Upload
shadi
View
64
Download
0
Embed Size (px)
DESCRIPTION
KHDAK’da Patolojik ve Moleküler Değişiklikler, Tedaviye Katkıları. Dr Büge Öz İÜ Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Patoloji AD. Akciğer karsinomları. Değişiklikler Adenokarsinomda Skuamöz hücreli karsinomda değişiklik yok. Akış planı;. - PowerPoint PPT Presentation
Citation preview
KHDAK’da Patolojik ve Moleküler Değişiklikler, Tedaviye Katkıları
Dr Büge Öz İÜ Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Patoloji AD
Akış planı;Akciğer Adenokarsinomları yeni sınıflamasıBu sınıflamadaki temel değişikliklerSınıflamaya neden olan (moleküler)
gelişmelerKlinik anlamıÖnerilen “moleküler” uygulamalar Gelecek
DSÖ Akciğer Adenokarsinomları sınıflaması (2004)
Tipler Varyantlar Mikst adenokarsinom Fötal adenokarsinom
Asiner adenokarsinom Müsinöz (Kolloidal ) karsinom
Papiller adenokarsinom Müsinöz kistadenokarsinom
Bronkioloalveoler karsinom• Non-müsinöz • Müsinöz• Mikst tip
Taşlı yüzük hücreli karsinom
Müsin üreten solid tip adenokarsinom
Berrak hücreli karsinom
Akciğer Adenokarsinomlarında yeni sınıflama
(IASLC/ATS/ERS)
•Preinvazif lezyonlar *Atipik adenomatöz hiperplazi *İn-situ AdenoKa (eski BAK)
• Müsinöz• Non-müsinöz
•Minimal invazif adenoKa
*5mm lepidik pattern/ %10 invazyon
•İnvazif AdenoKa *Lepidik üstünlüklü (non-müsinöz BAK)*Asiner*Papiller*Mikro-papiller üstünlüklü*Solid üstünlüklü
Varyantlar*Lepidik paternli Müsinöz adenoKa (=müsinöz BAK)*Müsinöz kistadenokarsinom *Kolloidal AdeKa*Fötal (Düşük-yüksek grade) AdeKa*Enterik AdeKa
2009
•Papiller tip•Düşük grade•EGFR mutasyonu•Sigara içmemiş
• BAK histolojisi
•Solid pattern• Kras mutasyonu•Kötü prognoz
Am J Surg Pathol 2008;32(6), 810-27.
Nöroendokrin öncü h
Solunum öncü hücre
Havayolu öncü
(bazal h)
Bipotansiyel öncü h
Clara H.?
Distal(TRÜ,alveoler) öncü HPnömosit IIDistal(TRÜ,alveoler) öncü H
Pnömosit II
•BAK•Mikst BAK•Pnömositik-tip AdenoKa
Diverjan AdenoKa
•Skuamöz H Ka•Müsinöz BAK•Bronşiolar –tip AdenoKa•Adenosküamöz Ka•Metaplastik-Enterik (?)
M Chilosi, B Murer. Mixed Adenocarcinomas of the Lung Arch Pathol Lab Med.2010;134:55–65
Akciğer Adenokarsinomlarında yeni sınıflama
(IASLC/ATS/ERS)
•Preinvazif lezyonlar *Atipik adenomatöz hiperplazi *İn-situ AdenoKa (eski BAK)
• Müsinöz• Non-müsinöz• Mikst
•Minimal invazif adenoKa
*5mm lepidik pattern/ %10 invazyon
•İnvazif AdenoKa *Lepidik üstünlüklü (non-müsinöz BAK)*Asiner*Papiller*Mikro-papiller üstünlüklü*Solid üstünlüklü müsin üreten
Varyantlar* İnvazif Müsinöz adenoKa *Kolloidal AdeKa*Fötal (Düşük-yüksek grade) AdeKa*Enterik AdeKa
Lepidik patternPnömosit Tip II ve /veya Clara H.’nin alveol duvarları boyunca ilerleyişiAlveol duvarının elastik yapısında bozulma yok Eski Yunanca’da
balık pulu
Sınıflamadaki temel değişikliklerAAH eklendi,BAK artık yok;BAK bölündü;
İn-SA boyut önemli;
MİA ekleniyor
1- İn-situ adenokarsinom2-Minimal inv adenoKa3-Lepidik patternli invaziv AdenoKa
5mm lepidik pattern/ %10 invazyon
5yıllık yaşam %100• Eski BAK
• 3 cm
İnvazif adenoKa
Mikst tip kalktı
Mikropapiller AdenoKa
•Üstün olan patternle adlandırılacak•Semikantitatif •En az %5-10 komponent tanıya eklenecek
Fibrovasküler kor içermeyen mikro papilla
=kötü progno
z
Eski müsinöz BAK
Lepidik patternli müsinöz BAK
Berrak hücre/taşlı yüzük hücreli adenokarsinom kalkıyorEnterik tip adenokarsinom ekleniyor
1. İnSA müsinöz tip (çok nadir)2. Müsinöz AdeKa lepidik
pattern
• En sık KRAS mutasyonu
• Multifokalite
•CK 20+,CDX2 +, TTF1 –•GİS kaynalı met ekarte edilmeli .
EGFR Sinyal YolağıEpitelyal farklılaşma ve fonksiyonunda rol oynayan Transmembran tirozin kinaz reseptörlerindenEGF ya da diğer ligandların bağlanması ile TK aktivasyonu ile
PI3K/Akt yolağı Ras/Raf/MAPK yolağı aktiflenir.
İnsan maligniteleri arasında EGFR mutasyonu/genomik değişiklikleri sık; %40 glioblastomda, %15 KHDAKda
Onkogen Bağımlılığı: akciğer kanserinde EGFR
EGFR
PI3K P42/44 MAPK
Jak/Stat
gefitinib
Apopitoz
Gefitinibe duyarlı
PTEN
IGFR
K-Ras (G12V)
PI3K MAPK Jak/Stat
EGFR
De novo direnç
• EGFR mutant kanserlerin tersine, birçoğunun tek bir gene bağımlığı yok ;• tek TKI tedavisi “gefitinib” effektif olmuyor.• kombine tedavi gerekiyor
• EGFR mutant kanserler tekbir TKI ile tüm yolakta inhibisyonla kontrol altına alınabilir
KRAS mutasyonu:Onkoprotein EGFR’ ile aynı sinyal iletim yolunda KRAS mutasyonu Ex 12 ve 13‘de nokta mutasyonu özelliğinde:
Ras sinyalinin sürekli olmasına neden olur
EGFR/KRAS
EGFR ve KRAS mutasyonları adenokarsinomlarda biribirini dışlayan iki ayrı moleküler grupKRAS mutasyonu:
yaşam ve TKİ alma yönünden negatif belirleyici
EGFR mutasyonu: yaşam ve tedavi yönünden iyi prognoz göstergesi
Pre-treatment
3 months post-Iressa
Nakagawa K, Tamura T, Negoro S, Kudoh S, Yamamoto N, Yamamoto N, Takeda K, Swaisland H, Nakatani I, Hirose M, Dong RP, Fukuoka M. Phase I pharmacokinetic trial of the selective oral epidermal growth factor receptor tyrosine kinase inhibitor gefitinib ('Iressa', ZD1839) in Japanese patients with solid malignant tumors. Ann Oncol. 2003 Jun;14(6):922-30.
Gefitinib (Iressa)
Erlotinib(Tarceva)
EGFR TK inhibitörleri:% 10 hastada klinik cevap
Papiller Adenokarsinom
(±% 35 EGFR mt +)
Mikropapiller Adenokarsinom
( % 35 EGFR mt+)
Fibrovasküler Kor
Fibrovasküler (-)
Akciğer Adenokarsinomlarında EGFR araştırılması
EGFR mutasyonu
EGFR protein ekspresyonu
EGFR gene copy sayısı
Flöresan in-situ hibridizasyon (FISH)
Abbott/Vysis EGFR/CEP7 probes
DNA ekstraksiyonu,
PCR ve sekanslama
İmmunohistokimya (IHK)
Dako pharmDx kit
Türkiye’den pilot araştırma
Yaş Cins Doku Evre Sigara EGFR 19 EGFR 21 KRAS1 79 K Trukat IV Hayır Wt M Wt
2 61 E WB IV Hayır M M Wt
3 61 E Lobek. IIIA İçiyor Wt Wt Wt
4 81 E Biyopsi IV Hayır Wt M M5 66 E Biyopsi IV Bırakmış M Wt M6 61 E Biyopsi IV İçiyor Wt Wt Wt
7 67 E Biyopsi IIIB İçiyor Wt Wt Wt
8 85 K Trukat IV Hayır Wt Wt M9 77 E Trukat II Bırakmış M Wt Wt
10 70 K Trukat Bilinmiyor Bilinmiyor Wt Wt Wt
11 52 E Trukat IV İçiyor Wt Wt Wt
12 28 E Lobek. IIB Bilinmiyor Wt Wt Wt
13 76 K Biyopsi IV Hayır Wt Wt Wt
14 57 E Lobek. IV İçiyor Wt Wt Wt
EGFR %35.7 KRAS %21.4 EGFR 19 %21.4EGFR 21 %21.4 Bircan ve arkadaşları
EGFR mutasyonu: CTF Patoloji deneyimi Aralık 2010-Nisan 2011
37 Adenokarsinom olgusuDNA sekanslama + Infinity yöntemi ile5/37 (+) %13% 100 Ex 19’da4/ 1 % 804 Nonmüsinöz BAK üstünlüklü mikst ADK, 1 asiner üstünlüklü mikst ADK
EGFR mutasyon spesifik Immünohistokimya
2009’dan beriLiteratürde 5’den fazla araştırma En sık izlenen mutasyon tipin sorgulayan primer antikorlar Ex 19’da delesyon ve and Ex 21’de L858R
Brevel M, Arcila M, Ladanyi M
monoclonal rabbit antibodies againstL858R and DEL E746-A750 (clone 43B2 and clone 6B6) Cell Signaling Technology
Hangi materyalde araştırma ?
Taze doku, parafin doku, sıvılarCerrahi rezeksiyon materyalleriBiyopsiler, plevral doku ve efüzyonlarDuyarlı yöntemlerle az miktarda tümöral DNA içeren klinik materyaller:
plevral sıvı, biyopsi, bronşial lavaj, ince iğne aspirayon, BAL
Test duyarlılığını negatif etkileyenler
Materyalde tümör hücre oranı %25’in altında ise sekanslama mutasyonu saptayamayabilirTümör hücrelerinin en çok olduğu bloklar seçilmeli (%50’den fazla)Aşırı inflamatuar yanıt olmamalıTümör heterojenitesi sorun oluşturabilirMikrodiseksiyon kullanılabilir
EGFR-TKI direnciPrimer Direnç : Baştan itibaren yanıtsız olgular
KRAS mutasyonlarıFarklı EGFR mutasyonları: ex20 insersionBRAF mutasyonları
Sekonder Direnç: Başlangıçta EGFR-TKI yanıtı varken daha sonra tedavi altında tümör progresyonu olan olgular
İkincil EGFR mutasyonları T790MMET amplifikasyonları
BRAF mutasyonuEGFR WT/KRAS WT Akciğer AdenoKa’da BRAF mutasyonu %3Sigara içenlerdeSıklıkla papiller paternle ilişkili EGFR-TK direnci ile ilişkiliEn sık Exon 15 V600E
MET AmplifikasyonuHepatosit G F bağlanan TKProto-onkogenTümör gelişiminde ve metastazda rol oynarYüksek grade ve kötü prognozla ilişki
Nature 448:561, 2007
%4 KHDAKGenç, hasta sigara içmemişSolid büyüme patterni, taşlı yüzük hücreli ve müsinöz ADenoKa
~250 kb ~300 kb
t(2;5) ALK genebreakpoint region
2p23 regionTelomere Centromere
3’ 5’
~250 kb ~300 kb
t(2;5) ALK genebreakpoint region
2p23 regionTelomere Centromere
3’ 5’
PF-02341066
Potent & selective ATP competitive oral inhibitor of MET and ALK kinases and their oncogenic variants
ON
N
Cl
F
Cl
NN
NMET ALKb a
YYPP
YYPP
TMTM
YYPP
YYPP
YYPP
YYPP
SEMA
TMTMExtracellular
Intracellular
YYPP
YYPP
Kinase
YYPP
YYPPYYPPYYPP
YYPP
YYPP
TMTM
YYPP
YYPP
YYPP
YYPP
TMTMExtracellular
Intracellular
YYPP
YYPP
Kinase
YYPP
YYPP
YYPP
YYPP
YYPP
YYPP
YYPP
YYPP
Kinase YYPP
YYPP
YYPP
YYPP
YYPP
YYPP
YYPP
YYPP
Kinase
Cytoplasmic Fusion Variants of ALK
NPM-ALK EML4-ALK Kwak, ASCO 2009
Bang, ASCO 2010
RAS ve PI3KPI3K ve RAS bir çok malignitede aktive olan onkoproteinler Hücre büyümesi ve yaşamının düzenlenmesi PTEN delesyonu ile ilişkiliAnti-PI3K = NVP-BEZ235Anti MEK= ARRY-142886
MutasyonDelesyon
TTF1 (aka Nkx2.1) N erişkin tiroid ve akciğer dokusunda ve akc dokusu gelişiminde saptanan 38-kDa ağırlığında bir transkripsiyon faktörü
%75 Non-müsünöz Akc AdeKa’da ImH +
Akc dokusu genom analizlerinde sıklıkla fokal amplifikasyon
TTF1 Karsinom patogenezinde önemli ???
1
2
KRAS56 isolated(58 total)
EGFR36 isolated(50 total)
ALK 13
T790M5
PIK3CA5
TP53
1
11
1
1
4
2
APC
NRAS
BRAF
1
13
B-cat
Lung Adenocarcinoma: Overlap of Mutations
Bel
inda
Wal
tman
/ Lec
ia S
equi
st
2010
???
?%45-49??
K-Ra
s %
30
ALK %
4BRAF % 3PDGFR
MET %1
EGFR %10-15
PIK3CA
HER2 %3
Erlotinip
gefitinip
PF23
4106
6Gl
eeve
c2341066PLX4032
BEZ235 Lapatinib
? BEZ235 + AZD6244
2010
L Ding et al. Nature 455, 1069-1075 (2008) doi:10.1038/nature07423
Significantly mutated pathways in lung adenocarcinomas.
ERCC1 ve RRM1 (prognostik ve prediktif değer) KHDAK iyi prognoz göstergesiERCC1 yüksek ekspresyon düzeyi platinum temelli kemoterapi için, RRM1 yüksek ekspresyon düzeyi ise Gemcitabine temelli kemoterapi için yetersiz cevap açısından bir gösterge İmmunhistokimyasal araştırılabilme
DNA sentezi ve tamir genleri
Olaussen K, et al. NEJM 2006;355:983-991.Bepler G,et al. J Clin Oncol 2006; 24: 4731–4737.
55
Akciğer kanserlerinde DNA sentez ve tamir genleri RRM1 ve ERCC1
RRM1 ve ERCC1 pozitifliği ,erken evreli KHDAK hastalarında cerrahi sonrasında çok iyi sağ-kalım süresi sağlıyor RRM1 ve ERCC1 pozitifliği arasında güçlü korelasyon (P<0.001) ERCC-1 ‘+’ hastalar ‘-’ olanlara oranla daha uzun sağ-kalımlı (RR 0.66; 95% CI, 0.49 - 0.90; P=0.009) ; Cerrahi sonrası Sisplatin bazlı adjuvan kemoterapi verilen olgularda ise : ERCC1 ‘-’liği tedaviye iyi cevap ; ERCC1 ‘+ ‘liği ise cevapsızlık anlamı taşıyor.
Zheng Z, et al. NEJM 2007; 356:800-808.
Olaussen K, et al. NEJM 2006;355:983-991.
56
ERCC 1
ERCC1 (+)
ERCC1 (-)
Olaussen K, et al. NEJM 2006;355:983-991. Zheng Z, et al. NEJM 2007; 356:800-808.
Kanser hastası
Moleküler Patoloji
Klinik Informasyon
Cerrahi rezeksiyon/biyopsi
Rutin Patoloji
Kanser Tedavisinde Yeni Paradigma
Hedefe yönelik tedavi
Evreler Hasta sayısı Yüzde (%)
IA 72 1.8
IB 336 8.3
IIA 21 0.5
IIB 234 5.8
IIIA 446 11.0
IIIB 1248 30.8
IV 1696 41.8
Toplam 4053 100 .0
Küçük hücreli dışı akciğer kanserlerinin tanı anında evrelere göre dağılımı
Türkiye’nin Akciğer Kanseri Haritası Projesi Türk Toraks Derneği/ Akciğer ve Plevra Maligniteleri Çalışma Grubu
T.C. Sağlık Bakanlığı Kanserle Savaş Dairesi 2010
İleri evre hasta %70
Bronkoskopik biyopsilerde tip tayini
Bronkoskopik biyopsilerde tm az diferansiye iseYa da İİAB’de
KHDAK tanısıArtık yeterli değil !
Nükleer+ sitoplazmik kokteyl immunhistokimya:
• AdenoKa için TTF1+ NAPSİN• SHK için p63+ CK 5-6
Travis, 2010
Sonuç olarak;Pratikte çoğu vakayı çok küçük - az materyalden değerlendirmek zorundayız;Mümkün olan en doğru tanıyı, en ekonomik kullanımla vermek gerekiyor;Doğru (Hedefe yönelik) tedavi için;
Doğru alt tipleme (histokimya + immunhistokimya)Moleküler çalışmalar
EGFR mutasyonu (moleküler) Kras mutasyonu (moleküler)EML4/ALK füzyonu (FİSH) BRAF ve Diğerleri
Klinik-cerrahide örneklemede materyali
TEST
KHDAK
EGFR mut test
KRAS mut
Skuamöz h. Karsinom Adenokarsinom
Spesifiye edilememiş
KHDAKBüyük h. Ka
MET amp
BRAF mut PIK3CA/PTEN
EML4/ALK
Travis, 2010
İlerlemiş KHDAK’da Tedavi
Targeted therapyBest supportive care Single-agent
platinum Doublets
Cisplatin*
~2-4 months~6 months
~8-10 months
12+ months Median O
S
Carboplatin*
Vinorelbine
Paclitaxel, G
emcitabine
Docetaxel
Docetaxel
Gefitinib
Erlotinib, Pemetre
xed
Bevacizumab
First-line Second-line Third-line Not approved
1970 1980 1990 2000 2010
Pemetrexed
FDA
Adenokarsinom
EGFR KRAS mut HER2 mut
İrreversibl EGFR-TKI
BRAF mutPIC3CA mut
PTEN del
Mutasyon
Gefitinib/erlotinib HER2 İnhibitör MEK inhibitör BEZ235
?
T790M MET amp. D761Y
MET inhibitörEGFR-TKI ?
sekonder erlotinib/gefitinib rezistansı
Dacic: Adv Anat Pathol 2008;15 : 241-247
EML4/ALK füzyon
2341066
modifiye
NEW IASLC/ATS/ERS sınıflaması:Adeno/skuamöz Ka ayrımının klinik
önemi 1. Adenokarsinom ya da KHDAK EGFR
mutasyonu açısından test edilmelidir. Mutasyonun varlığı TKI cevabı için önemli prediktif belirleyicidir.
2. Adenokarsinom histolojisi ayrıca pemetrexed tedavisi Skuamöz Hüc Ka oranla kuvvetli bir prediktif değerdir.
3. Skuamöz Hücreli karsinomlu hastaya ve bevacizumab tedavisi hayati tehlike yol açabilecek hemoraji komplikasyonu yaratabilir.
Travis et al. JTO 2011