KAVAKİARIMIZ İÇİN BÜYÜK TEHLİKE

(Kavak Süslü Böceği)

T C .Tarım, Orman ve Köyişleri Bakanlığı

Orman Genel Müdürlüğü Kavak ve Hızlı Gelişen Yabancı Tür Orman Ağaçları Araştırma Enstitüsü

İZMİT A

Yıllardır yurdumuz kavakçılığında büyük tehlike oluştu­ran bu böceğin erginleri yaz başlangıcında, hava sıcaklığı 20°C’lere ulaşınca ortaya çıkmaya başlar. (İzmit yöresinde Mayıs ayı ortası) İlk ergin çıkışı ile son ergin çıkışı arası 2,5 aylık bir zaman geçer. Çıkan erginler kök boğazı başta olmak üzere gövdelerin yerde 2-2,5 m. yüksekliğe kadar olan kısmına yumurtlarlar. Bulunduğu yerin şeklini alan ve çok zor görülebilen bu yumurtalardan ortalama 10 gün sonra çıkan kurtlar süratle kabuğu deler ve kabuk altı odunda 1 ay kadar yüzeysel yiyim yaparlar. Buradaki ka­buk rengi koyulaşır, elle bastırınca içeri çöker ve un gibi ince öğüntüler görülür. Bundan sonra oduna iyice giren kurtlar genellikle yukarı doğru giden, içerisi öğüntü dolu yollar açarlar.

M.picta erginleri.

Havaların soğumasıyla yiyimi duran kurtlar kış geçip bahar gelince yeniden beslenmeye başlarlar ve olgun hale gelirler. 15-20 günlük bir krizalit devresinden sonra erginler çıkar.

Uygun şartlarda hem fidanlarda hem de oldukça büyük çapa ulaşmış kavaklarda görülür. Genç kavaklar rüzgar te­siri ile tasallutlu yerlerinden kırılırlar.

Bu böcek susuzluk sonucu kriz geçiren kavaklara arız olur. Bu sebeple yeterli köklenmeyi sağlamaya yö­nelik her tedbir bu böceğin tasallutunu önler.

Bu durumda böceğin tasallutunu önlemek için şunlar yapılmalıdır;

A. Ağaçlamayı tesis ederken dikkat edilecek hususlar:

• Kavaklıkları, o yerin şartlarına uyan klonlar ile kur­malıdır.

• Yarasız-beresiz, sağlıklı, kökleri donmamış veya ku­rumamış, yeterli çap gelişmesi yapmış ve tercihen iki yaşlı fidan kullanmalıdır.

Olgunlaşmış M.picta kurtlan

• Dikilecek fidanlar budanmış olmalıdır.

• Dikimde geç kalmamalıdır. Yoğun tasallutunun oldu­ğu yerlerde sonbahar dikimi tercih edilmelidir.

• Dikim çukuru kullanılan fidanın boyu arttıkça derin- leştirilmelidir.

• Don zararlarının çok olduğu yerlerde dikim çukuru derinliği arttırılmalıdır.

• Kurak devrede taban suyu seviyesinin çok düşük ol­duğu yerlerde dikim çukurunun derinliği arttırılmalıdır.

• Taban suyu seviyesi vejetasyon devresinde yüzeye 40-50 cm. den daha çok yaklaşıyor ve böylece günlerce kalıyor ise drenaj kanalları açarak bu seviye düşürülmelidir.

• Önceden arazinin muhtelif yerlerinde çukurlar aça­rak, altta taşlı-çakıllı bir tabaka olup-olmadığı kontrol edil­melidir. Zira açılacak dikim çukurunun tabanı ile bu tabaka

Tasallutla gövdenin dıştan görünüşü.

Bu hususlardan hiçbiri hafife alınmamalıdır. Zira birinin etkinliği diğerinin durumuna göre azalıp-çoğalır. Örneğin fi­dan dibine toprak yığmanın yaratacağı zarar dikim derinli­ği arttıkça azalacaktır.

C.Böceğin tasallutu halinde alınacak tedbirler:

a) Kültürel tedbirler;Böceğin tasallutu halinde akla gelecek ilk tedbir

ağacın yeterli su alamamasının nedenini belirleyip bunu ortadan kaldırmak ve hemen sulama yapmaktır. Zira teknik tedbirier belli bir seviyede yerine getirilmiş ise sadece suiama yaparak böceğe karşı son derece başan- iı sonuç almak mümkündür.

Gövdeleri kireçlemek, ağaçlamanın tesisinde hatalar yapılmış ise hiçbir sonuç vermez. Böcek tam tekniği ile kurulmuş kavaklıklarda ise barınamaz. Bu durumda gövde­leri kireçlemenin anlamı yoktur.

b) Kimyasal mücadele:

Bu böcek konu olduğunda “böcek gelir ise ilaçlanm”felsefesi tamamen geçersizdir. Zira ağaçlamanın tesisinde sığ dikim gibi geriye dönülmez hatalar yapılmış ise sadece ilaç kullanarak ağaçları kurtarmak mümkün değildir. Ka­vakların su problemini halletmeden ilaçlamadan hiçbir neti­ce alınamaz.

İlaçlamada hedef yumurtadan yeni çıkmış ve kabuk altı­na henüz işlememiş veya işlemekte olan kurttur. Bu du­rumda yumurtlama periyodunun başlangıcını tesbit gerek­mektedir. Genelde bunu Mayıs'ın ilk haftası olarak alabili­riz. Fakat ilaçlamaların, tasallut şiddetine göre 15-20 gün ara ile 2 -3 ^ defa tekrarı gerekmektedir.

İlaçlamada önerilen ilaç ile hazırlanan mahlül tercihen fırça ile ağacın en dibinden 2-2,5 m. yüksekliğe kadar göv­deye badana edilmelidir.

Bu zararlıya karşı en fazla önerilen ilaçların aktif madde­leri ve konsantrasyonları şöyledir;

ilacın aktif maddesi örnek ilaç Konsantrasyon

Parathion-Methyl Folidol M 35 100 lt.suya-l-Z00 cc.aktif m adde

Fenthion Lebaycid 50 EM . 100 1t.5uya-l-200 cc.aktif m adde

Phenthoate Cidial 50 100 lt.suya-l-200 cc.aktif m adde

Oxydem eton methyl M etasistox-R 100 lt.suya-l-200 cc.aktif m adde

• Dikimde fidan dibi toprağı iyice sıkıştırılmalıdır.

Dikim çukuru dibine yakın taşlı-çakıllı tabaka olması halin­de yapılacak uygulama.

B. Ağaçlamanın tesisinden sonra dikkat edi­lecek hususlar:

• Sulama gerekiyorsa hiç gecikilmemelidir. Zira sula­mada yapılan en ufak gecikme bile bu böceğin tasallu­tuna sebep olur.

• Sulamalarda verilen su kök alanının en dibine kadar ulaşabilmelidir.

• Killi topraklarda bol su ile seyrek, kumlu-çakıllı top­raklarda ise az su ile fakat sık sık sulama yapmalıdır.

• Taban suyunun her zaman çok yüksek olduğu yerler­de sulamalar yaparak kök gelişiminin olabileceği toprak tabakasını daha da daraltmamalıdır.

• Kirli-atık veya tuz oranı yüksek sular kullanıp kökler tahrip edilmemelidir.

• Kavaklıklarda sürümler yaparak köklerin derine git­mesi teşvik edilmelidir. Fakat bunu, kavaklığın kuruluşunu takip eden yıllarda hiç yapmayıp sonradan yaparak kökleri tahrip etme hatasına düşmemelidir.

• Sulama gerekiyor fakat mümkün değil ise diskaro gi­bi bir aletle üst toprak İşlemesi yaparak topraktaki rutu­beti “hapsetmen” fakat bu gaye ile derin sürüm yapmak­tan sakınmalıdır.

• 'Kemirgenlere karşı kabukta yanmalara sebep olan mineral yağ gibi maddeler kullanmamalıdır.

• Bu böceğin çok görüldüğü yerlerde azotlu gübre kul­lanımı kesilmeli veya en düşük seviyeye indirilmelidir.

• Ot öldürücü ilaçları kullanmada çok dikkatli olmalı­dır.

arasında dar bir alan kalırsa oluşan kökler bu tabakayı aşa­madığından ancak dar bir sahada gelişebilirler. Gövde belli bir çapa gelince su ve besin kıtlığı başlar ve ağaç krize gi­rer. Bu sebeple böyle bir durum varsa (geçirgen olmayan bir tabaka da olabilir) dikim çukurunun tabanı bu tabakayı kat etmelidir.

Tasalluttu gövdenin içten görünüşü

• Tam alan ve yeterli derinlikte toprak işlemesi yap­madan dikim çukurları açıp kavaklık kurmamalıdır.

• Dikim çukurunu yeter derinlikte açmayıp fidan dibi­ne toprak yığma hatasına düşmemelidir. Zira bu fidan için son derece tehlikelidir.

Büyük hata; Fidan dibine toprak yığdması.

• Burgu ile dikim çukuru açıldığında çukurun sathında parlak ve sert bir çeper oluşuyorsa bu çeperi birkaç yerin­den yırtmadan fidan dikmemelidir.

• Toprağın kil oranı arttıkça dikim çukurunun genişli­ğini arttırmalıdır.