Kilalang-kilala si

Mang Anton sa nayon ng

Palong-Palong. Siya ang

may pinakamagandang

halamanan doon.

Berdeng- berde ang

kanyang gulayan. Sari-

sari naman ang mga

bulaklak sa kanyang

bakuran.

Isang umaga, natigil sa pagdidilig si Mang Atong.

“Ano ang nangyari rito? Bakit kayo nagkakagulo?

Tanong ni Mang Atong.

“Dumating po si Tipaklong na gutom na gutom.

Kasama niya ang tropa at dito sila lumusong,” sagot ni

Ilang-Ilang.

Lumalim ang mga

kunot sa noo ni Mang

Atong. Madaling-araw

lumulusob ang mga iyon

habang masarap ang

kaniyang tulog. Pinaalala

niya kay Aling Bebang na

gisingin siya nang mas

maaga kinabukasan.

Inakala ni Mang Atong

na mas maaga na siyang

gumising ngayon. Tiyak na

aabutan niya ang tropa ng

mga Tipaklong na gutom na

gutom. Tahimik at malalim

ang idlip ng mga pananim.

Dahan-dahan siyang

naglakad papuntang gulayan

habang nagmamanman.

Maingay at

nagkakagulo roon.

“Dito naman pala

nagpista ang mga

tamad!”

Umaalon ang

kanyang dibdib.

Malalim ang iniisip.

Hindi natulog si Mang

Atong nang gabing iyon.

Walang mintis ang kanyang

patibong. Habang kumakain

ng sariwang kangkong,

nahuli si Tipaklong.

Takbuhan naman ang mga

kasamang kampon.

“Huwag kang mag-

alala, pakakawalan din

kita,” sabi ni Mang Atong.

“Maawa ka na,

magugutom ako dito.

Huwag mo akong ikulong.”

Talagang gugutumin

kita. Itatali ko pa ang iyong

mga paa. Mula ngayon ay

hindi ka na makatatalon,”

pananakot ni Mang Atong.

Kung papayag ka, pakakainin kita. Kakalagin ko na

rin ang tali ng iyong mga paa. Pero magtrabaho ka,

kapalit ng pagkain at pagtira.”

Bumilis ang takbo ng dugo ni Tipaklong.

“Kahit ano, gagawin ko,” malakas ang kanyang

tugon.

Pinakain siya ni Mang

Atong ng kanin at galunggong.

Isinama siya sa gulayan

pagkatapos.

Binungkal niya ang lupa at dinilig ang mga halaman.

Tumutulong si Tipaklong kay Mang Atong araw-araw

mula noon. Naging kaibigan niya si Petsay,Talong,

Sigarilyas at Okra. Kapag oras ng pahinga’y

nagkakantahan sila habang naggigitara siya.

Minsan silang

inabutang ganoon ni

Mang Atong. Sa isang

kumpas, huminto ang

lahat. Nakahanda sila

sa galit na akala.

Ngunit, ngumiti iyon at

nagsabing “Magaling

ka palang tumugtog.

Kung magtatagal ka pa,

ibibili kita ng gitara.”

Ngumiti ang mga mata ni Tipaklong. Mula noo’y

sumipag pa siyang lalo. Amoy ng pambihira niyang

ilong ang mga kulisap, malapit man o malayo. Kita ng

pambihira niyang mga mata ang mga nagtatago, sa mga

dahon man o sa puno. Kaya, lalo pang bumilog at

lumusog ang mga alaga niya.

Laging nakatawa si Gumamela. Madalas

kumakanta si Okra. Tuwi-tuwina’y patalun-talon si

Talong. Kaagad-agad namang napapasayaw sina Petsay

at Sigarilyas.

Isang umaga, nagtataka

si Tipaklong. Sinalubong

siya ni Talong na

nagsusumbong. Inabutan

niya si Ampalaya na

nagdadadamba.

Kinain ng isang

dosenang higad ang murang

mga dahon ni Ampalaya.

Nagtatago pala sila sa puno

ng akasya. Nangako si

Tipaklong. “Mahuhulog sila

sa aking patibong.”

Naghukay si Tipaklong sa di kalayuan

sa malagong baging ni Ampalaya.

Nilagyan niya ito ng murang mga talbos.

Paborito ito ng masisibang higad. Naamoy

nila agad ang katakam-takam na bango.

Nagmamadali silang bumaba sa puno

ng akasya at nag-uunahan sa pagkain.

Hindi nila napapansin ang nagyayari sa

paligid nila. Binubuhusan na ng tubig ni

Tipaklong ang hukay na palibot.

Nang maubos na ang mga talbos at

mabusog ay dahan-dahan silang kumilos.

Nakita nilang paligid na sila ng tubig at

hindi makatawid. Nagmamakaawa sila kay

Tipaklong. Nangako silang hindi na muling

babalik doon kung tutulungan silang

makaalis.

“Kapag hindi kayo tumupad

sa usapan, hinding-hindi na kayo

makakawala,” sabi ni Tipaklong.

Una-unahan ang mga higad na tumawid sa tulay na

siit. Isang yarda ang ngiti ni Ampalaya nang makita niya

ang huling higad na pausad-usad. Nagpasalamat siya kay

Tipaklong.Mula noon, lalong dumami ang mga

bulaklak niyang dilaw at bumilog ang kanyang

mga bunga.

Lalong gumanda ang

halamanan at gulayan nina

Mang Atong at Aling Bebang.

Napansin ito ng mga

taganayon ng Palong-Palong.

Nagtataka rin sila kung bakit

lalo pang sumipag at lumakas

ang mag-asawa.

Naging bukambibig

tuloy sa nayon. Gamot sa

panghihina at pagtanda

ang pag-aalaga ng

halaman.

Isang araw, kinausap ng

mag-asawa si Tipaklong.

“Labis-labis na ang

pagsisilbi mo sa aming hardin.

Maaari ka nang umuwi kung

ibig mo,” malungkot ang tinig

ni Mang Atong.

“At hindi sapat ang

pasasalamat namin sa

pambihira mong sipag,”

dagdag ni Aling Bebang.

“Hindi ko gustong

umuwi. Ito lang ang aking

tahanan,” malungkot ang tinig

ni Tipaklong. “Huhusayan ko

pa ang pag-aalaga sa mga

halaman. Pagkain ko’y sige

bawasan.” Nalungkot ang mga

nakikinig na halaman.

“Ito na ang tahanan mo,

kung gayon,” masayang tugon

ng mag-asawa. Pareho rin ang

pagkain ni Tipaklong.

Dadagdagan pa ang oras ng

pahinga kung kailangan niya.

Tumalon nang tumalon sa

tuwa si Tipaklong.

Mula noon kapag

may nagtatanong, “Ano

hong abono ang

ipinaiinom ninyo sa

halaman, Mang Atong?”

Nakangiti siyang

tutugon:

“Kayo na ang

magkaroon ng

hardinerong Tipaklong!”