MUZAKARAH KLIFF 2019

Kewangan Islam Fintech:

Crowdfunding

MUNAWWARUZZAMAN MAHMUD

KETUA JABATAN SYARIAH

MAYBANK ISLAMIC

Kuala Lumpur, 11 April 2019

2

Pengenalan Ringkas

Isu-Isu Syariah dan Cadangan

Isu-Isu Operasi dan Cadangan

PENGENALAN CROWDFUNDING

Pengenalan Crowdfunding

Crowdfunding adalah

medium yang inovatif

menghubungkan

komuniti online

Bertujuan untuk

pengumpulan dana /

modal bagi sesuatu

projek atau idea yang

dipersetujui

Sama ada dalam

bentuk dana

pelaburan atau dana

sumbangan

Pengenalan Crowdfunding

Kos dapat dikurangkan manakala untung

dapat dimaksimumkan

Tanpa memerlukan bank sebagai

perantara

CROWDFUNDING

Jenis-Jenis Crowdfunding

02

03

04

01

Dana Komuniti

berasaskan

Derma

(donation)

Dana Pelaburan

berasaskan Hutang

Dana Pelaburan

berasaskan Ekuiti

Dana Komuniti

beserta

Ganjaran

(reward)

Dana Komuniti berasaskan Derma

Graduan yang baru tamat

belajar ingin memulakan

projek namun menghadapi

masalah modal dan sukar

untuk mendapatkannya dari

Bank tanpa rekod bekerja

dan sejarah kredit yang baik

Dengan adanya

crowdfunding, dia

hanya perlu

meyakinkan komuniti

online dengan idea

projeknya

Kisahnya menjadi viral

di kalangan komuniti

online

Hasil dana terkumpul digunakan untuk

membiayai projek yang dirancangkan

Mereka yang berminat boleh

menyalurkan sumbangan

melalui platform crowdfunding

ISLAMIC CROWDFUNDING (ICF)

Islamic Crowdfunding(ICF):

Dana Pelaburan Mudharabah Hartanah

Contoh Mudharabah (Bukan-Ekuiti) Perkongsian Untung

PLATFORM

ICF

1. Usaha

Sama

(Joint

venture)

Komuniti

Pelabur

(Crowdfunder)

2.Dana

3. Dana

Projek

4. Jual Beli5. Keuntungan

6. Perkongsian

Untung

7. Modal + Keuntungan

Pemaju / Ahli

Perniagaan

Pembeli

Islamic Crowdfunding (ICF):

Dana Pelaburan Komoditi Murabahah

1. Komuniti pelabur mewakilkan Platform ICF untuk melakukan jual beli.

2. ICF membeli komoditi bagi pihak komuniti pelabur daripada pembekal komoditi dan pemilikan

dipindahkan kepada komoditi pelabur

3. ICF menjual komoditi berasaskan Murabahah (kos + untung) kepada ahli perniagaan secara ansuran

dan pemilikan komoditi dipindahkan kepada ahli perniagaan

4. Sebaik sahaja ahli perniagaan telah memperoleh komoditi, mereka dengan serta-merta menjual

komoditi tersebut melalui Pasaran Komoditi untuk mendapatkan tunai (monetization)

Ahli Perniagaan (SME)

Pembekal Komoditi

3

4

Pasaran Komoditi

Komuniti PelaburPLATFORM

ICF

1

2

Struktur yang Diaplikasikan dalam Islamic

Crowdfunding (ICF)

Konsep Syariah

yang Berpotensi:

1. Dana Komuniti

berasaskan derma

• Hibah beserta

manfaat

• Murabahah

• Ijarah

• Salam, Istisna’

• Musharakah

• Mudharabah

• Wakalah

2. Dana Komuniti

berasaskan reward

SME,

Hartanah

• Hibah

Jenis ICF :

3. Dana Pelaburan

berasaskan Hutang

4. Dana Pelaburan

berasaskan Ekuiti

Industri Kecil

Start-up

Charity base

Industri Kecil

Start-up

Charity base

Tujuan Projek:

SME,

Hartanah

ISU-ISU SYARIAH DAN CADANGAN

Isu-Isu Syariah

.

1. Isu Kawal

Selia Syariah.

3. Kesamaran

dalam Akad

5. Penyalahgunaan

Dana

2. Berurusan

dengan Bank

Konvensional

4. Ketidakpastian

mengenai

Struktur Fi dan

Kos

6. Pulangan

Pelaburan

7. Pelaburan

Tidak Patuh

Syariah

8. Risiko

Kerugian Atas

Ketidakpatuhan

Syariah

1. Isu Kawal Selia Syariah 2. Isu Berurusan dengan

Bank Konvensional• Tidak ada standard kawal

selia Syariah yang menyeluruh

• Kebanyakan ICF tidak

mempunyai pemantauan

Syariah yang berterusan (IFSB

Report, 2017)

• Perlu kepada standard sebagai

panduan pematuhan Syariah

• Perlu kepada Penasihat Syariah

dan Juru audit Syariah yang

berpengalaman dalam ICF untuk

memastikan aspek pematuhan

Syariah yang berterusan

Cadangan

• Terdapat dana yang

didepositkan ke dalam akaun

bukan Syariah

• Menggunakan khidmat

kewangan bukan Syariah

contohnya hedging

konvensional

Isu-Isu Syariah dan Cadangan

• ICF perlu memastikan

penggunaan khidmat

kewangan Islam

seperti: akaun / digital

e-wallet dan produk

hedging yang patuh

Syariah

Cadangan

3. Isu Kesamaran dalam Akad 4. Isu Ketidakpastian

mengenai

Struktur Fi dan Kos• Kesamaran kepada peranan

sebenar sesuatu ICF (adakah

sebagai Wakil Rabb Maal atau

Mudharib)

• Terdapat salah faham di

kalangan pemaju dan pelabur

mengenai jenis kontrak yang

digunakan serta syarat-

syaratnya

• Perjanjian perlu melalui

proses nasihat guaman yang

diiktiraf bagi memastikan

kejelasan perjanjian dari segi

undang-undang

• Akad perlu disemak oleh

penasihat Syariah yang

bertauliah bagi memastikan

peranan dan syarat-syaratnya

mematuhi Syariah

Cadangan

• Terdapat sebilangan ICF yang

tidak menyatakan dengan

jelas didalam perjanjian

tentang struktur fi sama ada

ianya berdasarkan kepada fi

yang tetap atau berubah

Isu-Isu Syariah dan Cadangan

• ICF perlu menetapkan dari

awal formula yang

dipersetujui mengenai

struktur fi bagi perkhidmatan

yang ditawarkan dan segala

perubahan mestilah

dipersetujui bersama atau

dimaklumkan kepada pihak

yang terlibat

Cadangan

5. Isu Penyalahgunaan Dana 6. Isu Pulangan Pelaburan

• Penggunaan dana oleh

pemaju dan peniaga sukar

dijejaki• Terdapat pemaju / peniaga

yang menyalahgunakan

dana untuk keperluan

selain daripada projek

yang dipersetujui

• Pemantauan yang dekat dan

berterusan terhadap

penggunaan dana

• Penggunaan blockchain untuk

tujuan pengesanan yang

berkesan pada masa yang

sebenar

Cadangan

• Terdapat kelewatan dalam

pembayaran keuntungan

kepada pelabur disebabkan

kelewatan projek

• Terdapat penggunaan sumber

dana dari projek lain untuk

pembayaran kepada pelabur

Isu-Isu Syariah dan Cadangan

• Ditetapkan dengan jelas

dalam persetujuan mengenai

struktur pembayaran

contohnya tarikh, kewajipan

untuk membayar tepat pada

waktunya

• Caj lewat bayar berasakan

Syariah juga boleh dikenakan

(untuk dana pelaburan

berasaskan hutang )

Cadangan

7. Isu Pelaburan

Tidak Patuh Syariah

8. Isu Risiko Kerugian

Atas Ketidakpatuhan

Syariah• Projek pelaburan bertukar menjadi

tidak patuh Syariah• Ianya menjadi mustahil untuk

semua pelabur yang terlibat untuk

keluar dari projek tersebut• Sekiranya mereka memiliki aset

tersebut, mereka mungkin

mengalami kerugian apabila mereka

ingin melupuskan pendapatan yang

tidak patuh Syariah

• Penasihat Syariah perlu

diwujudkan bagi memeriksa

secara berkala status Syariah ke

atas projek yang dibiayai

• Peniaga / pemaju adalah terikat

untuk mengekalkan status patuh

Syariah dan memastikan

risikonya dipantau

• Sekiranya aspek pematuhan

Syariah tiada, pelabur boleh

membuat tuntutan terhadap

peniaga / pemaju dan / atau ICF

tersebut

Cadangan

Isu-Isu Syariah dan Cadangan

• ICF perlu menyediakan

peruntukan penampan modal

(capital buffer) dari jumlah

pelaburan atau takaful liabiliti

untuk mengelakkan risiko

bebanan kewangan disebabkan

ketidakpatuhan Syariah

Cadangan

• Jika ICF ditetapkan untuk

menyediakan perlindungan ke atas

kerugian pelabur disebabkan oleh

ketidakpatuhan Syariah, ianya boleh

menyebabkan potensi beban

kewangan yang besar keatas ICF

tersebut

ISU-ISU OPERASI DAN CADANGAN

10/04/2019 19

Isu-Isu Operasi dan Cadangan

• Pemaju telah menjual rumah

yang telah terjual kepada

pembeli yang lain dengan

tunai

• Manipulasi dokumen undang-

undang untuk mengurangkan

caj cukai

• ICF perlu mempunyai

kakitangan yang terlatih

didalam bidang yang diterokai

untuk meningkatan

pengawasan operasi dan

perakaunan projek

Cadangan

• Projek ditangguhkan

disebabkan cuaca, undang-

undang tempatan, cukai, atau

kelewatan dalam pembelian

tanah

• Penangguhan menyebabkan

dana dan tenaga kerja untuk

projek tersebut digunakan

untuk projek-projek lain,

menyebabkan pelanggaran

perjanjian / akad

Perjanjian mestilah menyatakan

dengan jelas:

1. Penamatan projek apabila

terbukti penemuan

peruntukan wang kepada

penggunaan yang tidak

dibenarkan

2. Mengenakan penalti untuk

projek yang lambat selesai

Cadangan

1. Penipuan oleh pemaju

projek

2. Pelaksanaan Projek

Tertunda

TERIMA KASIH