Khoa Quản lý Công nghiệ Đại học Bách Khoa – TPdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ke-toan-tai-chinh-thue/tai-chinh-tien-te/... · hiện tại ròng, suất thu lợi nội

LẬP & PHÂN TÍCH

Nguyễn Ngọc Bình Phươ[email protected]

Khoa Quản lý Công nghiệpĐại học Bách Khoa – TP.HCM

PROJECT PLANNING AND ANALYSIS (700200)

KHÁI NIỆM KINH TẾ KỸ THUẬT

Kỹ thuật (Engineering) là việc vận dụng các kiến thức khoa học, từ các nguyên liệu tự nhiên tạo ra sản phẩm nhằm phục vụ lợi ích con người. Kinh tế Kỹ thuật (Engineering Economy) nhằm trang bị kiến thức để xét tính hiệu quả kinh tế của các áp dụng kỹ thuật.

2

Kinh tế Kỹ thuật là lĩnh vực giao giữa kinh tế và kỹ thuật

KHÁI NIỆM KINH TẾ KỸ THUẬT

Kinh tế Kỹ thuật cung cấp các phương pháp phân tích kinh tế làm cơ sở lý luận cho các quyết định đầu tư, nhằm trả lời cho câu hỏi “Các phương án đầu tư đang xét có lợi hay không và phương án nào có lợi nhất?”Mở rộng hơn, Kinh tế Kỹ thuật xét đến câu hỏi “Đầu tư vào những dự án nào là có lợi nhất?”

cần thiết cho kỹ sư, nhà quản lý3

MỤC TIÊU MÔN HỌCMôn học này giúp sinh viên phân tích và lựa chọn dự án đầu tư, đặc tả dòng tiền tệ cho các dự án kỹ thuật và đánh giá chúng từ quan điểm về dòng tiền tệ trước thuế và sau thuế.Sau khi tham gia khóa học này, sinh viên có thể:

Phân tích các dòng tiền tệ nhằm xác định các giá trị tương đương theo các quan điểm khác nhauHiểu các tiêu chuẩn ra quyết định kinh tế kỹ thuật, gồm giá trị hiện tại ròng, suất thu lợi nội tại và tỷ số lợi ích/chi phí.Hình thành các phương án và ước tính lợi ích/chi phí từ dữ liệu có sẵn.So sánh các phương án có tuổi thọ kinh tế không bằng nhau.Thực hiện phân tích dòng tiền tệ sau thuế, áp dụng các quy định khấu hao chuẩn.Ước tính rủi ro và bất định trong phân tích.

4

NỘI DUNG MÔN HỌC

Chương 1: MỘT SỐ KHÁI NIỆM TỔNG QUÁTChương 2: GIÁ TRỊ THEO THỜI GIAN CỦA TIỀN TỆChương 3: PHÂN TÍCH PHƯƠNG ÁN THEO GIÁ TRỊ TƯƠNG ĐƯƠNGChương 4: PHÂN TÍCH PHƯƠNG ÁN THEO SUẤT THU LỢI NỘI TẠIKiểm tra giữa kỳ (chương 1 4)

5

NỘI DUNGChương 5: PHÂN TÍCH PHƯƠNG ÁN BẰNG CÁC PHƯƠNG PHÁP KHÁCChương 6: TÍNH TOÁN KHẤU HAO VÀ PHÂN TÍCH KINH TẾ DỰ ÁN SAU THUẾChương 7: QUY HOẠCH NGUỒN VỐN VÀ LỰA CHỌN TẬP DỰ ÁN ĐẦU TƯChương 8: RỦI RO VÀ BẤT ĐỊNH TRONG PHÂN TÍCH DỰ ÁNThi cuối kỳ (chương 3 8)

6

ĐÁNH GIÁ

Bài tập trên lớp (20%) đột xuất, khoảng 7 lầnKiểm tra giữa kỳ (30%)Thi cuối kỳ (50%)Hình thức kiểm tra/thi

Trắc nghiệm: khoảng 40 câu, khoảng 6 điểmTự luận: khoảng 4 điểmThời gian: khoảng 60 phútĐược mang theo:

1 tờ A4 viết tay 2 mặt (không đánh máy hay photo)các bảng tra (có tên GV)máy tính bỏ túi (nên có tính năng giải phương trình)

7

TÀI LIỆU HỌC TẬPPhạm Phụ, Kinh tế Kỹ thuật - Phân tích và lựa chọn dự án đầu tư, NXB Thống Kê, 2007.Quầy giáo trình hay photo (+ chương 8)

Leland Blank and Anthony Tarquin, Engineering Economy, 6th Edition, McGraw-Hill, 2005.Google

8

Buổi học sau: Sách, bài giảng, bảng tra, máy tính bỏ túiNên xem BKeL trước khi đến lớp!

CHƯƠNG 1

MỘT SỐ KHÁI NIỆM TỔNG QUÁTNguyễn Ngọc Bình Phươ[email protected]


1

Nội dung

1.1 Doanh nghiệp

1.2 Mục tiêu của doanh nghiệp

1.3 Các khái niệm về chi phí

1.4 Quá trình phân tích kinh tế dự án đầu tư

2

Doanh nghiệp (đơn vị kinh doanh) là gì?• Kinh doanh là việc thực hiện liên tục một, một số hoặc tất

cả các công đoạn của quá trình đầu tư, từ sản xuất đến tiêuthụ sản phẩm hoặc cung ứng dịch vụ trên thị trường nhằmmục đích sinh lợi.

• Doanh nghiệp là tổ chức kinh tế có tên riêng, có tài sản, cótrụ sở giao dịch ổn định, được đăng ký kinh doanh theo quyđịnh của pháp luật nhằm mục đích thực hiện các hoạt độngkinh doanh.

(Luật doanh nghiệp 2005)

3

1.1 Doanh nghiệp

-Luật doanh nghiệp năm 1999-Luật doanh nghiệp nhà nước năm 2003-Luật đầu tư nước ngoài tại Việt Nam năm 1996-Luật khuyến khích đầu tư trong nước 1998

-Luật doanh nghiệp 2005-Luật đầu tư 2005

Đầu tư trong nước:Doanh nghiệp nhà nướcDoanh nghiệp tư nhânHợp tác xãCông ty trách nhiệm hữu hạnCông ty cổ phầnCông ty hợp danhĐầu tư nước ngoài:

Hợp tác kinh doanh trên cơ sở hợp đồng hợp tác kinhdoanh

Doanh nghiệp liên doanhDoanh nghiệp 100% vốn đầu tư nước ngoài 4

1.1 Doanh nghiệp

Các loại hình doanh nghiệp: • Trước 1990: chỉ có doanh nghiệp nhà nước, hợp tác xã, doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài

• Sau 1990: có thêm doanh nghiệp tư nhân, công ty TNHH, công ty cổ phần

• Sau 2000: có thêm công ty hợp danh

Trách nhiệm pháp lý của doanh nghiệp:

Trách nhiệm hữu hạn (limited liability): Chủ sở hữu chỉ phảichịu trách nhiệm về mọi khoản nợ và nghĩa vụ tài chính củadoanh nghiệp trong phạm vi số vốn đã gópVí dụ: Cty TNHH, Cty CP, các thành viên góp vốn của Cty hợpdanh, doanh nghiệp liên doanh, 100% vốn nước ngoàiTrách nhiệm vô hạn (unlimited liability): Chủ sở hữu có nghĩavụ phải trả nợ thay cho doanh nghiệp bằng tất cả tài sản củamình, khi doanh nghiệp không đủ tài sản để thực hiện cácnghĩa vụ tài chính của nó.Ví dụ: Doanh nghiệp tư nhân, các thành viên hợp danh củaCty hợp danh 5

1.1 Doanh nghiệp

1.1 Doanh nghiệp

Tiêu chí lựa chọn loại hình doanh nghiệp:Quyền kinh doanh, điều kiện và thủ tục thành lậpMức độ tham gia quản lý doanh nghiệp của nhà đầu tưChế độ trách nhiệm của nhà đầu tưKhả năng huy động vốn; khả năng rút vốn và chuyển nhượng cổ phần/phần góp vốnNghĩa vụ thuếKhả năng chuyển đổi loại hình doanh nghiệpThời gian hoạt động của doanh nghiệp và việc giải thể/phá sản doanh nghiệp

6

Chức năng của một doanh nghiệp:

3 chức năng

Chức năng sản xuất:Trao đổi để đem lại thu nhập về tài chính dựa trên số vốn đã đầu tư

Chức năng tài chính: Trao đổi để huy động vốn (vốn vay và vốn cổ phần) cần thiết

Chức năng đầu tư:Trao đổi để khai thác nguồn vốn có sẵn

7

1.1 Doanh nghiệp

Chức năng của một doanh nghiệp:

1.1 Doanh nghiệp

Người đầu tưNgười cho vay

Vốn

Thu lợi tư đầu tư

DoanhNghiệp Đầu tư

Thu lợi tư vốn

Dùng vốn đê đầu tư

Nguyên liệu

Hànghóa/dịch vụ

Thu tiền

Chi tiền

Chức năng tài chínhChức năng đầu tưChức năng sản xuất

Xuất hiện các cơ hội đầu tưHình thành các dư án

Ra quyết định

Mục tiêu của doanh nghiệp: cực đại lợi nhuận, cực tiểuchi phí, cực đại lượng hàng bán được hay chiếm mộtphần thị trường, đạt được mức độ thỏa mãn về lợinhuận, cực đại chất lượng phục vụ, duy trì sự tồn tại củadoanh nghiệp, đạt sự ổn định nội bộ,…Mục tiêu xã hội: mục tiêu phát triển quốc gia, mục tiêucông bằng xã hội,…3 quan điểm khi phân tích kinh tế dự án:+ Quan điểm cá nhân hoặc nhóm tài trợ dự án+ Quan điểm của một vùng nhất định+ Quan điểm của toàn bộ quốc gia

9

1.2 Mục tiêu của doanh nghiệp

Tổng chi phí (Total Cost - TC): TC = FC + VCFC (Fixed Cost): Chi phí cố định, là chi phí không thayđổi theo sản lượng Q, mà doanh nghiệp phải chi trảcho dù không sản xuất gì cả.VC (Variable Cost): Chi phí biến đổi, là chi phí thay đổitheo sản lượng Q.

Chi phí tới hạn (Marginal Cost – MC):Lượng chi phí gia tăng để sản xuất thêm 1 đơn vị sảnphẩm: MC(Q) = ΔTC/Δ Q = TC’(Q)

Chi phí bình quân (Average Cost – AC):Là chi phí bình quân của 1 đơn vị sản phẩm: AC = TC/QAverage fixed cost: AFC = FC/QAverage variable cost: AVC = VC/Q 10

1.3 Khái niệm về chi phí

Định nghĩa: là chi phí có tínhđến lợi ích bị bỏ qua khi quyếtđịnh lựa chọn giữa cácphương án (lấy lợi ích caonhất của một trong cácphương án bị bỏ qua)Ví dụ: chi phí của quyết địnhhọc đại học phải tính đếnkhoản thu nhập đáng lẽ ta cóthể kiếm được trong 4 nămnếu không phải đi học.

Chi phí cơ hội (Opportunity Cost) – được tính vào khi phân tích dự án

11


Chi phí chìm (Sunk Cost) – không được tính vào khi phân tích dự án

Định nghĩa: Là chi phí (không thu lại được) đã xảy rado những quyết định trong quá khứ, trước khi hìnhthành dự án.

ko liên quan đến quyết định trong tương lai.

Ví dụ: Ta tốn 50 ngàn để thay bánh xe vào nămngoái không liên quan gì đến quyết định ta sẽ bánlại chiếc xe đó bao nhiêu tiền trong năm nay.

12


Chi phí chìm còn gọi là chi phí lặn (ẩn), chi phí lịch sử hay chi phí quá khứ

Lý do không tính chi phí chìm vào chi phí tài chính:

Phân tích dự án chỉ xem xét những lợi ích và chi phí trongtương lai.

Việc phân tích tài chính và kinh tế có đưa đến kết luận là đầutư hay không đầu tư dự án thì chi phí chìm cũng vẫn là chi phíđã bỏ ra và không thu hồi lại được. Do vậy, quyết định làm haykhông làm dự án không được dựa vào chi phí chìm.

Chi phí làm nghiên cứu khả thi, chi phí tư vấn, xây dựng haymua thiết bị xảy ra trước thời điểm làm phân tích đều là chiphí chìm.

13


Chi phí tiền mặt (Cash Costs) và Chi phí bút toán (BookCosts):

Chi phí tiền mặt: là loại chi phí được thanh toán ngaybằng tiền mặt hoặc bằng séc

⇒ Được xem xét khi phân tích dự án

Chi phí bút toán: là phần khấu trừ dần (khấu hao) nhữngkhoản chi trước đây cho các thành phần công trình hoặcmáy móc có thời gian sử dụng dài

⇒ Chỉ dùng vào việc tính thuế, không được xét đến khiphân tích tính kinh tế của dự án.

⇒ Được xem xét kỹ ở chương 714


Xác định các mục tiêu

Xây dựng các phương án

Thiết lập tiêu chuẩn và phân ch

Lựa chọn phương án

Thực hiện phương án

TìmTìm kiếm cơ hộiđầu tư (Công việc

hằng ngày)

Pháthiện mới

Cơ hội đa được

phát hiện

Ky sư

Nha quản lý

“Các quyết định về đầu tưdư án là những nhân tố đặcbiệt quan trọng trong việcxác định sư thành bại của

một doanh nghiệp”

1.4 Quá trình phân tích kinh tế dự án đầu tư

Nha quản lý

HẾT CHƯƠNG 1

16

CHƯƠNG 2

GIÁ TRỊTHEO THỜI GIANCỦA TIỀN TỆNguyễn Ngọc Bình Phươ[email protected]


Nội dung

2.1 Giới thiệu

2.2 Tính toán lãi tức

2.3 Biểu đồ dòng tiền tệ

2.4 Các công thức tính giá trị tương đươngcho các dòng tiền tệ đơn và phân bố đều

2.5 Các công thức tính giá trị tương đươngcho các dòng tiền tệ phân bố không đều

2.6 Lãi suất danh nghĩa và lãi suất thực

2.7 Các công thức tính giá trị tương đươngkhi ghép lãi liên tục

2.1 Giới thiệu

Tiền có thể tạo ra tiền theo thời gian. Ta có thểdùng tiền ngày hôm nay để đầu tư cho tương lai(earning power – sức sinh lợi/sức thu).

Sức mua của tiền thay đổi theo thời gian do lạmphát (purchasing power – sức mua).

TẠI SAO TIỀN LẠI CÓ GIÁ TRỊ THEO THỜI GIAN?

Lãi tức (interest) là biểu hiện giá trị theo thời gian của tiền tệ.• Là chi phí sử dụng tiền đối với người đi vay (cost to borrowers)• Là thu nhập đối với người cho vay (earning to lenders)


Lãi tức và lãi suất (interest vs interest rate)

Lãi tức là biểu hiện giá trị theo thời gian của tiền tệ.Lãi tức = (Tổng vốn tích luỹ) – (Vốn đầu tư ban đầu)Lãi suất là lãi tức biểu thị theo tỷ lệ phần trăm đối với số

vốn ban đầu cho một đơn vị thời gian:Lãi suất = (Lãi tức trong 1 đơn vị thời gian) / (vốn gốc) x 100%


Sự tương đương về mặt kinh tế (economic equivalence)– Những số tiền khác nhau ở những thời điểm khác nhau có thể

bằng nhau về giá trị kinh tế.– Với lãi suất 10%/năm, thì 1 triệu hôm nay tương đương 1,1

triệu năm sau

Nếu gửi tiết kiệm P đồnghôm nay trong N thờiđoạn với lãi suất i, thì sẽcó F (> P) đồng cuối thờiđoạn N.

N

F - future

P - present

0


Lãi tức đơn:– Lãi tức chỉ tính theo số vốn gốc mà không tính thêm

lãi tức tích luỹ phát sinh từ tiền lãi ở các thời đoạntrước đó.

Lãi tức ghép:– Lãi tức ở mỗi thời đoạn được tính theo số vốn gốc

và cả tổng số tiền lãi tích luỹ được trong các thờiđoạn trước đó.

– Phản ánh được hiệu quả giá trị theo thời gian củađồng tiền cho cả phần tiền lãi trước đó.

– Thường được sử dụng trong thực tế


P = số vốn gốcS = lãi suất đơnN = số thời đoạnVí dụ:

P = $1,000S = 8%N = 3 năm

Năm Số dư đầunăm

Lãi tức Số dưcuối năm

0 $1,000

1 $1,000 $80 $1,080

2 $1,080 $80 $1,160

3 $1,160 $80 $1,240

Lãi tức đơn: Với lãi suất đơn S, số thời đoạn là N, tổng vốn lẫn lãi sau N thời đoạn là (P + I) với I = P.S.N


Lãi tức ghép: Với lãi suất ghép i, số thời đoạn là N, tổng vốn lẫn lãi sau N thời đoạn là P(1 + i)N

P = vốn gốci = lãi suất ghépN = thời đoạnVí dụ:

P = $1,000i = 8%N = 3 năm

Năm Số dư đầunăm

Lãi tức Số dư cuốinăm

0 $1,000

1 $1,000 $80 $1,080

2 $1,080 $86.40 $1,166.40

3 $1,166.40 $93.31 $1,259.71


Dòng tiền tệ (Cash Flow - CF):CF bao gồm các khoản thu và các khoản chi, đượcquy về cuối thời đoạn.Trong đó, khoản thu được quy ước là CF dương ( ),khoản chi là CF âm ( )Dòng tiền tệ ròng = Khoản thu – Khoản chiBiểu đồ dòng tiền tệ (Cash Flow Diagrams - CFD): làmột đồ thị biểu diễn các dòng tiền tệ theo thờigian.


Các ký hiệu dùng trong CFD:P (present): Giá trị hay tổng số tiền ở mốc thời gianquy ước nào đó được gọi là hiện tại. Trên CFD, P ởcuối thời đoạn 0.F (future): Giá trị hay tổng số tiền ở mốc thời gian quyước nào đó được gọi là tương lai. Trên CFD, F có thểở cuối bất kỳ thời đoạn thứ N nào.A (annuity): Một chuỗi các giá trị tiền tệ có giá trịbằng nhau đặt ở cuối các thời đoạnN: Số thời đoạn (năm, tháng,…)i (interest rate): Lãi suất (mặc định là lãi suất ghép)

Ví dụ về biểu đồ dòng tiền tệ

P (Giá trị hiện tại)

F (Giá trị tương lai)

A (Dòng thu đều mỗi thời đọan)

0

1 2 3 4 5 6 7

F (Giá trị tương lai)

0 1 2

3

4 5 6

7

P (Giá trị hiện tại) A (Dòng chi đều mỗi thời đọan)

F thu

F chi

2.4 Các công thức tính giá trị tương đương cho dòng tiền đơn vàphân bố đều

Công thức tính giá trị tương đương cho dòng tiền tệ đơn:

Công thức tính giá trị tương đương cho dòng tiền tệphân phối đều:


Tìm Biết Công thức Ký hiệu

F P (F / P, i, N)

P F (P / F, i, N)

P A (P / A, i, N)

A P (A / P, i, N)

F A (F / A, i, N)

A F (A / F, i, N)

Hàm ExcelFV(rate, nper, pmt, pv, type)PV(rate, nper, pmt, fv, type)PMT(rate, nper, pv, fv, type)

Trong đórate: Lãi suấtnper: số thời đoạnpv: giá trị hiện tại P [=0 nếu để trống]fv: giá trị tương đương F [=0 nếu để trống]pmt: giá trị trả đều A [=0 nếu để trống]type = 0 (mặc định, thanh toán cuối kỳ)

14



VD1: Tìm F theo P

Nếu bạn đầu tư $2.000 bây giờ với lãi suất 10%/năm, 8 năm sau bạn sẽ có bao nhiêu?

$2.000

F = ?

80

i = 10%

F = P(F/P,i,N) = 2000(F/P,10%,8)=2000*2.1436=4287.2FV(rate,nper,pmt,pv,type) = FV(10%,8,,-2000)=$4,287.18


VD2: Tìm P theo F

P = ?

F = $10.000

60

i = 7 %

Bạn muốn để dành một khoản tiền hôm nay với lãisuất 7%/năm để có $10.000 trong 6 năm. Vậy bạncần để dành bao nhiêu ngay hôm nay?

P = F(P/F,i,N) = 10000 (P/F,7%,6)=10000*0.6663=6663PV(rate,nper,pmt,fv,type) = PV(7%,6,,10000)=($6,663.42)


VD3: Tìm P theo FBạn sẽ phải gửi tiếtkiệm bao nhiêu ngayhôm nay để có thể rút$25,000 vào năm thứ1, $3,000 vào năm thứ2, $5,000 vào năm thứ4, với lãi suất là10%/năm?

0

1 2 3 4

$25,000

$3,000 $5,000

P=?

P = F1(P/F,i,1) + F2(P/F,i,2) + F4(P/F,i,4)=25*0.9091+3*0.8264+5*0.683=28.6217


VD4: Tìm F theo A

Nếu hàng nămbạn gửi $5,000tiết kiệm với lãisuất i = 6%/nămtrong 5 năm thìcuối năm thứ 5bạn nhận đượcbao nhiêu?

F = A(F/A,i,n) = 5000(F/A,6%,5)=5000*5.63709 =28185.45 FV(rate,nper,pmt,pv,type) = FV(6%,5,-5000)=$28,185.46


VD5: Tìm P theo A

Để hàng năm bạn cóthể nhận được $7.92triệu trong vòng 25năm, thì bạn phải gửitiết kiệm ngay hômnay khoản tiền là baonhiêu, biết lãi suất là8%/năm.

P = A(P/A,i,n)=7.92(P/A,8%,25)=7.92*10.675 = 84.546 PV(rate,nper,pmt,fv,type) = PV(8%,25,7.92)=($84.54)

Thông thường, giá trị lãi suất được dùng để tính tiền lãi trong thời đoạn 1 năm hay còn gọi thời đoạn phát biểu lãi là 1 năm. Trong thực tế, thời đoạn phát biểu lãi có thể ít hơn 1 năm.Xét ví dụ: Lãi suất 12%/năm, ghép lãi theo quý, 6 tháng lãnh lãi một lần

Thời đoạn phát biểu lãi: 1 nămThời đoạn ghép lãi: 1 quýThời đoạn trả lãi (thời đoạn tính toán): 6 tháng

Khi thời đoạn phát biểu lãi phù hợp với thời đoạn ghép lãi thì đó là lãi suất thực. Nếu thời đoạn phát biểu lãi khác thời đoạn ghép lãi thì đó là lãi suất danh nghĩa.

20

2.6 Lãi suất thực và danh nghĩa

Tính chuyển lãi suất danh nghĩa theo những thời đoạn khác nhau:Gọi rngan là lãi suất danh nghĩa ở thời đoạn ngắn (Vd: tháng)

rdai là lãi suất danh nghĩa ở thời đoạn dài (Vd: năm)m là số thời đoạn ngắn trong thời đoạn dài (Vd: m = 12)

Ví dụ:Lãi suất 3%/quý ⇒ Mặc định hiểu là lãi suất thực theo quý: 3%/quý (ghép lãi theo quý)Lãi suất danh nghĩa 3%/quý ⇒ Lãi suất danh nghĩa theo năm là 3%*4 = 12%/nămLãi suất 20%/năm, ghép lãi theo quý ⇒ Lãi suất danh nghĩa theo năm, ghép lãi theo quý ⇒ Lãi suất danh nghĩa theo quý = Lãi suất thực theo quý = 5%/quý 21


Tính chuyển lãi suất thực theo những thời đoạn khác nhau:Gọi ingan là lãi suất thực ở thời đoạn ngắn (Vd: tháng)

idai là lãi suất thực ở thời đoạn dài (Vd: năm)m là số thời đoạn ngắn trong thời đoạn dài (Vd: m = 12)

Tính chuyển lãi suất danh nghĩa sang lãi suất thực:Bước 1: Từ lãi suất danh nghĩa tính chuyển sang lãi suất thực trong thời đoạn ghép lãi.Bước 2: Tính chuyển lãi suất thực trong thời đoạn ghép lãi sang lãi suất thực trong thời đoạn tính toán.

22


HẾT CHƯƠNG 2

23

Chương 3PHÂN TÍCH PHƯƠNG ÁNTHEO GIÁ TRỊ TƯƠNG ĐƯƠNG



Nội dung

3. Phương pháp giá trị hiện tại (NPV hay PW)

4. Phương pháp giá trị tương lai (NFV hay FW)

5. Phương pháp giá trị hàng năm (NAV hay AW)

1. Các phương pháp phân tích so sánh PA

2. Một số nguyên tắc chung trong so sánh PA

Ghi chú: PA = phương án

NFV: Net Future Value; FW: Future Worth

NAV: Net Annual Value; AW: Annual Worth

NPV: Net Present Value; PW: Present Worth

1. Các phương pháp phân tích so sánh PA

3

PHƯƠNG PHÁP PHÂN TÍCHSO SÁNH PA

Giá trị tương đương (Equivalent

Worth)

Giá trị hiện tại(Present Worth -

PW)

Giá trị tương lai(Future Worth -FW)

Giá trị hàng năm(Annual Worth -

AW)

Suất thu lợi (Rates of Return)

Tỷ số lợi ích/chi phí (Benefit Cost Ratio) …

Chương 4 Chương 5

Phương pháp dòng tiền tệ chiết giảm (Discounted Cash-Flow Methods)


Các bước so sánh PA1) Nhận ra đầy đủ các PA cần so sánh2) Xác định thời kỳ phân tích3) Ước lượng dòng tiền tệ cho từng PA4) Xác định giá trị theo thời gian của dòng tiền tệ (i)5) Lựa chọn phương pháp so sánh (độ đo hiệu quả)6) Tính toán so sánh các PA7) Phân tích độ nhạy (sensitivity analysis)8) Lựa chọn PA cuối cùng

4


Các PA loại trừ nhauChỉ chọn 1 PA duy nhất để đầu tưGiả sử có 2 cơ hội đầu tư là A và B. Khi đó, có 4 PA loại trừ nhau:1. Không thực hiện cả A và B.2. Chỉ thực hiện A.3. Chỉ thực hiện B.4. Thực hiện cả A và B.Nếu có m cơ hội đầu tư ? PA đầu tư

5


Tuổi thọ kinh tế (TTKT) & Thời kỳ phân tích (TKPT)• TTKT: là thời gian hoạt động còn có ích về mặt kinh tế

của PA.• TKPT: Là khoảng thời gian xem xét tất cả những dòng

tiền tệ xảy ra.• Chọn TKPT:

- Bội số chung nhỏ nhất của các TTKT- Phân tích theo thời gian phục vụ yêu cầu của PA

• Chú ý giá trị còn lại và giá trị thay mới:- TKPT > TTKT giá trị thay mới- TKPT < TTKT giá trị còn lại

6


Một cơ hội đầu tư được gọi là “đáng giá” nếu: Giá trị tương đương >= 0, hoặcSuất thu lợi >= MARR, hoặc Tỷ số lợi ích/chi phí >= 1

7



Worth)




B1: Xác định thời kỳ phân tích (TKPT)

B4: Tính PW. TH các PA loạitrừ nhau, chọn PA nào cóPW max

B4: Tính PW. TH các PA độc lậpnhau, chọn làm PA nếu PW ≥ 0

Quy đổi toàn bộ thu nhập và chi phí của PA thành một giátrị tương đương tại năm 0, bằng cách sử dụng suất chiếttính i cho trước

B2: Ước lượng dòng tiền vào/ra của PA

B3: Ước lượng giá trị theo thời gian của dòng tiền i

NPV: Net Present Value; PW: Present Worth 8


Suất chiết tính i: được chọn làm sao để phản ánh

chi phí sử dụng vốn hoặc suất thu lợi tối thiểu chấp

nhận được (MARR)

• dù vốn là của mình (cần xét đến cơ hội bỏ qua

khi đem vốn tự có đầu tư vào dự án)

• hay vốn đi vay của người khác (cần yêu cầu

một suất sinh lời ít nhất phải ≥ lãi suất vay)

9


i = 15%

10

3. Phương pháp giá trị hiện tại (NPV hay PW)Công thức tổng quát:

PW = PWthu - PWchi

PW ≥ 0: dự án đáng giá (Dùng vốn đầu tư cho dự án nàycó lợi hơn hoặc ít ra là bằng đầu tư vào một cơ hội khácvới lãi suất là i)

PW<0: dự án không đáng giá (Dùng vốn đầu tư cho dựán này không có lợi bằng đầu tư vào một cơ hội khác vớilãi suất là i)

11

3. Phương pháp giá trị hiện tại (NPV hay PW)Ví dụ 2: So sánh 2 PA loại trừ nhau (TTKT bằng nhau)

Mua máy Photo Thuê máyThu nhập hàng năm (triệu) 160 160Chi phí đầu tư ban đầu (triệu) 30 0Chi phí hoạt động hàng năm (tr) 50 100Giá trị còn lại (triệu) 2 0Tuổi thọ (năm) 10 10

Ta nên mua máy photocopy hay thuê máy?

(1) Mua máy photo (2) Thuê máyThu nhập hàng năm (tr VND)Đầu tư ban đầuChi phí hằng nămGiá trị còn lạiTTKT (năm)

16030505

10

1600

1000

10Suất thu lợi tối thiểu i 20%

12


13

Cách 1: Tính PW cho từng PA chọn PA có PW max

(1) Nếu mua máy photocopy:PWR = 160 (P/A, 20%, 10)PWC = 30 + 50 (P/A, 20%, 10) - 5 (P/F, 20%, 10) = 239⇒PW ròng = PWR – PWC = 432 (triệu đồng)

(2) Nếu thuê máy photocopy:PWR = 160 (P/A, 20%, 10)PWC = 100 (P/A, 20%, 10)⇒PW ròng = PWR – PWC = 671 – 419 = 252 (triệu đồng)

⇒ Chọn mua máy photocopy (432 > 252)


14

Cách 2: Vì 2 PA có thu nhập hàng năm là bằng nhaunên chỉ cần tính giá trị hiện tại của chi phí (PWC) chotừng PA chọn PA có PWC min

(1) Nếu mua máy photocopy:PWC = 30 + 50 (P/A, 20%, 10) - 5 (P/F, 20%, 10)= 239 (triệu đồng)

(2) Nếu thuê máy photocopy:PWC = 100 (P/A, 20%, 10) = 419 (triệu đồng)

⇒ Chọn mua máy photocopy (239 < 419)


15

Ví dụ 3: So sánh 2 PA loại trừ nhau (TTKT không bằng nhau)Cần tìm bội số chung nhỏ nhất của TTKT của 2 PAGiả định PA lặp lại như cũ theo chu kỳ

Thời kỳ phân tích là BSCNN(5,10) = 10 nămSau 5 năm, máy cũ phải thay mới 1 lần

(1) Mua máy mới (2) Mua máy cũ

Thu nhập hàng năm (tr VND)Đầu tư ban đầuChi phí hằng nămGiá trị còn lạiTTKT (năm)

16030505

10

150108015

Suất thu lợi tối thiểu i 20%


16

Ví dụ 3: So sánh 2 PA loại trừ nhau (TTKT không bằng nhau)

5030

160

5(1)

0 5 101 2 3 4

10 80

150 150

1

80 10

1

80

(2)0 1 2 3 4 5 10


17

Ví dụ 3: So sánh 2 PA loại trừ nhau (TTKT không bằng nhau)

(1) Mua máy mới:PW = - 30 + (160 – 50) (P/A, 20%, 10) + 5 (P/F, 20%, 10)= 432 (triệu đồng)

(2) Mua máy cũ:PW = - 10 + (150 – 80) (P/A, 20%, 10) + (1-10)(P/F, 20%, 5)+ 1 (P/F, 20%, 10) = 280 (triệu đồng)

⇒ Chọn mua máy mới (432 > 280)


18

Giá trị tương đương của tất cả khoản thu, chi của dự ánđược quy về một mốc nào đó trong tương lai (thôngthường là cuối thời kỳ phân tích)

Quy tắc chọn: (tương tự phương pháp PW)TH các PA độc lập: đáng giá nếu FW >= 0.TH các PA loại trừ: PA đáng giá nhất nếu FW max.Nếu 2 PA có TTKT khác nhau, cần tìm BSCNNKhi các PA có thu nhập giống nhau: PA đáng giá nhấtnếu FWC min

NFV: Net Future Value; FW: Future Worth


19

i = 15%

Ví dụ 4:

> 0 Chấp nhận


20

Là giá trị A của một chuỗi dòng tiền tệ phân bố đều hàngnăm trong suốt TKPT (TTKT?).

Quy tắc chọn: (tương tự phương pháp PW & FW)TH chọn các PA độc lập: PA đáng giá nếu AW >= 0TH chọn các PA loại trừ: chọn PA đáng giá nhất nếuAW max.Nếu 2 PA có TTKT khác nhau, thì có thể so sánh trựctiếp AW của từng PA mà không cần tìm BSCNNKhi các PA có thu nhập giống nhau: PA đáng giá nhấtnếu AWC min

NAV: Net Annual Value; AW: Annual Worth


21

AW(15%) = $6.946(A/P, 15%, 6)= $1.835

PW(15%) = $6.946

$15$3.5

$5$12

$80

2 3 4 5 61

$9.0 $10i = 15%

$6.946

0

A = $1.835

2 3 4 5 610

Ví dụ 5:

> 0 Chấp nhận


22

Sử dụng PW hoặc FW để tính AWAW = PW*(A/P,i,n) = FW*(A/F,i,n)

Phương pháp giá trị hàng năm AW cho kết quả quyết định chọn dự án giống phương pháp PW và FW

AW bao gồm hai thành phần:Các khoản thu/chi đều hàng năm: A (=Athu - Achi)Chi phí đều hàng năm để hoàn trả lại vốn đầu tư ban đầu: CR (Capital Recovery) > 0

AW = A – CR

23


Có hai giao dịch xảy ra khi muamột tài sản: (1) Bỏ ra chi phí đầu tư ban đầu P

(initial investment)(2) Thu hồi giá trị còn lại SV

(salvage value)

Từ P và SV có thể tính được CR

0 1 2 3 ….. N

0N

P

SV

CR(i) hàng năm

Các công thức tính CR:CR là giá trị tương đương hàng năm của vốn đầu tư ban đầu P và giá trị còn lại SV

CR = P*(A/P, i, N) – SV*(A/F, i, N) (1)

24


Hoặc CR = [P – SV(P/F, i, N)]*(A/P, i, N) (2)Hoặc CR = (P – SV)*(A/F, i, N) + P*i (3)Hoặc CR = (P – SV)*(A/P, i, N) + SV*i (4)

25


Ví dụ 6: Một tài sản đầu tư có giá trị 10 triệu sử dụngtrong 5 năm thì ước tính giá trị còn lại là 2 triệu, i = 8%năm. Tính giá trị CR của phương án.

CR = 10tr(A/P, 8%, 5) – 2tr(A/F, 8%, 5)= 10tr(0,2505) - 2tr(0,1705)= 2.164.000 Đ

CR = [10tr – 2tr(P/F, 8%, 5)] (A/P, 8%, 5)= [10tr – 2tr(0,6806)] (0,2505)= 2.164.000 Đ

26

5. Phương pháp giá trị hàng năm (NAV hay AW)Ví dụ 7:

Cho: P = $20.000, SV = $4.000, N = 5 năm, i = 10%Hỏi: liệu khoản thu nhập hàng năm A = $4.400 đủ để bù đắp chi phí vốn không?

Giải: CR = $4.620,76Kết luận: Dự án cần thêm một khoản thu nhập hàng năm là $220,76.

0

1 2 3 4 5

$20.000

$4.000

$4.400

0

1 2 3 4 5

$20.000

0

1 2 3 4 5

$4.400

+

27

Tóm tắtPhương pháp giá trị hiện tại (NPV/PW): là toàn bộ thu

nhập và chi phí của phương án trong suốt TKPT được quy

đổi thành một giá trị tương đương ở hiện tại.

Phương pháp giá trị tương lai (NFV/FW): là toàn bộ thu

nhập và chi phí của phương án trong suốt TKPT được quy

đổi thành một giá trị tương đương ở tương lai.

Phương pháp giá trị hàng năm (NAV/AW): là giá trị A

của một chuỗi dòng tiền tệ phân bố đều trong suốt TKPT.

HẾT CHƯƠNG 3

28

CHƯƠNG 4

PHÂN TÍCH PHƯƠNG ÁNTHEO SUẤT THU LỢINguyễn Ngọc Bình Phươ[email protected]


Nội dung4.1 Các phương pháp phân tích PA theo suất thu lợi (RR)

4.2 Suất thu lợi nội tại (IRR) của một dự án đầu tư

4.3 So sánh các PA theo IRR

4.4 Bản chất của IRR tự đọc, có thi

4.5 Suất thu lợi tổng hợp của dự án đầu tư

4.6 Một số loại suất thu lợi khác

4.7 So sánh phương pháp PW và RR2

3

1. Các phương pháp phân tích PA theo suất thu lợiPHƯƠNG PHÁP

PHÂN TÍCHSO SÁNH PA


Worth)


PW)



AW)



Chương 3 Chương 5

2. Suất thu lợi nội tại (IRR) của một dự án đầu tư

Suất thu lợi nội tại (Internal Rate of Return - IRR) là mức lãi suất mà nếu dùng làm hệ số chiết tính để quy đổi dòng tiền tệ của dự án thì giá trị hiện tại của thu nhập PWR sẽ cân bằng với giá trị hiện tại của chi phí PWC.

4

PWR = PWC hay PWR - PWC = 0

AWR = AWC hay AWR - AWC = 0

FWR = FWC hay FWR - FWC = 0

5

Các cách tính IRR (áp dụng cho dự án đầu tư có hàm PW(i) giảm):

Tính trực tiếp bằng tay (chỉ áp dụng cho dự án có

TKPT 2 năm hoặc dòng tiền chỉ xuất hiện tại 2 thời

điểm)

Sử dụng phương pháp nội suy

Sử dụng máy tính bỏ túi (có tính năng giải pt)

Sử dụng phần mềm Excel


6

Tính trực tiếp bằng tay:

N Dự án A

0 -$1.0001 02 03 0

4 + $1.500

Tìm IRR?

Áp dụng công thức: PWR = PWC hay PWR - PWC = 0

PW(i*) = -1000 + 1500(P/F,i*,4)= 0- 1000 + 1500 / (1+i*)4 = 0i* = 10,67%


7

Tính trực tiếp bằng tay: N Dự án B

0 -$2.0001 + $1.3002 +$1.500

Tìm IRR?

Áp dụng công thức: PWR = PWC hay PWR - PWC = 0

PW(i*) = -2000 + 1300/(1+i*) + 1500/(1+i*)2 = 0Đặt X = 1/(1+i*)PW(X) = -2000 + 1300X + 1500X2 = 0

X1 = 0,8 hoặc X2=-1,667i*1 = 25% hoặc i*2 = -160%


8

Sử dụng phương pháp nội suy:

B1: Chọn giá trị i1 sao cho PW(i1) > 0

B2: Chọn giá trị i2 sao cho PW(i2) < 0

B3: Tính i* gần đúng bằng công thức: (i* nằm giữa i1 và i2)

i* = i1 + (i2-i1) x [PW(i1) / (PW(i1) – PW(i2))]

B4: Thử lại bằng cách thế i* vào phương trình PW(i*)=0

Ghi chú: Nên chọn i2 – i1 = 1%


9

Sử dụng phương pháp nội suy:

Số liệu ban đầu Dự án AChi phí và thu nhập(triệu đồng)Đầu tư ban đầuChi phí hằng nămThu nhập hằng nămGiá trị còn lại (SV)Tuổi thọ - TT (năm)

102,2525

Xác định IRR?


Ví dụ 4.1 (trang 85)

10

Áp dụng công thức:PWR – PWC = 0(5tr – 2,2tr )(P/A, i, 5) + 2tr(P/F, i, 5) – 10tr = 0Sử dụng phương pháp nội suy tìm IRR:Nếu i1 = 15% thì PW(15%) = 380.000Nếu i2 = 20% thì PW(20%) = -822.000

i* = 15% + (20% -15%) x 380.000 = 16,5%380.000 – (-822.000)

Vậy: IRR = 16,5% năm

0 1 2 3 4 5SV = 2

AC = 2,2

AR = 5

P = 10


11

Sử dụng phần mềm Excel:


12

Làm sao để quyết định chọn hay không chọn dự án?

Dự án A0 1 2 3 4 5

-10 2,8 2,8 2,8 2,8 4,8IRR = 16,476%

Giả sử ta không đầu tư vào dự án A, mà

dùng 10tr gửi ngân hàng với lãi suất

12%/năm. Vậy 12% có ý nghĩa gì? Nên chọn

dự án A hay gửi ngân hàng?


13

12% chính là chi phí cơ hội nếu việc gửi 10tr vàongân hàng là cơ hội đầu tư tốt nhất mà bạn có vàothời điểm đó.

Nếu có cơ hội đầu tư nào cho suất thu lợi cao hơn12% thì bạn sẽ chọn cơ hội đầu tư đó. Vậy 12% ởđây xem như là “suất thu lợi tối thiểu chấp nhậnđược” (Minimum Acceptable Rate of Return –MARR)


14

Quy tắc chung:

IRR >= MARR : PW >= 0 (chấp nhận dự án)

IRR < MARR : PW < 0 (không chấp nhận dự án)

Khi IRR không nhỏ hơn suất thu lợi tối thiểu chấp nhận được

(MARR) thì cơ hội đầu tư đáng giá về mặt kinh tế


3. So sánh các PA theo IRR

15

Chúng ta có thể xếp hạng dự án loại trừ nhau bằng tiêu chí IRR không?

N Dự án A Dự án B

0 -$1000 -$5000

1 $2000 $7000

IRR 100% 40%

PW(10%) $818 $1364

PW là phương pháp tính theo số tuyệt đối (đơn vị: tiền tệ)

IRR là phương pháp tính theo số tương đối (đơn vị: %)

Dự án nào có PW lớn nhất sẽ được chọn. Tuy nhiên, nếu dựa trên tiêu chí

IRR, ta không thể chọn dự án nào có IRR cao nhất vì IRR không tính đến quy

mô của dự án Cần sử dụng phương pháp gia số.

MARR=10%

16

Nguyên tắc phân tích theo gia số:

1) So sánh dự án có vốn đầu tư ban đầu lớn hơn (B) với

PA có vốn đầu tư ban đầu nhỏ hơn (A) chỉ khi PA có

đầu tư nhỏ hơn là đáng giá (IRRA ≥ MARR)

2) Chọn PA có vốn đầu tư ban đầu lớn hơn nếu gia số

vốn đầu tư là đáng giá (IRR ≥ MARR)


17

Các bước tính IRR :


1. Lập dòng tiền tăng thêm giữa 2 dự án bằng cáchlấy dòng tiền có chi phí đầu tư lớn hơn (B) trừdòng tiền có chi phí đầu tư thấp hơn (A).

2. Tính IRRB-A của dòng tiền tăng thêm (B-A)

3. Quy tắc chọn:IRRB-A >= MARR: chọn BIRRB-A < MARR: chọn A

18

Ví dụ áp dụng phương pháp gia số:


N A B0 -$1.000 -$5.0001 +$2.000 $7.000

IRR 100% 40%PW (10%) $818 $1.364

B-A

+$5.000-$4.000

25%$546

Giải thích: Nếu đầu tư thêm $4.000 vào dự án B, dự án sẽ tạo ra thêm dòng tiền vào là $5.000. Suất thu lợi của việc đầu tư thêm $4.000 này vào dự án B là 25% (>MARR=10%)

MARR=10%

19

Thủ tục so sánh nhiều phương ánB1: Xếp các PA theo thứ tự tăng dần vốn đầu tư: A,B,C…B2: Xem PA số 0 (PA không thực hiện đầu tư) như là PA “cố thủ”. Xem PA

A là PA “thay thế”. Tính IRR∆ khi chuyển từ PA 0 A.* Nếu các PA chỉ có chi phí mà không có thu nhập: dùng A là PA “cố thủ”, Blà PA “thay thế”. Chuyển sang bước 4.B3: Nếu IRRA < MARR, gạt bỏ A và tính IRRB cho PA B tiếp theo. Lặp lại

bước này cho đến khi có một PA X nào đó mà IRRX ≥ MARR. PA này trởthành phương án “cố thủ” và PA có đầu tư lớn hơn kế tiếp là PA “thay thế”.

B4: Xác định chuỗi dòng tiền tệ gia số giữa cặp PA “cố thủ” và “thay thế”.B5: Tính IRR∆ của chuỗi dòng tiền tệ gia sốB6: Nếu IRR∆ > MARR, gạt bỏ PA “cố thủ” và lấy PA “thay thế” làm PA “cố

thủ”. Ngược lại gạt bỏ PA “thay thế” và lấy PA tiếp sau làm PA “thay thế”mới.

B7: Lặp lại bước (4) đến (6) cho đến khi chỉ còn 1 PA. Đó là PA được chọn.


20


So sánh các PA loại trừ nhau sau đây, tìm PA có lợi nhất theo phương pháp dựa trên IRR, với MARR=18%. Giả sử TTKT các PA bằng nhau.

Chi phí và thu nhập (triệu Đ)

Các phương án

A B C D E F

Đầu tư ban đầuThu nhập ròngGiá trị còn lại

1.000150

1.000

1.500375

1.500

2.500500

2.500

4.000925

4.000

5.00011255.000

7.0001.4257.000

ĐẦU TƯ BAN ĐẦU = GIÁ TRỊ CÒN LẠI IRR = THU NHẬP RÒNG/ĐẦU TƯ BAN ĐẦU

Gia số

Đầu tư ban đầuThu nhập ròngIRRĐáng giá

Kết luận

0 A

1.00015015%

Không 0

1.50037525%

Có B

B C

1.000125

12,5%

Không B

B D

2.50055022%

Có D

D E E F

1.00020020%

Có E

2.00030015%

Không E

Chọn PA E

0 B

Ví dụ 4.7 (trang 94)

21

4. Bản chất của IRR

IRR là suất thu lợi của một dự án với giả thiết là cácdòng thu nhập ròng dương (CFt) đều được đem đầu tưlại với suất thu lợi làm cho PWR = PWC hay AWR = AWC

Chỉ số IRR của một dự án đầu tư không phải là suất thulợi của vốn đầu tư ban đầu, mà là suất thu lợi tínhtheo các “kết số còn lại của vốn đầu tư” ở đầu các thờiđoạn.

22


0 1 2 3Kết số còn lại đầu năm

Tiền lãi tính trên kết số còn lại đầu năm

Dòng tiền

Kết số còn lại cuối năm

-$10.000 -$6.979 -$3.656

-$1.000 -$697 -$365

-$10.000 +$4.021 +$4.021 +$4.021

-$10.000 -$6.979 -$3.656 0

Công ty đạt được suất thu lợi 10% trên số tiền còn lại dùng để tái đầu tư vào dự án. Vì số tiền lãi thu được xuất hiện trong nội tại dự án, nên ta có khái niệm suất thu lợi nội tại .

23


Số liệu ban đầu Dự án AChi phí và thu nhập(triệu đồng)Đầu tư ban đầuChi phí hằng nămThu nhập hằng nămGiá trị còn lại (SV)Tuổi thọ - TT (năm)

1002250205

IRR=16,48%

Đvt: triệu đồngVí dụ 4.8 (trang 95)

24

(1)Năm

(2)Kết số còn lại đầu năm, Ft

(3)=0.1648(2)Tiền lãi tính

theo kết số còn lại Ft(i*)

(4)Dòng tiền tệ

ròng CFt

(5)=(2)+(3)-(4)Kết số còn lại ở cuối năm t, đầu

năm t+1Ft+1=Ft(1+i*)+CFt

0 - - -100.000 -100.000

1 -100.000 -16.480 +28.000 -88.480

2 -88.480 -14.580 +28.000 -75.060

3 -75.060 -12.370 +28.000 -59.430

4 -59.430 -9.790 +28.000 -41.220

5 -41.220 -6.790 +28.000+2000 0

Tổng cộng: -60.000 +60.000

4. Bản chất của IRRĐvt: ngàn đồng

25


26

7. So sánh phương pháp PW và IRR

Phương pháp PW và IRR đều dẫn đến một kết luận khilựa chọn phương án đầu tư.

Về lý thuyết: Phương pháp PW ưu thế hơn do sẽ khôngtính được IRR trong trường hợp hàm PW(i) khônggiảm.

Về thực tế: Phương pháp IRR được ưa chuộng hơn dophương pháp này cung cấp một cách trực quan về sốliệu tỉ suất thu lợi của phương án.

HẾT CHƯƠNG 4

27

Chương 5PHÂN TÍCH PHƯƠNG ÁNTHEO CÁC PHƯƠNG PHÁP KHÁC


Khoa Quản lý Công nghiệpĐại học Bách Khoa TP.HCM

Các phương pháp phân tích PA

2



Worth)


PW)



AW)


Tỷ số lợi ích/chi phí (Benefit Cost Ratio)

…

Chương 3 Chương 4 Chương 5

Phương pháp dòng tiền tệ chiết giảm (Discounted Cash-Flow

Methods)

3

Nội dung

1. Tỉ số lợi ích chi phí (B/C)

2. So sánh các PA theo tỉ số B/C

3. So sánh 3 phương pháp phân tích PA

4. Phân tích điểm hòa vốn

5. Thời gian bù vốn

4

Định nghĩa: Là tỉ sốgiá trị tươngđương của lợi ích(B - benefits) trêngiá trị tươngđương của chi phí(C - costs) của dựán. Giá trị tươngđương có thể làPW, AW, FW.Tính chất: Dự án cóB/C ≥ 1 là đáng giá

PW(B) ≥ PW(C)

PW(ròng) = PW(B) – PW(C) ≥ 0

PW(B) / PW(C) ≥ 1


5

Các công thức tính B/C:- B/C thường:

- B/C sửa đổi:

B - benefits: Thu nhập (lợi ích) hàng nămO – operation costs: Chi phí vận hành hàng nămM – maintenance costs: Chi phí bảo trì hàng nămCR – capital recovery costs: Chi phí CR của dự án

AWPW


6

- Khác biệt giữa B/C thường và B/C sửa đổi:+ Công thức tính B/C thường: phần chi phí

hàng năm (O & M) được bổ sung vào phần chiphí ở mẫu số

+ Công thức tính B/C sửa đổi: phần chi phíhàng năm (O & M) trích ra trực tiếp từ lợi íchhàng năm ở tử số.

- Cách tính khác nhau nên 2 tỷ số B/C thường vàsửa đổi của cùng 1 dự án là khác nhau.-Tuy vậy, chúng đều dẫn đến những kết luậnphù hợp nhau.


7

Lợi ích (Benefits): mối lợi (advantages) đối vớingười chủ dự án hay người hưởng lợi từ dự án. Lợi ích trong công thức B/C là lợi ích ròng (lợiích trừ đi tổn thất)

Chi phí (Costs): là những giá trị ước tính về giáxây dựng (đầu tư ban đầu, vận hành, bảo trì) trừđi các giá trị còn lại.

Tổn thất (Disbenefits): là những bất lợi (disadvantages)do dự án gây ra cho người chủ dự án hay người hưởng lợi (lưu ý những tổn thất này không phải lúcnào cũng có thể quy ra thành tiền)


8

Chi phí đầu tư ban đầu (triệu đồng) (P) 10Chi phí vận hành, bảo trì hàng năm (O + M) 2,2Thu nhập hàng năm (B) 5Giá trị còn lại (SV) 2Tuổi thọ (năm) 5MARR 8%

Tính tỉ số B/C thường và sửa đổi

Ví dụ 5.1:


9

Chi phí đầu tư ban đầu (triệu đồng) (P) 10Chi phí vận hành, bảo trì (O + M) 2,2Thu nhập hàng năm (B) 5Giá trị còn lại (SV) 2Tuổi thọ (năm) 5MARR 8%

CR = 10(A/P,8%,5) - 2(A/F,8%,5) = 2,163 triệu đồng

= 1,146 (B/C thường)

= 1,294 (B/C sửa đổi)


10

Nguyên tắc phân tích theo gia số(tương tự IRR):

• Phải đảm bảo PA có vốn đầu tư ban đầunhỏ hơn là đáng giá. Khi B≥0 và C≥0 thìPA sẽ đáng giá nếu B/C ≥ 1

• Tiêu chuẩn: chọn PA có vốn đầu tư banđầu lớn hơn nếu gia số vốn đầu tư là đánggiá, nghĩa là tỉ số B/CΔ ≥ 1


11

Ví dụ 5.3: So sánh dự án A và B (thu nhập vàchi phí khác nhau)

Số liệu ban đầu A B

Đầu tư ban đầu (triệu đồng) 10 15Chi phí hoạt động hằng năm 2,2 4,3

Thu nhập hằng năm 5 7Giá trị còn lại 2 0

Tuổi thọ (năm) 5 10MARR(%) 8%


12

Số liệu ban đầu A BThu nhập hằng năm (B) 5 7Đầu tư ban đầu (P) 10 15

Chi phí hoạt động (O) 2,2 4,3Giá trị còn lại (SV) 2,0 0

Tuổi thọ (năm) 5 10

Quyết định

Ví dụ 5.3: So sánh dự án A và B (thu nhập và chi phí khác nhau)

∆ = B – A2

2,1

0,037-2,703

Không đáng giá

Chọn A (vì -2,7 < 1)

2,163 2,21,294

Đáng giá

Chi phí CR

B/C= [B-(O+M)]/CR


13

Đại lượng A BThu nhập hằng năm (triệu) (B) Giống B Giống AĐầu tư ban đầu (P) 3 4Chi phí hằng năm (O+M) 2 1,6Giá trị còn lại (SV) 0,5 0Tuổi thọ (năm) 6 9MARR 15%Chi phí CR 0,735 0,84B/C= [B-(O+M)]/CRQuyết định

Ví dụ 5.4: So sánh dự án A và B (thu nhập giống nhau)

∆

0

-0,4

0,105Không tính Không tính 3,81Chọn B (vì 3,8 >= 1)


14

Lưu ý trường hợp so sánh 2 PA có lợi íchgiống nhau:

Nếu không biết lợi ích cụ thể của từng PAthì ta không thể tính B/C cho từng PA, màchỉ có thể tính B/C của gia số, tức B/CΔ.

PA có vốn đầu tư ban đầu nhỏ hơn đượcgiả định là đáng giá.

Nếu B/CΔ ≥ 1 thì chọn PA có vốn đầu tưban đầu lớn hơn.


15

Lưu ý trường hợp giá trị ΔC âm:

Trong trường hợp gia số ở mẫu của tỉ sốB/C là âm, PA có vốn đầu tư ban đầu lớnhơn được chọn nếu tỉ số B/CΔ ≤ 1 (nghĩa làdự án có vốn đầu tư ban đầu lớn hơn sẽtiết kiệm được chi phí nhiều hơn)



So sánh nhiều PA loại trừ nhauSử dụng phương pháp phân tích theo gia số

Ví dụ 5.5:

16

Chi phí và thunhập (triệu Đ)

Các phương án

A B C D E F

Đầu tư ban đầuThu nhập ròngGiá trị còn lại

MARR

1.000150

1.00018%

1.500375

1.50018%

2.500500

2.50018%

4.000925

4.00018%

5.00011255.00018%

7.0001.4257.00018%

Nhận xét: P = SV

Chi phí và thunhập (triệu Đ)

Các phương án

A B C D E FĐầu tư ban đầuThu nhập ròngGiá trị còn lại

MARR

1.000150

1.00018%

1.500375

1.50018%

2.500500

2.50018%

4.000925

4.00018%

5.00011255.00018%

7.0001.4257.00018%

ĐẦU TƯ BAN ĐẦU (P) = GIÁ TRỊ CÒN LẠI (SV) CR = P * MARR0 A 0 B B C B D D E E F

ΔPΔB

ΔCRB/C(Δ)Đáng giá

1.0001501800,83

Không

1.5003752701,39Có

1.0001251800,69

Không

2.5005504501,22Có

1.0002001801,11Có

2.0003003600,83

Không

Chọn PA 0 B B D E EKết luận Chọn phương án E


18

PP PW, AW, FW IRR B/C

Đáng giá ≥ 0 ≥ MARR ≥ 1

Đáng giá

nhấtMax So sánh theo

gia sốSo sánh theo

gia số

Bản chất

Là giá trị lợi nhuận ròng quy về một

thời điểm nào đó, phụ thuộc

vào i

Là suất thu lợi(i*) làm cho

giá trị hiện tạiPW bằng 0

Là tỉ số giữa thunhập và chi phí

cùng quy vềmột thời điểmnào đó theo i

3. So sánh 3 PP phân tích phương án

19

Điểm hòa vốn (Break-even Point):• Là giá trị của một biến số nào đó (sản lượng, số giờ

vận hành, số năm làm việc) làm cho tổng tích lũy chiphí bằng tổng tích lũy thu nhập (không xét giá trịtheo thời gian của tiền).

• Giả sử biến số là sản lượng sản xuất trong 1 năm: Q• FC: chi phí cố định (định phí)• r: giá bán đơn vị, v: chi phí biến đổi đơn vị

Tổng thu nhập: TR = r.QTổng chi phí: TC = FC + v.QTại điểm hòa vốn: TR = TC

Q* = FC/(r-v)


20

TC,TR

(Đ/năm)

Lỗ Lãi

QBE0 Q

TR

TC

TR

TC

0 QBE1 QBE2Qo

Cực đại lợi nhuận

LãiLỗ Lỗ

Q

TC,TR

(Đ/năm)


21

Bài toán 1: Một DN có các số liệu trong năm nhưsau:

- Chi phí thuê mặt bằng: $3000

- Chi phí quản lý: $1500

- Chi phí biến đổi đơn vị: $5/sp

- Giá bán đơn vị: $10/sp

Xác định sản lượng hòa vốn của doanh nghiệp?GIẢI:

Q* = FC/(r - v) = (3000 + 1500)/(10 – 5) = 900


22

So sánh PA theo kiểu “điểm hòa vốn”:

Q < Q* Chọn PA A

Q > Q* Chọn PA B

TC

0 Q*

FC(B)

FC(A)

TC(A)

TC(B)

Hòa vốn?


Có hai PA sản xuất, biết hàm chi phí cho từng PA theo Q (sản lượng). Nên chọn PA sản xuất nào với một mức sản lượng cho trước?

23

Bài toán 2: Một doanh nghiệp đang xem xét 2 PA A & Bcó hàm tổng chi phí theo sản lượng lần lượt như sau:

TCA = 150 + 5.Q TCB = 200 + 3.Q

Nếu DN có mức SX là 50 thì nên chọn PA nào?

GIẢI:Cách 1: Với Q=50 thì TCA =

400 & TCB= 350 Chọn BCách 2: Tính điểm hòa vốn Q*:

150 + 5Q = 200 + 3Q Q*= 25Với Q=50 > Q*=25 chọn B


TC

0 Q*

FC(B)

FC(A)

TC(A)

TC(B)

Hòa vốn

24

Thời gian bù vốn hay hoàn vốn (the payback period - Tp):là số năm cần thiết để tổng thu nhập ròng hàng năm cóthể đủ hoàn lại vốn đầu tư ban đầu

P: Vốn đầu tư ban đầuCFt: Dòng tiền tệ ở thời đoạn t

Nếu CFt ở các thời đoạn là giống nhau:

5. Thời gian bù vốn của dự án

25

Năm A B C0 -1000 -1000 -10001 250 500 9002 250 500 03 500 0 1004 1000 0 05 2000 100 100

Dự án A B CTp (năm) 3 2 3

Ví dụ 5.7: Tính thời gian bù vốn của các dự án sau:

NếuMARR =10%,

hãy tínhPW của

từngphương

án


PW 1,734.40 -70.14 -44.59

26

Không tính đến giá trịtheo thời gian

của tiền tệ (i=0%)

Bỏ qua ảnh hưởngcủa thu nhập

sau thời điểmTp

Trong tính toán Tp

Tp không cho thấy hiệu quả kinh tế của một dự án

Dùng Tp có thể đưa ra kết luận mâu thuẫnvới phương pháp PW, IRR hay B/C



27

1/Tp: độ đo gần đúng của suất thu lợi trung bình đối với

vốn đầu tư ban đầu

Phản ánh thái độ “thu hồi vốn đầu tư trong một thời kỳ

ngắn hơn là tốt hơn”

Giá thị trường của các tài sản đã sử dụng thường thấp hơn

nhiều giá trị thực của nó nếu được tiếp tục sử dụng

Quan tâm đặc biệt đến “thu hồi nhanh vốn đầu tư”

Tp: tiêu chuẩn phụ

Nếu thu nhập hàng năm đều bằng A

Tp: Số năm cần thiết để thu nhập ròng CFt hàng nămtrong thời kỳ đó có thể đủ hoàn lại vốn đầu tư ban đầuP với suất sinh lợi tối thiểu chấp nhận được nào đó (i)

Chưa xét đến lợi ích sau thời điểm Tp

Tp: thông tin bổ sung liên quan rủi ro trong đầu tư


HẾT CHƯƠNG 5

29

Chương 6TÍNH TOÁN KHẤU HAO& PHÂN TÍCH KINH TẾ DỰ ÁN SAU THUẾ

Khoa Quản lý Công nghiệpĐại học Bách Khoa - TPHCM


2

1. Giới thiệu về khấu hao

2. Mô hình khấu hao đều (SL)

3. Giới thiệu về thuế thu nhập DN

4. Dòng tiền sau thuế (CFAT)

5. So sánh phương án dựa vào CFAT

Lưu ý: Không học các mô hình khác như DB, SYD,…

Nội dung

Lưu ý: Không học đánh giá dự án theo mức thu nhập yêu cầu sau thuế

3

1. Giới thiệu về khấu hao (depreciation)

Tài sản đầu tư trong quá trình hoạt động có sự giảm dần giá trị (hao mòn) theo thời gian. Ví dụ: Bạn mua một chiếc xe giá $15.000 vào năm nay. Giá trị của chiếc xe giảm dần theo thời gian như sau:

Năm Giá trịthị trường

Giá trị giảm

0 15.000 12345

10.000 5.000 8.000 2.0006.0005.000

2.0001.0001.0004.000

Khấu hao được xem là phần chi phí tính đến phần suy giảm của tài sản, chi phí này được khấu trừ vào thu nhập theo các khoảng thời gian trong tương lai.

4


Tổng thu nhập (Gross Income)- Chi phí (Expenses)- Khấu hao (Depreciation)Thu nhập chịu thuế (Taxable Income)

Thuế thu nhập (Tax) =Thu nhập chịu thuế * Thuế suất (Tax Rate)

• Khấu hao được xem là một phần chi phí được khấu trừ thuế thu nhập, không phải là khoản thực chi

• Chi phí khấu hao trong thời đoạn càng lớn thì tiềnthuế trong thời đoạn đó càng nhỏ

Tại sao cần xem xét chi phí khấu hao?

5

Các yếu tố cần xem xét khi khấu hao tài sản?


Tài sản khấu hao (what?)Cơ sở tính chi phí khấu hao (cost basis)Thời gian khấu hao (how long?)Giá trị còn lại (salvage value)Phương pháp khấu hao (how?)

6

Tài sản nào có thể khấu hao?


Tài sản khấu hao phải thỏa mãn cả 3 điều kiện sau:

Chắc chắn thu được lợi ích kinh tế trong tương laitừ việc sử dụng tài sản đó;

Có thời gian sử dụng trên 1 năm;

Nguyên giá tài sản phải được xác định một cáchtin cậy và có giá trị từ 10.000.000 đồng trở lên.

(Theo Điều 2, Thông tư 203/2009/TT-BTC)

Tài sản cố định hữu hìnhLoại 1: Nhà cửa, vật kiến trúcLoại 2: Máy móc, thiết bịLoại 3: Phương tiện vận tải, thiết bị truyền dẫnLoại 4: Thiết bị, dụng cụ quản lýLoại 5: Vườn cây lâu năm, súc vật làm việc và/hoặc cho sản phẩmLoại 6: Các loại tài sản cố định khác

Tài sản cố định vô hình(Theo Điều 6, Thông tư 203/2009/TT-BTC)

7


8

Cơ sở tính chi phí khấu hao?


Chi phí mua máy móc mới(giá trên hóa đơn) 62.500.000+ Phí vận chuyển 725.000+ Phí lắp đặt 2.150.000Cơ sở chi phí để tính khấuhao

65.375.000

Nguyên giá tài sản cố định hữu hình là toàn bộ chiphí mà doanh nghiệp phải bỏ ra để có tài sản đó tínhđến thời điểm đưa tài sản đó vào trạng thái sẵn sàngsử dụng.


9

Thời gian khấu hao và giá trị còn lại?


10

Các phương pháp (mô hình) khấu hao?


Khấu hao theo đường thẳng (đều) (SL)Khấu hao theo kết số giảm nhanh (DB)Khấu hao theo tổng các số thứ tự năm (SYD)Khấu hao theo hệ số vốn chìm (SF)Khấu hao theo đơn vị sản lượngKhấu hao theo mức độ cạn kiệt tài nguyên…

Doanh nghiệp thực hiện đăng ký phương pháptrích khấu hao tài sản cố định mà doanh nghiệplựa chọn áp dụng với cơ quan thuế trực tiếp quảnlý trước khi thực hiện trích khấu hao.


Xem hình 6.1 trang 155

11

2. Mô hình khấu hao đều (Straight Line - SL)

Chi phí khấu hao hằng năm:

D: chi phí khấu hao hằng nămP: Giá trị đầu tư ban đầu của tài sản (cost

basis)SV: Giá trị còn lại của tài sản (salvage value)n: Số năm tính khấu hao

Giá trị bút toán ở cuối năm t:

12


Một số luật thuế cho phép tăng thêm khoảnkhấu hao cho năm đầu vận hành (có thể đến20% giá trị đầu tư ban đầu của tài sản, tuy nhiênthường không vượt quá một giá trị tới hạn nàođó)Theo Điều 13, Thông tư 203/2009/TT-BTC:Doanh nghiệp hoạt động có hiệu quả kinh tế caođược khấu hao nhanh nhưng tối đa không quá 2lần mức khấu hao xác định theo phương phápđường thẳng để nhanh chóng đổi mới côngnghệ.

13


Ví dụ 1: Một tài sản được mua với giá 15trĐ,khấu hao đều trong 12 năm, giá trị còn lại sau12 năm là 1,5trĐ. Tính chi phí khấu hao hàngnăm và giá trị bút toán của tài sản vào cuốinăm 3?Giải:Chi phí khấu hao hàng năm của tài sản:D = (15 – 1,5) / 12 = 1,125 trĐ/nămGiá trị bút toán của tài sản vào cuối năm 3:BV3 = 15 – 1,125*3 = 11,625 trĐ

14


Ví dụ 2: Một tài sản được mua với giá 20trĐ, khấuhao đều trong 10 năm, SV là 3trĐ, cho phép tăngthêm khoản khấu hao cho năm đầu vận hành là 20%giá trị đầu tư ban đầu nhưng không vượt quá 2trĐ.Tính chi phí khấu hao hàng năm và giá trị bút toáncủa tài sản vào cuối năm 5?Giải:20% của tài sản đầu tư ban đầu là: 4tr > mức giới hạncho phép là 2tr chỉ tăng khấu hao 2tr cho năm đầuChi phí khấu hao hàng năm của tài sản:D = (20 - 2 - 3) / 10 = 1,5 trĐ/nămGiá trị bút toán của tài sản vào cuối năm 5:BV5 = 20 – 2 – 5*1,5 = 10,5 trĐ

15


Ví dụ 3: Một doanh nghiệp kinh doanh vận tải trong năm2009 đầu tư 10 xe khách, nguyên giá 1 tỉ đồng/xe. TheoThông tư 203/2009/TT–BTC, phương tiện vận tải đường bộcó thời gian sử dụng tối thiểu là 6 năm, tối đa là 10 năm.Doanh nghiệp đăng ký với cơ quan thuế chọn phươngpháp khấu hao nhanh đường thẳng và thời gian khấu hao4 năm.Tính chi phí khấu hao hàng năm? Phương pháp khấu haodoanh nghiệp chọn có vi phạm Thông tư 203 không?Giải: D = 10 tỉ /4 = 2,5 tỉ đồng/nămThời gian sử dụng bình quân của phương tiện vận tải bộtrên là (6 + 10)/2 = 8 năm. Doanh nghiệp thực hiện khấuhao nhanh không quá 2 lần (8 năm/2 = 4 năm) mứckhấu hao đường thẳng.

16

3. Thuế thu nhập doanh nghiệp

Định nghĩa: là loại thuế đánh trên thu nhập hay lợitức trong quá trình sản xuất kinh doanh và trêncác khoản dôi vốn qua chuyển nhượng tài sản.Năm 1990, Luật thuế lợi tức đã được ban hành. Tuynhiên qua 8 năm thực hiện, Luật thuế lợi tức dần dầnbộc lộ nhiều nhược điểm và không còn phù hợp vớitình hình kinh tế Việt Nam trong giai đoạn mới.Vì vậy, Luật thuế thu nhập doanh nghiệp số14/2008/QH12 đã được ban hành nhằm đảm bảo sựphù hợp với yêu cầu phát triển của nền kinh tế tronggiai đoạn mới.

17

Thu nhập nào phải chịu thuế?Gồm thu nhập từ hoạt động sản xuất, kinhdoanh hàng hoá, dịch vụ và thu nhập khác nhưthu nhập từ:

+ chuyển nhượng vốn, chuyển nhượng bất độngsản;+ quyền sở hữu, quyền sử dụng tài sản;+ chuyển nhượng, cho thuê, thanh lý tài sản;+ lãi tiền gửi, cho vay vốn, bán ngoại tệ;.....

(Theo Điều 3, Luật thuế thu nhập doanh nghiệp)


Thu nhập nào được miễn thuế?

18

Thuế suất là bao nhiêu?

1. Thuế suất thuế thu nhập doanh nghiệp là25%, trừ trường hợp quy định khác

2. Thuế suất thuế thu nhập doanh nghiệp đốivới hoạt động tìm kiếm, thăm dò, khai thácdầu khí và tài nguyên quý hiếm khác từ 32%đến 50% phù hợp với từng dự án, từng cơ sởkinh doanh.

(Theo Điều 10, Luật thuế thu nhập doanh nghiệp)


19

Cách tính thuế?T = TI * TR– T: tiền thuế (Tax)– TI: thu nhập chịu thuế (Taxable Income)– TR: thuế suất (Tax Rate)

Cách tính thu nhập chịu thuế?TI = [(Tổng thu nhập) – (Chi phí hoạtđộng kinh doanh) – (Chi phí khấu hao)] +(thu nhập khác, nếu có)(Theo Điều 7, Luật thuế thu nhập doanh nghiệp)


20

Ví dụ:Trong năm 2010, công ty Yakult códoanh thu 20 tỉ đồng, tổng chi phísản xuất và khấu hao là 10 tỉ đồng.Tính tiền thuế công ty này phải đóngbiết thuế suất là 25%.

• TI = 20 – 10 = 10 (tỉ đồng)• T = TI * TR = 10 * 0,25 = 2,5 (tỉđồng)


21

Khoản dôi vốn (Capital Gain - CG): là khoản thunhập xảy ra khi đem bán một TSCĐ với giá SP1 lớnhơn giá mua ban đầu FC.

Khoản dôi vốn (CG) = SP1 – FCKhoản hụt vốn (Capital Loss - CL): là khoản chi phí

xảy ra khi giá bán SP3 nhỏ hơn giá trị bút toán BV tạithời điểm bán tài sản đó.

Khoản hụt vốn (CL) = BV – SP3Khoản dôi khấu hao (Recapture Depreciation – RD):

là khoản thu nhập xảy ra khi giá bán SP2 lớn hơn giátrị bút toán BV tại thời điểm bán tài sản đó.

Khoản dôi khấu hao (RD) = SP2 - BV

3. Thuế thu nhập doanh nghiệpKhoản dôi vốn – hụt vốn – dôi khấu hao

22

Khoản dôi vốn – hụt vốn – dôi khấu hao

FC: Giá mua ban đầuSP1, SP2, SP3: Giá bánBV: Giá trị bút toán


23


Phân tích kinh tếTrước thuế: BTEA (Before Tax Economic Analysis)Sau thuế: ATEA (After Tax Economic Analysis)

Chuỗi dòng tiền tệTrước thuế: CFBT (Cash Flow Before Tax)Sau thuế: CFAT (Cash Flow After Tax)

Suất thu lợi nội tại

IRR_AT = IRR_BT * (1 - TR)

24


Không vay vốn (100% vốn công ty)Dòng tiền trước thuế: CFBT = (Thu nhập) – (Chi phí)Thu nhập chịu thuế: TI = CFBT - DTiền thuế: T = TI * TRDòng tiền sau thuế: CFAT = CFBT – T

Có vay vốn:Dòng tiền trước thuế: CFBT = (Thu nhập) – (Chi phí)Thu nhập chịu thuế: TI = CFBT – D – (Tiền trả lãi)Tiền thuế: Thuế = TI * TRDòng tiền sau thuế:

CFAT = CFBT – T – (Tiền trả lãi) – (Tiền trả vốn)

Ví dụ 6.15 (trang 177)P = 50 (triệu)n = 5 nămSV = 0Thu nhập(t) = 28 – t (t=1,..,5)Chi phí(t) = 9,5 + 0,5t (t=1,..,5)TR = 40%Khấu hao theo mô hình SL

25


Ví dụ 6.16 (trang 177)P = 15 triệuSV = 0n = 5 nămAthu = 7 triệu/nămAchi = 1 triệu/nămTR = 50%Khấu hao theo mô hình SL

a) 100% vốn công tyb) 50% vốn vay với lãi suất đơn 10% và trả đều

26


Ví dụ 6.17 (trang 179)Sử dụng SL: P = 120 triệu; SV = 20 triệu; n = 10 nămCFBT = 24 triệu/năm; TR = 48%

Ví dụ 6.19: Công ty được giảm thuế 10% vốn đầu tư.Bài tập 6.15: Công ty được giảm thuế 10% vốn đầu tư và được tăng khấu hao năm đầu 20% vốn đầu tư.Ví dụ 6.20: Luật thuế yêu cầu khấu hao theo SL trong 4 năm và SV=0 (sổ sách).Ví dụ 6.21: Luật thuế yêu cầu khấu hao theo SL trong 15 năm và SV=0 (sổ sách), tuy vậy thiết bị chỉ có tuổi thọ 10 năm và SV=0 ở cuối năm thứ 10 (ước lượng thực).Giả sử các khoản hụt vốn được giảm vào thu nhập chịu thuế và các khoản dôi vốn/khấu hao bị đánh thuế 25%.

27


Sau khi lập CFAT, có thể so sánh các PA đầu tư theo phương pháp giá trị tương đương hay suất thu lợi:

Các nguyên tắc và thủ tục không thay đổi.MARR được hiểu là suất thu lợi tối thiểu chấp nhận được sau thuế (MARR_AT)

28

5. Lựa chọn và so sánh phương án theo CFAT

MARR_AT = MARR_BT * (1 - TR)

IRR_AT = IRR_BT * (1 - TR)

29

Số liệu ban đầu Máy tiện A Máy tiện BChi phí và thu nhập (triệu Đ)Đầu tư ban đầuChi phí hàng nămThu nhập hàng nămSV (giá trị ước lượng thực)Tuổi thọ (năm)

102,2525

154,380

10MARR sau thuế

Thuế suất (cho cả dôi/hụt)5%

55%

Phân tích kinh tế sau thuế để lựa chọn PA đầu tưtheo AW.Giả sử mô hình khấu hao là đường thẳng (SL), SVcho cả hai PA là 1,5 triệu.

Ví dụ (dựa theo ví dụ 6.22, trang 183)

5. Lựa chọn và so sánh phương án theo CFAT

30

Bài tập bổ sung 1:Một công ty đầu tư vào một dây chuyền sản suất sữachua với chi phí đầu tư ban đầu của thiết bị là 15 trĐ.Sau 5 năm sử dụng, giá trị còn lại là 2trĐ. Thu nhậphàng năm là 7 trĐ, chi phí hàng năm là 1 trĐ. ThuếTNDN là 50%. Khấu hao đều hàng năm. Giá bán thiếtbị sau 5 năm là 3 trĐ.

1. Xác định CFAT nếu 100% vốn của Công ty.

2. Xác định CFAT nếu 40% vốn chủ sở hữu và 60%là vốn vay. Lãi suất của vốn vay là 10% và là lãi suấtđơn. Phương thức thanh toán là trả đều trong 5năm cả lãi lẫn vốn.

BÀI TẬP

31

Bài tập bổ sung 2:Ông Phương vừa mua miếng đất (giá 1 tỷ đồng) đểxây một khách sạn mini (tổng chi phí xây là 3 tỷđồng). Ông dự định cho thuê trong 3 năm với khoảnthu ròng hàng năm là 400 triệu đồng, và sẽ bánkhách sạn cùng đất vào cuối năm 3 với giá 5,5 tỷđồng (trong đó 1 tỷ đồng là tiền bán đất).

Ông dùng khấu hao đường thẳng cho khách sạn, vớigiá trị còn lại là 500 triệu đồng, thời gian khấu haolà 10 năm (lưu ý: đất không khấu hao). Thuế suấtcho các khoản thu nhập thông thường, dôi/hụt vốnlà 40%. Hãy ước tính CFAT của dự án này?

BÀI TẬP

HẾT CHƯƠNG 6

32

Chương 7

QUY HOẠCH NGUỒN VỐNVÀ LỰA CHỌN TẬP DỰ ÁN ĐẦU TƯ


Th.S. Nguyễn Ngọc Bình Phươ[email protected]

2

Nội dung

1. Nguồn vốn

2. Chi phí sử dụng vốn

3. Suất thu lợi tối thiểu chấp nhận được

4. Lựa chọn tập dự án đầu tưLưu ý: Không học “Sử dụng toán quy hoạch để lựa chọn tập dự án” và “Một số vấn đề trong thực tiễn sử dụng vốn đầu tư”

3

1. Nguồn vốn

Vốn vay nợ – là nguồn vốn thu đượctừ các khoản vay hoặc phát hành tráiphiếuVốn cổ phần – là nguồn vốn thuđược từ việc phát hành cổ phiếuhoặc là vốn của chính người chủcông ty (tư nhân hoặc TNHH)Lợi nhuận giữ lại – là lợi nhuậnkhông đem phân phối cho các cổđông mà để mở rộng đầu tư

Nguồn vốn để đầu tư của công ty gồm các nhóm chính:Vốn vay nợ

(Debt Capital/

Financing)

Vốn chủ sở hữu/cổ đông

(Equity Capital/

Financing)

4

Cấu trúc vốn

DebtEquity

Định nghĩa: Cấu trúcvốn (Capital Structure)là sự kết hợp giữa vốnvay nợ (Debt) và vốnchủ sở hữu (Equity)trong tổng nguồn vốnmà doanh nghiệp cóthể huy động được đểtài trợ cho các dự ánđầu tư.

1. Nguồn vốn

Tỉ lệ nợ/vốn được gọi là đòn bẩy tài chính(financial leverage)

5

Cấu trúc vốnVốn vay nợ (Debt)

Khi doanh nghiệp vay nợ để tài trợ cho dự ánđầu tư, doanh nghiệp phải cam kết trả một sốtiền nhất định trong tương lai (bao gồm lãi vàvốn gốc).

Vốn chủ sở hữu (Equity)Khi doanh nghiệp sử dụng vốn chủ sở hữu đểtài trợ cho dự án đầu tư, doanh nghiệp sẽ đượcquyền hưởng toàn bộ lợi nhuận còn lại sau khiđã trả hết nợ và lãi.

1. Nguồn vốn

6

Vốn vay nợBao gồm trái phiếu (bonds), khoản vay (loans), khoản vay có thế chấp (mortgages).Doanh nghiệp phải trả lãi và vốn gốc theomột lịch trả nợ cụ thể do 2 bên thỏa thuận.Người cho vay chỉ nhận lãi và vốn gốc, màkhông trực tiếp chịu rủi ro kinh doanh vàkhông được chia lợi nhuận do dự án đầu tưmang lại.

1. Nguồn vốn

7

Trái phiếu (hay trái khoán)Là một chứng nhận nghĩa vụ nợ của ngườiphát hành phải trả cho người sở hữu tráiphiếu (trái chủ) đối với một khoản tiền cụ thể(mệnh giá của trái phiếu), trong một thời gianxác định và với một lợi tức quy định trên tráiphiếu.Trái phiếu có độ rủi ro thấp và mức lãi thấp.

1. Nguồn vốn

Vốn vay nợ

8

Ưu điểm của việc sử dụng vốn vay nợ?

Không ảnh hưởng đến quyền sở hữu của các cổđông.

Giúp giảm gánh nặng thuế do tiền trả lãi vayđược trừ vào thu nhập chịu thuế.

Chi phí sử dụng vốn vay nợ rẻ hơn chi phí sửdụng vốn chủ sở hữu – hay nói đơn giản, lãi suấtngân hàng hoặc trái phiếu thấp hơn lãi suất kỳ vọngcủa nhà đầu tư.

1. Nguồn vốn

Vốn vay nợ

9

Nợ có thể trở thành gánh nặng cho doanhnghiệp trong trường hợp tình hình kinh doanhkhó khăn.

Không phải bất kỳ công ty nào cũng dễ dànghuy động được vốn vay. Những công ty mớithành lập và không có uy tín sẽ khó vay vốn.

1. Nguồn vốn

Vốn vay nợ

Nhược điểm của việc sử dụng vốn vay nợ?

10

Lợi nhuận giữ lại (Retained earnings)

Cổ phần ưu đãi (Preferred stock)

Cổ phần thường/phổ thông (Common stock)

+

+

1. Nguồn vốn

Vốn chủ sở hữu

11

1. Nguồn vốn

Lợi nhuận giữ lạiLà loại lợi nhuận sau thuế không đem phân phối cho

các cổ đông mà để mở rộng đầu tư .Một doanh nghiệp kinh doanh hiệu quả thông qua

tiền lãi cổ phần và sự tăng lên của giá trị cổ phiếu.Sự tăng lên của giá trị cổ phiếu phụ thuộc vào: mức

lãi trên một cổ phần (Earning Per Share - EPS) và tiềmnăng phát triển của công ty.EPS = (Lãi cổphầnhàngnăm + Lợi nhuậngiữ lại) / (Sốcổphần)


12

Cổ phầnCổ phiếu thường

Là chứng chỉ xác nhận quyền sở hữu của cổ đông đối vớidoanh nghiệp và xác nhận cho phép cổ đông được hưởngcác quyền lợi thông thường trong doanh nghiệp.

Phát hành đầu tiên và mãn hạn cuối cùng (được quyềnưu tiên mua cổ phiếu mới, chỉ nhận lợi nhuận còn lại saukhi đã trả cho chủ nợ và cho cổ đông ưu đãi)

Có độ rủi ro lớn nhất & hưởng lãi không giới hạn (có thunhập phụ thuộc vào hoạt động kinh doanh của doanhnghiệp)

Không có thời hạn hoàn trả (do không phải là khoản nợ)

1. Nguồn vốn


13

Cổ phầnCổ phiếu ưu đãi

Là chứng chỉ xác nhận quyền sở hữu trongdoanh nghiệp, đồng thời cho phép ngườinắm giữ loại cổ phiếu này được hưởng mộtsố quyền lợi ưu tiên hơn so với cổ đôngthường.Được xem như một loại lai ghép trung gian

giữa trái phiếu và cổ phiếu thường

1. Nguồn vốn


14

Cổ phầnCổ phiếu ưu đãi (tiếp theo)

Được nhận cổ tức trước cổ đông thường, cổ tứcđược xác định trước và thường bằng tỷ lệ % cốđịnh của mệnh giá hoặc bằng số tiền nhất định intrên cổ phiếu.

Khi giải thể, có quyền ưu tiên thanh toán trước,nhưng sau trái chủ.

Không được tham gia bầu cử, ứng cử vào Hộiđồng Quản trị và quyết định những vấn đề quantrọng của công ty.

1. Nguồn vốn


15


Chi phí/giá sử dụng vốn (Cost of Capital) là mức lãi suấtlàm cân bằng giá trị của các nguồn vốn nhận được và giátrị hiện tại của các khoản phải chi trả trong tương lai:

Trong đó:• P0: vốn (ròng) công ty nhận được tại t = 0• C0: chi phí bảo hiểm, khai trương, phát hành… tại t = 0• Ct: chi phí ở thời đoạn t có liên quan đến nguồn vốn huy

động P0 (trả lãi, trả vốn gốc, trả cổ tức…)• i: chi phí sử dụng vốn của nguồn vốn

16


Cost of Equity

Cost of Debt

Chi phí sử dụng vốn (Costof Capital: WACC=R*) làbình quân chi phí sử dụngvốn CSH và vốn vay nợChi phí sử dụng vốn chủsở hữu (Cost of Equity:Re) là chi phí cơ hội củaviệc sử dụng vốn CSH.Chi phí sử dụng vốn vaynợ (Cost of Debt: Rd) làchi phí phải trả cho chủnợ.

17


WACC (Weighted Average Cost of Capital): chi phí sử dụng vốn bình quân (trung bình có trọng số)Cd, Ce: tổng vốn vay nợ, tổng vốn chủ sở hữuV (Value): tổng nguồn vốn (V = Cd + Ce)Rd, Re: chi phí sử dụng vốn vay nợ và chi phí sử dụng vốn chủ sở hữu

Chi phí sử dụng vốn

18


Chúng ta quan tâm đến chi phí sử dụng vốntrước thuế hay sau thuế?

Khi thẩm định dự án, ta quan tâm đến dòngtiền sau thuế (CFAT) ta chỉ quan tâm đến chiphí sử dụng vốn sau thuế.Chỉ có chi phí sử dụng vốn vay nợ là cần điềuchỉnh sang dòng tiền sau thuế, bởi vì lãi vayđược xem như một khoản chi phí được khấutrừ thuế.


19


Cs: nợ vay từ tổ chức tài chínhCb: nợ vay từ trái phiếuCd: tổng vốn vay nợ (Cd = Cs + Cb)Rs: CPSDV sau thuế của nợ vay từ tổ chức tài chínhRb: CPSDV sau thuế của nợ vay từ trái phiếuLưu ý: CPSDV sau thuế = CPSDV trước thuế * (1-TR)

Chi phí sử dụng vốn vay nợ

20


Ví dụ 1: Công ty Tào Lao vay nợ từ ngân hàng 1 tỉ đồng,lãi suất 20%/năm, ghép lãi theo quý. Nếu thuế suất thuếthu nhập doanh nghiệp là 25% thì CPSDV trước thuế &sau thuế mà doanh nghiệp trả cho khoản nợ này là baonhiêu?Giải:

Rs BT = [( 1 + 20%/4)4 – 1] = 21%Rs AT = 21% x (1 - 25%) = 16%

Chi phí sử dụng vốn vay nợ từ tổ chức tài chính

Rs BT: CPSDV trước thuế của nợ vay từ tổ chứctài chính = lãi suất thực theo năm

21


Rb BT: CPSDV trước thuế của nợ vay từ trái phiếuđược tính bằng cách giải pt:

P0 : Giá bán trái phiếuC0 : Chi phí phát hành trái phiếuF : mệnh giá trái phiếu (face value)n : kỳ hạn của trái phiếur : lãi suất cam kết (lãi suất thực theo năm)

Chi phí sử dụng vốn vay nợ từ trái phiếu

22


Ví dụ 2: Công ty Tào Lao phát hành 1.000 trái phiếu,mỗi trái phiếu giá 1 trđ. Lãi tức hàng năm là 80.000đ(8%/năm), thời kỳ đáo hạn là 10 năm. Giả sử giá bántrái phiếu tại thời điểm phát hành là 1,2 trđ.a) Tìm CPSDV của trái phiếu trước thuế.b) Tìm CPSDV của trái phiếu sau thuế, nếu thuế suấtthuế thu nhập doanh nghiệp là 25%.

Chi phí sử dụng vốn vay nợ từ trái phiếu

Giải:a) 1,2 = 0,08 * (P/A, Rb BT, 10) + 1 * (P/F, Rb BT, 10)

Rb BT = 5%b) Rb AT = Rb BT * ( 1 - 25%) = 4%

23


1. Chi phí sử dụng vốn cổ phần thường Rc

(Cost of Common Stock)2. Chi phí sử dụng vốn cổ phần ưu đãi Rp

(Cost of Preferred Stock)3. Chi phí sử dụng lợi nhuận giữ lại Rr

(Cost of Retained Earnings)Chi phí sử dụng vốn chủ sở hữu Re

(Cost of Equity): bình quân của 3 chi phí Rc,Rp và Rr

Chi phí sử dụng vốn chủ sở hữu

24


Chi phí sử dụng vốn cổ phần thường

DVt: dòng tiền lãi cổ phần thường (cổ tức) (dividend)P0: giá bán cổ phiếu thường ở năm 0

Công thức tổng quát tính chi phí sử dụng vốn cổ phầnthường Rc:

25


Giả định cổ tức tăng trưởng đều hàng năm với tốc độ g và nhà đầu tư không đầu cơ.

DV1: cổ tức cổ phần thường ở năm thứ 1P0: giá bán cổ phiếu thường ở năm 0C0: chi phí phát hành cổ phiếu thườngg: tốc độ tăng trưởng cổ tức: g = b*R• b = tỷ lệ lợi nhuận giữ lại để tái đầu tư (= )

• R = suất thu lợi tái đầu tư


26


Ví dụ 3: Công ty Tào Lao đang có 1 triệu cổ phiếu đang lưuhành. Công ty vừa báo cáo lợi nhuận năm nay là $2 triệu và sẽgiữ lại 40% lợi nhuận để tái đầu tư vào năm sau. Suất sinh lợi táiđầu tư của công ty là 16%. Cổ phiếu đang bán với giá $10. Tínhchi phí sử dụng vốn cổ phần của công ty?


Giải:Tốc độ phát triển (g) = b*R = 0,4*0,16 = 6,4%Thu nhập vào năm sau = 2.000.000*(1 + 6,4%) = 2.128.000Tổng cổ tức vào năm sau = 2.128.000*(1 – 0,4) = 1.276.800Cổ tức trên một cổ phiếu vào năm sau = 1.276.800/1.000.000 = 1,28Chi phí sử dụng vốn cổ phần = 1,28/10 + 6,4% = 19.2%

27


• DV*: cổ tức cổ phần ưu đãi (đều hàng năm)• P0: giá bán cổ phiếu ưu đãi• C0: chi phí phát hành cổ phiếu ưu đãi

Chi phí sử dụng vốn cổ phần ưu đãi∗

Ví dụ 4: Công ty Tào Lao phát hành cổ phiếu ưu đãi vớigiá $100/cổ phiếu và trả cổ tức đều hàng năm là$10,5. Nếu chi phí phát hành là $4/cổ phiếu, chi phí sửdụng vốn cổ phần ưu đãi là bao nhiêu?Giải: Rp = 10,5 / (100 – 4) = 10,94%

28


Tại sao có chi phí sử dụng lợi nhuận giữ lại?Lợi nhuận có thể được giữ lại để tái đầu tư hoặc chiacổ tức cho cổ đông.Nếu công ty trả cổ tức thấp thì nhà đầu tư có thểmua cổ phiếu của công ty khác để hưởng cổ tức caohơnNếu giữ lại lợi nhuận để tái đầu tư, công ty phải chịuchi phí cơ hội bằng thu nhập mà nhà đầu tư mongđợi đạt được khi đầu tư vào một cổ phiếu khác cócùng rủi ro.

Chi phí sử dụng lợi nhuận giữ lại

29


Trong đó:• DV1: cổ tức cổ phần thường• P0: giá bán cổ phiếu thường• g: tốc độ tăng trưởng

Chi phí sử dụng lợi nhuận giữ lại = chi phí sử dụng vốn cổ phần thường (với chi phí phát hành bằng 0). Nếu hết nguồn lợi nhuận giữ lại thì công ty mới phát hành cổ phiếu mới (tránh Rc cao)

Chi phí sử dụng lợi nhuận giữ lại

30


• Chi phí sử dụng vốncổ phần thường

• Chi phí sử dụng vốncổ phần ưu đãi


• Chi phí sử dụng lợi nhuận giữ lại

Cr = vốn từ nguồn lợi nhuận giữ lạiCc = vốn từ phát hành cổ phiếu thườngCp = vốn từ phát hành cổ phiếu ưu đãiCe = vốn chủ sở hữu (= Cr + Cc + Cp)


∗

31

Ví dụ 5: Công ty Tào Lao có các thành phần vốn và chi phí sử dụng tương ứng (sau thuế) cho ở bảng sau:

Nguồn vốn Số lượng(triệu Đ)

Tỷ lệ Chi phí sử dụng (%)

Vay ngân hàngTrái phiếuCổ phần ưu đãiCổ phần thườngLợi nhuận giữ lại

5001.0001.5006.0001.000

10.000

0,050,100,150,600,101,00

6,085,56

10,0011,5611,56


Tính WACC của công ty.


32

Giải:Chi phí sử dụng vốn

Nguồn vốn(1)

Tỷ lệ(2)

Chi phí sử dụng

(3)

Chi phí có trọng số (4)=(2)*(3)

Vay ngân hàngTrái phiếuCổ phần ưu đãiCổ phần thườngLợi nhuận giữ lạiWACC

0,050,100,150,600,10

0,06080,05560,10000,11560,1156

0,003040,005560,015000,069360,01156

= 0,10452


33

3. Suất thu lợi tối thiểu chấp nhận được

MARR là suất chiết tính i để tính PW của dự ánMARR là tiêu chuẩn để so sánh với IRR của dự ánLàm sao tính được MARR?

Cách đơn giản nhất là MARR = WACC. Tuy nhiên,mỗi dự án cụ thể có cách ước lượng MARR riêng do cácyếu tố đặc thù sau:

- Độ rủi ro của dự án- Vùng dự án- Cơ cấu thuế- Các phương pháp huy động vốn- Giá trị MARR của các công ty khác

34

4. Lựa chọn tập dự án đầu tưCác dự án độc lập: Có thể chọn nhiều hơn 1 dự án trongtập các dự án độc lập, tuỳ theo nguồn ngân sách củadoanh nghiệp.Các bước chọn lựa tập dự án:1. Xác định các tập dự án: có m cơ hội đầu tư có 2m - 1 tập dự án2. Sắp xếp các tập dự án tăng dần theo vốn đầu tư ban đầu:

Ij (j = 1, 2m - 1)3. Xác định dòng tiền tệ cho từng tập dự án: CFjt (t=0,nj)4. Tính PW cho từng tập dự án:= ( / , , )5. Chọn tập dự án dựa vào nguồn ngân sách B xác định:

max{PWj, j < k} với Ik-1 ≤ B < Ik

35

4. Lựa chọn tập dự án đầu tư

PA Đầu tư ban đầu Lợi tức ròng Tuổi thọ (năm)

A 12.000 4.281 5

B 10.000 4.184 5

C 17.000 5.802 10

Ví dụ: Xét các dự án độc lập A, B, C sau và lựa chọn tập dự án đầu tư có lợi nhất nếu MARR = 15%. Nguồn ngân sách của công ty cho việc đầu tư dự án là B = 27.000 trđ.

36


TT Tập dự án CF0 = -P CFt

1 B -10.000 4.184 1 52 A -12.000 4.281 1 53 C -17.000 5.802 1 104 AB -22.000 8.465 1 5

5 BC -27.000 9.986 1 55.802 6 10

6 AC -29.000 10.083 1 55.802 6 10

7 ABC -39.000 14.267 1 55.802 6 10

37


TT Tập dự án P PW Nhận xét1 B 10.000 4.0252 A 12.000 2.350 Có thể loại trước3 C 17.000 12.1204 AB 22.000 6.375 Có thể loại trước

5 BC 27.000 16.145 Chọn tập này (ngân sách là 27.000)

6 AC 29.000 14.470 Có thể loại trước

7 ABC 39.000 18.495

38


TT Tập dự án P PWΔ IRRΔ Chấp nhận

0 0 0 - - -1 B 10.000 4.025 > MARR Có2 A 12.000 -1.675 < MARR Không3 C 17.000 8.095 > MARR Có4 AB 22.000 -5.745 < MARR Không5 BC 27.000 4.025 > MARR Có6 AC 29.000 -0.675 < MARR Không

7 ABC 39.000 2350 > MARR Có

HẾT CHƯƠNG 7

39

Chương 8RỦI RO VÀ BẤT ĐỊNHTRONG PHÂN TÍCH DỰ ÁN



2

Nội dung

1. Tổng quan rủi ro và bất định

2. Phân tích độ nhạy (sensitivity analysis)

3. Phân tích rủi ro (risk analysis) bằng giải tích

4. Mô phỏng Monte–Carlo (không học)

3

Chắc chắn/tất định (certainty) – khi biết khảnăng chắc chắn xuất hiện của các trạng thái.Rủi ro (risk): khi biết được xác suất xuất hiệncủa các trạng thái.Không chắc chắn/bất định (uncertainty): khikhông biết được xác suất xuất hiện của cáctrạng thái hoặc không biết được các dữ liệu liênquan đến vấn đề cần giải quyết.

Cần phân biệt một số khái niệm…


4

Xác suất khách quan: thông qua phép thử kháchquan và suy ra xác suất trong kinh tế, khôngcó cơ hội để thử.Xác suất chủ quan: Khi không có thông tin đầyđủ, người ra quyết định tự gán xác suất một cáchchủ quan đối với khả năng xuất hiện của trạngthái.

Không cần thiết phải phân biệt rủi ro và bấtđịnh vì có thể gán xác suất chủ quan vào phântích bất định để trở thành phân tích rủi ro.


5

Rủi ro xảy ra có thể ảnh hưởng đến:Giá trị dòng tiền tệ (CF) vào và ra của dự ánSuất chiết tính (i)Tuổi thọ (n)

⇒ Làm thay đổi các kết quả thẩm định(PW, IRR, B/C …)


6

Các phương thức hạn chế rủi ro và bất định:Tăng cường độ tin cậy của thông tin đầu vào,thực hiện đồng thời nhiều dự án khác nhau đểsan sẻ rủi ro,…Thực hiện các phân tích dựa trên các mô hìnhtoán để làm cơ sở ra quyết định

Nhóm mô hình mô tả (descriptive model)Nhóm mô hình có tiêu chuẩn hay có địnhhướng (normative or prescriptive model)


7

Nhóm mô hình mô tả (descriptive model): mô tả cácđặc tính của phương án đầu tư và xem xét những khảnăng biến đổi có thể có của chúng Từ mô hình này,ta chưa có kết luận cuối cùng mà chỉ có thông tin liênquan làm cơ sở cho việc ra quyết định.

Ví dụ: xác định giá trị hiện tại PW của một phương án

Nhóm mô hình có tiêu chuẩn hay có định hướng(normative/prescriptive model): có chứa hàm mụctiêu cần phải đạt cực trị Từ mô hình này, ta cóđược kết luận cuối cùng.

Ví dụ: đặt mục tiêu giá trị PW đạt cực đại


8

Mục đích:

Xem xét lại tính khả thi của dự án trong trường hợpmột số yếu tố quan trọng ảnh hưởng lớn đến kếtquả thẩm định thay đổi.

Ví dụ:


PW

MARR (%)

6810121416

– 0 +

MARR thay đổi trong biênđộ ±5% thì PW thay đổi nhưthế nào?

Doanh thu hàng năm thayđổi trong biên độ ±15% thìPW thay đổi như thế nào ?

Ví dụ: Cho dự án đầu tư mua máy tiện A với các tham số được ước tính như sau:

Đầu tư ban đầu (P): 10 triệu đồngChi phí hàng năm (C): 2,2Thu nhập hàng năm (B):5,0Giá trị còn lại (SV): 2,0Tuổi thọ dự án (N): 5 nămSuất thu lợi tối thiểu (MARR): 8%

Yêu cầu: Phân tích độ nhạy của AW lần lượt theo các tham số: N, MARR, C

9


Giải:AW= -10(A/P,MARR,N) + 5 – C + 2(A/F,MARR,N)


-26%

Đán

g gi

á

%

%

%

11

Phân tích độ nhạy của các phương án so sánh:Khi so sánh 2 hay nhiều phương án do dòng tiền tệ của cácphương án khác nhau nên độ nhạy của các chỉ số hiệu quảkinh tế đối với các tham số cũng khác nhau nên cần phân tíchthêm sự thay đổi nàyVí dụ: Có 2 phương án A và B cùng tuổi thọ, độ nhạy của PWtheo tuổi thọ N của 2 phương án như sau:


A tốt hơn B khi N >10 nămB tốt hơn A khi 7<N<10 nămA&B đều không đáng giá khi N<7 năm

12

Nhược điểm của phân tích độ nhạy:

Chỉ xem xét tác động của từng tham số riêng lẻ(trong khi kết quả thẩm định lại chịu tác độngcủa nhiều tham số cùng lúc)Không trình bày được xác suất xuất hiện củacác tham số và xác suất xảy ra của các kết quả

Phân tích tình huống (scenario analysis) sẽphân tích độ nhạy nhiều tham số có liên quanPhân tích rủi ro (risk analysis) sẽ khắc phụccả hai nhược điểm này


13


Phân tích độ nhạy theo nhiều tham số(scenario analysis – phân tích tình huống):Mục đích: so sánh trường hợp “cơ sở” (kỳ vọng) với một

hay nhiều trường hợp khác (tốt nhất, xấu nhất) để xác địnhcác kết quả thẩm định khác nhau của dự án.

Tham số có thểthay đổi giá trị

Trường hợpxấu nhất

Trường hợpkỳ vọng

Trường hợptốt nhất

Số lượng sp 1,600 2,000 2,400Giá bán ($) 48 50 53CP biến đổi ($) 17 15 12CP cố định ($) 11,000 10,000 8,000Giá trị còn lại ($) 30,000 40,000 50,000PW (15%) -$5,856 $40,169 $104,295

14


Phân tích độ nhạy theo nhiều tham số(scenario analysis – phân tích tình huống):

A

B

450

15

Định nghĩa: Là phân tích mô tả các ảnh hưởng đối với độđo hiệu quả kinh tế của các phương án đầu tư trong điềukiện có rủi ro.


S1 S2 … Sj … Sn

A1

A2

Ai

Am

R11 R12 … R1j … R1n

R21 R22 … R2j … R2n

Ri1 Ri2 … Rij … Rin

Rm1 Rm2 … Rmj … Rmn

Xác suất của trạng thái P1 P2 … Pj … Pn

Mô hình tổng quát của bài toán phân tích rủi ro

Ai: Phương án đầu tư Si: Trạng thái xảy ra (khó khăn, thuận lợi…)Rij: Chọn phương án Ai và trạng thái Sj xảy ra thì được kết quả là RijPi: Xác suất để trạng thái Sj xảy ra(nếu bất định thì không xác định được Pi)

Phương án Trạng thái

16

Giá trị kỳ vọng (expected value): kết quả trung bình của dự án Ai

Độ lệch chuẩn (standard deviation): đo mức độ rủi ro của dự án, cho biết kết quả lệch xa giá trị kỳ vọng E(Ai) bao nhiêu

Hệ số biến thiên Cv (coefficient of variation): đo rủi ro tương đối giữa các dự án, dự án nào có Cv càng lớn thì mức độ rủi ro càng cao


S1 S2 Sj Sn

A1

A2

Ai

Am

Xác suất của trạng thái


R11 R12 R1j R1n

R21 R22 R2j R2n

Ri1 Ri2 Rij Rin

Rm1 Rm2 Rmj Rmn

P1 P2 Pj Pn

= R11 P1* R12 P2* R1j Pj* R1n Pn*+ + +..……+= (R11- E(A1))2*P1 (R12- E(A1))2*P2 (R1n- E(A1))2*Pn+ +……...+

17


18

Ví dụ: 1 công ty xem xét suất thu lợi (IRR) của 3 phương án A1, A2, A3 và các tình trạng kinh doanh có thể xảy ra là khó khăn, trung bình và thuận lợi cùng với các xác suất xảy ra tương ứng. Yêu cầu: Xác định kỳ vọng, mức độ rủi ro và hệ số biến hóa của các phương án

Khó khăn Trung bình Thuận lợiA1

A2

A3

1%-1%-6%

4%4%4%

7%9%

14%Xác suất trạng thái 25% 50% 25%


Ghi chú: Đây là các phương án về đòn bẩy tài chính DE/V = 0; 0,4; 0,7


19

Khó khăn Trung bình Thuận lợi

A1

A2

A3

Xác suất trạng thái

Phương ánTrạng thái

-1 %-6 %

1 %4 %4 %

4 %9 %

14 %

7 %

25 % 50 % 25 %

=

=

=

=

=

=

= = =

0.01 *0.25 0.04 * 0.5 0.07 * 0.25+ + = 4%

-0.01 *0.25 0.04 * 0.5 0.09 * 0.25+ + = 4%

-0.06 *0.25 0.04 * 0.5 0.14 * 0.25+ + = 4%

(0.01 – 0.04)2*0.25 (0.04 – 0.04)2* 0.5 (0.07 – 0.04)2 * 0.25+ + = 2.12 %

(-0.01 – 0.04)2*0.25 (0.04 – 0.04)2* 0.5 (0.09 – 0.04)2 * 0.25+ + = 3.54 %

(-0.06 – 0.04)2*0.25 (0.04 – 0.04)2* 0.5 (0.14 – 0.04)2 * 0.25+ + = 7.07 %

2.12 %

4 %= 0.53 =3.54 %

4 %0.88 =7.07 %

4 %1.77

Max Phương án A3 có độ rủi ro cao nhất


Tính xác suất theo phân phối chuẩn (normal distribution)Biến ngẫu nhiên X được gọi là tuân theo phân phối chuẩn nếu hàm mật độ xác suất có dạng:

là kỳ vọng (trung bình) của biến ngẫu nhiên X

là phương sai của biến ngẫu nhiên X

là đô lệch chuẩn của biến ngẫu nhiên X20


Tính xác suất theo phân phối chuẩn (normal distribution)

Ký hiệu : (phân phối chuẩn)(phân phối chuẩn hóa/tắc)

P(a<X<b) = S

21

(standard distribution)



Đặt

22

z 12π ∞ ; Φ z 12π

Φ(z): Hàm Laplace (dùng bảng tra)z

f(z)

0 zo

S

S = Φ(z)


Ví dụ: Tìm xác suất để phương án đầu tư A1 (ví dụtrước) có suất thu lợi (IRR) sau thuế nằm trong khoảng:

a) 4% đến 5% Biếtb) 5% đến 6%


23

Giải:


+ Giá trị hiện tại của dòng ền:

+ Kỳ vọng giá trị hiện tại của dòng ền:

+ Phương sai giá trị hiện tại của dòng ền:

24

Phân tích rủi ro trong dòng tiền CF


+ Độ lệch chuẩn giá trị hiện tại của dòng ền:Là giá trị biểu thị mức độ rủi ro của dự án.

+ Định lý giới hạn trung tâm (Central Limit Theorem):Khi N tăng lớn, PW sẽ tuân theo phân phối chuẩn có kỳ vọng là E(PW) và phương sai là Var(PW):

25



Ví dụ: Một công ty dự định đầu tư vào một dây chuyền sản xuất với:

P = 2.000 tr – vốn đầu tư (xem như biết chắc chắn)A = 1.000 tr – thu nhập ròng trung bình hàng năm (xemthu nhập ròng mỗi năm là các biến ngẫu nhiên độc lậptuân theo phân phối chuẩn với độ lệch chuẩn là 200 tr)N = 3 nămMARR = 10%SV = 0

Yêu cầu: Tính xác suất để PW < 0 (tức dự án không đáng giá)


26


27



= 288 tr= 487 tr

Giả sử PW tuân theo quy luật phân phối chuẩn:

Xác suất để PW có giá trị âm:

= -0.4545 + 0.5 = 4.55% (tra bảng)


28


4. Mô phỏng Monte–CarloĐịnh nghĩa:

Mô phỏng Monte–Carlo là một phương pháp phân tích mô tảcác hiện tượng chứa yếu tố ngẫu nhiên (rủi ro trong dự án…)nhằm tìm ra lời giải gần đúng.Được sử dụng trong phân tích rủi ro khi việc tính toán bằnggiải tích quá phức tạp.

Thủ tục:Thực chất là lấy 1 cách ngẫu nhiên các giá trị có thể có của cácbiến ngẫu nhiên ở đầu vào và tính ra kết quả thực nghiệm củađại lượng cần phân tích.Quá trình đó lặp lại nhiều lần để có một tập đủ lớn các kết quảthử nghiệm.Tính toán thống kê tập hợp các kết quả đó để có các đặc trưngthống kê của kết quả cần phân tích.

29

Thu nhậpròng hàngnăm (đều)

A (tr.đ)

Xác suấtP(A)

200030004000

0.200.500.30

Ví dụ: Một dự án đầu tư có dòng tiền tệ năm và tuổithọ là những biến ngẫu nhiên có phân phối xác suất

Tuổi thọ dự ánN (năm)

Xác suấtP(N)

1234567

0.100.150.200.250.150.100.05

30

4. Mô phỏng Monte–Carlo

Yêu cầu: Xác định giá trị kỳ vọng và phương sai củaPW, khả năng đầu tư vào dự án là có lợi P(PW > 0)

Bước 1:Tìm cách phát ra một cách ngẫu nhiên các giá trị của 2 biến ngẫu nhiên A & N sao cho chúng thỏa mãn phânphối xác suất như đề bàiMuốn vậy, ta dùng trung gian 2 biến ngẫu nhiên, cóphân phối đều từ 0 đến 1

31


Phân phối tích lũy của biến ngẫu nhiên phân bố đều b

1

100%

N1 0bb 2 3 4 5 6 7

20%

80%

60%

40%

FPhân phối tích lũy của biến ngẫu nhiên N

Phân phối tích lũy của biến ngẫu nhiên A

Phân phối tích lũy của biến ngẫu nhiên phân bố đều a

F

2000 3000 4000 A1 0aa

20%

70%

100%

32


Mỗi lần phát ra 2 số ngẫu nhiên và phân phối đều,dựa vào 2 đồ thị trên ta suy ra được Ai và Ni tươngứng

Bước 2: Tính giá trị của PWi theo 2 giá trị Ai và Nivừa chọn ở bước 1Bước 3: Lặp lại bước 1 & 2 m lần, với m khá lớn,ta sẽ có m giá trị PWi, i = 1,2,3,…,mBước 4: Tính E(PW), Var(PW) từ tập hợp PWi cóđược ở bước 3

Từ đó tính được xác suất P(PW > 0)

33


Chọn giải pháp tốt nhất

Xác định vấn đề

Chọn các biến số quan trọng

Phân tích kết quả

Xây dựng mô hình mô phỏng

Thực hiện mô phỏng

Xác định giá trị của các biến

34


HẾT CHƯƠNG 8

35

Documents

Khoa Quản lý Công nghiệ Đại học Bách Khoa – TPdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ke-toan-tai-chinh-thue/tai-chinh-tien-te/... · hiện tại ròng, suất thu lợi nội