KENT ÖLÇEĞİNDE KORUMA ve YENİLEME KAVRAMLARI

KENT ÖLÇEĞİNDE KORUMA ve YENİLEME KAVRAMLARI

YILDIZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ MİMARLIK FAKÜLTESİŞEHİR VE BÖLGE PLANLAMA BÖLÜMÜ

ŞEHİR YENİLEME KORUMA DERSİ Doç. Dr. İclal Dinçer


FİZİKSEL ESKİME

Kentteki fiziki üstyapının ve altyapının ömrünü

tamamlaması: – Her yapı malzemesinin ömrünün farklı olması – iklim faktörünün malzeme üzerindeki etkisi – Bakım X bakımsızlık faktörü

• Yapıların taşıyıcı elemanlarının eskimesi• Yapıların diğer malzemelerin eskimesi• Altyapı malzemelerinin eskimesi

Yaşayanların bakım-onarım-yenileme yapmaması

Kamunun bakım-onarım-yenileme yapmaması

Süleymaniye


İŞLEVSEL ESKİME

Bölgenin günümüz kentinin gereksinimlerine cevap verememesi:

– İşlev değişikliği: konut ticaret / imalat / depo– Kullanıcı değişikliği: üst sosyo-ekonomik grup

alt sosyo-ekonomik grup

• Eski işlevini günümüze uyarlayarak yaşamını sürdüren bölgeler

• İlk işlevlerini yitirdikleri halde uyumlu yeni işlev yüklenen bölgeler

• İşlevlerini yitiren yeni işlev kazanamayan ve köhneme sürecine giren bölgeler

Hanlar Bölgesi

Beyoğlu – 1900’ler ve 1955

Beyoğlu – 2000’ler


EKONOMİK ESKİME

Çevredeki arsa alım-satım ve kira değerlerinin yüksek

olmasına karşın bölgedeki yapıların :

– fiziksel olarak eskimiş olmalarından ve/veya– Yeni işlevleri sürdürememesinden dolayı

Alım-satım ve kira değerlerinin düşük olması

Balat

Tarlabaşı

http://www.ntvmsnbc.com/modules/interactive/Foto-Roportaj/Tarlabasi/

http://www.plat-forum.org/forum/download.php?id=633


KENTSEL KORUMA - Urban Conservation

KENTSEL SAĞLIKLAŞTIRMA - Urban Rehabilitation

KENTSEL YENİLEME - Urban Renewal - Urban Renovation

KENTSEL YENİDEN İNŞA - Urban ReconstructionKENTSEL YENİDEN CANLANDIRMA Urban Revival - Urban RevitalizationKENTSEL YENİDEN GELİŞTİRME - Urban Redevelopment KENTSEL YENİDEN ÜRETİM - Urban RegenerationKENTSEL DÖNÜŞÜM – Urban Regeneration

Kentsel Koruma - Urban Conservation

Altyapı ve üst yapısının sürekli bakımının yapıldığı, işlevi ve sosyal dokusunun değişmeden günümüze kadar ulaştığı kent dokuları: Fiziksel, İşlevsel ve ekonomik eskimenin olmadığı kentsel alanlar

• Mevcut yapıların basit ve esaslı onarımlarının yapılması

• yeni yapı oranının çok düşük olması• İşlevin değiştirilmemesi • Sosyal dokunun korunması

Kentsel Sağlıklaştırma - (Yeniden uygun hale getirme)Urban Rehabilitation

Bozulmanın, deformasyonun yeni başladığı, ancak özgün niteliğini henüz kaybetmemiş olan eski kent mekanlarının eski haline kavuşturulması

Fiziki olarak sağlıklaştırma eylemi: alt yapı ve üstyapının esaslı onarım yapılarak(sağlamlaştırılarak / bütünlenerek / yenilenerek temizlenerek) tekrar kullanılabilir hale getirilmesi

• yolların kaplama malzemelerinin onarılması• su, kanalizasyon sistemlerinin, elektrik hatlarının

yeni malzeme kullanılarak yenilenmesi / onarılması • Bölgedeki yapıların basit / esaslı onarımlarının

yapılması

Kentsel Sağlıklaştırma - (Yeniden uygun hale getirme)Urban Rehabilitation

İşlevsel olarak sağlıklaştırma eylemi:Eski işlevini yitirmiş yapılara yeni işlevler vererek yeniden kullanılabilir hale getirilmesi

• Mevcut yapıların yeni işlevler ile uyumlu olması• Yeni işlevlerin yapıların özgünlüğünü yitirmesine yol

açmaması-geri dönülebilir olması

Fiziki olarak sağlıklaştırma eylemi +

İşlevsel olarak sağlıklaştırma eylemi =

Bölgenin ekonomik olarak sağlıklı hale gelmesi

Kentsel YenilemeUrban Renewal - Urban Renovation

Sosyo-kültürel, ekonomik ya da fiziksel olarak çöküntü süreci yaşamakta olan kent mekanlarının, çöküntüye neden olan faktörlerinin ortadan kaldırılması ile o alanın tekrar hayata döndürülmesi, canlandırılması

Fiziksel eskime / işlevsel eskime / ekonomik eskime düzeyinin “Kentsel Sağlıklaştırma” gerektiren alanlardan daha yüksek düzeyde olması

Müdahalenin “Kentsel Sağlıklaştırma”dan daha genişkapsamlı ve daha yüksek düzeyde olması

Kentsel Yenileme Urban Renewal – Urban Renovation

Fiziki olarak yenileme eylemi: alt yapı ve üstyapının tümüyle / büyük oranda

kaldırılarak bölgenin yeniden düzenlenmesi• korumaya değer yapı bulunmaması • Köhnemenin yüksek düzeyde olması• çevresel işlevlerin çok değişmiş olması

İşlevsel olarak yenileme eylemi: bölgede hakim olan işlevin tümüyle / büyük oranda

değiştirilmesi • Kent merkezinde kalmış eski sanayi alanları • Köhneme sürecindeki depolama ve toptan ticaret alanları• Niteliği düşük konut bölgeleri

Fiziksel çevre koşulları

• Temiz suya erişim • Pis suyun uzaklaştırılması• Ulaşım altyapısının yeterliliği• Açık-yeşil alanın yeterliliği• Okul alanına erişim• Sağlık alanına erişim• Güvenlik hizmetlerine erişim• Diğer hizmet alanlarına erişim• Vb

Konut koşulları

• Taşıyıcı sistem standartlarına uyum açısından

• Konut yaşam standartları açısından

Sosyo-ekonomik koşullar

• İşsizlik oranı• Yoksulluk oranı• Eğitim düzeyi• Sağlık güvencesi

•Değerler•Standartlar•Kriterler•Ölçüm araçlarıgeliştirmek

Dönüşüm sürecine aday bölgeleri •Tespitler•Anketler•Mülakatlar• Arama Toplantıları vb veriler ile değerlendirmek

KENTSEL DÖNÜŞÜM - KENTSEL YENİDEN ÜRETİM - Urban Regeneration

Yasal koşulların tamamlanmış olup olmadığı

• Mülkiyetin yasal durumu• Plan koşullarına uygunluk• Yapı ruhsatının varlığı ve ruhsata uygunluk

Şehircilik ilkeleri – planlama esasları ve Kamu yararına uygunluğu

Değerler - Standartlar – Kriterler - Ölçüm araçları geliştirmek

Dönüşüm sürecine aday bölgeleri Tespitler – Anketler – Mülakatlar – Arama Toplantıları vb veriler ile değerlendirmek


MÜDAHALE BİÇİMLERİ

MÜDAHALE İÇERİĞİ

İşlevi ve sosyal yapısı sürdürülebilirliği sağlamak üzere müdahaleler yapılarak korunmuş

KORUMA

(Kısmi ve basit müdahaleler ile mevcudu devam ettirme)

Üstyapı stokunda gerekli sağlıklaştırmalar yapılmış, ekonomik yapısını geliştirici tedbirler alınmış

SAĞLIKLAŞTIRMA

(Kısmi fakat gerektiğinde kapsamlı müdahaleler ile mevcudu devam ettirme)

Altyapısı tümüyle yenilenmiş

YENİLEME(Mevcudu kaldırarak tümüyle yeniden üretme)

Ekonomik

SosyalİşlevÜstyap

ıAltyapı

SONUÇ

SOSYO EKONOMİK YAPI

FİZİKSEL MEKÂN


KORUMA(Kısmi ve basit müdahaleler ile mevcudu devam ettirme)

SAĞLIKLAŞTIRMA(Kısmi fakat gerektiğinde kapsamlı müdahaleler ile mevcudu devam ettirme)

Altyapısı ve üst yapısı tümüyle yenilenmiş

işlevi değiştirilmiş

Kullanıcısının sosyo ekonomik yapısı için hiçbir proje geliştirilmemiş


Ekonomik

SosyalİşlevÜstya

pıAltyapı

SONUÇ


FİZİKSEL MEKÂN






KORUMA


SAĞLIKLAŞTIRMA


Altyapısı ve üst yapısı tümüyle yenilenmişİşlevi korunmuşKullanıcısının sosyo ekonomik yapısını geliştirici tedbirler alınmış


Ekonomik

SosyalİşlevÜstyap

ıAltyapı

SONUÇ


FİZİKSEL MEKÂN



KORUMA


SAĞLIKLAŞTIRMA


Altyapısınıüst yapısınıvekullanıcısının sosyo ekonomik yapısını geliştirici tedbirler alınmış

İşlevi korunmuş


Ekonomik

SosyalİşlevÜstya

pıAltyapı

SONUÇ


FİZİKSEL MEKÂN


• Yaşam kalitesini arttırma eksenli kentsel dönüşüm

• Yerel kapasiteyi - sosyal sermayeyi güçlendirme eksenli dönüşüm

• Fiziksel yapıyı değiştirmek - sosyal yapıyı geliştirme eksenli dönüşüm

• Sosyal yapıyı dönüştürmek fiziksel yapıyı değiştirme eksenli dönüşüm

• vb…

KENTSEL DÖNÜŞÜM - KENTSEL YENİDEN ÜRETİM Urban Regeneration

KENTSEL DÖNÜŞÜM SÜRECİNDE TEMEL İLKELER

Tüm kesimler ‘kentsel dönüşüm’ün bir proje değil uzun vadeli bir süreç olduğunu kabul etmelidirler.

Kentsel dönüşüm süreci toplumun tüm alanlarını kapsayacak şekilde çok bileşenli olarak düzenlenmelidir.

Kentsel dönüşüm süreci her bölge için tek tip olarak düşünülmemeli, bölgenin özelliğine göre çok bileşenli yapıda tasarlanmalı ve her bileşen için farklı müdahale biçimleri geliştirilmelidir.

Bir kentsel dönüşüm sürecinde, gerekçelerin net ve anlaşılabilir olması ve kabul edilen kriterlerin toplumla paylaşılması esastır.

Documents

KENT ÖLÇEĞİNDE KORUMA ve YENİLEME KAVRAMLARI