KKTC MİLLÎ EĞİTİM VE KÜLTÜR BAKANLIĞI TEMEL ...talimterbiye.mebnet.net/Ogretim Programlari/2017-2018...6 Temel Eğitim Hayat Bilgisi Dersi Öğretim Programı Tabii ki bir

KKTC

MİLLÎ EĞİTİM VE KÜLTÜR BAKANLIĞI

TEMEL EĞİTİM PROGRAMI

GİRİŞ

2016

2 Temel Eğitim Hayat Bilgisi Dersi Öğretim Programı

Temel Eğitim Program Geliştirme Projesi Sorumlusu

Dr. Havva Dağsever

Temel Eğitim Program Geliştirme Projesi Yürütücüsü

Prof. Dr. Ahmet Pehlivan Proje Danışmanları

Prof. Dr. Müfit Kömleksiz

Prof. Dr. Buket Akkoyunlu Proje Program Geliştirme Uzmanları

Doç. Dr. Canan Perkan

Yrd. Doç. Dr. Hasan Özder

Bu program, Temel Eğitim Program Geliştirme Projesi (TEPGEP) kapsamında geliştirilmiş ve KKTC Millî Eğitim ve Kültür Bakanlığı, Talim ve Terbiye Dairesi tarafından KKTC ilkokul ve

ortaokullarında 2016-2017 öğretim yılından itibaren kullanılması için hazırlatılmıştır.

Temel Eğitim Hayat Bilgisi Dersi Öğretim Programı 3

Değerli Eğitimciler,

İki binli yıllarda, 21. yüzyıl becerilerine sahip öğrencileri yetiştirmek amacıyla gelişmiş ülkeler yeniden yapılanma arayışı ve çabasına girmişlerdir. Çağımızda, yeni nesillerden problem çözmeleri, eleştirel düşünmeleri, girişimci ve yaratıcı olmaları, teknolojiyi etkili kullanmaları, yaşam boyu öğrenmeleri ve etkili okuryazarlık becerilerine sahip olmaları istenmektedir. Kuşkusuz bu becerilerin kazandırılacağı yerler eğitim kurumları, yani okullarımızdır.

21. yüzyıl becerilerinin kazandırılmasında eğitim programlarının yeri çok önemlidir. Eğitim programlarında demokratik değerlerin temel alınması, milli değerlere yer verilmesi, öğrenciyi merkeze alarak bireysel farklılıkların ön plana çıkarılması, çağdaş öğrenme, öğretme ve değerlendirme yaklaşımlarının kullanılması eğitimin başarısı için çok önemlidir. KKTC olarak biz de 21. yüzyılda yerimizi almak ve Temel Eğitim Program Geliştirme Projesini hayata geçirmek için çok çalıştık. Bu proje kapsamında temel eğitim programları ve ders kitaplarının hazırlanması çalışmalarına başlanmış, okul öncesi, 1., 4. ve 6. sınıflarımızın öğretim programları ile ders kitapları tamamlanarak 2016 – 2017 eğitim yılında uygulanmaya konulmuştur.

Öğretim programlarımızda beceri anlayışı egemendir. Programlarda yer alan; okuryazarlık, iletişim ve bilgi teknolojileri yeterliliği, girişimcilik, araştırma ve problem çözme, kişisel ve sosyal yetkinlik, eleştirel ve yaratıcı düşünme, işbirliği becerileri belirlenirken farklı ülkelerin eğitim programları incelenmiş ve ülkemizin şartlarına en uygun olanlar alınmıştır.

Öğrenciyi merkez alan bir anlayışla hazırlanan programlarda sadece çağdaşlığa önem verilmemiş; çağdaşlık yanında milli ve kültürel değerlerimiz de ara disiplinler yoluyla işlenmiştir.

Kitaplar öğrencilerin eğlenirken öğrenecekleri bir anlayışla, rengarenk, örneklerle ve sorularla zenginleştirilerek hazırlanmıştır.

Bakanlık olarak hazırlanan eğitim programlarının ve ders kitaplarının bundan sonraki süreçlerde de takipçisi olacağım. Bu çalışmada emeği geçen herkese bir kez daha teşekkür ediyor, programın ülkemiz için hayırlı olmasını diliyorum.

Sevgi ve saygılarımla...

Dr. Özdemir Berova

Milli Eğitim ve Kültür Bakanı


Değerli Meslektaşlarım,

İçinde bulunduğumuz 21. yüzyılda küreselleşmeyle beraber yaşamın her alanında baş döndürücü bir hızda, büyük bir değişim ve gelişim yaşanmaktadır. Her geçen gün yükselen eğitim düzeyine, iletişim ve teknolojideki yeniliklere ayak uydurabilmek için öğrencilere uygun eğitim programlarının hazırlanması gerekmektedir.

Bireyin; insan hak ve özgürlüklerine saygılı, çevreye duyarlı, grup çalışması yapabilen, eleştirel düşünebilen, problem çözebilen, kendine güvenen biri olarak yetişmesinde temel eğitimin rolü çok büyüktür.

Hızlı gelişmeler sonucunda, eğitim programlarının güncellenmesi çağın bir zorunluluğudur. Program yenilenirken bilimsel bulgular ışığında hareket edilmiş, öğrencilerin kendi yeteneklerini geliştirmelerini sağlayabilecekleri, yaratıcılıklarını ortaya koyabilecekleri bir program olması amaçlanmıştır. Eğitimde çağdaş program geliştirme sürecinde; planlama, geliştirme, değerlendirme ve yaygınlaştırma aşamaları izlenmiş, ayrıca bu alanda dünyadaki son yönelimler, çalışmalar ve yaklaşımlar takip edilmiştir.

Değişim ve gelişimlerden yola çıkarak, Temel Eğitim Program Geliştirme Projesi (TEPGEP) kapsamında çalışmalara başlanmış ve ülkemizde her dersin öğretim programı hazırlanmış, öğretim programlarına göre de ders kitapları yazılarak bir öğretim yönetim sistemi oluşturulmaya çalışılmıştır. Bu kapsamda ülkemizde ilk kez hazırlanan öğretim programları ile ders kitapları 2016-2017 eğitim-öğretim yılında sisteme dahil edilmiş ve kademeli olarak uygulanmaya başlanmıştır.

Okul öncesi, 1. , 4. ve 6. sınıfların öğretim programları ile ders kitapları projenin ilk kademesini oluşturmaktadır. İkinci, 5. ve 7. sınıfların öğretim programları ile ders kitapları 2017-2018 eğitim-öğretim yılında sisteme girerek projenin ikinci kademesini oluşturacaktır. 2018-2019 eğitim-öğretim yılında 3. ve 8. sınıfların öğretim programlarının ve ders kitaplarının sisteme dahil edilmesiyle proje tamamlanacaktır.

Üç akademik yılda uygulamaya girecek bu proje ile bilgi çağı diye adlandırdığımız bu yüzyılın çocuklarının; ezberden uzak, bilgiyi ve teknolojiyi kullanabilen, yaratıcı, üretken bireyler olabilmeleri hedeflenmektedir.

Temel Eğitim Program Geliştirme Projesi kapsamında yazılan öğretim programları ile ders kitapları, Talim ve Terbiye Dairesi tarafından hazırlatılmıştır. Projenin hazırlanma aşamasında emeği geçen tüm akademisyenlere, öğretmenlere ve TTD Kurul Üyelerine, TEPGEP'in yürütücülüğünü yapan DAÜ Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ahmet Pehlivan'a ve Doğu Akdeniz Üniversitesine teşekkür ederim.

Eğitim adına gaile çeken tüm yüreklere sonsuz teşekkürler…

Dr. Havva Dağsever

Talim ve Terbiye Dairesi Müdürü

(TEPGEP Sorumlusu)


SUNUŞ

Bilim ve teknolojide yaşanan hızlı gelişmeler, toplumların gereksinim duyduğu nitelikli insan tanımını da değiştirmiştir. Günümüzde giderek yoğunluk kazanan uluslararası rekabet ve yaşanan hızlı bilimsel ve teknolojik gelişmeler, insan becerilerini ve bilgisini tek sürdürülebilir rekabet avantajı hâline getirmiştir.

Rekabet gücünün her yerde belirleyici olması ve yaşanan bilim ve teknoloji devriminin uyum yeteneği yüksek, yeni beceriler kazanmış, öğrenmeye açık ve işbirliği içinde çalışabilen iş gücüne olan talebi artırması; verimliliğe, eğitime ve araştırma-geliştirmeye (ARGE) yönelik yatırımlara ağırlık verilmesi sonucunu doğurmuştur. Bu nedenle, gelişmiş ülkelerde yaşam boyu eğitime önem verilmekte, temel eğitimin niteliğinin yükseltilmesine çalışılmakta, eğitim sistemi ile iş gücü piyasası arasındaki ilişkilerin güçlendirilmesine ağırlık verilmektedir.

Bunun yanı sıra, insan hak ve özgürlükleri ile çevre bilincine yönelik tüm dünyada ortaklaşa bir anlayışa doğru gidildiği de gözlenmektedir. İnsan hak ve özgürlükleri ile çevre bilinci olmazsa olmaz temel konular arasına girmiş bulunmaktadır

Dünyamızda yaşanan bu gelişmelere paralel olarak öğrenme ve öğretme alanlarındaki bilimsel çalışma bulguları, öğretme ve öğrenme anlayışımızın da değişmesini zorunlu hâle getirmiştir. Yeni öğrenme anlayışına göre öğrenen, uyarıcıların pasif bir alıcısı değil; onların çözümleyicisi, bilgi ve davranışların aktif oluşturucusudur.

Bireysel farklılıkların belirginleştiği günümüzde öğrenmeyi ve bilgiye ulaşmayı öğrenmiş, insan ve çevre haklarına saygılı, üretken ve yaratıcı bireyler yetiştirmek başlıca hedef hâline gelmiştir. Bütün bu hızlı değişimler toplumsal yaşamımızı da büyük ölçüde etkilemiş, toplumumuzdaki değer yargıları, toplumun bireyden ve bireyin toplumdan beklentileri büyük ölçüde değişmiştir.

Bütün bu gelişmeler eğitim programlarının değiştirilerek çağa uygun bir hâle getirilmesini ve geleceğe yönelik olmasını zorunlu kılmaktadır. Bu zorunluluk nedeniyledir ki gelişmiş ülkelerde eğitim programları ortalama her beş yılda bir, günün gereksinimleri doğrultusunda değiştirilmekte veya geliştirilmektedir. Hatta günümüzde bazı ülkelerde (örneğin Avustralya) programlar günü gününe revize edilebilmektedir.

Ülkemiz, hızla gelişme, dünyaya ayak uydurma ve çağı yakalama çabası içerisindedir. Dolayısıyla gerek bilim ve teknolojide yaşanan gelişmelerin gerekse eğitim bilimleri alanlarındaki kuram ve uygulamaların ülkemize uyarlanması bir gerekliliktir. Bu zorunluluktan ortaya çıkan Temel Eğitim Program Geliştirme Projesi (TEPGEP) 2013 yılında hayata geçirilmiş, projenin sonucunda da ekteki öğretim programları ortaya çıkmıştır.


Tabii ki bir ülkenin programını yazmak çok kolay bir iş değildir. Öncelikle böyle bir iş kolektif çalışmayı, iş birliğini ve inanmayı gerektirir. Bu açıdan bakılınca KKTC Millî Eğitim ve Kültür Bakanlığı sorumluluğunda Doğu Akdeniz Üniversitesi öncülüğü ve yürütücülüğünde gerçekleşen bu projede çalışanların emeği büyüktür. Çalışanların yanında projede birçok kişinin katkısı ve emeği vardır. Bunların hepsini burada sıralamak mümkün değildir. Projeye katkı koyan tüm akademisyen ve öğretmenlerimize minnettarız.

TEPGEP'in sorumluluğunu üstlenen başta Talim ve Terbiye Dairesi Müdürü Dr. Havva Dağsever'e, tüm Talim ve Terbiye Dairesi çalışanlarına, projeye katkı sağlayan akademisyenlere ve öğretmenlerimize teşekkürü bir borç biliriz. Bunun yanı sıra, projenin başlamasından günümüze değin tüm milli eğitim bakanları projemizi desteklemiştir. Projenin hayata geçirilmesinde katkı koyan tüm eğitim bakanlarımıza, özellikle projenin uygulanmasında kararlılık gösteren Sayın Bakanımız Dr. Özdemir Berova'ya çok teşekkür ederiz. Ayrıca projenin alınmasında ve başlangıcında büyük katkı koyan Prof. Dr. Halil İ. Yalın'a da teşekkür ederiz.

Prof. Dr. Ahmet Pehlivan

DAÜ Öğretim Üyesi

(TEPGEP Yürütücüsü)


İÇİNDEKİLER TEMEL EĞİTİM PROGRAMI GİRİŞ .............................................................................................................................. 8

Programın Gerekçesi ........................................................................................................................................................ 8

Programın Genel Yaklaşımı ........................................................................................................................................ 11

Programın Amacı ............................................................................................................................................................ 12

Başat Öğrenme-Öğretme Yaklaşımları .................................................................................................................. 13

Başat Ölçme Değerlendirme Yaklaşımları ............................................................................................................ 14

Ele Alınan Temel Beceriler ......................................................................................................................................... 15

Okur Yazarlık ............................................................................................................................................................... 15

Bilgi ve İletişim Teknolojileri Yeterliği (BİT) ................................................................................................. 16

Girişimcilik ................................................................................................................................................................... 16

Kişisel ve Sosyal Yetkinlik ...................................................................................................................................... 16

Eleştirel ve Yaratıcı Düşünme .............................................................................................................................. 17

Problem Çözme ........................................................................................................................................................... 17

İşbirliği ........................................................................................................................................................................... 18

Ara Disiplinler .................................................................................................................................................................. 18

Duyarlı ve Etkin Vatandaşlık ................................................................................................................................. 19

Ekonomik Katılım ...................................................................................................................................................... 19

Trafik ve Güvenlik ..................................................................................................................................................... 19

Bütünleştirme .................................................................................................................................................................. 19

Ders Öğretim Programları .......................................................................................................................................... 22

Gerekçe ............................................................................................................................................................................... 22

Ders Öğretim Programın Amacı........................................................................................................................... 22

Ders Öğretim Programının Çıktıları ................................................................................................................... 22

İçerik ............................................................................................................................................................................... 22

Öğrenme Çıktıları....................................................................................................................................................... 22

Çizelge 1 ......................................................................................................................................................................... 23

Ders Öğretim Programı Çıktıları ve Öğrenme Çıktıları İlişkisi ............................................................... 23

Öğrenme Çıktıları ve Temel Beceriler Arasındaki İlişkiler ....................................................................... 24

Öğrenme Çıktıları ve Ara Disiplinler Arasındaki İlişkiler ......................................................................... 24

Kaynakça ............................................................................................................................................................................ 24

HAYAT BİLGİSİ DERSİ ÖĞRETİM PROGRAMI GİRİŞ ........................................................................................ 27

Gerekçe ............................................................................................................................................................................... 27

Amaç .................................................................................................................................................................................... 28

Program Çıktıları ............................................................................................................................................................ 28


TEMEL EĞİTİM PROGRAMI GİRİŞ

Programın Gerekçesi

1571 Kıbrıs’ın fethinden günümüze Kıbrıslı Türkler farklı yönetimler altında yaşamışlardı. Osmanlı döneminde Kıbrıs’ta Türkler için ilk açılan okullar sıbyan ve medresedir (Behçet 1969, Süha 1971: 222). Kıbrıslı Türklerin ilk ilkokulu olan sıbyanda alfabe, yazı, okuma, Kuran-ı Kerim ve hesap öğretilirdi.

Kıbrıs 1878 yılında İngiliz egemenliği altına girmiş, bu yönetim 1959 yılına kadar sürmüştür. İngilizler adaya geldiklerinde ilk olarak adada eğitim sistemini değiştirmişlerdir (Weir 1952: 24). İngiliz hükümeti adada her iki toplum için maarif encümenleri atamış, köy komisyonları oluşturmuştur. Türk ve Rumlara ait maarif encümenlerinin başında bir İngiliz bulunmakta, üyeler ise toplum temsilcilerinden oluşmaktaydı. Eğitim programlarının oluşturulması, okutulacak dersler, ders kitaplarının seçimi encümenin sorumluluklarından birkaçıdır (Weir 1952: 29, Behçet 1969, Süha 1971: 226). Bu dönemde Türkler eğitim programlarını ve ders kitaplarını Türkiye’den almışlardır (Behçet 1969: 97; Fedai, 1993 ). Bu durum 1931 isyanı sonrasına kadar devam etmiştir. 1931 isyanı sonrasına kadar Türk ve Rumların eğitimine pek kısıtlama getirmeyen İngilizler, isyandan sonra farklı bir tutum izlemişlerdir. Eğitimde Türkiye’den ders kitabı, getirtilmesi yasaklanmış, Kıbrıslı Türklerin Türkiye eğitim sistemi ile bağları koparılmaya çalışılmıştır. Kısıtlamalar 1948’e kadar sürmüştür (Behçet 1969, Süha 1971: 226-227). Bu dönem kitapsız, programsız eğitimin yapıldığı bir dönemdir. Kısaca belirtmek gerekirse İngiliz yönetiminde Kıbrıslı Türkler her zaman eğitimde Türkiye’yi takip etmişler (Weir 1952: 80), kitapları, programları oradan almış, yükseköğretim yapmak için çoğunlukla Türkiye’yi seçmişlerdir.

İngiliz yönetimi Kıbrıs’ta sona ermiş, 1960 yılında Kıbrıs Cumhuriyeti kurulmuştur. Kıbrıs Cumhuriyeti Anayasası’nda eğitim iki toplumun Cemaat Meclislerinin sorumluluğuna bırakılmıştır (Kıbrıs Cumhuriyeti Anayasası, 1960). Böylece okul pogramlarının hazırlanması, kitapların okutulması Kıbrıs Türk Cemaat Meclisinin sorumluluğuna girmiştir. Bu dönemde de ilkokullarda uygulanan eğitim programları Türkiye’den getirtilmiştir. Kıbrıs Cumhuriyeti döneminde Kıbrıs Türk Cemaati eğitim programlarının hazırlanmasında tamamıyla özgür olmasına karşın, tamamıyla Türk Milli Eğitim Bakanlığıyla aynı programları izlemiştir (Süha, 1971: 228).

1960’lı yıllar Kıbrıs’ta savaş yıllarıdır. Türkler ile Rumlar arasındaki kavga devam etmektedir. Bu çatışma eğitim sistemlerini de etkilemiş, Türk toplumunda eğitim savaş yüzünden sekteye uğramıştır. 1974 Barış Harekatı sonrasında Kıbrıslı Türkler önce Kıbrıs Türk Federe Devleti’ni, ardından da Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’ni kurmuşlardır. Bu dönemde, yeni eğitim yasaları oluşturulmuş ve Milli Eğitim Bakanlığı kurulmuştur. Kurulan Kıbrıs Türk Federe Devleti’nin eğitim alanındaki en büyük eksikliklerinden biri eğitim programlarıydı. Bu ihtiyacı sağlamak için devlet aynen Türkiye okulöncesi ve ilkokul programlarını okullarda uygulamıştır. Türkiye eğitim sistemi ile bir paralellik izlenmiştir (Çağlar&Reis, 2007: 224, 261). Bu dönemde programlar Türkiye’den getirtilmiştir. Ancak bu eğitim gereksiniminin bir


bölümünü karşılayabilmiştir. Özellikle KKTC’nin kurulması ile birlikte, yeni kurulan devletin Türkiye’ye paralel olarak Kıbrıs Türk toplumunun özelliklerine uygun eğitim programı ve insan yetiştirme gereksinimi de doğmuştur. Bu gereksinim KKTC Milli Eğitim Yasasının Temel İlkelerinde de açık bir şekilde ifade edilmiştir:

Madde 22 (1), “Kıbrıs milli eğitim kurumlarında uygulanan öğretim programları ile Türkiye’deki özdeş eğitim kurumlarında uygulanmakta olan öğretim programları arasında Kıbrıs Türk toplumunun gereksinimleri de gözetilmek ve aşağıda 22 (b) fıkra kuralları saklı kalmak koşuluyla uyum sağlanır.” (KKTC Milli Eğitim Yasası 1986: 57).

Açıklamadan da anlaşılacağı üzere bu dönemde bir yandan iki ülke eğitim programları arasında paralellik aranırken, öte yandan Kıbrıs Türk toplumunun gereksinimlerinin dikkate alınması gerektiği devletin temel ilkesi olarak görülmüştür. Ancak bu realitede böyle olmamış, Türkiye’den olduğu gibi alınan programlar okullarda tam anlamıyla uygulanamamış, çoğunlukla kitaba dayalı programsız eğitim anlayışı günümüze kadar gelmiştir. Özellikle Türkçe, yurttaşlık eğitimi, sosyal bilgiler gibi Kıbrıs Türk toplumunun gereksinimlerine hitap edecek ve onun dinamiğinin devamlılığını sağlayacak derslerde bu durum daha da göze çarpmaktadır.

Dünyada eğitim bilimi ve dolayısıyla program geliştirme alanındaki gelişmeler Türkiye’de program geliştirme konusunda önemli arayışların ve model oluşturma çalışmalarının yoğun biçimde yaşanmasına neden olmuştur. Türkiye’de 2004 yılında ilköğretim programların geliştirilmesi amacıyla kapsamlı bir çalışma başlatılmıştır. Bu çalışmada programların geliştirilmesinin gerekçeleri; bilgi kavramı ve bilgi toplumu anlayışındaki gelişmeler, hayat boyu öğrenme yaklaşımını esas alan bir öğretme anlayışının gelişmesi, AB normlarına uygunluk olarak sıralanmıştır (TC MEB 2005).

2004 yılından başlayarak Türkiye’de yaşanan bu gelişmeler Kıbrıs’a tam şekli ile yansıyamamıştır. Bu dönemde Türkiye’de yapılandırmacı eğitim anlayışına uygun okulöncesi ve ilkokul programları hazırlanmıştır. Kıbrıs Türk eğitim sisteminde öngörülse de bu program anlayışı Kıbrıs’a uyarlanamamıştır.

2003 yılından itibaren Kıbrıs’ta ayrı bir eğitim sistemi geliştirme çabalarına rastlanmaktadır. Eğitim sisteminde yerelliğe önem verme anlayışı sonucunda ilkokullarda ders kitaplarının yazımına geçilmiş, tüm derslerle ilgili yerel kitaplar yazılmıştır. Ders kitapları yazıldıktan sonra bazı dersler ile ilgili ayrı ayrı programlar hazırlama çabalarına girişilmiştir. Tüm derslerin programları yazılamamış, kısacası ilköğretimde dersler arasındaki bütüncüllük ilkesi sağlanamamış, çoğu dersle ilgili olarak kitap basmakla kalınmıştır. Bu da günümüzde KKTC’de kitaba dayalı eğitim yapılmasına neden olmuştur. Program geliştirme alanıyla bağdaşmayan kitaptan hareketle program yazma ve kitaba dayalı eğitim anlayışı, günümüzde okullarda egemen hâle gelmiştir. Okulöncesi eğitimde ise çağdaş program anlayışı açısından önemli sorunların olduğu görülmektedir. Örneğin, günümüzde çağ dışı olarak kabul edilen teneffüs anlayışı yeni sistemde de öngörülmektedir (bkz. KKTC MEB 2005: 10)


Çağdaş okul öncesi eğitim programlarının, oyun temelli, çocuğun bireysel gereksinimlerini, ilgilerini merkeze alan, gerek fiziksel öğrenme ortamları, gerekse psikolojik iklim bakımından sağlıklı, çağdaş eğitim standartlarına uygun bir şekilde donanmış okullarda, yetkin öğretmenlerle, aile ve toplumla işbirliği içerisinde yürütülmesi gereklidir. Bu ölçütler göz önünde bulundurulduğunda, ülkemizdeki anaokullarında, alan uzmanı olmayan öğretmenlerin görev alması, günlük eğitim rutinlerinin, ders saati, teneffüs saati biçiminde kesin sınırlarla ayrılması, çocuğun gerçek öğrenme etkinliği olan “oyunun” eğitim programının dışında bırakılması çağdaş eğitimsel ve gelişimsel hedeflere ulaşılmasını tehdit edeceğinden, okul öncesi eğitim sistemlerinin dünyadaki çağdaş modeller ışığında, modern eğitim anlayışıyla güncellenmesi, geliştirilmesi ve yapılandırılması gereklidir.

Tarihsel süreç açısından bakıldığında, Kıbrıs Türk toplumunun, KKTC’nin kuruluşu da dahil, günümüze değin hiçbir dönemde bütünüyle kendine özgü bir temel eğitim programının olmadığı görülmektedir. Kıbrıs Türk toplumunun gereksinimlerini ve özelliklerini dikkate alacak, ülke koşullarına ve toplumun beklentilerine uygun, dünyadaki gelişmeleri de gözönüne alan, araştırma sonuçlarına dayalı, okul öncesi eğitimi de içerecek biçimde çağdaş bir temel eğitim programının hazırlanmasının kaçınılmaz olduğu gözlenmektedir. Bir ülkenin kendi varlığını sürdürebilmesi ve bağımsızlığı açısından da kendine özgü eğitim programlarının oluşturulmasının ne denli önemli olduğu artık tartışılmamaktadır.

Kısaca özetlemek gerekirse, aşağıda belirtilen gerekçeler, bu programın hazırlanmasında etkili olmuştur:

KKTC’de temel eğitim düzeyinde uygulanan tutarlı bir temel eğitim programının bulunmadığı söylenebilir. Dersler, genellikle ders kitapları doğrultusunda işlenmektedir. Oysa bir öğretim programı olmadan ne ders kitaplarının yazılması, ne de derslerin işlenmesi mümkün değildir. Böyle bir durumun, KKTC’nin yetiştirmeyi hedeflediği insan tipiyle de uyuşmadığı ileri sürülebilir. Bu nedenle temel eğitim aşamasından başlamak üzere, ders öğretim programlarının hazırlanmasına büyük bir gereksinim duyulmaktadır.

Her ülke kendi koşullarına uygun eğitim programları hazırlamalıdır. Dolayısıyla ülke bazında gereksinim analizi yapılarak, “KKTC’de nasıl bir insan istiyoruz?” sorusuna yanıt bulunması ve elde edilen veriler çerçevesinde de öğretim programlarının oluşturulması gerekmektedir.

Bilim ve teknoloji alanında yaşanan hızlı gelişmeler, eğitim programlarının da sürekli olarak yenilenmesini ve programların çağdaş öğrenme-öğretme yaklaşımlarına göre biçimlendirilmesini zorunlu kılmaktadır. Uygulanacak bir program olmadığı için, çağdaş gelişmelerin programlara yansıtılması da mümkün olmamaktadır. Bu nedenle çağdaş gelişmeler doğrultusunda hazırlanacak temel eğitim programı çerçevesinde hazırlanacak ders öğretim programları ilk adımı oluşturacaktır. İleride oluşabilecek değişme ve gelişmelere göre bu programlar yeniden biçimlendirilebilecektir. Aynı


zamanda, hazırlanacak temel eğitim programı, ortaöğretim programının biçimlendirilmesinde de önemli bir rol oynayacaktır.

Öğretmenlerin ve yöneticilerin yeterliklerinin değerlendirilmesinde, eğitim programları başat bir rol oynamaktadır. Bu anlamda hazırlanacak temel eğitim programı, bu alanda görev yapan öğretmen ve yöneticilerin yeterliklerinin ortaya konulmasında, performans değerlendirmede, yükseltmelerde etkili olabilecektir.

Öğrenme-öğretme materyalleri ders öğretim programları çerçevesinde hazırlanmalıdır. Hazırlanacak ders öğretim programları, gereksinme duyulan öğrenme-öğretme materyallerinin hazırlanmasına da kaynaklık edecektir.

Programın Genel Yaklaşımı

Bir eğitim programının temel öğeleri olan hedef, içerik, eğitim durumu ve değerlendirme boyutları temele alınan eğitim felsefesi ya da felsefeleri çerçevesinde biçimlendirilir. Bir eğitim programının geliştirilmesinde ilk adım temel alınan eğitim felsefesi/felsefelerini belirlemektir. Her ülke kendine özgü koşullar çerçevesinde eğitim felsefelerini belirlemekte ve eğitim programlarını oluşturmaktadır. KKTC’de geliştirilecek Temel Eğitim Programı’nın da, ülke gerçekleriyle tutarlı, toplumun ve bireyin her yönüyle gelişmesini temele alacak, hem geçmişi, hem bugünü, hem de geleceği içinde barındıracak eğitim felsefelerine göre oluşturulması gerekmektedir. Bu çerçevede bakıldığında aşağıda belirtilen nedenler çerçevesinde eklektik bir yaklaşımla programların oluşturulmasının uygun olacağı düşünülebilir:

1. KKTC genç bir ülkedir. Ülke sürekli bir yapılanma içerisinde bulunmaktadır. Gerek kendi içinde, gerekse bulunduğu coğrafi koşullar nedeniyle birçok sorunla karşı karşıyadır. Dolayısıyla yetiştireceği insanda bulunması gereken en önemli özelliklerden biri, toplumsal problemlerin çözümüne katkıda bulunacak, sorunların çözümü için öneriler geliştirebilmektir. Yeni bir toplumun kurulmasında bu bireylerin çok önemli bir rolü olacaktır. Bunun da yeniden kurmacı (reconstructivist) bir eğitim felsefesini gerektirdiği söylenebilir.

2. Yirmi birinci yüzyıl, bilginin egemen olduğu; girişimciliğin, düşünme ve problem çözme becerilerinin önem kazandığı; birlikte çalışmanın, diğer bir deyişle işbirliğinin başat bir rol oynadığı; insan hakları ve demokrasinin olmazsa olmaz olduğu bir yüzyıla doğru evrilmektedir. Bu durum, KKTC yurttaşlarının da girişimci, araştırmacı, işbirliği içinde çalışan, bilgi teknolojilerine ulaşabilen, demokratik bir yaşam biçimini benimseyen bireyler olarak yetişmesi gerektiğini ortaya çıkarmaktadır. Bu açıdan bakıldığında, programların ilerlemecilik eğitim felsefesinin ilkelerine göre de yapılandırılması gerektiği söylenebilir.

3. KKTC yurttaşları geçmişten günümüze getirdiği gelenek, görenek ve değerleri ile kendilerine özgü bir yaşam biçimine sahiptirler. Bu yaşam biçimi, yurttaşların birbirleriyle ilişkilerini güçlendirmekte, toplumsal bir bağlılık oluşturmaktadır. Geçmişten günümüze getirilen bu değerlerin genç kuşaklara da aktarılması gereği


ortaya çıkmaktadır. Bu anlamda daimici ve esasici eğitim felsefeleri öne çıkmaktadır.

4. Çağımızda bireyin tüm yönleriyle gelişmesi ve kendini gerçekleştirmesi özgür bir eğitim anlayışının işe koşulmasıyla gerçekleşebilir. Diğer bir deyişle bireyin kendisinin farkına varması, özelliklerini tanıması ve bu özellikleri doğrultusunda gelişebilmesi, kısaca “ben” olabilmesi eğitim programlarında öncelikle ele alınması gereken konulardan biridir. Varoluşçu bir eğitim felsefesi, böyle bir insanın yetiştirilmesinde başat bir rol oynayabilir. KKTC’de de kendinin farkında olan, kendini gerçekleştirmiş bireylere büyük gereksinme bulunmaktadır.

5. KKTC’nin kendine yeterli bir ülke olabilmesi için üretimi ön plana alması gerekmektedir. Bunun içinde ülkenin gereksinim duyduğu nitelikli işgücünün sağlanması gerekmektedir. Bu çerçevede, politeknik eğitimin temel ilkeleri yol gösterici olabilir.

Yukarıda belirtilen gerekçeler göz önüne alındığında, eğitim programlarının geliştirilmesinde başat eğitim felsefeleri olarak öğrenciyi merkeze alan ilerlemecilik ve yeniden kurmacılık eğitim felsefelerinin ele alınabileceği, ancak diğer eğitim felsefelerinin de göz önünde tutulması gerektiği ortaya çıkmaktadır. Bununla birlikte hiçbir eğitim programının tek bir felsefeye ya da yaklaşıma göre biçimlendirilmesinin mümkün olmadığı da gözönüne alındığında, KKTC Temel Eğitim Programının geliştirilmesinde eklektik bir yaklaşımın daha uygun olduğu görülmektedir. KKTC Anayasası, Milli Eğitim Yasası, Avrupa Birliği eğitim standartları, Milli Eğitim Şuraları Temel Eğitim Komisyonu kararları, öğretmen sendikalarının eğitimin yapılandırılmasına ilişkin görüşleri ve Temel Eğitimi Geliştirme Projesi çalıştayından alınan sonuçlar bu yaklaşımı destekler niteliktedir.

Programın Amacı

Temel eğitim programı (TEP), Kıbrıs Türk Milli Eğitiminin genel amaçlarına ve temel ilkelerine uygun olarak, öğrencilerin;

1. Sorgulayan, araştıran, bilgiye nasıl ulaşılacağını bilen, problemlerini bilimsel yöntemlere uygun olarak çözebilen, estetik değerleri içselleştirmiş, değişime açık, kendini tanıyan ve doğru olarak ifade eden, kendine güvenen, sorumluluklarına bağlı, empati duygusu gelişmiş, sağlıklı, mutlu, İYİ NİYETLİ, DÜRÜST VE GÜVENİLİR;

2. İnsan, çocuk ve hayvan haklarına saygılı, çevreye duyarlı, her türlü ayrımcılığa karşı çıkan, düşüncelerini özgürce açıklayabilen, bireysel ve toplumsal haklarını korumasını bilen, hukukun üstünlüğüne inanan, yasalara saygılı, demokrasiyi yaşam biçimi haline getirmiş, Atatürk ilke ve devrimlerini benimsemiş LAİK VE DEMOKRAT,

3. Tarihinden getirdiği temel değerleri bilen, kültürel özelliklerinin farkında olan ve geliştiren, yaşadığı coğrafyayı ve dünya üzerindeki yerini bilen, ÜLKESİNİ GÖNÜLDEN SEVEN,


4. Bilgi ve teknoloji okuryazarı olan, yaşam boyu öğrenmeyi benimseyen, işbirliği içinde çalışabilen, girişimci, ekonomik koşulların farkında olan BİLİNÇLİ BİR ÜRETİCİ VE TÜKETİCİ

olarak yetiştirilmesini amaçlamaktadır.

Başat Öğrenme-Öğretme Yaklaşımları

21. yüzyılda artık eğitim sistemlerinin, öğrencilerin ve çağın gereksinimlerini yeniden gözden geçirerek, koşullara ve beklentilere uygun öğrenme ortamları düzenlemeleri gerekmektedir. Bu amaçla çok kanallı, teknolojiyi kullanabilen ve işbirliğine dayalı bir öğrenme sürecinde öğrencilere:

Çeşitli kaynaklardan bilgiye ulaşabilecekleri, Bilgiyi; problem çözme, karar verme ve planlama amacıyla kullanabilecekleri, Bilgiyi günlük yaşama transfer edebilecekleri, Teknolojiyi bilgiye erişim aracı olarak kullanabilecekleri öğrenme ortamları

hazırlanmalıdır.

Bu tür öğrenme ortamlarının hazırlanabilmesi için de bilgiye ulaştıracak; bilginin kullanılmasını, üretilmesini ve iletilmesini sağlayacak her türlü aracı kullanma zorunluluğu vardır. Öğrencilerine bu tür ortamlar sağlamak için, öğretmenlerin belli becerilere sahip olmaları başka bir deyişle, öğrencilerine sözü edilen becerileri kazandırmada öğrenme çevresini, öğrencilerinin bireysel farklılıklarını dikkate alarak farklı öğretim yöntem ve tekniklerini, farklı değerlendirme yaklaşımlarını ve teknolojileri kullanabilecekleri şekilde düzenlemeleri gerekmektedir.

Öğrenciyi merkeze alan öğrenme ortamlarında öğrenci, aktif katılımcı; süreç, işbirliği ve takım çalışması ağırlıklı; öğretmen, rehber rolünde, ve “öğrenmeyi öğrenme” ön plandadır. Burada öğretmenin temel rolü, öğrenme – öğretme ortamını düzenlemek, etkinlikler konusunda öğrencilere rehberlik yapmaktır.

Böyle bir ortamda, öğrenci öğrenen olarak güçlü, motivasyonu yüksek, grupla çalışma ve paylaşma ağırlıklı öğrenme becerileri gelişmiş, eleştirel düşünen, iletişim becerileri güçlü, kaynakları etkili olarak kullanmanın bilincinde olarak yetişmektedir. İçerik, değişen dünyanın değişimleri doğrultusunda yapılandığı için öğrenciler gereksinim duyacakları bilgiye ulaşma, bilgiyi kullanma ve bilgiyi paylaşma becerilerine sahip olmalıdır. Bu tür bir ortam problem çözme yeteneği gelişmiş, bilgiye ulaşma yöntemlerini kullanabilen, analitik düşünme becerilerini geliştirmiş, öğrenme yollarını bilen, ekiple uyumlu ve verimli çalışmalar yapabilen bireyler yetiştirmeyi de kolaylaştıracaktır. Ancak böyle bir ortamın oluşturulması kullanılacak uygun öğretme yaklaşım, yöntem ve teknikleri ile mümkün olabilir.

Yukarıda belirtilen gerekçeler ve TEP’te ele alınan temel beceriler çerçevesinde, TEP’te başat olarak öğrenciyi merkeze alan Kubaşık Öğrenme (İşbirlikli Öğrenme), Probleme Dayalı Öğrenme, Beyin Temelli Öğrenme, Proje Tabanlı Öğrenme, Çoklu Zeka Kuramı gibi


öğrenme-öğretme yaklaşımlarına yer verilmektedir. Kuşkusuz her alana özgü öğrenme-öğretme yaklaşım ve yöntemleri de işe koşulacaktır. Yeri ve zamanı geldiğinde öğretmenin güdümünde yürütülen düzanlatım, güdümlü tartışma, örnek olay, gösterip yaptırma gibi öğretme yöntemlerinden yararlanılmalıdır.

Başat Ölçme Değerlendirme Yaklaşımları

Eğitimde öğrenci merkezli anlayışların belirgin biçimde öne çıktığı günümüz koşullarında öğrencinin de değerlendirme sürecine katılması öngörülmektedir. Böylece, öğrenci çalışma sürecine, süreçte geçirdiği aşamalara, öğrenmelerinin nasıl gerçekleştiğine, güçlü ve zayıf yanlarına, eksikliklerini nasıl gidereceğine odaklanmakta ve öğrenmelerinin sorumluluğunu almaktadır.

Öğrenci hakkında toplanan bilgilerin sayısı ve türü arttıkça, öğrenci bütün yönleriyle tanınabilmekte ve öğrenci hakkında verilen kararların doğruluğu da artmaktadır. Geleneksel eğitim yaklaşımlarında yalnızca öğretmenin değerlendirmesi için kullanılan ölçme araçları, öğrencinin bilgi ve becerilerini bir yönüyle ortaya koymakta, tüm yönlerini tanımlama ve geliştirme konusunda yetersiz kalmaktadır. Öğrencinin bilgiye ulaşma ve bilgiyi kullanma becerisini kazanabilmesi, kendisine aktarılan bilgiyle yetinmeyip, öğrenme sürecine katılmasını, araştırmasını, bilgiye ulaşmasını ve bilgiyi kullanmasını gerektirmektedir. Öğrencinin bir bütün olarak gelişimini gözlemek ve kendisini de değerlendirme sürecine katmak, hem öğretmenlerin ve ilgililerin onların yukarıda sıralanan özelliklerini tanımasında hem de öğrencinin bu süreçte kendisini tanımasında yardımcı olacaktır. Bu da öğrenci ile ilgili verilen kararlar ve yapılan yönlendirmelerin doğruluğunun artmasını sağlayacaktır.

Yeni temel eğitim programları değişen koşullar ve doğrular paralelinde sadece ürünü değil, öğrenme süreçlerini de değerlendirmeyi öngörmektedir. Program, her öğrencinin kendini farklı yansıtabileceği düşüncesiyle değişik değerlendirme araç ve yöntemlerini kullanmayı önerir. Bu amaçla değerlendirmede, öğretmenlerin halen kullandıkları klasik ölçme araçları (yazılı yoklamalar, sözlü yoklamalar, çoktan seçmeli testler, eşleştirmeli testler, kısa yanıtlı testler, ödevler vb.) yanında, süreci değerlendirme amaçlı:

performans değerlendirmesini, öğrenci ürün dosyası hazırlanmasını, öğrencilerin duyuşsal gelişimlerini izlemeyi, derse yönelik tutum ve kendilerine güvenleri hakkında bilgi edinmek için ölçekler

(gözlem, görüşme vb.) kullanılmasını da önermektedir.

TEP’te sürecin ve ürünün değerlendirilmesi bağlamında, performans görevleri, ürün seçki dosyası (portfolyo), dereceli puanlama anahtarları, öz değerlendirme, akran/grup değerlendirme, gözlem, görüşme gibi alternatif ölçme-değerlendirme yaklaşımlarına daha çok yer verilecektir. Ancak bu tür yaklaşımlar kullanılarak TEP’te ele alınan temel becerilerin (okur-yazarlık, bilgi ve iletişim teknolojileri yeterliği, girişimcilik, araştırma ve problem


çözme, eleştirel ve yaratıcı düşünme, kişisel ve sosyal yetkinlik, işbirliği) geliştirilmesi ve bu becerilerin ne ölçüde kazanılıp kazanılmadığı yoklanabilir.

Ele Alınan Temel Beceriler

Programın başat felsefeleri ve yetiştireceğimiz insanda bulunması gereken özellikler göz önüne alınarak, TEP öğrenme alanları (dersler) ile temel beceriler ve ara disiplnlerden oluşan bir yapı olarak düzenlenmiştir. Program öğrencinin öğrenme alanlarına ait öğrenme çıktılarını elde etmesi yanında, tüm öğrenme alanları içinde 21. yüzyıl insanında bulunması beklenen temel bazı becerileri kazanmasını da ön planda tutmaktadır. Bu yolla öğrenci bir yandan derslerdeki bilgi, beceri ve yeterlilikleri elde ederken, diğer yandan dersler yoluyla çağdaş becerileri kazanmaktadır. TEPte ele alınan temel beceriler aşağıda verilmiştir.

Okur Yazarlık İletişim ve Bilgi Teknolojileri Yeterliği Girişimcilik Problem Çözme Kişisel ve Sosyal Yetkinlik Eleştirel ve Yaratıcı Düşünme İşbirliği

Ele alınan bu beceriler, aşağıda kısaca alt başlıklar altında tanıtılmaktadır.

Okur Yazarlık

Okulda ve okul dışında tüm öğrenmeler okur yazarlık becerisinin geliştirilmesine bağlıdır. Okur yazarlık becerisini kazanmış öğrenci, okulda ve okul dışında başarı sağlayabilir. Okur yazarlık becerisi kişilerin sağlıklı bir birey, katılımcı vatandaş, iyi bir çalışan olmasına katkı sağlar. Yabancı bir dili edinmek, bilgi teknolojilerinde yeterlik temelde okur yazarlık becerisinin gelişmişliğine bağlıdır. Programda okur yazarlık becerisi, anadilinde ve yabancı bir dilde dinleme, okuma, konuşma, yazma; sanal medyayı eleştirebilmeyi kapsar. Okur yazarlık belirli derslerin değil, tüm öğrenme alanlarının ana becerisi konumundadır. Tüm öğrenme alanlarında öncelikli geliştirilecek beceri olarak düşünülmelidir. Okuryazarlığın geliştirilmesine yönelik göstergeler:

Dinleme, okuma ve izleme yoluyla metinleri kavrama (öğrenme alanı ile ilgili metinleri dinleme ve tepkide bulunma, öğrenme alanı ile ilgili metinleri -görsel metinler dahil- okuma ve inceleme, öğrenme alanı metinlerini -görsel metinler dahil- yorumlama ve analiz etme),

Konuşma, yazma ve oluşturma yoluyla metin tasarlama (sözlü, yazılı ve görsel metinler oluşturmak, dili başkaları ile etkileşim için kullanmak, sunu yapmak).


Bilgi ve İletişim Teknolojileri Yeterliği (BİT)

Öğrenci bilgi ve iletişim teknolojilerini etkili bir şekilde kullanmayı öğrenerek okulda ve yaşamda etkili iletişim kurabilir, karşısına çıkacak problemleri çözebilir, işbirliği içinde çalışmayı öğrenir. İş hayatında daha başarılı olabilir. Bu nedenle tüm öğrenme alanlarında iletişim ve bilgi teknolojileri yeterliğininin kazanılmasına yardımcı olacak düzenlemeler yapılmalıdır. Bilgi ve iletişim teknolojileri yeterliliğinin göstergeleri:

BİT kullanırken sosyal ve etik kurallar ve uygulamalara riayet etmek, BİT kullanarak araştırma yapmak, BİT kullanarak bilgi oluşturmak, BİT kullanarak iletişim kurmak, BİT’i yönetmek ve işletmek (yazılım ve donanım seçme ve kullanmak, BİT

sistemlerini kavramak, sayısal verileri yönetmek)

Girişimcilik

Girişimcilik günümüzün en önemli becerilerindendir. Küreselleşen dünya rekabeti ve yenilikçiliği gerektirmektedir. Çağa ayak uydurmak ve ülkemizin dünyada tanınması, yerini bulması için girişimci bireyler yetiştirmeliyiz. Bu nedenle tüm öğrenme alanlarında öğrencinin girişimci olmasını sağlayacak eğitim ortamı hazırlanmalıdır. Girişimciliğin göstergeleri:

Yenilikçi ve yaratıcı olma (problemlere, alışılmamış ve yeni çözümler aramak, yeni fikirler geliştirmesi ve bu fikirleri uygulamaya koyma),

İnsiyatif alma (bir kaynağın kabul edilebilir bir risk düzeyini fırsatlara bağlama, sorumluluk duygusu),

Öncü olma ve liderlik (gelişmiş iletişim becerisi, farklı seçenekleri görmek, yüksek başarı güdüsü, duygusal zekâ, doğru kararlarında ısrarcı olma, değişime odaklılık, fırsatlara odaklanma, sorgulama, problem çözme),

Rekabetçi düşünme.

Kişisel ve Sosyal Yetkinlik

Bu temel becerinin amacı, sağlıklı, verimli ve sosyal bireyler yetiştirmektir. Özellikle günümüzde, öğrencinin kendini ve başkalarını anlayabilmesi, sağlıklı ilişkiler kurabilmesi, yaşamla başedebilmesi, başkalarıyla birlikte çalışabilmesi için kişisel ve sosyal becerilerini geliştirmesi büyük önem taşımaktadır. Bunun için tüm öğrenme alanlarında öğrencinin duygularını tanıması, regule etmesi; olumlu ilişkiler kurması, problemlerle başa çıkabilmesi, sorumluluk alabilmesi, empati kurmasına yönelik etkinlikler planlanmalıdır. Kişisel ve sosyal yetkinliğin geliştirilmesine yönelik göstergeler şunlardır:

Kendini tanıma (duygularını bilme, neyi başarıp başaramayacağını bilme) Öz denetim (duygularını ifade edebilme, öz disiplin, bağımsız çalışma, inisiyatif

alma, kendine güvenme, esnek ve uyumlu olma), Toplumsal farkındalık (farklılıklara saygı, topluma katkı sağlama, toplumsal ilişkileri

anlama),


Sosyal başarı (iletişim kurma, işbirliği yapma, sorunları müzakere yoluyla çözme, liderlik becerisi geliştirme).

Eleştirel ve Yaratıcı Düşünme

Günümüzde hemen hemen her çağdaş toplumda üzerinde önemli durulan ve tartışılan konulardan birinin yaratıcılık olduğu görülmektedir. Bir toplumun sorunlarını çözebilmesi, ilerlemesi ve diğer toplumlar arasında söz sahibi olabilmesinin temel koşullarından birinin bilimsel ve sanatsal anlamda yaratıcı düşünen bireyler yetiştirmek olduğunu söylemek yanıltıcı olmayacaktır. Yaratıcı düşünme, elde edilen bilgi ve becerilere dayalı olarak, yeni, özgün bir şeyin oluşturulması sürecini içeren üst düzey bir düşünme becerisidir. Sorunlara yeni çözüm yolları bulmak, yeni bir yöntem ya da teknik geliştirmek, özgün bir ürün ya da düşünce ortaya koymak yaratıcı düşünme becerilerinin kazandırılmasıyla mümkün olabilir.

Yaratıcı düşünme sürecinde eleştirel düşünme becerileri, araştırma ve problem çözme becerileri önemli bir rol oynamaktadır. Sözü edilen bu becerilerden yararlanılarak sorunlara yeni çözüm yolları bulunabilir, özgün bir ürün ya da düşünce ortaya konulabilir. Bunların yanı sıra yaratıcı düşünme;

Esneklik, Akıcılık, Özgünlük, Ayrıntılama, Olgu ve olayları farklı yönleriyle algılama, Sıradan olmayan olayların farkına varma,

gibi becerileri içeren bir düşünme sürecidir. Demokrasi bir yönetim biçimi olmaktan öte bir yaşam biçimidir. Akla dayalı bir

yönetim biçimi olan demokrasinin bir yaşam biçimi olarak benimsenmesi, demokrasiyi içselleştirmiş, demokrasi ilkeleriyle tutarlı davranışlar gösteren demokratik yurttaşlarla mümkündür. Demokratik bir yurttaşta bulunması gereken en önemli becerilerden biri eleştirel düşünme becerisidir. Çünkü, eleştirel düşünme, belli bir konu üzerinde akla ve bilimsel kanıtlara dayalı olarak bir yargıya varma sürecini içeren üst düzey bir düşünme becerisidir. Bu bağlamda eleştirel düşünmenin birçok bileşeni, bir başka deyişle birçok alt becerileri bulunmaktadır. Eleştirel düşünme ile ilgili başlıca beceriler şunlardır: Sınıflama, sıralama, yordama, çözümleme (analiz), birleştirme (sentez), karşılaştırma, karar verme, yargılama, değerlendirme, tümevarımsal çıkarım yapma, tümdengelimsel çıkarım yapma, sayıltıları belirleme. Problem Çözme

Problem çözme, günümüzde en çok sözü edilen ve üzerinde en çok durulan üst düzey düşünme becerisidir. Bu beceri özellikle yaratıcı ve eleştirel düşünme sürecine kaynaklık


etmekte, eleştirel ve yaratıcı düşünme becerileri de problem çözme becerisinin gelişmesine katkıda bulunmaktadır. Problem çözme becerisinin geliştirilmesine yönelik göstergeler:

Bir sorunu saptayabilme, Yeni olay ya da durumlar karşısında var olan ilişkileri ortaya çıkarma, sınama, Bir problemin çözümü için planlama yapma, Yeni ilişkiler kurma, Güdülen amaca göre belli bir sonuç elde etme.

Bu süreçte, hatırlama, anlama, yorumlama, yordama, çözümleme, değerlendirme, eleştirel ve yaratıcı düşünme gibi zihinsel süreçler önemli rol oynayabilmektedir.

İşbirliği

İlkçağlardan günümüze değin bir insanda bulunması gereken en önemli becerilerden birisinin işbirliği becerisi olduğu söylenebilir. İşbirliği olmaksızın toplum içinde bir insanın yaşamını sürdürmesi hemen hemen mümkün olmadığı gibi, bir grubun varlığını sürdürmesi de grup üyeleri arasındaki etkili işbirliğine bağlıdır. Günümüzde birçok demokratik ülkede, tek bir lider anlayışı yerine paylaşılmış liderlik, takım çalışması çok daha önemli hale gelmiştir. Demokratik bir yaşam biçiminin oluşturulması açısından da işbirliği başat bir rol oynamaktadır. Bireyler işbirliği içinde birbirlerini tanımakta, birbirlerine yardım ve destekte bulunmakta, daha çok eşit ilişkiler kurmaktadırlar. Bu bağlamda, öğrenme-öğretme süreçlerinde öğrenciler arasında işbirliğini geliştirecek grup çalışmalarının yapılması büyük önem taşımaktadır.

TEP’te ele alınan temel becerilere bakıldığında, bu becerilerin birbirlerini önemli ölçüde içerdiği ve birbirlerini destekledikleri görülmektedir. Bir beceriyi geliştirirken, aslında birçok becerinin de geliştiğini söylemek yanlış olmayacaktır.

Yukarıda dile getirilen beceriler dışında, her alana özgü beceriler de bulunmaktadır. Alana özgü beceriler TEP’te ders öğretim programları içinde, öğrenme çıktılarına bağlı olarak yer verilmektedir.

Ara Disiplinler

TEP’te her öğretim programının içinde ara disiplinlere yer verilmiştir. Burada amaç, açık veya örtük öğretim yoluyla ara disiplinleri her program içinde öğrencilere kazandırmaktır. TEP’te yer alan ara disiplinler ülkemizin kendi değer ve koşullarıyla ilgilidir. Bu yolla program öğrencinin 21. yüzyıl becerilerini kazanırken, kendi milli ve toplumsal değerlerinden, ülke sorun ve koşullarından haberdar olmasını da sağlamaktadır. TEP’te “Duyarlı ve Etkin Vatandaşlık”, “Ekonomik Katılım” ile “Trafik ve Güvenlik”in ara disiplinler olarak ele alınması benimsenmiştir. Bu ara disiplinler aşağıda kısaca açıklanmıştır.


Duyarlı ve Etkin Vatandaşlık

Duyarlı vatandaşlık programlar arası temasının amacı, öğrenme alanlarında işlenenler yardımıyla öğrencinin; insan haklarının, demokrasinin, yaşadığı toplumun ve değerlerinin farkında olması, topluma ve yaşadığı ülkeye karşı sorumluluklarını bilmesi, çevre duyarlığı, kültürel farkındalık geliştirmesidir. Bunun için derslerde demokrasi bilinci, ülkemizin değerleri, çevre duyarlılığı, her türlü farklılığa saygılı olma gibi konular işlenmelidir. Ekonomik Katılım

Günümüzde bireylerin gelişen ekonomiye katkısı son derece önemlidir. Ülkemizin dünyada hak eden yerini alabilmesi için girişimci, üretici ve ekonomik sisteme katkı koyan bireyler yetiştirmeliyiz. Dolayısıyla derslerde aile ve ülke ekonomisine katkıyı, ülkemizin gelişen, öncelikli sektörlerini (Ör: tarım, turizm, yüksek öğretim) konu alan temalar işlenmelidir. Trafik ve Güvenlik

Trafik ve güvenlik ara disiplinin amacı, öğrencinin kendini her türlü fiziksel, psikolojik ve sosyal etkilere karşı korumayı bilmesi, günümüzde ülkemizin en önemli sorunlarından biri olan trafikte güvenli yaşama becerisi kazanmasıdır. Çocuğun fiziksel, sosyal ve psikolojik güvenliğini korumayla ilgili her türlü konu, tema metin bu ara disiplinin içereğini oluşturur. Trafik farkındalığı yaratma, trafikte saygı, tarfik kurallarına uyma konuları da bu ara disiplinin kapsamı içerisindedir.

Bütünleştirme

2006 Yılında BM tarafından kabul edilen Engelli Hakları Sözleşmesinin 24. Maddesinde:

• Özel gereksinimli bireylerin, genel eğitim sisteminde yer alması, parasız ve zorunlu ilk ve orta öğretim olanaklarından yararlanması, yaşadıkları çevrede eğitime eşit olarak erişimlerinin sağlanması,

• İhtiyaçlarına uygun düzenlemeler yapılması ve eğitim sistemi içinde ihtiyaç duydukları desteğin sağlanması,

• Yükseköğretim, mesleki eğitim, yetişkin eğitimi ve yaşam-boyu süren eğitime ayrımcılığa uğramaksızın diğer bireylerle eşit koşullar altında erişimlerinin sağlanması ifade edilmektedir.

KKTC Milli Eğitim Yasası’nın temel ilkeleri arasında yer alan “Fırsat ve Olanak Eşitliği” ile ilgili maddesinde;

“(1) Toplum bireylerine, eğitim görmede fırsat ve olanak eşitliği sağlanır.

(2) Maddi olanaklardan yoksun başarılı öğrencilerin en yüksek eğitim basamaklarına kadar öğrenim görmelerini sağlamak amacıyla, devletin mali olanaklarına göre parasız yatılı, burs, kredi ve benzeri yollarla gerekli yardımlar yapılır.


(3) Durumları dolayısıyla özel eğitime gereksinimleri olan çocukları ve gençleri, topluma yararlı kılacak biçimde yetiştirmek ve onlara sağlıklı, dengeli ve güçlü bir kişilik kazandırmak amacıyla, çağdaş ve bilimsel eğitim yöntem ve olanakları gözetilerek, gerek okul içinde gerekse okul dışında gerekli koruyucu, güçlendirici, geliştirici ve yetiştirici önlemler alınır”. denilmektedir.

KKTC Milli Eğitim Yasası’nın temel ilkelerinden biri olan “Genellik ve Eşitlik” ile ilgili maddesinde de,

“(1) Her yurttaş, hiçbir ayırım gözetilmeksizin öğrenim ve eğitim hakkına sahiptir.

(2) Eğitimde, hiç bir kişiye, aileye veya zümreye ayrıcalık tanınamaz.” ifadeleri yer almaktadır.

Bunun yanı sıra, yine KKTC Milli Eğitim Yasası’nın 41,42,43 ve 44’üncü maddeleri özel gereksinimli bireylerin eğitimi ile ilgilidir. Yasanın 43. Maddesi aşağıdaki gibidir:

“43. Özel eğitimin amaç ve görevleri, Kıbrıs Türk milli eğitiminin genel amaçlarına ve temel ilkelerine uygun olarak şunlardır:

(1) Atatürk ilke ve devrimleri ve Atatürk Milliyetçiliği ile belirlenen doğrultuda sosyal ve kültürel bütünleşmeyi sağlamak;

(2) Özel eğitim gereksiniminde olan her öğrenciye ilgi ve yeteneklerini azami derecede geliştirme fırsatı ve olanağını vermek;

(3) Bu öğrencileri, kendilerine ve topluma yararlı yurttaşlar olarak yetiştirmek; gerektiğinde mesleki rehabilitasyonlarını sağlamak.”

Gerek Engelli Hakları Sözleşmesinde, gerekse KKTC Milli Eğitim Yasasında yer alan bu ifadeler bütünleştirme kavramı odağında anlam bulmaktadır. Bütünleştirme, her birey için bireysel farklılıkları ne olursa olsun, sosyal, kültürel, eğitimsel, yaşamsal etkinlik ve fırsatlardan tüm toplum üyelerinin eşit düzeyde yararlanmasını öngören bir üst kavramdır. Bütünleştirme en genel anlamda “toplumla” bütünleştirilmiş olmayı ya da bir toplumun üyesi olmayı ve bireyin topluma tamamlayıcı olarak katılmadığında toplumun yapısının eksik kalacağını ifade eden bir durum ya da olgudur. Özel gereksinimli bireyler toplumla bir bütün olarak düşünüldükleri sürece toplumsal yaşam zenginleşecektir.

Özel gereksinimli bireyler toplumla bütünleştirildiğinde; kabul görme, saygı ve hoşgörü, toplum içinde bir bütünlük, fırsat eşitliği, işbirliği, farklılıkların daha fazla tanınması, farklılıkları anlamaya çalışma ve farklılıklara uyum sağlama, toleransın artması, tüm alanlarda olanaklara ulaşılabilirlik, eğitime ve topluma daha fazla katılım, herkese uygun ve rahat, güvenli sosyal çevreler, tam katılımı kolaylaştırıcı, kapsayıcı değişim ve değişiklikler düzenlenebilir.

Özel gereksinimli bireylerin bütünleşmesi eğitim ortamlarında ve öğrenme çevrelerinde evrensel tasarım ilkelerinin uygulanması ile olasıdır. Evrensel tasarım ilkeleri; öğrencilere bilgi edinme ve öğrenme için seçenekleri çeşitlendirmeyi, öğrenciye bildiklerini sergilemeleri için zayıf ve güçlü yanları göz önünde bulundurularak düzenlenmiş yollar sunmayı, öğrencinin ilgi alanlarından yola çıkarak, onların kendilerini tanımalarını sağlamayı


ve sınıf yönetimini sağlayarak öğrenmeye motive etmeyi içerir. Bu kapsamda eğitim ve öğretim sürecinde evrensel tasarım ilkelerini uygularken;

• Öğrencinin, özelliklerine ve ihtiyaçlarına uygun amaçlar belirlenmeli, • Araç gereçler öğrenci gereksinimlerine göre uyarlanmalı, • Öğrenme ortamı öğrencileri bağımsızlaştıracak şekilde düzenlenmeli, • Bağımsız işlevde bulunmayı sağlayacak destek teknolojiler kullanılmalı, • Öğretim yöntem ve tekniklerini yetersizliğe göre düzenlenmeli, • Öğretme süreci yetersizlik türü ve öğrencinin güçlü yanlarına göre

çeşitlendirilmeli, • İletişim seçenekleri güçlü yanlarına göre çeşitlendirilmeli • Değerlendirmede uyarlamalar yapılmalı, • Öğrencilerin bilgi edinme kaynakları seçeneklendirilmeli ve • Süreçte aile ve diğer profesyonellerle işbirliği ve ortak çalışma içinde

olunmalıdır. Özetle sınıfta özel gereksinimli bir öğrenci varsa:

• Sosyal kabul çalışmaları • Ortam Düzenlemeleri • Araç Gereç Düzenlemeleri • Öğretimsel Uyarlamalar

Öğretim İçeriğinde Uyarlama Ek Öğretim Amaçları Öğretimin İçeriğini Basitleştirme Öğretimin İçeriğini Farklılaştırma

• Öğretim Yönteminde Uyarlama Öğretim Girdisinde Uyarlamalar “Öğretimin Zorluk Düzeyi”

(Niceliğinde/Sunuluş Biçiminde/ Araç Gereçte) Öğretim Çıktısında Uyarlamalar “Öğrenciden Beklenilen Görevin

Zorluk Düzeyi” (Niceliğinde/Sunuluş Biçiminde/ Araç Gereçte) • Değerlendirme Uyarlamaları • Öğrencinin Davranışlarının Kontrolü odağında “Sınıf Yönetimi”

sağlanmalıdır.

Ancak yukarıdaki düzenlemelere yer verildiği durumda toplumla bütünleşmiş olarak özel gereksinimli öğrenciler de toplumda eşit hak ve olanaklara sahip ve bağımsız işlevde bulunabilen öğrenciler olacaktır. Bu nedenle, temel eğitim programını uygulayan başta öğretmen olmak üzere tüm ilgililer, özel gereksinimli öğrencilere uygun bütünleştirilmiş eğitim ortamları oluşturmalı ve bu yolla özel gereksinimli bireylerin toplumla bütünleştirilmesine katkı sağlamalıdır.


Ders Öğretim Programları

Bu başlık altında, Temel Eğitim Programı içinde yer alan Türkçe, matematik, hayat bilgisi, sosyal bilgiler, fen ve teknoloji, Kıbrıs Türk tarihi, teknoloji ve tasarım, beden eğitimi, müzik ve görsel sanatlar, din kültürü ve ahlak bilgisi, İngilizce derslerine ilişkin ders öğretim programları yer almaktadır. Her ders öğretim programında, gerekçe, ders öğretim programının amacı, program çıktıları, içerik, öğrenme çıktıları, öğrenme çıktılarıyla bağlantılı açıklamalar, temel beceriler, ara disiplinler, öğrenme çıktılarıyla program çıktıları arasındaki bağıntılara yer verilmektedir. Aşağıda alt başlıklar altında ders öğretim programlarının yapısı kısaca açıklanmıştır.

Gerekçe

Ders öğretim programının yapılış gerekçesi, genel yapısı ve niteliği, diğer derslerle bağlantısı, dersin yaşamla ilişkisi 200-250 sözcüğü geçmeyecek şekilde açıklanmıştır. Ders Öğretim Programın Amacı

Ders öğretim programının amacı, programın nasıl bir öğrenen profili istediğini ortaya koyan genel bir ifadedir. Programın amacı, tek bir cümleyle ifade edilmiştir. Ders Öğretim Programının Çıktıları

Ders öğretim programı çıktıları, program sonunda öğrencinin hangi niteliklerle/yeterliliklerle donanmış olacağını tanımlayan ifadelerdir. Program çıktılarını belirlemek için öncelikle alana ilişkin gereksinim analizi yapılmıştır. Gereksinim analizi sonucunda, olasılı program çıktıları belirlenmiştir. Olasılı program çıktıları, belirlenen ölçütlere uygunluk açısından (örneğin; etik kuralların dikkate alınıp alınmadığı, gerçekçi dile getirilip getirilmediği gibi) değerlendirilip kesinleşmiş ders öğretim programı çıktıları yazılmıştır. Ders program çıktılarının dersin amacıyla tutarlı olmasına, olabildiğince 10-15 ifadeyi geçmemesine, gerçekçi ve ulaşılabilir nitelite olmasına, açık, gözlenebilir ve ölçülebilir olmasına dikkat edilmiştir. İçerik

Bu aşamada, ders öğretim programının özelikleri dikkate alınarak içerik belirlenmiştir. İçerik oluştururken önce öğrenme alanları, sonra öğrenme alanlarına uygun üniteleri belirlenmiştir. Yine alana uygun olarak bazı programlarda içerik yalnızca bağımsız üniteler biçiminde oluşturulmuştur. Dersin yapısına göre sarmal ya da doğrusal programlama yaklaşımlarından biri kullanılmıştır. Görsel sanatlar dersi öğretim pogramında ise kübik programlama yaklaşımı tercih edilmiştir. Üniteler belirlendikten sonra, sıra ünitelere ilişkin olarak öğrenme çıktılarının yazılmasına gelmiştir. Öğrenme Çıktıları

Öğrenme çıktıları dersin sonunda öğrencilerin sergilemesi gereken özellikleri ifade eder. Öğrenme çıktıları planlı, düzenli öğrenme-öğretme yaşantıları yoluyla bireylere


kazandırılması düşünülen bilgiler, yetenekler, beceriler, tutumlar, ilgiler ve alışkanlıkların ifadesidir. Öğrenme çıktıları yazılırken; dersin süresine, öğrenci özelliklerine, çok ayrıntıya yer vererek çok fazla sayıda olmamasına dikkat edilmiştir.

Öğrenme çıktıları aşağıdaki ölçütler dikkate alınarak değerlendirilmiştir. Öğrenme çıktıları;

Üst düzey düşünme becerilerini geliştirecek nitelikte midir? Öğrenci için gerçekten değerli midir? Öğrencilerin düzey ve özelliklerine uygun mudur? Öğrenme-öğretme ilkeleriyle uyumlu mudur? Ders öğretim programı çıktılarıyla tutarlı mıdır? Açık ve anlaşılır yazılmış mıdır? Birbirlerini destekler nitelikte midir? Gerçekleştirilebilecek nitelikte midir? Her üniteye ilişkin öğrenme çıktıları yazıldıktan sonra, aşağıdaki çizelgede olduğu

gibi, (Çizelge 1) öğrenme çıktılarına ilişkin olarak açıklamalara yer verilmiş; temel kavramlar, öğrenme çıktılarıyla ilişkili olarak programın temel aldığı beceriler ve ara disiplinler yazılmıştır. Çizelge 1

Ünite ile İlgili Öğrenme Çıktıları, Açıklamalar, Temel Kavramlar, Beceriler, Ara Disiplinleri Gösteren Örnek Çizelge

ÜN

İTE

Öğrenme Çıktıları

Açıklamalar

Temel Kavramlar

Beceriler

Ara Disiplinler

Ders Öğretim Programı Çıktıları ve Öğrenme Çıktıları İlişkisi

Öğrenme çıktıları yazıldıktan sonra, ünitelerle ilgili her bir öğrenme çıktısının hangi ders öğretim programı çıktısı/çıktılarıyla ilişkili olduğu belirlenmiştir. Bu süreç, dersin


programa nasıl katkıda bulunduğunun görülmesine ya da dersin programa olan katkısını artırmak için öğrenme çıktılarının yeniden gözden geçirilmesine katkı sağlamıştır. Öğrenme Çıktıları ve Temel Beceriler Arasındaki İlişkiler

Öğrenme çıktıları yazıldıktan sonra, öğrenme çıktılarıyla programdaki temel beceriler ve bunların göstergeleri arasındaki ilişkiler kurulmuş ve programda belirtilmiştir. Öğrenme Çıktıları ve Ara Disiplinler Arasındaki İlişkiler

Öğrenme çıktıları yazıldıktan sonra, öğrenme çıktılarıyla ara disiplinler arasındaki ilişkiler kurulmuş ve programda belirtilmiştir.

Yukarıda genel yapısı açıklanan ders öğretim programları, ekte verilmiştir.

Kaynakça

Behçet, H. (1969). Kıbrıs Türk maarif tarihi (1571-1968). Lefkoşa: Halkın Sesi Yayınları.

Çağlar, M. & Reis, O. (2007). Çağdaş ve küryerel eğitim planlaması. Ankara: PegemA Yayıncılık.

Doğanay, A. (2007). Üst düzey düşünme becerilerinin öğretimi. A. Doğanay (ed.), Öğretim ilke ve yöntemleri (s.279-331). Ankara: PegemA Yayıncılık.

Fedai, H. (1993). Dil devriminin ilk 10 yılında Kıbrıs’tan saptamalar. Yeni Kıbrıs 9: 34-38.

Kıbrıs Cumhuriyeti Anayasası. (1960). Kıbrıs Hükümet Matbaası, 16 Ağustos 1960.

Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Anayasası. (1985). KKTC Resmi Gazete, 5 Mayıs 1985.

Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Milli Eğitim Yasası. (1985). KKTC Resmi Gazete, 51, 11 Haziran 1986.

Milli Eğitim Bakanlığı (KKTC MEB) (2005). Kıbrıs Türk eğitim sistemi. Lefkoşa.

Orr, J. WC. (1972). Cyprus under British rule. London: Zeno Publisher.

Süha, A. (1971). Kıbrıs Türk maarif tarihi. Milletler arası birinci Kıbrıs tetkikleri kongresi. Ankara: Türk Kültürü Araştırma Enstitüsü.

Türkiye Cumhuriyeti Millî Eğitim Bakanlığı İlköğretim Programları (TC MEB) (2005). ttkb.meb.gov.tr/program2.aspx adresinden elde edildi.

Weir, WW. (1952). Education in Cyprus, some theories and practices in education in the island of Cyprus. Nicosia: Cosmos Press.


KKTC

MİLLÎ EĞİTİM VE KÜLTÜR BAKANLIĞI

HAYAT BİLGİSİ DERSİ ÖĞRETİM PROGRAMI

(1. - 3. SINIFLAR)

2016


TEPGEP Sorumlusu

Dr. Havva Dağsever

TEPGEP Yürütücüsü

Prof.Dr. Ahmet Pehlivan

Proje Danışmanları

Prof.Dr. Müfit Kömleksiz

Prof.Dr. Buket Akkoyunlu

Akademik Danışmanlar

Prof.Dr. Müfit Kömleksiz

Prof.Dr. Fitnat Kaptan

Dr. Nihat Ekizoğlu

Dr. Müge Taçman

Komisyon

Uzm. Mustafa Oygar

Uzm. Mutlu Devecioğlu

Milhan Burukhan Örses

Esra Uluçaylı

Bu program, Temel Eğitim Program Geliştirme Projesi (TEPGEP) kapsamında geliştirilmiş ve KKTC Millî Eğitim ve Kültür Bakanlığı, Talim ve Terbiye Dairesi tarafından

KKTC ilkokullarında 2016-2017 öğretim yılından itibaren kullanılması için hazırlatılmıştır.


HAYAT BİLGİSİ DERSİ ÖĞRETİM PROGRAMI GİRİŞ

Gerekçe

Hayat Bilgisi dersi öğrencinin; yaşamı ile bağ kurmasını, problem çözme gücünü, yaratıcılığını aynı zamanda gözlem, araştırma, inceleme yapma becerilerinin geliştirilmesini sağlayan dinamik bir derstir.

Hayat Bilgisi program çıktıları, çocukların deneyim dünyasına uygun olarak birey, sağlık, doğa, toplum çerçevesinde seçilmiş ve konular etrafında yoğunlaşmıştır.

Program çıktıları özellikle çocuğun kendini -birey merkezinde- psikolojik ve fiziksel olarak tanıması üzerine odaklanmıştır. Bu türden bir yaklaşım öğrencinin kendiyle ilgili öz-güven, öz-saygı, öz-denetim ve öz-benlik geliştirerek çevresini anlamlandırmasına yardımcı olacaktır.

Hayat Bilgisi Dersi Programı’nda çocukların kendilerini tanımalarına, anlamalarına, değerli ve sevilen birer birey olarak hissetmelerine ve içsel gelişimlerini geliştirmelerine önem verilmektedir. Bu içsel gelişim öz-değer ve özgüveni destekleyecek birtakım fırsatlar (kendi hedeflerini belirleme, değerlendirme ve kendi kişisel davranışlarını yönetebilme) sunar. Ayrıca öz-yeterlilik duygusunun geliştirmesi ile çocukların kendi kişisel denetimini sağlama, hareketlerini, kararlarını kontrol edebilme, kendi başına öğrenebilme imkânı sağlanmış olur. Hazırlanan Hayat Bilgisi Dersi Programı’nda, çocukların kişisel özelliklerinin ve becerilerinin geliştirmesi (duygularını yönetebilme, çatışmaları çözebilme ve yeni durumlarla başa çıkabilme) ön plana çıkarılmıştır. Ayrıca bu programda çocukların alacakları karar ve davranışlarla kendi sağlıklarından sorumlu olduklarının bilincinde olmaları amaçlanmıştır. Gelişmiş iletişim becerilerine sahip çocuklar, saygı göstermeyi, değer vermeyi ve anlayışlı olmayı öğrenirler. Öğrenciler kişiler arası gelişim sağlandığında daha kolay ilişki kurabilir ve bunu sürdürebilir ayrıca insan ilişkilerinde dürüstlüğün ve güvenin önemli bir erdem olduğunun bilincinde olurlar. Programda, öğrencilerin sosyal ilişkilerde diğer insanlara değer vermeyi ve sağlıklı iletişim kurmayı öğrenmesi ana hedefler arasındadır.

Yukarıda belirtilen gerekçeler doğrultusunda öğrencilere, bireysel farklılıklarını, gelişim özelliklerini ve yeteneklerini göz önüne alan; fiziksel, duygusal, sosyal ve zihinsel yönden sağlıklı gelişimlerini destekleyen eğitim fırsatları yaratılmalıdır. Çocukların sağlıklı bir birey olarak gelişimine fırsat tanımak için yaşadığımız çağ ve ülke gerçekleriyle çocukların ihtiyaçlarını dikkate alan, aile katılımını destekleyen, öğrenciyi merkeze alan, toplumun


ihtiyaçlarını önemseyen, her çocuğun bireysel farklılıklarını gözeten ve geliştirilmesini destekleyen bir hayat bilgisi programının geliştirilmesi ülkemiz için bir gereklilik olmuştur.

Amaç

Bu programın amacı, kendini tanıyan ve seven, tehlike ve istismardan korunabilen, sağlıklı ve düzenli yaşama alışkanlığı kazanmış, iletişim becerileri gelişmiş, çevresindeki olgu ve olayları gözlemleyen, duyarlı olan, problem çözen, sorumluluklarını bilen, etik ve estetik duygusu gelişmiş, tutumlu, ülkesini seven, haklarının farkında olan bireyler yetiştirmektir.

Program Çıktıları

1. Kendini tanır ve öz-denetimini sağlar. 2. Kendine ilişkin öz- benlik, öz-saygı ve öz-güven geliştirir. 3. Kendini tehlike ve istismardan koruma yollarını açıklar. 4. Trafik kurallarını kavrar ve bu kurallara uyarak güvenliğini sağlar. 5. Vücudunu tanır ve sağlığını koruma sorumluluğunun önemini açıklar. 6. Kendini ifade eder, ailesi, arkadaşları ve çevresi ile sağlıklı iletişim kurar. 7. Doğa olaylarının yaşam üzerine etkilerini kavrayarak doğaya ve çevreye zarar verecek

davranışlardan kaçınır, çevresini güzelleştirir. 8. Kendine ve çevresine karşı sorumluluklarını yerine getirir 9. Parasını ihtiyaçlarına göre hesaplı harcar, eşyaları ekonomik olarak kullanır, korur ve

israfın doğal kaynakları tüketebileceğinin farkına varır. 10. Farklı meslek gruplarını tanır. 11. Ülkesinin vatandaşı olmaktan gurur duyarak kültürünü benimser, sahip çıkar ve farklı

kültürlere saygı duyar. 12. Demokrasiyi bir yaşam biçimi olarak benimser. 13. Ülkesinin önde gelen sporcu, yazar ve sanatçılarını tanır. 14. Atatürk ilke ve devrimlerini benimser, Kıbrıs Türk Liderlerini tanır.

29

Tem

el E

ğitim

Hay

at B

ilgisi

Der

si Ö

ğret

im P

rogr

amı

Ö

ğren

me

Çıkt

ıların

ın P

rogr

am Ç

ıktıl

arın

a Da

ğılım

ı

Prog

ram

çık

tılar

ı Ö

ğren

me

Çıkt

ıları

Birin

ci sı

nıf

İkin

ci S

ınıf

Üçü

ncü

Sını

f 1.

Ke

ndin

i tan

ır ve

öz-

dene

timin

i sağ

lar.

1.

1.1,

1.1

.2, 1

.1.3

, 1.

1.4,

1.1.

5,1.

1.6,

1.

1.7,

1.1.

8,1.

1.9

2.1.

1, 2

.1.2

, 2.

1.3,

2.1

.4,

2.1.

5, 2

.1.6

,

3.1.

1, 3

.1.2

, 3.

1.3,

3.1

.4,

3.1.

5, 3

.1.6

, 3.

1.7,

3.1

.8,

3.1.

9

2.

Kend

ine

ilişk

in ö

z- b

enlik

, öz-

sayg

ı ve

öz-g

üven

gel

iştiri

r. 1.

1.1,

1.1

.2, 1

.1.3

, 1.

1.4,

1.1.

5,

1.1.

6,1.

1.7,

1.1.

8,1.

1.9

2.1.

1, 2

.1.2

, 2.

1.3,

2.1

.4,

2.1.

5, 2

.1.6

,

3.1.

1, 3

.1.2

, 3.

1.3,

3.1

.4,

3.1.

5, 3

.1.6

, 3.

1.7,

3.1

.8,

3.1.

9 3.

Ke

ndin

i teh

like

ve is

tism

arda

n ko

rum

a yo

lların

ı açı

klar

1.

1.10

, 1.1

.11,

1.1

.12,

1.

2.16

, 1.4

.1, 1

.4.2

, 1.

4.3,

2.1.

6, 2

.2.3

, 2.

2.4,

2.2

.5,

2.2.

6, 2

.2.7

,

3.1.

6, 3

.1.7

, 3.

1.8,

3.1

.9,

3.4.

1, 3

.4.2

, 3.

4.3,

4.

Ku

ralla

rı ka

vrar

ve

bu k

ural

lara

uya

rak

güve

nliğ

ini s

ağla

r. 1.

1.10

, 1.1

.11,

1.1

.12,

1.

2.15

, 1.4

.1,

2.1.

7, 2

.1.8

, 2.

2.5,

2.2

.6,

2.2.

7, 2

.2.8

, 2.

2.12

,

3.2.

1, 3

.2.2

, 3.

2.3,

3.2

.4,

3.2.

5, 3

.2.6

, 3.

2.17

, 3.2

.18,

3.

2.19

, 3.4

.1,

3.4.

2, 3

.4.3

, 3.

4.4,

3.4

.5,

5.

Vücu

dunu

tanı

r ve

sağl

ığın

ı kor

uma

soru

mlu

luğu

nun

önem

ini a

çıkl

ar.

1.2.

1, 1

.2.2

, 1.2

.3,

1.2.

4, 1

.2.5

, 1.2

.6,

1.2.

7, 1

.2.8

, 1.2

.9,

1.2.

10, 1

.2.1

1, 1

.2.1

2,

1.2.

13, 1

.2.1

4, 1

.2.1

5,

2.2.

1, 2

.2.2

, 2.

2.3,

2.2

.4,

2.2.

5, 2

.2.6

, 2.

2.7,

2.2.

8,

2.2.

9, 2

.2.1

0,

3.2.

1, 3

.2.2

, 3.

2.3,

3.2

.4,

3.2.

5, 3

.2.6

, 3.

2.7,

3.2

.8,

3.2.

9, 3

.2.1

0,

30

Te

mel

Eği

tim H

ayat

Bilg

isi D

ersi

Öğr

etim

Pro

gram

ı

1.2.

16, 1

.3.7

, 2.

2.11

, 2.2

.12,

2.

2.13

, 2.

2.14

,2.2

.15,

2.

2.16

, 2.

2.17

, 2.

2.18

, 2.3

.11,

3.2.

11, 3

.2.1

2,

3.2.

13, 3

.2.1

4,

3.2.

15, 3

.2.1

6,

3.2.

17, 3

.2.1

8,

3.2.

19, 3

.4.2

0,

6.

Kend

ini i

fade

ede

r, ai

lesi,

ark

adaş

ları

ve ç

evre

si ile

sağl

ıklı

iletiş

im k

urar

. İle

tişim

ve

ulaş

ım a

raçl

arın

ı tan

ır ve

kul

lanı

r 1.

1.7,

1.4

.4, 1

.4.5

, 1.4

6,

1.4

.7, 1

.4.8

, 1.4

.9,

1.4.

10, 1

.4.1

1,1.

4.12

, 1.

4.18

, 1.4

.20,

2.4.

1, 2

.4.2

, 2.

4.3,

2.4

.4,

2.4.

5, 2

.4.6

, 2.

4.21

,

3.4.

6, 3

.4.7

, 3.

4.8,

3.4

.9,

3.4.

10, 3

.4.1

2,

3.4.

14, 3

.4.2

4,

3.4.

38,

7.

Doğa

ola

ylar

ının

yaş

am ü

zerin

e et

kile

rini k

avra

yara

k do

ğaya

ve

çevr

eye

zara

r ve

rece

k da

vran

ışlar

dan

kaçı

nır,

çevr

esin

i güz

elle

ştiri

r.

1.3.

1, 1

.3.2

, 1.3

.3,

1.3.

4, 1

.3.5

, 1.3

.6,

2.3.

1, 2

.3.2

, 2.

3.3,

2.3

.4,

2.3.

5, 2

.3.6

, 2.

3.7,

2.3

.8,

2.3.

9, 2

.3.1

0,

2.3.

12,

3.3.

1, 3

.3.2

, 3.

3.3,

3.3

.4,

3.3.

5, 3

.3.7

, 3.

3.8,

3.3

.9,

3.3.

10, 3

.3.1

1,

3.3.

12, 3

.4.1

, 3.

4.2,

3.4

.15,

3.

4.16

, 8.

Ke

ndin

e ve

çev

resin

e ka

rşı s

orum

lulu

klar

ını y

erin

e ge

tirir

1.1.

13, 1

.2.8

, 1.2

.9,

1.2.

10, 1

.2.1

1, 1

.2.1

2,

1.2.

13, 1

.2.1

4, 1

.3.5

, 1.

3.6,

1.3

.7, 1

.4.1

9,

2.1.

7, 2

.1.8

, 2.

2.3,

2.2

.4,

2.2.

13, 2

.2.1

4,

2.2.

15, 2

.2.1

6,

2.2.

17, 2

.2.1

8,

2.3.

10, 2

.3.1

1,

2.3.

12, 2

.4.2

0,

2.4.

21,

3.2.

4, 3

.2.5

, 3.

2.6,

3.3

.1,

3.3.

2, 3

.3.3

, 3.

3.4,

3.3

.6,

3.4.

10, 3

.4.1

1,

3.4.

12, 3

.4.2

0,

31

Tem

el E

ğitim

Hay

at B

ilgisi

Der

si Ö

ğret

im P

rogr

amı

9.

Para

sını i

htiy

açla

rına

göre

hes

aplı

harc

ar, e

şyal

arı e

kono

mik

ola

rak

kulla

nır,

koru

r ve

isra

fın d

oğal

kay

nakl

arı t

üket

ebile

ceği

nin

fark

ına

varır

. 1.

1.14

, 1.4

.13,

1.4

.14,

1.

4.15

, 1.4

.16,

2.

1.9,

2.4

.9,

2.4.

10, 2

.4.1

1,

3.4.

13, 3

.4.2

1,

3.4.

22, 3

.4.2

3,

3.4.

28, 3

.4.2

9,

3.4.

30, 3

.4.3

1,

3.4.

32,

10. F

arkl

ı mes

lek

grup

ların

ı tan

ır.

1.4.

16, 1

.4.1

7,

2.4.

12, 2

.4.1

3,

3.4.

31, 3

.4.3

2,

11. Ü

lkes

inin

vat

anda

şı ol

mak

tan

guru

r duy

arak

kül

türü

nü b

enim

ser,

sahi

p çı

kar v

e fa

rklı

kültü

rlere

sayg

ı duy

ar.

1.3.

8, 1

.4.2

0, 1

.4.2

1,

1.4.

22, 1

.4.2

3,

2.3.

2,2.

4.7,

2.

4.8,

2.4

.17,

2.

4.18

, 2.4

.19,

2.

4.20

, 2.4

.21,

3.4.

17, 3

.4.1

8,

3.4.

25,3

.4.2

6,

3.4.

27, 3

.4.3

3,

3.4.

34, 3

.4.3

5,

12. D

emok

rasiy

i bir

yaşa

m b

içim

i ola

rak

beni

mse

r.

1.1.

4, 1

.4.1

9,

2.4.

14, 2

.4.1

5,

2.4.

21,

3.4.

19, 3

.4.2

1,

3.4.

22, 3

.4.2

3,

3.4.

36, 3

.4.3

7,

13. Ü

lkes

inde

ve

düny

ada

önde

gel

en sp

orcu

, yaz

ar v

e sa

natç

ıların

ı tan

ır.

2.

4.16

, 3.

4.25

, 3.4

.26,

3.

4.42

, 14

. Ata

türk

ilke

ve

devr

imle

rini b

enim

ser,

Kıbr

ıs Tü

rk L

ider

lerin

i tan

ır.

1.4.

24, 1

.4.2

5, 1

.4.2

6,

2.4.

22, 2

.4.2

3,

3.4.

39, 3

.4.4

0,

3.4.

41,


BİREY

BİREYSEL GELİŞİMİM

BEN VE TOPLUM

SAĞLIĞIM

BEN VE DOĞA

İÇERİK

Hayat Bilgisi Programı dört temel öğrenme alanı üzerine kurulmuştur. Bu alanlar: bireysel gelişim, sağlığım, ben ve doğa ve ben ve toplum olarak isimlendirilmiştir. Hayat Bilgisi Programı’nda bireyin yaşına ve gelişim özelliklerine uyumlu olarak edineceği bilgi ve beceriler belirlenen bu öğrenme alanlarında verilmiştir.

33

Tem

el E

ğitim

Hay

at B

ilgisi

Der

si Ö

ğret

im P

rogr

amı

D

ÜZE

Y: 1

. SIN

IF

1. Ö

ĞRE

NM

E AL

ANI:

BİRE

YSEL

GEL

İŞİM

Pr

ogra

m

çıkt

ı ili

şkis

i İç

erik

Ö

ğren

me

Çıkt

ıları

Açık

lam

a Te

mel

Ka

vram

lar

Ara

Dis

iplin

ler

Bece

riler

PÇ. 1

PÇ

. 2

Bire

ysel

ge

lişim

1.

1.1

Fizik

sel v

e du

ygus

al

özel

likle

rini a

çıkl

ar

Fizik

sel v

e du

ygus

al ö

zelli

kler

ini f

ark

eder

ek k

endi

ni ta

nım

ası v

e ta

nıtm

ası ü

zerin

de d

urul

acak

.

Fi

zikse

l öze

llikl

eri y

önün

den:

Sa

ç re

ngi,

göz r

engi

, boy

, kilo

, ci

nsiy

et, a

yakk

abı n

umar

ası v

b.

Du

ygus

al ö

zelli

kler

i yö

nünd

en:

Neş

eli,

hare

ketli

, ses

siz sa

kin,

ö

fkel

i, şa

kacı

, uys

al v

b.

Bede

nsel

de

ğişim

Fi

zikse

l de

ğişim

Du

ygu

Ki

şisel

ve

Sosy

al

Yetk

inlik

PÇ. 1

PÇ

. 2

Bire

ysel

ge

lişim

1.1.

2 İlg

i duy

duğu

ala

nlar

ı aç

ıkla

r Ö

ğren

cini

n ilg

i duy

duğu

ala

nlar

ın

nele

r old

uğu

üzer

inde

kon

uşul

acak

.

Ya

pmak

tan

zevk

ald

ığı/

yapm

akta

n ho

şlanm

adığ

ı et

kinl

ikle

r

Sevd

ikle

ri /s

evm

edik

leri

Kişis

el v

e So

syal

Ye

tkin

lik

PÇ. 1

PÇ

. 2

Bire

ysel

ge

lişim

1.

1.3

İnsa

nlar

ara

sında

ki

benz

erlik

ve

fark

lılık

ları

açık

lar

Bire

yler

ara

sında

ki b

enze

rlik

ve

fark

lılık

ların

doğ

al o

lduğ

u üz

erin

de

duru

laca

k.

Benz

erlik

Fa

rklıl

ık

Ki

şisel

ve

Sosy

al

Yetk

inlik

PÇ. 1

Bi

reys

el

1.1.

4 Ke

ndisi

ile

diğe

r Ar

kada

şlarıy

la b

enze

r ve

fark

lı Ho

şgör

ü

Kişis

el v

e

34

Te

mel

Eği

tim H

ayat

Bilg

isi D

ersi

Öğr

etim

Pro

gram

ı

PÇ. 2

PÇ

. 12

geliş

im

bi

reyl

er a

rasın

daki

be

nzer

lik v

e fa

rklıl

ıkla

rı aç

ıkla

r

yönl

erin

i keş

fetm

eler

i sağ

lana

rak

herk

esin

fark

lı öz

ellik

lerin

in

yaşa

mın

a re

nk k

attığ

ına

deği

nile

cek.

So

syal

Ye

tkin

lik

PÇ. 1

PÇ

. 2

Bire

ysel

ge

lişim

1.1.

5 Ha

yalle

rini i

fade

ede

r

Haya

llerin

in v

e te

rcih

lerin

in

belir

lenm

esi ü

zerin

de d

urul

acak

.

Kı

sa/ u

zun

vade

li ha

yalle

r ku

rma(

Tene

ffüs,

haf

ta so

nu

vs.)

Gel

ecek

Ha

yal

Kurm

a Pl

anla

ma

Ya

ratıc

ı Dü

şünm

e Kişis

el-

sosy

al

Yete

rlik

PÇ. 1

PÇ

. 2

Bire

ysel

ge

lişim

1.1.

6 Du

yu o

rgan

ları

arac

ılığı

yla

çevr

esin

deki

kişi

nes

ne

ve o

layl

ar a

rasın

daki

ili

şkile

ri aç

ıkla

r

Duyu

ları

arac

ılığı

yla

çevr

esin

de

geliş

en o

lgu

olay

ve

nesn

eler

in

yaşa

mı ü

zerin

deki

etk

ilerin

in

fark

ına

vard

ırıla

rak,

yaş

amın

ı ona

gö

re d

üzen

leye

rek

kend

ini

koru

yabi

lmes

i üze

rinde

dur

ulac

ak.

Tr

afik

ve

Güv

enlik

Ki

şisel

ve

sosy

al

Yete

rlik

PÇ. 1

PÇ

. 2

PÇ. 6

Bire

ysel

ge

lişim

1.1.

7 Ka

rşıla

ştığ

ı bir

duru

m

ya d

a so

runl

a ilg

ili

duyg

u ve

düş

ünce

lerin

i öz

gürc

e ifa

de e

der

İhtiy

aç d

uydu

ğu za

man

çek

inm

eden

ya

rdım

iste

me

bece

risin

in

geliş

tirilm

esi ü

zerin

de d

urul

acak

.

Du

rum

lar v

e ol

ayla

r ka

rşısı

nda

düşü

ncel

erin

i, gö

rüşle

rini v

e hi

sset

tikle

rini

çeki

nmed

en (k

ırıcı

olm

adan

) ifa

de e

debi

lme

Ben

dili

Se

n di

li

Ki

şisel

ve

Sosy

al

Yete

rlik

İşbi

rliği

35

Tem

el E

ğitim

Hay

at B

ilgisi

Der

si Ö

ğret

im P

rogr

amı

PÇ. 1

PÇ

. 2

Bire

ysel

ge

lişim

1.

1.8

Deği

şimin

ken

di y

aşam

ı üz

erin

deki

etk

ilerin

i aç

ıkla

r

Deği

şimin

doğ

al b

ir sü

reç

oldu

ğu

üzer

inde

dur

ulac

ak.

Büyü

me

sonu

cund

a

bede

nsel

değ

işikl

ikle

rin

olm

ası,

Be

dens

el d

eğişi

m

sonu

cund

a ise

aya

kkab

ıların

ve

giy

siler

in k

üçül

mes

i vb.

Deği

şim

Büyü

me

Arka

daşlı

k Be

dens

el

deği

şim

Ki

şisel

ve

Sosy

al

Yetk

inlik

Pr

oble

m

çözm

e

PÇ. 3

PÇ

. 4

Bire

ysel

ge

lişim

1.1.

9 Çe

vres

el te

hlik

eler

i fa

rk e

der

1.1.

10 T

ehlik

eli d

urum

lara

yol

aç

an e

tmen

leri

açık

lar

1.1.

11 T

ehlik

e ve

istis

mar

dan

koru

nma

yolla

rını

açık

lar

Tehl

ike

ve is

tism

ara

nede

n ol

an

duru

mla

r ve

kend

ini b

u te

hlik

eler

den

koru

ma

yolla

rı üz

erin

de d

urul

acak

.

Ka

ybol

ma,

yal

nız k

alm

a,

raha

tsız

edic

i dok

unuş

lar,

sakl

anm

ası z

or sı

rlar,

kend

ini e

ndişe

ye so

kan

raha

tsız

edic

i duy

gula

r, ta

nım

adığ

ı kişi

lerd

en g

elen

te

klifl

er,

güve

nli o

lmay

an

yerle

r

Tehl

ikel

i dur

umla

rda

yapı

laca

klar

(aile

, öğr

etm

en,

polis

vb.

)

Güv

enlik

Te

hlik

e

Güv

enlik

Pr

oble

m

Çözm

e

PÇ. 8

Bi

reys

el

geliş

im

1.1.

12 D

avra

nışla

rında

etik

ku

ralla

ra u

yman

ın

önem

ini k

avra

r

Etik

dav

ranı

şların

nel

er o

labi

lece

ği

konu

sund

a fa

rkın

dalık

yar

atıla

rak

arka

daşla

rı, a

ilesi

ve y

akın

Etik

da

vran

ış G

üven

irlik

Daya

rlı v

e Et

kin

Vata

ndaş

lık

Kişis

el v

e So

syal

Ye

tkin

lik

36

Te

mel

Eği

tim H

ayat

Bilg

isi D

ersi

Öğr

etim

Pro

gram

ı

çevr

esiy

le il

işkile

rinde

etik

de

ğerle

rin g

özet

ilmes

i üze

rinde

du

rula

cak.

İy

i ve

kötü

dav

ranı

şlar,

Ve

rilen

sözü

n tu

tulm

asın

ın

önem

i,

Güv

enili

rlik,

dür

üstlü

k,

doğr

uyu

söyl

eme,

Başk

alar

ının

sıra

sına

sayg

ı gö

ster

me,

Başk

asın

ın fi

krin

i vey

a ür

ettiğ

ini ü

stle

nmem

e,

Ba

şkal

arın

ın e

şyal

arın

ı ku

llanı

rken

izin

iste

me

ve

kişis

el a

lanı

na sa

ygı

göst

erm

e,

O

yun

oyna

rken

, spo

r ya

park

en h

ileye

ba

şvur

mam

a, k

azan

mak

ka

dar k

aybe

tmen

in d

e do

ğal

oldu

ğu v

b.

Dürü

st

Söz v

erm

ek

PÇ. 9

Bire

ysel

ge

lişim

Be

n ve

To

plum

la d

a ili

şkile

ndiri

lebi

lir.

1.1.

13 Z

aman

yön

etim

inin

ön

emin

i kav

rar

Prog

ram

lı ol

man

ın ö

nem

ine

deği

nile

cek.

Yapa

cağı

işle

ri ön

celik

sır

asın

a gö

re p

lanl

ama

ve

G

erek

li pl

anla

may

ı yap

arak

oy

una,

oku

la, a

ileye

ve

diğe

r et

kinl

ikle

re y

eter

li za

man

ın

Plan

lı ol

mak

37

Tem

el E

ğitim

Hay

at B

ilgisi

Der

si Ö

ğret

im P

rogr

amı

kala

cağı

nın

fark

ında

lığı

kaza

ndırı

laca

k.

2. Ö

ĞRE

NM

E AL

ANI:

SAĞ

LIĞ

IM

PÇ. 5

Sa

ğlığ

ım

1.

2.1

Vücu

dunu

güç

lü v

e sa

ğlık

lı tu

tma

yolla

rını

açık

lar

Düze

nli u

yku,

din

lenm

e, d

üzen

li eg

zers

iz ya

pma,

doğ

ru d

uruş

üz

erin

de d

urul

acak

. Dü

zenl

i su

içm

e, k

atkı

mad

desi

içer

en b

esin

lerd

en u

zak

durm

a,

doğa

l yol

lard

an b

esle

nmen

in

önem

ine

deği

nile

cekv

e de

ngel

i be

slenm

e ile

ilişk

i kur

ulac

ak.

Doğr

u du

ruş,

De

ngel

i Be

slenm

e,K

atkı

m

adde

si (d

oğal

ol

may

an

tatla

ndırı

cıl

ar,

koru

yucu

lar

, gıd

a bo

yala

rı)

Sa

ğlığ

ını

koru

ma

PÇ. 5

Sa

ğlığ

ım

Bire

ysel

ge

lişim

İli

şkili

çık

tı:

1.1.

10; 1

.1.1

1

1.2.

2 Ke

ndin

in v

e ba

şkal

arın

ın g

üven

liği

için

dik

kat e

tmes

i ge

reke

n ku

ralla

rın

fark

ında

olu

r.

1.2.

3 Vü

cuda

zara

r ver

ici

davr

anışl

arın

get

irece

ği

sonu

çlar

ı kes

tirir.

Oku

lda,

sını

fta

ve o

kul d

ışınd

a he

m

kend

inin

hem

de

başk

alar

ının

vü

cudu

na za

rar v

erec

ek

davr

anışl

arın

nel

er o

labi

lece

ği

üzer

inde

dur

ulac

ak.

Kend

i ve

başk

alar

ının

vüc

udun

un

nede

n ön

emli

oldu

ğu a

çıkl

anar

ak,

zara

rlı h

arek

et y

a da

dur

umla

rın

nele

r old

uğun

un b

elirl

enm

esi

üzer

inde

dur

ulac

ak.

38

Te

mel

Eği

tim H

ayat

Bilg

isi D

ersi

Öğr

etim

Pro

gram

ı

PÇ. 3

PÇ

. 5

Sağl

ığım

(g

üven

lik)

1.2.

4 Ba

sit y

aral

anm

alar

da

yapı

lmas

ı ger

eken

işl

emle

ri aç

ıkla

r.

İlk y

ardı

mda

, öze

llikl

e ka

nam

alı

duru

mla

rda

hijy

en k

oşul

ların

ın

sağl

anm

ası.

Örn

eğin

, ark

adaş

ının

kan

ayan

ya

rasın

a çı

plak

elle

dok

unul

mam

ası

gere

ktiğ

i üze

rinde

dur

ulac

ak

İlk y

ardı

m

Traf

ik v

e G

üven

lik

Prob

lem

çö

zme

PÇ. 5

Sa

ğlığ

ım

1.2.

5 Be

sinle

ri sın

ıflan

dırır

Yi

yece

kler

i hay

vans

al v

e bi

tkise

l ol

arak

sını

fland

ıraca

k.

Bitk

isel

yiye

cek

Hayv

ansa

l yi

yece

k

PÇ. 5

Sa

ğlığ

ım

1.2.

6 Yi

yece

kler

in in

san

yaşa

mı ü

zerin

e et

kile

rini a

çıkl

ar

Aşırı

yağ

, şek

er iç

eren

bes

inle

ri,

yapa

y gı

da m

adde

leri

içer

en

gıda

ları

tüke

tmen

in o

bezit

eye

nede

n ol

abile

ceği

üze

rinde

du

rula

cak.

Obe

z O

bezit

e Tr

afik

ve

Güv

enlik

PÇ. 5

Sa

ğlığ

ım

1.2.

7 Be

slenm

ede

deng

eli,

düze

nli v

e öl

çülü

ol

man

ın ö

nem

ini

açık

lar

Deng

eli b

esle

nme

ihtiy

acı,

yete

rli

mik

tard

a sıv

ı (su

) alım

ının

öne

mi,

kim

ileri

için

sağl

ıksız

(ale

rji d

urum

u)

olan

bes

inin

kim

ileri

için

sağl

ıklı

oldu

ğu k

onus

unda

fark

ında

lık

yara

tılm

ası ü

zerin

de d

urul

acak

Besin

pi

ram

idi

Deng

eli

besle

nme

Aler

ji

Traf

ik v

e G

üven

lik

PÇ. 5

Sa

ğlığ

ım

1.2.

8 Yi

yece

k ha

zırla

rken

te

miz

lik k

ural

ların

a uy

man

ın ö

nem

ini

açık

lar.

Yıka

nmas

ı, ke

silec

ekse

kes

ilen

yerin

ve

ya a

letin

tem

izliğ

i, ba

zı m

adde

lerin

kol

ayca

boz

ulab

ilece

ği,

yiye

cekl

erin

bel

li bi

r sür

ede

tüke

tilm

esi g

erek

liliğ

i, aç

ıkta

satıl

an

yiye

cekl

er g

ibi k

onul

ara

deği

nile

cek.

Tem

izlik

Traf

ik v

e G

üven

lik

PÇ. 5

PÇ

. 8

Sağl

ığım

1.

2.9

Tem

el h

ijyen

kur

alla

rını

uygu

lar.

Kişis

el h

ijyen

in ö

nem

i üze

rinde

du

rula

cak.

giy

siler

ini k

orum

a,

Kişis

el

hijy

en

Traf

ik v

e G

üven

lik

39

Tem

el E

ğitim

Hay

at B

ilgisi

Der

si Ö

ğret

im P

rogr

amı

di

şlerin

i düz

enli

fırça

lam

a, e

l yı

kam

a, v

ücut

tem

izliğ

i vb.

PÇ

. 5

PÇ. 8

Sa

ğlığ

ım

1.2.

10 İ

laçl

arın

kul

lanı

lma

koşu

lların

ı açı

klar

. 1.

2.11

İla

çlar

ın y

anlış

ku

llanı

lmas

ının

ge

tirec

eği z

arar

ları

tahm

in e

der.

Vücu

da il

aç a

lman

ın a

ncak

dok

tor

kont

rolü

nde

ve b

elirt

ilen

dozla

rda

olab

ilece

ği k

endi

kar

arım

ızla

veya

do

ktor

olm

ayan

kişi

lerin

öne

riler

i ile

ilaç

alm

anın

yan

lış o

lduğ

u üz

erin

e du

rula

cak.

Doz

İlaç

Traf

ik v

e G

üven

lik

PÇ. 5

PÇ

. 8

Sağl

ığım

1.

2.12

Bul

aşıc

ı has

talık

lard

an

koru

nma

yolla

rını

sıral

ar.

İnsa

ndan

insa

na b

ulaş

abile

cek

hast

alık

ların

nel

er o

lduğ

u, b

ulaş

ıcı

hast

alık

ların

han

gi y

olla

rdan

bu

laşt

ığı ü

zerin

de d

urul

acak

. Ha

stal

ıkla

rın y

ayılm

asın

ın

önle

nmes

i içi

n al

ınm

ası g

erek

en

basit

tedb

irler

üze

rinde

dur

ulac

ak.

Örn

eğin

din

lenm

e, e

l hijy

eni,

arka

daşla

rına

fazla

yak

laşm

ama,

ki

şisel

eşy

alar

ını (

men

dil,

bard

ak,

vs.)

payl

aşm

ama

gibi

dur

umla

ra

dikk

at e

dere

k he

m k

endi

hem

de

arka

daşın

ın sa

ğlığ

ını k

orun

mak

için

al

ınab

ilece

k ön

lem

ler o

lduğ

u üz

erin

de d

urul

acak

.

Bula

şıcı

hast

alık

Hi

jyen

Traf

ik v

e G

üven

lik

PÇ.5

PÇ

8

Sağl

ığım

(g

üven

lik)

Topl

umla

da

ilişk

ilend

irilir

.

1.2.

13 A

cil y

ardı

m

num

aral

arın

ın in

san

yaşa

mı a

çısın

dan

önem

ini k

avra

r. 1.

2.14

Aci

l yar

dım

nu

mar

alar

ını b

ilir

Acil

duru

mla

rda

hang

i kur

um v

e ki

şiler

den

yard

ım a

lınab

ilece

ği v

e bu

nlar

ın il

etişi

m n

umar

alar

ı üz

erin

de d

urul

acak

tır. 1

55, 1

12,

199,

177

…

Acil

yard

ım n

umar

alar

ı, ha

ngi

Tehl

ike

Ac

il du

rum

Tr

afik

Traf

ik v

e G

üven

lik

Prob

lem

Çö

zme

40

Te

mel

Eği

tim H

ayat

Bilg

isi D

ersi

Öğr

etim

Pro

gram

ı

1.2.

15 A

cil b

ir du

rum

da

ulaş

abile

ceği

yak

ın

çevr

esin

deki

kişi

lerin

ile

tişim

bilg

ilerin

i ed

inir.

duru

mla

rda

aran

dıkl

arı v

e bu

nu

mar

alar

ın g

erek

siz y

ere

meş

gul

edilm

emes

inin

öne

mi ü

zerin

de

duru

laca

k.

Acil

bir d

urum

da u

laşıl

mas

ı ger

eken

ki

şinin

(Ann

e, b

aba,

abi

, abl

a,

velis

inin

…) a

dını

tele

fon

num

aras

ını

ve a

dres

inin

bili

nmes

i ve

önem

i üz

erin

de d

urul

acak

. 3.

Ö

ĞRE

NM

E AL

ANI:

BEN

VE

DO

ĞA

PÇ.7

Be

n ve

Doğ

a

1.3.

1 G

ök c

isim

lerin

i tan

ır

1.3.

2 G

ece

ve g

ündü

z ol

uşum

unu

açık

lar

Uza

y, A

y, y

ıldız,

dün

ya v

e gü

neşt

en

söz e

dile

cek.

Dü

nyan

ın k

endi

çev

resin

de

dönm

esin

i bir

simül

asyo

nla

veya

bir

mod

el ü

zerin

de g

özle

mle

nmes

i sa

ğlan

acak

ve

bunu

n so

nucu

nda

gece

ve

günd

üz o

luşu

mu

açık

lana

cak.

Ay, y

ıldız,

dü

nya,

gü

neş,

gök

ci

smi,

uzay

G

ece

/gün

düz

PÇ.7

Be

n ve

Doğ

a

1.3.

3 M

evsim

lerin

öz

ellik

lerin

i açı

klar

Do

ğa o

layl

arı,

mev

simle

r, m

evsim

lerin

öze

llikl

eri a

çıkl

anac

ak.

Mev

sim

Rüzg

ar

Fırt

ına

Si

s

PÇ.7

Be

n ve

Doğ

a 1.

3.4

Yağı

ş çeş

itler

i ve

Yağı

ş çeş

itler

i açı

klan

acak

. Ya

ğmur

41

Tem

el E

ğitim

Hay

at B

ilgisi

Der

si Ö

ğret

im P

rogr

amı

ar

alar

ında

ki il

işkile

ri aç

ıkla

r Ka

r Do

lu

PÇ.7

PÇ

8

Ben

ve D

oğa

1.3.

5 Dü

zenl

i ve

düze

nsiz

çevr

enin

ken

di

yaşa

mın

a et

kile

rini

açık

lar

Düze

nli b

ir çe

vren

in n

asıl

olm

ası

gere

ktiğ

i üze

rinde

dur

ulac

ak.

Güz

el, t

emiz,

düz

enli

bir ç

evre

de

yaşa

man

ın e

tkile

ri ko

nusu

nda

fark

ında

lık y

arat

ılaca

k.

Örn

eğin

sını

fın te

mizl

enm

esi,

tem

iz tu

tulm

ası,

çiçe

k ye

tiştir

mes

i, çi

çekl

erin

ba

kım

ını y

apm

ası v

s.

Eleş

tirel

ve

ya

ratıc

ı dü

şünm

e

PÇ.7

PÇ

. 8

Ben

ve D

oğa

1.

3.6

İnsa

nın

çevr

esiy

le

etki

leşim

inin

doğ

al

yaşa

m ü

zerin

deki

et

kile

rini a

çıkl

ar

İnsa

nın

için

de y

aşad

ığı ç

evre

yle

etki

leşim

için

de o

lduğ

u üz

erin

de

duru

laca

k.

Örn

eğin

, çev

reyi

kirl

etm

enin

so

nuçt

a he

m k

endi

ni h

em d

e di

ğer

canl

ıları

etki

lem

esi g

ibi.

İnsa

n, h

ayva

n ve

bitk

ilerin

ya

şam

ların

ı sür

düre

bilm

eler

i içi

n bi

rbirl

erin

e ih

tiyac

ı olm

asın

a de

ğini

lece

k.

Çevr

eyle

et

kile

şim

Pr

oble

m

Çözm

e

PÇ. 5

PÇ

. 8

Ben

ve D

oğa

(G

üven

lik)

1.3.

7 De

prem

anı

nda

yapı

labi

lece

kler

i uy

gula

r

Oku

lda

ya d

a sın

ıfta,

dep

rem

an

ında

yap

ılmas

ı ger

eken

ler

açık

lana

rak,

uyg

ulan

acak

.

Acil

duru

m

plan

ı De

prem

Ha

yat

üçge

ni

Traf

ik v

e G

üven

lik

Prob

lem

Çö

zme

4.

ÖĞ

REN

ME

ALAN

I: BE

N V

E TO

PLU

M

PÇ. 3

PÇ

. 4

Ben

ve

Topl

um

1.4.

1 Ya

kın

çevr

esin

deki

te

hlik

eli y

erle

ri,

duru

mla

rı aç

ıkla

r.

Kald

ırım

da, k

avşa

kta

ve y

olla

rda

yaya

vey

a bi

sikle

tli o

lara

k uy

ulm

ası

gere

ken

kura

llar,

yarım

Tehl

ike

U

yarı

levh

ası

Traf

ik v

e G

üven

lik

42

Te

mel

Eği

tim H

ayat

Bilg

isi D

ersi

Öğr

etim

Pro

gram

ı

inşa

atla

rdak

i teh

likel

er,

Kazı

ve y

ol ç

alışm

alar

ı,

Levh

a ve

işar

etle

re d

ikka

t edi

lmes

i ge

rekt

iği ü

zerin

de d

urul

acak

Kavş

ak

Kald

ırım

PÇ. 3

Be

n ve

To

plum

(g

üven

lik)

Bire

ysel

ge

lişim

le d

e ili

şkile

ndiri

lebi

lir.

1.4.

2 Zo

rbal

ık v

e şid

detle

ka

rşıla

şıldı

ğınd

a ba

şvur

ulac

ak k

işi v

e ku

rum

ları

açık

lar

Oku

l içi

şidd

et, z

orba

lık

duru

mla

rında

kim

e ba

şvur

acağ

ını

öğre

nmes

i ve

bu d

urum

da y

apm

ası

gere

kenl

er ü

zerin

de d

urul

acak

.

(Sın

ıf ku

ralla

rı işl

enirk

en, o

rada

ge

çen

kura

llarla

ilişk

ilend

irile

cek)

Zorb

alık

Tr

afik

ve

Güv

enlik

Pr

oble

m

Çözm

e

PÇ. 6

Be

n ve

To

plum

1.4.

3 Ha

talı

davr

anışı

n te

lafis

inde

özü

r di

lem

enin

öne

min

i ka

vrar

İnsa

nlar

ın h

ata

yapa

bile

ceği

, hat

a ya

pıla

n du

rum

lard

a öz

ür d

ilem

enin

ge

rekl

iliği

üze

rinde

dur

ulac

aktır

.

Hata

Ö

zür

dile

mek

İş

birli

ği

PÇ. 6

Be

n ve

To

plum

1.4.

4 Ö

zrü

kabu

l etm

enin

bir

neza

ket v

e uz

laşı

davr

anışı

old

uğun

u fa

rk e

der

Hata

lı da

vran

ışını

kab

ul e

dere

k öz

ür

dile

yen

bir k

işini

n öz

rünü

kab

ul

etm

enin

olu

mlu

bir

özel

lik

oldu

ğuna

değ

inile

cek.

Nez

aket

(k

ibar

olm

a)

Uzla

şı (a

nlaş

ma/

ba

rışm

a)

İş

birli

ği

PÇ. 6

Be

n ve

To

plum

1.4.

5 Ke

ndin

i ifa

de e

tmen

in

yolla

rını k

eşfe

der

Dil,

bed

en d

ili, d

ram

a, re

sim,

müz

ik, j

estle

r, m

imik

lerin

insa

nlar

la

iletiş

im k

urm

a yo

lların

dan

oldu

ğu

üzer

inde

dur

ulac

ak.

Bede

n di

li Di

l M

imik

ler

Pr

oble

m

çözm

e El

eştir

el

düşü

nme

işbirl

iği

PÇ. 6

Be

n ve

To

plum

1.4.

6 Et

kin

dinl

emen

in

önem

ini a

çıkl

ar.

Etki

n di

nlem

enin

öne

mi v

e ge

rekl

iliği

üze

rinde

dur

ulac

aktır

. İn

sanl

arın

etk

in b

ir şe

kild

e na

sıl

Etki

li di

nlem

e

Oku

ryaz

arlı

k

43

Tem

el E

ğitim

Hay

at B

ilgisi

Der

si Ö

ğret

im P

rogr

amı

dinl

endi

ği ö

rnek

lerle

gös

teril

ip sı

nıf

atm

osfe

ri iç

inde

uyg

ulan

acak

(s

orul

ar so

rma,

baş

ıyla

ona

ylay

arak

ar

kada

şını d

inle

diği

ni g

öste

rme,

göz

te

mas

ı kur

ma.

..).

PÇ. 6

Be

n ve

To

plum

1.4.

7 Em

pati

kurm

anın

insa

n ili

şkile

ri aç

ısınd

an y

eri

ve ö

nem

ini a

çıkl

ar

Kend

ini b

ir ba

şkas

ının

yer

ine

koyu

p dü

şünm

enin

birç

ok so

runu

ort

adan

ka

ldıra

cağı

fark

ında

lığı y

arat

ılaca

k.

Empa

ti

Kişis

el v

e So

syal

Ye

tkin

lik

İşbi

rliği

PÇ

. 6

Ben

ve

Topl

um

1.4.

8 N

ezak

et v

e sa

ygı

kura

lların

ı keş

fede

r 1.

4.9

Nez

aket

kur

alla

rına

uym

anın

kişi

lera

rası

iletiş

im a

çısın

dan

önem

ini a

çıkl

ar.

İnsa

nlar

ın a

dını

n do

ğru

söyl

enm

esi,

başk

alar

ının

kişi

sel e

şyal

arın

a sa

ygı

duyu

lmas

ı, ne

zake

t ve

görg

ü ku

ralla

rının

kul

lanı

lmas

ının

üz

erin

de d

urul

acak

.

Nez

aket

G

örgü

ku

ralla

r

İş

birli

ği

PÇ. 6

Be

n ve

To

plum

1.

4.10

Baş

lıca

iletiş

im

araç

ların

ı açı

klar

1.

4.11

Tek

nolo

jinin

ilet

işim

ar

açla

rının

gel

işim

i üz

erin

deki

etk

ilerin

i aç

ıkla

r

Basın

, ra

dyo,

TV,

bilg

isaya

r in

tern

et, t

elef

on, g

ibi i

letiş

im

araç

ların

a de

ğini

lece

k.

Geç

mişt

en g

ünüm

üze

iletiş

im

tekn

oloj

ilerin

de m

eyda

na g

elen

de

ğişim

in fa

rk e

ttiri

lece

k ve

bilg

i ed

inm

e iç

in fa

rklı

iletiş

im a

raçl

arı

oldu

ğuna

değ

inile

cek.

İletiş

im

araç

ları

PÇ. 9

Be

n ve

To

plum

1.4.

12 K

ayna

klar

ı eko

nom

ik

kulla

nman

ın ö

nem

ini

fark

ede

r

Bilin

çli k

ayna

k ku

llanı

mı,

israf

gib

i ko

nula

ra d

eğin

ilece

k.

Örn

eğin

; Yi

yece

k

Elek

trik

Su

Kâ

ğıt v

b…

İsra

f Bi

linçl

i ka

ynak

ku

llanı

mı

Aile

büt

çesi

Ekon

omik

Ka

tılım

44

Te

mel

Eği

tim H

ayat

Bilg

isi D

ersi

Öğr

etim

Pro

gram

ı

Kayn

akla

rı bi

linçl

i kul

lanm

anın

aile

bü

tçes

ine

katk

ısı ü

zerin

de

duru

laca

k.

PÇ. 9

Be

n ve

To

plum

1.

4.13

Bili

nçli

tüke

ticin

in a

yırt

ed

ici ö

zelli

kler

ini

açık

lar

Bir ü

rünü

satın

alır

ken

ihtiy

acı o

lup

olm

adığ

ı, bü

tçes

ine

uygu

n ol

up

olm

adığ

ı, ür

ünle

r üze

rinde

ki k

alite

işa

retle

rini a

lgıla

may

a de

ğini

lece

k.

Ör:

alış

veriş

list

esi y

apm

a vs

Bilin

çli

tüke

tici

Ekon

omik

Ka

tılım

Prob

lem

Çö

zme

PÇ. 9

Be

n ve

To

plum

1.

4.14

Par

anın

bili

nçli

kulla

nılm

asın

ın

önem

ini t

artış

ır

Cep

harç

lığın

ı har

cark

en p

lanl

ı da

vran

man

ın ö

nem

i üze

rinde

du

rula

cak.

Ai

le b

ütçe

si aç

ıkla

naca

k.

Tasa

rruf

yap

arak

par

a bi

riktir

men

in,

daha

büy

ük h

arca

ma

gere

ktire

n ih

tiyaç

ları

karş

ılam

aya

imkâ

n sa

ğlay

acağ

ı üze

rinde

dur

ulac

ak.

Tutu

mlu

luk

Tasa

rruf

Ai

le b

ütçe

si Tü

ketic

i

Ekon

omik

Ka

tılım

Prob

lem

Çö

zme

PÇ. 9

PÇ

. 10

Ben

ve

Topl

um

1.4.

15 P

ara

kaza

nmak

için

ça

lışm

ak g

erek

tiğin

i aç

ıkla

r

Nas

ıl pa

ra k

azan

ıldığ

ı, iş

yaşa

mı v

e m

esle

kler

ve

açık

lam

alar

ı üze

rinde

du

rula

cak.

Pa

ranı

n ta

nım

lanm

ası v

e işl

evi

açık

lana

cak.

Mes

lek

İs y

aşam

ı Ek

onom

ik

Katıl

ım

PÇ. 6

Be

n ve

To

plum

1.

4.16

Ark

adaş

lığın

öne

min

i aç

ıkla

r

Arka

daşlı

ğın

insa

n ya

şam

ında

ki

önem

i üze

rinde

dur

ulac

ak.

Ör.

Arka

daşla

rla g

eçiri

len

keyi

fli

zam

anın

öne

mi,

Sır s

akla

ma,

ar

kada

şını s

evm

esi,

yala

n sö

ylem

emes

i, ar

kada

şıyla

oy

nam

ası,

arka

daşın

a ya

rdım

et

mes

i…

Arka

daş

PÇ. 8

Be

n ve

1.

4.17

Top

lum

için

de b

irlik

te

Örn

eğin

tiya

tro

oyun

u izl

erke

n G

örgü

Kişis

el v

e

45

Tem

el E

ğitim

Hay

at B

ilgisi

Der

si Ö

ğret

im P

rogr

amı

PÇ. 1

2 To

plum

ya

şam

anın

ger

ektir

diği

ku

ralla

ra u

yman

ın

önem

ini a

çıkl

ar

sess

iz ol

unm

ası,

cep

tele

fonu

nun

kapa

lı ol

mas

ı, tr

afik

te k

ural

lara

uy

ma,

sayg

ı gös

term

e, d

eniz

kena

rında

, pik

nik

alan

ında

çev

reyi

te

miz

tutm

a ,to

plu

taşım

a ar

açla

rında

(oto

büs v

s.) k

ural

lara

uy

ma…

kura

lları

Duya

rlı v

e Et

kin

Vata

ndaş

lık

Sosy

al

Yetk

inlik

PÇ. 6

PÇ

. 11

Ben

ve

Topl

um

1.4.

18 A

ile ü

yele

ri ar

asın

daki

ili

şkile

ri aç

ıkla

r Çe

kird

ek a

ile ta

nıtıl

acak

. Ev

inde

yaş

ayan

aile

bire

yler

i ta

nıtıl

acak

. Ai

le b

ireyl

eri h

akkı

nda

konu

şula

cak.

Ai

le iç

i yar

dım

laşm

a ve

güv

en

üzer

inde

dur

ulac

ak.

Aile

bire

yler

i ara

sında

ilet

işim

, işb

irliğ

i, ai

le il

e ya

pıla

bile

cek

eğle

ncel

i faa

liyet

ler ü

zerin

de

duru

laca

k.

Anne

Ba

ba

Kız K

arde

ş Er

kek

Kard

eş

Çeki

rdek

ai

le

Gen

iş ai

le

Amca

day

ı ha

la te

yze

yeng

e ye

ğen

kuze

n ne

ne

dede

bü

yükb

aba

büyü

kann

e Ba

baan

ne

anne

anne

PÇ.1

1 Be

n ve

To

plum

1.

4.19

Yaş

adığ

ı ülk

enin

baş

lıca

coğr

afi ö

zelli

kler

ini

tanı

r

Kıb

rıs’ın

ada

olu

şu,

dağl

arı,

doğa

l gü

zelli

kler

i, ad

aya

özgü

hay

vanl

ar

ve b

itkile

r açı

klan

acak

Ada

Da

ğlar

Bi

tkile

r Ha

yvan

lar

PÇ.1

1 Be

n ve

1.

4.20

Ülk

esin

in b

aşlıc

a G

elen

ek v

e gö

rene

kler

imizi

n ne

ler

Kültü

r Du

yarlı

ve

46

Te

mel

Eği

tim H

ayat

Bilg

isi D

ersi

Öğr

etim

Pro

gram

ı

Topl

um

kültü

rel ö

zelli

kler

inin

fa

rkın

da o

lur

oldu

ğuna

değ

inile

cek.

Tar

ihi y

erle

r, ye

mek

ler,

oyun

lar v

b. k

onul

ara

deği

nile

cek.

Kültü

rel

fark

ında

lık

Etki

n Va

tand

aşlık

PÇ 1

1 Be

n ve

To

plum

1.

4.21

Ülk

esin

in te

mel

se

mbo

llerin

i tan

ır 1.

4.22

Bir

yurt

taş o

lara

k ul

usal

gün

ve

etki

nlik

lere

kat

ılım

ın

anla

mın

ı açı

klar

KKTC

’de

yaşa

dığı

na v

urgu

yap

ılaca

k.

Mill

i gün

ler,

etki

nlik

ler,

kut

lam

alar

ak

tivite

lere

kat

ılman

ın g

etire

ceği

bi

rlik

bütü

nlük

üze

rinde

dur

ulac

ak.

Mill

etin

i, M

illiy

etin

i, Di

nini

, Bay

rağı

, M

illi M

arşı’

nı, B

aşba

kan’

ın a

dı,

Cum

hurb

aşka

nı’n

ın a

dı, b

aşke

ntin

ad

ı, şe

hirle

ri ki

mlik

kar

tı vs

. gib

i ko

nula

ra d

eğin

ilece

k.

KKTC

Ü

lke

Mill

i Gün

Ba

yram

Di

ni b

ayra

m

Mill

i mar

ş

Duy

arlı

ve

Etki

n Va

tand

aşlık

PÇ. 1

4 Be

n ve

To

plum

1.

4.23

Rau

f Rai

f Den

ktaş

’ın

ülke

miz

için

yer

i ve

önem

ini a

çıkl

ar

Rauf

Rai

f Den

ktaş

’ın k

im o

lduğ

u ile

ilg

ili b

ilgi v

erile

cek.

Ta

rihim

iz aç

ısınd

an ö

nem

i, ül

kem

iz iç

in y

aptık

ları

üzer

inde

dur

ulac

ak.

Rauf

Rai

f Den

ktaş

ile

ilgili

ara

ştırm

a ya

ptırı

laca

k.

Birin

ci

Cum

hurb

aşka

nı

KKTC

Duya

rlı v

e Et

kin

Vata

ndaş

lık

PÇ. 1

4 Be

n ve

To

plum

1.

4.24

Dr.

Fazıl

Küç

ük’ü

n ül

kem

iz iç

in y

eri v

e ön

emin

i açı

klar

Dr. F

azıl

Küçü

k’ün

kim

old

uğu

ile

ilgili

bilg

i ver

ilece

k, ü

lkem

iz iç

in

yapt

ıkla

rı aç

ıkla

naca

k, ta

rihim

izdek

i ye

ri ve

öne

mi ü

zerin

de d

urul

acak

Dr

. Faz

ıl Kü

çük

ile il

gili

araş

tırm

a ya

ptırı

laca

k

Lide

r Tü

rk

Topl

umu

Kıbr

ıs Tü

rkle

ri Dr

. Faz

ıl Kü

çük

Duya

rlı v

e Et

kin

Vata

ndaş

lık

PÇ. 1

4 Be

n ve

To

plum

1.

4.25

Ata

türk

’ün

yeri

ve

önem

ini a

çıkl

ar

Atat

ürk’

ün h

ayat

ı ve

devr

imle

ri üz

erin

de d

urul

acak

.

Atat

ürk

Devr

im

Duy

arlı

ve

Etki

n Va

tand

aşlık

47

Tem

el E

ğitim

Hay

at B

ilgisi

Der

si Ö

ğret

im P

rogr

amı

DÜ

ZEY:

2. S

INIF

1.

Ö

ĞRE

NM

E AL

ANI:

BİRE

YSEL

GEL

İŞİM

Pr

ogra

m

çıkt

ı ili

şkis

i Ko

nula

r Ö

ğren

me

Çıkt

ıları

Açık

lam

a Te

mel

Ka

vram

lar

Ara

Dis

iplin

ler

Bece

riler

PÇ. 1

PÇ

. 2

Bire

ysel

G

elişi

m

2.1.

1 İlg

i ve

yete

nekl

eri

aras

ında

ki

ilişk

ileri

açık

lar.

2.1.

2 Ke

ndisi

nin

olum

lu v

e ol

umsu

z yö

nler

ini i

fade

ed

er.

Kend

inin

fizik

sel v

e du

ygus

al ö

zelli

kler

ini

tanı

yara

k ol

umlu

ben

lik im

gesi

geliş

tirilm

esi ü

zerin

de d

urul

acak

tır.

Yete

nek

Dış g

örün

üş

(fizi

ksel

öze

llik)

Ka

rakt

erist

ik

özel

lik

Kuvv

etli

(güç

lü) y

ön

Ki

şisel

ve

Sosy

al

Yetk

inlik

PÇ. 1

PÇ

. 2

Bire

ysel

ge

lişim

2.

1.3

Her b

ireyi

n fiz

ikse

l ve

kara

kter

istik

ol

arak

tek

ve

özel

old

uğun

u bi

lir.

Her b

ireyi

n bi

ricik

, eşs

iz ol

duğu

üze

rinde

du

rula

cakt

ır.

Parm

ak iz

i

Kişis

el v

e So

syal

Ye

tkin

lik

PÇ. 1

PÇ

. 2

Bire

ysel

ge

lişim

2.

1.4

Bire

ysel

öz

ellik

lerin

i di

kkat

e al

arak

ha

yalle

rinin

ge

rçek

leşm

e ol

asılı

klar

ını

yoru

mla

r.

Kuru

lan

haya

llerin

ger

çekl

eşm

esin

i sa

ğlam

ak iç

in y

apılm

ası g

erek

enle

r üz

erin

de d

urul

acak

He

defle

rine

ulaş

mak

için

çab

a ha

rcam

ası

gere

ktiğ

inin

fark

ına

vard

ırılm

ası ü

zerin

de

duru

laca

k.

Gel

ecek

Ha

yal K

urm

a Pl

anla

ma

Kişis

el T

erci

h

Ya

ratıc

ı Dü

şünm

e Ki

şisel

- so

syal

Ye

terli

k

PÇ. 1

Ki

şisel

gel

işim

2.

1.5

Duyu

Ö

ğren

cile

rin, b

ir du

rum

kar

şısın

da d

uyu

Duyu

Org

anla

rı

48

Te

mel

Eği

tim H

ayat

Bilg

isi D

ersi

Öğr

etim

Pro

gram

ı

PÇ. 2

/ s

ezgi

or

ganl

arı

arac

ılığı

yla

çevr

esin

deki

ki

şi, n

esne

ve

olay

lar

aras

ında

ki

ilişk

ileri

orta

ya

koya

r.

orga

nlar

ını k

ulla

nara

k bu

dur

umun

fark

lı bo

yutla

rı ar

asın

daki

ilişk

ileri

kurm

ası

üzer

inde

dur

ulac

aktır

.

Kişis

el-

Sosy

al

Yete

rlik

PÇ. 1

PÇ

. 2

PÇ. 3

Bire

ysel

ge

lişim

/ gü

venl

ik

2.1.

6 Ço

cuk

istism

arın

a ne

den

olab

ilece

k du

rum

ları

fark

eder

.

Fizik

sel,

ruhs

al v

e du

ygus

al sa

ğlığ

ın

önem

i vur

gula

naca

k.

Örn

ek o

layl

ar in

cele

nere

k te

hlik

e,

tehl

ikel

i, ho

şa g

itmey

en d

urum

lar v

e bu

nlar

la b

aşa

çıkm

a yo

lları

irdel

enec

ek.

Kayb

olm

a, y

alnı

z kal

ma,

güv

enilm

eyen

ve

bili

nmey

en m

adde

lerle

tem

as;

raha

tsız

edic

i dok

unuş

lar,

sakl

anm

ası z

or

sırla

r, ta

nım

adığ

ı kişi

lerd

en g

elen

tekl

ifler

ve

güv

enli

olm

ayan

yer

ler ü

zerin

de

duru

laca

k bu

dur

umla

r kar

şısın

da n

eler

ya

pıla

bile

ceği

irde

lene

cek.

Güv

enlik

Te

hlik

e

İstis

mar

Traf

ik v

e G

üven

lik

Prob

lem

Çö

zme

PÇ. 4

PÇ

. 8

Bire

ysel

ge

lişim

(e

tik)

Ben

ve

Topl

umla

da

ilişk

ilend

irile

bilir

2.1.

7 Et

ik k

ural

lara

uy

gun

ve

uygu

n ol

may

an

davr

anışl

ar

aras

ında

ki

fark

ları

açık

lar.

2.

1.8

Etik

dav

ranı

şın n

eler

ola

bile

ceği

ko

nusu

nda

fark

ında

lık y

arat

ılara

k;

terc

ihle

rinde

etik

değ

erle

re d

ikka

t etm

e,

başk

alar

ının

etik

olm

ayan

dav

ranı

şların

ı ke

şfet

me,

onl

arla

müc

adel

e et

mes

i gib

i ko

nula

ra y

er v

erile

cek.

İy

i ve

kötü

dav

ranı

şı ay

ırdın

a va

rmas

ı, ve

rilen

sözü

n tu

tulm

asın

a ön

em v

erm

esi

(güv

enili

r, dü

rüst

insa

n ol

abilm

ek)

Etik

Et

ik d

avra

nış

Etik

olm

ayan

da

vran

ış

Güv

enili

r Dü

rüst

Sö

z ver

mek

El

eştir

el

düşü

nme

Kişis

el v

e So

syal

Ye

tkin

lik

49

Tem

el E

ğitim

Hay

at B

ilgisi

Der

si Ö

ğret

im P

rogr

amı

Topl

um iç

inde

et

ik k

ural

lara

uy

gun

davr

anm

anın

ön

emin

i yo

rum

lar.

vurg

ulan

ıp so

rum

lulu

k al

man

ın ö

nem

ine

deği

nile

cek.

Sı

nıft

a, o

kuld

a işb

irliğ

i faa

liyet

lerin

e ka

tılar

ak ü

zerin

e dü

şen

soru

mlu

luğu

ye

rine

getir

ilmes

inin

öne

min

e de

ğini

lece

k.

Doğr

uluk

, dür

üstlü

k ve

ada

let ü

zerin

de

duru

laca

ktır.

Ai

lesi,

akr

abal

arı v

e ya

kın

çevr

esin

de e

tik

değe

rlere

ne

kada

r öne

m v

erild

iğin

i gö

zlem

leye

rek,

etik

dav

ranı

şların

güv

en

duyg

usun

u na

sıl g

üçle

ndird

iğin

i ve

etik

ol

may

an d

avra

nışla

rın d

a gü

ven

duyg

usun

u na

sıl ze

dele

diği

üze

rinde

du

rula

cak

PÇ. 9

Bi

reys

el

geliş

im/ ö

z yö

netim

Be

n ve

To

plum

la d

a ili

şkile

ndiri

lebi

lir.

2.1.

9 G

ünlü

k/ha

ftal

ık et

kinl

ikle

riyle

ilg

ili za

man

pl

anla

mas

ı ya

par.

Prog

ram

lı ol

may

a ve

oyu

n iç

in

harc

ayac

ağı s

üre

ile d

ers ç

alışm

a ar

asın

da h

arca

yaca

ğı sü

re a

rasın

da

deng

e ku

rman

ın ö

nem

ine

deği

nile

cek.

G

ünlü

k ya

paca

ğı iş

leri

önce

lik sı

rasın

a ko

yma

Takv

im k

ulla

nma

Prog

ram

lı ol

mak

50

Te

mel

Eği

tim H

ayat

Bilg

isi D

ersi

Öğr

etim

Pro

gram

ı

2.

ÖĞ

REN

ME

ALAN

I: SA

ĞLI

ĞIM

PÇ

. 5

Sağl

ığım

2.

2.1

Vücu

dum

uzu

n bö

lüm

leri

ni v

e or

ganl

arın

ı bi

lir.

Duyu

Org

anla

rı ve

Gör

evle

ri İç

Org

anla

rı İş

itme,

gör

me,

ta

t alm

a,

hiss

etm

e,

kokl

ama

Beyi

n, k

alp,

ak

ciğe

r, m

ide,

bö

brek

PÇ. 5

Sa

ğlığ

ım

Bire

ysel

ge

lişim

le d

e ili

şkile

ndiri

lebi

lir.

2.2.

2.

Sağl

ığın

ı ko

rum

a so

rum

lulu

ğun

un ö

nem

ini

açık

lar.

Her i

nsan

ın ö

ncel

ikle

ken

di sa

ğlığ

ını

koru

mad

a bi

rinci

der

eced

e so

rum

lu

oldu

ğu, k

endi

dav

ranı

ş ve

alışk

anlık

ların

ın sa

ğlığ

ı üze

rinde

etk

ili

oldu

ğu g

ibi k

onul

ar ü

zerin

de

duru

laca

ktır.

Soru

mlu

luk

Traf

ik v

e G

üven

lik

PÇ. 3

PÇ

. 5

PÇ. 8

Sağl

ığım

Be

n ve

To

plum

ve

Bire

ysel

ge

lişim

le d

e ili

şkile

ndiri

lebi

lir

2.2.

3.

Vücu

da za

rar

vere

bile

cek

davr

anışl

arı

açık

lar.

2.2.

4.

Vücu

da za

rar

veric

i da

vran

ışlar

ın

getir

eceğ

i so

nuçl

arı

kest

irir.

Oku

lda,

sını

fta

ve o

kul d

ışınd

a he

m

kend

inin

hem

de

başk

alar

ının

vüc

udun

a za

rar v

erec

ek d

avra

nışla

rın n

eler

ol

abile

ceği

ve

bunl

arda

n ka

çını

lmas

ı ge

rekt

iği ü

zerin

e du

rula

cak

Sa

ygı g

öste

rilm

ediğ

inde

nel

er o

labi

lece

ği

üzer

ine

tart

ışıla

cak

Soru

mlu

luk

Sayg

ı Tr

afik

ve

Güv

enlik

PÇ. 3

PÇ

. 4

PÇ. 5

Sağl

ığım

2.

2.5.

Bu

laşıc

ı ha

stal

ıkla

rdan

ko

runm

ak iç

in

alın

acak

Hem

ken

dini

n he

m d

e çe

vres

inde

kile

rin

sağl

ığın

ı kor

umak

için

alın

mas

ı ger

eken

ön

emle

r üze

rinde

dur

ulac

ak.

Grip

salg

ının

dan

koru

nmak

için

yap

ılmas

ı

Bula

şıcı

hast

alık

Tr

afik

ve

Güv

enlik

51

Tem

el E

ğitim

Hay

at B

ilgisi

Der

si Ö

ğret

im P

rogr

amı

önle

mle

ri sa

ptar

. ge

reke

nler

, soğ

uk a

lgın

lığın

ı önl

emek

için

ya

pılm

ası g

erek

enle

r, ha

pşırm

a es

nasın

da y

apm

ası g

erek

enle

r, ta

rak,

m

endi

l, tır

nak

mak

ası,

giys

i gib

i kişi

sel

eşya

ların

ı bir

başk

ası i

le o

rtak

ku

llanm

amas

ı ger

ektiğ

i üze

rinde

du

rula

cak.

Ver

ilen

bir ö

rnek

ola

ya il

işkin

uy

gula

nmas

ı ger

eken

kor

unm

a yo

lların

ı be

lirle

mes

i üze

rinde

çal

ışmal

ar y

apıla

cak

PÇ. 3

PÇ

. 4

PÇ. 5

Sağl

ığım

2.

2.6.

İla

çlar

ı uyg

un

yer v

e za

man

ında

ku

llanm

anın

ön

emin

i aç

ıkla

r. 2.

2.7.

İla

çlar

ın y

anlış

ku

llanı

lmas

ını

n ge

tirec

eği

zara

rları

belir

ler.

Vücu

da il

aç a

lman

ın a

ncak

dok

tor

kont

rolü

nde

ve b

elirt

ilen

dozla

rda

alın

abile

ceği

ken

di k

arar

ımızl

a ve

ya

dokt

or o

lmay

an k

işile

rin ö

neril

eri i

le il

aç

alm

anın

yan

lış o

lduğ

u üz

erin

e du

rula

cakt

ır.

Örn

ek o

layl

ar in

cele

nere

k ya

nlış

ilaç

kulla

nım

ın g

etire

ceği

zara

rlar

irdel

enec

ek.

Doz

İlaç

Traf

ik v

e G

üven

lik

PÇ. 4

PÇ

. 5

Sağl

ığım

2.

2.8.

Te

mel

hijy

en

kura

lların

ı uy

gula

r.

Kişis

el h

ijyen

in ö

nem

i üze

rinde

du

rula

cak.

Ki

şisel

hijy

en d

eney

imle

ri, h

ijyen

ik y

emek

ye

me

alışk

anlığ

ı, gi

yinm

ede

tem

el

bece

riler

gel

iştirm

e ve

giy

siler

ini k

orum

a,

dişle

rini d

üzen

li fır

çala

ma

ve k

orum

a, d

iş ba

kım

ı, e

l yık

ama,

vüc

ut te

miz

liği g

ibi

Kişis

el h

ijyen

Tr

afik

ve

Güv

enlik

52

Te

mel

Eği

tim H

ayat

Bilg

isi D

ersi

Öğr

etim

Pro

gram

ı

PÇ. 5

Sa

ğlığ

ım

(bes

lenm

e)

2.2.

9 Be

sinle

ri öz

ellik

lerin

e gö

re

sınıfl

andı

rır.

Mey

ve se

bze,

kah

valtı

lık y

iyec

ekle

r, ye

tiştir

ilebi

len

yiye

cekl

er, h

ayva

nsal

yi

yece

kler

gib

i bes

inle

rin ç

eşitl

i öz

ellik

lerin

e gö

re sı

nıfla

ndırı

labi

lece

ği

üzer

inde

dur

ulac

ak

Bitk

isel y

iyec

ek

Hayv

ansa

l yi

yece

k

PÇ. 5

Sa

ğlığ

ım

(bes

lenm

e)

2.2.

10 B

esin

lerin

de

ngel

i be

slenm

edek

i ro

llerin

i aç

ıkla

r.

Atışt

ırmal

ıkla

r, m

eyve

, seb

zele

r, ik

ram

lar,

bazıl

arı i

çin

sağl

ıklı

olup

baz

ıları

için

sağl

ıksız

ola

n yi

yece

kler

(bes

in

intö

lera

nsı /

hass

asiy

eti o

lanl

ar) a

lerji

k yi

yece

kler

kon

usun

da fa

rkın

dalık

ya

ratıl

acak

Sağl

ıklı

atışt

ırmal

ık

Gıd

a al

erjis

i

PÇ. 5

Sa

ğlığ

ım

(bes

lenm

e)

2.2.

11. S

ağlık

lı be

slenm

e iç

in

geni

ş bir

yiye

cek

seçe

neği

nin

oldu

ğunu

ke

şfed

er.

Yiye

cekl

eri g

rupl

ara

(tahı

l, m

eyve

sebz

e,

hayv

ansa

l, ya

ğlar

ve

tatlı

) ayı

rıp b

esin

pi

ram

idin

deki

yer

lerin

in fa

rkın

a va

rdırı

lara

k sa

ğlık

lı be

slenm

e iç

in b

u yi

yece

kler

den

yete

rince

tüke

tmes

inin

ön

emin

e de

ğini

lece

k. (e

kmek

, pat

ates

, ta

hıl,

mey

ve v

e se

bzel

er, s

üt p

eyni

r yo

ğurt

; et b

alık

ve

türe

vler

i...)

Besin

pira

mid

i

PÇ. 4

PÇ

. 5

Sağl

ığım

(b

esle

nme)

2.

2.12

. Yiy

ecek

ha

zırla

rken

hi

jyen

ku

rala

rına

uym

anın

ön

emin

i sa

vunu

r.

Mey

ve v

e se

bzel

erin

yık

anm

ası,

kesil

ecek

se k

esile

n ye

rin v

eya

alet

in

tem

izliğ

i, ba

zı m

adde

lerin

kol

ayca

bo

zula

bile

ceği

, aç

ıkta

satıl

an y

iyec

ekle

r gi

bi k

onul

ara

deği

nile

cek.

Hijy

en B

akte

ri

Traf

ik v

e G

üven

lik

PÇ. 5

PÇ

. 8

Sağl

ığım

(g

üven

lik)

2.2.

13. A

cil y

ardı

m

num

aral

arın

ın

insa

n ya

şam

ı

Acil

duru

mla

rda

hang

i kur

um v

e ki

şiler

den

yard

ım a

lınab

ilece

ği v

e bu

nlar

ın il

etişi

m n

umar

alar

ının

Acil

duru

m

Traf

ik

Traf

ik v

e G

üven

lik

Prob

lem

Çö

zme

53

Tem

el E

ğitim

Hay

at B

ilgisi

Der

si Ö

ğret

im P

rogr

amı

*Top

lum

la d

a ili

şkile

ndiri

lir.

açısı

ndan

ön

emin

i aç

ıkla

r.

2.2.

14. A

cil y

ardı

m

num

aral

arın

ı ku

llanı

r. 2.

2.15

. Aci

l bir

duru

mda

ul

aşab

ilece

ği

yakı

n çe

vres

inde

ki

kişil

erin

ile

tişim

bi

lgile

rini

edin

ir.

öğre

nilm

esi ü

zerin

de d

urul

acak

. Ac

il ya

rdım

num

aral

arı,

hang

i du

rum

lard

a ar

andı

klar

ı ve

bu n

umar

alar

ı ge

reks

iz ye

re m

eşgu

l edi

lmem

esin

in

önem

i üze

rinde

dur

ulac

ak (1

55, 1

12,

199,

177

,101

)

PÇ. 5

PÇ

. 8

Sağl

ığım

(g

üven

lik)

2.2.

16. K

azal

ara

nede

n ol

abile

cek

duru

mla

rın

sonu

çlar

ını

açık

lar.

Güv

enlik

tedb

irler

ini a

lman

ın b

ireyi

n ke

ndisi

ni v

e çe

vres

inde

kile

ri te

hlik

eden

ko

rudu

ğu ü

zerin

de d

urul

acak

tır.

Tehl

ikel

i şey

lerle

oyn

amam

a, m

akin

eler

le

iş ya

park

en k

oruy

ucu

şapk

a gi

yme,

ko

ruyu

cu g

özlü

k ta

kma

vs.

Bir i

ş yap

mad

an ö

nce

güve

nlik

te

dbirl

erin

i alm

anın

tehl

iked

en

koru

duğu

na d

eğin

ilece

k.

Ayrıc

a ok

ulda

, evd

e, ç

iftlik

te, s

uda,

ken

di

ve b

aşka

ların

ın g

üven

liği i

çin

uyul

mas

ı ge

reke

n ku

ralla

ra d

ikka

t etm

esi ü

zerin

de

duru

laca

k.

Kaza

G

üven

lik

tedb

iri

Traf

ik v

e G

üven

lik

54

Te

mel

Eği

tim H

ayat

Bilg

isi D

ersi

Öğr

etim

Pro

gram

ı

PÇ. 5

PÇ

. 8

Sağl

ığım

(g

üven

lik)

2.2.

17. E

vde

ve

okul

da

tehl

ikel

i m

adde

lerin

ke

ndin

e ve

çe

vres

ine

vere

ceği

za

rarla

rı aç

ıkla

r.

Yapa

y gü

bre,

alk

ol, d

eter

jan,

tarım

sal i

laç

vb. m

adde

lerin

ned

en za

rarlı

old

uğun

u ne

den

uzak

dur

mas

ı ger

ektiğ

ine

açık

lık

getir

ilece

k.

Tehl

ikel

i m

adde

ler

Traf

ik v

e G

üven

lik

PÇ. 5

PÇ

. 8

Sağl

ığım

(g

üven

lik)

2.2.

18. D

üzey

ine

uygu

n te

mel

ilk

yar

dım

te

knik

lerin

i uy

gula

r.

Basit

yar

alan

ma

duru

mun

da y

apıla

cak

olan

lar ü

zerin

de d

urul

acak

Ka

naya

n bö

lgey

e ba

skı u

ygul

anm

ası

Çarp

ma

duru

mun

da a

ğrı o

lan

bölg

eye

buz k

onm

ası g

ibi…

İlk

yar

dım

esn

asın

da h

ijyen

koş

ulla

rına

dikk

at e

dilm

esi k

onul

arı ü

zerin

de

duru

laca

k

Dram

a çe

rçev

esin

de c

anla

ndırm

alar

ya

ptırı

laca

k.

İlk y

ardı

m

Traf

ik v

e G

üven

lik

3.

Öğr

enm

e al

anı:

Ben

ve D

oğa

PÇ. 7

Be

n ve

Doğ

a

(doğ

a ol

ayla

rı)

2.3.

1.

Çevr

esin

de

geliş

en d

oğa

olay

ların

ı gö

zlem

ler

Doğa

ola

ylar

ı, m

evsim

ler,

mev

simle

rin

özel

likle

ri, y

ağış

çeşit

leri

Gec

e gü

ndüz

olu

şum

u vs

. üze

rinde

du

rula

cak

Gec

e-gü

ndüz

M

evsim

Ya

ğmur

Fı

rtın

a

Sis

Depr

em

55

Tem

el E

ğitim

Hay

at B

ilgisi

Der

si Ö

ğret

im P

rogr

amı

PÇ. 7

PÇ

. 11

Ben

ve D

oğa

(ülk

enin

ayı

rt

edic

i öz

ellik

leri)

2.3.

2.

Ülk

esin

in

başlı

ca c

oğra

fi öz

ellik

lerin

i aç

ıkla

r.

Ülk

enin

har

ita ü

zerin

de g

öste

rimi,

ada

oluş

u, y

eryü

zü şe

kille

ri, ik

limi,

dağl

arı,

flora

, fau

nasıg

ibi d

eğin

ilece

k.

Ada

Fl

ora

Faun

a

PÇ. 7

Be

n ve

Doğ

a (fe

n m

adde

nin

halle

ri)

2.3.

3.

Mad

dele

ri ha

llerin

e gö

re

sınıfl

andı

rır.

2.3.

4.

Mad

dele

rin

şeki

l de

ğişt

irme

özel

likle

rini

açık

lar.

Mad

de, m

adde

nin

halle

ri sın

ıflan

mas

ı üz

erin

de d

urul

acak

Su

yun

hâl d

eğişt

irmes

ini g

özle

mle

yere

k m

adde

nin

kayb

olm

adığ

ını,

sade

ce şe

kil

deği

ştird

iği a

çıkl

anac

ak

Mad

deni

n ka

tı, sı

vı v

e ga

z hâl

lerin

i gö

zlem

lene

cek

Göz

lem

lerin

den

hare

ketle

mad

dele

ri sın

ıflan

dıra

cak

Katı

Sı

vı

Gaz

M

adde

nin

halle

ri Do

nma

Ar

aştır

ma

Öğr

enm

eyi

öğ

renm

e G

özle

m

yapm

a

PÇ. 7

Be

n ve

Doğ

a (d

ünya

nın

hare

keti)

2.3.

5.

Düny

a’nı

n he

m k

endi

, he

m d

e G

üneş

’in

çevr

esin

de

dönm

esi

sonu

cund

a m

eyda

na

gele

n ol

gula

rı be

lirle

r.

Düny

a’nı

n he

m k

endi

çev

resin

de h

em d

e G

üneş

’in ç

evre

sinde

dön

mes

i son

ucun

da

mey

dana

gel

en o

lgul

arın

ara

ştırm

ası;

Bu

nlar

ara

sında

ki b

enze

rlik

ve fa

rklıl

ıkla

rı ay

ırt e

tmes

i Ta

kvim

i kul

lana

rak

hava

dur

umun

daki

de

ğişik

likle

ri gü

nlük

ve

haft

alık

ola

rak

gözl

emle

mes

i,

gözl

em so

nuçl

arın

ı gra

fikle

gös

term

esi

yoru

mla

mas

ı üze

rinde

dur

ulac

ak

Düny

a G

üneş

PÇ. 7

Be

n ve

Doğ

a (y

önle

r)

2.3.

6.

Gün

eşin

ha

reke

tleriy

le

yönl

er

aras

ında

ki

Gün

eş'in

doğ

uşun

u ve

bat

ışı

gözl

emle

nere

k do

ğu v

e ba

tı ka

vram

ların

ın k

avra

nmas

ı üze

rinde

du

rula

cak,

evi

ni b

ölüm

lerin

i oku

lda

Gün

eş

Doğu

Ba

tı

56

Te

mel

Eği

tim H

ayat

Bilg

isi D

ersi

Öğr

etim

Pro

gram

ı

ilişk

ileri

kura

r. sın

ıfını

n ye

rini y

önle

re g

öre

tarif

etm

esi

üzer

inde

dur

ulac

ak

PÇ. 7

Be

n ve

Doğ

a m

evsim

ler

2.3.

7.

Mev

sim

deği

şiklik

leri

ile h

ava,

su v

e to

prak

ta

mey

dana

ge

len

deği

şiklik

ler

aras

ında

ki

ilişk

ileri

açık

lar.

Mev

sim d

eğişi

klik

lerin

e ba

ğlı o

lara

k ha

va,

su v

e to

prak

ta m

eyda

na g

elen

de

ğişik

likle

ri fa

rk e

der.

Bu d

eğişi

min

insa

n ya

şam

ı üze

rinde

ki

etki

leri

ilişk

ilend

irile

rek

açık

lana

cak

Mev

simle

r M

evsim

De

ğişik

liği

PÇ. 7

Be

n ve

Doğ

a (g

ökyü

zü)

2.3.

8.

Göz

lem

ledi

ği

gök

cisim

lerin

i lis

tele

r

Gök

yüzü

nü g

özle

mle

r ve

gözl

emle

diği

gö

k ci

simle

rini l

istel

er.

PÇ. 7

Be

n ve

Doğ

a (k

onum

) 2.

3.9.

Bi

r yer

i, ko

num

ile

ilgili

te

mel

ka

vram

ları

kulla

nara

k ta

rif e

der.

Konu

n ka

vram

ı gel

iştiri

lece

k, b

ir ye

ri bu

lunu

lan

konu

ma

göre

tarif

inin

ya

pılm

ası ç

alışm

alar

ı yap

tırıla

cak.

Sa

ğınd

a, so

lund

a, a

ltınd

a, il

erisi

nde,

ön

ünde

, ark

asın

da, k

arşıs

ında

, üst

ünde

al

tına

vs…

PÇ. 7

PÇ

. 8

Ben

ve D

oğa

(çev

re)

2.3.

10. İ

nsan

, doğ

a ve

çe

vre

aras

ında

ki

yaşa

msa

l ili

şkile

ri yo

rum

lar.

İnsa

n, ç

evre

, doğ

a et

kile

şimin

e yö

nelik

po

ster

, afiş

ler h

azırl

ama

çalış

mal

arı

yapı

laca

k

Çevr

e ve

doğ

a ile

ilgi

li üz

erim

ize d

üşen

so

rum

lulu

klar

ın, y

aşam

sal i

lişki

lerin

in

nele

r old

uğu

üzer

inde

dur

ulac

ak

Çevr

eyle

et

kile

şim

PÇ. 5

PÇ

. 8

Sağl

ığım

(g

üven

lik)

2.3.

11. Y

angı

n ve

de

prem

O

kuld

a ve

rilen

yan

gın

ve d

epre

m a

larm

ı an

ında

ki k

ural

ları

uygu

lanm

ası i

le

Acil

duru

m

plan

ı Tr

afik

ve

Güv

enlik

Pr

oble

m

çözm

e

57

Tem

el E

ğitim

Hay

at B

ilgisi

Der

si Ö

ğret

im P

rogr

amı

anın

da a

cil

duru

m p

lanı

nı

uygu

lar

depr

em ö

nces

inde

, de

prem

sıra

sında

de

prem

sonr

asın

da y

apılm

ası

gere

kenl

erin

uyg

ulan

arak

gös

teril

mes

i üz

erin

de d

urul

acak

tır.

Depr

em

kura

lların

a/pr

osed

ürle

rine

uym

a PÇ

. 7

PÇ. 8

Be

n ve

Doğ

a (ç

evre

) 2.

3.12

. Kirl

iliği

n ha

va,

su, t

opra

k ve

in

san

yaşa

mı

üzer

inde

ki

etki

lerin

i be

lirle

r.

Kirli

liğin

hav

a, su

, top

rak

ve d

olay

ısı il

e in

san

yaşa

mı ü

zerin

deki

etk

ilerin

in

belir

lenm

esi k

onul

arı ü

zerin

de d

urul

acak

.

Yaşa

m k

alite

si Çe

vre

kirli

liği

düze

nsiz

yapı

laşm

a

4.

ÖĞ

REN

ME

ALAN

I: BE

N V

E TO

PLU

M

PÇ. 6

Be

n ve

To

plum

(il

etişi

m)

Bire

ysel

ge

lişim

le d

e ili

şkile

ndiri

leb

ilir

2.4.

1.

Çeşit

li du

rum

lard

a ka

rşısı

ndak

i ki

şiyle

em

pati

kura

r.

Çeşit

li du

rum

lard

a dü

şünü

rken

em

pati

kurm

anın

çöz

üm ü

retm

ede

ve k

arar

ve

rmed

e et

kili

oldu

ğu se

zdiri

lece

k Ka

rşısı

ndak

i ile

em

pati

gere

ktiri

len

etki

nlik

ler y

aptır

ılaca

k

Empa

ti

Kişis

el v

e So

syal

Ye

tkin

lik

PÇ. 6

Be

n ve

To

plum

(il

etişi

m)

Bire

ysel

ge

lişim

le d

e ili

şkile

ndiri

leb

ilir

2.4.

2.

Arka

daş v

e do

st

kavr

amın

ı in

cele

r.

Birli

kte

zam

an g

eçirm

e, k

onuş

ma,

oy

nam

a, b

irlik

te y

olcu

luk

yapm

a, b

irbiri

ni

bağı

şlam

a, b

irbiri

ne g

üven

me,

duy

arlı

olm

a gi

bi ö

zelli

kler

e de

ğini

lece

k.

Arka

daşlı

k ve

dos

tluk

aras

ında

ki

benz

erlik

ve

fark

lılık

lar b

elirl

enec

ek

Dost

luk

Arka

daşlı

k

Ki

şisel

ve

Sosy

al

Yetk

inlik

58

Te

mel

Eği

tim H

ayat

Bilg

isi D

ersi

Öğr

etim

Pro

gram

ı

PÇ. 6

Be

n ve

To

plum

(il

etişi

m)

Bire

ysel

ge

lişim

le d

e ili

şkile

ndiri

leb

ilir

2.4.

3.

Davr

anışl

arıy

la

çevr

esin

deki

leri

etki

leye

bile

ceği

ni k

eşfe

der.

İyi s

ınıf

arka

daşlı

ğı k

urm

a, y

eni g

elen

leri

iyi k

arşıl

ama,

mak

ul d

üzey

de ri

sk a

lma,

uy

guns

uz b

ir di

l kul

lanm

ama,

ba

şkal

arın

ın g

örüş

lerin

e sa

ygı g

öste

rme,

ke

ndi f

ikrin

i açı

kça

söyl

eme,

ken

dini

ikna

et

me

istey

enle

rle u

zlaşa

bilm

e, ç

evre

siyle

uy

gun

iletiş

im k

urab

ilme

ile ç

evre

sini

etki

leye

bile

ceği

üze

rinde

dur

ulac

ak

Kişis

el v

e So

syal

Ye

tkin

lik

PÇ. 6

Be

n ve

To

plum

(il

etişi

m)

Bire

ysel

ge

lişim

le d

e ili

şkile

ndiri

leb

ilir

2.4.

4.

İletiş

im k

urm

a sü

reci

nde

neza

ket v

e sa

ygı

kura

lların

a uy

ar.

İletiş

imi k

urm

a ve

sürd

ürm

e an

lam

ında

in

sanl

arın

adı

nı d

oğru

söyl

enm

esi,

neza

ket v

e gö

rgü

kura

ların

ı ku

llanm

asın

ın ö

nem

i üze

rinde

dur

ulac

ak.

Nez

aket

Sa

ygı

Ki

şisel

ve

Sosy

al

Yetk

inlik

PÇ. 6

Be

n ve

To

plum

(il

etişi

m

araç

ları)

2.4.

5.

Bilg

i edi

nme

süre

cind

e fa

rklı

iletiş

im

araç

ların

ı ye

rinde

ve

doğr

u ku

llanm

anın

ön

emin

i açı

klar

.

Tele

vizy

on, t

elef

on, t

elgr

af, b

ilişim

ar

açla

rı vb

. yer

inde

kul

lanı

lmas

ının

ön

emi a

çıkl

anac

ak b

u ar

açla

rdan

han

gi

amaç

lar i

çin

yara

rlanı

ldığ

ı açı

klan

acak

Sı

nıf ç

alışm

alar

ını,

ödev

lerin

i yap

arke

n bu

ara

çlar

dan

yara

rlanm

anın

yol

ları

açık

lana

cak…

İletiş

im a

racı

İletiş

im

ve B

ilgi

Tekn

oloj

iler

i Ye

terli

ği

PÇ. 6

Be

n ve

To

plum

(a

ile)

2.4.

6.

Aile

ve

yakı

n ak

raba

lar

aras

ında

ki

ilişk

ileri

yoru

mla

r.

Aile

içi y

ardı

mla

şman

ın ö

nem

i, ai

le

bire

yler

inin

bir

birin

e de

stek

ver

mes

i üz

erin

de d

urul

acak

. Ak

raba

lar v

e ak

raba

lık d

erec

eler

i ta

nıtıl

acak

Anne

Ba

ba

Kız K

arde

ş Er

kek

Kard

eş

Dede

Ki

şisel

ve

Sosy

al

Yetk

inlik

59

Tem

el E

ğitim

Hay

at B

ilgisi

Der

si Ö

ğret

im P

rogr

amı

Ai

le a

ğacı

olu

ştur

ulac

ak

Nen

e Ha

la

Amca

Da

yı

Teyz

e Ku

zen

Yeğe

n PÇ

. 11

Ben

ve

Topl

um

(ülk

e kü

ltür)

2.4.

7.

Ülk

esin

in

başlı

ca k

ültü

rel

özel

likle

rini

tanı

r

Doğa

l güz

ellik

leri,

tarih

i yer

leri,

ye

mek

leri,

oyu

nlar

ı, yö

rese

l el -i

şli v

b.

konu

lara

değ

inile

cek

Müz

e ziy

aret

leri,

serg

i ziy

aret

i, ko

nser

ka

tılım

sağl

anac

ak

Du

yarlı

ve

Etki

n Va

tand

aşlık

PÇ. 1

1 Be

n ve

To

plum

(k

ültü

r)

2.4.

8.

Kültü

rüne

özg

ü ge

lene

k ve

gö

rene

kler

i far

k ed

er.

Gel

enek

ve

göre

nekl

erim

izin

nele

r ol

duğu

na d

eğin

ilece

k G

elen

ek g

ören

ekle

re u

yma

ve b

unla

ra

yöne

lik e

tkin

likle

r yar

atıla

cak.

Gel

enek

/ gö

rene

k Du

yarlı

ve

Etki

n Va

tand

aşlık

PÇ. 9

Be

n ve

To

plum

(e

kono

mik

- tu

tum

lu

olm

a)

2.4.

9.

Kayn

akla

rı bi

linçl

i ola

rak

kulla

nman

ın

ekon

omik

du

rum

una

katk

ısını

açı

klar

.

2.4.

10. P

aras

ını

birik

tirir.

Bilin

çli k

ayna

k ku

llanı

mı,

israf

ı önl

eme

gibi

kon

ular

a de

ğini

lece

k.

Yiye

cek,

ele

ktrik

, su,

kâğ

ıt vb

. Ka

ynak

ları

bilin

çli k

ulla

nman

ın a

ile

bütç

esin

e ka

tkısı

üze

rinde

dur

ulac

ak

Cep

harç

lığın

ı har

cark

en p

lanl

ı dav

ranm

a,

tüke

tim y

apar

ken

bütç

esin

e gö

re

istek

leriy

le g

erek

li ol

an a

rasın

daki

de

ngey

i kur

mas

ının

ger

eklil

iği ü

zerin

de

duru

laca

k.

Tasa

rruf

yap

arak

par

a bi

riktir

men

in,

İsra

f Bi

linçl

i ka

ynak

ku

llanı

mı

Aile

büt

çesi

Ekon

omik

Ka

tılım

60

Te

mel

Eği

tim H

ayat

Bilg

isi D

ersi

Öğr

etim

Pro

gram

ı

daha

büy

ük h

arca

ma

gere

ktire

n ih

tiyaç

ları

karş

ılam

aya

imkâ

n sa

ğlay

acağ

ı üz

erin

de d

urul

ur.

Para

sını b

ilinç

li ku

llana

rak

artır

ma,

ge

reki

rse

kum

bara

da b

irikt

irme

üzer

inde

du

rula

cak.

PÇ

. 9

Ben

ve

Topl

um

(eko

nom

ik-

tutu

mlu

ol

ma)

2.4.

11. T

üket

ici

hakl

arın

ın

önem

ini a

çıkl

ar.

Tüke

tici H

akla

rı üz

erin

de d

urul

acak

. Tü

ketic

i hak

ların

ı kor

uma

dern

eği v

e gö

revi

ne d

eğin

ilece

k.

Hakl

arı i

hlal

edi

ldiğ

inde

yap

abile

cekl

eri

üzer

ine

tart

ışıla

cak.

Tü

ketic

i hak

ların

ın y

asal

arla

kor

uma

altın

da o

lduğ

u ko

nula

rına

deği

nile

cek.

Tüke

tici

hakl

arı

Ekon

omik

Ka

tılım

Ki

şisel

ve

Sosy

al

Yetk

inlik

PÇ. 1

0 Be

n ve

To

plum

(m

esle

kler

)

2.4.

12. T

oplu

mda

ki

başlı

ca m

esle

k gr

upla

rını v

e işl

evle

rini

açık

lar.

2.4.

13. G

eçm

iştek

i ve

günü

müz

deki

ba

şlıca

m

esle

kler

in

işlev

lerin

i ka

rşıla

ştırı

r.

Farlı

ala

nlar

da ç

alışa

n m

esle

k gr

upla

rı ve

bu

nlar

ın ro

l ve

işlev

leri

üzer

inde

du

rula

cak

G

eçm

işte

kabu

l gör

en m

esle

kler

le

günü

müz

de k

abul

gör

en m

esle

kler

ar

asın

daki

fark

lılık

lar k

arşıl

aştır

ılaca

k

mes

lek

PÇ. 1

2

2.4.

14. Ç

ocuk

ların

da

birt

akım

ha

klar

a sa

hip

oldu

ğunu

n fa

rkın

da o

lur.

Duya

rlı v

e Et

kin

Vata

ndaş

lık

Kişis

el v

e So

syal

Ye

tkin

lik

61

Tem

el E

ğitim

Hay

at B

ilgisi

Der

si Ö

ğret

im P

rogr

amı

PÇ. 1

2 Be

n ve

To

plum

2.

4.15

. Çoc

uk

hakl

arın

ın

içer

iğin

i açı

klar

.

Çocu

k ha

klar

ının

nel

er o

lduğ

u üz

erin

de

duru

laca

k

Du

yarlı

ve

Etki

n Va

tand

aşlık

Kişis

el v

e So

syal

Ye

tkin

lik

PÇ. 1

3 Be

n ve

To

plum

(d

eğer

ler)

2.4.

16. Ü

lkes

ine

hizm

et

etm

iş sp

orcu

ve

sana

tçıla

rı ta

nır.

İsim

lerin

i ve

başa

rılar

ını a

raşt

ırır ö

ğren

ir

Duya

rlı v

e Et

kin

Vata

ndaş

lık

PÇ. 1

1 Be

n ve

To

plum

(y

urtt

aşlık

)

2.4.

17. Ü

lkes

inin

ulu

sal

sem

bolle

rini,

başlı

ca

yöne

ticile

rini,

başk

entin

i ve

coğr

afi

konu

mun

u ta

nır.

2.4.

18. U

lusa

l gün

ve

bayr

amla

rı ku

tlam

ak iç

in

özgü

n pl

anla

r ya

par.

2.4.

19. D

ini b

ayra

mla

rı ku

tlam

anın

to

plum

sal

yaşa

m

açısı

ndan

ön

emin

i açı

klar

.

Mill

etin

i, m

illiy

etin

i, di

nini

, bay

rağı

, mill

i m

arşı

yöne

tim şe

klin

i, ba

şbak

anın

adı

, cu

mhu

rbaş

kanı

nın

adı,

kim

lik k

artı,

ba

şken

tin a

dı, ü

lken

in h

arita

üze

rinde

gö

ster

imi,

ada

oluş

u vs

gib

i kon

ular

a de

ğini

lece

k.

Yakı

n çe

vred

eki d

iğer

ülk

eler

le fa

rkla

rı kı

yasla

ma

üzer

ine

etki

nlik

ler y

apıla

cak.

Se

vgi,

barış

, vat

anse

verli

k, k

ültü

rel

değe

rleri

koru

ma

ve g

elişt

irme

üzer

inde

du

rula

cakt

ır.

Ülk

esin

in u

lusa

l sem

bolle

ri, d

ünya

daki

ye

ri, y

önet

icile

ri, b

aşke

nti i

le il

gili

tem

el

bilg

iler ü

zerin

de d

urul

acak

Di

ğer ü

lkel

erle

fark

ların

ın b

elirl

enm

esi

Bayr

ağı’n

a ve

İstik

lâl M

arşı’

na n

eden

sa

ygı g

öste

rilm

esi g

erek

tiği ü

zerin

de

duru

laca

k M

illî b

ayra

mla

rı ku

tlam

a am

acıy

la h

azırl

ık

yapm

a ça

lışm

alar

ına

yer v

erile

cek

Ada

U

lusa

l se

mbo

l

Duya

rlı v

e Et

kin

Vata

ndaş

lık

Kişis

el v

e So

syal

Ye

tkin

lik

PÇ. 8

Be

n ve

2.

4.20

. Top

lum

için

de

Fark

lı kü

ltürd

eki i

nsan

lar,

sosy

oeko

nom

ik

Kültü

r Du

yarlı

ve

Kişis

el v

e

62

Te

mel

Eği

tim H

ayat

Bilg

isi D

ersi

Öğr

etim

Pro

gram

ı

PÇ.1

1 To

plum

/ (e

tkin

va

tand

aşlık

)

fark

lı kü

ltürle

rin v

e so

syo-

ekon

omik

dü

zeye

sahi

p bi

reyl

erin

ol

duğu

nu fa

rk

eder

.

düze

yler

i far

klı o

lma,

dur

umla

rı üz

erin

de

duru

laca

k.

Eşitl

ik

Ön-

yar

gı

Etki

n Va

tand

aşlık

So

syal

Ye

tkin

lik

PÇ. 6

PÇ

. 8

PÇ. 1

1 PÇ

. 12

Ben

ve

Topl

um

Bire

ysel

ge

lişim

le d

e ili

şkile

n-di

rilir.

2.4.

21. T

oplu

m iç

inde

ya

şam

anın

ge

rekt

irdiğ

i da

vran

ışlar

ı ka

zanı

r

Örn

eğin

tiya

tro

oyun

u izl

erke

n se

ssiz

olun

mas

ı, ce

p te

lefo

nunu

n ka

palı

olm

ası,

traf

ikte

kur

alla

ra u

yma,

birb

irini

n sır

asın

a sa

ygı g

öste

rme,

den

iz ke

narın

da, p

ikni

k al

anın

da ç

evre

yi te

miz

tutm

a vb

futb

ol

veya

spor

kar

şılaş

mal

arın

da k

üfre

tmem

e,

topl

u ta

şıma

araç

ların

da (o

tobü

s vs.

) ku

ralla

ra u

yma

sayg

ı gös

term

e

Gör

gü k

ural

ı Du

yarlı

ve

Etki

n Va

tand

aşlık

Tr

afik

ve

Güv

enlik

Kişis

el v

e So

syal

Ye

tkin

lik

PÇ. 1

4 Be

n ve

To

plum

(li

der)

2.4.

22. K

ıbrıs

Tür

k to

plum

u lid

erle

rini v

e ül

kesin

e hi

zmet

lerin

i aç

ıkla

r.

Lide

rlerin

(Dr F

azıl

Küçü

k, R

auf R

aif

Denk

taş)

, top

lum

ların

yaş

antıl

arın

ı nas

ıl de

ğişt

irdiğ

ini a

çıkl

ayar

ak, g

eçm

işte

ve

günü

müz

de T

ürk

topl

umun

a lid

er o

lan

kişil

er h

akkı

nda

araş

tırm

a ya

par.

Du

yarlı

ve

Etki

n Va

tand

aşlık

Kişis

el v

e So

syal

Ye

tkin

lik

PÇ. 1

4 Be

n ve

To

plum

(li

der)

2.4.

23. A

tatü

rk il

ke v

e de

vrim

leri

çerç

eves

inde

Tü

rk u

lusu

nun

sahi

p ol

duğu

ha

k ve

öz

gürlü

kler

i in

cele

r.

Atat

ürk’

ün ö

nder

liğin

de T

ürk

mill

etin

in

sahi

p ol

duğu

hak

ve

hürr

iyet

leri

araş

tırır.

At

atür

k de

vrim

leri

Duya

rlı v

e Et

kin

Vata

ndaş

lık

63

Tem

el E

ğitim

Hay

at B

ilgisi

Der

si Ö

ğret

im P

rogr

amı

DÜ

ZEY:

3. S

INIF

1.

Ö

ĞRE

NM

E AL

ANI:

BİRE

YSEL

GEL

İŞİM

Pr

ogra

m

çıkt

ı ili

şkis

i Ko

nula

r Ö

ğren

me

Çıkt

ıları

Açık

lam

a Te

mel

Ka

vram

lar

Ara

Dis

iplin

ler

Bece

riler

PÇ. 1

PÇ

. 2

Bire

ysel

G

elişi

m

3.1.

1.

Kişis

el

özel

likle

ri aç

ısınd

an

kend

ini

değe

rlend

irir.

Kişis

el ö

zelli

kler

ini t

anıy

arak

olu

mlu

be

nlik

imge

si ge

liştir

en b

ireyi

n ke

ndin

i de

ğerle

ndirm

e sü

reçl

eri e

le

alın

acak

tır.

Kişis

el ö

zelli

kler

i açı

sında

n gü

çlü

veya

ge

liştir

mes

i ger

eken

yön

leri

değe

rlend

irile

cek

Kend

ini t

anıtı

rken

, kişi

sel g

örüş

lerin

i ve

terc

ihle

rini i

fade

ede

rken

, ba

şkal

arın

ın g

örüş

lerin

e ve

te

rcih

lerin

e sa

ygı g

öste

rilm

esin

in

önem

i üze

rinde

dur

ulac

ak.

Yete

nek

Dış g

örün

üş

(fizi

ksel

öz

ellik

) Ka

rakt

erist

ik

özel

lik

Kuvv

etli

(güç

lü) y

ön

Zayı

f yön

(G

elişt

irilm

esi

gere

ken

yön

olar

ak

alın

mal

ıdır)

Ö

z- e

leşt

iri

Ki

şisel

ve

Sosy

al

Yetk

inlik

Pr

oble

m

Çözm

e,

Oku

ryaz

arlık

PÇ. 1

PÇ

. 2

Bire

ysel

ge

lişim

3.

1.2.

Ki

şisel

imaj

ını

oluş

turm

ada

etki

li ol

an

fakt

örle

ri ke

şfed

er.

3.1.

3.

Kişil

ik

özel

likle

rine

uygu

n bi

r im

aj

geliş

tirir.

Kend

ine

uygu

n bi

r im

aj o

luşt

urur

ken

kara

r ver

me

süre

cini

etk

ileye

n fa

ktör

ler ü

zerin

de d

urul

acak

tır.

İste

diği

şeki

lde

kend

ine

uygu

n bi

r im

aj

oluş

turm

aya

yöne

lik ç

alışm

alar

ı ge

rçek

leşt

irile

cekt

ir. (k

endi

saç

mod

elin

e ka

rar v

erm

esi,

kıya

fetle

rinin

se

çmes

i, m

üzik

tarz

ı, sp

or v

s)

Kara

r ver

mes

ini e

tkile

yen

fakt

örle

rin

nele

r old

uğu

nele

rden

et

kile

ndik

leri/

veya

etk

ilenm

edik

leri

Öz-

İmaj

Ka

rar v

erm

e

Kişis

el v

e So

syal

Ye

tkin

lik,

Prob

lem

çö

zme

64

Te

mel

Eği

tim H

ayat

Bilg

isi D

ersi

Öğr

etim

Pro

gram

ı

üzer

inde

dur

ulac

ak.

(Aile

/ark

adaş

/öğr

etm

en tv

/ re

klam

/inte

rnet

./bilg

isaya

r oyu

nu v

b.)

Kend

i yet

enek

lerin

in v

e ya

pabi

lece

kler

inin

fark

ında

olm

ası,

mot

ivas

yonu

nun,

iste

ğini

n,

arzu

ların

ın, d

uygu

ların

ın k

işise

l im

ajın

ı ol

uştu

rabi

lmes

i içi

n al

t bas

amak

lar

nite

liğin

de o

laca

ğı u

nutu

lmam

alıd

ır.

PÇ. 1

PÇ

. 2

Bire

ysel

ge

lişim

3.

1.4.

G

erçe

kleş

tireb

ilec

eği k

ısa v

e uz

un sü

reli

amaç

larıy

la

ilgili

pla

nlar

ya

par.

Hede

flerin

e ul

aşm

ak iç

in y

apac

ağı

plan

lar ü

zerin

de d

urul

acak

Am

acın

ı ger

çekl

eştir

mey

e ça

lışırk

en

karş

ılaşa

bile

ceği

ele

ştiri

lere

açı

k ol

mas

ı, Am

açla

rına

ulaş

abilm

ek iç

in k

işise

l ol

arak

çab

a ha

rcam

ası,

Kayb

etm

e ve

ya b

aşar

ısız o

lma

olas

ılığı

nı g

öze

alar

ak, y

enili

kler

i den

eme

cesa

reti

göst

erm

esi v

e bu

ndan

zevk

alm

ası

konu

ları

üzer

inde

dur

ulac

ak.

Kısa

ve

uzun

vad

ede

amaç

ve

hede

flerin

e na

sıl u

laşa

cağı

nı ta

nım

lar.

(Bir

aşam

alı v

eya

iki a

şam

alı k

ısa

vade

li pl

anda

n uz

un v

adel

i pla

na

geçi

ş)

…. Y

apar

sa …

. Eld

e ed

ilece

k Ki

şisel

terc

ihle

rini b

elirl

erke

n ha

ngi

nede

nler

in e

tkili

old

uğun

u, o

nun

terc

ihle

rini e

tkile

yen

duru

mla

rın n

eler

ol

duğu

nu fa

rk e

tmes

i sağ

lana

cak.

Plan

lam

a Kı

sa v

adel

i am

aç

Uzu

n va

deli

amaç

Ki

şisel

ve

Sosy

al

Yetk

inlik

Pr

oble

m

çözm

e

Eleş

tirel

ve

Yara

tıcı

Düşü

nme

65

Tem

el E

ğitim

Hay

at B

ilgisi

Der

si Ö

ğret

im P

rogr

amı

PÇ. 1

PÇ

. 2

Bire

ysel

ge

lişim

3.1.

5.

Fark

lılık

ların

bi

reye

ola

n ka

tkıla

rını

değe

rlend

irir.

Fark

lılık

lara

sevg

i ve

hoşg

örü

ile

yakl

aşılm

ası ü

zerin

de d

urul

acak

tır.

Birb

irind

en fa

rklı

özel

likle

re sa

hip

olan

ar

kada

şların

yaş

amım

ıza y

aptığ

ı ol

umlu

kat

kıla

r üze

rinde

dur

ulac

ak.

(Far

klı g

elişe

n ve

/vey

a fa

rklı

sosy

al v

e ek

onom

ik g

rupl

arda

ki k

işile

rle b

irlik

te

yaşa

man

ın g

üzel

liğin

i far

k ed

erek

on

lara

kar

şı ön

yar

gısız

dav

ranı

şlar

serg

iler)

Ar

kada

şlarıy

la b

irlik

te n

eler

ba

şara

bile

cekl

eri ü

zerin

e ta

rtışı

laca

k (B

irlik

te v

akit

geçi

rme,

kon

uşm

a bi

rbirl

erin

e gü

venm

e, p

ayla

şma,

ya

rdım

etm

e, h

erke

sin fa

rklı

özel

likle

rinde

n ya

rarla

nma

gibi

ka

tkıla

r vb.

)

Du

yarlı

ve

Etki

n Va

tand

aşlık

Kişis

el v

e So

syal

Ye

tkin

lik,

İşbi

rliği

PÇ. 1

PÇ

. 2

PÇ. 3

Bire

ysel

ge

lişim

(G

üven

lik)

3.1.

6.

Tehl

ikel

i, ist

ismar

a aç

ık

duru

mla

rla b

aş

etm

e yo

lların

ı or

taya

koy

ar.

3.1.

7.

Kend

i vüc

ut

bütü

nlüğ

ünü

koru

yaca

k gü

venl

ik

önle

mle

rini

uygu

lar.

Kend

i vüc

ut b

ütün

lüğü

nü k

orum

a yo

lları

üzer

inde

dur

ulac

aktır

. Te

hlik

e, te

hlik

eli d

urum

lar,

hoşa

gi

tmey

en d

urum

lar v

e bu

nlar

la b

aşa

çıkm

a yo

lları

üzer

inde

dur

ulac

ak.

Oyu

n or

tam

ının

düz

enle

nmes

ine

ve

güve

nlik

le il

gili

düşü

nüp

kara

r ve

rilm

esi,

hem

ken

dini

hem

de

arka

daşla

rının

güv

enliğ

ini k

orum

ası v

e bu

yön

de so

rum

lulu

k üs

tlenm

esi

üzer

inde

dur

ulac

ak.

Kend

i vüc

ut b

ütün

lüğü

ne za

rar

vere

bile

cek

duru

mla

ra k

arşı

güve

nlik

Güv

enlik

Te

hlik

e

İstis

mar

Traf

ik v

e G

üven

lik

Prob

lem

Çö

zme

66

Te

mel

Eği

tim H

ayat

Bilg

isi D

ersi

Öğr

etim

Pro

gram

ı

duru

mla

rını u

ygul

amas

ı üze

rinde

du

rula

cak.

(T

rafik

te; e

mni

yet k

emer

ini b

ağlı

tutm

ası a

rka

koltu

kta

otur

up k

emer

ini

bağl

amas

ı, el

ini k

olun

u ta

şıt

içer

isind

en d

ışarıy

a çı

karm

amas

ı ok

ulda

oku

l bah

çesin

deki

güv

enlik

ku

ralla

rına

uym

ası o

yun

park

ı ku

ralla

rına

uym

a, m

erdi

venl

eri

kulla

nma;

evd

e bı

çak,

mak

et b

ıçağ

ı, ila

çlar

vb.

) PÇ

. 1

PÇ. 2

PÇ

. 3

Bire

ysel

ge

lişim

(etik

) Be

n ve

To

plum

la d

a ili

şkile

ndiri

lebi

lir.

3.1.

8.

Yakı

n çe

vres

inde

etik

ku

ralla

ra u

yan

bire

yler

in

davr

anışl

arın

ı an

aliz

eder

. 3.

1.9.

Et

ik k

ural

lara

uy

ulm

adığ

ında

or

taya

çı

kabi

lece

k so

runl

ara

çözü

m ö

neril

eri

getir

ir.

Yaşa

mın

ın h

er a

lanı

nda

etik

da

vran

ışlar

serg

ilem

e ve

bun

u ya

şam

bi

çim

i hal

ine

getir

me

duru

mla

rı üz

erin

de d

urul

acak

. G

ünlü

k ya

şam

ında

etik

değ

erle

re n

asıl

uyul

ur?

Uyu

lmam

a du

rum

ları?

Alın

abile

cek

önle

mle

r vb.

Etik

dav

ranı

ş G

üven

ilir

Dürü

st

Söz v

erm

ek

Duya

rlı v

e Et

kin

Vata

ndaş

lık

Kişis

el v

e So

syal

Ye

tkin

lik

Eleş

tirel

ve

Yara

tıcı

düşü

nce

2.

ÖĞ

REN

ME

ALAN

I: SA

ĞLI

ĞIM

PÇ

. 4

PÇ. 5

Sa

ğlığ

ım

(güv

enlik

)

3.2.

1.

Acil

yard

ım

num

aral

arın

ın

insa

n ya

şam

ı aç

ısınd

an

Acil

duru

mla

rda

hang

i kur

um v

e ki

şiler

den

yard

ım a

lınab

ilece

ği v

e bu

nlar

ın il

etişi

m n

umar

alar

ı üze

rinde

du

rula

cakt

ır. 1

55, 1

12, 1

99, 1

77…

Tehl

ike

Vü

cut

bütü

nlüğ

ü Ac

il du

rum

Traf

ik v

e G

üven

lik

Prob

lem

Çö

zme

67

Tem

el E

ğitim

Hay

at B

ilgisi

Der

si Ö

ğret

im P

rogr

amı

önem

ini a

çıkl

ar

3.2.

2.

Acil

yard

ım

num

aral

arın

ı ku

llanı

r 3.

2.3.

Ac

il bi

r du

rum

da

ulaş

abile

ceği

ya

kın

çevr

esin

deki

ki

şiler

in il

etişi

m

bilg

ilerin

i ed

inir.

Acil

yard

ım n

umar

alar

ı, ha

ngi

duru

mla

rda

aran

dıkl

arı v

e bu

nu

mar

alar

ı ger

eksiz

yer

e m

eşgu

l ed

ilmem

esin

in ö

nem

i üze

rinde

du

rula

cakt

ır.

Acil

yard

ım n

umar

alar

ı han

gile

ridir.

Ha

ngi d

urum

da h

angi

leri

aran

mal

ıdır.

G

erek

siz m

eşgu

l edi

lmem

elid

ir.

Acil

bir d

urum

da u

laşıl

mas

ı ger

eken

ki

şinin

(Ann

e, b

aba,

abi

, abl

a,

velis

inin

) adı

nı te

lefo

n nu

mar

asın

ı ve

adre

sinin

bili

nmes

i üze

rinde

du

rula

cak.

Traf

ik

PÇ. 4

PÇ

. 5

PÇ. 8

Sağl

ığım

(g

üven

lik)

3.2.

4.

Düze

yine

uy

gun

tem

el il

k ya

rdım

te

knik

lerin

i uy

gula

r.

Basit

yar

alan

ma

duru

mun

da y

apıla

cak

olan

lar ü

zerin

de d

urul

acak

Ka

naya

n bö

lgey

e ba

skı u

ygul

anm

ası,

çarp

ma

duru

mun

da a

ğrı o

lan

bölg

eye

buz k

onm

ası g

ibi…

İlk

yar

dım

esn

asın

da h

ijyen

ko

şulla

rına

dikk

at e

dilm

esi k

onul

arı

üzer

inde

dur

ulac

ak.

İlk y

ardı

m

Traf

ik v

e G

üven

lik

PÇ. 4

PÇ

. 5

PÇ. 8

Sağl

ığım

(h

ijyen

) 3.

2.5.

Hi

jyen

ku

ralla

rına

uyul

mad

ığın

da

orta

ya

çıka

bile

cek

soru

nlar

ı be

lirle

r.

3.2.

6.

Tem

el h

ijyen

ku

ralla

rına

Kişis

el h

ijyen

in ö

nem

i üze

rinde

du

rula

cak.

Ki

şisel

hijy

en d

eney

imle

ri, h

ijyen

ik

yem

ek y

eme

alışk

anlığ

ı, gi

yinm

ede

tem

el b

ecer

iler g

elişt

irme

ve

giys

ilerin

i kor

uma,

dişl

erin

i düz

enli

fırça

lam

a ve

kor

uma,

el y

ıkam

a, v

ücut

te

miz

liği,

diş b

akım

ı gib

i hijy

en

kura

ların

a uy

ulm

ası g

erek

tiğin

i

Kişis

el h

ijyen

Tr

afik

ve

Güv

enlik

Pr

oble

m

Çözm

e

68

Te

mel

Eği

tim H

ayat

Bilg

isi D

ersi

Öğr

etim

Pro

gram

ı

uym

ayı

alışk

anlık

hâl

ine

getir

ir.

gere

kçel

eri i

le sa

vunm

ası,

uym

ayan

ların

uym

ası i

çin

öner

ilerd

e bu

lunm

ası ü

zerin

de d

urul

acak

tır.

PÇ. 5

Sa

ğlığ

ım

3.2.

7.

Yaşa

m b

içim

i ve

bes

lenm

e ile

vü

cut

orga

nlar

ını

koru

ma

aras

ında

ki

ilişk

ileri

sapt

ar.

Org

anla

rı ko

rum

ada

yaşa

m ta

rzı v

e be

slenm

enin

öne

mi i

le

ilişk

ilend

irile

cek

Tr

afik

ve

Güv

enlik

PÇ. 5

Sa

ğlığ

ım

(bes

lenm

e)

3.2.

8.

Sağl

ıklı

bir

yaşa

m iç

in

deng

eli

besle

nme,

uy

ku, d

inle

nme

ve fi

zikse

l et

kinl

ikle

rin

önem

ini

belir

ler.

Sağl

ıklı

yaşa

m iç

in d

enge

li be

slenm

e,

uyku

, din

lem

e, fi

zikse

l akt

ivite

ve

spor

ya

pman

ın ö

nem

ine

deği

nile

cek

Sağl

ık

Besle

nme

Deng

eli

besle

nme

Fizik

sel

aktiv

ite

PÇ. 5

Sa

ğlığ

ım

(bes

lenm

e)

3.2.

9.

Büyü

me

ve

geliş

me

açısı

ndan

sa

ğlık

lı be

sinle

r tü

ketm

enin

ön

emin

i aç

ıkla

r. 3.

2.10

. GDO

’lu v

e

Gıd

anın

öze

llikl

eri,

kate

goril

eri

(kar

bonh

idra

t, pr

otei

n, y

ağla

r, vi

tam

in, s

u ve

min

eral

ler)

GDO

’lu

yiye

cekl

er v

e ho

rmon

gib

i be

slenm

emiz

i olu

msu

z etk

ileye

n fa

ktör

lerin

yaş

amım

ıza e

tkile

rine

deği

nile

cek.

Gıd

a/be

sin

GDO

Ho

rmon

Traf

ik v

e G

üven

lik

69

Tem

el E

ğitim

Hay

at B

ilgisi

Der

si Ö

ğret

im P

rogr

amı

horm

onlu

yi

yece

kler

in

sağl

ık

üzer

inde

ki

olum

suz

etki

lerin

i aç

ıkla

r.

PÇ. 5

Sa

ğlığ

ım

(bes

lenm

e)

3.2.

11. S

ağlık

lı be

slenm

e ile

sa

ğlık

sız

besle

nme

aras

ında

ki fa

rkı

ifade

ede

r. 3.

2.12

. Bes

lenm

ede

deng

e ve

öl

çünü

n ro

lünü

ta

kdir

eder

Kend

i bes

lenm

e al

ışkan

lığın

ın ö

lçül

ü ve

düz

enli

olm

a du

rum

u ta

rtışı

laca

k.

Deng

eli b

esle

nme

için

ger

ekli

olan

be

sinle

ri ta

nım

laya

rak,

bes

lenm

enin

bü

yüm

eyi p

erfo

rman

sı ve

gel

işmey

i na

sıl a

rttır

dığı

üze

rinde

dur

ulac

ak

Sağl

ıklı

besle

nme

Sağl

ıksız

Be

slenm

e Bü

yüm

e G

elişm

e

Traf

ik v

e G

üven

lik

PÇ. 5

Sa

ğlığ

ım

(bes

lenm

e)

3.2.

13. Y

iyec

ekle

ri hi

jyen

ku

ralla

rına

uygu

n ol

arak

ha

zırla

r.

Yiye

cekl

erin

hijy

en k

oşul

ların

a uy

gun

olar

ak n

asıl

hazır

ladı

ğı ü

zerin

de

duru

laca

k.

Hijy

en

Bakt

eri

Traf

ik v

e G

üven

lik

PÇ. 5

Sa

ğlığ

ım

(bes

lenm

e)

3.2.

14. B

esin

m

adde

leri

alırk

en g

öz

önün

e al

ınm

ası

gere

ken

ölçü

tleri

belir

ler.

Pake

tlem

e ve

sunu

mun

, raf

öm

rünü

n,

rekl

amın

, ith

al v

eya

yerli

üre

tim

olm

asın

ın fi

yatın

ın k

endi

tüke

tim

davr

anışı

üze

rinde

ki e

tkile

rine

deği

nile

cek.

Raf ö

mrü

Re

klam

İth

al ü

rün

Yerli

ürü

n

Traf

ik v

e G

üven

lik

Eleş

tirel

ve

Yara

tıcı

Düşü

nme

70

Te

mel

Eği

tim H

ayat

Bilg

isi D

ersi

Öğr

etim

Pro

gram

ı

PÇ. 5

Sa

ğlığ

ım

3.2.

15. V

ücut

or

ganl

arın

ın

göre

vler

ini

açık

lar.

Vücu

t org

anla

rının

gör

evle

ri üz

erin

de

duru

laca

k İç

org

anla

rı ve

duy

u or

ganl

arın

ı ko

rum

anın

öne

mi ü

zerin

e du

rula

cak.

İşitm

e,

görm

e, ta

t al

ma,

hi

sset

me,

ko

klam

a Be

yin,

kal

p,

akci

ğer,

mid

e,

böbr

ek,

kara

ciğe

r, ba

ğırs

akla

r

PÇ. 5

Sa

ğlığ

ım

3.2.

16. B

ulaş

ıcı

hast

alık

ların

ne

denl

erin

i aç

ıkla

r.

Bakt

eri v

e vi

rüsle

rin b

ulaş

ıcı

hast

alık

lara

ned

en o

lduğ

un ü

zerin

de

duru

laca

k. E

nfek

siyon

, bul

aşıc

ı ha

stal

ıkla

rın y

ayılm

a yo

lları

açık

lana

cak.

Bula

şıcı

hast

alık

En

feks

iyon

(G

enel

ola

rak

ve tı

p di

linde

bi

linen

en

feks

iyon

, ba

kter

i ve

para

zitle

rin

insa

n vü

cudu

na

gire

rek

geliş

en

hast

alık

lara

de

nilir

)

Traf

ik v

e G

üven

lik

PÇ. 4

PÇ

. 5

Sağl

ığım

3.

2.17

. Gel

işi g

üzel

ilaç

ku

llanı

mın

Vü

cuda

ilaç

alm

anın

anc

ak d

okto

r ko

ntro

lünd

e ve

bel

irtile

n do

zlard

a Do

z

Traf

ik v

e G

üven

lik

Sa

71

Tem

el E

ğitim

Hay

at B

ilgisi

Der

si Ö

ğret

im P

rogr

amı

in

san

sağl

ığın

a et

kile

rini

sapt

ar.

olab

ilece

ği k

endi

kar

arım

ızla

veya

do

ktor

olm

ayan

kişi

lerin

öne

riler

i ile

ila

ç al

man

ın y

anlış

old

uğu

üzer

ine

duru

laca

ktır.

G

elişi

güz

el il

aç k

ulla

nman

ın y

anlış

ol

duğu

, ins

anda

baş

ka so

runl

arın

ol

uşm

asın

a ne

den

olab

ilece

ği ü

zerin

e du

rulu

r

İlaç

PÇ. 4

PÇ

. 5

Sağl

ığım

(s

orum

lulu

k)

Bire

ysel

ge

lişim

le d

e ili

şkile

ndiri

lebi

lir.

3.2.

18. R

uh sa

ğlığ

ı ile

fiz

ikse

l sağ

lık

aras

ında

ki

ilişk

ileri

fark

ed

er.

3.2.

19. S

ağlığ

ını

koru

ma

soru

mlu

luğu

ed

inm

enin

ruh

sağl

ığı v

e fiz

ikse

l sağ

lık

açısı

ndan

ön

emin

i açı

klar

Çocu

ğun

duyg

ular

ını i

fade

etm

esin

e ol

anak

sağl

amak

, çoc

uğa

acı k

orku

ve

kayg

ı gib

i duy

gula

rın h

erke

s içi

n be

nzer

old

uğu

ve h

erke

sin b

unu

yaşa

dığı

, öfk

esin

i şid

dete

ba

şvur

mad

an if

ade

edeb

ilece

ği. b

öyle

du

rum

lard

a sö

zel ç

özüm

üre

tici

ifade

ler k

ulla

nmay

a yö

nelm

esi g

ibi.

Ruh

sağl

ığın

ın n

e ol

duğu

açı

klan

acak

Ru

h sa

ğlığ

ını k

orun

mas

ı içi

n ya

pılm

ası

gere

kenl

er ü

zerin

de d

urul

acak

Ru

h sa

ğlığ

ı iyi

bir

insa

nın

davr

anışl

arın

ın n

asıl

olm

ası g

erek

tiği

üzer

inde

dur

ulac

ak

Ruh

sağl

ığın

ı kor

umad

a in

sanı

n,

sevg

iye

ve sa

ygıy

a da

yalı

bağl

ar

kurm

asın

ın,

eğle

ndiri

ci, d

inle

ndiri

ci v

e ki

şiyi g

elişt

irici

sana

t, sp

or v

e to

plum

sal y

ardı

mla

şma

gibi

uğr

aşla

rla

uğra

şman

ın ö

nem

li ol

duğu

üze

rinde

du

rula

cak

Is

lak

kıya

fetle

kal

mam

ama,

düz

gün

bir

Tr

afik

ve

Güv

enlik

Ki

şisel

ve

Sosy

al

yetk

inlik

72

Te

mel

Eği

tim H

ayat

Bilg

isi D

ersi

Öğr

etim

Pro

gram

ı

öğle

yem

eği y

eme,

düz

enli

olar

ak

uygu

n sp

or v

eya

egze

rsiz

yapm

a, d

ers

çalış

ma

ve o

yun

deng

esin

i kur

ma,

do

ğru

duru

şa sa

hip

olm

a, c

ildin

i za

rarlı

gün

eş ış

ınla

rında

n ko

rum

anın

ön

emin

e de

ğini

lere

k fa

rkın

dalık

ka

zand

ırıla

cak.

3.

Ö

ĞRE

NM

E AL

ANI:

BEN

VE

DO

ĞA

PÇ. 7

PÇ

. 8

Ben

ve D

oğa

(duy

arlıl

ık)

3.3.

1.

Düny

ayı

payl

aştığ

ı in

sanl

ara,

bi

tkile

re v

e ha

yvan

lara

ka

rşı

duya

rlılık

gö

ster

ir.

Yaşa

dığı

mız

düny

anın

gel

eceğ

i içi

n bi

linçl

i dav

ranı

şlard

a bu

lunm

a ge

rekl

iliği

üze

rinde

dur

ulac

ak.

Öğr

enci

çev

reye

zara

r ver

mey

ecek

, ko

rum

ası i

çin

müc

adel

e ve

rece

k bi

tkile

rin v

e ha

yvan

ların

doğ

al y

aşam

or

tam

ların

ın k

orun

mas

ı ve

onla

ra

zara

r ver

ilmem

esi ü

zerin

de d

urul

acak

Çevr

eyle

et

kile

şim

Sürd

ürül

ebili

r çe

vre

Do

ğal k

ayna

k

Ger

i dö

nüşü

m

Duya

rlı v

e Et

kin

Vata

ndaş

lık

Eleş

tirel

ve

Yara

tıcı

Düşü

nme

İşbi

rliği

PÇ. 7

PÇ

. 8

Ben

ve D

oğa

(sor

umlu

luk)

3.

3.2.

Do

ğal

çevr

enin

ko

runm

ası

ile il

gili

soru

mlu

lukl

arın

ın

önem

ini

açık

lar.

Sını

f, ok

ul, e

v ve

çev

reye

ilişk

in

soru

mlu

lukl

arı ü

zerin

de d

urul

acak

Ö

rnek

: Öde

v ya

par,

çevr

eyi t

emiz

tuta

r, za

man

a di

kkat

ede

r, gi

bi

Du

yarlı

ve

Etki

n Va

tand

aşlık

PÇ. 7

PÇ

. 8

Ben

ve D

oğa

(ç

evre

/duy

arl

ılık)

3.3.

3.

Yakı

n çe

vres

inde

ol

uşan

çe

vre

kirli

liğin

in

Çevr

e ki

rliliğ

inin

ned

en o

luşt

uğun

u,

yara

ttığ

ı olu

msu

zlukl

arın

nel

er

olab

ilece

ğini

açı

klay

arak

bun

un

gide

rilm

esi i

çin

öner

ide

bulu

nmas

ı ko

nuyl

a ilg

ili p

roje

üre

tmey

e te

şvik

Çevr

e ki

rliliğ

i Ya

şam

ka

lites

i Dü

zens

iz ya

pıla

şma

Duya

rlı v

e Et

kin

Vata

ndaş

lık

Prob

lem

çö

zme

G

irişim

cilik

El

eştir

el v

e

73

Tem

el E

ğitim

Hay

at B

ilgisi

Der

si Ö

ğret

im P

rogr

amı

nede

nler

ini

belir

ler.

3.3.

4.

Çevr

e ki

rliliğ

inin

ön

lenm

esi

için

özg

ün

öner

iler

getir

ir.

edilm

esi ü

zerin

de d

urul

acak

yaş

adığ

ı ül

kede

çev

re k

irlili

ği k

anya

klar

ı vey

a ne

denl

er ü

zerin

de d

urul

acak

pro

je

sunu

m y

aptır

ılaca

k (C

MC,

ele

ktrik

sa

ntra

lleri,

su a

rıtm

a at

ık su

dep

olam

a ve

kat

ı çöp

dep

olam

a vs

. dü

zens

iz ya

pıla

şman

ın, g

ürül

tünü

n vb

. çe

vrey

e et

kile

rine

deği

nile

cek.

Ya

ratıc

ı Dü

şünc

e

PÇ. 7

Be

n ve

Doğ

a (d

oğa

olay

la

rı)

3.3.

5.

Çevr

esin

de

geliş

en

doğa

ol

ayla

rının

in

san

yaşa

mın

a et

kile

rini

açık

lar

Mev

simle

rin, i

klim

in v

e di

ğer d

oğa

olay

ların

ın in

san

yaşa

mın

a ol

an

etki

leri

üzer

inde

dur

ulac

ak

Gec

e-gü

ndüz

m

evsim

Ya

ğmur

Fı

rtın

a

Sis

Depr

em

PÇ. 8

Sa

ğlığ

ım

(güv

enlik

)

3.3.

6.

Yang

ın v

e de

prem

an

ında

aci

l du

rum

pl

anın

ı uy

gula

r

Oku

lda

veril

en y

angı

n ve

dep

rem

al

arm

anı

ndak

i kur

alla

rını u

ygul

amas

ı ile

dep

rem

önc

esin

de,

depr

em

sıras

ında

dep

rem

sonr

asın

da

yapı

lmas

ı ger

eken

lerin

uyg

ulan

arak

gö

ster

ilmes

i üze

rinde

dur

ulac

aktır

.

Acil

duru

m

plan

ı De

prem

Traf

ik v

e G

üven

lik

Prob

lem

Çö

zme

PÇ. 7

Be

n ve

Doğ

a (c

oğra

fya)

3.

3.7.

Do

ğada

ki su

dö

ngüs

ünü

açık

lar.

Doğa

daki

su d

öngü

sünü

n aç

ıkla

nmas

ı üz

erin

de d

urul

acak

.

PÇ. 7

Be

n ve

Doğ

a (c

anlıl

arın

dü

nyas

ı)

3.3.

8.

Canl

ıların

or

tak

özel

likle

rini

Canl

ıların

ort

ak ö

zelli

kler

i üze

rinde

du

rula

cak

Canl

ılard

a de

ğişim

aşa

mal

arın

ı ayı

rt

74

Te

mel

Eği

tim H

ayat

Bilg

isi D

ersi

Öğr

etim

Pro

gram

ı

sa

ptar

. 3.

3.9.

Ca

nlı

varlı

klar

ar

asın

daki

ili

şkile

ri ka

rşılı

klı

bağı

mlıl

ık

açısı

ndan

de

ğerle

ndiri

r.

etm

e üz

erin

de d

urul

acak

Ca

nlıla

rın b

irbirl

erin

i nas

ıl et

kile

dikl

eri

üzer

inde

dur

ulac

ak

PÇ. 7

Be

n ve

Doğ

a (c

anlıl

ar)

3.3.

10. C

anlıl

arı

veril

en

ölçü

tlere

gö

re

sınıfl

andı

rır.

3.

3.11

. Bitk

i ya

da

hayv

an

besle

men

in

insa

n ve

do

ğa

üzer

inde

ki

etki

lerin

i aç

ıkla

r.

Canl

ıları

sınıfl

andı

rara

k, e

vind

e bi

tki

yetiş

tirm

eye

veya

hay

van

besle

mey

e ist

ekli

olur

ve

onla

rın ih

tiyaç

ların

ı ka

rşıla

mak

için

soru

mlu

luk

alır.

PÇ. 7

Be

n ve

Doğ

a (m

adde

) 3.

3.12

. Isıt

ılan

mad

dele

rin

uğra

dığı

de

ğişim

leri

açık

lar.

Isıtı

lan

mad

dele

rin u

ğrad

ığı

deği

şimle

ri gö

zlem

ler.

75

Tem

el E

ğitim

Hay

at B

ilgisi

Der

si Ö

ğret

im P

rogr

amı

PÇ. 3

PÇ

. 4

PÇ. 7

Ben

ve

Topl

um

(güv

enlik

) Be

n ve

Do

ğayl

a da

ili

şkile

ndiri

lebi

lir.

3.4.

1.

Doğa

l afe

tler

sıras

ında

ya

pılm

ası

gere

ken

işlem

leri

sıras

ıyla

uy

gula

r. 3.

4.2.

Do

ğal

afet

lerd

en

koru

nmak

için

ye

ni ç

özüm

yo

lları

bulu

r.

Doğa

l afe

tler s

ırasın

da e

vind

e ya

pılm

ası g

erek

enle

ri, y

etişk

inle

r eş

liğin

de u

ygul

ayar

ak g

öste

rir.

Doğa

l afe

tlerd

en k

orun

abilm

ek iç

in

çözü

m y

olla

rı ür

etir

Tr

afik

ve

Güv

enlik

Pr

oble

m

Çözm

e

PÇ. 3

PÇ

. 4

Ben

ve

Topl

um

(güv

enlik

) Bi

reys

el

geliş

imle

de

işkill

endi

rileb

ilir.

3.4.

3.

Zorb

alık

ve

Şidd

et tü

rlerin

i aç

ıkla

r. 3.

4.4.

M

aruz

kal

ınan

zo

rbal

ık v

e şid

det t

ürü

çerç

eves

inde

ya

pılm

ası

gere

ken

işlem

leri

açık

lar.

Mar

uz k

alın

abile

cek

şidde

t tür

lerin

in

nele

r old

uğun

u dü

zeyi

ne u

ygun

ör

nekl

erle

açı

klam

ası ü

zerin

de

duru

laca

k Zo

rbal

ık v

e Şi

ddet

in sa

dece

fizik

sel

olm

adığ

ı düş

ünce

lerin

de

bask

ı altı

na

alın

arak

zorb

alık

yap

ılabi

lece

ğine

de

ğini

lece

k.

Zorb

alık

ve

şidde

te m

aruz

kal

ınm

ası

duru

mun

da y

apılm

ası g

erek

enle

r üz

erin

de d

urul

acak

Zorb

alık

Fi

zikse

l/ Du

ygus

al

şidde

t

Traf

ik v

e G

üven

lik

Kişis

el v

e So

syal

Ye

tkin

lik

PÇ. 4

Ben

ve

Topl

um

(güv

enlik

)

3.4.

5.

Dijit

al

orta

mla

rdak

i bi

lgi g

üven

lik

adım

ların

ı uy

gula

r

İnte

rnet

ort

amın

da p

ayla

şılm

ası

uygu

n ol

an v

e ol

may

an d

urum

lara

de

ğini

lece

k.

Kim

lik b

ilgile

ri, e

v ad

resi,

öze

l bilg

ileri,

şif

rele

ri, te

lefo

n nu

mar

ası v

b.

payl

aşılm

amas

ı, so

syal

pay

laşım

sit

eler

inde

çok

öze

l dur

umla

rın

İnte

rnet

So

syal

pa

ylaş

ım

İle

tişim

ve

Bilg

i te

knol

ojile

ri ye

terli

ği

4.

ÖĞ

REN

ME

ALAN

I: BE

N V

E TO

PLU

M

76

Te

mel

Eği

tim H

ayat

Bilg

isi D

ersi

Öğr

etim

Pro

gram

ı

payl

aşılm

amas

ı yer

ve

zam

an

bilg

ilerin

in p

ayla

şılm

amas

ı, in

tern

ette

ki o

yunl

ar, t

anım

adığ

ı ki

şiler

den

gele

n ar

amal

arın

ce

vapl

anm

amas

ı gib

i…)

PÇ. 6

Be

n ve

To

plum

(il

etişi

m)

3.4.

6.

Başlı

ca k

itle

iletiş

im

araç

ların

ın

kulla

nım

al

anla

rını

belir

ler.

3.4.

7.

Başlı

ca k

itle

iletiş

im

araç

ların

ın

insa

nlar

üz

erin

deki

et

kile

rini

sapt

ar.

Tele

vizy

on, k

omed

i, de

rgi,

hika

ye

kita

bı, v

ideo

; hik

aye

ve te

kerle

mel

ere

fark

lı so

nlar

yar

atm

a; e

n se

vdiğ

i vi

deoy

u, m

üziğ

i ve

tele

v izy

on

prog

ram

ını b

elirl

eme;

çeş

itli

prog

ram

ların

, rek

lam

ların

vid

eo v

e CD

’lerin

içer

iğin

i keş

fetm

e, ç

ocuk

lara

yö

nelik

rekl

amla

rı fa

rk e

tme

(rek

lam

ve

pro

gram

lar a

rasın

daki

kon

u fa

rkla

rını b

elirl

er, f

avor

i rek

lam

ları,

re

klam

ların

am

acı.)

gibi

kon

ular

a de

ğini

lece

k.

Kurg

u Re

klam

İletiş

im v

e Bi

lgi

Tekn

oloj

ileri

Yete

rliği

Ki

şisel

ve

Sosy

al

Yetk

inlik

PÇ. 6

Be

n ve

To

plum

(il

etişi

m)

Bire

ysel

ge

lişim

le d

e ili

şkile

ndiri

lebi

lir

3.4.

8.

Dost

luk

ve

arka

daşlı

ğa

önem

ver

ir.

3.4.

9.

Arka

daş

eksik

liği

duru

mun

da

bire

yin

yaşa

yaca

ğı

duyg

u ve

dü

şünc

eler

i ta

hmin

ede

r.

Arka

daşlı

ğın

eksik

liği d

urum

lard

a ya

şanı

labi

lece

k du

rum

lar v

e bu

nlar

ın

gide

rilm

e yo

lların

a de

ğini

lir.

Dost

luk

İş

birli

ği

PÇ. 6

Be

n ve

3.

4.10

. Çev

resin

i Çe

vres

ini g

özle

mes

i, ne

zake

t N

ezak

et

77

Tem

el E

ğitim

Hay

at B

ilgisi

Der

si Ö

ğret

im P

rogr

amı

PÇ. 8

To

plum

(il

etişi

m)

gözl

emle

yere

k ne

zake

t ku

ralla

rına

uygu

n ol

an v

e ol

may

an

davr

anışl

arı

belir

ler.

3.4.

11. Ç

evre

siyle

ne

zake

t ve

sayg

ı kur

alla

rı çe

rçev

esin

de

iletiş

im k

urar

.

kura

lların

a uy

man

ın g

etird

iği s

onuç

ları

araş

tırm

ası ü

zerin

de d

urul

acak

. Sı

nıf v

e ok

ul k

ural

ları

çerç

eves

inde

ne

zake

t kur

alla

rına

uym

ası,

başk

alar

ının

kişi

sel e

şyal

arın

a sa

ygı

duym

ası ü

zerin

de d

urul

acak

İy

i sın

ıf ar

kada

şlığı

, yen

i gel

enle

ri iy

i ka

rşıla

mas

ı, ris

k al

mas

ı, uy

guns

uz d

il ku

llanm

amay

a öz

en g

öste

rmes

i ba

şkal

arın

ın g

örüş

lerin

e sa

ygı

göst

erm

esi k

endi

fikr

ini a

çıkç

a ifa

de

etm

esi i

le ç

evre

sini o

lum

lu şe

kild

e et

kile

yebi

lece

ği b

öyle

ce d

aha

çok

kabu

l gör

eceğ

i üze

rinde

dur

ulac

ak

Sayg

ı İş

brili

ği,

Kişis

el v

e so

syal

Ye

tkin

lik

PÇ. 6

PÇ

. 8

Ben

ve

Topl

um

(İlet

işim

) Bi

reys

el

geliş

imle

de

ilişk

ilend

irile

bilir

3.4.

12. Ç

evre

sini

gözl

emle

yere

k ha

ngi i

letiş

im

türle

rinin

ku

llanı

ldığ

ını

belir

ler.

PÇ. 9

Be

n ve

To

plum

ile

tişim

m

edya

3.4.

13. R

ekla

mla

rın

tüke

tici

davr

anışl

arı

üzer

inde

ki

etki

lerin

i aç

ıkla

r.

Tüke

tim v

e ih

tiyaç

ların

be

lirle

nmes

inde

rekl

amın

olu

mlu

ve

olum

suz e

tkile

ri üz

erin

de d

urul

acak

Ço

cukl

ara

yöne

lik re

klâm

lar

tart

ışıla

cak.

Re

klâm

lar,

ihtiy

açla

r ve

imkâ

nlar

ar

asın

daki

ilişk

i sor

gula

naca

k.

Med

ya

El

eştir

el v

e Ya

ratıc

ı Dü

şünm

e

PÇ. 6

Be

n ve

3.

4.14

. Em

pati

kurm

a Ka

rar v

erm

ede

soru

n çö

zmed

e em

pati

Empa

ti

Ki

şisel

ve

78

Te

mel

Eği

tim H

ayat

Bilg

isi D

ersi

Öğr

etim

Pro

gram

ı

Topl

um

(ilet

işim

em

pati)

Bi

reys

el

geliş

imle

de

ilişk

ilend

irile

bilir

yolu

yla

karş

ısınd

aki

kişin

in d

uygu

ve

dü

şünc

eler

ini

anal

iz ed

er.

kurm

a ye

tene

ği g

elişt

irile

cek

sınıf

ve

okul

içi i

letiş

imle

rinde

em

pati

kurm

ası

üzer

inde

dur

ulac

ak.

Arka

daşla

rı ve

ya y

akın

çev

resiy

le

yaşa

dığı

sevi

nç h

üzün

kay

gı e

ndişe

gi

bi d

uygu

ları

karş

ılıkl

ı yaş

amay

a ve

hi

sset

mey

e yö

nelik

etk

inlik

ler

yapı

laca

k.

Soru

n çö

zme

Ka

rar v

erm

e So

syal

Ye

tkin

lik

PÇ. 8

Be

n ve

To

plum

(d

uyar

lılık

)

3.4.

15. T

oplu

mda

en

gelli

bi

reyl

erin

ka

rşıla

ştığ

ı gü

çlük

leri

sapt

ar.

3.4.

16. E

ngel

li bi

reyl

erin

ka

rşıla

ştık

ları

güçl

ükle

rin

orta

dan

kald

ırılm

ası i

çin

yeni

öne

riler

ge

tirir.

Enge

li bi

reyl

erin

topl

umda

var

ol

duğu

nu v

e on

ların

da

yaşa

m h

akkı

ol

duğu

üze

rinde

dur

ulac

ak

Sağl

ıklı

insa

nlar

ın o

nlar

ın d

urum

ların

ı an

lam

aya

çalış

mas

ı ger

ektiğ

i ve

onla

rın y

aşam

ına

enge

l ola

n du

rum

ların

ort

adan

kal

dırıl

mas

ı içi

n ya

pıla

bile

cek

üzer

inde

dur

ulac

ak.

Yara

tıcı ç

özüm

ler ö

nerm

eler

i sa

ğlan

acak

. To

plum

da e

ngel

li bi

reyl

erin

ka

rşıla

ştığ

ı güç

lükl

erin

ned

enle

ri ar

aştır

ılaca

k.

Enge

lli

Duya

rlı v

e Et

kin

Vata

ndaş

lık

Eleş

tirel

ve

Yara

tıcı

Düşü

nce

PÇ. 1

1 Be

n ve

To

plum

du

yarlı

lık

3.4.

17. I

rk, d

il, d

in,

cins

iyet

, ek

onom

ik v

arlık

gi

bi k

ayıtl

arla

sın

ırlan

mak

sızı

n he

rkes

in

ülke

sinin

eşit

bi

r yur

ttaş

ı

Bütü

n in

sanl

arın

eşit

değ

erde

, biri

cik

tek

özel

old

uğu

kim

seye

sosy

al

stat

üsü

ve e

kono

mik

güc

ü ba

kım

ında

n ay

rıcal

ık y

apılm

adan

dav

ranı

lmas

ı ge

rekt

iği ü

zerin

de d

urul

acak

.

kültü

r Eş

itlik

Ö

n- y

argı

Duya

rlı v

e Et

kin

Vata

ndaş

lık

Kişis

el v

e So

syal

Ye

tkin

lik

:

79

Tem

el E

ğitim

Hay

at B

ilgisi

Der

si Ö

ğret

im P

rogr

amı

oldu

ğunu

aç

ıkla

r.

3.4.

18. B

ireys

el v

e to

plum

sal

fark

lılık

lar

nede

niyl

e or

taya

çık

an

ayrım

cılık

lara

ka

rşı ç

ıkar

. PÇ

. 12

Ben

ve

Topl

um

(duy

arlıl

ık)

3.4.

19. D

emok

ratik

bir

topl

umda

iyi,

dürü

st v

e gü

veni

lir b

ir yu

rtta

ş olm

anın

ön

emin

i aç

ıkla

r.

Dem

okra

tik u

ygul

amal

arın

üs

tünl

ükle

rini o

kul y

aşan

tısın

daki

ör

nekl

erde

n ha

reke

tle ta

rtışı

r.

Dem

okra

si Dü

rüst

va

tand

aş

Duya

rlı v

e Et

kin

Vata

ndaş

lık

PÇ. 5

PÇ

. 8

Ben

ve

Topl

um

Bire

ysel

ge

lişim

le d

e ili

şkile

ndiri

lebi

lir.

3.4.

20. K

endi

ve

başk

alar

ının

vü

cudu

na sa

ygı

göst

erm

eyi

alışk

anlık

hal

ine

getir

ir.

Hem

ken

dini

n, h

em d

e çe

vres

inde

kile

rin v

ücut

büt

ünlü

ğünü

n ön

emli

oldu

ğu ü

zerin

de d

urul

acak

. Sı

nıft

a, o

kul b

ahçe

sinde

ve

mah

alle

de

yapt

ığı t

üm fa

aliy

etle

rde

hem

ke

ndin

in h

em d

e ba

şkal

arın

ın v

ücut

bü

tünl

üğün

e za

rar v

eric

i da

vran

ışlar

dan

kaçı

nılm

ası g

erek

tiği

üzer

inde

dur

ulac

ak, ö

rnek

ola

ylar

in

cele

nece

k.

Kişi

sel v

e So

syal

Ye

tkin

lik

PÇ. 9

PÇ

. 12

Ben

ve

Topl

um

(hak

lar)

3.4.

21. T

üket

ici o

lara

k m

ağdu

r old

uğu

duru

mla

rda

yapa

cağı

Tüke

tici H

akla

rını ü

zerin

de d

urul

acak

Tü

ketic

i hak

ları

koru

ma

dern

eği v

e gö

revi

nden

hab

erda

r edi

lece

k Ha

klar

ı ihl

al e

dild

iği z

aman

Tüke

tici

hakl

arı

Duya

rlı v

e Et

kin

Vata

ndaş

lık

Ekon

omik

Prob

lem

Çö

zme

80

Te

mel

Eği

tim H

ayat

Bilg

isi D

ersi

Öğr

etim

Pro

gram

ı

başv

uru

ve

işlem

leri

açık

lar.

yapa

bile

cekl

eri ü

zerin

e ta

rtışı

laca

k

Katıl

ım

PÇ. 9

PÇ

. 12

Ben

ve

Topl

um

(hak

lar)

3.4.

22. S

atın

ala

cağı

ür

ünün

üz

erin

de

bulu

nan

yazı

ve

işare

tlerin

an

lam

ını

açık

lar.

3.4.

23. B

ilinç

li bi

r tü

ketic

i ola

rak

bir ü

rün

alırk

en

izlen

mes

i ge

reke

n aş

amal

arı

uygu

lar.

Ürü

nler

üze

rinde

ki k

alite

işar

etle

rini

algı

lar T

SE g

ibi İ

SO 9

001

gibi

işa

retle

rin n

e an

lam

a ge

ldiğ

ini

açık

lar…

Bi

r ürü

nü sa

tın a

lırke

n ih

tiyac

ı olu

p ol

mad

ığı,

bütç

emize

uyg

un o

lup

olm

adığ

ı, so

n ku

llanı

m ta

rihi,

gara

nti

belg

esin

in o

lup

olm

adığ

ı ürü

nler

üz

erin

deki

kal

ite iş

aret

lerin

i alg

ılam

a

Ör:

Alış

veriş

list

esi y

apm

a vs

Fa

tura

alm

anın

ve

sakl

aman

ın ö

nem

i

Bilin

çli

tüke

tici

Duya

rlı v

e Et

kin

Vata

ndaş

lık

Duya

rlı v

e Et

kin

Vata

ndaş

lık

PÇ. 6

Be

n ve

To

plum

(a

ile/s

orum

lulu

k)

Bire

ysel

ge

lişim

ile

de

ilişk

ilend

irile

bilir

.

3.4.

24. A

ile iç

inde

ki ro

l ve

so

rum

lulu

klar

ını a

çıkl

ar.

Kend

isi v

e ai

lesi

ile il

gili

beğe

ndiğ

i öz

ellik

ler,

eksik

gör

düğü

nok

tala

r üz

erin

de d

urul

acak

. Ai

le b

ireyl

erin

in so

rum

lulu

klar

ı pa

ylaş

mas

ı ger

ektiğ

i, ke

ndisi

nin

ve

aile

bire

yler

inin

aile

için

de n

e gi

bi

soru

mlu

lukl

ar a

labi

lece

ği ü

zerin

de

tart

ışıla

cak

Aile

içi y

ardı

mla

şman

ın ö

nem

i üz

erin

de d

urul

acak

Du

yarlı

ve

Etki

n Va

tand

aşlık

Eleş

tirel

ve

Yara

tıcı

düşü

nme

81

Tem

el E

ğitim

Hay

at B

ilgisi

Der

si Ö

ğret

im P

rogr

amı

PÇ. 1

1 PÇ

. 13

Ben

ve

Topl

um

(Kül

tür)

3.4.

25. Ç

evre

sinde

ki

kültü

rel,

sana

tsal

ve

spor

tif

faal

iyet

lere

ilgi

du

yar.

Müz

eler

e ge

zi dü

zenl

enec

ek, s

ergi

, ko

nser

vb.

kat

ılına

cak.

Spo

r m

üsab

akas

ına

izley

ici o

lara

k ka

tılm

ası

teşv

ik e

dile

cek.

Ülk

emiz

in ö

nem

li sa

natç

ıların

ın k

imle

r old

uğu,

ese

rleri

veya

çal

ışmal

arı ü

zerin

de d

urul

acak

Du

yarlı

ve

Etki

n Va

tand

aşlık

PÇ. 1

1 PÇ

. 13

Ben

ve

Topl

um

(kül

tür)

3.4.

26. D

ünya

ca ü

nlü

önem

li sa

natç

ı ve

spor

cula

rı ta

nır.

İsim

leri

ve b

aşar

ıları

araş

tırıla

cak,

bu

nlar

öğr

etile

cek

PÇ. 1

1 Be

n ve

To

plum

(k

ültü

r)

3.4.

27. Ü

lkes

inin

tarih

i ve

kül

türe

l m

irasın

a de

ğer

verir

Tarih

i ve

ören

yer

leri,

gel

enek

sel

oyun

ları,

yem

ekle

ri, fl

ora

ve fa

unas

ını

araş

tırm

ası ü

zerin

de d

urul

acak

.

Flor

a Fa

una

Du

yarlı

ve

Etki

n Va

tand

aşlık

PÇ. 9

Be

n ve

To

plum

(e

kono

mi)

3.4.

28. K

KTC

ekon

omisi

aç

sında

n tu

rizm

, tar

ım

ve

yüks

eköğ

retim

in

önem

ini

açık

lar.

G

irişim

cilik

Ekon

omik

Ka

tılım

G

irişim

cilik

PÇ. 9

Be

n ve

To

plum

(t

utum

lu

olm

a)

3.4.

29. K

ayna

klar

ı ek

onom

ik

kulla

nman

ın

uzun

vad

edek

i et

kile

rine

yöne

lik

çıka

rımla

rda

bulu

nur.

Bilin

çli k

ayna

k ku

llanı

mı i

sraf

, gib

i ko

nula

r üze

rinde

dur

ular

ak,

kayn

akla

rı bi

linçs

izce

kulla

nman

ın

yara

taca

ğı so

nuçl

arın

nel

er o

labi

lece

ği

gibi

kon

ular

a de

ğini

lece

k.

Kayn

akla

rı bi

linçl

i kul

lanm

anın

aile

bü

tçes

ine

katk

ısı ü

zerin

de d

urul

acak

Ka

ynak

ları

ekon

omik

kul

lanm

anın

İsra

f Bi

linçl

i ka

ynak

ku

llanı

mı

Aile

büt

çesi

Ekon

omik

Ka

tılım

82

Te

mel

Eği

tim H

ayat

Bilg

isi D

ersi

Öğr

etim

Pro

gram

ı

ülke

eko

nom

isine

kat

kıla

rı üz

erin

de

duru

laca

k.

PÇ. 9

Be

n ve

To

plum

(p

lanl

ama)

Bi

reys

el

geliş

im il

e de

ili

şkile

ndiri

lebi

lir.

3.4.

30. Z

aman

ını e

tkin

pl

anla

mam

anın

ge

tirec

eği

sonu

çlar

ı ke

stiri

r.

Plan

lı ol

man

ın ö

nem

ini k

avra

yara

k bo

ş zam

anla

rını e

tkin

bir

şeki

lde

plan

lam

asın

ın, y

emek

, uyk

u de

rs,

çalış

ma

ve o

yun

saat

lerin

e uy

man

ın

kişis

el b

aşar

ısına

etk

ileri

üzer

inde

du

rula

cak.

G

ünlü

k ya

şam

ında

takv

im v

e sa

atte

ba

ğlı p

lanl

ama

yapm

anın

öne

mi

üzer

inde

dur

ulac

ak

Plan

lı ol

mak

PÇ. 9

PÇ

. 10

Ben

ve

Topl

um

(mes

lek

seçi

mi)

3.4.

31. Ü

retic

i bir

bire

y ol

man

ın a

ile v

e to

plum

aç

ısınd

an

önem

ini

açık

lar.

3.4.

32. M

esle

k se

çim

imde

göz

ön

ünde

bu

lund

urul

mas

ı ge

reke

n te

mel

no

ktal

arın

fa

rkın

a va

rır.

Aile

ve

ülke

eko

nom

isini

n (T

arim

-tu

rizm

/eği

tim)

geliş

mes

i içi

n ür

etm

enin

öne

min

e de

ğini

lece

k

Üre

tici b

ir bi

rey

olm

anın

aile

ve

topl

um a

çısın

dan

önem

i üze

rinde

du

rula

cak

Gel

ecek

te, m

esle

ğini

seçe

rken

göz

ön

ünde

bul

undu

rmas

ı ger

eken

no

ktal

ar so

rgul

anac

ak

Üre

tim

Üre

tici

Tarım

turiz

m

Ekon

omik

Ka

tılım

83

Tem

el E

ğitim

Hay

at B

ilgisi

Der

si Ö

ğret

im P

rogr

amı

PÇ. 1

1 Be

n ve

To

plum

(y

urtt

aşlık

)

3.4.

33. U

lusa

l ba

yram

ların

da

yand

ığı

tarih

sel o

lgu

ve

olay

ları

açık

lar.

3.4.

34. U

lusa

l ba

yram

ları

kutla

mak

için

al

tern

atif

öner

iler ü

retir

. 3.

4.35

. Ülk

esin

in b

ir yu

rtta

şı ol

mak

tan

guru

r du

yar.

KKTC

vat

anda

şı ol

duğu

vur

gula

naca

k.

Mill

i gün

ler,

etki

nlik

ler,

kut

lam

alar

ak

tivite

lere

kat

ılman

ın g

etire

ceği

birl

ik

bütü

nlük

üze

rinde

dur

ulac

ak

Öze

l gün

lerin

topl

umsa

l pay

laşım

lar

için

öne

mli

günl

er o

lduğ

u üz

erim

de

duru

laca

k,

Mill

î bay

ram

ları

kutla

ma

nede

nler

i aç

ıkla

naca

k Ba

yram

ların

dah

a et

kili

kutla

nmas

ı iç

in fi

kir ü

retm

e ça

lışm

alar

ı ya

ptırı

laca

k.

Mill

î bay

ram

gün

lerin

in g

eçm

işte

yaşa

nan

tarih

i ola

ylar

la il

işkile

ri ta

rtışı

laca

k

KKTC

Yu

rtta

ş-

vata

ndaş

Ü

lke

Mill

i Gün

Duya

rlı v

e Et

kin

Vata

ndaş

lık

PÇ. 1

2 Be

n ve

To

plum

(ç

ocuk

Ha

klar

ı)

3.4.

36. Ç

ocuk

ha

klar

ının

ön

emin

i aç

ıkla

r.

Çocu

k ha

klar

ı evr

ense

l bild

irges

inin

ço

cukl

ar a

çısın

dan

önem

ini a

çıkl

ar,

düny

ada

çocu

klar

ın k

arşı

karş

ıya

kald

ığı g

üçlü

kler

üze

rine

tart

ışma

yapı

laca

k

Du

yarlı

ve

Etki

n Va

tand

aşlık

84

Te

mel

Eği

tim H

ayat

Bilg

isi D

ersi

Öğr

etim

Pro

gram

ı

PÇ. 1

2

3.4.

37. D

emok

rasi

ilkel

erin

in

uygu

lanm

amas

ı du

rum

unda

or

taya

çık

acak

so

runl

arı

sıral

ar.

Düşü

nce

özgü

rlüğü

, oy

verm

e ha

kkı,

eşitl

ik g

ibi i

lkel

ere

vurg

u ya

pıla

bilir

.

Duya

rlı v

e Et

kin

Vata

ndaş

lık

PÇ. 6

Be

n ve

To

plum

(u

laşım

)

3.4.

38. U

laşım

ar

açla

rının

ge

çmişt

en

günü

müz

e de

ğin

geçi

rdiğ

i de

ğişim

leri

ince

ler.

Ula

şım a

raçl

arın

ın g

eçm

işten

gü

nüm

üze

geçi

rdiğ

i aşa

mal

ar

üzer

inde

dur

ulac

ak.

PÇ. 1

4 Be

n ve

To

plum

(li

der)

3.4.

39. Ü

lkes

i içi

n hi

zmet

etm

iş lid

erle

ri ve

to

plum

üz

erin

deki

et

kile

rini

sapt

ar.

Dr F

azıl

Küçü

k, R

auf R

aif D

enkt

aş’ın

lid

erlik

ve

önde

rlik

kim

likle

ri Kı

brıs

Türk

leri

ve K

KTC

için

öne

mle

ri üz

erin

de d

urul

acak

Du

yarlı

ve

Etki

n Va

tand

aşlık

PÇ. 1

4

Ben

ve

Topl

um

(Ata

türk

)

3.4.

40. A

tatü

rk’ü

n öğ

reni

m h

ayat

ı ha

kkın

da

araş

tırm

a ya

para

k ed

indi

ği b

ilgile

ri ya

zılı,

sözlü

ve

ya g

örse

l

At

atür

k De

vrim

leri

Duya

rlı v

e Et

kin

Vata

ndaş

lık

Oku

ryaz

arlık

Bi

lgi v

e İle

tişim

Te

knol

ojile

ri Ye

terli

ği

85

Tem

el E

ğitim

Hay

at B

ilgisi

Der

si Ö

ğret

im P

rogr

amı

yo

llarla

ifad

e ed

er.

3.4.

41. A

tatü

rk’ü

n ul

usal

bir

lider

ol

arak

Tür

k ul

usun

a ya

ptığ

ı hi

zmet

leri

açık

lar.

PÇ. 1

1 Be

n ve

To

plum

3.

4.42

. Far

klı ü

lkel

erde

ya

şaya

n in

sanl

ar

hakk

ında

fa

rkın

dalık

ge

liştir

ir

Düny

adak

i top

lulu

klar

, ülk

eler

, diğ

er

şehi

rler,

onla

rın y

aşay

ış şe

kille

ri,

yem

ekle

ri, g

iysil

eri k

ültü

rleri,

öz

ellik

leri,

bay

rakl

arı,

dille

ri, ö

nem

li ta

rihi y

erle

ri vb

. kon

ular

a de

ğini

lere

k Dü

nya

Kültü

rü o

luşt

urul

mas

ına

katk

ı sa

ğlan

acak

.

Düny

a Kü

ltürü

ve

Mira

sı

Duya

rlı v

e Et

kin

Vata

ndaş

lık

Documents

KKTC MİLLÎ EĞİTİM VE KÜLTÜR BAKANLIĞI TEMEL ...talimterbiye.mebnet.net/Ogretim Programlari/2017-2018...6 Temel Eğitim Hayat Bilgisi Dersi Öğretim Programı Tabii ki bir