiujn Jesuoprezentu. Kiam Jesuo kaj la estrarorekontigas, ne estas malofte, ke onivenkas la argumentojn de Jesuo, kaj liakceptas la konkludon de pli bona argu-mento. Æu ne ekzistas inteligentajnhomojn en SAT, kiuj eblas kontraý-argumenti Jesuon? Se kun Jesuo oni nepovas venki estante Jesuo progresemahomo, kiel oni venkos faþismon? Mi devasrememori ke la faþismo kreskas enEýropo. Kiel SAT venkos faþismon, se øitimas kontraýarguemti personon progre-seman Jesuon? SAT perdas bonan okazontrejniøi per arumentoj æar Jesuo æiam do-nas argumentojn, ne malamon aý antaý-juøojn. Ne estas per malamo aý antaýjuøojla maniero per kiu oni venkos lamalamikojn de la laboristaro.

La homoj kiujn mi vere timas estas tiuj,kiuj metas bombojn en trajnoj, kinoteatrojaý vendejoj, sed ne tiaj homoj kiaj Jesuo es-tas.

4.- Proceduro de For¼eto.

Sekvas je paøo 14-a

Paøo 12H

ALE

Kajero de julio

2004

Malgraý venomiga kampanjo kontraýHALE, ni estis en SAT75, kaj niplenumis æiun rolon petita al ni de laLoka Komitato.

HALE Paøo 13


Aldone, oni vidu, ke niarilato al SAT æiam estis,same kiel dum SAT75,amika kaj kunlabora.

Paøo 14 HALE


La inkvizicieska spirito de nuna SAT estaspruvita, kiam øi strebas al la eksigo de HALEsen protokolo pri la kulpigo aý de la personoj,kiuj subskribis tiun protokolon, kaj laidentecon de la tribunalo. Ne sufiæas ke laLEAo komitato decidas la for¼eton senproceduro. Øi povas decidi pri la politiko dela LEAoj, sed ne ties for¼eto sen procedurokaj la ebleco por HALE sindefendi.

Kamarade via

Juan Antonio Cabezos Martínez

Prezidanto de HALE

Mi ne venos denove kontraý la men-sogoj de malmemorula ¬akvo, kiu konfuzasdefendon de propraj ideoj kun insulto alaliaj homoj, interrompo kaj tiel plu. Mi nursubstreku, ke estas terure, ke en memdiritaprogresema asocio, oni þafe kaj senkritikeakceptu akuzojn, sen kontraýstari ilin kundefendoj de la akuzato. Tio estas kafka,invizicieska proceduro. Lenin’ iam diris, kemensogo estas revolucia ilo, kaj tiun ilon¬akvo --kaj Marteno-- ade uzis! Tamen, mividas nenie la revolucion, kiun Martenokaj ¬akvo intencas fari, krom fifamigi kajkulpigi eksamikojn siajn.

Aliflanke, nenie en la Konvencio deGotemburgo ekzistas proceduro apartigiLEAon, do tio, kion oni faris, estis demandial responsuloj de la aliaj LEAoj, æu ilideziras, ke HALE daýrige estu ligita alSAT, æu ne. Kaj, verþajne, æiuj diris, kepreferinde ne. Sed okazas, ke neniu eltiuj LEAoj demandis ion ajn al HALE,neniu kontraýstaris tion, kion oni diriskontraý ni. Do, ni havis nenian þancon estisenkulpìgataj antaý amikaj aý fratajasocioj. Kaj, se oni juøas el la ¼etatakontraý ni peko, esti ne sufiæe mal-dekstrisma, oni tremu, ke nova purigado

venas de paøo 11-aþtalinisma denove venos kontraý aliaLEAo en la estonto. Oni ne pensu, ke dumfrenezuloj regu SATn, iu ajn estos sekurael maljusteco. Mi invitas simpatiantojn devero kaj libereco veni en HALEn, laprogresema asocio kie oni ne trudaspenson al siaj anoj, kie dogmigo ne estas,kaj toleremo kaj liberpenso estas altevalorataj. Nur per tiuj iloj eblas konstruinovan mondon.

Rilate al SAT, ni daýre estas proksimaj,kaj ni ne agnoskas aýtoritaton eksigi nin ella sino de SAT, eæ se SAT mem jamforlasis tiun sinon. Ni konservu la atestilonpor la homoj, kiuj morgaý renaskigos SATn.

Monumento al Libereco staras æeCentra Placo de Huhuj, Argentinio,

skulptita de Lola Mora.

HALE Paøo 15


OMAØO al JOSÉ MARÍA BERNABÉU FRANCO

Karaj geamikoj:

La Esperanta Grupo “Æiam Esperanto”de Callosa de Segura kaj la EsperantajGrupoj de Alakanto kaj Murcio, dankastutkore al organizantoj de nia 15ª. Kongresode Valencia-Federacio kaj Murcio, poromaøi en la bela urbo Cheste, al niakarmemora José Mª Bernabeu Franco,elstara esperantisto; senlaca, sindonemakristano, æiam bona homo, afabla kajkorhumila.

Jen nomo kaj homo,kiun hodiau ni omaøas:José Mª, æefa motoro,fondinto, subteninto kajinspirinto de nia kons-tanta laboro por Espe-ranto, naskita en Callo-sa de Segura (Alakan-to) la 27-an de Aýgusto1920, kiam Esperantoankoraý komencis adol-tan aøon, kaj transfor-miøis en vivantan lin-gvon de vivanta internacia kolektivo. Listudis en publika lernejo, kaj esperantistiøisen la unuaj monatoj de 1936, kiam en lahispana esperanta movado, regis homojamarkoraj pro la arbitracia¼oj, kaj José Mª,pacema homo, kiu estis kaptita korplenede la brilanta heleco de nia “interna ideo”,devis sperti kiel baza soldato de la Hispa-na Respubliko en 1938, la ampleksan kajdoloran katastrofon de la unua frontvicoen Teruel, kaj inter batalo kaj ripozo lipropagandis nian internacian lingvon, kajestis ofte kaj valoras trakti kiel kun iu vizaø-al-vizaøe, mane la pafilon kaj esperantan

gramatikon, disvastigis nian idealismon;sed laý propa deklaro al mi, li neniam pafisrekte kontraý malamiko.

Li edziniøis al Dolores Egea Estañ kajambaý starigis sian hejmon, kie naskiøiskvin gefiloj, inter ili José Miguel, þatatasamideano de æiuj ni.

Lia edzino lerta kaj sindonema al niaafero kiel la edzo, suferis la ebriecon de laesperantismo, kaj nia Hispana Esperanto

Federacio pro þiaj multaj meritoj, þinrekompencis per la jara premio KlaraSilbernik, en la Kongreso de Murcio,destinata al edzino de esperantisto, kiuakiris gravajn meritojn en la laboro porEsperanto.

José Mª tuje kaj inde sekvis niajnidealojn kaj aktive partoprenis en niaMovado laú æiuj niveloj: Loka, nacia kajeksterlanda. Fidele jam por æiam al niaafero, kaj ekprofiliøis lia fekunda agado pordisvastigo de Esperanto kaj li estis unu ella esperantistoj, kiuj post la intercivitanamilito multe strebis por restarigi la

Om

aøan

to k

aj o

maø

ato

Paøo 16 HALE


Esperantan Grupon de Callosa de Segura.Peranto de SAT de 1963 øis 1969.

Gvidanto de kursoj, José Mª aktivepartoprenis kiel instruisto de la SuperaKurso en la kampanjo de ILEI-Hispanio,por instruado de Esperanto al hispanajdocentoj. Li prezidis øis sia bedaurindaforpaso la Esperantistan Grupon de liaurbo. Estrarano en 1971 de la OrganizaKongresa Komitato de la 31ª HispanaEsperanto-Kongreso en Alakanto. Kun-fondinto de HALE, kies unua prezidanto liestis, li organizis je 1992 la 3ªn Kongresonde la Valencia-Murcia-Federacio, okazintaen Callosa de Segura. Okaze de tiukongreso la urbestraro de la menciita urboeldonis libron en la hispana lingvo, “60 añosde Esperanto en Callosa” (Sesdek jaroj deEsperanto en Kaljoso), verkita de nia karasamideano Antonio Marco Botella de kiemi æerpis la plej multon de tiuj æi vortoj.Iniciatinto kaj organizanto de antaý dudekoda jaroj, de la seninterrompaj Renkontiøojen la pinarbaro de la marbordo deGuardamar de l’ Segura dum la monato deSeptembro. Kaj ankau li estis Kasisto deHispana Esperanto-Federacio.

José Mª baldaý rimarkis ke inter la naciajkaj la Internacia lingvoj ekzistas nur unugravega diferenco, nome diferenco de lacelo. Dum la naciaj lingvoj havas la taskonkontentigi la bezonojn de komunikado kajpensado en kadroj naciaj, la InternaciaLingvo liberigas la penson de la nacilingvajæenoj kaj flugigas øin libere de lando allando, de nacio al nacio tra la tuta mondo.Kiam amase oni eklernos la InternacianLingvon en æiuj lernejoj de la mondo,dediæante al øia studo nur kvaronon de latempo, kiun oni dediæas ne al lernado dekiu ajn fremda nacia lingvo, sed al lernado

de la propaj naciaj lingvoj, tiam la homaroøisvivos grandegan pozitivan spiritanrevolucion, kaj tiam plene evidentiøos lafruktodona kaj morala kaj intelekta efikode la Internacia Lingvo.

Kaj por fini nian omaøon, kaj por sekvi laspiriton de nia José Mª, ni devas sciigi alhomoj ke Esperanto proponas komu-nikadon sen diskriminaciado. Sen øia utiligola premo de la ekonomiaj fortoj neevitebledevigas la homojn, konscie aý nekonscie,disvastigi la lingvon de la ekonomie fortajkun æiuj malavantaøoj por tiuj, kiuj nedenaske parolas øin. La esenca problemotamen estas konsciigi, ke almenaý partode la solvo ekzistas kaj funkcias: ES-PERANTO.

Kaj nun permesu al mi legi poezion kiunia Antonio Marco Botella, naskita en lasama urbo kaj amiko ekde la infaneco deJosé Mª, sendis al mi por æi tiu omaøo:

Romanco al la memoro de José MaríaBernabéu

Pli frat’ ol amiko mia,Øemas pro vi mia koroKiam estis mi sciintaKe forlasis vi æi mondonKie revis ni konsciajPri homaro sen perfortoKun parfum’ el blankaj mirtojPri justec’ kaj am’ simbolojKerno el l’ esperantismoKiun amis ni kun fervoro…

Al mia memoro venasTiuj tre fascinaj tagojKiam junaj ni, revemaj,Æe la Gvardamar’ strandoParolis mi dum notk’ serenaPri virinoj kaj hunamoj,Pri art’ kaj allog’ beletraj,Pri vivo kaj idealoj,Dum palpebrumis la stelojKies nomoj mi parkerisEn la rava noktsilento,

HALE Paøo 17


Apenaý interrompitaDe la marondar’ rumoro…Vere tiuj tagoj estisLa plej belaj el la vivo!

Sed ne revoj estis æioViglis vi en la movadoJa vi estis garantioPri honesteco kaj ordo:Aktiva HEF-estrarano,HALE-fondint’, SAT-perantoTre senlaca laboristoKaj fervora batalanto…

En la vojaø’ sen retornoEn kiu vi nun vojaøasMi esperas kun plezuroKe æe nia findestinoMi denove renkontiøosEn la brila kosm’ senlima,kaj denove ni babilospri amoj kaj poezioæirkaýataj de helstelojkvazaý æe revparadizo.

Tiel okazos, José Mª’!

Antonio Marco Botella

Al vi, amikoj-esperantistoj, kaj al vi, niajestimataj gastoj, kiuj simpatias nian aferon,mi proponas, ke ni honoru la memoron deniaj multmeritaj forpasintaj samideanoj,Francisco Sánchez Antón kaj José MariaBernabeu Franco, ambaý alakantanoj, perleviøo de niaj seøoj kaj adiaýi lin kun lavortoj de nia plej elstara hispana espe-rantisto , Vicente Inglada Ors, al la memorode eminenta esperantisto:

Vi perdis la vivon, sed restis la koroLa hor’ sin oferis kun fid’ de kredanto,Vi æion fordonis al ni kaj vi mortasVidonte triumfon de lingv’ Esperanto!

En Alakanto 28an majo 2004 Rodolfo Canet Marin

Pri la graveco estiPri la graveco estiPri la graveco estiPri la graveco estiPri la graveco estiLetiziaLetiziaLetiziaLetiziaLetizia11111

Dr. José L. Pérez Óvilo

Laýdantoj, sen perdi minuton, promenigissiajn plumojn kanti la virtojn kaj valutojn de laestonta Princino de Asturias, persono kiunhispanoj nur konis kiel parolantan buston je la“Nova¼oj”, kaj pri kiu oni nur povus diri, ke þilegis pli bone aý malbone la tekstojn, kiujn onidonis al þi. Sed ankaý ekzistis detalon trerevelema, kiun oni provis preterpasigi pied-pinte, rilate al tiu emo tiom aktuala de hispanajgepatroj nomumi siajn gefilojn strange al la his-pana tradicio, per nomoj sen signifo en niakulturo, aparte anglaj, karakterizigitaj æiuj ili perenhavo da duoblaj konsonantoj, intermetitajhoj, kaj strangaj sonoj, kiujn eæ la gepatroj nepovas prononci bone, kiuj anstataý doni al iliaøiøon kaj gravecon por supreniri þtupon enla socia skalo, kiel ili celas, nur atingaseivdentigi eæ pli sian socian elvenon, kiun ilicelas kaþi per tio.

Kaj tiu estas la aspekto plej grava pri lamanpeto de la Princo de Asturias, æar nedubeblas, ke la þanøo a Letizia estas ago volontade la koncerna persono, kaj tie æi jenas la esenco,æar la celo estas tiu de la sola þajnigo, manifes-tante apartan trajton de personeco kies pre-tendo estas renonco al tio, kio oni estas, volan-te esti tio, kio oni ne estas, pro la opinio dealiaj.

Oni povas demandi al si kial þi ne enmetishon post la t, atingante pli aristokratanLethizian. Ne dubindas, ke manovroj tiajtaýgas al Raphael, sed kion pensus ni hispanoj,se S-ino Letizia, de nun, imponus al Princo lanomon S-ro Philipo, celante pli grandanantikvecon, stirpon kaj internaciigon de niamonar¶io. Æiel, ni deziru, ke en la estonto ni nehavos kiel reøon iun Jonathan I-an de Hispanio.

Mursjo, la 11-an de decembro de 2003.1Artikolo malpermesita de la ¼urnalo “La verdad” de Murciade la Grupo “Correo Vasco”.

Paøo 18 HALE


1Hispane, saltamontes, montsaltulo.

La 40-aj jubileaj Baltiaj Esperanto-Tagoj (BET-40)

La 40-aj jubileaj Baltiaj Esperanto-Tagoj (BET-40) okazos la 10-18-an de Julio, 2004 enbanurbeto BIRÞTONAS 40 kilometrojn suden forde KAÝNAS. La dua urbo de Litovio KAÝNASsituas je 100 kilometroj sudorienten de æefurboVILNIUS.

Æi-jare BET estas dediæata al eniro de Baltiajlandoj al Europa Unio kaj al venontjara jubilea la90-a UK en VILNIUS.

Veno al la aranøo la 9-an kaj la 10-an de Julio,forveturo - la 18-an de Julio.

Øis hodiaýa tago al BET-40 aliøis 150 personojel 20 landoj. Aliøoj ankoraý æiutage venas. Niantaývidas æirkaý 300 partoprenantojn de BET-40.

Partoprenantoj de BET-40 loøos en sanatorio«VERSME», en hotelo de katolika komunumo kajen sportista komunloøejo. Æiuj programerojokazos en salono de urba kulturcentro, salonojde urba municipo kaj en salonoj de sanatorio«VERSME». Konkrete solena inaýguro, solenafermo, vesperaj kulturaj aranøoj okazos en urbakulturcentro, seminario de Internacia Esperanto-Instituto kaj Balta Esperanto-Forumo okazos endu salonoj de urba municipo, æiuj aliaj programerojokazos en salonoj de sanatorio «VERSME». Enadministra domo de sanatorio «VERSME»konstante funkcios Organiza komitato de BET-40 kaj riæa libroservo.

Partoprenantoj de BET-40 manøos en aliaapuda domo de sanatorio «VERSME». Lamanøado estos organizita kaj antaýpagita. Menuoegala por æiuj. Eblos havi vegetaran manøadon.Apude funkcias kafejo.

Loølokoj, manøejo, kunvenejoj estas proksimeunu de alia kaj facile atingeblaj perpiede.

Urbeto BIRÞTONAS estas atingebla buse,mikrobuse kaj aýtomobile. La plej simple veturial BIRÞTONAS el KAÝNAS, de kie veturas busojal BIRÞTONAS æiuduonhore —ekde la 6-a horomatene øis la 21-a horo vespere. Prezo de busabileto de KAÝNAS al BIRÞTONAS estas inter 5kaj 5. 20 lidoj. Busoj de VILNIUS rekte alBIRÞTONAS veturas je 6. 50, 8. 30, 9. 30, 10.55, 12. 30, 13. 30, 16. 00, 18. 10. Prezo debileto estas inter 9. 10 kaj 12. 50 lidoj. DeVILNIUS al KAÝNAS eblas trafi buse aý trajne,kiuj veturas pli-malpli æiýore. Vojaøo daýraspreskaý du horojn. Prezo de busa bileto interVILNIUS kaj KAÝNAS estas 13 lidoj, prezo detrajna bileto inter VILNIUS kaj KAÝNAS estas9,80 lidoj. En VILNIUS kaj en KAÝNAS busajkaj fervojaj stacidomoj estas apude. KAÝNASestas atingebla ankaý aviadile kaj þipe. Bonvoluæiuj atingu la lokon de BET-40 memstare. Ni nehavos eblecon renkonti vin en stacidomoj kajfluøavenoj de VILNIUS aý KAÝNAS.

Ekde la 7-a de Julio Organiza komitato de BET-40 funkcios jam en BIRÞTONAS. Tamen øis la10-a de Julio oni de¼oros ankaý en oficejo deLitova Esperanto-Asocio, str. L. Zamenhofo 5,en malnova urboparto de KAÝNAS. Telefonoen oficejo de LEA estas +370 37 208503,telefakso estas +370 37 228616. Telefono kajtelefakso de Organiza komitato en BIRÞTONASestas +370 319 65670 kaj +370 319 65663.Portebla telefono de prezidanto de Organizakomitato Povilas JEGOROVAS estas +370 68712219. Retadreso de Organiza komitato estaslitova. ea@mail. lt Æambro de Organiza komi-tato en BIRÞTONAS estas sur la teretaøo de ad-ministra domo de sanatorio «VERSME» (str. B.Sruogos 9). Æiujn informojn pri BET-40 ankaýeblas trovi en retejo de Litova Esperanto-Aso-cio www. esperanto. lt.

La 9-an de Julio (vendrede) kaj la 10-an deJulio (sabate) ekde la 8-a øis la 23-a horo en admi-nistra domo de sanatorio «VERSME» (str. B.Sruogos 9) okazos registrado de venantajpartoprenantoj de BET-40, loøigo, eblos havidiversajn informojn. Dum registrado vi registros

HALE Paøo 19


vian alvenon, ricevos paka¼on kun diversamaterialo, programon de BET-40, karton kunnotita via loødomo kaj æambro, loko de manøado,kuponojn por manøado k. s. Æiuj, kiuj ne pagisanticipe aliøkotizon, loøadon kaj manøadon aýpagis neplene, dum registrado devos pagi æionkonforme al kategorio. Novaj anticipe nealiøintajpersonoj plenigos aliøilojn. Malfruiøintoj povosregistri partoprenon en BET-40 ankaý dumpostaj tagoj. Registriøo por la ekskursoj kaj pagookazos aparte dum la aranøo.

GRAVE : Pro akiritaj subvencioj estasebleco esence rabati kostojn de partoprenopor la unuaj tri kategorioj de parto-prenantoj (a, b kaj c). Por kategorio a kaj b(esperantistoj el Litovio, Latvio, Litovio,ekssovetiaj landoj) loøado en sportistakomunloøejo kaj en dulitaj æambroj de sa-natorio «VERSME» kostos duoble malpli, t.e. respektive 10 lidojn nokte kaj 20 lidojnnokte. Por partoprenantoj el orienteuropajekssocialismaj landoj (kategorio c) la samokostos 15 lidojn nokte kaj 30 lidojn nokte.Manøado por la unuaj du kategorioj (a kajb) tage kostos 10 lidojn, por kategorio c - 20lidojn tage. Tiuj, kiuj ne aliøis al BET-40pro multekosteco, ankoraý povas tion farinun. Ni akceptos æiujn dezirantojn.

La 10-an de Julio (sabate) vespere je la 19-a horo estasantaývidita komuna organiza kunveno de partoprenantoj.Dum tiu-æi kunveno vi ricevos necesajn praktikajninformojn. La saman tagon vespere okazos koncerto kajlibera interkona vespero sen fiksita programo.

La 11-an de Julio (dimanæe) komenciøos laboro deBET-40 kaj estas antaývidita organiza tempo por diversajprogrameroj kaj por prepariøo al solena inaýguro deBET-40.

Dimanæe (la 11-an de Julio) je la 17-a horo estasantaývidita katolika Diservo en Esperanto en lokapreøejo. Øin gvidos katolika pastro.

Solena inaýguro de BET-40 okazos la 11-an de Julio(dimanæe) je la 15-a horo en urba kulturcentro.

Solena fermo de BET-40 okazos la 17-an de Julio(sabate) je la 14. 30 en urba kulturcentro.

La unua pagita servo estas matenmanøo la 10-an deJulio, la lasta pagita servo estas vespermanøo la 18-ande Julio. Kiuj venos pli frue kaj/aý forveturos pli malfrue,devos pagi pro loøado kaj manøado aparte æiu persone.

Pri la ekskursoj. Merkrede, la 14-an de Julio, estasantaývidita tuttaga þipekskurso laý rivero NEMUNASal subæiela etnografia muzeo RUMSHISHKES. Tieokazos ankaý tagmanøo kaj eventuale nacistila koncerto.Okazos ankaý aliaj surlokaj ekskursoj.

BIRÞTONAS estas bonega loko por simpla ripozo,promenoj k. s.

Bonvolu veturigu vendota¼ojn por libroservo,ekspozicia¼ojn, E-filmojn, lumbildojn.

La programo de la aranøo estos riæa kaj interesa.Laýbezone eblos organizi apartan programon porgejunuloj kaj infanoj.

Æiutage aperos gazeto de BET-40. Ni antaývidas, kela unua numero aperos jam la 9-an de Julio (vendrede).Tie vi trovos æiujn aktuala¼ojn, informojn, anoncojn prisalonoj, eventualajn þanøojn de la programo, precizigojn,prilumon de BET-40 k. s. Uzu la gazeton por diversajanoncoj, proponoj, informu en øi pri la jam okazintajprogrameroj k. s. Øi estas via gazeto, tial bonvoluanticipe prepariøu kunlabori kun øi. Ni antaývidas, kela gazeto estos 1-4 paøa depende de via aktiveco, de laprezentita materialo por øi.

Laborlingvo de la aranøo estas Esperanto.

Poþta adreso de la aranøo estas: BET-40, str. B.Sruogos 9, LT-4490 BIRÞTONAS, Litovio.

Dum BET-40 funkcios fotoservo, ekspozicietoj.Monon eblos þanøi en urbaj bankoj.

Elektra tensio en Litovio øenerale estas 220-volta.

Nacia mono en Litovio estas lido kaj cendo. Unu lidoegalas al 100 cendoj. Unu euro egalas al 3,45 lidoj, unulido egalas al 0,29 euroj. La kurzo estas fiksita kaj neþanøiøas.

Poþtaj tarifoj en Litovio estas jenaj: simpla øis 20-grama letero enlanden kostas 1 lidon, eksterlanden1,30 lidojn, aere - 1,70 lidojn. Oni devas plusi prezonde koverto.

Organiza komitato de BET-40 petas vin esti atentemaj,toleremaj, disciplinemaj, akurataj, øustatempaj.

Plena listo de partoprenantoj de BET-40 kun adresojeventuale aperos broþure post la aranøo, æiu ricevosøin poþte.

Dum la aranøo sekvu anoncojn sur la anonctabulo.

Prepariøu aktive labori dum BET-40. Sukceso de laaranøo dependas de æiuj partoprenantoj.

BONVENON AL BIRÞTONAS

Organiza komitato

(21. 06. 2004)

Paøo 20 HALE


12-a Internacia Esperanto-Semajnode la Kulturo kaj Turismo.2-9 de Oktobro 2004SALOU (Tarragona) Hispanujo.Pliajn informojn vi ricevos de Luis Serrano PérezApartat 423. 08200-SABADELL . HispanujoTel. (+34) 93 727 50 [email protected]: (+34) 937314111 (ne dum augusto)http://www.terra.es/personal5/lserrano2003

Malbrok kaj HispanioMalbrok kaj HispanioMalbrok kaj HispanioMalbrok kaj HispanioMalbrok kaj Hispanionon al HEF kaj al Fundacio Esperanto.Ankaý Valencia Esperanto-grupo iometehelpos. Sed eble tiuj helpoj ne venosøustatempe, kaj ne eblas atendi por diri alMalbork ke la skulptisto komencu æizi enla monumenton la vorton «HISPANIO»,En Esperanto kaj en pola lingvoj, kaj lanomon de la arbo, ankaý dulingve, kiusimbolos nian landon.

Pro tio mi petas al æiuj bonkoraj es-perantistoj financan helpon, grandajn aýmalgrandajn donacoj, por ke tiu projektoestu realigebla.Se mono trous, kio proba-ble ne okazos, restanta mono iros al la kasode HEF por aliaj projektoj.

Do, mi fidas je la malavareco de niajhispanaj (kaj eksterlandaj) samideanoj.

Mi ankaý petas al vi helpon por diskonigiæi tiun mesaøon.

Mi ege malamas peti monon al laesperantistaro, sed en æi tiu momento neeblas alimaniere.

Anticipe dankon, kaj elkorajn salutojn: Augusto Casquero

La 18an de julio oni starigos monumentonen la urbo Malbork (Pollando) dediæita alHispanio.

Kiel vi scias en tiu bela urbo, Mond-hereda¼o de UNESCO, la lokaj espe-rantistoj, kun granda entuziasmo, komencisla konstruadon de la «PARKO DE LAMONDO». Tie, iom post iom, oni starigasþtonajn monumentojn ka arbojn dediæitajal diversaj landoj. Entute jam estas dudekoda landoj reprezentataj. Kaj Parko de laMondo iom post iom kreskadas kajdisvastigas la nomon de EsperantoInternacie.

Lastaj monumentoj estis inaýguritaj deEtsuo Miyosi (Japanio), Sean O’rian,prezidanto de Eýropa Esperanto Unuiøo(Irlando), Reinhard Selten, Nobelpremiito(Germanio).

Nun estas la vico de Hispanio. Onistarigos la momumenton dediæita alHispanio, kaj oni plantos arbon simbolanen nia lando.

Problemo estas ke æio kostos æirkaý 300eýrojn. Loka registaro ne havas tro da

mono, kvankam en-tuziasme helpas lamovadon (inter aliehavigante al la lokajesperantistojn belansidejon ene de laurbodomo mem).

Æar mi sciis pri tiosufiæe malfrue, kajmalmulte da temporestas øis tiu cere-monio, mi petis mo-

HALE Paøo 21


La FaraonoLa FaraonoLa FaraonoLa FaraonoLa Faraono Æapitro 12-a

La plej grandan parton de la nokto Ramzespasigis en febraj sonøoj, Jen aperadis antaý li lafantomo de la þtato, kiel grandega labirinto kunpotencaj muroj, ne traboreblaj. Jen li vidis laombron de l’ pastro, kies unu sola saøa frazomontris al li la rimedon eliri el la labirinto. Kajtute neatenditaj leviøis antaý li du potencoj: laþtata racio, kiun li ne sentisøis nun, kvankam li estiskronprinco, kaj la pastraro,kiun li volis dispisti kaj fariøin sia servisto.

Malfacila estis la nokto. Lakronprinco sin turnadis sur la litokaj demandis sin mem: æu li ne estisblinda kaj unue hodiaý li reakiris lavidkapablon por konvinkiøi pri siasenprudenteco kaj sia nuleco? Kielaliaj þajnis al li nun la admonoj dela patrino, la modereco de la patroen la proklamado de lia plej altavolo, kaj eæ la severaj agoj deHerhor?

—La þtato kaj la pastraro!— ripetisen duondormo la kronprinco, kovritade malvarma þvito.

Sole la æielaj dioj scias, kio okazus,se sukcesus kreski kaj maturiøi lapensoj, kiuj en æi tiu noktoekplantiøis en la animo de l’ princo.Eble, fariøinte faraono, li apartenusal la plej feliæaj kaj plej longe regantaj monar¶oj? Eble lianomo, gravurita en la subteraj kaj surteraj temploj transirus alla posteuloj, æirkaýita de plej alta gloro? Eble li kaj liadinastio ne perdus la tronon, kaj Egipto evitus grandan skuonen la plej malfacilaj tempoj.

Sed la lumo de l’ tago dispelis la fantomojn, rondirantajnsuper la brulanta kapo de l’ princo, kaj la sekvantaj tagojtre þanøis lian opinion pri la netuþebleco de la þtata racio.

La vizito de la princo en la malliberejo ne restis senrezultato por la kulpigitoj. La esplora juøisto tuj prezentisraporton al la plej alta juøisto, kiu revizis la aferon; li memesploris kelke da kamparanoj kaj en la daýro de kelke datagoj liberigis plej grandan parton, kaj la ceterajn ordonisplej baldaý transmeti al la tribunalo.

Kiam en la nomo de la kronprinco, kies propra¼on oniatakis, aperis neniu plendanto, malgraý alvokoj en laæambrego de la juøejo kaj en la bazaro, la afero estis nuligitakaj oni liberigis la reston de la kamparanoj.

Vere, unu juøisto rimarkigis, ke laý la leøo la intendanto dela princa bieno devus esti procesita pro malvera plendo kaj seoni pruvus lian kulpon, li devus ricevi la punon, kiu minacisla kamparanojn. Sed æiuj silente aýskultis la demandon.

La intendanto sin kaþis de la tribunalo,— li estis senditaantaýe de la kronprinco en la nomeson Takens, kaj baldaýmalaperis la tuta kesto kun la aktoj pri la atako.

Eksciinte pri tio, Ramzes iris al la granda skribisto kajdemandis kun rideto:

—Do, via ekscelenco, oni liberigis la senkulpajn, oni malpiedetruis iliajn aktojn kaj, malgraý tio, la prestiøo de la þtatoperdis nenion?

—Mia princo— respondis la grandaskribisto, same malvarme kielordinare— mi ne komprenis, ke perunu mano vi prezentas plendon kajper la alia vi volas øin detrui. Viaekscelenco estis ofendita de lapopolaæo, nia afero do estis puni øin.Sed se vi pardonis, la þtato neoponos.

—La þtato!... La þtato!...— ripetisla princo.— Ni estas la þtato -aldonis li fermetante la okulojn.

—Jes, la þtato tio estas la faraonokaj... liaj plej fidelaj servistoj, -respondis la skribisto.

Æi tiu interparolado kun tiaaltrangulo sufiæis por forigi el la ani-mo de la kronprinco la vekiøantan,potencan kvankam ankoraý neklarankoncepton pri la signifo de la«þtato». Do la þtato ne estas eternakaj netuþebla konstrua¼o, al kiu lafaraonoj devas aldoni po unu þtono

de la gloro, sed pli øustadire amaso da sablo, kiun æiu regnestroaliþutas laý sia plaæo. En la þtato ne ekzistas tiuj malaltajpordoj, nomataj leøoj, kiujn trapasante æiu devas klini lakapon: la kamparano same kiel la kronprinco. En æi tiukonstrua¼o ekzistas diversaj eniroj kaj eliroj: mallarøaj por lamalgrandaj kaj malfortaj, tre larøaj kaj eæ komfortaj por lapotenculoj.

—Se tiel estas— nova penso naskiøiþ en la animo de l’princo— mi faros ordon, kia plaæos al mi.

En la sama momento li rememoris du homojn: la liberigitannegron, kiu ne atendante ordonon estis preta doni sianvivon por la propra¼o de l’ princo, kaj la nekonatan pastron.

—Se mi havus pli multe da tiaj homoj, mia volo valorus ionen Egipto kaj ekster Egipto— diris li al si mem kaj eksentisnevenkeblan deziron trovi æi tiun pastron.

Tio estis sendube la sama homo, kiu detenis la popolamason dela atako kontraý la domo de l’ kronprinco. De unu flanko li bonegekonis la leøojn, de la alia— sciis estri la amasojn!

Paøo 22 HALE


—Netaksebla homo!... Mi devas lin havi...

De tiu tempo la princo en þipeto,kondukata de unu sola remisto, komencisviziti la domojn najbarajn de sia bieno.Vestita per tuniko kaj granda peruko, kunbastono en la mano, la princo havis aspektonde inøeniero, kiu observas la leviøon deNilo.

La kamparanoj volonte donis al li æiujnklarigojn pri la þanøoj en la formo de la terojpost la superakvo, kaj samtempe petis; ke laregistaro elpensu pli facilajn rimedojn porla æerpado de l’ akvo, ol la gruo kun la sitelo.Ili rakontis ankaý pri la atako kaj diris, keili ne konas la homojn, kiuj ¼etis la þtonojn.Fine ili bone rememoris la pastron, kiu tielsukcese dispelis la amason, sed kiu liestis?— ili ne sciis.

—Estas æi tie— diris iu kamparano— en niaæirkaýa¼o pastro, kiu kuracas la okulojn,estas alia, kiu resanigas la vundojn kajkunmetas la rompitajn krurojn kaj brakojn.Estas kelke da pastroj, kiuj instruas skribikaj legi; estas unu, kiu ludas duoblan flutonkaj eæ tre bele ludas. Sed tiu, kiu aperis en laøardeno de la kronprinco, estas neniu el ili,kaj ili mem scias nenion pri li. Sendube tiodevis esti la dio Num, aý ia spirito gardantala princon (li vivu eterne kaj havu æiamapetiton!).

—Eble efektive tio estas spirito— pensisRamzes.

En Egipto æiam la pluvo estis pli malofta,ol bonaj aý malbonaj spiritoj.

La akvo de Nilo, antaýe ruøa, fariøis bruna,kaj en aýgusto, en la monato de Hator, øiatingis la duonon de sia alteco. En laapudbordaj akvobaroj oni malfermis lakluzojn, kaj la akvo komencis rapide plenigila kanalojn kaj la grandegan artan lagon,Moeris, en la provinco Fajum, fama per siajbelaj rozoj. Malsupra Egipto prezentiskvazaý maran golfon, kies supra¼onsuperstaris montetoj kaj sur ili øardenoj kajdomoj. La kontinentaj vojoj malaperis, kajla þipetoj tiel amase rapidis sur la akvo:blankaj, flavaj, ruøaj kaj malhelaj, ke ilisimilis foliojn en aýtuno. Sur la plej altajpunktoj de la lando oni finis la rikolton deiu speco de kotono, duan fojon oni falæis latrifolion kaj komencis deþiri la fruktojn del’ tamarindaj kaj olivaj arboj.

Foje, veturante preter la subakvigitajbienoj, la princo rimarkis neordinaranmovadon. Sur unu el la artaj insuloj, interarboj sonis terura krio de virino.

—Kredeble iu mortis— pensis la princo.

De alia insulo sur þipetoj oni transportisprovizojn de greno kaj kelke da brutoj, kajla homoj starantaj apud la konstrua¼oj de labieno minacis kaj malbenis la homojn en laþipetoj.

—Najbara malpaco— diris al si mem la kronprinco.

En kelkaj pli malproksimaj bienoj estis trankvile, kajla loøantoj anstataý labori aý kanti, sidis silente sur latero.

—Ili kredeble jam finis la laboron kaj ripozas.

Kontraýe, de alia insuleto forbordiøis þipeto kun kelkeda plorantaj infanoj, kaj virino, enirinte en la akvon øisla zono, minacis per la pugnoj.

—Oni kondukas la infanojn en la lernejon— pensisRamzes.

Sed æi tiuj okazoj komencis interesi lin.

Sur la najbara insulo ree eksonis krio. La princo þirmisla okulojn kaj ekvidis kuþantan sur tero homon, kiunNegro batis per bastono.

—Kio fariøas æi tie?...— demandis, Ramzes la remiston.

—Æu vi ne vidas sinjoro, ke oni batas mizerankamparanon?... - respondis la remisto ridante.— Sendubeli pekis, la doloro do promenas sur liaj ostoj.

—Kaj vi, kiu vi estas?

—Mi?...— respondis la remisto kun fiero.— Mi estaslibera fiþisto Kaj se nur mi donas al lia sankteco lianparton de la akiro, mi povas veturi sur la tuta Nilo, de launua katarakto øis la maro. La fiþisto estas kiel la fiþo aýsovaøa ansero, kaj la kamparano kiel la arbo: li nutras lasinjorojn per siaj fruktoj kaj povas nenien forkuri, li nurkrakas, kiam la gardistoj lin senþeligas.

—Oh!, oh!... rigardu tien...— ekkriis ree la fiþistokontenta, - Patro, patro!... Ne eltrinku la tutan akvon,estos malbona rikolto.

Æi tiu gaja ekkrio koncernis grupon da personoj, kiujplenumis tre originalan taskon. Kelke da nudaj homojtenis je la piedoj alian homon kaj subakvigis lian kaponøis la kolo, øis la brusto, fine øis la zono. Flanke starissinjoro kun bastono, li havis makulitan tunikon kajperukon el þafa felo.

Ne malproksime kriis freneze virino, kiun oni tenis jela manoj.

La bastonado estis tiel populara en la feliæa regno del’ faraonoj, kiel la manøado kaj dormado. Oni batis lainfanojn kaj plenaøulojn, kamparanojn, metiistojn,soldatojn, oficirojn kaj oficistojn. Kiu vivis, ricevisbastonadon, ekster la pastroj kaj plej altrangaj oficistoj,æar estis plu neniu por bati ilin. La princo do sufiæeindiferente rigardis la batatan kamparanon, sed atentigislin la kamparano subakvigata.

—Ha, ha!...— ridis la remisto,— kiel oni donas al litrinki!... Li tiel dikiøos, ke lia edzino estos devigitaplilarøigi lian zonon.

La princo ordonis albordigi. Dume oni eltiris lakamparanon el la akvo, permesis al li eligi la akvon perla tusado kaj ree kaptis lin je la piedoj malgraý la nehomajkrioj de lia edzino, kiu komencis mordi la homojn, þintenantajn.

—Haltu!— ekkriis la princo al la ekzekutistoj, kiuj trenisla malfeliæulon.

—Faru vian devon!— kriis per nazvoæo la homo en laþafa peruko.— Kiu vi estas, tro brava, kiu kuraø....

En æi tiu momento la princo ekbatis lin je la kapo persia mezurilo, kiu feliæe estis malpeza. Malgraý tio, laposedanto de la makulita tuniko tuj sidiøis sur la tero,kaj palpinte la perukon kaj kapon, ekrigardis la atakantonper nebrilaj okuloj.

—Mi divenas— diris li per natura voæo,— ke mi havasla honoron paroli kun eminenta persono... Bona humoro

æiam, sinjoro, akompanu vin, kaj la galo neniam disfluuen viaj ostoj...

—Kion vi faras kun æi tiu homo?— interrompis la princo.

—Vi demandas min, sinjoro— respondis la homo ree pernazvoæo, - kiel eksterlandulo, kiu ne konas la morojn dela lando, nek la homojn, al kiuj li sin turnas tro intime.Sciu do, ke mi estas kolektisto de lia ekscelenco Dagon,la unua bankiero en Memfiso, kaj se vi ankoraý ne paliøis,eksciu, ke Dagon estas luanto, rajtigito kaj amiko de l’kronprinco (Vi vivu eterne!) kaj ke vi sur la teroj de l’kronprinco faris superforton, pri kiu atestos miaj homoj...

—Do tio...— interrompis lin la kronprinco, sed subitehaltis.— Je kia rajto vi tiel martiras la princan kamparanon?

—Æar la fripono ne volas pagi la impostojn, kaj la trezorejode la kronprinco bezonas monon...

La helpantoj de la oficisto, vidante la katastrofon desia sinjoro, ellasis la malfeliæulon kaj staris ne sciantekion fari, kiel la membroj de l’ korpo senkapigita. Laliberigita kamparano komencis kraæi kaj elskui la akvonel la oreloj kaj lia edzino saltis al la savinto.

—Kiu ajn vi estas— øemis þi, kunmetante la manojnantaý la kronprinco, —dio aý eæ sendito de l’ faraono,aýskultu pri nia mizero. Ni estas kamparanoj de lakronprinco (li vivu eterne!) kaj ni pagis æiujnimpostojn: en milio, tritiko, floroj kaj brutaj feloj.Tamen en la lasta dekado venis al ni æi tiu jen homokaj ordonas doni al si kvin mezurojn da tritiko...«Je kia rajto?— demandas mia edzo— la impostojja estas jam pagitaj?» Kaj li ¼etas mian edzon teren, piedbatislin kaj diras: «Je tia rajto, ke lia ekscelenco Dagonordonis.» «Kie mi prenos?— respondis mia edzo,— nine havas plu grenon kaj jam de unu monato ni nutras ninper la radikoj de lotuso, kaj pli kaj pli malfacile estas troviilin, æar la grandaj sinjoroj amas ludi per la floroj de —lotuso?...»

Þi perdis la spiron kaj komencis plori. La princo atendispacience, øis þi trankviliøis, sed la kamparano, kiun onisuperforte dronigis, murmuris:

—Æi tiu virinaæo per sia babilado altiros al ni malfeliæon...kaj mi diras, ke mi ne amas, kiam la virinoj sin miksas enla aferojn!

Dume la oficisto, proksimiøinte al la remisto, demandismallaýte, montrante Ramzeson:

—Kiu estas æi tiu flavbekulo?

—Sekiøu via lango!— respondis la remisto.— Æu vi nevidas, ke li devas esti granda sinjoro: li bone pagas kajforte batas.

—Mi tuj ekkonis— murmuretis la oficisto— ke tio devasesti iu granda. Mi pasigis mian junecon en festenoj kuneminentaj sinjoroj.

—Jes. Kaj la saýcoj de tiuj festenoj restas ankoraý surviaj vestoj - murmuretis sub la nazo la remisto.

La virino satplorinte daýrigis:

—Hodiaý venis æi tiu skribisto kun siaj homoj kaj dirasal mia edzo: «Se vi ne havas tritikon, donu al ni du filojn,kaj la nobla Dagon ne nur ne postulos de vi la impostojn,sed eæ pagos al vi por æiu infano du dra¶mojn.

—Ve al mi!— kriis la savita kamparano.— Vi pereigosnin æiujn per via babilado.... Ne aýskultu þin, bonasinjoro!— li sin turnis al Ramzes.— Kiel la bovino imagas,ke þi forpelos la muþojn per la vosto, same æi tiu virinopensas, ke þi fortimigos la kolektistojn per sia lango...kaj ili ambaý ne scias, ke ili estas malsaøaj.

—Vi mem estas malsaøa!— interrompis la virino.— Junasinjoro, vi kiu havas reøan aspekton.

—Mi vin prenas kiel atestantojn, ke æi tiu virino blasfe-mas...— diris duonvoæe la skribisto al siaj homoj.

HALE Paøo 23


—Odoranta floro, kies voæo estas kiel la sono de l’ fluto,aýskultu min!...— petegis la virino la princon.— Do miaedzo diris al æi tiu oficisto: «Mi preferus perdi du junajnbovojn, se mi posedus ilin, ol doni miajn knabojn, eæ seoni pagus kvar dra¶mojn jare por æiu. Æar se la infanoforlasas la hejmon por servi aliloke, neniu vidos lin plu.»

—Sufokiøu mi!... la fiþoj manøu mian korpon sur lafundo de Nilo!...— øemis la kamparano.— Vi ja, virino,detruos la tutan bienon per viaj plendoj...

La oficisto, vidante, ke li havas la subtenon de lapersono plej multe interesata, elpaþis antaýen kaj komencisree per nazvoæo:

—De l’ tempo, kiam la suno leviøas super la reøa palacokaj subiras post la piramidoj, plej eksterordinaraj okazojestis vidataj en æi tiu lando. En la tempo de la faraonoSemempses apud la piramido Ko¶om oni rimarkismiraklajn fenomenojn kaj la pesto falis sur Egipton. Enla tempo de Boetos la tero malfermiøis apud Bubastis kajenglutis multe da homoj... Dum la regado de Nefer¶es laakvoj de Nilo dek unu tagon estis dolæaj, kiel la mielo.Tion oni vidis kaj multajn aliajn aferojn, pri kiuj mi scias,æar mi estas plena de saøo. Sed oni vidis neniamfremdulon, elirintan el akvo kaj malhelpantan kolektiimpostojn en la bienoj de lia ekscelenco, la kronprinco.

—Silentu!— ekkriis Ramzes— kaj iru for. Neniuforprenos viajn infanojn— aldonis li al la virino.

—Facile estas al mi iri for— respondis la kolektisto—æar mi havas rapidan þipeton kaj kvin remistojn. Seddonu al mi, via ekscelenco, ian signon por mia sinjoroDagon.

—Demetu la perukon kaj montru al li la signon survia kapo— diris la princo.— Kaj diru al Dagon,ke mi faros al li similajn signojn sur la tutakorpo...

—Æu vi aýdas la blasfemon?...— murmuretisla skribisto al siaj homoj, irante malantaýen al labordo, kun profundaj salutoj.

Li eniris en la þipeton, kaj kiam liaj helpantoj forpuþisla þipeton kaj malproksimiøis kelkdekon da paþoj, likomencis krii etendante la manon:

—La krampo premu viajn interna¼ojn, ribeluloj,blasfemuloj!... Mi veturas rekte al la kronprinco kaj mirakontos al li, kio fariøas en liaj bienoj...

Poste li prenis bastonon kaj komencis bati siajnhomojn, pro tio ke ili ne defendis lin.

—La samo estas kun vi!— kriis li, minacante Ramzeson.

La princo saltis en sian þipeton kaj furioza, ordonis alla remisto persekuti la malhumilan oficiston de laprocentegisto. Sed la skribisto en la þafa peruko ¼etis sianbastonon kaj komencis mem remi; liaj homoj tiel fervorehelpis lin, ke ne eble estis kapti ilin.

—Pli facile strigo kaptos hirundon, ol mi ilin, mia belasinjoro— diris ridante la remisto de Ramzes.— Sed viestas sendube ne termezuristo, sed oficiro. Vi tuj batas jela kapo! Mi konas tion bone: mi mem estis kvin jarojn enla armeo. Mi æiam batis je la kapo aý ventro kaj mi vivisne plej malbone. Kaj se iu ekbatis min, mi tuj komprenis,ke li devas esti iu granda... En nia Egipto (neniam forlasuøin la dioj) estas terure malvaste; domo apud domo, urboapud urbo, homo apud homo.

Se oni volas pli malpli libere sin turni en la amaso, onidevas bati je la kapo.

—Æu vi estas edzigita?— demandis la princo.

—Hm! se mi havas virinon kaj lokon por unu kaj duonoda persono, mi estas edzigita, sed en aliaj okazoj mi estasfraýlo. Mi ja estis soldato kaj scias, ke la virino estasbona unu fojon tage, kaj ne æiam. Þi malhelpas.

—Eble vi akceptus servadon æe mi? Kiu scias, eble vi nebedaýrus tion?

—Kun la permeso de via ekscelenco, mi tuj rimarkis, kevi povus komandi regimenton, malgraý via juna vizaøo.Sed mi fariøos nenies servisto. Mi estas libera fiþisto; miaavo estis (mi petas vian pardonon) paþtisto en MalsupraEgipto, nia gento devenas de Hiksos’oj. Estas vero, kela malsaøaj egiptaj kamparanoj mokas nin, sed tio igasmin ridi. Kamparano kaj Hiksos, mi tion diras al viaekscelenco, estas kvazaý bovo kaj bovoviro. Lakamparano povas iri post la plugilo kaj antaý la plugilo,sed Hiksos servos neniun sinjoron. Eble nur en la armeode lia sankteco, æar tio estas armeo.

La bonhumora remisto parolis senæese, sed la princone aýskultis lin plu. En lia animo pli kaj pli laýte sonistre doloraj demandoj, tute novaj. Do æi tiuj insuletoj,preter kiuj li veturis, apartenas al liaj bienoj? Strangaafero: li tute ne sciis, kie estas liaj bienoj kaj kian aspektonili havas. Do en lia nomoDagon þarøis la

kampa-ranojn pernovaj impostoj, kaj la stranga movado, kiun li rigardispreterpasante la bordojn, estis kolektado de l’ impostoj?...La kamparano, kiun oni batis sur la bordo, sendube nehavis rimedojn por pagi. La infanoj, kiuj maldolæe plorisen la þipeto, estis venditaj por tuta jaro po unu dra¶moæiu. Kaj la virino, kiu eniris en la akvon øis la zono kajmalbenis, estis ilia patrino.

—La virinoj estas tre maltrankvilaj— diris al si la princo.—Sara estas la plej trankvila el la virinoj, sed aliaj amasmulte babili, plori kaj krii...

Li rememoris la kamparanon, kiu trankviligis laeksplodojn de sia edzino. Lin oni dronigadis, kaj li nekoleris, al þi oni faris nenion - tamen þi kriis kiel freneza.

—La virinoj estas tre maltrankvilaj!...— ripetis li.— Jes,eæ mia respektinda patrino... Kia diferenco inter mia patrokaj patrino! Lia sankteco tute ne volas scii, ke mi forlasisla armeon por knabino, sed la reøinon interesas eæ tio, kemi prenis en mian domon Hebreinon... Sara estas la plejtrankvila el la virinoj, kiujn mi konas, kontraýe Tafetbabilas, ploras kaj krias kiel kvar...

Poste la princo rememoris la vortojn de la edzino de l’kamparano, ke jam de unu monato ili ne manøas grenon,sed la grajnojn kaj radikojn de lotuso. Øiaj grajnoj estaskiel la papavo, la radikoj— ne tre bongustaj... Li nemanøus tion eæ tri tagojn intersekvajn. Cetere, la pastroj,kiuj okupiøas per la kuracado, konsilas þanøadi la

nutra¼on. Ankoraý en la lernejo oni diris al li, ke onidevas manøi alterne viandon kaj fiþojn, daktilojn kajtritikon, figojn kaj hordeon. Sed dum tuta monato sinnutri per la grajnoj de lotuso!... Nu, kaj la æevalo, bovi-no?... La æevalo kaj bovino amas la fojnon, kaj la hordeajnbuletojn oni devas superforte puþi en ilian gorøon.Verþajne ankaý la kamparanoj preferas sin nutri per lalotusaj grajnoj, kaj manøas sen apetito la platajn kukojntritikajn kaj hordeajn, fiþojn kaj viandon. Cetere, la plejpiaj pastroj, miraklofarantoj, tuþas neniam viandon aýfiþojn. Kredeble la riæuloj kaj reøaj filoj bezonas viandon,kiel la leonoj kaj agloj, kaj la kamparanoj - herbon, kiella bovo.

Sole... æi tiu dronigado pro la impostoj. Sed æu sinbanante kun la kolegoj li ne subakvigis ilin, kaj eæ memne subakviøis?... Kiaj ridoj estis tiam. La subakvigado,ludo. Koncerne la bastonadon, kiom da fojoj oni batislin en la lernejo?... Tio doloras, sed, þajnas, ne æiujnesta¼ojn. Batata hundo bojas kaj mordas; batata bovo eæne turnas sin. Same la bastonado estas doloro por granda

sinjoro, sed kamparano krias nur, por satkrii æe la bonaokazo. Eæ ne æiuj krias, la soldatoj kaj oficiroj

kantas sub la bastonoj.

Æi tiuj saøaj konsideroj nepovis tamen sufoki malgrandan,sed turmentantan maltrankvilonen la koro de l’ kronprinco: lialuanto Dagon þarøis liajnkamparanojn per maljustaimposto, kiun ili ne povispagi!

En æi tiu momento okupislin ne la kamparanoj, sed lapatrino. Lia patrinosendube estas informita prila mastrumado de laFenicianoj. Kion þi dirospri tio al la filo? Kiel þirigardos lin? Kiel

sarkasme þi ridetos!... Kajþi ne estus virino, se þi ne

dirus al li:

—Mi ja diris al vi, Ramzes, ke laFenicianoj ruinigos viajn bienojn.

—Se la perfidaj pastroj— pensis lakronprinco— oferus al mi hodiaý dudek

talentojn, morgaý mi forpelus Dagonon,miaj kamparanoj ne ricevadus bastonadon

kaj ne estus dronigataj, kaj mia patrino neridus min... La dekono, la centono da riæa¼oj, kiuj kuþasen niaj temploj kaj en kiuj sin paþtas la avidaj okuloj dela razitaj kapoj, por longaj jaroj farus min homosendependa de Fenicianoj...

En æi tiu momento stranga ideo trapasis kiel fulmo laanimon de Ramzes, ke inter la kamparanoj kaj pastrojekzistas ia profunda antagonismo.

—Pro la kulpo de Herhor— pensis li— sin pendigis lakamparano sur la limo de l’ dezerto... Por liveri æionnecesan al la pastroj kaj temploj malfacile laboras dumilionoj da Egiptanoj... Se la riæa¼oj de l’ pastroj apartenusal la faraono, mi ne bezonus pruntepreni dekkvin talentojnkaj miaj kamparanoj ne estus tiel terure premegataj... Jenkie estas la fonto de la malfeliæoj de Egipto kaj de lamalforteco de øiaj reøoj!...

La kronprinco komprenis, ke oni agas maljuste kontraýla kamparanoj, malgrandiøis do lia doloro, kiam limalkovris, ke la kaýzo de la malbono estas la pastroj. Litute ne konsideris, ke lia juøo povas esti erara kaj maljusta.

Cetere li ne juøis, sed indignis. Sed la kolero de l’homo neniam sin turnas kontraý lin mem; tiel, malsatapantero ne manøas la propran korpon, sed svingante lavoston kaj alpremante la orelojn seræas æirkaý si laatakoton.

Kajeroj el la Sudo

REDAKCIO: PoÙtkesto 4461,E30080 MURCIA,HISPANIO

Retskribu [email protected]

Tfnº (00 34) 658166 323

BULTENO DE HISPANA ASOCIO DE LABORISTOJESPERANTISTAJ (HALE)

http://213.172.47.3/gazetoteko/kajeroj/k63.htmhttp://www.gazetoteko.com/kajeroj/k63.htm

Depósito legal: Z-2398-88. Presejo: Copygraph.ISSN 1697-6460

La 4ª Kongreso de HALE estosLa 4ª Kongreso de HALE estosLa 4ª Kongreso de HALE estosLa 4ª Kongreso de HALE estosLa 4ª Kongreso de HALE estos

Kongreso VirtualaKongreso VirtualaKongreso VirtualaKongreso VirtualaKongreso VirtualaDe la De la De la De la De la 1-a øis la 15-a de decembro1-a øis la 15-a de decembro1-a øis la 15-a de decembro1-a øis la 15-a de decembro1-a øis la 15-a de decembrovi partoprenu la 4-an kongresonvi partoprenu la 4-an kongresonvi partoprenu la 4-an kongresonvi partoprenu la 4-an kongresonvi partoprenu la 4-an kongresonde HALE de æiu ajn loko de lade HALE de æiu ajn loko de lade HALE de æiu ajn loko de lade HALE de æiu ajn loko de lade HALE de æiu ajn loko de lamondo!mondo!mondo!mondo!mondo!

Documents

Kajeroj el la Sudo - Gazetotekotas æiujn HALEanojn relegi tiujn artikolojn, kaj tiujn menciotajn de mi en tiu æi artikolo, por esti bone informita pri tiuj eventoj kaj sekvi mian