Türkiye'de Kentsel Yenileme Uygulamaları

YILDIZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ MİMARLIK FAKÜLTESİ

ŞEHİR VE BÖLGE PLANLAMA BÖLÜMÜ

ŞEHİR YENİLEME KORUMA DERSİ

Doç. Dr. İclal Dinçer

1980’li yıllar: (Urban Redevelopment)KENTSEL YENİDEN GELİŞTİRME

Küresel sermayeyi çekme yarışı

Sanayisizleşme sürecinde çöken kent merkezlerini canlandırma

Kamu: temel alt yapı sunumu ve arsanın düzenlenmesi

Özel sektör –uluslar arası sermaye-: Öncü (flagship) projeler

The Tower of London

2000’li yıllar: (Urban Regeneration) KENTSEL YENİDEN

CANLANDIRMA

Politika ve uygulamalarda daha geniş kapsamlı bakış açıları

• Sosyal eşitsizlikleri – yoksulluğu gidermeyi hedefleyen toplumsal dönüşüm projeleri

• Tarihi miras ve koruma anlayışının güçlenmesi• Kültür eksenli projelerin geliştirilmesi• Sosyo-ekonomik ve mekansal açıdan bütünleşmiş

stratejik planlama yaklaşımları

Türkiye’de Kentsel Dönüşüm: Yasal Yetkiler Türkiye’de Kentsel Dönüşüm: Yasal Yetkiler 5162 sayılı yasa ile değişik 2985 sayılı 5162 sayılı yasa ile değişik 2985 sayılı Toplu Toplu

Konut KanunuKonut Kanunu 05.05.2004: 05.05.2004: TOKİ kendi TOKİ kendi mülkiyetindeki yasadışı yapılaşmış alanlardamülkiyetindeki yasadışı yapılaşmış alanlarda

5393 sayılı 5393 sayılı Belediye KanunuBelediye Kanunu 30.05.2005: 30.05.2005: Belediyeler yetki alanları içinde sınırlarını Belediyeler yetki alanları içinde sınırlarını kendilerinin belirledikleri herhangi bir alanda kendilerinin belirledikleri herhangi bir alanda

5366 sayılı 5366 sayılı Yıpranan Tarihi ve Kültürel Yıpranan Tarihi ve Kültürel Taşınmaz Varlıkların Yenilenerek Korunması Taşınmaz Varlıkların Yenilenerek Korunması ve Yaşatılarak Kullanılması Hakkında Kanunve Yaşatılarak Kullanılması Hakkında Kanun 05.07.2005 : 05.07.2005 : Belediyeler sit – koruma alanlarında Belediyeler sit – koruma alanlarında sınırlarını kendilerinin belirlediği bir alanda sınırlarını kendilerinin belirlediği bir alanda

Bu üç kanunun dışında 22.06.2006 tarihinde TBMM’ye Bu üç kanunun dışında 22.06.2006 tarihinde TBMM’ye gönderilmiş fakat yasalaşmamış olangönderilmiş fakat yasalaşmamış olan Dönüşüm Dönüşüm Alanları Hakkında Kanun Tasarısı TaslağıAlanları Hakkında Kanun Tasarısı Taslağı

Toplu Konut Kanunu 5162 sayılı yasa Madde 7

TOKİ, gecekondu bölgelerinin tasfiyesine veya iyileştirilerek yeniden kazanımına yönelik olarak •gecekondu dönüşüm projeleri geliştirebilir, •inşaat uygulamaları ve finansman düzenlemeleri yapabilir.

Belediye Kanunu 5393 sayılı yasa Madde 73

Belediye, kentin gelişimine uygun olarak eskiyen kent kısımlarını •yeniden inşa ve restore etmek; •konut alanları, sanayi ve ticaret alanları, teknoloji parkları ve sosyal donatılar oluşturmak, •deprem riskine karşı tedbirler almak veya •kentin tarihî ve kültürel dokusunu korumak amacıyla •kentsel dönüşüm ve gelişim projeleri uygulayabilir.

Sit Alanı TürüSit Alanı Türü SayıSayı (%)(%)

Doğal Sit AlanıDoğal Sit Alanı 131131 64,264,2

Arkeolojik Sit AArkeolojik Sit A 2727 13,213,2

Kentsel Sit AlanıKentsel Sit Alanı 2020 9,89,8

Tarihi Sit AlanıTarihi Sit Alanı 11 0,50,5

Karma Sit AKarma Sit A 2525 12,312,3

ToplamToplam 204204 100100

İstanbul’da Sit Alanları

Sit Alanı TürüSit Alanı Türü Alan Alan (ha)(ha)

(%)(%)

Doğal Sit AlanıDoğal Sit Alanı 39 49739 497 70,70,66

Arkeolojik Sit Arkeolojik Sit AlanıAlanı

1 9301 930 3,43,4

Kentsel Sit AlanıKentsel Sit Alanı 897897 1,61,6

Tarihi Sit AlanıTarihi Sit Alanı 3636 0,10,1

Karma Sit Karma Sit AlanlarıAlanları

13 58113 581 24,24,33

ToplamToplam 55 940 55 940 100100

İstanbul’un %10,3’ü Avrupa Yakası’nın % 6,6’sı, Anadolu Yakası’nın %20,7’si

16.6.2005 tarih ve 5366 sayılı

Yıpranan Tarihi ve Kültürel Taşınmaz Varlıkların Yenilenerek Korunması ve Yaşatılarak Kullanılması Hakkında Kanun

Bu Kanunun amacı, yıpranan ve özelliğini kaybetmeye yüz tutmuş; kültür ve tabiat varlıklarını koruma kurullarınca sit alanı olarak tescil ve ilan edilen bölgeler ile bu bölgelere ait koruma alanlarının,

•bölgenin gelişimine uygun olarak yeniden inşa ve restore edilerek,

•bu bölgelerde konut, ticaret, kültür, turizm ve sosyal donatı alanları oluşturulması,

•tabii afet risklerine karşı tedbirler alınması,

•tarihi ve kültürel taşınmaz varlıkların yenilenerek korunması ve yaşatılarak kullanılmasıdır.

14. 12. 2005 tarih ve 26023 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan:

Yıpranan Tarihi ve Kültürel Taşınmaz Varlıkların Yenilenerek Korunması ve Yaşatılarak Kullanılması Hakkında Kanunun Uygulama Yönetmeliği

Çalışma esaslarıMadde 13- Koruma bölge kurulu, 12/1/2005 tarihli ve 25698 sayılı

Resmi Gazete’de yayımlanan “Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Yüksek Kurulu ve Koruma Bölge Kurulları Çalışmaları ile Koruma Yüksek

Kuruluna Yapılacak İtirazlara Dair Yönetmelik” teki usul ve esaslara göre çalışır.

Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu uyarınca 12. 01. 2005 tarih ve 25698 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan:

Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Yüksek Kurulu ve Koruma Bölge Kurulları Çalışmaları İle Koruma Yüksek Kuruluna Yapılacak İtirazlara Dair Yönetmelik

Koruma Bölge Kurullarının Oluşumu ....Koruma Bölge Kurullarının Görevleri

2863 KTVKK’da Koruma Amaçlı İmar Planı tanımı:

Bu Kanun uyarınca belirlenen sit alanlarında, alanın etkileşim-geçiş sahasını da göz önünde bulundurarak, kültür ve tabiat varlıklarının sürdürülebilirlik ilkesi doğrultusunda korunması amacıyla

•arkeolojik, tarihi, doğal, mimarî, demografik, kültürel, sosyo-ekonomik, mülkiyet ve yapılaşma verilerini içeren alan araştırmasına dayalı olarak; hali hazır haritalar üzerine,

•koruma alanı içinde yaşayan hane halkları ve faaliyet gösteren iş yerlerinin sosyal ve ekonomik yapılarını iyileştiren,

•istihdam ve katma değer yaratan stratejileri, koruma esasları ve kullanma şartları ile yapılaşma sınırlamalarını,

•sağlıklaştırma, yenileme alan ve projelerini, •uygulama etap ve programlarını, •açık alan sistemini, yaya dolaşımı ve taşıt ulaşımını, alt yapı tesislerinin tasarım esasları, yoğunluklar ve parsel tasarımlarını,

•yerel sahiplilik, uygulamanın finansmanı ilkeleri uyarınca •katılımcı alan yönetimi modellerini de içerecek şekilde hazırlanan, •hedefler, araçlar, stratejiler ile •plânlama kararları, tutumları, plân notları ve açıklama raporu ile bir bütün olan nazım ve uygulama imar plânlarının gerektirdiği ölçekteki plânlardır.

Ancak 5366 sayılı Yasa’da:

•Yenileme alanlarının saptanmasında kriter olmaması

•KTVKK ile getirilen sosyo ekonomik süreçlerin gözardı edilmesi

•Süreçte yer alan aktörlerin temsil olanaklarının olmaması

•Özel mülkiyet üzerinde kamulaştırma tehdidinin var olması

•Hazineye ait taşınmazların başka bir işleme gerek kalmaksızın belediye ve il özel idaresine bedelsiz devredilmesi

Sit alanlarının korunmasında risk yaratmaktadır.

14/12/2005 tarihli YIPRANAN TARİHİ VE KÜLTÜREL TAŞINMAZ VARLIKLARIN YENİLENEREK KORUNMASI VE YAŞATILARAK KULLANILMASI HAKKINDA KANUNUN UYGULAMA YÖNETMELİĞİ

Yönetmelik’te Risk Taşıyan / Tehdit Oluşturan Maddeler: Tanımlar Madde – 4

Yenileme Avan Projesi: Yenileme uygulama projelerine esas teşkil edecek, Kanunun 2’nci maddesi uyarınca kültür ve tabiat varlıklarını koruma kurulunca karara bağlanan, mimari avan proje ile statik, tesisat, elektrik, ulaşım ve alt yapı ön raporlarını, Yenileme uygulama projesi: Yenileme alanı içerisinde bulunan tarihi ve kültürel taşınmaz varlıkların, koruma kurulunca karara bağlanan, rölöve, restitüsyon, restorasyon projeleri ile onarılacak veya yeniden inşa edilecek yapıların, imar mevzuatında öngörülen kentsel tasarım, çevre düzenleme, mimari, statik, mekanik-elektrik tesisat ve alt yapı projelerini,ifade eder.

Yenileme projelerinin onaylanmasıMadde 17- Yetkili idareler tarafından yapılan veya yaptırılan yenileme avan projesi koruma bölge kurulu kararını müteakip yetkili idarelerin meclis üye tam sayısının salt çoğunluğunun kararı ile; belediyelerde belediye başkanının, il özel idarelerinde valinin onayı ile yürürlüğe girer.

İSTANBUL BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ İMAR YÖNETMELİĞİ

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM: AVAN PROJE UYGULAMALARI

• İmar Kanunu gereği• İmar Planı-Plan Notları gereği• İmar Yönetmeliğinde belirlenen yüksek yapılarda• Bu yönetmeliğin 3.05 maddesinde belirtilen niteliklere sahip diğer yapılarda söz konusudur

Katılım ve kamuoyunun bilgilendirilmesiMadde 7- Yetkili idareler tarafından yenileme alanı içinde kalan mülk sahiplerini veya bölge halkını uygulama konusunda bilgilendirmek üzere toplantılar yapılarak görüşleri alınır ve bunların katılımı sağlanır.

Yetkili idare ihtiyaç halinde üniversite, meslek kuruluşları, sivil toplum örgütleri, kamu kurum ve kuruluşları ve muhtarlarla danışma toplantıları düzenleyebilir, projeler hakkında basın ve yayın araçlarıyla bilgilendirme yapabilir.

2863 sayılı yasanın gerisine düşüyor ve çelişiyor

Projeye katılımMadde 22-

Yenileme alanı içindeki parsellerdeki uygulamalarda kamu kurum ve kuruluşları ile gerçek ve tüzel kişilerin mülkiyetinde olan ve yapısı aynen korunacak veya yenilenecek yapılar, yetkili idarenin uygun görmesi ve projenin bütünlüğünün bozulmaması şartıyla ilgili kamu kurum veya kuruluşları ya da gerçek veya tüzel kişiler tarafından yapılabilir.

Bu şekildeki uygulamanın projeyle eş zamanlı olarak başlatılması ve tamamlanması esastır. Yetkili idare, zamanında tamamlanmayan bu yapıları kendisi tamamlayabileceği gibi kamulaştırabilir.

“Projeye katılım” dan bu durum anlaşılmaktadır.

Anlaşma ve satın almaMadde 23- Anlaşma, uzlaşılacak bedel üzerinden taşınmazın yetkili idareye satılması, idareye ait bir başka taşınmaz malla takas veya trampa yoluyla devredilmesi veya projenin gereklerine uygun olması halinde bedel karşılığı sınırlı ayni hak tesis edilmesi veya yetkili idarece öngörülecek diğer anlaşma yollarıyla yapılır.

KamulaştırmaMadde 24- Yenileme alanlarında bulunan yapıların boşaltılması, yıkımı ve kamulaştırmasında anlaşma yolu esastır.Anlaşma sağlanamayan hallerde gerçek ve özel hukuk tüzel kişilerinin mülkiyetinde bulunan taşınmazlar yetkili idareler tarafından kamulaştırılabilir. Kanun uyarınca yapılacak kamulaştırmalar 2942 sayılı Kamulaştırma Kanununun 3. maddesinin ikinci fıkrasındaki iskan projelerinin gerçekleştirilmesi amaçlı kamulaştırma sayılır.

Olağan kamulaştırma sürecinin projenin uygulanmasında gecikmeye neden olacağının anlaşılması halinde 2942 sayılı Kanunun 27. maddesi hükümlerine göre acele kamulaştırma yoluna gidilebilir.

KAMULAŞTIRMA ŞARTLARI 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu

    Madde 3 - İdareler, kanunlarla yapmak yükümlülüğünde bulundukları kamu hizmetlerinin veya teşebbüslerinin yürütülmesi için gerekli olan taşınmaz malları, kaynakları ve irtifak haklarını; bedellerini nakden ve peşin olarak veya aşağıda belirtilen hallerde eşit taksitlerle ödemek suretiyle kamulaştırma yapabilirler.    Bakanlar Kurulunca kabul olunan, büyük enerji ve sulama projeleri ile iskan projelerinin gerçekleştirilmesi, yeni ormanların yetiştirilmesi, kıyıların korunması ve turizm amacıyla yapılacak kamulaştırmalarda, bir gerçek veya özel hukuk tüzelkişisine ödenecek kamulaştırma bedelinin o yıl Genel Bütçe Kanununda gösterilen miktarı, nakden ve peşin olarak ödenir.

ACELE KAMULAŞTIRMA : ACELE KAMULAŞTIRMA : 2942 sayılı Kamulaştırma 2942 sayılı Kamulaştırma KanunuKanunu

        Madde 27 - 3634 sayılı Milli Müdafaa Mükellefiyeti Madde 27 - 3634 sayılı Milli Müdafaa Mükellefiyeti Kanununun uygulanmasında Kanununun uygulanmasında yurt savunması yurt savunması ihtiyacına veya aceleliğine Bakanlar Kurulunca karar ihtiyacına veya aceleliğine Bakanlar Kurulunca karar alınacak hallerde veya özel kanunlarla öngörülen alınacak hallerde veya özel kanunlarla öngörülen olağanüstü durumlarda gerekli olan taşınmaz olağanüstü durumlarda gerekli olan taşınmaz malların kamulaştırılmasındamalların kamulaştırılmasında kıymet takdiri kıymet takdiri dışındaki işlemler sonradan tamamlanmak üzere dışındaki işlemler sonradan tamamlanmak üzere ilgili idarenin istemi ile mahkemece yedi gün içinde o ilgili idarenin istemi ile mahkemece yedi gün içinde o taşınmaz malın 10 uncu madde esasları dairesinde taşınmaz malın 10 uncu madde esasları dairesinde ve 15 inci madde uyarınca seçilecek bilirkişilerce ve 15 inci madde uyarınca seçilecek bilirkişilerce tespit edilecek değeri, idare tarafından mal sahibi tespit edilecek değeri, idare tarafından mal sahibi adına 10 uncu maddeye göre yapılacak davetiye ve adına 10 uncu maddeye göre yapılacak davetiye ve ilanda belirtilen bankaya yatırılarak o taşınmaz mala ilanda belirtilen bankaya yatırılarak o taşınmaz mala el konulabilir.el konulabilir.        Bu Kanunun 3 üncü maddesinin 2 nci fıkrasında Bu Kanunun 3 üncü maddesinin 2 nci fıkrasında belirtilen hallerde yapılacak kamulaştırmalarda belirtilen hallerde yapılacak kamulaştırmalarda yatırılacak miktar, ödenecek ilk taksit bedelidir.yatırılacak miktar, ödenecek ilk taksit bedelidir.

TARLABAŞI

Bakanlar

Kurulu’nun20.02.2006 tarih

ve 2006/10172 sayılı kararı

“…İstanbul İli, Beyoğlu İlçesinde bulunan ve ekli listede yeri ve

ada numaraları

belirtilen alanların

‘yenilenme alanı’ olarak belirlenmesi…”

Tarlabaşı Cezayir Çıkmazı Tophane BölgesiGalata Kulesi ÇevresiBelediye Binası ÇevresiBedrettin

Mahallesi

278 BİNA210’U (%76) KORUNMASI GEREKLİ KÜLTÜR VARLIĞI

TARLABAŞI 1. ETAP

Tarlabaşı, 363 Ada, Müellif: Y.Mim.N.Karakaş

Tarlabaşı, 593, 594 Ada, Müellif: Y. Mim. Y.Selim Sepin

FATİH İLÇESİ

SÜLEYMANİYE

Bakanlar Kurulu’nun 24.05.2006

tarih 2006/10501 sayılı kararı

İstanbul Eminönü

Süleymaniye Hacıkadın KalenderhaneMollahüsrev Hoca

Gıyaseddin Sarıdemir Yavuz Sinan Demirtaş Mahallelerini Yenileme Alanı olarak ilan eden karar

Müellif: Y.Mim. Serpil Tanker

Süleymaniye-569 Ada, müellif: Y. Mim. Serpil Tanker

Süleymaniye-569 Ada 11 Parsel, Restitüsyon, müellif: Y. Mim. Serpil Tanker

SULUKULE

Bakanlar Kurulu’nun 03.04.2006 tarih ve 2006/10299 sayılı kararı

“İstanbul İli Kent Merkezinde Yer Alan Bazı Alanların Yenileme Alanı Olarak Kabul Edilmesine İlişkin Karar”

Fatih ilçesinde

Kürkçübaşı Mahallesi Bulgur Palas Yenileme

Alanı

Atik Mustafa Paşa Mahallesi

Yenileme Alanı

Fatih Balat Karabaş - Tahta

Minare Mahalleleri Yenileme

Alanı

Fatih Hatice Sultan – Neslişah Mahalleleri

Yenileme Alanı

Fatih Belediyesi, İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB), ve Toplu Konut İdaresi (TOKİ) Fatih Belediyesi, İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB), ve Toplu Konut İdaresi (TOKİ) arasında 13 Temmuz 2006 tarihinde imzalanan protokol ile hazırlanan proje arasında 13 Temmuz 2006 tarihinde imzalanan protokol ile hazırlanan proje

TARLABAŞI SÜLEYMANİYE

SULUKULE

İstanbul Büyükşehir BelediyesiFatih Belediyesi

Toplu Konut İdaresiMülk sahibi

(kiracı)

İstanbul Büyükşehir Belediyesi%80 İstanbul Valiliği

% 20 Mülk sahibiEminönü Belediyesi

KİPTAŞMülk sahibi

Beyoğlu Belediyesi Yatırımcı özel sektör(inşaat şirketi) % 58Mülk sahibi % 42

Değer tespitlerinin •nasıl •hangi yöntemlerle •kimler tarafından yapıldığının şeffaf olmaması

Mülk sahibi ile anlaşma sağlanamadığı durumlarda kamulaştırma yetkisinin kullanılmasının bir tehdit oluşturması

Yeni / soyut bir orta / orta-üst sınıfın konut alanı olarak tasarlanan kentten ayrışmış bölgeler

• Kentsel yenileme sürecinin ülke-bölge-kent bütünü-mahalle ölçeklerinin tümünü kapsaması ve tutarlı bir yaklaşımla ele alınması

• Kentsel yenileme bölgesinin geleceği konusunda etkin roller üstlenen kamu, özel kesim ve sivil halk temsilcilerinin özgün bir ortaklık modeli çerçevesinde toplanması

• Program ve projesi olan bütün aktörlerin uygun bir rol ile sürece dahil edilmesi

• Çözüm ortaklığı içinde yer alan bütün aktörlerin arasında güç dengesinin oluşturulması

Kentsel Yenileme Sürecinde Başarının ÖnkoşullarıKentsel Yenileme Sürecinde Başarının Önkoşulları

• Alan seçiminde kriter olmaması/ kriterlerdeki belirsizlikler/eksiklikler

• Modelin yanlış seçilmesi

• Süreçteki tüm aktörlerin temsil gücünün olmaması

• Kısa vadede yaygın işbirlikleri yapılması veya umutları artırıcı vaatlerde bulunulması

• Profesyonel birikimin olmaması

• Sürecin doğru yönetilmemesi

• Finans aktarımında kanalların tıkalı olması

Kentsel yenileme sürecindeki tehditlerKentsel yenileme sürecindeki tehditler

Ne kadar sosyo-ekonomik tedbirler alırsanız alın fiziki müdahalenin yapıldığı bir bölgede soylulaşma yaşanmaktadır.

Katılım süreçleri her zaman aynı verimlilikle sonuçlanamamaktadır.

Yönetişim süreçleri her zaman başarılamamaktadır.

Çok katmanlı sorunların olduğu durumlarda ana soruna odaklanamama tehlikesi vardır.

Gereksinimler / Problemler Temel alınarak Geliştirilen

Kentsel Dönüşüm Süreçleri

Temel sorun; Yoksulluk–Yoksunluk ise:

• Gelir düzeyi düşük

• Eğitim seviyesi düşük

• Kentle bütünleşme düzeyi düşük

• Suç oranı yüksek

• Konut kalitesi düşük

• Temel donatılardan yoksun

Kentsel dönüşüm süreci nasıl tasarlanmalıdır …?

1.Öncelik:1.Öncelik: Sosyal ve ekonomik niteliklerin Sosyal ve ekonomik niteliklerin iyileştirilmesiiyileştirilmesi

Çocuklar için temel eğitimÇocuklar için temel eğitim Yetişkinler için beceri geliştirmeYetişkinler için beceri geliştirme Yetişkinler için kapasite geliştirme Yetişkinler için kapasite geliştirme (insan – kent ilişkisi, haklar, (insan – kent ilişkisi, haklar,

yasalar vb)yasalar vb) Güven ve işbirliği yaratma süreci Güven ve işbirliği yaratma süreci (kurumlarla ve toplumun diğer (kurumlarla ve toplumun diğer

kesimleriyle)kesimleriyle)

2.Öncelik:2.Öncelik: Fiziksel yapının dönüştürülmesi Fiziksel yapının dönüştürülmesi Konut alanının fiziki yapısının sağlıklaştırılmasıKonut alanının fiziki yapısının sağlıklaştırılması Konut alanının tümüyle yenilenmesiKonut alanının tümüyle yenilenmesi

Kent mekânındaki konumuna göre farklılaşan tutum Kent mekânındaki konumuna göre farklılaşan tutum Kent çeperinde kaçak yapı Kent çeperinde kaçak yapı Kent merkezinde köhnemiş tarihi dokuKent merkezinde köhnemiş tarihi doku

Temel sorun; Üretim ve depolama alanlarının yeniden işlevlendirilmesi ise:

•Potansiyel arsa değerinin yüksek olması

•Yapıların kira, alım - satım değerlerinin düşük olması

•Çevredeki yapıların emlak değerlerinin yüksek olması

•Yüksek yoğunluklu yapılaşma baskısı altında olması

•Kent merkezinde açık alan ihtiyacının yüksek olması

Kentsel Dönüşüm Süreci nasıl tasarlanmalıdır …?

Kentsel Dönüşüm Sürecinde;Kentsel Dönüşüm Sürecinde;

1.Öncelik: 1.Öncelik: İşlev değişikliği ve yeni işlev İşlev değişikliği ve yeni işlev kararlarının kararlarının katılımcı ve katılımcı ve

şeffafşeffaf ortamlarda ortamlarda üretilmesiüretilmesi

2.Öncelik:2.Öncelik: Alanın / yapının gelecekteki kimliği Alanın / yapının gelecekteki kimliği ve işlevi hakkında ve işlevi hakkında farklı farklı

uzmanlık alanlarıuzmanlık alanları ile derinlemesine ile derinlemesine irdelemeler irdelemeler yapılarak yapılarak sürecin programlanması sürecin programlanması

Kent mekânındaki konumu: Kent mekânındaki konumu: - Kent merkezinde olan ve tarihi özeliğe sahip yapılarda yer - Kent merkezinde olan ve tarihi özeliğe sahip yapılarda yer

alan üretim alan üretim ve depolama alanları ve depolama alanları- Kentin 1950 sonrasında gelişen alanlarındaki üretim ve - Kentin 1950 sonrasında gelişen alanlarındaki üretim ve

depolama depolama alanları alanları

Temel sorun; Temel sorun; Yasadışı yapılaşmış-ıslah imar planlarıyla Yasadışı yapılaşmış-ıslah imar planlarıyla

yasallaştırılmışyasallaştırılmışkentsel yaşam standardı düşük konut alanları ise: kentsel yaşam standardı düşük konut alanları ise:

Konut koşulları yetersizKonut koşulları yetersiz Taşıyıcı sistem standartlarına uyum açısından Taşıyıcı sistem standartlarına uyum açısından

Konut yaşam standartları açısındanKonut yaşam standartları açısından

Fiziksel çevre koşulları standartlara uygun değilFiziksel çevre koşulları standartlara uygun değil Temiz suya erişim Temiz suya erişim Açık-yeşil alanın yeterliliğiAçık-yeşil alanın yeterliliği Okul alanına erişim … vbOkul alanına erişim … vb

Yasal koşulların yerine getirilmemiş olmasıYasal koşulların yerine getirilmemiş olması Mülkiyetin yasal durumuMülkiyetin yasal durumu Plan koşullarına uygunlukPlan koşullarına uygunluk Yapı ruhsatının varlığı ve ruhsata uygunlukYapı ruhsatının varlığı ve ruhsata uygunluk

Kentsel Dönüşüm Süreci nasıl tasarlanmalıdır …?Kentsel Dönüşüm Süreci nasıl tasarlanmalıdır …?

Kentsel Dönüşüm Sürecinde;Kentsel Dönüşüm Sürecinde;

1.Öncelik:1.Öncelik: Yerleşme açısından risk taşıyan ve Yerleşme açısından risk taşıyan ve doğal değerleri nedeniyle eşik doğal değerleri nedeniyle eşik

olan olan bölgelerinin yapılaşmadan bölgelerinin yapılaşmadan arındırılmasıarındırılması

Riskler ve eşik analizlerine göre yapılaşmadan Riskler ve eşik analizlerine göre yapılaşmadan arındırılacak bölgelerin saptanmasıarındırılacak bölgelerin saptanması

Bu bölgelerdeki mülkiyet ve hakların analiziBu bölgelerdeki mülkiyet ve hakların analizi

2.Öncelik:2.Öncelik: Yerleşilebilirlik kriterlerine uygun Yerleşilebilirlik kriterlerine uygun olan bölgelerin dönüşümüolan bölgelerin dönüşümü

Yaşam Kalitesini Artırma Eksenli Kentsel Dönüşüm

MÜDAHALE BİÇİMLERİ

MÜDAHALE İÇERİĞİ

İşlevi ve sosyal İşlevi ve sosyal yapısı yapısı sürdürülebilirlisürdürülebilirliği sağlamak ği sağlamak üzere üzere müdahaleler müdahaleler yapılarak yapılarak korunmuşkorunmuş

KORUMAKORUMA(Kısmi ve basit (Kısmi ve basit müdahaleler ile müdahaleler ile mevcudu devam mevcudu devam ettirme)ettirme)

Üstyapı Üstyapı stokunda stokunda gerekli gerekli sağlıklaştırmalsağlıklaştırmalar yapılmış, ar yapılmış, ekonomik ekonomik yapısını yapısını geliştirici geliştirici tedbirler tedbirler alınmışalınmış

SAĞLISAĞLIKLAKLAŞŞTIRMTIRMAA((Kısmi fakat Kısmi fakat gerektiğinde gerektiğinde kapsamlı kapsamlı müdahaleler ile müdahaleler ile mevcudu devam mevcudu devam ettirme)ettirme)

Altyapısı Altyapısı tümüyle tümüyle yenilenmişyenilenmiş

YENİLEMEYENİLEME(Mevcudu (Mevcudu kaldırarak tümüyle kaldırarak tümüyle yeniden üretmeyeniden üretme))

EkonomiEkonomikk

SosyalSosyalİşİşlevlevÜstyapÜstyapıı

AltyapıAltyapı

SONUÇSONUÇ

SOSYO SOSYO EKONOMİK YAPIEKONOMİK YAPI

FİZİKSEL MEKÂNFİZİKSEL MEKÂN

MÜDAHALE BİÇİMLERİ

MÜDAHALE İÇERİĞİ

KORUMAKORUMA

(Kısmi ve basit (Kısmi ve basit müdahaleler ile müdahaleler ile mevcudu devam mevcudu devam ettirme)ettirme)

SAĞLISAĞLIKLAKLAŞŞTIRMATIRMA

((Kısmi fakat Kısmi fakat gerektiğinde gerektiğinde kapsamlı kapsamlı müdahaleler ile müdahaleler ile mevcudu devam mevcudu devam ettirme)ettirme)

AltyapısınıAltyapısınıüst yapısınıüst yapısınıvevekullanıcısının kullanıcısının sosyo sosyo ekonomik ekonomik yapısını yapısını geliştirici geliştirici tedbirler tedbirler alınmış alınmış

İşlevi İşlevi korunmuşkorunmuş

YENİLEMEYENİLEME(Mevcudu (Mevcudu kaldırarak tümüyle kaldırarak tümüyle yeniden üretmeyeniden üretme))

EkonomiEkonomikk

SosyalSosyalİşİşlevlevÜstyapÜstyapıı

AltyapıAltyapı

SONUÇSONUÇ

SOSYO SOSYO EKONOMİK YAPIEKONOMİK YAPI

FİZİKSEL MEKÂNFİZİKSEL MEKÂN

Kentsel Yenileme Ortakları-KYOKentsel Yenileme Ortakları-KYO((Urban Regeneration Companies Urban Regeneration Companies - - URCsURCs))

KATILIM:KATILIM:

- yerel yetkililer- yerel yetkililer

- yerel uzmanlar - yerel uzmanlar

- yerel topluluk temsilcileri- yerel topluluk temsilcileri

- yatırımcılar- yatırımcılar

FİNANS:FİNANS:

- - ulusal ölçekte: ulusal ölçekte: “English Partnership” “English Partnership”

(The National Regeneration (The National Regeneration Agency) Agency)

- bölge ölçeğinde: - bölge ölçeğinde: “Bölgesel Kalkınma Ajansları”“Bölgesel Kalkınma Ajansları”

(Regional Development (Regional Development Agency)Agency)

- yerel ölçekte: - yerel ölçekte: “Yerel yönetimler” “Yerel yönetimler”

Yerel Stratejik OrtaklıklarYerel Stratejik Ortaklıklar

Local Strategic Partnerships (LSPsLocal Strategic Partnerships (LSPs)) Yerel ölçekteki yaşam kalitesini arttırmak amacıyla kurulan ve kamu, Yerel ölçekteki yaşam kalitesini arttırmak amacıyla kurulan ve kamu, yerel grup temsilcileri, özel sektör, gönüllü kuruluşlardan oluşan yerel grup temsilcileri, özel sektör, gönüllü kuruluşlardan oluşan

ortaklıklarortaklıklar

Temel İlkeler: Temel İlkeler:

• Katılımcı bir kültür geliştirmek zaman alır - işe basit katılım Katılımcı bir kültür geliştirmek zaman alır - işe basit katılım yöntemleri kullanarak başlamak yöntemleri kullanarak başlamak

• Açık-dürüst olmak - iyi iletişim kurabilmek - dAçık-dürüst olmak - iyi iletişim kurabilmek - diğerlerinin iğerlerinin dürüstlüğüne güvenmek dürüstlüğüne güvenmek

• Etkilenecek bütün aktörleri sürece katmak - topluluk ölçeğini Etkilenecek bütün aktörleri sürece katmak - topluluk ölçeğini iletişim için yeterli olan sayıda tutmak iletişim için yeterli olan sayıda tutmak

• KKatılımın niceliğini değil niteliğini artırmak atılımın niceliğini değil niteliğini artırmak • Jargondan kaçınmak Jargondan kaçınmak • Süreç ürün kadar önemlidir sürecin dikkatlice planlanması Süreç ürün kadar önemlidir sürecin dikkatlice planlanması

hayati önem taşırhayati önem taşır• Gerçekçi vizyon geliştirmek Gerçekçi vizyon geliştirmek • Esnek olmayan yöntem ve stratejilerden kaçınmakEsnek olmayan yöntem ve stratejilerden kaçınmak• Denetim paylaşılmalıdırDenetim paylaşılmalıdır