Upload
dirk-dijkstra
View
215
Download
2
Embed Size (px)
Citation preview
Kanker gerelateerde vermoeidheid
Thema
NVFG Najaarscongres 2010Kanker bij ouderen
Drs. Carla Agasi-Idenburg fysiotherapeut, algemeen gezondheids-wetenschapper
Kankergerelateerde vermoeidheid
Aanhoudend, subjectief gevoel van uitputting gerelateerd aan kanker of aan de behandeling ervan, dat niet in verhouding staat met recente activiteiten en interfereert met het dagelijks functioneren
NVFG Najaarscongres 2010 Kanker bij ouderen 2
Kanker gerelateerde vermoeidheid
Uitingsvormen
• Lichamelijke vermoeidheid• Cognitieve vermoeidheid • Emotionele vermoeidheid• Verminderde interesse en motivatie
NVFG Voorjaarscongres 2010 Door de lijnen heen 3
Kanker gerelateerde vermoeidheid
Voorkomen
• In alle stadia van kanker• 60-96% van de patiënten• Het voorkomen bij ouderen wordt
onderschat omdat mensen zelf denken dat het gerelateerd is aan hun leeftijd
• Meest belastende symptoom• Slecht gerapporteerd, slecht
gediagnostiseerd, slecht behandeld
NVFG Voorjaarscongres 2010 Door de lijnen heen 4
Kanker gerelateerde vermoeidheid
Reden slechte diagnostiek
• Patiënten willen niet lastig zijn• Patiënten denken geen behandeling
mogelijk• Patiënten bang dat behandeling dan
verandert• Professionals zien het niet als probleem• Professionals weten niet hoe ze het
moeten behandelen
NVFG Voorjaarscongres 2010 Door de lijnen heen 5
Kanker gerelateerde vermoeidheid
Oorzaken Vermoeidheid
1. Tumor gerelateerd oorzaken
2. Comorbideit
3. Psychosociale factoren
4. Iatrogene factoren
5. Lichamelijke symptomen
NVFG Voorjaarscongres 2010 Door de lijnen heen 6
Kanker gerelateerde vermoeidheid oorzaken vermoeidheid
Ad1: tumor gerelateerd
• Aard van de onderliggende tumor• Stadium van de ziekte• Tumor geinduceerde complicaties
– Anemie -neurologische uitval– Electrolytafwijkingen -koorts– Dehydratie/cachexie -infectie– Trombose/longembolie– Orgaanfalen
NVFG Voorjaarscongres 2010 Door de lijnen heen 7
Kanker gerelateerde vermoeidheid oorzaken vermoeidheid
Ad2: comorbiditeit
• Hypothyreoidie• Diabetes mellitus• COPD• Cardiovasculaire aandoeningen
NVFG Voorjaarscongres 2010 Door de lijnen heen 8
Kanker gerelateerde vermoeidheid oorzaken vermoeidheid
Ad3: Psychosociale factoren
• Angst• Depressie• Slaapstoornissen• Alcohol misbruik• Activiteiten niveau
NVFG Voorjaarscongres 2010 Door de lijnen heen 9
Kanker gerelateerde vermoeidheid oorzaken vermoeidheid
Ad4: Iatrogene factoren
• Chemotherapie• Immunotherapie• Behandeling met “small molecules”• Hormonale therapie• Radiotherapie• Chirurgie• Medicatie
NVFG Voorjaarscongres 2010 Door de lijnen heen 10
Kanker gerelateerde vermoeidheid oorzaken vermoeidheid
Ad5: Lichamelijke symptomen
• Pijn
• Dyspnoe
NVFG Voorjaarscongres 2010 Door de lijnen heen 11
Kanker gerelateerde vermoeidheid oorzaken vermoeidheid
Diagnostiek
• Ernst scoren op een 0-10 puntenschaal– 0-3 punten (niet tot milde vermoeidheid)– 4-6 punten (matige vermoeidheid)– 7-10 punten (ernstige vermoeidheid)
• Score ≥4 uitgebreidere diagnostiek
NVFG Voorjaarscongres 2010 Door de lijnen heen 12
Kanker gerelateerde vermoeidheid
Behandeling tot milde vermoeidheid (<4)
• Educatie en counseling van de patiënt en zijn/haar familie
• Algemene tips
• Monitoring
NVFG Voorjaarscongres 2010 Door de lijnen heen 13
Kanker gerelateerde vermoeidheid behandeling tot milde vermoeidheid
Matige-ernstige vermoeidheid (4-10)
Eerst verdere analyse:• Medische voorgeschiedenis/medicatie • Vermoeidheidsgeschiedenis• Mogelijke andere onderliggende oorzaken
NVFG Voorjaarscongres 2010 Door de lijnen heen 14
Kanker gerelateerde vermoeidheid
Behandeling vermoeidheid
1. Patiënten die nog onder behandeling zijn
2. Patiënten die klaar zijn met de behandeling
3. Patiënten in de palliatieve fase
NVFG Voorjaarscongres 2010 Door de lijnen heen 15
Matig-ernstig vermoeidheid behandeling voor pt. onder behandeling
Behandeling patiënten die nog onder behandeling zijn
1. Educatie/Counseling
2. Management adviezen vermoeidheid
3. Farmacologisch
4. Non-farmacologisch
NVFG Voorjaarscongres 2010 Door de lijnen heen 16
Matig-ernstig vermoeidheid behandeling voor pt. onder behandeling
A1. Educatie/Counseling
• Informatie over bekende patronen van vermoeidheid gedurende en na de behandeling
• Verzeker de patient dat vermoeidheid niet persé een indicatie is voor progressie van de ziekte
NVFG Voorjaarscongres 2010 Door de lijnen heen 17
Matig-ernstig vermoeidheid behandeling voor pt. onder behandeling
A2. management
• Zelf monitoren vermoeidheid• Energie sparen• Beperk slaapjes tot 20-30 minuten of
minder• Vaste structuur dagindeling• Aandacht voor één taak per keer• Afleiding zoeken
NVFG Voorjaarscongres 2010 Door de lijnen heen 18
Matig-ernstig vermoeidheid behandeling voor pt. onder behandeling
A3. farmacologisch
• Psychofarmaca
• Anemie behandelen
• Slaap medicatie
NVFG Voorjaarscongres 2010 Door de lijnen heen 19
Matig-ernstig vermoeidheid behandeling voor pt. onder behandeling
A4.Non-farmacologisch
• Psychosociale Interventies• Voedingsadvies• Ontspanningstechnieken/remming
overprikkeling• Massage• Toename activiteit
NVFG Voorjaarscongres 2010 Door de lijnen heen 20
Matig-ernstig vermoeidheid behandeling voor pt. onder behandeling
Intermezzo 1: Wanneer Fysiotherapie
• Patiënten met comorbiditeiten • Recentelijk grote operatie• Specifieke functionele of anatomische
defecten• Forse deconditionering
NVFG Voorjaarscongres 2010 Door de lijnen heen 21
Intermezzo 1
Intermezzo 2• Fysieke training tijdens behandeling van kanker
lijkt haalbaar
• Effect van fysieke training tijdens behandeling van borstkanker (onder begeleiding) en prostaatkanker veelbelovend
• Aantal studies naar effect van bewegingsprogramma’s thuis en bij andere diagnoses dan borst- en prostaatkanker beperkt
NVFG Voorjaarscongres 2010 Door de lijnen heen 22
Velthuis, Agasi-Idenburg, Wittink: effect of physical exercise on CRF Clin Oncol 2010
Behandeling voor patiënten na de behandeling
NVFG Voorjaarscongres 2010 Door de lijnen heen 23
Matig-ernstig vermoeidheid behandeling voor pt. na behandeling
1. Educatie/Counseling
2. Management adviezen vermoeidheid
3. Farmacologisch
4. Non-farmacologisch
Behandeling voor patiënten in laatste fase
NVFG Voorjaarscongres 2010 Door de lijnen heen 24
Kanker gerelateerde vermoeidheid Matig-ernstig vermoeidheid behandeling voor pt. palliatieve stadium
1. Educatie/Counseling
2. Management adviezen vermoeidheid
3. Farmacologisch
4. Non-farmacologisch
Waar te vinden
NVFG Voorjaarscongres 2010 Door de lijnen heen 25
Kanker gerelateerde vermoeidheid Kanker gerelateerde vermoeidheid
1. www.oncoline.nl
2. www.nccn.org (National Comprehensive Cancer
Network)
3. Agasi-Idenburg et al.,Quality criteria and user-
friendliness in self-reported questionnaires on CRF,
Journal of clinical Epidemiology 2010
4. Velthuis et al.,the effect of physical exercise on CRF
during cancer treatment, Clinical oncology 2010
Bedankt voor de aandacht
NVFG Voorjaarscongres 2010 Door de lijnen heen 26
Kanker gerelateerde vermoeidheid Laatste dia voor de lunch…….