Kariyer - Doç. Dr. Cengiz Şimşekcengizsimsek.com/downloads/cengiz_simsek_kariyer_pen...fırsatçılığın, pragmatist düşüncenin zirve yaptığı günümüzde yardımseverlik,

KariyerPenceresi

www.kariyerpenceresi.com

REHBERLİK ve EĞİTİM DERGİSİ

YIL:2KasımAralık 2011

SAYI

06

10 12 33

Siber Zorbalık: Gençlerimizi Bekleyen Yeni Tehlike

İdeallerinizi Gerçekleştirmek İçin...

Eğitimde Yeni Boyut: Uzaktan Eğitim

Öğretmeye Adanmışlık Değeri Açısından Öğretmen Yeterlikleri

İÇİNDEKİLERYGS -LYSREHBERLİĞİ10

AİLEREHBERLİĞİ15

EĞİTİM veREHBERLİK22

YGS - LYSREHBERLİĞİ33


ÖĞRENCİREHBERLİĞİ19

SBSREHBERLİĞİ29


FATİH ÜNİVERSİTESİ ADINA SAHİBİProf. Dr. Şerif Ali TEKALAN

YAYIN KURULU Prof. Dr. Fahrettin GÜCİNProf. Dr. Osman KAŞIKCIProf. Dr. Mahmut KAPLANYakup ÖZTÜRKArda ÖZDEMİRPınar CEYHAN

EDİTÖRAbdulrezzak ÇİL

HABER - FOTOĞRAFÖmer TERZİİsmail Uğur BAHADIRSalih KOCAMücahit BAŞARANBaran MERMER

TASARIM - UYGULAMABordo Tasarım Bankası - Tel: 0216 316 01 06

E-MAILarezzak@fatih. edu. tr

ADRES34500 Büyükçekmece - İSTANBUL

İRTİBAT İÇİNTel: 0212 866 33 00 - Faks: 0212 866 33 37

Kariyer Penceresi Dergisi Tanıtım Müdürlüğü tarafından yayınlanır. Para ile Satılmaz. Yazılardan yazarları sorumludur.

İdeallerinizi Gerçekleştirmek İçin...

ÖĞRENCİREHBERLİĞİ52 Homojen sınıf mı,

karma sınıf mı?

ÖĞRENCİREHBERLİĞİ54

ÜNİVERSİTE REHBERLİĞİ59ÖĞRENCİREHBERLİĞİ62

YABANCI DİL REHBERLİĞİ56

Üniversite Sosyal Yaşamında Kulüp

İthal İngilizce Öğretmenleri Üzerine

“Nasıl ve neden” planlı çalışmalı?

ÖĞRENCİREHBERLİĞİ64 Hayaller Ülkesi

Güney Kore’de Eğitim

EDEBİYAT68 Türk Dili ve Edebiyatı Üzerine

EĞİTİM ve REHBERLİK70 Sınav, üniversite, meslek

üçgeninde kariyer yolculuğu…

EĞİTİM ve REHBERLİK76 Çalışmalıyım

Ama Niçin?

FATİH’TENELER OLUYOR?78 Fatih Üniversitesi

Hollanda’dan altın madalya ile döndü

FATİH’TENELER OLUYOR?80 ‘Sosyal Sorumluluk Dersi’

meyvelerini veriyor

FATİH’TENELER OLUYOR?81 Bakan Ergün: Kendimizi

yeniden keşfettik

FATİH’TENELER OLUYOR?83 Bakan Dinçer,

Fatih Üniversitesi’nin akademik yıl açılışına katıldı

EĞİTİM ve REHBERLİK86

“Öğretmenim, bu logaritma hayatta bizim ne işimize yarayacak?’’

Kampüs Turizmi

Başarının anahtarı: İyi eğitim-mutlu ve huzurlu aile yuvası

Öğrenme Güçlüğü ve Öğrenmeyi Öğrenme

Öğretmeye Adanmışlık Değeri Açısından Öğretmen Yeterlikleri

“Güzel” Diyebilmek Önemlidir

Eğitimde Yeni Boyut: Uzaktan Eğitim

Tarih Dersindeki Muhteşem Başarımı Dizilere Borçluyum!

Siber Zorbalık: Gençlerimizi Bekleyen Yeni Tehlike

BÖLÜM TABAN PUANLARI40 2010-2011 Yılı Taban

Puanları Karşılaştırma Tablosu

Fatih Sultan Mehmet Mah. Balkan Cad. Aheste Sok. No : 3 Ümraniye / İSTANBULTel : 0 216 335 89 89 pbx Fax : 0 216 443 19 05

[email protected] www.linepromosyon.com.tr

En iyi fiyatbizdeYENİ YIL

İNDİRİMİ

yeniürün

22 FATİH ÜNİVERSİTESİ KARİYER PENCERESİ

Yrd. Doç. Dr. Cengiz ŞimşekEğitim Fakültesi Dekan Yardımcısı

[email protected]

Öğretmeye Adanmışlık Değeri Açısından Öğretmen Yeterlikleri*

EĞİTİM ve REHBERLİK

ÖzetTeknolojik ve sosyal yapıdaki

değişiklik eğitim öğretim süreci-nin tüm bileşenlerine etki etmiş, bu alandaki yeterliklerin gözden geçirilmesini zaruri kılmıştır. Öğretim sürecinin en önemli bileşenlerinden öğretmen ve süreçte oynadığı roller çoğu kez çağın meydan okumaları karşı-sında yetersiz kalabilmektedir. Bu nedenle çalışmada, öğretmenlik mesleğinin kişisel yeterlikler ba-kımından ne gibi değerlere sahip olduğu üzerinde durulmuştur. Bu

anlamda, değerler siteminin mesleki yeterliklere işler-lik kazandırmada oynadığı rolün altı çizilerek bilhassa “başarıya adan-mışlık” değerinin önemi vurgulan-mıştır. Bu kuram-sal temelin Gülen modelinde uygu-lamaya konulduğu fikrinden hareketle, Gülen modelinde başarılı bir öğ-

retmenin sahip olması gereken “başarıya adanmışlık” değeri örnekleriyle incelenmiş, sonuç-

lar, öğrenci görüşleri ve konuyu irdeleyen akademik çalışmalar incelenmiş, “başarıya adanmışlık” değerinin çerçevesi çizilmeye çalı-şılmıştır. Alan yazın okumalarında bu değerin öğretmenliğin kutsal-lığı, peygamber mesleği olduğu, öğretmenin fedakarlığı, anlayışlı-lığı, adaletliliği, özverisi gibi de-ğerler etrafında şekillendiği tespit edilmiştir. Gülen modelinde ye-tişen öğretmenlerin farklı kültür, ırk ve ülkede verdikleri öğretim hizmetlerinde bu değerin önemini yitirmeden uygulandığı ve uygu-lamada hiçbir sıkıntı yaşanmadığı örneklerde görülmüştür. Elde edilen bu sonuç, küreselleşme ve teknolojik gelişmeler nedeniyle farklılaşan bireysel, toplumsal ve çeşitli sosyal kurumlarının öğre-timden beklentilerinin tam olarak karşılanabilmesine çözüm olarak önerilmiştir.

Anahtar Kelimeler Öğretmen yeterlikleri, Değerler,

Başarıya adanmışlık

Eğitim ve öğretim sisteminin küreselleşen dünyada nasıl bir değişikliğe uğrayacağı üzerine yapılan tartışmalarda sürecin baş aktörü olarak öğretmen, dikkatleri

*Bu makale Belarus Devlet Pedagoji Üniversitesi tarafından 20 Ekim 2011 tarihinde Minsk/Belarus’ta düzenlenen “Değişen Dünya Şartlarında Pedegoji Eğitimi: Metot, Teori ve Pratik” konulu Uluslararası Bilimsel Konferansta “bildiri” olarak sunulmuştur.

23 KARİYER PENCERESİ FATİH ÜNİVERSİTESİ

üzerine çekmektedir. Yeni neslin yetiştirilmesinde ve doğal olarak ülkenin geleceğini kimlerin inşa edeceğine verilen “iyi bir öğret-men” cevabı, beraberinde yeni soruları getirmektedir. Bugün eğitimciler başta olmak üzere, ai-leler, bireyin kendisi, Sivil Toplum Kuruluşları, din kurumu, siyaset kurumu ve meslek kuruluşları iyi bir öğretmenden neyin kast edil-diğini detaylıca masaya yatırmak, o aranan “iyi öğretmen” vasıf-larını ortaya koymak gayretine girmişlerdir. Eğitim süreci, doğası gereği inandırma, kabul ettirme, ikna etme, öğrencileri öğrenmeye istekli kılma, yeni davranışlara karşı özendirme ve kendi kendi-lerine bu davranışları yapmaya karşı istekli kılmayı kapsar. Bu tür davranışlara bakıldığında psiko-lojiden ayrılmayan bir özelliği olduğu görülmektedir (Özsoy, 1987). Bütün bunlara rağmen iyi öğretmen arayışına sadece sınıfın sessizliğini sağlayan, öğrencileri öğrenme ortamında tutan gibi cevaplar verilmeye çalışılmıştır (Kaygısız ve Akarsu, 1997).

Küreselleşmeyle birlikte ülke sınırlarının iyice şeffaflaşması, farklı kültür ve milletlerin sahip oldukları sosyal gelişmişlik düze-yinin hemen herkes tarafından en ince detayına kadar iyice bilinir hale gelmesi güzel, iyi, faydalı

gibi değer kavramlarına eleştiriyi derinleştirmiştir (Sherbakova, 2010). Bu nedenle iyi öğretmen kavramı zaman zaman değişime uğramış, son yüzyılın sadece bilgi aktarma rolünü üstlenen öğret-meni bugünün ihtiyaçlarına yeteri kadar cevap veremez hale gelmiş-tir. Çünkü yaşanan sosyal, eko-nomik, kültürel ve uluslar arası hem değişim hem de problemler “öğretmen” kavramına getirilecek yeni yorumlara, yeni bakışlara ihtiyacı artırmıştır. Çalışmanın temelini, değişen toplumsal ya-şam çerçevesinde öğretmenin ne gibi değerler sistemiyle donanmış olması gerektiği oluşturmaktadır. Buradan hareketle, Türkiye, ABD, İngiltere, Rusya, Belarus ve dün-yanın birçok ülkesinde yüzlerce eğitim kurumunca benimsenen “Gülen eğitim modeli”nde “öğ-retmeye adanmışlık” öğretmen yeterliği örneklendirilerek çağın meydan okumalarına bu tip öğretmen yeterliğinin çözüm su-nabileceğine dair kuramsal tezler sunmak amaçlanmıştır.

Eğitim-Öğretimde Öğretmen Rolleri ve Değerler Sistemi

Öğretmenin eğitim-öğretimdeki rolü azımsanamayacak kadar önemli

görülmektedir. “Öğretmen kimdir?” denildiğinde, en temel açıdan bakıldığında öğreten, bilgi-yi aktaran, öğrenme etkinliklerine rehberlik ve liderlik eden bir kişi karşımıza çıkmaktadır. Bu bakışı genelleyecek olursak öğretmen, “ülkenin tüm vatandaşını, uzman kadrosunu yetiştiren, yeni birey-lere var olan kültürü aktaran, bireyin bu şekilde sosyalleşme-sini sağlayan kişidir” demek en kestirme tarif olacaktır (Özden, 1999). Fakat eğitim sürecinin çok değişken olduğu, sürecin katı-lımcısının insan oluşu ve insanın duygu ve değerler sitemiyle yüklü olduğu dikkate alınınca, öğretme-nin neyin nasıl yapılması gerekti-ği konusunda bir örnek olan (rol model), öğrenme etkinliklerinde öğrenciye rehberlik yapan, öğren-ciler arasında bilgi tartışmalarında arabuluculuk yapan, yeniliklerin öğrenciye aktarılmasında ajanlık eden, toplumla uyum sağlama problemleri konusunda tarafsız bir danışman, kişisel gelişim problemlerinin çözümünde sırdaş, yeri geldiğinde ikinci veli, her tür olumsuzluk ve umutsuzluklarda hayata tutunma becerilerini geliş-tiren umut ve güven kaynağı, ba-şarısızlıklardan yılmayıp çözüm için yeni bir başlangıç ışığı yakan bir umut kapısı, öğrencinin elde ettiği başarılardan hiçbir beklenti içine girmeden onu alkışlayan gibi daha farklı rolleri öne çıkmaktadır (MEB). Son zamanlarda öğrenci-nin öğrenme sürecindeki rolünün öğrenenden ziyade yaşayan, keşfeden ve buluş yapan yönünde değişmesi öğretmenin bu rollerinin daha önem kazandığını göstermiştir.

Öğretmenin öğretim sürecinde oynadığı rolün önemi yapılan birçok araştırmayla ortaya konmuştur. Geçer’in (2002) yaptığı bir araştırmaya göre öğretmenlerin öğrencilerle olan olumlu ilişkisinin öğrenci başarı-


sının artışında olumlu bir etki yaptığı sonucu elde edilmiştir. Araştırmaların çoğu ebeveyn, devlet, siyaset, din, Sivil Toplum Kuruluşları, öğren-ci, meslek kuruluşları gibi tarafların öğretmenden büyük beklentiler içinde olduklarını göstermiştir. Öğretmenin kim olacağı, cinsiyeti, sayısı, onun ne gibi bilgilerle donanmış olacağı, giyim ve kuşamının nasıl olacağı, dini inancı, kul-landığı dil, genel kültür bilgisi, sorunlara çözüm bulabilme yeteneği, uluslar arası ahlaken ve psikolojik açıdan ortalama-nın üstünde bir sağlığa sahip olması gerektiği gibi bek-lentiler bunların en başında gelen beklentilerdir. Genel bir değerlendirmeyle bakıldığın-da bu kadar çok beklentinin altından öğretmenin nasıl kalkacağı ise ayrı bir tartışma konusudur. Zira öğretmen de kişisel bir yaşamı olan, evlenen, çocuğu olan, evi ve kendine ait problemleri olan, sağlık sorunlarıyla baş etmesi gereken, bu amaçla zaman zaman başkasının yardımına ihtiyaç duyan biridir. Fakat gel gör ki, profesyonel bir meslek sahibi olduğu vurgulanan öğretmenliğin bu yönü dikkat dışında tutulmaktadır.

Kendi kişisel yaşamına ve problemlerine rağmen baş-kasının yaşam değerlerini yük-seltebilmek için çaba sarf etmek ancak ek bir gay-ret ya da özellik gerektirmektedir. Bireyin çoğu fiziksel problem-lerin altından ancak duyuşsal

alan becerileriyle kalktığı bilinen bir gerçektir. İnsanı bu tür zamanlarda dinç, diri, yılmaz, yorulmaz, gereğinden fazla emek saf ettiren, kendi problemine rağmen başkasının problem çözümü için vakit ayırmayı sağlayan fiziksel ve somut hiçbir veriyle açıklanamayan değerler sistemi, bir diğer ifa-deyle normlardır (Cüceloğlu, 1991). Kültürel, sosyal, milli, siyasi, dini, kişisel, evrensel ve estetik alanlardan beslenen de-ğerler sistemi kısaca “uğruna yaşanacak kanaatler bütünü” olarak ifade etmek yerinde bir tespit olur. Değerler bireyin önemsediği, hayatını ona göre şekillendirdiği, güzel, iyi, gü-nah, sevap, doğru, yanlış gibi duyuşsal yargılardır (Kuçu-radi, 1971). Türk Dil Kurumu [TDK] ise değeri açıklarken kıymetli, önemli ve yararlı kavramlarına atıfta bulunuyor (TDK, 1983). Bu açıklamalar insanın yaşamını neyin üstüne kurgulaması gerektiğine bir cevap niteliği taşımaktadır. İşiniz, eşiniz, eviniz, siyasi tercihleriniz, giyim ve kuşam biçiminiz, konuşma üslubu-nuz, hatta ne kadar ve ne yi-yip, nerede ve nasıl yaşayaca-ğınız bu değerler sisteminden

esinlenmektedir.

Bir Öğretmen Yeterliği Olarak “Öğretmeye Adanmışlık” Değeri

Öğretmen yeterliği esas itibariyle öğretmenlik mesleğine ilişkin ne seviyede olunduğunu ifade etmektedir. Kısacası “Öğretmen kimdir?” sorusuna verilecek cevaba işaret eder. Farklı kültürlerin kendine has değerleri vardır ve öğretmen de o kültürdeki değerler sistemine sahip bir birey olarak öğretmenlik yapar. Öğretmenin değerler sitemine ülkenin içinde bulunduğu siyasi çalkantılar, ekonomik krizler, politik tercihler, inanışlar, tarihî ve millî kök zamana bağlı olarak farklı derecede etki eder. Milliyetçiliğin, fırsatçılığın, pragmatist düşüncenin zirve yaptığı günümüzde yardımseverlik, diğergamlık, fedakarlık, adanmışlık, sorumluluk, paylaşım, adalet daha fazla önem kazanmıştır. Öğretim kurumlarında hoşgörü ve hümaniter düşüncenin hakim olduğu Belarus için bu gibi değer yargılarının önemi çok büyüktür (Vishnevets-kaya, 2010). Öğretmenin bir öğretici olarak yaşadığı sıkıntılar, aldığı ücretlerdeki azlık, çözümü zor sosyal ve psikolojik problemlerle büyümüş, anne-babalarında ihmal edilmiş ya da yeteri kadar zaman ayrılamamış çocuklarla sık sık karşılaş-ması onu kendinden uzak-laştırabiliyor. Doğal olarak idealist yetişen öğretmen için problemlerin üstüne gitme, zorda kalana yardım



etme, asla pes etmeme, başarıda yemin etmişçesine çaba harcama, zorluklara göğüs gerip sonuca varmak için sabır gösterme, öğretmenin olmazsa olmaz değerler sistemini oluşturuyor. Bugün dünyada yaşanan açlıkları, yok edilen doğayı, sahip çıkılma-yan kimsesiz çocukları, zararlı alışkanlıklardaki artışı, ülkelerin sınırlarına acımasızca silahlı saldırıları, toplumda baş gösteren öldürme, soyma ve yalan söyleme gibi hastalıkları dikkate aldığımız-

da öğretmenin “başarıya adan-mışlık” gibi bir değerler sitemiyle donanmış olması, çağın öğretmen yeterliği olarak karşımıza çıkıyor. Mesleğe atanan her yeni öğretmen için “mesleğimin sonuna kadar yılmadan, usanmadan ve asla gü-cenmeden cahilliği, açlığı, yalan söylemeyi ve yoksulluğu gelişen bilgi teknolojisini de en iyi şekilde kullanarak, kendimi sürekli yeni-leyip, insanları kendi konumunda kabul ederek, elimden geldiğin-ce onların sorunlarına eğilmek koşuluyla empatik davranarak

din, dil, ırk, kültür ve cinsiyet farkı gözetmeksizin yeneceğim.” bir tür mezuniyet sözü, sloganı ve bir çağa meydan okuyuş olarak karşımıza çıkıyor.

Spartaküs’ün Roma’nın kölelik zulmünü yenmeye, G. Galile’nin cehaleti bilimsel gerçeklerle yen-meye, Buda problemleri içebakış-la, Mahatma Gandhi düşmanlığı sabır ve aklı selimle yenmeye, Nelson Mandela’nın her şeye rağmen özgürlüğü ve Montessori

hiçbir zihinsel engele takılmamayı kendine adanmışlık değeri olarak kabul ederken (Seldin & Epstein, 2006), Fethullah Gülen her şeye rağmen cehaleti, yoksulluğu ve ayrımcılığı eğitimle yenmeyi kendine yaşam gayesi edinmiştir (Kandil, 2010).

Dünya Öğretmenliğine Adanmışlık

Türk kültür ve tarihine ba-kıldığında her şeyini eğitime ve öğretime adamış öğretmen örnek-

lerini görmek mümkün. Barışı ve dostluğu kendine bayrak edinmiş Mevlana, tüm dünyanın gıptay-la okuduğu, kendini hakikate adamış çağın öğretmenidir. Fazla geriye gitmeden, tüm Avrasya’nın yakından tanıdığı Reşat Nuri Güntekin’in “Çalıkuşu” romanı-na konu ettiği Feride öğretmen, yokluk ve yoksulluğu yenmeye kendini adamış bir öğretmendir (Güntekin, 1999).

Türkiye Cumhuriyeti Cum-hurbaşkanı Abdullah Gül 2009 yılı 24 Kasım Öğretmenler Günü kutlaması vesilesiyle verdiği bir resepsiyonda “Öğretmenlik, yeni nesillere adanmış bir hayat demek” değerlendirmesinde bulunmuştur. Zira her geçen gün artarak hizmetlerini ikiye katla-yan özel eğitim kurumları ve bu-ralarda her şeyiyle kendini eğitim ve öğretime adamış öğretmenler, Türkiye’nin kültürel, bilimsel ve ekonomik kalkınmasında ciddi rol oynamışlardır. Bu role fazla-sıyla değer veren işadamlarını, ülkenin her yerine yayılmış bir seferberliği başlatmaya iten de Fethullah Gülen eğitim anlayışı-dır (Erol, 2010). Bu anlayış bugün ülkeye yetmiş, kendini doğal sürecinde geliştirerek büyütmüş ve artık yurt dışında da yaygın-laşmıştır. Ülkesinin millî manevî ve bilimsel yönden kalkınması için ciddi bir sorumluluk üstlenen öğretmenler bugün din, dil, ırk ve ülke farkı gözetmeksizin dünya insanlığını cehalet, yoksulluk ve ayrımcılıktan kurtarmak için so-rumluluk üstlenmiştir. Gülen eği-tim anlayışındaki insanlık ortak paydası, dünyanın farklı ülkele-rinde bu anlayışın okullaşmasını sağlamıştır. Ülkesinden uzaklarda başarıya adanmışlık değerleriyle donanmış genç öğretmenler Asya ve Afrika gibi açlık, yoksulluk içinde yaşayan ülkelerde bile büyük bir özveri ve fedakarlık-



la öğretmenlik yapmaktadır (Bulaç, 2003). Bu aydınlanma seferberliğinin başarıya adan-mış öğretmenlerin fedakarlığı olmadan olamayacağı açıkça görülmektedir. Kandil’in de (2010) bu kurumları gezip edindiği izlenimleri oldukça manidar. Kandil bu kurumlar-da çalışan öğretmenlerin hem derslerde hem de teneffüslerde ayrı ayrı öğrencilerle ilgilen-diklerinden ve “Bir mü’min, hayatı okumaz ve ilmî geliş-meleri takip etmezse, büyük bir kayıp yaşar. Öyleyse, hep beraber dünyayı gerçek bir mü’min bakış açısıyla okuma-ya, anlamaya ve dünyaya yeni şeyler sunmaya çalışalım.” felsefesini değerler sisteminin ana merkezine oturttukların-dan bahsediyor.

Gülen’in eğitim modelinin temelini oluşturan bu değer-lerin niteliği, modelin farklı ülkelerde de uygulanmasında başarıyı beraberinde getir-miş, bölge halklarının yoğun teveccühünü sağlamıştır (Erol, 2010). Gülen eğitim modeline göre başarmamak diye bir

şey yok, başarısızlıktan ders alıp en kısa zamanda farlı bir yoldan başarıya ulaşma çabası göstermek vardır.

Gülen Modelinde Başarıya Adanmış Öğretmenler

Toplumsal aydınlanmada önemli bir rol oynayan Gülen modeli, kronolojik olarak ilk adımlarını dini sahada atsa da, çok kısa bir sürede esas proble-min cehalette yani bilgisizlikte, eğitilmemişlikte olduğu, bu nedenle ilim ve fende sağlana-cak ilerlemenin doğal olarak hakikati ortaya çıkaracağına inanca meyletmiştir. Bu kanaat Gülen’i zamanın en büyük felaketi arasında cehaleti zik-retmeye itmiştir. Gülen 1983’te kaleme aldığı Cehalet Çıkmazı adlı yazısında (Gülen, 1983) cehalet sebebiyle dünyayı ve hayatı iyi anlayamadığımızı, toprağı tam değerlendiremedi-ğimizi, bundan kurtulmak için tüm ülke çapında büyük bir eğitim seferberliği başlatılması, ülkenin her yerinin okula çev-

rilmesi gerektiğini belirt-miş “Cehâlete, fikirsizliğe, taklitçiliğe, millî kültür ve mefâhirden habersizliğe karşı umumî bir seferberlik îlan edilmeli ve peşin hü-kümlerle verilmiş kararlar kritiğe tâbî tutularak, ilim-lere yeni bir bakış kazandı-rılmalıdır.” demiştir. Aynı yazısında Gülen bu vazife-yi “mübarek” kavramıyla değerler alanına çekmiş ve “bu mübarek vazifenin ön-cüleri de ancak, muallimler olacaktır.” ifadesini kullan-mıştır. Gülen’in öğretme-ne yüklediği bu değerler sistemiyle görevini hakkıy-

la yerine getirebilmeyi bazı yeterliklere bağladığını görü-yoruz. “Başarıya Adanmışlık” şeklinde ifade edebileceğimiz bu üst yeterlikler alanı şefkat, fedakarlık, dua, mantık ve re-alite, müsamaha, hassasiyet, iç derinliği, şevk ve iştiyak, kalp saffeti-ruh duruluğu, herkesi kendi konumunda kabul etme, ısrarlı olma, esneklik, sevgi, temsil (rol model) ve istikamet gibi yeterlikleri kapsamaktadır (Gülen, 1998). Gülen “Çocuk Terbiyesi” adıyla kaleme aldığı bir kitabında öğretmenliği peygamberlik mesleği olarak niteliyor (Gülen, 2000). Bu bakışın adanmışlık değerinin içini tamamen doldurduğunu görebiliyoruz. İçinde varlığın gayesine cevap veren, evrensel insani değerleri barındıran ve hangi milletten ve dinden olursa olsun herkes tarafından karşılık gören bu değerlerin tüm insanlığın ortak paydası olduğu da görülmektedir.

Bu düşünceyle yetişen bir çok öğretmenin hayata bakışla-rı, eğitimciliklerini bir insanlık görevi olarak değerlendirme-



leri, bu görevlerinden emeklilik-lerinin asla söz konusu olmadığı ve hayat boyu eğitim anlayışını benimsedikleri ortaya koydukları eserlerdeki fikirlerden anlaşıl-maktadır (Vakkasoğlu, 1997). Aynı düşüncelere destek verecek mahiyette bir diğer değerlendir-meyi Aydın (1993) yapmaktadır. Aydın “Eğitime Farklı Bakış” adlı eserinde öğretmenle ilgili oldukça çarpıcı “hayatın gayesi” olarak tanımlanabilecek “muallim, do-ğumdan ölüme kadar, bütün bir hayat boyu, hayatı şekillendiren kutsî üstattır.” ifadeyi kullanmak-tadır.

Velilerin, öğrencilerin öğret-menlerine besledikleri sevgi ve saygı, temsil edilen adanmışlık yeterliliğinin bulduğu memnu-niyet karşılığından başka bir şey değildir. Zira çeşitli ülkelerde gö-rev yapan her öğretmenin çalıştığı kurumlarda ilk günden not ettiği birincil görevleri arasında okulu-na uluslar arası bilim olimpiyat-larında madalya getirmek olduğu dikkat çekmektedir (Ergil, 2010).

Kendi ülkelerinde verdik-leri aydınlanma ve aydınlatma sözünü tutarak gittiği yerin kültür ve sosyal yaşamına uyum sağla-mış, o bölgeyi kendi doğal yaşam alanı olarak benimsemiş, bölgede yaşayan insanların geleceklerini kendi geleceği bilmiş, bu nedenle büyük bir sorumluluk duygu-suyla öğretim hayatını yürütmüş ve halen yürüten öğretmenlerin yaşam hikayeleri bir çok sıradan öğretmen için ütopya ya da sıra dışı olaylar seviyesinde adanmış-lık örneklerle doludur:

“... Minibüsün yarıdan fazlası şe-hirde okuyan çocuklardı. Köylerinin çıkışında bir yokuş vardı. Minibüs orayı çıkarken, yoldan çıkıp devril-diğinde çok korkmuştu. O sırada annesi “çocuklarım” diye bağırmış-

tı. Kırım’ın adanmış girayları da öğrencileri için “çocuklarımız” diye haykırmıştı.”(Arslan, 2008, s.84).

“Tilek’in yirmi gün önce has-talandığını, günlerce evde yattığını biliyordu… İçinden avaz avaz yük-selen bir ses, ‘Niye dikkat etmedin? Ayakkabısının olmadığını nasıl göre-

medin? Üstelik onların sınıf öğret-menisin. Vere vere de giymediğin eski bir ayakkabıyı layık gördün ona. Bu ne ruhsuzluk’ diye kendisine hesap soruyordu.” (Tokul, 2004, s.88).

“Bu insanların diğerlerinden farkı var diyordu kendi kendine. ‘Hepsi de genç insanlar. Bıyıkları yeni terlemiş. Ne sigara, ne de alkol kullanıyorlar… Türkiye’de çok iyi üniversiteleri bi-tirmişler. İş bulma, istikbal endişeleri olmadığı halde büyük fedakarlık yapıp buralara kadar gelmişler.” (Sanlı, 2003, s.102).

“Hatırladığım; emanetim dediği, yiğidim dediği öğrencilerle ilgilenme-sidir. Onları, giderken Ahmed’e ema-net etmişti.” (Gürsoy, 1998, s.81).

“Yağmur Hanım ODTÜ mezu-nuydu. Japonya’ya arkeoloji üzerine doktora yapmaya gitmişti…. O gece konuşulanlardan hepimiz çok duy-gulanmıştık. Yağmur Öğretmen’in

Japon kızları üzerindeki hassasiyeti, bir tül gibi onların üzerinde titremesi görülmeye değerdi. Bir Japon kızın ‘Yağmur Abla’nın yaptığını bana annem yapmadı’ deyişi, onun feda-karlıklarını anlatmaya yetiyordu.” (Tokak, 2008, s.157).

“İsmail Beyle birlikte

Dostoyevski’nin Beyaz Geceler şehri Petersburg’tayız… İsmail bey üni-versiteyi bitirir bitirmez ilk aşkının gözlerine koşar gibi, bambaşka bir ruhu olan, her taşı musikiyle örül-müş bu şehre koştuğundan olmalı ki, bu şehir onun için çok şey ifade ediyor.” (Tokak, 2010, s.109)

Her biri bir diğerini daha da kuvvetlendiren ve öğretmeye, insanlığı aydınlığa ulaştırmaya söz vermişçesine değerler edin-miş bu öğretmenlerin verdikleri eğitim ve öğretim çeşitli vesile-lerle gözlemlenmiş ve düşünceler kitaplaştırılmıştır. Ünlü tarihçi Prof. Dr. İlber Ortaylı ve Prof. Dr. Toktamış Ateş’in editörlüğünde yayınlanan Barış Köprüleri bu tür çalışmalardan biri. Araların-da dünyaca ünlü Kırgız romancı Cengiz Aytmatov ve eski Başba-kanlardan Bülent Ecevit’in de yer aldığı, her biri akademik çalışma-



da fikirlerine sık atıflar yapılan öğretim üyesi ve yazardan oluşan 25 kişinin görüşlerine yer verilen bu çalışmada, başarıya adanmış öğretmenlerin eserleri eksiksiz hep takdirle karşılanmıştır (Or-taylı & Ateş, 2005, s.19). Ortaylı kişisel değerlendirmelerini yaptığı yazısında “Kısa zamanda Mosko-va ve Petersburg gibi yerlerdeki okullarda, anne ve babalar bu okulların aşığı olmuştur adeta. Hatta buna, şehir bürokrasisinin seçkinleri de dahildir. Moskova polis müdürünün: ‘Sizin okula na-sıl hizmet edebiliriz, bari kapınıza polis dikelim’ dediği malumdur.” tespitinde bulunmuştur.

Sonuç Tüm bu değerlendirmeler ışı-

ğında elde edilen veriler, başarıya adanmışlığın alternatif bir öğret-men yeterliği olduğu göstermek-tedir. Çoğu veri öğretmen değer-leri bakımından incelendiğinde öğretmenliğin mesleki anlamının dışında özellikle değerler siste-miyle örülmeye ve icra edilmeye çalışıldığı, değerler siteminden yoksun bir öğretmenliğin sadece bilgiyi aktarma ile sınırlı kalacağı ve öğretmen merkezli bir eğiti-min yapılacağı öngörülmektedir. Böyle bir öğretmenliğin, öğretmen yeterlikleri bakımından tam ola-rak kabul edilmediği, mesleğini benimsemiş olmanın başarıyı da beraberinde getireceği elde edilen örneklerde görülmüştür.

Özellikle kürselleşmeyle baş-kalaşan yerel kültürlerin, benze-şen farklı kültürlerin, yaşanan ekonomik çalkantılar ve siyasi polemiklere meydan okuyup nor-malleşebilmenin, ezilen yeni nesli bu kaos ortamından çıkarmayı kendine en kutsal, en acil ve hayat boyu sürecek bir misyon tercih eden öğretmenlerce sağlanacağı görülmüştür.

Başarıya adanmış bu öğretmen değerlerinin öğrencilerce rol mo-del alındığı, velilerce takdir edil-diği, diğer birçok eğitim-öğretim kurumlarında da olması yönünde kanaatler bildirdikleri dikkate alındığında, öğretmen yeterlik-lerine bu yönde ağırlık verilmesi önem kazanmıştır. Öğretmen değerlerinin farklı kültürlerde ne gibi niteliklere sahip olduğu ve öğrenme başarısına ne gibi etkileri olduğu uzun süreli araştırmalarla ortaya konulmalı. Değişen dün-yamızda yalnızlaşan yeni neslin, sığınabileceği en yakın, en içten bir liman olan öğretmenlerin ye-tişme programları gözden geçiril-meli, atanan her yeni öğretmenin öncelikle adanmışlık değeri olmak üzere çeşitli değerler bakımından donanmış olması sağlanmalıdır.

Referanslar

Arslan, M. (2008). Adanmış Giraylar: Anadolu’dan Kırım’a adanmış Giraylar. S. 84, İstanbul: Nesil.

Aydın, S. (1993). Eğitime farklı bir bakış. İzmir: T.Ö.V.

Bulaç, A. (2003). Aydınların dünyasında Fethullah Gülen. İstanbul: GYV.

Cüceloğlu, D. (1991). İnsan ve davranışı. İstanbul: Remzi Kitapevi.

Ergil, D. (2010). 100 soruda Fethullah Gülen ve hareketi. İstanbul: Timaş.

Geçer, A.K. (2002). Öğretmen yakınlığının öğrencilerin başarıları, tutumları ve güdülenme düzeyleri üzerindeki etkisi, Yayınlanmamış Doktora Tezi.

Gül, A. (2009). “Öğretmenlik, Yeni Nesillere Adanmış Bir Hayat Demek”, (http://www.tccb.gov.tr/haberler/170/48473/ogretmenlik-yeni-nesillere-adanmis-bir-hayat-demek.html), (Erişim Tarihi: 24.11.2009).

Gülen, F. (1983). Cehalet Çıkmazı. Sızıntı, Kasım 1983, Cilt 5, Sayı 58.

Gülen, F. (1998). İrşad ekseni, İstanbul: Feza Gazetecilik A.Ş.

Gülen, F. (2000). Çocuk terbiyesi. İstanbul: Feza Gazetecilik A.Ş.

Güntekin, R.N. (1999). Çalıkuşu. İstanbul: İnkılap Yayınevi.

Gürsoy, İ. (1998). Tuna boyu şehidinin gün-lüğü. (3. baskı), S. 81, İzmir: Kaynak A.Ş.

Kandil, İ. (2010). “Türkiye’de Sahabe Ru-hunun İhyâsı”, (http://tr.fgulen.com/content/view/18514/12/), (Erişim Tarihi: 01.10.2011).

Kaygısız, İ.; Akarsu, B.Ç. (1997). Öğretmen yetiştirme sistemine eleştirel bir bakış. Eğitim ve Yaşam, 1997: Bahar, ss. 34-48.

Kuçuradi. İ. (1971). İnsan ve değerleri. İstan-bul: Anka Yayınları.

MEB. Öğretmenlik mesleği genel yeterlik-leri. (http://otmg.meb.gov.tr/YetGenel.html), (Erişim Tarihi: 10.09.2010).

Ortaylı, İ. & Ateş, T. (Ed.). (2005). Barış köp-rüleri: Dünyaya açılan Türk okulları. S. 19, İstanbul: Da Yayıncılık.

Özden, Y. (1999). Eğitimde dönüşüm eğitimde yeni değerler, Ankara: Pegem A Yayınları, s.9.

Özsoy, Y. (1987). Türk eğitim sistemi ve yöneti-mi, Açıköğretim Fakültesi Yayınları No.95.

Sanlı, N. (2003). Aşka son bakış. S. 102, İstan-bul: Ufuk Kitapları.

Seldin, T. & Epstein, P. (2006). “Dr. Montessori’s Legacy”, (http://www.montessori.org/index.php?option=com_content&view=article&id=262:dr-montessoris-legacy), (Erişim Tarihi: 01.10.2011).

TDK. (1983). Türkçe sözlük. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayını.

Tokak, H. (2008). Yoldakiler. S. 157. İstanbul: Ufuk Çizgisi.

Tokak, H. (2010). Kime emanet. S. 109. İstan-bul: Özge.

Tokul, A. (2004). Gereği rüyasından da güzel. S. 88, İstanbul: Ufuk Yayınları.

Vakkasoğlu, V. (1997). Öğretmenin not defteri. C.1-3. İstanbul: Nesil.


Documents

Kariyer - Doç. Dr. Cengiz Şimşekcengizsimsek.com/downloads/cengiz_simsek_kariyer_pen...fırsatçılığın, pragmatist düşüncenin zirve yaptığı günümüzde yardımseverlik,