50
dr Małgorzata Fleischer Katedra Mikrobiologii UM we Wrocławiu

Katedra Mikrobiologii UM we Wrocławiu · Pseudomonas aeruginosa Gram-ujemna, tlenowa, ruchliwa pałeczka Oligotrof; przeżywa w wodzie destylowanej Namnaża się w zakresie temperatur

  • Upload
    vudiep

  • View
    213

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: Katedra Mikrobiologii UM we Wrocławiu · Pseudomonas aeruginosa Gram-ujemna, tlenowa, ruchliwa pałeczka Oligotrof; przeżywa w wodzie destylowanej Namnaża się w zakresie temperatur

dr Małgorzata Fleischer Katedra Mikrobiologii UM

we Wrocławiu

Page 2: Katedra Mikrobiologii UM we Wrocławiu · Pseudomonas aeruginosa Gram-ujemna, tlenowa, ruchliwa pałeczka Oligotrof; przeżywa w wodzie destylowanej Namnaża się w zakresie temperatur

Rodzaj Acinetobacter: 33 gatunki

◦ największe znaczenie kliniczne: A. baumannii , ściśle

spokrewniony z A. calcoaceticus, genogatunkiem 3 i 13 -

określane razem jako „A. baumannii –calc. complex”

Gram (-) ziarenko-pałeczki: nieruchome, tlenowe,

katalazo (+), oksydazo (-)

wzrost na standardowych podłożach w 200C - 370C

(optymalnie: 33-350C); A.baumannii może wzrastać w

440C

Zaliczane do patogenów oportunistycznych

Page 3: Katedra Mikrobiologii UM we Wrocławiu · Pseudomonas aeruginosa Gram-ujemna, tlenowa, ruchliwa pałeczka Oligotrof; przeżywa w wodzie destylowanej Namnaża się w zakresie temperatur

Postaci kliniczne zakażeń:

szpitalne zapalenia płuc

zakażenia krwi

zakażenia miejsca operowanego

zakażenia układu moczowego

Clin Infect Dis 2005; 41:848–854

W grupie szczepów odpowiedzialnych za HAI udział szczepów

MDR może przekraczać 30%

J Infect Chemother 2007; 13:400–404

Wśród A. baumannii odpowiedzialnych za CLA-BSI, CA-UTI,

VAP i SSI w 2009–2010 szczepy MDR stanowiły 65%

Clin Microbiol Infect 2014; 20 (Suppl. 1): 1–55

Page 4: Katedra Mikrobiologii UM we Wrocławiu · Pseudomonas aeruginosa Gram-ujemna, tlenowa, ruchliwa pałeczka Oligotrof; przeżywa w wodzie destylowanej Namnaża się w zakresie temperatur

Pacjenci w stanach zagrożenia

życia na OIT:

◦ VAP: 5-25% wszystkich VAP

◦ BSI: 1.6% BSI na OIT

Śmiertelność: 20 – 60%

Wisplinghoff H, Edmond MB et al. Clin

Infect Dis. 2004 Aug 1;39(3):309-17

Zakażenia ran u pacjentów po urazach

Coraz częstsze występowanie zakażeń z udziałem A.baumannii u pacjentów innych oddziałów niż OIT

Page 5: Katedra Mikrobiologii UM we Wrocławiu · Pseudomonas aeruginosa Gram-ujemna, tlenowa, ruchliwa pałeczka Oligotrof; przeżywa w wodzie destylowanej Namnaża się w zakresie temperatur

Pseudomonas aeruginosa

Gram-ujemna, tlenowa, ruchliwa pałeczka

Oligotrof; przeżywa w wodzie destylowanej

Namnaża się w zakresie temperatur 4-420C

Występuje powszechnie w środowisku (woda, ścieki, surowe warzywa)

Patogen oportunistyczny

Page 6: Katedra Mikrobiologii UM we Wrocławiu · Pseudomonas aeruginosa Gram-ujemna, tlenowa, ruchliwa pałeczka Oligotrof; przeżywa w wodzie destylowanej Namnaża się w zakresie temperatur

Pseudomonas aeruginosa

Czynniki wirulencji:

Fimbrie: adhezja

alginianowa otoczka: ochrona przed fagocytozą; tworzenie biofilmu [376, 377].

toksyny i enzymy, w tym: egzotoksyna A, piocyjanina, piowerdyna, enzymy Las A i LasB, proteaza alkaliczna, fosfolipaza C, egzoenzym S, egzoenzym T

Page 7: Katedra Mikrobiologii UM we Wrocławiu · Pseudomonas aeruginosa Gram-ujemna, tlenowa, ruchliwa pałeczka Oligotrof; przeżywa w wodzie destylowanej Namnaża się w zakresie temperatur

Pseudomonas aeruginosa

Postaci kliniczne zakażeń:

◦ zapalenia płuc u pacjentów wentylowanych mechanicznie

◦ zakażenia układu moczowego u chorych cewnikowanych

◦ zakażenia ran, zwłaszcza oparzeniowych

◦ sepsa, najczęściej u chorych w immunosupresji

15% izolatów opornych na co najmniej 3 grupy antybiotyków; 5% opornych na 5 grup antybiotyków

Wzrost oporności na karbapenemy w latach 2008 -2011 w krajach Europy

Clin Microbiol Infect 2014; 20 (Suppl. 1): 1–55

Page 8: Katedra Mikrobiologii UM we Wrocławiu · Pseudomonas aeruginosa Gram-ujemna, tlenowa, ruchliwa pałeczka Oligotrof; przeżywa w wodzie destylowanej Namnaża się w zakresie temperatur

12,7%

9,7%

4,1%

16,6%

7,8%

3,7% 3,3%

9,1%

0,0%

2,0%

4,0%

6,0%

8,0%

10,0%

12,0%

14,0%

16,0%

18,0%

STAPHYLOCOCCUS

AUREUS

ENTEROCOCCUS

SPP.

ENTEROBACTER

SPP.

ESCHERICHIA

COLI

KLEBSIELLA SPP. PROTEUS SPP. ACINETOBACTER

SPP.

PSEUDOMONAS

AERUGINOSA

Wg. Point prevalence survey of healthcare-associated infections and antimicrobial use in acute care hospitals; 2012

Page 9: Katedra Mikrobiologii UM we Wrocławiu · Pseudomonas aeruginosa Gram-ujemna, tlenowa, ruchliwa pałeczka Oligotrof; przeżywa w wodzie destylowanej Namnaża się w zakresie temperatur

Dlaczego patogeny oportunistyczne tak

częstym czynnikiem etiologicznym HAI ?

1. Oporność na antybiotyki

2. Zdolność przetrwania w środowisku szpitalnym

Page 10: Katedra Mikrobiologii UM we Wrocławiu · Pseudomonas aeruginosa Gram-ujemna, tlenowa, ruchliwa pałeczka Oligotrof; przeżywa w wodzie destylowanej Namnaża się w zakresie temperatur

Am

pic

yli

na

Am

ok

syc

yli

na

Kw

.kla

wu

lan

ow

y

Tik

arc

yli

na

Kw

.kla

wu

lan

ow

y

Pip

era

cyli

na

tazo

ba

kta

m

Ce

fota

ks

ym

Ceft

ria

ks

on

Ceft

azyd

ym

Ert

ap

en

em

Imip

en

em

Me

rop

en

em

Cip

rofl

ok

sa

cyn

a

Am

ino

glik

ozyd

y

Te

trac

yk

lin

y/

tig

ec

yk

lin

a

Tri

me

top

rim

/su

lfam

eto

ks

azo

l

Po

lim

yk

syn

a B

/

Ko

lis

tyn

a

A. baumannii

R*

R

R

R

R

B. cepacia compfex

R

R

R

R

R

R

R

R

P.aeruginosa

R

R

R

R

R

R**

R

R***

S. maltophilia

R

R

R

R

R

R

R

R

R

R

www.eucast.org

Page 11: Katedra Mikrobiologii UM we Wrocławiu · Pseudomonas aeruginosa Gram-ujemna, tlenowa, ruchliwa pałeczka Oligotrof; przeżywa w wodzie destylowanej Namnaża się w zakresie temperatur

Zdolność szczepów P.aeruginosa i A.baumannii do wytwarzania karbapenemaz

V. Miriagou i wsp. Clin Microbiol Infect 2010

Page 12: Katedra Mikrobiologii UM we Wrocławiu · Pseudomonas aeruginosa Gram-ujemna, tlenowa, ruchliwa pałeczka Oligotrof; przeżywa w wodzie destylowanej Namnaża się w zakresie temperatur

Patogen Skażenie rąk

personelu

Czas przeżywania

na skórze rąk

Czas przetrwania

w środowisku

Acinetobacter spp. 3-15% > 150 min 3 dni – 5 mies

C.difficile 14-59% nieznany >24 h ; > 5 mies (S)

Proteus vulgaris nieznane >30 min 1-2 dni

S.marcescens 15-24% > 30 min 3 dni – 2 mies

Pseudomonas spp. 1-25% 30-180 min 6 h – 16 mies

MRSA >16% nieznane 4 tyg – 7 mies

VRE >40% >60 min 5 dni – 4 mies

Wirus grypy nieznane 10-15 min 12-48 h

Rotawirus 19-78% >260 min 6-60 dni

Candida spp. 23-80% 1 h 1-150 dni

Kampf G. i wsp. Clin Microbiol Rev., 2004, p. 863–893

Page 13: Katedra Mikrobiologii UM we Wrocławiu · Pseudomonas aeruginosa Gram-ujemna, tlenowa, ruchliwa pałeczka Oligotrof; przeżywa w wodzie destylowanej Namnaża się w zakresie temperatur

Zalecenia dotyczące postępowania ograniczającego występowanie

A.baumannii i P.aeruginosa

u pacjentów hospitalizowanych

Page 14: Katedra Mikrobiologii UM we Wrocławiu · Pseudomonas aeruginosa Gram-ujemna, tlenowa, ruchliwa pałeczka Oligotrof; przeżywa w wodzie destylowanej Namnaża się w zakresie temperatur

http://www.hpa.org.uk

Page 15: Katedra Mikrobiologii UM we Wrocławiu · Pseudomonas aeruginosa Gram-ujemna, tlenowa, ruchliwa pałeczka Oligotrof; przeżywa w wodzie destylowanej Namnaża się w zakresie temperatur

Zalecenia dotyczące kontroli zakażeń i ognisk epidemicznych wywołanych przez wielooporne szczepy Acinetobacter spp. opracowane przez ekspertów:

◦ Association of Medical Microbiologists (AMM),

◦ British Society for Antimicrobial Chemotherapy (BSAC),

◦ Health Protection Agency (HPA),

◦ Hospital Infection Society (HIS),

◦ Infection Control Nurses Association (ICNA)

◦ Department of Health UK (DH)

Acinetobacter: working party guidance on the control of multi resistant

Acinetobacter outbreaks. http://www.hpa.org.uk

Page 16: Katedra Mikrobiologii UM we Wrocławiu · Pseudomonas aeruginosa Gram-ujemna, tlenowa, ruchliwa pałeczka Oligotrof; przeżywa w wodzie destylowanej Namnaża się w zakresie temperatur

Clin Microbiol Infect 2014; 20 (Suppl. 1): 1–5

Page 17: Katedra Mikrobiologii UM we Wrocławiu · Pseudomonas aeruginosa Gram-ujemna, tlenowa, ruchliwa pałeczka Oligotrof; przeżywa w wodzie destylowanej Namnaża się w zakresie temperatur

Higiena rąk: procedura oparta na zaleceniach WHO; monitorowanie przestrzegania procedury z informacją zwrotną dla personelu

Izolacja kontaktowa zakażonych/skolonizowanych pacjentów; monitorowanie przestrzegania zaleceń izolacji; brak zaleceń dotyczących czasu trwania izolacji, ewentualnego stosowania masek

Izolacja w oddzielnym pomieszczeniu pacjenta skolonizowanego lub zakażonego A.baumannii MDR; do rozważenia w przypadku P.aeruginosa MDR, mimo braku dostatecznych dowodów na zasadność takiego postępowania

Dekontaminacja środowiska i sprzętu: monitorowana poprawność procesów; rozważenie jednorazowego sprzętu dla pacjentów objętych izolacją kontaktową

Clin Microbiol Infect 2014; 20 (Suppl. 1): 1–55

Page 18: Katedra Mikrobiologii UM we Wrocławiu · Pseudomonas aeruginosa Gram-ujemna, tlenowa, ruchliwa pałeczka Oligotrof; przeżywa w wodzie destylowanej Namnaża się w zakresie temperatur

Edukacja: epidemiologia zakażeń, zasady zapobiegania

rozprzestrzenianiu się drobnoustrojów, aktualne raporty

epidemiologiczne

Kontrola antybiotykoterapii - do rozważenia

Kod alarmowy: w przypadku pacjentów wcześniej

skolonizowanych lub zakażonych A.baumannii MDR zalecane

przy przyjęciu: zapobiegawczo izolacja kontaktowa + badania

przesiewowe

Clin Microbiol Infect 2014; 20 (Suppl. 1): 1–5

Page 19: Katedra Mikrobiologii UM we Wrocławiu · Pseudomonas aeruginosa Gram-ujemna, tlenowa, ruchliwa pałeczka Oligotrof; przeżywa w wodzie destylowanej Namnaża się w zakresie temperatur

Higiena rąk – monitorowanie przestrzegania procedury z

informacją zwrotną dla personelu

Dekontaminacja środowiska i sprzętu – monitorowana poprawność procesów; rozważenie jednorazowego sprzętu dla pacjentów objętych izolacją kontaktową

Izolacja kontaktowa - monitorowanie przestrzegania zaleceń

izolacji; izolacja w oddzielnym pomieszczeniu mimo braku

dostatecznych dowodów na zasadność takiego postępowania

Kohortowanie pacjentów; wydzielenie personelu do opieki nad zakażonymi/skolonizowanymi pacjentami : rozważyć

Edukacja

Clin Microbiol Infect 2014; 20 (Suppl. 1): 1–5

Page 20: Katedra Mikrobiologii UM we Wrocławiu · Pseudomonas aeruginosa Gram-ujemna, tlenowa, ruchliwa pałeczka Oligotrof; przeżywa w wodzie destylowanej Namnaża się w zakresie temperatur

Uwagi :

Zgodnie z polskim prawem ognisko zakażeń należy zgłosić w ciągu 24 godzin właściwemu państwowemu inspektorowi sanitarnemu

Ustawa z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób

zakaźnych u ludzi (Dz.U. 2008 nr 234 poz. 1570)

W rekomendacjach ESCMID brak zaleceń dotyczących konieczności rozpoczęcia dochodzenia epidemiologicznego; zalecenia takie znalazły się w rekomendacjach angielskich Working party guidance on the control of multi resistant Acinetobacter outbreaks

Page 21: Katedra Mikrobiologii UM we Wrocławiu · Pseudomonas aeruginosa Gram-ujemna, tlenowa, ruchliwa pałeczka Oligotrof; przeżywa w wodzie destylowanej Namnaża się w zakresie temperatur

Rozpoczęcie dochodzenia epidemiologicznego; zebranie informacji:

◦ definicja przypadku,

◦ data przyjęcia i wypisu,

◦ oddział, lokalizacja łóżka,

◦ analiza aktywności pacjenta w czasie hospitalizacji : pobyt na bloku operacyjnym, w gabinecie bronchoskopii itp.

Przegląd i ewentualna weryfikacja wszystkich procedur związanych z profilaktyką zakażeń (higiena rąk, stosowanie rękawiczek, odsysanie wydzieliny, stosowanie sprzętu).

Acinetobacter: working party guidance on the control of multi resistant

Acinetobacter outbreaks. http://www.hpa.org.uk

Page 22: Katedra Mikrobiologii UM we Wrocławiu · Pseudomonas aeruginosa Gram-ujemna, tlenowa, ruchliwa pałeczka Oligotrof; przeżywa w wodzie destylowanej Namnaża się w zakresie temperatur

Badania przesiewowe pacjentów*: kał, wymaz z odbytu lub okolicy okołoodbytniczej, pachwin, uszkodzonej skóry, ran itp.; rozważyć badania:

◦ przy przyjęciu u pacjentów z grupy ryzyka (np. pobyt na OIT, onkologii);

◦ cotygodniowe u pacjentów hospitalizowanych z wysokim ryzykiem nabycia szczepu epidemicznego (pacjenci OIT, długo leczeni antybiotykami, długo hospitalizowani, z predysponująca do zakażeń chorobą podstawową, z cewnikiem, drenem itp.;

◦ przed przekazaniem pacjenta do innego oddziału

Clin Microbiol Infect 2014; 20 (Suppl. 1): 1–5

* zalecane, mimo braku wystarczających dowodów w badaniach naukowych

Page 23: Katedra Mikrobiologii UM we Wrocławiu · Pseudomonas aeruginosa Gram-ujemna, tlenowa, ruchliwa pałeczka Oligotrof; przeżywa w wodzie destylowanej Namnaża się w zakresie temperatur

Badania przesiewowe – uwagi Czułość badań przesiewowych niska

Zalecany nieco inny dobór materiałów:

W przypadku A.baumannii :

aspiraty tchawicze lub plwocina; rzadziej skóra J. Clin. Microbiol. 2007; 45:1551–1555

materiały z takich miejsc jak: nos, gardło, odbyt, krocze,

rany, wydzielina dróg oddechowych, miejsce tracheostomii,

linia włosów, dół łokciowy

Working party guidance on the control

of multiresistant Acinetobacter outbreaks. http://www.hpa.org.uk

Page 24: Katedra Mikrobiologii UM we Wrocławiu · Pseudomonas aeruginosa Gram-ujemna, tlenowa, ruchliwa pałeczka Oligotrof; przeżywa w wodzie destylowanej Namnaża się w zakresie temperatur

40-70% pacjentów w ognisku epidemicznym; najczęstsza: paluch (40%), pachwina (38%), małżowina uszna (35%), czoło, nos, pacha, krocze (20%) gardło (15%)

u 55% ze świeżą (<10 dni) kolonizacją i/lub infekcją A.baumannii w >1 miejscu

u ~30% kolonizacja utrzymuje się > 6 mies. (średnio 17,5 mies.) głównie na skórze i błonie śluzowej gardła.

Avats i wsp. J Hosp Infec 1997;37:287-295.

Marchaim i wsp. J Clin Microbiol 2007;45:1551-1555.

Corbella i wsp.1996 Clin Infect Dis 1996; 23:329

Seifert H i wsp. J Clin Microbiol 1997; 35:2819-2825.

Page 25: Katedra Mikrobiologii UM we Wrocławiu · Pseudomonas aeruginosa Gram-ujemna, tlenowa, ruchliwa pałeczka Oligotrof; przeżywa w wodzie destylowanej Namnaża się w zakresie temperatur

Kolonizacja: przewód pokarmowy, rzadziej gardło, nos, skóra pach i krocza; spojówki

Najczęściej skolonizowane są:

drogi oddechowe pacjentów wentylowanych mechanicznie,

przewód pokarmowy osób z chorobą nowotworową

przewód pokarmowy i skóra pacjentów oparzonych

Smulders i wsp. Neth J Med 1999; 55:106-109

Page 26: Katedra Mikrobiologii UM we Wrocławiu · Pseudomonas aeruginosa Gram-ujemna, tlenowa, ruchliwa pałeczka Oligotrof; przeżywa w wodzie destylowanej Namnaża się w zakresie temperatur

Badania środowiska – rozważyć badanie

powierzchni w środowisku pacjenta (materac,

łóżko, szafki, umywalki itp.)

Clin Microbiol Infect 2014; 20 (Suppl. 1): 1–5

Page 27: Katedra Mikrobiologii UM we Wrocławiu · Pseudomonas aeruginosa Gram-ujemna, tlenowa, ruchliwa pałeczka Oligotrof; przeżywa w wodzie destylowanej Namnaża się w zakresie temperatur

Badania środowiska – uwagi

Przed podjęciem decyzji o badaniach środowiska należy:

przeprowadzić szczegółową kontrolę poprawności stosowania preparatów dezynfekcyjnych: rozcieńczenia, czas kontaktu;

sprawdzić sposób dekontaminacji sprzętu niekrytycznego

w przypadku P.aeruginosa szczególną uwagę należy zwrócić na poprawność dekontaminacji endoskopów, sprzętu do terapii oddechowej

Dobór miejsc objętych kontrolą mikrobiologiczną: na podstawie wiedzy o prawdopodobnym miejscu bytowania A.baumannii lub P.aeruginosa w środowisku szpitalnym

Page 28: Katedra Mikrobiologii UM we Wrocławiu · Pseudomonas aeruginosa Gram-ujemna, tlenowa, ruchliwa pałeczka Oligotrof; przeżywa w wodzie destylowanej Namnaża się w zakresie temperatur

Skażony sprzęt do terapii oddechowej; szczególnie często kolonizowany mankiet rurki dotchawiczej

Hartstein i wsp. Am J Med 1988;85: 624-631.

Medina i wsp. J Crit Care 2007;22:18 -26.

Środowisko wokół pacjenta: możliwość przeniesienia Acinetobacter na odległość 3-7 metrów

Brooks i wsp. Infect Control Hosp Epidemiol 2000;21:304.

Sprzęt elektroniczny: w tym telefony komórkowe, komputery

Borer i wsp. Emerg Infect Dis 2005;11: 1160-1161.

Lu i wsp. BMC Infect Dis 2009; 9:164.

Page 29: Katedra Mikrobiologii UM we Wrocławiu · Pseudomonas aeruginosa Gram-ujemna, tlenowa, ruchliwa pałeczka Oligotrof; przeżywa w wodzie destylowanej Namnaża się w zakresie temperatur

W czasie trwania ogniska epidemicznego, A.baumannii izolowany między innymi z takich miejsc jak:

kranik przy cewniku centralnym

pompa strzykawkowa

maska do tlenoterapii

wózek opatrunkowy

taca na leki

Jednocześnie w badaniu tym nie stwierdzono obecności A.baumannii na powierzchniach często dotykanych, takich jak: ramy łóżka, stoliki, klamki itp.

Badania własne, 2015

Page 30: Katedra Mikrobiologii UM we Wrocławiu · Pseudomonas aeruginosa Gram-ujemna, tlenowa, ruchliwa pałeczka Oligotrof; przeżywa w wodzie destylowanej Namnaża się w zakresie temperatur

Udowodniono obecność szczepów P. aeruginosa:

w 10% do 68% losowo pobranych próbek wody z kranu na OIT Trautmann i wsp. Am J Infect Control 2005; 33 : S41-49.

w dejonizowanej lub destylowanej wodzie Favero i wsp. Science 1971; 173: 8368.

w wodnych roztworach preparatów stosowanych w opiece nad chorym i jego środowiskiem (antyseptyki, mydła, płyny irygacyjne, krople do oczu, płyny dializacyjne, dezynfektanty)

Burden i wsp. Br Med J 1967; 2: 153-155.

Chuanchuen i wsp. Am J Infect Control 2003; 31: 124-127.

Newman i wsp. Infect Control 1984; 5: 219-222.

Russell i wsp. J Hosp Infect 2004; 57: 97-104.

Brooks i wsp. Infect Control Hosp Epidemiol 2002;23:692-95.

Oie i wsp. Am J Infect Control 1996; 24: 389-395.

Page 31: Katedra Mikrobiologii UM we Wrocławiu · Pseudomonas aeruginosa Gram-ujemna, tlenowa, ruchliwa pałeczka Oligotrof; przeżywa w wodzie destylowanej Namnaża się w zakresie temperatur

Badania personelu – brak rekomendacji dla

P.aeruginosa; rozważyć dla A.baumannii, jeżeli

prawdopodobny związek epidemiologiczny z

ogniskiem zakażeń

Clin Microbiol Infect 2014; 20 (Suppl. 1): 1–5

Page 32: Katedra Mikrobiologii UM we Wrocławiu · Pseudomonas aeruginosa Gram-ujemna, tlenowa, ruchliwa pałeczka Oligotrof; przeżywa w wodzie destylowanej Namnaża się w zakresie temperatur

Badania personelu – uwagi

Znaczenie kolonizacji personelu wieloopornym szczepem A.baumannii (przedsionki nosa, pacha) w rozprzestrzenianiu się zakażeń z udziałem tych drobnoustrojów kontrowersyjny

Szczep epidemiczny A.baumannii przenoszony jest głównie przez ręce personelu i odzież ochronną (fartuchy, niewłaściwie stosowane rękawiczki)

Patterson i wsp. Am J Med 1991; 91:479-483

Riley i wsp. Pathology 1996; 28:359-363.

Wagenvoort i wsp. Eur J Clin Microbiol Infect Dis 2002;21:326-327

Page 33: Katedra Mikrobiologii UM we Wrocławiu · Pseudomonas aeruginosa Gram-ujemna, tlenowa, ruchliwa pałeczka Oligotrof; przeżywa w wodzie destylowanej Namnaża się w zakresie temperatur

Kontrola antybiotykoterapii: rozważyć

Kąpiel z użyciem chlorheksydyny – brak

rekomendacji

Clin Microbiol Infect 2014; 20 (Suppl. 1): 1–5

Page 34: Katedra Mikrobiologii UM we Wrocławiu · Pseudomonas aeruginosa Gram-ujemna, tlenowa, ruchliwa pałeczka Oligotrof; przeżywa w wodzie destylowanej Namnaża się w zakresie temperatur

Gruntowna dekontaminacja sali po jej opuszczeniu przez pacjenta:

◦ zgromadzone a niewykorzystane pakiety zawierające np. rękawiczki jednorazowe, igły itp. powinny być wyrzucone;

◦ poduszki, kołdry, pokrowce i materace poddane dezynfekcji;

◦ łóżka poddane dezynfekcji;

◦ rozważyć dezynfekcję przewodów wentylacyjnych.

Podobne zalecenie należy rozważyć w odniesieniu do wieloopornych P.aeruginosa

Acinetobacter: working party guidance on the control of multi

resistant Acinetobacter outbreaks. http://www.hpa.org.uk

Page 35: Katedra Mikrobiologii UM we Wrocławiu · Pseudomonas aeruginosa Gram-ujemna, tlenowa, ruchliwa pałeczka Oligotrof; przeżywa w wodzie destylowanej Namnaża się w zakresie temperatur

Nieprawidłowa dekontaminacja pościeli i łóżka pacjenta; epidemiczny szczep izolowany z poduszek; z ramy łóżka pacjenta z zakażeniem 9 dni po jego wypisie

Catalano i wsp. J Hosp Infect 1999; 42:27-35.

Grupa badana: 511 pacjentów OIT; sale 1-osobowe

u 16% nowoprzyjętych: P. aeruginosa MDR ;

niezależny czynnik ryzyka: pobyt w sali, w której poprzednio przebywał pacjent zakażony lub skolonizowany MDR-PA

Nseir i wsp. Clin Microbiol Infect 2011;17:1201-8.

Page 36: Katedra Mikrobiologii UM we Wrocławiu · Pseudomonas aeruginosa Gram-ujemna, tlenowa, ruchliwa pałeczka Oligotrof; przeżywa w wodzie destylowanej Namnaża się w zakresie temperatur

Skuteczna dekontaminacja sali, w której przebywał pacjent

zakażony/skolonizowany wieloopornym A.baumannii może

wymagać zastosowania metody zamgławiania nadtlenkiem

wodoru

Ray A. i wsp. Infect Control Hosp Epidemiol.2010 Dec;31(12):1236-41.

Chmielarczyk A. i wsp.J Hosp Infect. 2012 Aug; 81(4):239-45.

Page 37: Katedra Mikrobiologii UM we Wrocławiu · Pseudomonas aeruginosa Gram-ujemna, tlenowa, ruchliwa pałeczka Oligotrof; przeżywa w wodzie destylowanej Namnaża się w zakresie temperatur

Ocena wskaźnika zatrudnienia pielęgniarek i personelu sprzątającego; ogniska epidemiczne wynikiem zaniedbań powstałych w następstwie nadmiernego obciążenia pracą.

Nowe przypadki zakażeń lub kolonizacji:

◦ wydzielić obszar kohortacji zakażonych/skolonizowanych pacjentów z wejściem przez śluzę, wydzielonym sprzętem, w tym sprzętem do sprzątania i wyznaczonym oddzielnym personelem, zwłaszcza pielęgniarskim

◦ rozważyć zamknięcie oddziału;

Acinetobacter: working party guidance on the control of multi

resistant Acinetobacter outbreaks. http://www.hpa.org.uk

Page 38: Katedra Mikrobiologii UM we Wrocławiu · Pseudomonas aeruginosa Gram-ujemna, tlenowa, ruchliwa pałeczka Oligotrof; przeżywa w wodzie destylowanej Namnaża się w zakresie temperatur

Regularne spotkania zespołu (ZKZ) z personelem i przedstawicielami administracji: przekazanie informacji o sytuacji epidemiologicznej, ewentualne wprowadzenie nowych zaleceń

Przekazanie informacji o ryzyku przeniesienia wieloopornego A.baumannii w każdym przypadku przekazania pacjenta do innego oddziału lub szpitala.

Acinetobacter: working party guidance on the control of multi

resistant Acinetobacter outbreaks. http://www.hpa.org.uk

Page 39: Katedra Mikrobiologii UM we Wrocławiu · Pseudomonas aeruginosa Gram-ujemna, tlenowa, ruchliwa pałeczka Oligotrof; przeżywa w wodzie destylowanej Namnaża się w zakresie temperatur

Przykłady wygaszania

ognisk epidemicznych zakażeń

A.baumannii i P.aeruginosa

Page 40: Katedra Mikrobiologii UM we Wrocławiu · Pseudomonas aeruginosa Gram-ujemna, tlenowa, ruchliwa pałeczka Oligotrof; przeżywa w wodzie destylowanej Namnaża się w zakresie temperatur

Szpital Uniwersytecki w Cambridge

Oddziały intensywnej opieki medycznej: neurologiczny (21łóżek)

ogólny (14 łóżek)

Liczba skolonizowanych/zakażonych pacjentów odpowiednio: 16 i 3.

wszyscy pacjenci wentylowani mechanicznie,

10. pacjentów z drenem zewnątrzkomorowym lub zestawem do pomiaru ciśnienia wewnątrzczaszkowego.

u 4. pacjentów bakteriemia z jednym przypadkiem dodatkowego zapalenia komór

9. pacjentów bez klinicznych objawów infekcji; obecność A.baumannii u 4. wykryta w pierwszych badaniach przesiewowych.

10. pacjentów z zakażeniem; 8 zmarło J Hosp Infect., 2008, 70: 109-118.

Page 41: Katedra Mikrobiologii UM we Wrocławiu · Pseudomonas aeruginosa Gram-ujemna, tlenowa, ruchliwa pałeczka Oligotrof; przeżywa w wodzie destylowanej Namnaża się w zakresie temperatur

Etap 1 (1-20 dni); po wystąpieniu 3. przypadku zakażenia na neurologicznym OIOM

◦ izolacja kontaktowa; dodatkowo maski przy wykonywaniu procedur związanych z powstawaniem aerozolu

◦ ograniczenie ruchu międzyoddziałowego pacjentów.

Analiza przypadków zakażeń:

pierwszy pacjent przyjęty z innego oddziału, pacjent drugi

korzystał z tego samego sprzętu do dializy a trzeci leżał w pobliżu pacjenta drugiego.

Page 42: Katedra Mikrobiologii UM we Wrocławiu · Pseudomonas aeruginosa Gram-ujemna, tlenowa, ruchliwa pałeczka Oligotrof; przeżywa w wodzie destylowanej Namnaża się w zakresie temperatur

Etap 2 (20-36 dni): po kolejnych 3 przypadkach

wydzielenie stref w oddziale

◦ pacjenci zakażeni lub skolonizowani w separatkach,

◦ nieskolonizowani, hospitalizowani w obszarze „brudnym”

◦ nowoprzyjęci kierowani do obszaru „czystego”

Obszar czysty utworzony po gruntownej dekontaminacji

Stała kontrola procedur, edukacja personelu

Badania przesiewowe: 3-krotnie w ciągu tygodnia; bez badań przy przyjęciu, (A.baumannii nie występował na innych oddziałach)

Badania środowiskowe (n=22): A.baumannii na aparacie USG do wprowadzania CVC, na stoliku z zestawem do wykonywania procedur inwazyjnych, na sprzęcie monitorującym, w szafce na leki, na aparacie do utlenowania krwi, na dwóch komputerach.

Page 43: Katedra Mikrobiologii UM we Wrocławiu · Pseudomonas aeruginosa Gram-ujemna, tlenowa, ruchliwa pałeczka Oligotrof; przeżywa w wodzie destylowanej Namnaża się w zakresie temperatur

Etap 3 (36-159 dni): po 3 tyg. od ostatniego „nowego”

przypadku zakażenia

likwidacja podziału na strefy z zachowaniem zwiększonego reżimu sanitarnego

Kontynuacja izolacji zakażonych/skolonizowanych

badanie środowiska, w tym przewodów wentylacyjnych (jeden posiew dodatni)

przez 6 miesięcy comiesięczna dekontaminacja przewodów wentylacyjnych

Wzmożona kontrola stosowania antybiotyków.

Ustalono, że przeniesienie epidemicznego szczepu A.baumannii z neurologicznego na ogólny OIOM było wynikiem niezgodnego z procedurami przemieszczenia personelu i sprzętu

J Hosp Infect., 2008, 70: 109-118.

Page 44: Katedra Mikrobiologii UM we Wrocławiu · Pseudomonas aeruginosa Gram-ujemna, tlenowa, ruchliwa pałeczka Oligotrof; przeżywa w wodzie destylowanej Namnaża się w zakresie temperatur

Źródło Postępowanie Uwagi Piśmiennictwo

- ambu - wzmożony nadzór nad

przestrzeganiem

procedur dekontaminacji

Worek ambu w tym samym dniu użyty

do 3 pacjentów OIT; identyfikacja

źródła w ciągu tygodnia; brak innych

przypadków

Mirza i wsp. J Coll

Physicians Surg Pak 2011;

21:176-8.

- nieustalone - zamgławianie (VHP)

- wzmożony reżim

sanitarny

MDR-AB u10 pacjentów OIT w ciągu 6

miesi.; po VHP ujemne posiewy ze

środowiska (po 1 i 7 dniach); brak

nowych przypadków

Ray i wsp. Infect Control

Hosp Epidemiol.2010 ;

31:1236-41

- nieustalone - wzmożony reżim

sanitarny

- izolacja pacjentów z AB

- wydzielenie personelu

MDR-AB u 15 pacjentów OIT w ciągu

4 miesięcy; skuteczne dopiero

przeniesienie chorych na pododdział z

wydzielonym personelem

Orsi i wsp. J Chemother

2008;20:219-24.

- nieustalone - zamknięte systemy do

odsysania;

- poprawa higieny rąk;

jasne procedury

dekontaminacji

136 przypadków zakażenia lub

kolonizacji MDR-ABC na OIT w I.2001

– XII 2002; maks. 15 w II.2002;

powolny spadek liczby nowych

przypadków (9 mies.)

Wilks i wsp. Infect Control

Hosp Epidemiol 2006;

27:654-8.

Ogniska epidemiczne: Acinetobacter baumannii - przykłady

Page 45: Katedra Mikrobiologii UM we Wrocławiu · Pseudomonas aeruginosa Gram-ujemna, tlenowa, ruchliwa pałeczka Oligotrof; przeżywa w wodzie destylowanej Namnaża się w zakresie temperatur

OIT szpitala w Leiden, Holandia

X. 2010: cztery zakażenia/kolonizacje P.aeruginosa MDR

Interwencja:

badania przesiewowe pacjentów; badania środowiska

re-edukacja personelu w zakresie procedur higienicznych; kontrola przestrzegania procedur

Do stycznia 2012 r. 44 pacjentów MDR-PA pozytywnych

zidentyfikowane czynniki ryzyka: pobyt w określonej sali OIT (OR 6,1), zabieg operacyjny (OR 5,7), użycie koca rozgrzewającego (OR 3,6)

trzy tury badań środowiskowych, w tym umywalek – bez pozytywnych rezultatów, czarta tura badań srodowiskowych: badanie aeratotów kranów - dwa z nich z MDR-PA

Wymiana baterii: brak nowych przypadków zakażeń w okresie 7 miesięcy

Clin Microbiol Infect. 2014 Apr;20(4):O207-15

Page 46: Katedra Mikrobiologii UM we Wrocławiu · Pseudomonas aeruginosa Gram-ujemna, tlenowa, ruchliwa pałeczka Oligotrof; przeżywa w wodzie destylowanej Namnaża się w zakresie temperatur

Proponowana metoda dekontaminacji,

w sytuacji większej liczby skażonych

kranów:

podgrzanie wody w sieci do 700C

odłączenie dopływu zimnej wody do

kranów bezdotykowych

uruchomienie czujnika na

podczerwień plastikową przesłon

(jak na fotografii obok)

utrzymanie przepływu gorącej wody

przez 30 minut

van der Mee-Marquet i wsp. Non-touch fittings in hospitals: a procedure to eradicate Pseudomonas aeruginosa contamination. J Hosp Infect 2005; 60: 235-239.

Page 47: Katedra Mikrobiologii UM we Wrocławiu · Pseudomonas aeruginosa Gram-ujemna, tlenowa, ruchliwa pałeczka Oligotrof; przeżywa w wodzie destylowanej Namnaża się w zakresie temperatur

Źródło

zakażenia

Postępowanie Uwagi Piśmiennictwo

- bronchoskopy, - wymiana myjek;

- edukacja personelu

awaria myjek do bronchoskopów ;

nieodpowiednie wyszkolenie

personelu

Schelenz i wsp. J Hosp

Infect 2000; 46: 23–30

- sprzęt do

intubacji

- jednorazowe „bite blocks”;

20.pacjentów OIT

zakażonych/skolonizow.

nieskuteczna dezynfekcja

wielorazowych „biteblocks

przyczyną zakażenia/

skolonizow. 20.pacjentów OIT

Kikuchi i wsp. J Hosp Infect

2007; 65: 54-57

- umywalki - regularne dekontaminacja

umywalek;

- higiena rąk

mycie rąk i sprzętu w

skontaminowanej umywalce;

krzyżowe przenoszenie szczepów

Berthelot i wsp. Intensive

Care Med 2001; 27: 503–

512.2001

- nieprawidłowa

konstrukcja i

lokalizacja

umywalki

- dekontaminacja umywalki,

odpływu, kranu (efekt

nietrwały);

- wymiana kranu i

umywalki; utworzenie

ścianki odgradzającej

umywalkę od blatu

zbyt płytka umywalka usytuowana

w pobliżu blatu do

przygotowywania leków; rozprysk

wody powodował skażenie

powierzchni co najmniej 1 m od

umywalki; zakazenia u 36

pacjentów; 47% zmarło

Hota i wsp. Infect Control

Hosp Epidemiol 2009; 30:

25-33

Ogniska epidemiczne: Pseudomonas aeruginosa - przykłady

Page 48: Katedra Mikrobiologii UM we Wrocławiu · Pseudomonas aeruginosa Gram-ujemna, tlenowa, ruchliwa pałeczka Oligotrof; przeżywa w wodzie destylowanej Namnaża się w zakresie temperatur

Postępowanie w przypadku ognisk zakażeń wywołanych przez Acinetobacter baumannii i Pseudomonas aeruginosa jest standardowe w zakresie podstawowym i wymaga:

◦ przeprowadzenia dochodzenia epidemiologicznego

◦ wzmożonego nadzoru nad przestrzeganiem procedur związanych z higieną rąk, dekontaminacją środowiska i sprzętu

◦ wprowadzenia izolacji kontaktowej/kohortacji pacjentów, zwłaszcza w sytuacji zwiększonego ryzyka rozsiewu drobnoustrojów

◦ monitorowania sytuacji epidemiologicznej z informacja zwrotną dla personelu

◦ zgłoszenia ogniska epidemicznego przez Kierownika ZOZ właściwemu inspektorowi sanitarnemu.

Page 49: Katedra Mikrobiologii UM we Wrocławiu · Pseudomonas aeruginosa Gram-ujemna, tlenowa, ruchliwa pałeczka Oligotrof; przeżywa w wodzie destylowanej Namnaża się w zakresie temperatur

Badania mikrobiologiczne wykonane w ramach dochodzenia epidemiologiczne:

◦ badanie środowiska – zalecane, zwłaszcza w przypadku P.aeruginosa , z doborem próbek opartym na możliwych źródłach zakażenia

◦ badania przesiewowe pacjentów – do rozważenia

◦ badania personelu – tylko w przypadku prawdopodobnego związku z ogniskiem epidemicznym

Ze względu na zdolność przetrwania drobnoustrojów w środowisku

szpitalnym szczególnie istotna jest właściwa dekontaminacja sali po zakończonej izolacji: dezynfekcja powierzchni, w tym łóżek, pościeli; rozważenie dodatkowych metod np. VHP

Page 50: Katedra Mikrobiologii UM we Wrocławiu · Pseudomonas aeruginosa Gram-ujemna, tlenowa, ruchliwa pałeczka Oligotrof; przeżywa w wodzie destylowanej Namnaża się w zakresie temperatur

W każdym przypadku przekazania pacjenta zakażonego lub skolonizowanego wieloopornym szczepem do innego oddziału lub szpitala należy przekazać informację o ryzyku przeniesienia szczepu MDR

Zamknięcie oddziału lub ograniczenie przyjęć kontrowersyjne:

skutki pozytywne:

◦ ułatwia prowadzenie dekontaminacji sprzętu i powierzchni;

◦ odciążony personel skuteczniej stosuje się do zaleceń

skutki negatywne:

◦ ograniczenie dostępności łóżek