Kl. V SP - podręcznik metodyczny · Uczniowie czytają w ciszy teksty biblijne. Odczytanie tekstów biblijnych (do wyboru). „Gwiazdy radośnie świecą na swoich strażnicach

1

Wierzę w Boga

PODRĘCZNIK METODYCZNYDO NAUCZANIA RELIGII

DLA KLASY V SZKOŁY PODSTAWOWEJ

pod redakcjąks. Stanisława Łabendowicza

RADOM 2013

2

Przewodniczący redakcji: ks. Stanisław Łabendowicz

Zespół redakcji: Katarzyna Kosmala, Aneta Wrzesień

Redakcja techniczna: Damian Chrzanowski, Ewa Wołukaniec

Skład i łamanie: Damian Chrzanowski

Imprimatur: Kuria Diecezji Radomskiej w Radomiu Bp Henryk Tomasik, Biskup Radomski Ks. dr Jarosław Wojtkun, Cenzor Ks. mgr Marek Fituch, Wicekanclerz Kurii L.dz. 768/13, Radom, 12 lipca 2013 r.

Podręcznik metodyczny nr RA-22-01/10-RA-3/13 do nauczania religii rzymskokatolickiej,

przeznaczony dla klasy V szkoły podstawowej,zgodny z programem nauczania religii nr AZ-2-01/10

ISBN 978-83-257-0611-1

© Copyright by ks. Stanisław Łabendowicz, Radom 2013

Wydanie I

Informacja: Wydział Katechetyczny Kurii Diecezji Radomskiej 26-600 Radom, ul. Malczewskiego 1; tel./fax 48 340 62 38

Kolportaż: Wydawnictwo Diecezjalne i Drukarnia w Sandomierzu 27-600 Sandomierz, ul. Żeromskiego 4; tel. 15 644 04 00; fax: 15 832 77 87

Druk i oprawa: Wydawnictwo Diecezjalne i Drukarnia w Sandomierzu 27-600 Sandomierz, ul. Żeromskiego 4, tel. (15) 644 04 00, fax (15) 832 77 87,

e-mail: [email protected], http://www.wds.pl

3

I. BÓG KOCHA LUDZI

1. STWORZENIE ŚWIATA WYRAZEM WIELKOŚCI BOGA

Cel ogólnyUkazanie prawdy, że cały wszechświat został powołany do istnienia

przez Boga.Kształtowanie postawy wdzięczności i odpowiedzialności za dzieło

stworzenia.

Cele szczegółoweUczeń:

– podaje przymioty Boga,– przytacza prawdę o początku świata zawartą w Księdze Rodzaju,– nazywa Boga Stworzycielem,– streszcza biblijny tekst o stworzeniu świata,– wyjaśnia słowa: „stworzyć”, „wszechmogący”,– stwierdza, że wszystko, co Bóg stworzył było dobre,– określa, w jaki sposób należy dbać o stworzony świat.

MetodyŚpiew, techniki multimedialne, pokaz lub ekspozycja, recytacja, rozmo-

wa kierowana, metoda „słoneczko”, analiza tekstu biblijnego, tekst luk, roz-sypanka wyrazowa, praca w grupach, techniki plastyczne, analiza tekstów źródłowych, autore leksja.

Środki dydaktycznePismo Święte, nagranie z piosenką, kilka świeżych kwiatów lub ilustracja

przedstawiająca piękno przyrody, tekst pieśni, plansza ze słowem: BÓG, karty pracy, Katechizm Kościoła Katolickiego, tekst wypowiedzi Ojca Świętego, tekst „Pieśni XV” Jana Kochanowskiego, nagranie z muzyką re leksyjną.

4

MODLITWA

Śpiew: „Oto jest dzień” lub „Gdy szukasz Boga”.(można odtworzyć nagranie z piosenką)

WPROWADZENIE

Propozycja 1Pokaz kilku świeżych kwiatów.

– Jaki jest wasz ulubiony kwiatek?– Co zachwyca nas, gdy patrzymy na piękne kwiaty?– Kto dał zapach, kształt i kolory kwiatkom?– Jak nazywamy Pana Boga, który stworzył świat?– Co to znaczy stworzyć?

Propozycja 2Ekspozycja i omówienie ilustracji przedstawiającej piękno przyrody.

– Skąd pochodzi cały wszechświat?– Co to znaczy stworzyć?– Jak nazywamy Pana Boga, który stworzył świat?

Jan Kochanowski w jednym ze swoich utworów ukazał Boga jako wielkiego Dawcę całego świata.

Odczytanie i analiza „Pieśni XV” Jana Kochanowskiego.

„Czego chcesz od nas, Panie, za Twe hojne dary?Czego za dobrodziejstwa, którym nie masz miary?Kościół Cię nie ogarnie, wszędy pełno Ciebie,i w otchłaniach, i w morzu, na ziemi, na niebie.Złota też, wiem, nie pragniesz, bo to wszytko Twoje,cokolwiek na tym świecie człowiek mieni swoje”.

(J. Kochanowski)

5

Metoda „słoneczko”.Umieszczenie na tablicy planszy ze słowem:

BÓGWokół planszy uczniowie rysują promienie. Uczniowie podają określe-

nia, jaki jest Bóg i zapisują je na tablicy wokół planszy przy promieniach.

– Jaki jest Pan Bóg?

(Zeszyt ćwiczeń – ćw. 1)

Bóg jest Stworzycielem świata i hojnym Dawcą wszelkich dóbr.

ROZWINIĘCIE

O potędze i wszechmocy Boga Pismo Święte mówi w bardzo wielu miejscach.

Uczniowie czytają w ciszy teksty biblijne.

Odczytanie tekstów biblijnych (do wyboru).

„Gwiazdy radośnie świecą na swoich strażnicach. Wezwał je. Odpowiedziały: «Jesteśmy». Z radością świecą swemu Stwórcy” (Ba 3,34-35).

„Wszystkie Pańskie dzieła, błogosławcie Pana, chwalcie i wywyższajcie Go na wieki!” (Dn 3,57).

„Sławcie Boga z radością, wszystkie ziemie, opiewajcie chwałę Jego imienia, cześć Mu świetną oddajcie! Powiedzcie Bogu: Jak zadziwiające są Twoje dzieła! (…) Niechaj cała ziemia Cię wielbi i niechaj śpiewa Tobie, niech imię Twoje opiewa!” (Ps 66,1-4).

– Do czego zostały wezwane wszystkie stworzenia?– Dlaczego stworzenia mają oddawać cześć Bogu?

6

Stworzenia zostały wezwane do głoszenia chwały Boga, który powo-łał je do istnienia.


Praca w grupach.Dzielimy uczniów na sześć grup. Każda grupa otrzymuje kartę pra-

cy: kartkę A4 z odpowiednim hasłem np.: grupa I – DZIEŃ PIERWSZY oraz fragment z Księgi Rodzaju i pytania. Uczniowie zapisują odpowie-dzi na kartkach i wykonują symboliczny rysunek. W tle relaksacyjna muzyka. Czas pracy: 10 minut.

Grupa I„Na początku Bóg stworzył niebo i ziemię. Ziemia zaś była bezła-

dem i pustkowiem: ciemność była nad powierzchnią bezmiaru wód, a Duch Boży unosił się nad wodami.

Wtedy Bóg rzekł: «Niechaj się stanie światłość!» I stała się świa-tłość. Bóg widząc, że światłość jest dobra, oddzielił ją od ciemności. I nazwał Bóg światłość dniem, a ciemność nazwał nocą.

I tak upłynął wieczór i poranek – dzień pierwszy” (Rdz 1,1-5).

– Co Pan Bóg powołał do istnienia w dniu pierwszym?– Jaki był świat stworzony przez Boga?

Grupa II„A potem Bóg rzekł: «Niechaj powstanie sklepienie w środku wód

i niechaj ono oddzieli jedne wody od drugich!» Uczyniwszy to sklepie-nie, Bóg oddzielił wody pod sklepieniem od wód ponad sklepieniem: a gdy tak się stało, Bóg nazwał to sklepienie niebem.

I tak upłynął wieczór i poranek – dzień drugi” (Rdz 1,6-8).

– Co Pan Bóg powołał do istnienia w dniu drugim?– Jaki był świat stworzony przez Boga?

Grupa III„A potem Bóg rzekł: «Niechaj zbiorą się wody spod nieba w jed-

no miejsce i niech się ukaże powierzchnia sucha!» A gdy tak się stało, Bóg nazwał tę suchą powierzchnię ziemią, a zbiorowisko wód nazwał morzem. Bóg widząc, że były dobre, rzekł: «Niechaj ziemia wyda rośli-ny zielone: trawy dające nasiona, drzewa owocowe rodzące na ziemi

7

według swego gatunku owoce, w których są nasiona». I stało się tak. Ziemia wydała rośliny zielone: trawę dającą nasienie według swego gatunku i drzewa rodzące owoce, w których było nasienie według ich gatunków. A Bóg widział, że były dobre.

I tak upłynął wieczór i poranek – dzień trzeci” (Rdz 1,9-13).

– Co Pan Bóg powołał do istnienia w dniu trzecim?– Jaki był świat stworzony przez Boga?

Grupa IV„A potem Bóg rzekł: «Niechaj powstaną ciała niebieskie, świecą-

ce na sklepieniu nieba, aby oddzielały dzień od nocy, aby wyznacza-ły pory roku, dni i lata: aby były ciałami jaśniejącymi na sklepieniu nieba i aby świeciły nad ziemią». I stało się tak. Bóg uczynił dwa duże ciała jaśniejące: większe, aby rządziło dniem, i mniejsze, aby rządziło nocą, oraz gwiazdy. I umieścił je Bóg na sklepieniu nieba, aby świeciły nad ziemią, aby rządziły dniem i nocą i oddzielały światłość od ciem-ności. A widział Bóg, że były dobre.

I tak upłynął wieczór i poranek – dzień czwarty” (Rdz 1,10-19).

– Co Pan Bóg powołał do istnienia w dniu czwartym?– Jaki był świat stworzony przez Boga?

Grupa V„Potem Bóg rzekł: «Niechaj się zaroją wody od roju istot żywych,

a ptactwo niechaj lata nad ziemią, pod sklepieniem nieba!» Tak stwo-rzył Bóg wielkie potwory morskie i wszelkiego rodzaju pływające istoty żywe, którymi zaroiły się wody, oraz wszelkie ptactwo skrzy-dlate różnego rodzaju. Bóg widząc, że były dobre, pobłogosławił je tymi słowami: «Bądźcie płodne i mnóżcie się, abyście zapełniały wody morskie, a ptactwo niechaj się rozmnaża na ziemi».

I tak upłynął wieczór i poranek – dzień piąty” (Rdz 1,20-23).

– Co Pan Bóg powołał do istnienia w dniu piątym?– Jaki był świat stworzony przez Boga?

Grupa VI„Potem Bóg rzekł: «Niechaj ziemia wyda istoty żywe różnego rodza-

ju: bydło, zwierzęta pełzające i dzikie zwierzęta według ich rodzajów!»

8

I stało się tak. Bóg uczynił różne rodzaje dzikich zwierząt, bydła i wszel-kich zwierząt pełzających po ziemi. I widział Bóg, że były dobre. A wresz-cie rzekł Bóg: «Uczyńmy człowieka na Nasz obraz, podobnego Nam. Niech panuje nad rybami morskimi, nad ptactwem powietrznym, nad bydłem, nad ziemią i nad wszystkimi zwierzętami pełzającymi po ziemi!»

Stworzył więc Bóg człowieka na swój obraz,na obraz Boży go stworzył:stworzył mężczyznę i niewiastę. (...)A Bóg widział, że wszystko, co uczynił, było bardzo dobre. I tak

upłynął wieczór i poranek – dzień szósty.W ten sposób zostały ukończone niebo i ziemia oraz wszystkie jej

zastępy [stworzeń].A gdy Bóg ukończył w dniu szóstym swe dzieło, nad którym praco-

wał, odpoczął dnia siódmego po całym swym trudzie, jaki podjął. Wte-dy Bóg pobłogosławił ów siódmy dzień i uczynił go świętym; w tym bowiem dniu odpoczął po całej swej pracy, którą wykonał stwarzając” (Rdz 1,24-27.31; 2,1-3).

– Co Pan Bóg powołał do istnienia w dniu szóstym?– Co uczynił Bóg dnia siódmego?– Jaki był świat stworzony przez Boga?

Prezentacja pracy w grupach.Umieszczenie na tablicy wyników pracy uczniów.

Wszystkie stworzenia Boże tworzą wszechświat: widzialny i niewi-dzialny, ukazują wielkość, potęgę i miłość Boga – Stwórcy.


W Katechizmie Kościoła Katolickiego czytamy:

„Bóg jest wszechmogący «na niebie i na ziemi» (...), ponieważ On sam je stworzył. Dla Niego nic nie jest niemożliwe i rozporządza On swoim dziełem zgodnie ze swoją wolą. Bóg jest Panem wszech-świata, którego porządek sam ustalił i który jest Mu całkowicie pod-dany i uległy” (KKK 269).

– Co o Bogu mówi Katechizm Kościoła Katolickiego?

9

Dla Pana Boga nic nie jest niemożliwe. Swą mocą i potęgą powołał do istnienia świat. Świat stworzony przez Boga jest pełen harmonii i ładu, a każdy element tworzący go ma określone zadania. Z ziemi stworzonej przez Boga człowiek czerpie wiele dóbr, które pozwalają mu żyć.

Podziękujmy Bogu za wszystko, co dla nas stworzył.

„Akt miłości”.

ZAKOŃCZENIE

Odczytanie tekstu przez katechetę lub jednego z uczniów.

„Istnieje (...) niebezpieczeństwo, że to, co tak cieszy oczy i radu-je ducha, może ulec zniszczeniu (...). Degradacja środowiska godzi w dobro stworzenia o iarowane człowiekowi przez Boga – Stwór-cę jako nieodzowne dla jego życia i rozwoju. Istnieje powinność należytego korzystania z tego daru w duchu wdzięczności i szacunku” (Jan Paweł II, Zamość, 12 czerwca 1999 r.).

– Na co zwraca uwagę Ojciec Święty Jan Paweł II?– Do czego Papież nas zachęca?– Jak należy korzystać z dóbr stworzenia?– Jakie są działania człowieka w celu ochrony przyrody?


Autorefleksja. Wszystko, co stworzył Bóg, było dobre. Aby świat pozostał dobry

i piękny, każdy człowiek powinien się o niego troszczyć.

Pomyślmy:– Jak okazuję wdzięczność Bogu za piękny świat?– Jak dbam o otaczający mnie świata?– Jak troszczę się o Boże stworzenia?

10

PRACA DOMOWA

Ułóż hasło wyrażające troskę o świat podarowany Ci przez Boga. Przedstaw je w formie plakatu.


MODLITWA

„Wierzę w Boga”.

11

2. CZŁOWIEK NAJDOSKONALSZYM DZIEŁEM BOGA STWÓRCY

Cel ogólnyUkazanie prawdy o godności człowieka i jego powołaniu do przyjaźni

z Bogiem.Kształtowanie postawy szacunku wobec istoty ludzkiej.


– identy ikuje pochodzenie człowieka ze stworzeniem przez Boga,– podaje, w czym człowiek jest podobny do Boga,– streszcza biblijny opis stworzenia człowieka,– wyjaśnia, dlaczego człowiek jest najdoskonalszym stworzeniem Boga,– wskazuje na powołanie człowieka do przyjaźni z Bogiem,– określa sposoby podtrzymywania własnej przyjaźni z Bogiem.

MetodyKrzyżówka, analiza tekstów źródłowych, ekspozycja, uroczyste odczy-

tanie tekstu biblijnemu, analiza tekstu biblijnego, rozmowa kierowana, tekst luk, łamigłówka, techniki plastyczne, autore leksja, śpiew, techniki multime-dialne.

Środki dydaktycznePismo Święte, świeca, plansza z krzyżówką, ilustracja przedstawiająca

rodzinę, plansza z tekstem – Rdz 1,27-28a, Katechizm Kościoła Katolickie-go, tekst wypowiedzi Ojca Świętego, kartka A5 dla każdego ucznia, plansza z kulą ziemską na tle nieba.

MODLITWA

„Ojcze nasz”.

12

WPROWADZENIE

Krzyżówka.

1 C U D

2 S T W O R Z Y Ć

3 O D P O C Z Ą Ł

4 D O B R E

5 Ś W I A T

6 N I E B O

7 S Z E Ś Ć

8 K S I Ę D Z E

1. Może go uczynić tylko Bóg.2. Uczynić coś z niczego znaczy …3. Po ukończeniu dzieła stworzenia Pan Bóg …4. Wszystko, co Bóg uczynił było bardzo …5. Powołał go Pan Bóg do istnienia.6. Na początku Bóg stworzył … i ziemię.7. Liczba dni stwarzania świata.8. Opis stworzenia świata znajduje się w … Rodzaju.

Hasło: Człowiek.


Ekspozycja i omówienie ilustracji przedstawiającej rodzinę.

Spośród wszystkich Bożych stworzeń człowiek jest najdoskonal-szym dziełem Boga.

13

ROZWINIĘCIE

Uczniowie w ciszy czytają tekst biblijny.

Uroczyste odczytanie tekstu biblijnego.

„Stworzył więc Bóg człowieka na swój obraz, na obraz Boży go stworzył: stworzył mężczyznę i niewiastę. Po czym Bóg im błogosławił, mówiąc do nich: «Bądźcie płodni

i rozmnażajcie się, abyście zaludnili ziemię i uczynili ją sobie podda-ną; abyście panowali nad rybami morskimi, nad ptactwem powietrz-nym i nad wszystkimi zwierzętami pełzającymi po ziemi». (…) I sta-ło się tak. A Bóg widział, że wszystko, co uczynił, było bardzo dobre” (Rdz 1,27-28.31).

– Na czyj obraz Bóg stworzył człowieka?– W czym człowiek jest podobny do Boga?

Umieszczenie na tablicy planszy z tekstem – Rdz 1,27-28a:

„Stworzył więc Bóg człowieka na swój obraz, na obraz Boży go stworzył: stworzył mężczyznę i niewiastę

(...) abyście zaludnili ziemię i uczynili ją sobie poddaną” (Rdz 1,27-28a).

– Do czego Bóg wezwał mężczyznę i niewiastę?– W jaki sposób człowiek czyni sobie ziemię poddaną?

Bóg wyróżnił człowieka, stwarzając go na swój obraz. Obdarzył duszą nieśmiertelną, rozumem i wolną wolą. Stworzył jako mężczyznę i kobietę oraz powołał do współpracy w dziele stworzenia. Człowiek, jako jedyna istota na ziemi, otrzymał zaproszenie do panowania nad wszelkim stwo-rzeniem, do przekazywania życia w rodzinie i pomnażania dóbr, otrzyma-nych od Boga.

(Zeszyt ćwiczeń – ćw. 2 i 3)

14

Człowiek stworzony przez Boga jest dzieckiem Bożym, dlatego każdemu bez wyjątku należy się szacunek. Każdy człowiek ma ogrom-ną wartość, czyli godność.


„Godność osoby ludzkiej ma podstawę w stworzeniu jej na obraz i podobieństwo Boże” (KKK 1700).

– Z czego wynika godność człowieka?

Ojciec Święty Jan Paweł II na temat praw i godności człowieka mówił:

„Stworzenie nie czerpie życia z siebie samego, ale od Boga. Odkrywa-jąc wielkość Boga, człowiek odkrywa tym samym, jak wyjątkowe jest jego miejsce w widzialnym świecie (…). Przez wiarę Bóg odkrywa naszą wiel-ką godność, jako istot stworzonych na Jego obraz” (Jan Paweł II, Denver, 14 sierpnia 1993 r.).

Jan Paweł II wiele razy wzywał do obrony każdej istoty ludzkiej.

„Bronić życia i umacniać je, czcić je i kochać – oto zadanie, które Bóg powierza każdemu człowiekowi, powołując go – jako swój żywy obraz – do udziału w Jego panowaniu nad światem” (Evangelium vitae, 42).

– Jakie zadanie Bóg powierza człowiekowi?

ZAKOŃCZENIE

Ekspozycja i omówienie planszy z kulą ziemską na tle nieba.Każdy uczeń otrzymuje kartkę A5 i obrysowuje na niej swoją dłoń,

wewnątrz wpisuje odpowiedź na pytanie: Co robi człowiek, który trosz-czy się o dzieło stworzenia?

Prezentacja pracy uczniów.Uczniowie naklejają kartki z narysowanymi dłońmi na planszy wokół

kuli ziemskiej.

15

Autorefleksja.Nasze miejsce w świecie jest wyjątkowe. Poprzez troskę o dzieło

stworzenia, współpracujemy z Bogiem i okazujemy Mu naszą miłość.

Pomyślmy:– Jak wykonuję swoje obowiązki?– Jak odnoszę się do osób, które spotykam?– Jak dziękuję Bogu za godność, którą mnie obdarzył?

PRACA DOMOWA

Napisz list do przyjaciela, w którym wyjaśnisz, dlaczego człowiek jest najdoskonalszym dziełem Boga.


MODLITWA

Śpiew: „Ja jestem”.(odtworzenie nagrania z piosenką zespołu Arka Noego)

16

3. NIEPOSŁUSZEŃSTWO PIERWSZYCH LUDZI. OBIETNICA ZBAWICIELA

Cel ogólnyUkazanie prawdy o wielkiej miłości Boga i obietnicy zbawienia.Kształtowanie postawy wdzięczności za obietnicę zbawienia.


– podaje istotę, przyczyny i skutki grzechu,– identy ikuje grzech Adama i Ewy z grzechem pierworodnym,– streszcza opowiadanie biblijne o nieposłuszeństwie pierwszych ludzi,– wyjaśnia tekst biblijny zapowiadający Zbawiciela,– objaśnia, dlaczego Bóg obiecał ludziom Zbawiciela,– wybiera sposoby okazywania wdzięczności Bogu za miłość i obietnicę

zbawienia,– przyjmuje odpowiedzialność za dążenie do zbawienia.

Metody

Metoda „słoneczko” – metoda skojarzeń, niedokończone zdanie, anali-za tekstu biblijnego, katalog pytań, praca w grupach, rozmowa kierowana, tekst luk, rozsypanka wyrazowa, analiza tekstu źródłowego, ekspozycja, autore leksja, śpiew, techniki multimedialne.

Środki dydaktycznePismo Święte, plansza ze słowem: GRZECH, kartki samoprzylepne, plan-

sza z tekstem – Rdz 3,15, tekst wypowiedzi Ojca Świętego, nagranie z piosenką.

MODLITWA

„Ojcze nasz”.

17

WPROWADZENIE

Metoda „słoneczko” – metoda skojarzeń.Umieszczenie na tablicy planszy ze słowem:

GRZECHUczniowie podają i zapisują na kartce samoprzylepnej skojarzenia

ze słowem: GRZECH, a następnie umieszczają je wokół planszy.

Podsumowanie pracy uczniów.

Grzech jest nieposłuszeństwem wobec woli Boga, brakiem miłości, zaprzeczeniem dobroci.


ROZWINIĘCIE

Odczytanie tekstu biblijnego.

„Pan Bóg zawołał na mężczyznę i zapytał go: «Gdzie jesteś?» On odpowiedział: «Usłyszałem Twój głos w ogrodzie, przestraszyłem się, bo jestem nagi, i ukryłem się». Rzekł Bóg: «Któż ci powiedział, że jesteś nagi? Czy może zjadłeś z drzewa, z którego ci zakaza-łem jeść?» Mężczyzna odpowiedział: «Niewiasta, którą postawiłeś przy mnie, dała mi owoc z tego drzewa i zjadłem». Wtedy Pan Bóg rzekł do niewiasty: «Dlaczego to uczyniłaś?» Niewiasta odpowiedzia-ła: «Wąż mnie zwiódł i zjadłam». Wtedy Pan Bóg rzekł do węża:

«Ponieważ to uczyniłeś, bądź przeklęty wśród wszystkich zwierząt domowych i polnych; na brzuchu będziesz się czołgał i proch będziesz jadł po wszystkie

dni twego istnienia. Wprowadzam nieprzyjaźń między ciebie i niewiastę, pomiędzy potomstwo twoje a potomstwo jej: ono zmiażdży ci głowę, a ty zmiażdżysz mu piętę»” (Rdz 3,9-15).

18

Katalog pytań.W grupach lub indywidualnie uczniowie układają kilka pytań do prze-

czytanego tekstu biblijnego. Po określonym czasie następuje odczytywanie pytań i udzielanie odpowiedzi. Czas pracy: 5 minut.


Początkowo pierwsi ludzie żyli w raju. Byli tam bardzo szczęśliwi, bo żyli w przyjaźni z Bogiem. Jednak za namową szatana odwrócili się od Boga i ulegli pokusie dorównania Mu. Grzech, który popełnili nazy-wamy pierworodnym. Przez nieposłuszeństwo Bogu ludzie stracili raj na ziemi, prawo do nieba i łaskę uświęcającą. Konsekwencją grzechu stało się również cierpienie i śmierć.


Miłość Boga jest większa od ludzkich grzechów. Pan Bóg nie prze-stał kochać ludzi mimo ich nieposłuszeństwa. Już w raju zapowiedział odkupienie z grzechów.

Umieszczenie na tablicy planszy z tekstem – Rdz 3,15:

„Wprowadzam nieprzyjaźń między ciebie i niewiastę, pomiędzy potomstwo twoje a potomstwo jej:

ono zmiażdży ci głowę, a ty zmiażdżysz mu piętę” (Rdz 3,15).

– Kogo zapowiedział Pan Bóg?

Bóg zapowiedział przyjście na świat Zbawiciela. Słowa te nazywa-my protoewangelią, czyli pierwszą Dobrą Nowiną o Jezusie Chrystusie.

(Zeszyt ćwiczeń – ćw. 3, 4)

– Jak możemy podziękować Bogu za obietnicę zbawienia?

19

ZAKOŃCZENIE

Skutki grzechu pierworodnego odczuwają wszyscy ludzie.

„Dzieje człowieka na ziemi stają się niekończącym pasmem zma-gań i walk pomiędzy dobrem i złem, pomiędzy Ojcem Przedwiecz-nym, który miłuje świat, aż do oddania swego Syna Jednorodzonego, a «ojcem kłamstwa», który jest od początku zabójcą” (Jan Paweł II, Częstochowa, 15 sierpnia 1991 r.).

– O jakich skutkach grzechu mówi Jan Paweł II?

Autorefleksja.Nieposłuszeństwo pierwszych ludzi jest źródłem nieszczęścia

człowieka.

Pomyślmy: – Co robię, aby moja miłość do Boga wzrastała?– Jak często przystępuję do sakramentu pokuty?

PRACA DOMOWA

Ułóż modlitwę dziękczynną za obietnicę zbawienia.(Zeszyt ćwiczeń – ćw. 5)

MODLITWA

Śpiew: „Bóg kocha nas” lub „Dzieckiem Bożym jestem ja”.

Ref. Dzieckiem Bożym jestem ja, la, la... (x2)

Ojciec Bóg kocha nas, miłość swą zsyła nam,Któż jak On wielkim jest, któż jak On miłość ma.Święty Bóg Ojciec nasz, co dzień ma hojną dłoń,Kocha nas dzieci swe mimo grzechów oraz wad.

20

4. LUDZIE PRZEZ GRZECH ODDALAJĄ SIĘ OD SIEBIE

Cel ogólnyUkazanie prawdy, że grzech niszczy przyjaźń z Bogiem i między ludźmi. Wychowanie do odpowiedzialności za własne czyny.


– podaje, kim byli Abel i Kain,– streszcza tekst biblijny, mówiący o Ablu i Kainie,– wskazuje, że o iara Abla była zapowiedzią o iary Pana Jezusa,– wnioskuje, że każdy grzech jest nieszczęściem człowieka,– przyjmuje odpowiedzialność za własne postępowanie.

MetodyŚpiew, metoda „gwiazda skojarzeń”, odczytanie tekstu biblijnego

z podziałem na role, ekspozycja, analiza tekstu biblijnego, plątanina, analiza tekstu źródłowego, rozmowa kierowana, niedokończone zdanie, tekst luk, autore leksja, techniki multimedialne.

Środki dydaktycznePismo Święte, nagrania z piosenkami, ilustracja przedstawiająca Kaina

i Abla podczas składania o iary, Katechizm Kościoła Katolickiego, ilustracja przedstawiająca sprawowaną Mszę Świętą, plansza z tekstem – Mt 5,24.

MODLITWA

Śpiew: „O iaruję Ci”.(można odtworzyć nagranie z piosenką)

WPROWADZENIE

„Gwiazda skojarzeń”.Umieszczenie na tablicy planszy ze słowem:

WDZIĘCZNOŚĆ

21

Uczniowie podają swoje skojarzenie i zapisują na promieniach.

– Co jest ważne przy okazywaniu wdzięczności?

Ludzie, chcąc okazać wdzięczność Panu Bogu za owoce swej pracy, składali Mu o iary. Jednak nie wartość o iary była najważniejsza, lecz serce człowieka i jego intencje.

ROZWINIĘCIE

Odczytanie tekstu biblijnego. (tekst można również odczytać z podziałem na role)

„Abel był pasterzem trzód, a Kain uprawiał rolę. Gdy po niejakim czasie Kain składał dla Pana w o ierze płody roli, zaś Abel składał również (...) ze swej trzody (...), Pan wejrzał na Abla i na jego o iarę; na Kaina zaś i na jego o iarę nie chciał patrzeć. Smuciło to Kaina bar-dzo i chodził z ponurą twarzą. Pan zapytał Kaina: «Dlaczego jesteś smutny i dlaczego twarz twoja jest ponura? Przecież gdybyś postę-pował dobrze, miałbyś twarz pogodną; jeżeli zaś nie będziesz dobrze postępował, grzech leży u wrót i czyha na ciebie, a przecież ty masz nad nim panować».

Rzekł Kain do Abla, brata swego: «Chodźmy na pole». A gdy byli na polu, Kain rzucił się na swego brata Abla i zabił go. Wtedy Bóg zapytał Kaina: «Gdzie jest brat twój, Abel?» On odpowiedział: «Nie wiem. Czyż jestem stróżem brata mego?» Rzekł Bóg: «Cóżeś uczynił? Krew brata twego głośno woła ku mnie z ziemi! (...) Gdy rolę tę będziesz uprawiał, nie da ci już ona więcej plonu. Tułaczem i zbiegiem będziesz na ziemi!»” (Rdz 4,2b-12).

Ekspozycja i omówienie ilustracji przedstawiającej Abla i Kaina podczas składania ofiary.

Analiza tekstu biblijnego.

– Czym się zajmowali synowie Adama i Ewy?

22

– W jaki sposób Kain i Abel oddawali cześć Bogu?– Czyją o iarę przyjął Pan Bóg?– Dlaczego Bóg nie przyjął o iary Kaina?– Jak postąpił Kain wobec swojego brata?– Jaka kara spotkała Kaina?– Które przykazanie mówi o szanowaniu ludzkiego życia?

Adam i Ewa mieli dwóch synów: Kaina i Abla. Kain był rolnikiem, Abel pasterzem. Obaj bracia czcili Boga i składali Mu o iary. Abel miał czyste serce i jego o iara podobała się Bogu. Bóg przyjął jego o iarę. Kain był zazdrosny i Bóg jego o iarę odrzucił. Kainowi to się nie spodo-bało. W jego sercu zamieszkało zło. Popełnił ciężki grzech, zabijając swego brata i za karę musiał opuścić kraj.



„Pismo Święte w opisie zabójstwa Abla przez jego brata Kaina ukazuje od początku historii ludzkości obecność w człowieku gniewu i pożądliwości, skutków grzechu pierworodnego” (KKK 2259).

O iara Abla stała się zapowiedzią o iary najdoskonalszej – o iary Jezusa na krzyżu.


Ekspozycja i omówienie ilustracji przedstawiającej Mszę Świętą.

W czasie Mszy Świętej oddajemy Bogu cześć i razem z Panem Jezusem składamy o iarę ze swojego życia. Pan Jezus wskazuje nam, co należy uczynić, aby nasza o iara podobała się Bogu.

Umieszczenie na tablicy planszy z tekstem – Mt 5,24:

„zostaw tam dar swój przed ołtarzem, a najpierw idź i pojednaj się z bratem swoim! Potem przyjdź i dar swój o iaruj!” (Mt 5,24).

– Co należy uczynić, aby nasza o iara podobała się Bogu?– Co możemy złożyć Panu Bogu w o ierze podczas Mszy Świętej?

23

Nasza o iara podoba się Panu Bogu, gdy składamy ją z czystego serca i w dobrej intencji.


ZAKOŃCZENIE

Autorefleksja.Człowiek nie może żyć w jedności z Bogiem, nie żyjąc w zgodzie

z innymi.

Pomyślmy:– Jak uczestniczę w O ierze Mszy Świętej?– Jak zachowuję się wobec najbliższych mi osób?– Co robię, aby moje serce było czyste?– Za co powinienem przeprosić Pana Boga?

Śpiew: „Przepraszam Cię Boże”.(można odtworzyć nagranie z piosenką)

PRACA DOMOWA

Napisz, dlaczego grzech jest największym nieszczęściem człowieka.(Zeszyt ćwiczeń – ćw. 5)

MODLITWA

„Chwała Ojcu”.

24

5. BÓG ZAWIERA PRZYMIERZE Z CZŁOWIEKIEM

Cel ogólnyUkazanie prawdy, że Bóg z miłości do człowieka zawiera z nim przymierze.Kształtowanie postawy wdzięczności za przymierze zawarte z Bogiem

w sakramencie chrztu.


– podaje znaczenie słowa: „przymierze”,– identy ikuje arkę Noego z Kościołem,– przytacza biblijne opowiadanie o zawarciu przymierza Boga z Noem,– wyjaśnia znaczenie przymierza z Noem dla całej ludzkości,– wskazuje podobieństwa między przymierzem zawartym z Noem a przy-

mierzem zawartym w Chrystusie,– przyjmuje odpowiedzialność za przymierze zawarte z Bogiem w sakra-

mencie chrztu.

Metody„Burza mózgów” – metoda skojarzeń, rozmowa kierowana, ekspozycja,

analiza tekstu biblijnego, praca w grupach, krzyżówka lub list, niedokończo-ne zdanie, tekst luk, śpiew, techniki multimedialne.

Środki dydaktycznePismo Święte, mała piłka, obraz przedstawiający arkę Noego, karty pra-

cy, plansza z tabelą, nagranie z piosenką.

MODLITWA


WPROWADZENIE

„Burza mózgów” – metoda skojarzeń.Uczeń, który otrzyma np. małą piłkę podaje swoje skojarzenie

do słowa: PRZYMIERZE.

25

Podsumowanie wypowiedzi uczniów.

Przymierze jest to uroczysta umowa zawarta między Bogiem a ludźmi.


Miłość Boga do człowieka jest nieogarniona. Bóg zawiera z czło-wiekiem przymierze i wzywa go do współpracy w osiągnięciu świę-tości.

ROZWINIĘCIE


„Noe, człowiek prawy, wyróżniał się nieskazitelnością wśród współczesnych sobie ludzi; w przyjaźni z Bogiem żył Noe (...) Gdy Bóg widział (...) że wszyscy ludzie postępują na ziemi niegodziwie, rzekł do Noego: «Postanowiłem położyć kres istnieniu wszelkich ludzi, bo ziemia jest pełna wykroczeń przeciw mnie: zatem zniszczę ich wraz z ziemią. Ty zaś zbuduj sobie arkę (...). Ja zaś sprowadzę na ziemię potop (…). Wejdź przeto do arki z synami twymi, z żoną i żonami twych synów. Spośród wszystkich istot żyjących wprowadź do arki po parze samca i samicę, aby ocalały wraz z tobą od zagłady (...)». A potop trwał na ziemi czterdzieści dni i wody wezbrały, i podniosły arkę ponad zie-mię. (...) Pozostał tylko Noe i to, co z nimi było w arce. (...) Ale Bóg, pamiętając o Noem, o wszystkich istotach żywych i wszystkich zwie-rzętach, które z nim były w arce, sprawił, że powiał wiatr nad całą zie-mią i wody zaczęły opadać. (...) Noe wyszedł więc z arki wraz z synami, żoną i żonami swych synów. Wyszły też z arki wszelkie zwierzęta (...). Potem Bóg tak rzekł do Noego i do jego synów: «(...) Zawieram z wami przymierze, tak iż nigdy już nie zostanie zgładzona wodami potopu żadna istota żywa i już nigdy nie będzie potopu niszczącego ziemię». Po czym Bóg dodał: «A to jest znak przymierza, które ja zawieram z wami i z każdą istotą żywą, która jest z wami, na wieczne czasy: Łuk mój kładę na obłoki, aby był znakiem przymierza między Mną a zie-mią»” (Rdz 6,9.11-14.17-19; 7,17.23; 8,1.10.18-19; 9,8.11-13).

Ekspozycja i omówienie ilustracji przedstawiającej arkę Noego.

26

Propozycja 1Analiza tekstu biblijnego.Praca w grupach.Dzielimy uczniów na grupy. Każda grupa otrzymuje kartę pracy.

Uczniowie rozwiązują krzyżówkę. Czas pracy: 7 minut.

1 T Ę C Z A

2 P R Z Y M I E R Z E

3 A R K A

4 O F I A R A

5 N O E

6 P O T O P

7 Z W I E R Z Ę T A

8 G O Ł Ą B

9 S M O Ł A

1. Znak przymierza z Noem.2. Bóg zawarł je z Noem.3. Zbudował ją Noe.4. Złożył ją Noe po ocaleniu.5. Był człowiekiem sprawiedliwym, ocalał z potopu.6. Zesłał go Bóg za karę.7. Wziął je Noe do arki.8. Wypuścił go Noe z arki.9. Użył jej Noe do uszczelnienia arki.

Hasło: Arka Noego.

Propozycja 2Praca w grupach.Dzielimy uczniów na grupy. Zadaniem uczniów jest napisanie krót-

kiego listu do przyjaciela. Autorem listu jest Noe, który opowiada o tym, co go spotkało. Czas pracy: 7 minut.

27

Prezentacja pracy w grupach.

Noe, człowiek sprawiedliwy i kochający Boga, został wybrany, aby wybudować arkę, dla ocalenia swojej rodziny i zwierząt. Ludzi grzesznych Bóg ukarał potopem. Po ocaleniu Noe złożył Bogu o iarę dziękczynną, a Bóg zawarł z nim przymierze, obiecując, że nie ześle już nigdy potopu niszczącego ziemię. Na znak zawartego przymierza Bóg rozpostarł tęczę między niebem a ziemią.

– Kiedy Bóg z nami zawarł przymierze?– Czym obdarza Bóg człowieka ochrzczonego?– Do jakiej wspólnoty należymy od chrztu świętego?

Arka Noego była zapowiedzią Kościoła, w którym dokonuje się nasze uświęcenie.

Umieszczenie na tablicy planszy z tabelą.Wspólnie uzupełnianie tabeli.

Arka KościółByła (ocaleniem) dla wszystkich, którzy w niej byli.

Jest ocaleniem dla wszystkich (wierzących) w Chrystusa.

Wody potopu były (karą)za grzechy.

Woda (chrztu) świętego uwalnia od grzechu.


ZAKOŃCZENIE

Nauka piosenki z gestami: „Pewnego dnia Noe do lasu szedł”.(odtworzenie nagrania z piosenką)

1. Pewnego dnia Noe do lasu szedł,by zebrać wokół siebie wszystkie zwierzęta,bo rozgniewany Pan Bóg chciał zesłać na świat potop,lecz nie z winy zwierząt, więc ocalił je.

28

Ref. Tu stoją krokodyle (łączymy ręce w łokciach oraz otwieramy i zamykamy dłonie, robiąc „paszczę krokodyla”)

i orangutany, (jedną ręką łaskoczemy czubek głowy, a drugą klatkę piersiową)

dwa malutkie wężyki (falujemy dłońmi)i królewski orzeł, (rozkładamy ręce jak skrzydła i machamy nimi)i kot, i mysz, (przystawiamy do skroni palce wskazujące, a następnie

przy ustach)i bardzo duży słoń (pokazujemy wielki brzuch i „trąbę”)dlaczego jeszcze nie madwóch nosorożców? (przystawiamy palec wskazujący w pozycji

poziomej przy nosie)La la la la la la la la (x3) (w rytm melodii klaszczemy w dłonie)La la la la la.

2. Zwierzęta szybko do arki szły,bo wielka, ciemna chmura była już na niebiei kropla po kropli zaczęła padać,lecz nie z winy zwierząt, więc ocalił je.

3. Z ulewy tej na ziemi potop był,lecz w arce dobrze było ludziom i zwierzętom,i Noe nie myślał już o nosorożcach,to nie jego wina, że spóźniły się.

4. Z historii tej naukę sobie weź,nie spóźniaj się, gdy Pan Bóg łaski swoje daje,bo spotka cię los dwóch jednorożców,arka Bożej łaski odpłynie w dal.

– Czego Bóg oczekuje od człowieka, który przyjął chrzest?– Co pomaga nam osiągnąć świętość?

Bóg przez sakrament chrztu oczyszcza nas z grzechu i powołuje do świętości.

29

Autorefleksja.Pomyślmy:– Jak cenię sobie dar chrztu świętego?– Co robię, aby w moim sercu wzrastały: wiara, nadzieja i miłość?– Jak przeciwstawiam się błędom i grzechom?

PRACA DOMOWA

Narysuj tęczę w siedmiu barwach: czerwonym, pomarańczowym, żółtym, zielonym, niebieskim, granatowym i ioletowym. Na tęczy napisz, co pomaga nam w osiągnięciu świętości.


MODLITWA

Śpiew: „Pewnego dnia Noe do lasu szedł”.

30

6. PYCHA NISZCZY PRZYJAŹŃ Z BOGIEM – WIEŻA BABEL

Cel ogólnyUkazanie prawdy, że grzech niszczy przyjaźń z Bogiem.Zachęcenie do życia w jedności z Bogiem i ludźmi.


– podaje, że grzech niszczy przyjaźń z Bogiem,– de iniuje słowo „pycha”,– streszcza tekst biblijny o wieży Babel,– wyjaśnia sens słowa: „pycha”,– określa sens jedności z Bogiem i ludźmi,– proponuje, co należy czynić, aby wzrastała jedność wśród ludzi,– przyjmuje odpowiedzialność za to, aby w jego otoczeniu wzrastała jed-

ność z Bogiem i ludźmi.

MetodyOpowiadanie, rozmowa kierowana, ekspozycja, analiza tekstu biblijne-

go, niedokończone zdanie, rozsypanka wyrazowa, praca w grupach, śpiew, techniki multimedialne, autore leksja.

Środki dydaktycznePismo Święte, tekst opowiadania, obraz przedstawiający budowę wieży

Babel, karty pracy (format A3) dla każdej grupy, nagranie z piosenką.

MODLITWA

„Ojcze nasz”.

WPROWADZENIE:

Odczytanie i analiza opowiadania.

„W pewnej wsi, żyła bardzo biedna dziewczynka Gosia. Jej dom

31

nie posiadał nawet drzwi, a ona nie nosiła butów. Mimo to była dziewczynką dobrą, miłą i radosną. Na jej twarzyczce często gościł uśmiech.

Pewnego ranka, gdy Gosia szła do studni, spotkała wróżkę.– Dzień dobry, pani wróżko – powiedziała grzecznie.– Dzień dobry Gosiu, jak się czujesz? Czy jesteś jak zawsze zado-

wolona?– Prawdę mówiąc, pani wróżko, jestem zadowolona, ale...– Ale co?– Byłabym jeszcze bardziej zadowolona, gdybym mogła mieszkać

w małym domku, a nie w szopie.– Bądź zawsze dobra, Gosiu, a będziesz miała mały domek, jak

tego pragniesz.Następnego ranka Gosia obudziła się bardzo późno. Nigdy

nie spała tak dobrze. A to dlatego, że jej twardy siennik zamienił się w wygodne łóżko. Gdy otworzyła oczy, wydawało jej się, że jeszcze śni. Znajdowała się w pięknym pokoju, w oknach wisiały iranki. Z kuchni dochodził zapach świeżo upieczonych bułek. Gosia uszczyp-nęła się i z radością stwierdziła, że to nie był sen. Miała rzeczywiście śliczny domek. Pobiegła do studni, by podziękować wróżce.

– Dzień dobry Gosiu! Czy jesteś zadowolona ze swego domku?– O tak, wróżko jestem bardzo zadowolona z domku, ale...– Ale co?– Byłabym jeszcze bardziej zadowolona, gdybym na podwórzu

miała kilka kurek, które by mi znosiły jajka.– Bądź zawsze dobra, a będziesz miała kurki.Wyobraźcie sobie radość Gosi, gdy następnego ranka obudziło ją

głośne gdakanie gromadki kurek. Dziewczynka pobiegła do studni.– Dzień dobry wróżko, nie wiem jak ci dziękować!– Dzień dobry Gosiu. Czy jesteś teraz zadowolona?– Bardzo, tylko...– Tylko co?– Otóż wydaje mi się, że byłoby jeszcze lepiej, gdybym w obórce

miała krówkę, która co dzień rano dawałaby mi mleko...– Bądź zawsze dobra, Gosiu, a podaruję ci również krówkę.Następnego dnia Gosię zbudził głośny ryk krowy, zauważyła,

że biało-brązowe łaty krówki były ładniejsze niż łaty na jej sukience. Udała się do wróżki trochę zafrasowana.

32

– Dzień dobry Gosiu, czy jesteś teraz zadowolona?– Taak... Muszę ci bardzo podziękować, ale...– Ale co?– Wydaje mi się, że byłabym jeszcze szczęśliwsza, gdybym miała

jakąś porządną sukienkę...– Bądź zawsze dobra, a będziesz miała nową sukienkę...Następnego dnia Gosia otworzyła oczy, znalazła obok łóżka

cudowną sukienkę, jedwabne pończoszki, pantofelki ze srebrnymi klamerkami, sznur korali i kolczyki wysadzane szmaragdami. Długo tego ranka ubierała się przy lustrze i po raz pierwszy w swym życiu zapomniała o pacierzu. Szła wolno do studni, pyszniąc się swą sukien-ką i klejnotami. Inne dziewczęta patrzyły na nią z podziwem i mówiły:

– Popatrzcie tylko! Gosia stała się królową wsi!A Gosia, dumna i pyszna spoglądała wokoło. Przy studni jak zwy-

kle czekała na nią wróżka.– Dzień dobry Gosiu! Czy jesteś teraz zadowolona? – Nie nazywam się już Gosia. Teraz nazywam się „królową wsi”.

I chciałabym...Wróżka spojrzała na nią surowo.– Rzeczy, które ci dałam zmieniły twoje serce. Stałaś się pyszna.

Dlatego stracisz wszystko. Do widzenia „królowo wsi”.Wróżko zniknęła a wraz z nią cały czar. Gosia została przy studni,

tak samo biedna, jak na początku.– Dobrze mi tak – pomyślała – Kto wie, dokąd doprowadziłyby

mnie próżność i pycha, które wdarły się do mego serca”.

(materiał redakcji)

– Jaki grzech sprawił, że Gosia straciła wszystko, co otrzymała od losu?

– Jak zachowuje się człowiek, którym kieruje pycha?

Grzech pychy jest jednym z siedmiu grzechów głównych. Kościół wymienia go na pierwszym miejscu.

33

ROZWINIĘCIE


„Mieszkańcy całej ziemi mieli jedną mowę, czyli jednakowe słowa. A gdy wędrowali ze wschodu, napotkali równinę w kraju Szinear i tam zamieszkali.

I mówili jeden do drugiego: «(…) Chodźcie, zbudujemy sobie miasto i wieżę, której wierzchołek będzie sięgał nieba, i w ten spo-sób uczynimy sobie znak, abyśmy się nie rozproszyli po całej ziemi». A Pan zstąpił z nieba, by zobaczyć to miasto i wieżę, które budowali ludzie. Pan rozproszył ich stamtąd po całej powierzchni ziemi, i tak nie dokończyli budowy tego miasta. Dlatego to nazwano je Babel, tam bowiem Pan pomieszał mowę mieszkańców całej ziemi. Stamtąd też Pan rozproszył ich po całej powierzchni ziemi” (Rdz 11,1-9).

Ekspozycja i omówienie ilustracji przedstawiającej budowę wieży Babel.


– Iloma językami na początku posługiwali się mieszkańcy całej ziemi?

– Na jaki pomysł wpadli ludzie, gdy się osiedlili?– Dlaczego chcieli zbudować wieżę?– Z jakiego powodu nie dokończyli budowy?– Jak nazwano tę budowę?– W jaki sposób Pan Bóg ukarał zarozumiałych ludzi?– Jaki grzech popełnili budujący wieżę Babel?

Ludzie, którzy chcieli zbudować wieżę sięgającą nieba, myśleli, że poradzą sobie bez Boga. Byli bardzo dumni, pyszni i zarozumiali. Dlatego Pan Bóg sprzeciwił się ich zamiarom. Uniemożliwił dokoń-czenie budowy, mieszając im języki. Ludzie nie mogli się porozu-mieć i rozeszli się w różne strony. Tylko Bóg może zjednoczyć ludzi na całym świecie.

(Zeszyt ćwiczeń – ćw. 1, 2, 3)

34

Praca w grupach.Metoda „karuzela”.Dzielimy uczniów na 4 grupy. Uczniowie otrzymują kartę pracy (for-

mat A3) i kończą zdanie.grupa I – Aby w naszych rodzinach wzrastała jedność należy...grupa II – Aby w naszej klasie wzrastała jedność należy...grupa III – Aby w naszej szkole wzrastała jedność należy...grupa IV – Aby w naszej para ii wzrastała jedność należy...Po krótkim czasie na hasło: „podaj dalej” uczniowie wymieniają się

kartkami (grupa I podaje grupie II, ta z kolei grupie III itd.) i dopisują swoje odpowiedzi (odpowiedzi nie mogą się powtarzać). Gdy karty wró-cą do pierwszych właścicieli następuje prezentacja pracy.

Uczniowie odczytują odpowiedzi i umieszczają karty pracy na tablicy.

Nauka piosenki: „Abyśmy byli jedno”.(odtworzenie nagrania z piosenką)

Abyśmy byli jedno, podajmy sobie ręce.Abyśmy byli razem i jedno mieli serce.Dzielmy się chlebem, dzielmy się niebem.niech się odmieni, niech się odmieni,oblicze ziemi, tej ziemi.

ZAKOŃCZENIE

Pan Bóg udziela nam swoich łask, które pomagają nam w czynie-niu dobra i osiągnięciu nieba. Należy współpracować z Bogiem i dbać o jedność w rodzinie, Kościele, szkole, pracy i innych miejscach.

Autorefleksja.Pomyślmy:– Jak często modlę się o pojednanie wśród ludzi?– Co robię, aby w moim otoczeniu wzrastała jedność?– Jak często dziękuję Bogu za pomoc w drodze do nieba?

35

PRACA DOMOWA

Napisz, co możemy uczynić, aby w naszych rodzinach wzrastała jedność.

Pomódl się o jedność w swojej rodzinie.(Zeszyt ćwiczeń – ćw. 4, 5)

MODLITWA

Śpiew: „Abyśmy byli jedno”.

36

7. JEDNOŚĆ LUDZI Z BOGIEM – W LITURGII I SAKRAMENTACH

Cel ogólnyUkazanie prawdy, że liturgia, a szczególnie sakramenty święte są źró-

dłem jedności człowieka z BogiemWychowanie do umocnienia jedności z Bogiem przez udział w liturgii

i sakramentach.


– de iniuje słowa: „liturgia”, „sakrament”,– wylicza sakramenty święte,– wyjaśnia potrzebę troski o jedność z Bogiem,– wskazuje na jedność ludzi z Bogiem w sakramentach: chrztu, Eucharystii

oraz pojednania i pokuty,– określa sposoby obecności Chrystusa w liturgii, – rysuje znak gra iczny sakramentu chrztu, Eucharystii oraz pojednania i

pokuty,– wnioskuje, że liturgia jest drogą do jedności z Bogiem,– planuje osobistą troskę o rozwój życia liturgicznego.

MetodyKrzyżówka, mini wykład, pogadanka, rozmowa kierowana, praca w gru-

pach, analiza tekstu biblijnego, analiza tekstu źródłowego, ekspozycja, auto-re leksja, śpiew.

Środki dydaktycznePismo Święte, Konstytucja o Liturgii Świętej Soboru Watykańskiego II,

plansza z krzyżówką, białe i kolorowe kartki formatu A3 oraz kolorowe kart-ki formatu A 4.

MODLITWA

„Duchu Święty”.

37

WPROWADZENIE

Krzyżówka.Umieszczenie na tablicy planszy z krzyżówką.

1 P S A L M

2 M I C H A Ł

3 P O S T

4 U R

5 C H R Z E S T

6 G O L G O T A

7 I Z A J A S Z

8 K A P Ł A N

1. Śpiewany w liturgii słowa.2. Jeden z archaniołów.3. Jeden z dobrych uczynków.4. Tam mieszkał Abraham.5. Jeden z sakramentów świętych.6. Góra, na której ukrzyżowano Jezusa.7. Największy prorok Starego Testamentu.8. Sprawuje Eucharystię.


ROZWINIĘCIE

Słowo „liturgia” obejmuje Mszę Świętą i pozostałe sakramenty, sakramentalia (znaki – czynności święte, ustanowione przez Kościół), rok liturgiczny, Liturgię Godzin (modlitwa ludu Bożego na różne pory

38

dnia – na 7 pór modlitewnych, najważniejsze z nich to jutrznia i nie-szpory), muzykę i sztukę sakralną.

Sakrament to ustanowiony przez Chrystusa widzialny znak nie-widzialnej łaski Bożej.

– Jakie sakramenty święte ustanowił Pan Jezus?– Które sakramenty przyjęliście?


Praca w grupach.Dzielimy uczniów na 3 grupy. Każda grupa otrzymuje tekst biblijny

na temat określonego sakramentu, jedną kolorową kartkę formatu A3 i formatu A4 oraz jedną białą kartkę formatu A3.

Zadania dla poszczególnych grup:1. O jakim sakramencie mówi tekst biblijny?2. Wykonaj znak gra iczny tego sakramentu.3. Sformułuj krótką myśl przewodnią (sentencję) na temat tego

sakramentu.Czas pracy 10 minut.

Grupa I„Idźcie więc i nauczajcie wszystkie narody, udzielając im chrztu

w imię Ojca i Syna, i Ducha Świętego” (Mt 28,19).

Grupa II„A gdy oni jedli, Jezus wziął chleb i odmówiwszy błogosławień-

stwo, połamał i dał uczniom, mówiąc: «Bierzcie i jedzcie, to jest Ciało moje». Następnie wziął kielich i odmówiwszy dzięk-czynienie, dał im, mówiąc: «Pijcie z niego wszyscy” (Mt 26,26-27).

Grupa III„Po tych słowach tchnął na nich i powiedział im: «Weźmijcie

Ducha Świętego! Którym odpuścicie grzechy, są im odpuszczone, a którym zatrzymacie, są im zatrzymane»” (J 20,22-23).

Prezentacja pracy w grupach (ekspozycja efektów pracy).

Podsumowanie.

39

W czynnościach liturgicznych widzimy kapłana, asystę (mini-stranci, schola, organista) i uczestniczących ludzi oraz symbole, znaki, ceremonie. W liturgii działa Chrystus. Jest On w niej obecny:

– w osobie kapłana, – w swoim słowie, – w zgromadzonym ludzie, bo sam Chrystus zapewniał: „(…)

gdzie są dwaj albo trzej zebrani w imię moje, tam jestem pośród nich” (Mt 18,20).

– w sposób szczególny pod postaciami chleba i wina.


Liturgia:– odnawia przymierze Boga z ludźmi, które zostało zawarte przez

Jezusa Chrystusa,– uświęca człowieka,– uobecnia działanie Chrystusa,– zapowiada naszą przyszłą chwałę,– prowadzi do jedności z Bogiem.

Człowiek wierzący zobowiązany jest do takiego życia i współpracy z łaską Bożą, która prowadzi go do jedności z Bogiem i pomaga osią-gnąć przyszłą chwałę w niebie.

ZAKOŃCZENIE

Sobór Watykański II w Konstytucji o Liturgii Świętej mówi o zna-czeniu liturgii w życiu Kościoła.

Jest ona „szczytem, do którego zmierza działalność Kościoła i jed-nocześnie źródłem, z którego wypływa cała jego moc” (KL 10).

– Jak Sobór Watykański II określa liturgię?– Co to znaczy, że liturgia jest szczytem?– Co to znaczy, że liturgia jest źródłem?– Z czego Kościół czerpie swoją moc?

Liturgia jest mocą Kościoła, która pobudza lud Boży do tego, aby żył w jedności z Bogiem i między sobą. Celem liturgii jest czynny,

40

pobożny, świadomy oraz owocny udział wiernych w tajemnicach zba-wienia dokonujących się pod osłoną znaków i symboli liturgicznych.

Autorefleksja.Pomyślmy:– Co czynię, aby trwać w jedności z Bogiem?– Jaki jest mój udział w liturgii?– Jak często korzystam z sakramentów: Eucharystii oraz pojedna-

nia i pokuty?

PRACA DOMOWA

Napisz, w jaki sposób sakramenty – chrzest, Eucharystia, pokuta – pomagają nam osiągnąć jedność z Bogiem.


MODLITWA

Śpiew: „Niechaj z nami będzie Pan”.(można odtworzyć nagranie z piosenką)

41

II. BÓG OPIEKUJE SIĘ LUDŹMI

8. ABRAHAM OJCEM WIERZĄCYCH

Cel ogólnyUkazanie postaci Abrahama jako ojca wszystkich wierzących. Kształtowanie postawy wdzięczności za wiarę i troski o jej rozwój.


– podaje treść obietnicy danej Abrahamowi,– streszcza biblijny opis powołania Abrahama,– wyjaśnia, dlaczego Abrahama nazywamy ojcem wierzących,– charakteryzuje postawę człowieka wierzącego,– określa postawę Abrahama wobec Bożego wezwania,– proponuje sposoby troski o rozwój wiary.

MetodyNiedokończone zdanie, ekspozycja, analiza tekstu biblijnego, rozmowa

kierowana, krzyżówka, analiza tekstu źródłowego, autore leksja, śpiew.

Środki dydaktycznePismo Święte, mapa, ilustracja przedstawiająca Abrahama wędrującego

do Ziemi Kanaan, plansza z tekstem – Rdz 12,2, Katechizm Kościoła Katolickiego.

MODLITWA

„Akt wiary”.

42

WPROWADZENIE

Od chwili chrztu świętego jesteśmy dziećmi Bożymi. Należymy do Kościoła, wspólnoty ludzi wierzących w Boga.

Metoda „niedokończone zdania”.Umieszczenie na tablicy planszy ze słowami:

WIARA TO...Uczniowie kończą zdanie.


Człowiekiem wielkiej wiary, posłusznym Bogu był Abraham. Żył ok. 1800 lat przed narodzeniem Chrystusa. Był zamożnym człowie-kiem i mieszkał w starożytnej Mezopotamii. Bóg wezwał Abrahama, by opuścił kraj ojczysty i udał się do ziemi Kanaan.

Pokaz mapy.Uczniowie wskazują Mezopotamię i Kanaan.

ROZWINIĘCIE


„Pan rzekł do Abrama: «Wyjdź z twojej ziemi rodzinnej i z domu twego ojca do kraju, który ci ukażę. Uczynię bowiem z ciebie wielki naród, będę ci błogosławił i twoje imię rozsławię: staniesz się błogosła-

wieństwem. Będę błogosławił tym, którzy ciebie błogosławić będą, a tym, którzy tobie będą złorzeczyli, i ja będę złorzeczył. Przez ciebie będą otrzymywały błogosławieństwoludy całej ziemi». Abram udał się w drogę, jak mu Pan rozkazał” (Rdz 12,1-4).

Ekspozycja i omówienie ilustracji przedstawiającej Abrahama idą-cego do Kanaanu.

43


– Jakie polecenie dał Bóg Abrahamowi?– Co Bóg obiecał Abrahamowi?

Umieszczenie na tablicy planszy z tekstem – Rdz 12,2:

„Uczynię z ciebie wielki naród, będę ci błogosławił i twoje imię rozsławię:

staniesz się błogosławieństwem” (Rdz 12,2).

– W jaki sposób Abraham spełnił polecenie Pana Boga?– Jak nazywa się ziemia, którą otrzymał Abraham?


Bóg wybrał Abrahama na ojca nowego narodu. Potomkami Abra-hama są Izraelici. Naród, którego ojcem jest Abraham, stał się naro-dem wybranym, umiłowanym przez Boga. W tym narodzie przyszedł na świat Zbawiciel, największy spośród potomków Abrahama. Abra-ham uwierzył Bogu i był Mu posłuszny, dlatego nazywamy go ojcem wszystkich wierzących.

Krzyżówka.


1. Kraj, z którego pochodził Abraham.2. Imię żony Abrahama.3. Największy potomek Abrahama.4. Naród, któremu Abraham dał początek.5. Jest nim Abraham dla wierzących.6. Pierwszy z sakramentów.7. Imię Zbawiciela.8. Zbudował arkę.9. Ziemia, którą otrzymał Abraham.10. Dał ją Bóg Abrahamowi.11. Był nim Lot dla Abrahama.

44

1 M E Z O P O T A M I A

2 S A R A J

3 Z B A W I C I E L

4 I Z R A E L

5 O J C I E C

6 C H R Z E S T

7 J E Z U S

8 N O E

9 K A N A A N

10 O B I E T N I C A

11 B R A T A N E K

Postawą, która najbardziej charakteryzuje Abrahama jest zawie-rzenie Bogu.

„Aby żyć, wzrastać i wytrwać w wierze aż do końca, musimy karmić ją słowem Bożym oraz prosić Pana, aby przymnażał nam wiary; powinna ona działać «przez miłość», być podtrzymywana przez nadzieję i zakorze-niona w wierze Kościoła” (KKK 162).

– W jaki sposób powinniśmy troszczyć się o rozwój naszej wiary? – Kto pomaga nam troszczyć się o wiarę?

ZAKOŃCZENIE

Autorefleksja.Wiara jest darem Pana Boga, o który należy się troszczyć.

Pomyślmy:– Jaka jest moja wiara?– W jakich sytuacjach zawierzam swoje życie Panu Bogu?– Jak spełniam wolę Bożą?– Jak okazuję wdzięczność tym, którzy troszczą się o moją wiarę?


45

PRACA DOMOWA

Napisz, w jaki sposób możemy rozwijać wiarę.(Zeszyt ćwiczeń – ćw. 5)

MODLITWA

Pieśń: „Dzięki, o Panie...”.

46

9. CZŁOWIEK ODPOWIADA NA MIŁOŚĆ BOGA

Cel ogólnyZapoznanie z biblijnym opisem o iary Abrahama. Kształtowanie postawy miłości i zawierzenia Bogu.


– podaje treść obietnicy danej Abrahamowi,– streszcza biblijny opis o iary Abrahama,– wyjaśnia, na czym polega podobieństwo Izaaka i Jezusa,– wybiera sposoby okazywania miłości Bogu,– ocenia postawę Abrahama wobec Boga, – przyjmuje postawę wdzięczności za miłość Pana Boga.

MetodyMetoda „słoneczko”, analiza tekstu biblijnego, tekst luk, ekspozycja, pra-

ca w grupach, rozmowa kierowana, niedokończone zdanie, autore leksja, śpiew.

Środki dydaktycznePismo Święte, plansza ze słowem: DAR, ilustracje przedstawiające o iarę

Abrahama i Jezusa ukrzyżowanego.

MODLITWA

„Ojcze nasz”.

WPROWADZENIE

Otrzymujemy w życiu różne dary. Przypomnijcie sobie taką chwi-lę, kiedy otrzymaliście coś w darze.

47

Metoda słoneczka:Umieszczenie na tablicy planszy ze słowem:

DAR

– Co czuje człowiek, gdy otrzymuje dar?

Uczniowie zapisują odpowiedzi wokół planszy.

ROZWINIĘCIE

Dary, które otrzymujemy, sprawiają radość i pobudzają do wdzięcz-ności. Dar, który wymaga o iary i wyrzeczenia jest najcenniejszy.



„Bóg wystawił Abrahama na próbę. Rzekł do niego: (…) «Weź twe-go syna jedynego, którego miłujesz, Izaaka, idź do kraju Moria i tam złóż go w o ierze na jednym z pagórków, jakie ci wskażę». (…) A gdy przyszli na to miejsce, które Bóg wskazał, Abraham zbudował tam ołtarz, ułożył na nim drwa i związawszy syna swego Izaaka położył go na tych drwach na ołtarzu. (...) Ale wtedy Anioł Pański zawołał na nie-go z nieba i rzekł: «Abrahamie, Abrahamie!» A on rzekł: «Oto jestem». [Anioł] powiedział mu: «Nie podnoś ręki na chłopca i nie czyń mu nic złego! Teraz poznałem, że boisz się Boga, bo nie odmówiłeś Mi nawet twego jedynego syna».

Abraham, obejrzawszy się poza siebie, spostrzegł barana uwikła-nego rogami w zaroślach. Poszedł więc, wziął barana i złożył w o ierze całopalnej zamiast swego syna. I dał Abraham miejscu temu nazwę «Pan widzi». Stąd to mówi się dzisiaj: «Na wzgórzu Pan się ukazuje».

Po czym Anioł Pański przemówił głośno z nieba do Abrahama po raz drugi: «Przysięgam na siebie, wyrocznia Pana, że ponieważ uczyniłeś to, a nie oszczędziłeś syna twego jedynego, będę ci błogosła-wił i dam ci potomstwo tak liczne jak gwiazdy na niebie i jak ziarnka piasku na wybrzeżu morza (...)»” (Rdz 22,1-2.9.11-17).

48

Ekspozycja i omówienie ilustracji przedstawiającej ofiarę Abrahama.


– Jak miał na imię syn Abrahama?– Jakiej o iary zażądał Bóg od Abrahama?– Co zrobił Abraham, gdy usłyszał rozkaz Pana Boga?– Kto powstrzymał rękę Abrahama?– Dlaczego Bóg nie pozwolił zabić Izaaka?– Jaką o iarę złożył Abraham?– Jaką obietnicę dał Bóg Abrahamowi?


Abraham bardzo kochał Boga i był Mu posłuszny. Nie zawahał się złożyć w o ierze swego jedynego syna. Bóg jednak nie pragnął śmierci Izaaka. Ocalił mu życie, by dalej realizować swój plan zbawienia.

– W czym Izaak jest podobny do Pana Jezusa?

Ekspozycja i omówienie ilustracji Jezusa ukrzyżowanego.


Bóg w osobie Jezusa okazał nam swoją wielką miłość. Jezus umarł za nas, abyśmy mogli być zbawieni.

ZAKOŃCZENIE

Abraham z miłości do Pana Boga był gotowy o iarować swojego syna. Był Bogu wierny i posłuszny.

– Co my możemy uczynić z miłości do Pana Boga?


Autorefleksja.Bóg kocha każdego człowieka.

49

Pomyślmy:– Jak okazuję miłość Panu Bogu?– Jak często dziękuję Bogu za miłość?

PRACA DOMOWA

Ułóż modlitwę, w której podziękujesz Bogu za Jego miłość.(Zeszyt ćwiczeń – ćw. 5)

MODLITWA

Pieśń: „Czy wierzysz”.

50

10. JAKUB WZOREM ODDANIA BOGU

Cel ogólnyUkazanie Jakuba jako wzoru oddania się Bogu.Wychowanie do trwania w wierności wobec Pana Boga.


– przytacza biblijne opowiadanie dotyczące snu Jakuba,– wyjaśnia, dlaczego powinniśmy powierzyć swoje życie Panu Bogu,– uzasadnia przyjmowanie przez człowieka woli Bożej,– wskazuje na potrzebę wierności Panu Bogu i dziękowania za Jego opiekę.

MetodyOpowiadanie, rozmowa kierowana, krzyżówka, uroczyste odczytanie

tekstu biblijnego, ekspozycja, analiza tekstu biblijnego, niedokończone zda-nie, autore leksja, śpiew, techniki multimedialne.

Środki dydaktycznePismo Święte, świeca, ilustracja przedstawiająca sen Jakuba, ilustracje

przedstawiające świętych i błogosławionych – np. Maksymilian Kolbe, Matka Teresa, Jan Paweł II.

MODLITWA

„Ojcze nasz”.

WPROWADZENIE


Pewien człowiek od kilku dni błądził po lesie, nie mogąc znaleźć wyjścia. Wreszcie ujrzał w oddali innego człowieka. Jego serce napeł-niło się radością. „Teraz na pewno znajdę drogę, która wyprowadzi mnie z lasu” – pomyślał. Kiedy byli już blisko siebie, zapytał:

51

– Bracie, pokaż mi drogę, która wyprowadzi mnie z lasu. Błąkam się od paru dni i nie potra ię znaleźć wyjścia.

W odpowiedzi usłyszał: – Bracie, nie znam drogi wyjścia, gdyż sam zabłądziłem. Ale jed-

no mogę ci powiedzieć. Nie idź drogą, którą ja szedłem, bo wiem, że nie wyprowadzi cię ona z lasu. Chodź ze mną, razem poszukamy wyjścia.

(P.J. Wharton, Opowiadania i przypowieści – dla katechetów i nauczy-cieli, Warszawa 1998)

– Dlaczego człowiek błądził po lesie?– Kogo ujrzał człowiek w oddali?– O co poprosił spotkanego?– Jakiej odpowiedzi udzielił spotkany?– Co uczynili obaj mężczyźni?

Mężczyźni wspólnie odnaleźli drogę.

ROZWINIĘCIE

Człowiek, który powierzy swoje życie Panu Bogu, ma w Nim opie-kę. Wzorem oddania się Bogu jest człowiek, którego imię poznamy rozwiązując krzyżówkę.

Krzyżówka.


1 O J C E M

2 A D A M

3 A R K A

4 U M I Ł O W A N Y

5 A B R A H A M

52

1. Kim jest Pan Bóg?2. Pierwszy człowiek.3. Zbudował ją Noe.4. Jakim synem był Izaak dla Abrahama.5. Kogo nazywamy ojcem wierzących.

Wyjaśnienie znaczenia słów: „stela”, „betel”.

Stela – pomnik kamienny, upamiętniający dokonania władców, ich działalność, a także upamiętniający wydarzenia religijne.

Betel – dom Boży.


„Kiedy Jakub wyszedłszy z Beer-Szeby wędrował do Charanu, tra ił na jakieś miejsce i tam się zatrzymał na nocleg, gdyż słońce już zaszło. Wziął więc z tego miejsca kamień i podłożył go sobie pod gło-wę, układając się do snu na tym właśnie miejscu. We śnie ujrzał dra-binę opartą na ziemi, sięgającą swym wierzchołkiem nieba, oraz anio-łów Bożych, którzy wchodzili w górę i schodzili na dół. A oto Pan stał na jej szczycie i mówił: «Ja jestem Pan, Bóg Abrahama i Bóg Izaaka. Ziemię, na której leżysz, oddaję tobie i twemu potomstwu. A potom-stwo twe będzie tak liczne jak proch ziemi, ty zaś rozprzestrzenisz się na zachód i na wschód, na północ i na południe; wszystkie plemio-na ziemi otrzymają błogosławieństwo przez ciebie i przez twych potomków. Ja jestem z tobą i będę cię strzegł, gdziekolwiek się udasz; a potem sprowadzę cię do tego kraju. Bo nie opuszczę cię, dopóki nie spełnię tego, co ci obiecuję». A gdy Jakub zbudził się ze snu, pomy-ślał: «Prawdziwie Pan jest na tym miejscu, a ja nie wiedziałem». I zdję-ty trwogą rzekł: «O, jakże miejsce to przejmuje grozą! Prawdziwie jest to dom Boga i brama nieba!» Wstawszy więc rano, wziął ów kamień, który podłożył sobie pod głowę, postawił go jako stelę i rozlał na jego wierzchu oliwę. I dał temu miejscu nazwę Betel” (Rdz 28,10-19a).

Ekspozycja i omówienie ilustracji przedstawiającej sen Jakuba.


– Skąd wędrował Jakub?– Dokąd wędrował Jakub?

53

– Co ujrzał Jakub podczas snu?– Jakie słowa wypowiedział Pan Bóg do Jakuba?– Jak Jakub nazwał miejsce, w którym się znajdował?– Czego uczy nas Pan Bóg opowiadaniem o śnie Jakuba?

Od chwili chrztu świętego staliśmy się dziećmi Boga. Zawierając z nami przymierze, Bóg obiecuje pomoc i opiekę, a my zobowiązujemy się do wypełniania Jego woli. Gotowość do wypełniania woli Bożej jest aktem oddania się Bogu.

– Kto z ludzi oddał życie Panu Bogu? (można przedstawić uczniom ilustracje świętych i błogosławionych)


ZAKOŃCZENIE

Pan Bóg obiecuje opiekę tym, którzy Mu się oddali.

Autorefleksja.Pomyślmy:– Jak często zwracam się do Pana Boga?– Jak ufam w to, że Pan Bóg mnie nigdy nie opuści?

Śpiewem pieśni „O iaruję Tobie Panie mój” wyraźmy naszą chęć oddania się Panu Bogu.

(można odtworzyć nagranie z pieśnią)

PRACA DOMOWA

Ułóż modlitwę, w której podziękujesz Panu Bogu za Jego opiekę.(Zeszyt ćwiczeń – ćw. 4)

MODLITWA

„Akt nadziei”.

54

11. BÓG OPIEKUJE SIĘ LUDZMI

Cel ogólny Ukazanie biblijnej postaci Józefa jako wzoru ufności wobec Pana Boga.Kształtowanie postawy ufności wobec Boga.

Cele szczegółowe Uczeń:– podaje, że Bóg realizuje plan zbawienia,– streszcza historię Józefa, syna Jakuba,– wyjaśnia, do czego wzywa nas Pan Bóg na przykładzie Józefa,– porównuje wydarzenia z życia Józefa i Pana Jezusa,– charakteryzuje postać Józefa,– redaguje modlitwę dziękczynną za zbawienie człowieka.

MetodyŚpiew, techniki multimedialne, ekspozycja, rozmowa kierowana, analiza

tekstu biblijnego, tekst luk, autore leksja.

Środki dydaktyczne

Pismo Święte, nagranie z piosenką, ilustracja przedstawiająca rodzinę.

MODLITWA

Śpiew: „Zobaczcie jak wielką miłość”.(można odtworzyć nagranie z piosenką)

WPROWADZENIE

Ekspozycja i omówienie ilustracji przedstawiającej rodzinę.

Każdy z nas wychowuje się w rodzinie. Rodzinę tworzą rodzice, dzieci, dziadkowie.


55

ROZWINIĘCIE

Bóg realizuje plan zbawienia ludzi, opiekując się Józefem, jednym z dwunastu synów Jakuba – Izraela.


„Izrael miłował Józefa najbardziej ze wszystkich swych synów (...). Bracia Józefa widząc, że ojciec kocha go więcej niż ich wszystkich, (…) nie mogli zdobyć się na to, aby przyjaźnie z nim porozmawiać. (...) Gdy Józef przybył do swych braci, oni (…) pochwyciwszy go, wrzucili do studni: studnia ta była pusta, pozbawiona wody. Kiedy potem zasiedli do posiłku, ujrzeli z dala idących kupców (...). Wtedy Juda rzekł do swych braci: «Chodźcie, sprzedamy go (...)». I usłuchali go bracia. (…) sprzedali go (...) za dwadzieścia sztuk srebra (...). I kupił go (...) Egipcjanin Potifar, urzędnik faraona [władcy Egiptu], dowód-ca straży przybocznej. W dwa lata później faraon miał sen. (...) Przy-śniło mu się siedem kłosów wyrastających z jednej łodygi, zdrowych i pięknych. A oto po nich wyrosło siedem kłosów pustych i zniszczo-nych wiatrem wschodnim. I te puste kłosy pochłonęły siedem owych kłosów zdrowych i pełnych (...). Faraon rzekł do Józefa: «Miałem sen, którego nikt nie umie wytłumaczyć. Ja zaś słyszałem, jak mówiono o tobie, że skoro usłyszysz sen, zaraz go wytłumaczysz». Józef tak odpowiedział faraonowi: «Nie ja, lecz Bóg da pomyślną odpowiedź tobie, o faraonie. (...) Nadejdzie siedem lat ob itości wielkiej w całym Egipcie. A po nich nastanie siedem lat głodu (...). Teraz więc niech araon upatrzy sobie kogoś roztropnego i mądrego i ustanowi go rząd-cą nad Egiptem. Niech faraon tak ustanowi nadzorców, by zebrać piątą część urodzajów w Egipcie podczas siedmiu lat (...) pomyślnych, które nadejdą. Niechaj gromadzą zboże (...). A będzie ta żywność zachowa-na dla kraju na siedem lat głodu, które nastaną w Egipcie. Tak więc nie wyginie ludność tego kraju z głodu». (…) Rzekł więc faraon (...): «Skoro Bóg dał ci poznać to wszystko, nie ma nikogo, kto by ci dorów-nał rozsądkiem i mądrością! (...). ustanawiam cię rządcą całego Egip-tu!” (Rdz 37,3-4.23-28; 39,1; 41,1.5-7.15-16.29-30.33-36.39.41).


– Ilu synów miał Izrael?– Którego z synów Izrael miłował najbardziej?

56

– Co bracia postanowili zrobić z Józefem?– Jak miał na imię brat, który ocalił życie Józefa?– Gdzie bracia sprzedali Józefa?– Kto kupił Józefa?– Jakim darem został obdarzony Józef przez Pana Boga?– Jaki sen miał faraon?– Kto wytłumaczył sen faraona?– Kim został mianowany Józef w Egipcie?

Bóg doświadczył Józefa cierpieniem, ale on ufał Bogu i nie zawiódł się. W swej ufności otrzymał dar umiejętności tłumaczenia snów. Józef jest igurą Pana Jezusa, bo tak, jak Pan Jezus cierpiał niewinnie sprze-dany przez swojego ucznia.


ZAKOŃCZENIE

Żyjąc w rodzinie, jesteśmy za siebie odpowiedzialni. Powinniśmy troszczyć się o siebie nawzajem i dawać przykład ufności Bogu.

Autorefleksja.Pomyślmy:– Jak troszczę się o miłość w rodzinie?– Jak okazuję ufność Bogu?– Jak dziękuję Bogu za Jego opiekę?

„Akt nadziei”.

PRACA DOMOWA

Ułóż modlitwę, w której podziękujesz Panu Bogu za dar zbawienia.(Zeszyt ćwiczeń – ćw. 4)

MODLITWA

„Ojcze nasz”.

57

12. JÓZEF PRZEBACZA SWOIM BRACIOM

Cel ogólnyUkazanie Józefa przebaczającego braciom.Kształtowanie postawy przebaczenia.


– podaje, że Józef daje nam przykład przebaczenia,– wyjaśnia, do czego Pan Bóg wzywa każdego człowieka poprzez historię

Józefa,– streszcza losy Józefa i jego braci,– charakteryzuje osobę Józefa,– uzasadnia, dlaczego należy przebaczać innym.

MetodyOpowiadanie, niedokończone zdanie, pogadanka, analiza tekstu biblij-

nego, ekspozycja, tekst luk, list, analiza tekstu źródłowego, autore leksja, śpiew, techniki multimedialne.

Środki dydaktycznePismo Święte, tekst nauczania Ojca Świętego, ilustracja przedstawiająca

Józefa z braćmi, plansza ze słowami – Mt 6, 14, ilm DVD lub ilustracja przed-stawiająca papieża Jana Pawła II przebaczającego swojemu zamachowcy, nagranie z piosenką.

MODLITWA

„Ojcze nasz”.

58

WPROWADZENIE


Propozycja 1„Co powiedzielibyście o takiej dziewczynce, nazwijmy ją Jola:

obraziła ją koleżanka, która chciała ją przeprosić. Jola jednak długo wzbrania się i dopiero na usilne naleganie swojej mamy zgadza się na przyjęcie przeproszenia. Gdy przychodzi koleżanka i zawstydzona podaje jej rękę, mówiąc «przepraszam», to Jola podaje tylko dwa palce i wyniośle patrzy w su it. Czy jest to wybaczenie z serca?

Według Ewangelii?... Wybaczając po chrześcijańsku, nasza Jola winna uścisnąć rękę koleżance, uśmiechnąć się do niej i grzecznie z nią porozmawiać.

Inny jeszcze przykład: jeden z chłopców tak mówi o swym kole-dze: «Ja mu daruję, ale nie chcę go widzieć więcej na oczy. Niech on chodzi swoją drogą a ja swoją, nie chcę mieć z nim nic wspólnego, nie chcę z nim rozmawiać».

Czy on wybaczył koledze z serca, tak jak chce Pan Jezus?... Co byście powiedzieli, gdyby rodzice, rodzeństwo czy koledzy tak wam wybaczali?”.

(Ks. J.S.K., Ewangelia w życiu dziecka, Warszawa 1986)

Propozycja 2„Pewien dobry, aczkolwiek słaby chrześcijanin spowiadał się, jak

zwykle, u swojego proboszcza. Jego spowiedzi przypominały zepsutą płytę: zawsze te same uchybienia, a przede wszystkim ten sam poważ-ny grzech.

– Koniec tego! – powiedział mu pewnego dnia zdecydowanym tonem proboszcz. – Nie możesz żartować sobie z Boga. Naprawdę ostatni już raz rozgrzeszam cię z tego przewinienia. Pamiętaj o tym!

Ale po piętnastu dniach człowiek znów przyszedł do spowiedzi, wyznając ten sam grzech.

Spowiednik naprawdę stracił cierpliwość:– Uprzedzałem cię, że nie dam ci rozgrzeszenia. Tylko w ten spo-

sób się nauczysz...Poniżony i zawstydzony mężczyzna podniósł się z klęczek. Dokład-

nie nad konfesjonałem zawieszony był na ścianie wielki, gipsowy krzyż.

59

Człowiek wzniósł nań swe spojrzenie. I właśnie w tym momencie gip-sowy Chrystus z krzyża ożywił się, podniósł swoje ramię i uczynił znak przebaczenia: «Rozgrzeszam cię z twojej winy...».

Każdy z nas związany jest z Bogiem, pewną nitką. Kiedy popełnia-my grzech, ta nić się przerywa. Ale kiedy ubolewamy nad naszą winą – Bóg zawiązuje na nitce supełek i w ten sposób staję się ona krótsza. Przebaczenie zbliża nas do Boga”.

(B. Ferrero, Przebaczenie, w: Czy jest tam ktoś?, B. Ferrero, Warsza-wa 1998)


ROZWINIĘCIE

Józef daje nam przykład przebaczenia.


„Józef (…) rzekł do swych braci: «Ja jestem Józef! Czy ojciec mój jeszcze żyje?» Ale bracia nie byli w stanie mu odpowiedzieć, gdyż się go zlękli. On zaś rzekł do nich: «Zbliżcie się do mnie!» A gdy oni się zbliżyli, powtórzył: «Ja jestem Józef, brat wasz, to ja jestem tym, które-go sprzedaliście do Egiptu. Ale teraz nie smućcie się i nie wyrzucajcie sobie, żeście mnie sprzedali. Bo dla waszego ocalenia od śmierci Bóg wysłał mnie tu przed wami. Oto już dwa lata trwa głód w tym kraju, a jeszcze zostało pięć lat, podczas których nie będzie orki ani żni-wa. Bóg mnie wysłał przed wami, aby wam zapewnić potomstwo na ziemi i abyście przeżyli dzięki wielkiemu wybawieniu. Zatem nie wyście mnie tu posłali, lecz Bóg, który też uczynił mnie doradcą faraona, panem całego jego domu i władcą całego Egiptu. Idźcie prze-to spiesznie do mego ojca i powiedzcie mu: Józef, syn twój, mówi: Uczynił mnie Bóg panem całego Egiptu. Przybywaj bezzwłocznie” (Rdz 45,3-9).

Ekspozycja i omówienie ilustracji przedstawiającej Józefa z braćmi.

60


– Kto przybył do Egiptu po dwóch latach głodu?– Co uczynił Józef widząc swoich braci?– Co Józef o iarował braciom?– Kogo Józef polecił sprowadzić do Egiptu?


Józef przebaczył swoim braciom, ponieważ bardzo ich kochał. Pan Bóg ukazuje nam, jak ważne jest przebaczenie w życiu człowieka. Pan Jezus wzywał ludzi do tego, aby potra ili przebaczać.

Umieszczenie na tablicy planszy z tekstem – Mt 6,14.

„Jeśli bowiem przebaczycie ludziom ich przewinienia, i wam przebaczy Ojciec wasz niebieski” (Mt 6,14).

– Dlaczego człowiek powinien przebaczać ludziom?


ZAKOŃCZENIE

Ojciec Święty Jan Paweł II mówił:

„Boża miłość jest fundamentem pojednania. Przez całe swo-je życie Jezus głosił Boże przebaczenie, ale zarazem wskazywał, że możemy je otrzymać tylko pod warunkiem wzajemnego prze-baczenia. Nawet nasza modlitwa nie może być miła Bogu, jeżeli nie poprzedza jej, jako swoista gwarancja jej autentyczności, szcze-ra próba pojednania się z bratem, który ma coś przeciw nam” (Jan Paweł II, Orędzie na XXX Światowy Dzień Pokoju, 1 stycznia 1997 r.).

Odtworzenie fragmentu filmu dokumentalnego – Jan Paweł II prze-bacza zamachowcy lub ekspozycja ilustracji.

61

Warunkiem przebaczenia ze strony Boga jest przebaczenie przez człowieka.

Autorefleksja.Pomyślmy:– Jak przebaczam tym, którzy wobec mnie zawinili?– Jak dziękuję Bogu za to, że przebacza mi grzechy?

PRACA DOMOWA

W formie plakatu zilustruj hasło: „Przebaczenie zbliża mnie do Boga”.(Zeszyt ćwiczeń – ćw. 5)

MODLITWA

Śpiew: „Przepraszam Cię Boże”.

62

13. BŁOGOSŁAWIEŃSTWO JAKUBA WYRAZEM BOŻEJ OPIEKI

Cel ogólnyUkazanie proroctwa Jakuba i jego znaczenia dla przyszłych pokoleń.Kształtowanie postawy wierności Panu Bogu.

Cele szczegółowe Uczeń:

– wymienia imiona dwunastu synów Jakuba,– przytacza proroctwo Jakuba,– wyjaśnia znaczenie proroctwa Jakuba,– wybiera sposoby, jak pogłębiać więź z Bogiem,– ocenia, jak swoim życiem dochowuje wierności Bogu.

MetodyRozmowa kierowana, analiza tekstu biblijnego, tekst luk, praca w gru-

pach, analiza tekstu źródłowego, autore leksja, śpiew, techniki multimedialne.

Środki dydaktycznePismo Święte, plansza z tekstem – Rdz 49,10, tekst Pisma Świętego

do pracy w grupach, tekst nauczania Ojca Świętego, nagranie z pieśnią.

MODLITWA


WPROWADZENIE

– Kiedy rodzice błogosławią swoje dzieci?

Pierwszy raz rodzice błogosławili was przy liturgii chrzcielnej, następnie kiedy przystępowaliście do Pierwszej Komunii Świętej. Rodzice udzielą wam błogosławieństwa przed ślubem. Błogosławień-stwo jest życzeniem dobra w życiu osobistym.

63

ROZWINIĘCIE

Jakub wraz ze swoimi synami osiedlił się w Egipcie. Przed swoją śmiercią przepowiedział, co czeka jego synów. Do Judy skierował spe-cjalne błogosławieństwo.


„Jakub przywołał swoich synów mówiąc do nich: «Zgromadźcie się, a opowiem wam, co was czeka w czasach późniejszych. Zbierzcie się i słuchajcie, synowie Jakuba, słuchajcie Izraela, ojca waszego! (...) Nie zostanie odjęte berło od Judy (…) aż przyjdzie ten, do którego ono należy, i zdobędzie posłuch u narodów!” (Rdz 49,1-2.10).

Umieszczenie na tablicy planszy z tekstem – Rdz 49,10.

„Nie zostanie odjęte berło od Judy (…) aż przyjdzie ten, do którego ono należy, i zdobędzie posłuch u narodów!”

(Rdz 49,10).

– Do którego z synów Jakub skierował specjalne błogosławieństwo?


Praca w grupach.Dzielimy uczniów na grupy. Każda grupa otrzymuje fragment Pisma

Świętego i wypisuje imię syna Jakuba. Czas pracy 5 minut.

Grupa I„Rubenie, synu mój pierworodny, tyś moją mocą i pierwszym

płodem mojej męskiej siły, górujący dumą i górujący siłą. Kipiałeś jak woda: nie będziesz już górował, bo wszedłeś do łoża twego ojca, wchodząc zbezcześciłeś moje łoże!

Symeon i Lewi, bracia, narzędziami gwałtu były ich miecze. Do ich zmowy się nie przyłączę, z ich knowaniem nie złączę mej sławy, gdyż w gniewie swym mordowali ludzi i w swej swawoli kaleczyli bydło” (Rdz 49,5-6).

64

Grupa II„Przeklęty ten ich gniew, gdyż był gwałtowny, i ich zawziętość,

gdyż była okrucieństwem! Rozproszę ich więc w Jakubie i rozdrobnię ich w Izraelu” (Rdz 49,7).

Grupa III„Judo, ciebie sławić będą bracia twoi, twoja bowiem ręka na karku

twych wrogów! Synowie twego ojca będą ci oddawać pokłon!”. Judo, młody lwie, na zdobyczy róść będziesz, mój synu: jak lew czai się, gotuje do skoku, do lwicy podobny – któż się ośmieli go drażnić?” (Rdz 49,8-9).

Grupa IV„Zabulon mieszkać będzie na wybrzeżu morza, nad brzegiem

morza, dokąd zawijają okręty; kraniec jego – w Sydonie” (Rdz 49,13).

Grupa V„Issachar – osioł kościsty, będzie się wylegiwał ufny w swe bezpie-

czeństwo. Widzi on, że dobry jest spoczynek, a kraj uroczy; ale będzie musiał ugiąć swój grzbiet pod brzemieniem i stanie się niewolnikiem, pędzonym do pracy” (Rdz 49,14-15).

Grupa VI„Dan będzie sądził lud swój, jako jeden ze szczepów izraelskich;

będzie on jak wąż na drodze, jak żmija jadowita na ścieżce, kąsająca pęciny konia, z którego jeździec spada na wznak. Wybawienia twego czekam, o Panie!” (Rdz 49,16-18).

Grupa VII„Gad – zbójcy napadać go będą, on zaś będzie napadał im na pięty”

(Rdz 49,19).

Grupa VIII„Od Asera – tłuste pokarmy, on będzie dostarczał przysmaków

królowi” (Rdz 49,20)

Grupa IX„Neftali – jak rozłożysty terebint, dający miłe przepowiednie”

(Rdz 49,21)

65

Grupa X„Józef – latorośl owocująca, latorośl owocująca nad źródłem:

gałązki pną się po murze” (Rdz 49,22).



Proroctwo Jakuba mówi, że Izraelitami rządzić będą potomkowie Judy, aż do narodzenia Pana Jezusa. Zapowiedź ta spełniła się. Jezus Chrystus stał się wypełnieniem wszystkich obietnic Bożych.

Ojciec Święty Jan Paweł II podczas V pielgrzymki do Polski w dzieciach i młodzieży widział przyszłość narodu. W Poznaniu, w dniu 3 czerwca 1997 roku, tak mówił:

„Bądźcie w tym świecie nosicielami wiary i nadziei chrześci-jańskiej, żyjąc miłością, na co dzień. Bądźcie wiernymi świadkami Chrystusa zmartwychwstałego, nie cofajcie się nigdy przed prze-szkodami, które piętrzą się na ścieżkach waszego życia. Liczę na was. Na wasz młodzieńczy zapał i oddanie Chrystusowi”.

– Kto jest wzorem i mocą dla chrześcijanina?– Co chrześcijanin powinien czynić, aby świadczyć o Chrystusie?

Autorefleksja. Pomyślmy:– Jak dochowuję wierności Panu Bogu?– Jak rozwijam swoją wiarą, nadzieję i miłość?

PRACA DOMOWA

Napisz, kiedy pogłębiasz więź z Bogiem.(Zeszyt ćwiczeń – ćw. 4)

MODLITWA

Śpiew: „Wy jesteście na ziemi światłem mym”.(można odtworzyć nagranie z pieśnią)

66

14. BÓG POWOŁUJE MOJŻESZA

Cel ogólnyZapoznanie z historią powołania Mojżesza. Kształtowanie postawy wdzięczności, zaufania i zawierzenia Bogu.


– podaje imię, które objawił Bóg Mojżeszowi,– streszcza biblijne opowiadanie o powołaniu Mojżesza,– wybiera sposoby współpracy z Bogiem w dziele zbawienia,– uzasadnia potrzebę szacunku dla imienia Boga,– wskazuje na wartość współpracy z Bogiem w zbawianiu innych ludzi.

MetodyOpowiadanie biblijne, odczytanie tekstu biblijnego z podziałem na role,

analiza tekstu biblijnego, ekspozycja, praca w grupach, rozmowa kierowana, techniki multimedialne, analiza tekstów źródłowych, autore leksja, śpiew.

Środki dydaktycznePismo Święte, ilustracja przedstawiająca Mojżesza i płonący krzak, plan-

sza z tekstem – Wj 3,14b, tekst do pracy w grupach, tekst z fragmentem listu apostolskiego papieża Jana Pawła II (Novo millennio ineunte, 54), płyta DVD z ilmem: „Opowieści biblijne Starego Testamentu: Narodziny i powołanie Mojżesza”.

MODLITWA

„Ojcze nasz”.

WPROWADZENIE

Bóg objawiał swą miłość w dziejach narodu wybranego.

– Do jakiego kraju przywędrował Jakub ze swoją rodziną?– Kto zgodził się na osiedlenie Izraelitów w Egipcie?

67

Zgoda faraona na zamieszkanie Izraelitów w Egipcie była wyra-zem wdzięczności dla Józefa, który ocalił Egipt od klęski głodu.

Izraelici długo mieszkali w Egipcie. Na początku powodziło się im bardzo dobrze. Otrzymali żyzną ziemię, którą uprawiali. Egipcjanie z czasem zapomnieli jednak o zasługach Józefa. Zaczęli źle traktować Izraelitów, zmuszając ich do ciężkiej pracy. Z wolnych ludzi Izraelici stali się niewolnikami Egipcjan.

Bóg dotrzymuje swych obietnic i przychodzi z pomocą narodowi wybranemu przez powołanie Mojżesza na wodza Izraelitów.

ROZWINIĘCIE

Opowiadanie przez katechetę wydarzenia biblijnego.


„Gdy Mojżesz pasał owce (...) ukazał mu się Anioł Pański w pło-mieniu ognia, ze środka krzewu. [Mojżesz] widział, jak krzew płonął ogniem, a nie spłonął od niego. Wtedy Mojżesz powiedział do siebie: «Podejdę, żeby się przyjrzeć temu niezwykłemu zjawisku. Dlaczego krzew się nie spala?»

Gdy zaś Pan ujrzał, że [Mojżesz] podchodził, żeby się przyjrzeć, zawołał «Bóg» do niego ze środka krzewu: (...) «Nie zbliżaj się tu! Zdejm sandały z nóg, gdyż miejsce na którym stoisz, jest ziemią świę-tą». Powiedział jeszcze Pan: «Jestem Bogiem ojca twego, Bogiem Abrahama, Bogiem Izaaka i Bogiem Jakuba». Mojżesz zasłonił twarz, bał się bowiem zwrócić oczy na Boga. Pan mówił: «Dosyć napatrzy-łem się na udrękę ludu mego w Egipcie i nasłuchałem się narzekań jego na ciemiężców, znam więc jego uciemiężenie. Zstąpiłem, aby go wyrwać z ręki Egiptu i wyprowadzić z tej ziemi do ziemi żyznej i przestronnej, do ziemi, która opływa w mleko i miód (...) oto posyłam cię do faraona i wyprowadź mój lud Izraelitów, z Egiptu». A Mojżesz odrzekł Bogu: «Kimże jestem, bym miał iść do faraona i wyprowadzić Izraelitów z Egiptu». A on powiedział: «Ja będę z tobą (...)». Mojżesz zaś rzekł Bogu: «Oto pójdę do Izraelitów i powiem im: Bóg ojców naszych posłał mię do was. Lecz gdy oni mnie zapytają, jakie jest Jego imię, to cóż im mam powiedzieć?». Odpowiedział Bóg Mojżeszowi:

68

«JESTEM, KTÓRY JESTEM». I dodał: «Tak powiesz synom Izraela: JESTEM posłał mnie do was (...) JESTEM, Bóg ojców waszych, Bóg Abrahama, Bóg Izaaka i Bóg Jakuba posłał mnie do was. To jest imię moje na wieki i to jest moje zawołanie na najdalsze pokolenia. Idź, a gdy zbierzesz starszych Izraela, powiesz im: Objawił mi się Jah-we, Bóg ojców waszych, Bóg Abrahama, Bóg Izaaka i Bóg Jakuba i powiedział: Nawiedziłem was i ujrzałem, co wam uczyniono w Egip-cie. Postanowiłem więc wywieść was z ucisku w Egipcie i zaprowadzić do ziemi Kananejczyka (...)»” (Wj 3,1-17).

Odczytanie tekstu biblijnego z podziałem na role.

Ekspozycja i omówienie ilustracji przedstawiającej Mojżesza i pło-nący krzak.


– Czym zajmował się Mojżesz?– Co zainteresowało Mojżesza?– Kto przemówił do Mojżesza ze środka krzewu?– Jakie zadanie Bóg powierzył Mojżeszowi?– Jak brzmi imię Boga?

Umieszczenie na tablicy planszy z tekstem – Wj 3,14b.

„JESTEM, KTÓRY JESTEM” (Wj 3,14b).


Odtworzenie i omówienie fragmentu filmu (moment powołania Mojżesza): „Opowieści biblijne Starego Testamentu: Narodziny i powo-łanie Mojżesza”.

Praca w grupach.Dzielimy uczniów na dwie grupy. Zadaniem uczniów jest odczyta-

nie tekstu z Katechizmu Kościoła Katolickiego i udzielenie odpowiedzi na pytanie. Czas pracy 3 minuty.

69

Grupa I„Bóg przywołuje Mojżesza z krzewu, który płonął, ale się

nie spalał. Bóg mówi do Mojżesza: «JESTEM Bogiem ojca twego, Bogiem Abrahama, Bogiem Izaaka i Bogiem Jakuba» (Wj 3,6). Bóg jest Bogiem ojców; Tym, który wzywał i prowadził patriarchów w ich wędrówkach. Jest Bogiem wiernym i współczującym, który pamięta o nich i o swoich obietnicach; przychodzi, by wyzwolić ich potomków z niewoli. Jest Bogiem, który ponad czasem i przestrzenią może i chce to urzeczywistnić oraz posłuży się swoją wszechmocą w spełnieniu tego zamysłu” (KKK 205).

– Co mówi Bóg przez słowa: „JESTEM, KTÓRY JESTEM”?

Grupa II„Objawiając swoje imię, Bóg objawia równocześnie swoją wier-

ność, która nie ma ani początku, ani końca, obejmuje zarówno prze-szłość («Jestem Bogiem ojca twego», Wj 3,6), jak i przyszłość («Ja będę z tobą», Wj 3,12). Bóg, który objawia swoje imię jako «Ja Jestem», obja-wia się jako Bóg, który jest zawsze przy swoim ludzie, aby go zbawić” (KKK 207).

– Jak my powinniśmy rozumieć słowa: „JESTEM, KTÓRY JESTEM”?



Pan Bóg wybrał Mojżesza, by wyprowadził Izraelitów z niewoli w Egipcie. Mojżesz zostaje powołany do współpracy z Bogiem. Bóg objawia Mojżeszowi swoje imię: JESTEM, KTÓRY JESTEM. To imię oznacza, że Bóg jest zawsze obecny. Jest zawsze z ludźmi, pełen miło-ści i dobroci. Izraelici wiedzieli, że Bóg jest zawsze ze swoim ludem. Nie opuszcza go, opiekuje się nim.

70

ZAKOŃCZENIE

Na zakończenie Wielkiego Jubileuszu roku 2000, Ojciec Święty Jan Paweł II napisał w liście apostolskim:

„Nowe stulecie i nowe tysiąclecie rozpoczynają się w świetle Chrystusa. Nie wszyscy jednak widzą to światło. Naszym zadaniem, porywającym i trudnym, jest być Jego «odblaskiem»” (Novo millennio ineunte, 54).

Słowa papieża przypominają nam o wielkiej roli, jaką mamy do spełnienia w świecie. Każdy wierzący, a zwłaszcza chrześcijanin, powinien prowadzić innych do Boga, do zbawienia.

Bóg wezwał Mojżesza do współpracy w realizacji swojego planu wobec narodu wybranego. Takie wezwanie Bóg kieruje także do każ-dego z nas.

– Jak my możemy dziś współpracować z Bogiem w zbawianiu innych ludzi?


Mojżesz był wodzem Izraelitów i prowadził ich z woli Boga do Ziemi Obiecanej. Nas do nieba prowadzi Pan Jezus. On jest naszym Wodzem w drodze do zbawienia.

Autorefleksja.Pan Bóg jest zawsze z nami.

Pomyślmy:– Jak odpowiadam na zaproszenie Boga do współpracy w dziele

zbawienia?– Jak wypowiadam imię Boga?– Jak dziękuję Bogu za Jego miłość i dobroć?– Jak pomagam innym w drodze do zbawienia?

Podziękujmy Bogu za Jego miłość, dobroć i wierność słowami „Aktu miłości”.


71

PRACA DOMOWA

W formie plakatu zilustruj powołanie Mojżesza. Zapamiętaj imię Boga.(Zeszyt ćwiczeń – ćw. 4, 5)

MODLITWA

Śpiew: „Chwalę Ciebie Panie”.(można odtworzyć nagranie z pieśnią)

72

15. ZNAKI MOCY BOŻEJ

Cel ogólnyUkazanie potęgi i mocy Boga.Kształtowanie postawy wierności Bogu w swoim życiu.


– podaje przykłady opieki Bożej nad Izraelitami,– wymienia dziewięć plag egipskich,– wyjaśnia, dlaczego Pan Bóg zesłał plagi na Egipt,– wnioskuje o potrzebie wierności Bogu w swoim życiu,– wskazuje na przykłady życia zgodnego z wolą Bożą,– analizuje własne postępowanie wobec Boga.

MetodyRozmowa kierowana, ekspozycja, uroczyste odczytanie tekstu biblijne-

go, analiza tekstu, analiza tekstów źródłowych, autore leksja, niedokończo-ne zdanie, recytacja, analiza wiersza, śpiew, techniki multimedialne.

Środki dydaktyczneIlustracje przedstawiające ludzi opiekujących się innymi, Pismo Święte,

plansze z cyframi od jeden do dziewięciu, ilustracje przedstawiające dzie-więć plag egipskich, tekst wiersza Zo ii Jasnoty, nagranie z piosenką.

MODLITWA

„Ojcze nasz”.

WPROWADZENIE

Ekspozycja i omówienie ilustracji przedstawiających ludzi opie-kujących się innymi (sprawowanie opieki przez rodziców, dziadków, nauczycieli).

– Co to znaczy opiekować się kimś?

73

ROZWINIĘCIE

Bóg troszczył się o zniewolony lud izraelski. Zsyłając na Egipt pla-gi – nieszczęścia, pomaga im odzyskać upragnioną wolność.


„Tak mówi Pan: Po tym poznasz, że Ja jestem Panem. Oto ude-rzę laską, którą mam w ręce, wody Nilu, a zamienią się w krew (...) I będzie krew w całej ziemi egipskiej w naczyniach drewnianych i kamiennych».

(...) Pan rzekł do Mojżesza: «Powiedz Aaronowi: wyciągnij rękę i laskę na rzeki, kanały i stawy i wpro-wadź żaby do ziemi egipskiej». Aaron wyciągnął rękę swoją na wody Egiptu i wyszły żaby i pokry-ły ziemię egipską. (...) Zawołał więc faraon Mojżesza i Aarona i rzekł: «Proście Pana, żeby usunął żaby ode mnie i od ludu mego, a wypusz-czę lud, aby złożył o iarę dla Pana».

I rzekł Pan do Mojżesza: «Powiedz Aaronowi: wyciągnij laskę swoją i uderz proch ziemi, aby zamienił się w komary». (...) Komary pokryły ziemię i bydło, cały proch ziemi w kraju egipskim zamienił się w komary, ale serce faraona pozostało uparte i nie usłuchał ich, co też Pan zapowiedział. Rzekł Pan do Mojżesza: «Wstań rano, by spo-tkać się z faraonem, gdy będzie wychodził nad wodę. Powiesz mu: to rzecze Pan: wypuść lud mój, by Mi służył. Jeżeli nie wypuścisz ludu mego, to ja ześlę muchy (...)». I uczynił tak Pan i sprowadził mnóstwo much do domu faraona, do domów sług jego i na całą ziemię egipską. Kraj został zniszczony przez muchy. Zawołał więc faraon Mojżesza i Aarona i rzekł: «Możecie złożyć o iarę Bogu waszemu, ale w tym kraju». (...) I wyszedł Mojżesz od faraona i błagał Pana. Pan zaś uczy-nił według próśb Mojżesza i usunął muchy. (...) Lecz i tym razem ser-ce faraona pozostało twarde, i nie puścił ludu. (...) Pan uczynił to, że wyginęło wszelkie bydło Egipcjan, a z bydła Izraelitów nic nie zgi-nęło. (...) Jednak serce faraona było uparte i nie puścił ludu. Rzekł Pan do Mojżesza i Aarona: «Weźcie pełnymi garściami sadzy z pie-ca i Mojżesz niech rzuci ją ku niebu na oczach faraona, a pył będzie się unosił nad całym krajem egipskim i sprawi u człowieka i u bydła w całej ziemi egipskiej wrzody i pryszcze». (...) Pan rzekł do Mojżesza: «Wyciągnij rękę do nieba, by spadł grad na całą ziemię egipską (...)». I powstał grad i błyskawice z gradem na przemian tak ogromne,

74

że nie było takich na całej ziemi egipskiej od czasu, gdy Egipt stał się narodem. (...) Polecił więc faraon, by zawołano Mojżesza i Aarona, i rzekł do nich: «Zgrzeszyłem tym razem. Pan jest sprawiedliwy, a ja i mój lud jesteśmy winni. Błagajcie Pana, aby ustał grzmot potęż-ny i grad, a puszczę was i nie będę was dłużej zatrzymywał». (...) Gdy faraon zobaczył, że ustał deszcz i grad, zaczął znowu grzeszyć (…) . I pozostało tak uparte serce faraona, że nie wypuścił Izraelitów. (...) I rzekł Pan do Mojżesza: «Idź do faraona i powiedz: (....) Wypuść lud mój, aby Mi służył. Bo jeżeli będziesz zwlekał, to sprowadzę jutro szarańczę do twego kraju (...)». Szarańcza przyleciała na całą ziemię egipską i opuściła się na cały kraj egipski tak licznie, że tyle szarańczy nie było dotąd ani nie będzie nigdy. (...) Co rychlej kazał faraon zawołać Mojżesza i Aarona i rzekł: «Zgrzeszyłem przeciwko Panu Bogu wasze-mu i przeciwko wam a teraz proszę, przebaczcie i tym razem grzech mój». (...) Ale nie wypuścił [on] Izraelitów. I rzekł Pan do Mojżesza: «Wyciągnij rękę ku niebu, a nastanie ciemność w ziemi egipskiej tak gęsta, że będzie można dotknąć ciemności». Wyciągnął Mojżesz rękę do nieba i nastała ciemność gęsta w całej ziemi egipskiej przez trzy dni. Jeden drugiego nie widział i nikt nie mógł wstać z miejsca swe-go przez trzy dni. (...) Zawołał faraon Mojżesza i rzekł: «Idźcie, oddaj-cie cześć Panu»” (Wj 7,17; 8,1-2.4.12-13.16-17.20-21.26-28; 9,6-9.22.24-25.27-28.34-35; 10,1.3b-4.14.16-17.20-24).

– Do kogo posłał Pan Bóg Mojżesza?– W jakim celu posłał Pan Bóg Mojżesza do faraona?– Dlaczego Pan Bóg chciał uwolnić Izraelitów?– Co czynił Bóg, by zmiękło serce faraona?– Ile plag Pan Bóg zesłał na Egipt?

Uczniowie umieszczają plansze z kolejnymi cyframi.

1 2 3 4 5 6 7 8 9

– Na czym polegała pierwsza plaga?– Na czym druga? ... (W miarę udzielanych odpowiedzi uczniowie umieszczają pod plan-

szami oznakowanymi kolejnymi cyframi ilustracje, przedstawiające pla-gi egipskie)

75

– Co Pan Bóg objawił ludziom zsyłając plagi na Egipt?


Pan Bóg nie chce nikogo karać, oczekuje wierności. Kiedy Egipcja-nie godzą się wypuścić Izraelitów na wolność, Pan Bóg z miłości cofa plagę. Dla Boga bowiem nie ma nic niemożliwego. Wiernych Izraeli-tów otacza szczególną opieką. Dzisiaj również Bóg dokonuje wielkich dzieł w życiu tych, którzy w Niego wierzą.

Przypomina o tym Katechizm Kościoła Katolickiego:

„«Nic nie może tak umocnić naszej wiary i naszej nadziei, jak głę-bokie przekonanie wyryte w naszych duszach, że dla Boga nie ma nic niemożliwego (...)»” (KKK 274).

– Jaka prawda powinna być podstawą naszej wiary?

ZAKOŃCZENIE

Zsyłając plagi na Egipt, Pan Bóg objawił swoją moc. Każdego z nas wzywa do wierności, byśmy umieli kierować swoim życiem według Jego woli.

Posłuchajcie co na temat wierności mówi Jan Paweł II:

„Pozostańcie wierni doświadczeniu pokoleń, które żyły na tej ziemi z Bogiem w sercu i z modlitwą na ustach. Zachowujcie jak skarb naj-większy to, co było źródłem duchowej siły naszych ojców” (Jan Paweł II, Gliwice, 15 czerwca 1999 r.).

Autorefleksja.Pan Bóg nie chce nikogo karać, oczekuje wierności ze strony człowieka.

Pomyślmy:– Jak w swoim życiu staram się być wierny Panu Bogu?– Co czynię, by wierność swoją umacniać?


76

Odczytanie i analiza wiersza Zofii Jasnoty.

Mojżesz powiedział faraonowi, aby uwolnił lud izraelski, bo tego właśnie zażądał Pan Bóg,który prowadzi naród przez wieki.Faraon nie chciał nic o tym słyszeć.Był cały wściekły, ze złości blady.Krzyczał, że będą ciężej pracować.Wtedy Bóg zesłał na Egipt plagi.Boże, Ty wszystkich ludzi prowadzisz.Wskazujesz drogę i dajesz siłę.Wierzę, że jeśli zaufam Tobie,wszystko w mym życiu będzie możliwe.

(Z. Jasnota)

PRACA DOMOWA

Zilustruj dowolną plagę egipską.(Zeszyt ćwiczeń – ćw. 4)

MODLITWA

Pieśń „Dzięki o Panie...” (można odtworzyć nagranie z piosenką)

Ref. Dzięki, o Panie, składamy dzięki,O, Wszechmogący nasz Królu w niebie!

1. Za to, że dałeś, nam wiarę.

2. Za to, że dałeś nam miłość.

3. Za to, że dałeś nam Siebie.

77

16. BÓG WYPROWADZA IZRAELITÓW Z NIEWOLI

Cel ogólnyZapoznanie z wydarzeniem wyprowadzenia Izraelitów z niewoli egipskiej.Kształtowanie postawy wdzięczności i miłości za dzieło odkupienia

przez Chrystusa.


– podaje, że Bóg wyprowadził Izraelitów z niewoli egipskiej,– identy ikuje baranka paschalnego i Baranka Bożego,– streszcza tekst biblijny o wyjściu Izraelitów z niewoli egipskiej,– objaśnia znaczenie baranka dla Izraelitów,– określa znaczenie wyjścia z niewoli dla historii narodu wybranego,– wyraża wdzięczność za odkupienie przez Chrystusa.

MetodyŚpiew, prezentacja, techniki multimedialne, opowiadanie tekstu biblij-

nego, analiza tekstu biblijnego, niedokończone zdania, ekspozycja, rozmowa kierowana, tekst luk, analiza tekstów źródłowych, autore leksja.

Środki dydaktyczneSlajdy z plagami egipskimi, Pismo Święte, ilustracja przedstawiająca

spożycie baranka przez Izraelitów, Katechizm Kościoła Katolickiego, tekst nauczania Ojca Świętego.

MODLITWA

Śpiew: „Dzięki o Panie...”.

WPROWADZENIE

Prezentacja i omówienie slajdów z dziewięcioma plagami egipskimi.

Wyzwolenie z niewoli w Egipcie było wielkim wydarzeniu z histo-rii narodu wybranego.

78

ROZWINIĘCIE

Wyjaśnienie znaczenia słowa: „odrzwia”.

Odrzwia – futryna, oprawa drzwi.

Opowiadanie przez katechetę wydarzenia biblijnego o wyjściu Izra-elitów z niewoli egipskiej.


„udali się Mojżesz i Aaron do faraona i powiedzieli mu: «Tak powiedział Pan, Bóg Izraela: Wypuść mój lud (...)». Faraon odpowie-dział: «Kimże jest Pan, abym musiał usłuchać Jego rozkazu i wypuścić Izraela? Nie znam Pana i nie wypuszczę Izraela». (...) Pan powiedział do Mojżesza i Aarona w ziemi egipskiej: «(...) Powiedzcie całemu zgro-madzeniu Izraela tak: Dziesiątego dnia tego miesiąca niech się każdy postara o baranka dla rodziny, o baranka dla domu. Jeśliby zaś rodzina była za mała do spożycia baranka, to niech się postara o niego razem ze swym sąsiadem (...). Baranek będzie bez skazy (...), jednoroczny (...). Będziecie go strzec aż do czternastego dnia tego miesiąca, a wtedy zabije go całe zgromadzenie Izraela o zmierzchu. I wezmą krew baran-ka, i pokropią nią odrzwia i progi domu, w którym będą go spożywać. I tej samej nocy spożyją mięso pieczone w ogniu, spożyją je z chle-bem niekwaszonym (...). Spożywać będziecie pospiesznie, gdyż jest to Pascha na cześć Pana. Tej nocy przejdę przez Egipt (...) i odbędę sąd nad wszystkimi bogami Egiptu – Ja, Pan. Krew będzie wam służyła do oznaczenia domów, w których będziecie przebywać. Gdy ujrzę krew, przejdę obok i nie będzie pośród was plagi niszczycielskiej, gdy będę karał ziemię egipską. Dzień ten będzie dla was dniem pamiętnym i obchodzić go będziecie jako święto dla uczczenia Jahwe. Po wszyst-kie pokolenia – na zawsze w tym dniu świętować będziecie. (...) I wstał faraon jeszcze w nocy, a z nim wszyscy jego dworzanie i wszyscy Egipcjanie. I podniósł się wielki krzyk w Egipcie, gdyż nie było domu, w którym nie byłoby umarłego. I jeszcze w nocy kazał faraon wezwać Mojżesza i Aarona, i powiedział: «Wstańcie, wyruszajcie z pośrodka mojego ludu, tak wy, jak i Izraelici! Idźcie i oddajcie cześć Panu według waszego pragnienia. Weźcie ze sobą owce wasze i woły, jak pragnę-liście, i idźcie. Proście także o łaskę dla mnie». I nalegali Egipcjanie

79

na lud, aby jak najprędzej wyszli z kraju, gdyż mówili: «Wszyscy pomrzemy». (…) Wszyscy Izraelici uczynili tak, jak nakazał Pan Moj-żeszowi i Aaronowi. Tego samego dnia wywiódł Pan synów Izraela z ziemi egipskiej” (Wj 5,1-2; 12,1-8.11-14.30-33.50-51).

Ekspozycja i omówienie ilustracji przedstawiającej spożycie baran-ka przez Izraelitów.


– Do kogo udali się Mojżesz i Aaron?– O co miała postarać się każda rodzina izraelska dziesiątego dnia

miesiąca?– Jaki miał być baranek?– Czym Izraelici mieli pokropić odrzwia i progi swoich domów?– Co Izraelici mieli spożyć tej samej nocy?– Co wydarzyło się w domach egipskich?– Co faraon nakazał Mojżeszowi zrobić jeszcze tej nocy?

Bóg wielokrotnie zsyłał plagi na Egipt, by uwolnić Izraelitów z niewoli. Ostatnią plagą była śmierć wszystkich pierworodnych synów egipskich. Pierworodni synowie izraelscy zostali uratowani od śmierci przez krew baranka, którą na polecenie Pana Boga ozna-czone były drzwi i progi domów izraelskich.


Noc i posiłek, który Izraelici spożyli przed wyjściem z Egiptu, mia-ły być szczególne. Bóg powiedział, że będzie to święto obchodzone przez wszystkie pokolenia Izraelitów. Na pamiątkę wyjścia z Egiptu Izraelici obchodzili święto nazywane „Pascha”, czyli „Przejście Pana”.


Wydarzenia, które miały miejsce w historii narodu wybranego, są zapowiedzią i przygotowaniem do wypełnienia Bożych obietnic, dotyczących zbawienia człowieka.

80


„W ciągu swej historii Izrael mógł odkryć, że Bóg miał tylko jeden powód, aby mu się objawić i wybrać go spośród wszystkich ludów, by był Jego ludem; tym powodem była Jego darmo dana miłość. Dzięki prorokom zrozumiał też Izrael, że Bóg z miłości nie przestał go zba-wiać oraz przebaczać mu jego niewierności i grzechów” (KKK 218).

Jan Chrzciciel wskazał na Jezusa jako: „Baranka Bożego, «któ-ry gładzi grzech świata» (J 1,29). Ukazuje on w ten sposób, że Jezus jest równocześnie cierpiącym Sługą, który w milczeniu pozwala pro-wadzić się na zabicie (Iz 53,7) i niesie grzechy wielu, oraz barankiem paschalnym, symbolem odkupienia Izraela w czasie pierwszej Paschy (Wj 12,3-14) (...)” (KKK 608).

Krew baranka uchroniła Izraelitów przed śmiercią. Krew Pana Jezusa – Baranka Bożego chroni nas przed śmiercią wieczną. Izraelici spożyli baranka przed wyjściem z niewoli w Egipcie. My spożywamy Ciało Chrystusa, który jest dla nas Pokarmem w drodze do nieba.


– Co możemy zrobić, by okazać wdzięczność Panu Jezusowi za to, że nas odkupił przez swoją mękę i śmierć?

ZAKOŃCZENIE

W czasie Mszy Świętej w okresie Wielkanocy kapłan modli się słowami:

„Chrystus (...) jest prawdziwym Barankiem, który zgładził grzechy świata. On (...) przywrócił nam życie”.

Autorefleksja.Pomyślmy: – W jaki sposób okazuję wdzięczność za odkupienie?– Jak często przyjmuję Komunię Świętą, która jest pokarmem

na życie wieczne?

Śpiewem pieśni okażmy wdzięczność i miłość Jezusowi.

81

Śpiew: „Sercem kocham Jezusa”.

Jest jedno imię drogie mi, najdroższe w świecie tym.Muzyką słodką to imię brzmi, wpisane w sercu mym.

Ref. Sercem kocham Jezusa,sercem kocham Jezusa.Zawsze będę Go kochał,On pierwszy ukochał mnie.

Miłością dzieje głosi mi, miłością aż na krzyż.Osładza wszystkie moje dni, do nieba wiedzie wzwyż.

Jan Paweł II w homilii wygłoszonej w bazylice Św. Piotra w 2002 roku mówił:

„Proroctwo z Księgi Wyjścia wypełnia się dziś również dla nas, którzy jesteśmy Izraelitami według Ducha, potomstwem Abrahama dzięki wierze (por. Rz 4,16). Przez swoją Paschę Chrystus, niczym nowy Mojżesz, wyprowadził nas z niewoli grzechu ku wolności dzieci Bożych. Umierając z Jezusem, z Nim zmartwychwstajemy do nowego życia, dzięki mocy Jego Ducha” (Jan Paweł II, Rzym, 30 marca 2002 r.).

– Co na temat Paschy Chrystusa mówi nam Jan Paweł II?

PRACA DOMOWA

Napisz, co możesz zrobić, by okazać wdzięczność Panu Jezusowi za to, że nas odkupił przez swoją mękę i śmierć.

Podziękuj Panu Jezusowi w czasie Mszy Świętej za Jego o iarę dla zba-wienia ludzi.


MODLITWA

Śpiew: „Baranku Boży, który gładzisz grzechy świata...”.

82

17. PRZEJŚCIE PRZEZ MORZE CZERWONE

Cel ogólnyZapoznanie z wydarzeniem przejścia Izraelitów przez Morze Czerwone. Kształtowanie wdzięczności za łaskę chrztu świętego.


– podaje, że Izraelici przeszli przez Morze Czerwone,– przytacza okoliczności przejścia Izraelitów przez Morze Czerwone,– wyjaśnia analogię pomiędzy przejściem przez Morze Czerwone a sakra-

mentem chrztu świętego,– wnioskuje, że łaska Boża ratuje człowieka z niewoli grzechu,– wskazuje, że należy dziękować za łaskę chrztu świętego,– wyraża wdzięczność Bogu za łaskę chrztu świętego.

MetodyPrezentacja, uroczyste odczytanie tekstu biblijnego, analiza tekstu

biblijnego, rozsypanka wyrazowa, ekspozycja, opowiadanie, rozmowa kiero-wana, śpiew, techniki multimedialne, autore leksja.

Środki dydaktyczneSlajd dziesiątej plagi egipskiej, Pismo Święte, ilustracje przedstawiające:

przejście przez Morze Czerwone, paschał, chrzcielnicę, plansza z tekstem – Wj 15,2, nagranie z piosenką, prezentacja obrzędu sakramentu chrztu świę-tego, Adhortacja apostolska Jana Pawła II „Reconciliatio et paenitentia”, nr 27.

MODLITWA

„Ojcze nasz”.

WPROWADZENIE

Prezentacja i omówienie slajdu dziesiątej plagi egipskiej.

– Przed czym uchroniła Izraelitów krew baranka?

83

– Kogo zapowiadał baranek, którego spożyli Izraelici przed wyj-ściem z Egiptu?

Faraon zgodził się na opuszczenie Egiptu przez Izraelitów. Możemy sobie wyobrazić ich radość. Jeszcze tej samej nocy rozpoczęli wędrówkę do ziemi Kanaan – Ziemi Obiecanej, którą Abraham otrzy-mał od Boga. Władca Egiptu szybko pożałował swojej decyzji. Egip-cjanie stracili swoich niewolników. Faraon postanowił ich zawrócić. Mojżesz i cały lud zatrzymali się nad Morzem Czerwonym. Przestra-szyli się, gdy zobaczyli zbliżających się Egipcjan. Bóg pomógł swojemu ludowi.

ROZWINIĘCIE

Wyjaśnienie znaczenia słowa: „rydwan”.

Rydwan – pojazd konny, najczęściej dwukołowy zaprzężony w dwa lub cztery konie, zwykle z tyłu otwarty.


„Gdy doniesiono królowi egipskiemu o ucieczce ludu, zmieniło się usposobienie faraona i jego sług względem niego i rzekli: «Cóżeśmy uczynili pozwalając Izraelowi opuścić naszą służbę?» Rozkazał wów-czas faraon zaprzęgać swoje rydwany i zabrał ludzi swoich ze sobą. Wziął sześćset rydwanów wyborowych oraz wszystkie inne rydwa-ny egipskie, a na każdym z nich byli dzielni wojownicy (...) Egipcja-nie więc ścigali ich i dopędzili obozujących nad morzem (...) A gdy się zbliżył faraon, Izraelici podnieśli oczy, a ujrzawszy, że Egipcjanie cią-gną za nimi, ogromnie się przerazili. Izraelici podnieśli głośne wołanie do Pana (...) Pan rzekł do Mojżesza: «Czemu głośno wołasz do mnie? Powiedz Izraelitom niech ruszają w drogę. Ty zaś podnieś swą laskę i wyciągnij rękę nad morze (...) Mojżesz wyciągnął rękę nad morze, a Pan cofnął wody gwałtownym wiatrem wschodnim, który wiał przez całą noc, i uczynił morze suchą ziemią. Wody się rozstąpiły, a Izraelici szli przez środek morza po suchej ziemi, mając mur z wód po prawej i po lewej stronie. Egipcjanie ścigali ich. Wszystkie konie faraona, jego rydwany i jeźdźcy ciągnęli za nimi w środek morza (...) A Pan rzekł do Mojżesza: «Wyciągnij rękę nad morze (...)» Wyciągnął

84

Mojżesz rękę nad morze, które o brzasku dnia wróciło na swoje miej-sce. Egipcjanie uciekając biegli naprzeciw falom i pogrążył ich Pan w środku morza. Powracające fale zatopiły rydwany i jeźdźców całe-go wojska faraona, którzy weszli w morze ścigając tamtych, nie ocalał z nich ani jeden (...) W tym to dniu wybawił Pan Izraela z rąk Egipcjan. I widzieli Izraelici martwych Egipcjan na brzegu morza. Gdy Izraelici widzieli wielkie dzieło, którego dokonał Pan wobec Egipcjan, ulękli się Pana i uwierzyli Jemu oraz Jego słudze Mojżeszowi. Wtedy Mojżesz i Izraelici razem z nim śpiewali taką pieśń ku czci Pana:

(...) Pan jest moją mocą i źródłem męstwa! Jemu zawdzięczam moje ocalenie.On Bogiem moim, uwielbiać Go będę,On Bogiem ojca mego, będę Go wywyższał” (Wj 14,5-16.21-31;

15,1-2).

Ekspozycja i omówienie ilustracji przedstawiającej przejście przez Morze Czerwone.

Opowiadanie wydarzenia biblijnego przez uczniów (jeden uczeń rozpoczyna, kolejni uczniowie opowiadają dalej).


Pan Bóg pomógł Izraelitom przejść przez Morze Czerwone, a oni pełni wdzięczności i zdumienia podziękowali Mu słowami modlitwy.

Umieszczenie na tablicy planszy z tekstem – Wj 15,2.

„Pan jest moją mocą i źródłem męstwa! Jemu zawdzięczam moje ocalenie.

On Bogiem moim, uwielbiać Go będę,On Bogiem ojca mego, będę Go wywyższał” (Wj15,2).

Głośne odczytanie modlitwy przez uczniów.


Bóg sprawił, że Izraelici przeszli przez Morze Czerwone. Wojsko faraona zostało zatopione. Przejście przez Morze Czerwone pozwoliło

85

Izraelitom opuścić niewolę w Egipcie i umożliwiło im dalszą drogę do Zie-mi Obiecanej.

– W jakim sakramencie otrzymujemy życie Boże?– Od czego uwalnia nas sakrament chrztu świętego?

„Przede wszystkim przejście przez Morze Czerwone, będące praw-dziwym wyzwoleniem Izraela z niewoli egipskiej, zapowiada wyzwo-lenie, jakiego dokonuje chrzest: Ty sprawiłeś, że synowie Abrahama przeszli po suchym dnie Morza Czerwonego, aby naród wyzwolony z niewoli faraona stał się obrazem przyszłej społeczności ochrzczo-nych” (KKK 1221).

Przejście Izraelitów przez Morze Czerwone jest zapowiedzią chrztu świętego. Bóg, który nas kocha, przychodzi do nas ze swą łaską. Dzięki Jego łasce, możemy wyjść ze stanu grzechu pierworodne-go i stać się dzieckiem Bożym.

Z wdzięcznością zaśpiewajmy Bogu: „Dzieckiem Bożym jestem ja”.(można odtworzyć nagranie z piosenką)

Ref. Dzieckiem Bożym jestem ja, la, la... (x2)

1. Ojciec Bóg kocha nas, miłość swą zsyła nam,któż jak On wielkim jest, któż jak On miłość ma.Święty Bóg Ojciec nasz, co dzień ma hojną dłoń,kocha nas dzieci swe mimo grzechów oraz wad.

2. Ojciec Bóg Syna dał, jako dar grzesznych nam,Jezus – Bóg zniżył się, Jezus – Brat zbawił nas.Poprzez krzyż grzechy starł, życie dał, radość wzniósł,zmartwychwstał jako Pan, On jedyną drogą nam.

3. Słońce mam w sercu swym, bowiem Pan kocha mnie,cieszę się, śpiewam wciąż, bowiem Pan kocha mnie,któż mi dał tyle łask, przyjaźń swą, szczęścia moc,któż jak Bóg, któż jak Pan, tak pokochał pięknie mnie.


86

ZAKOŃCZENIE

Umieszczenie na tablicy ilustracji przedstawiającej paschał i chrzcielnicę.

– O czym przypominają nam paschał i chrzcielnica?

Pokaz i omówienie prezentacji multimedialnej obrzędu sakramentu chrztu świętego.


Jesteśmy dziećmi Bożymi. Papież Jan Paweł II powiedział:

„W chrzcie świętym (...) zawiera się fakt nawrócenia i przywró-cenia właściwego ładu w stosunkach z Bogiem, pojednanie z Bogiem wraz ze zgładzeniem grzechu pierworodnego i idące za tym włączenie do wielkiej rodziny pojednanych” (Reconciliatio et paenitentia, 27).

– Co na temat chrztu świętego mówi Jan Paweł II?

Autorefleksja.Pomyślmy: – Jak troszczę się o rozwój swojej wiary?– Jak okazuję Bogu wdzięczność za łaskę chrztu świętego?

W ciszy podziękujmy Bogu za chrzest święty, pomódlmy się także za naszych rodziców, którzy troszczą się o nas i dbają o rozwój naszej wiary.

PRACA DOMOWA

Ułóż modlitwę, w której podziękujesz Bogu za dar chrztu świętego.(Zeszyt ćwiczeń – ćw. 5)

MODLITWA


87

18. MANNA NA PUSTYNI ZAPOWIEDZIĄ EUCHARYSTII

Cel ogólny Ukazanie Bożej opieki nad narodem wybranym poprzez zsyłanie

„pokarmu z nieba” – manny. Kształtowanie postawy wdzięczności za dar Eucharystii.


– podaje znaczenie słowa „manna”,– przytacza przykłady szczególnej opieki Boga nad Izraelitami,– wyjaśnia analogię pomiędzy manną a sakramentem Eucharystii,– charakteryzuje związek między Ostatnią Wieczerzą a liturgią euchary-

styczną,– określa sposoby okazywania wdzięczności Bogu za dar Eucharystii,– wyraża wdzięczność Bogu za dar Eucharystii.

Metody Krzyżówka, uroczyste odczytanie tekstu biblijnego, analiza tekstu

biblijnego, ekspozycja, niedokończone zdanie, rozmowa kierowana, recyta-cja, analiza tekstów źródłowych, autore leksja, śpiew, memoryzacja tekstu biblijnego.

Środki dydaktyczne Pismo Święte, ilustracja przedstawiająca mannę na pustyni, plansza

z tekstem – J 6,51a, ilustracja Ostatniej Wieczerzy, ilustracja przedstawiająca liturgię eucharystyczną, fragment „Listu do dzieci” Jana Pawła II, Katechizm Kościoła Katolickiego.

MODLITWA

„Ojcze nasz”.

WPROWADZENIE

Bóg dał Izraelitom pokarm w czasie ich wędrówki do Ziemi Obie-canej. Jaki był to pokarm dowiemy się rozwiązując krzyżówkę.

88

Krzyżówka.


1 M O J Ż E S Z

2 A N N A

3 N O E

4 N E R O N

5 A A R O N

1. Wyprowadził naród wybrany z niewoli.2. Matka Najświętszej Maryi Panny.3. Uratowany z potopu.4. Cesarz prześladujący chrześcijan.5. Brat Mojżesza.

Hasło: Manna.

Bóg opiekował się Izraelitami w czasie ich wędrówki. Jednym z dowodów tej opieki było nakarmienie ludu na pustyni.

ROZWINIĘCIE


„Pan powiedział do Mojżesza: «Oto ześlę wam chleb z nieba na kształt deszczu. I będzie wychodził lud, i każdego dnia będzie zbie-rał według potrzeby dziennej (...) Lecz w dniu szóstym zrobią zapas tego, co przyniosą, a będzie to podwójna ilość tego, co będą zbierać codziennie». Mojżesz i Aaron powiedzieli do społeczności Izraelitów: «Tego wieczora ujrzycie, że to Pan wyprowadził was z ziemi egipskiej. A rano ujrzycie chwałę Pana (…)» Mojżesz powiedział: «Wieczorem Pan da wam mięso do jedzenia, a rano chleb do sytości (...)» Rzeczy-wiście wieczorem przyleciały przepiórki i pokryły obóz, a nazajutrz

89

rano warstwa rosy leżała dokoła obozu. Gdy się warstwa rosy unio-sła ku górze, wówczas na pustyni leżało coś drobnego, ziarnistego, niby szron na ziemi. Na widok tego Izraelici pytali się wzajemnie: «Co to jest?» – gdyż nie wiedzieli, co to było. Wtedy powiedział do nich Mojżesz: «To jest chleb, który daje wam Pan na pokarm. To zaś nakazał wam Pan: Każdy z was zbierze dla siebie według swej potrzeby (...)».

Dom Izraela nadał temu [pokarmowi] nazwę manna. Była ona bia-ła (...) i miała smak placka z miodem (...). Mojżesz rzekł do Aarona: «Weź naczynie i napełnij je (...), i złóż ją przed Panem, aby przechować ją dla waszych późniejszych pokoleń» (...).

Izraelici jedli mannę przez czterdzieści lat, aż przybyli do zie-mi zamieszkałej. Jedli mannę, aż przybyli do granic ziemi Kanaan” (Wj 16,4-16.31-33.35).

Ekspozycja i omówienie ilustracji przedstawiającej mannę na pustyni.


– Jaki pokarm zapowiedział Pan Bóg?– Jaką ilość tego pokarmu zbierali codziennie Izraelici?– Ile pokarmu zbiorą szóstego dnia?– Dlaczego będzie to podwójna ilość?– Jak nazwali ten pokarm?– Jak wyglądała manna?– Jaki mannna miała smak?– Czym jeszcze Bóg żywił Izraelitów?– Gdzie złożono naczynie z manną?


Manna i przepiórki były znakiem szczególnej opieki Boga nad Izra-elitami. Aby to podkreślić, Mojżesz nazwał mannę „chlebem z nieba”. Tablice z przykazaniami i naczynie z manną Izraelici przechowywali z wielką czcią.

Podobnie jak manna na pustyni ratowała życie Izraelitów, tak Eucharystia daje nam życie wieczne. Manna jest zapowiedzią Eucha-rystii.

90

Umieszczenie na tablicy planszy z tabelą.

Manna Eucharystia

Była pokarmem Izraelitów w drodze do Ziemi Obiecanej

Jest pokarmem chrześcijanw drodze do nieba.

Ekspozycja i omówienie ilustracji przedstawiającej Ostatnią Wieczerzę.

– Kiedy Pan Jezus ustanowił Eucharystię?

Ekspozycja i omówienie ilustracji przedstawiającej liturgię eucha-rystyczną.

– Czego Pan Jezus dokonuje w liturgii eucharystycznej?



„Podobnie jak ziemski chleb dzięki wezwaniu Boga nie jest już zwykłym chlebem, ale Eucharystią (...), tak również my, przyjmując Eucharystię, wyzbywamy się zniszczalności, ponieważ mamy nadzieję zmartwychwstania” (KKK 1000).

– Co nam daje Eucharystia?

Umieszczenie na tablicy planszy z tekstem – J 6,51a.

„Ja jestem chlebem żywym, który zstąpił z nieba. Jeśli kto spożywa ten chleb, będzie żył na wieki” (J 6,51a).

– Co Pan Jezus obiecuje tym, którzy będą spożywać Jego Ciało?

91

ZAKOŃCZENIE

Święta Faustyna na temat Eucharystii powiedziała:

„Cała moc moja jest w Tobie, Chlebie żywy. Trudno by mi było prze-żyć dzień, gdybym nie była u Komunii Świętej. On jest tarczą moją; bez Ciebie, Jezu, nie umiem żyć”.

(św. Faustyna, Dzienniczek, 814)

– Czym była Eucharystia dla siostry Faustyny?

Pan Jezus, pełen miłości, przychodzi do nas w Komunii Świętej. Codziennie możemy Go przyjmować do swojego serca, uczestnicząc we Mszy Świętej i przyjmując Komunię Świętą.

Ojciec Święty Jan Paweł II w „Liście do dzieci” napisanym w Roku Rodziny przypomina:

„Dla iluż dzieci w dziejach Kościoła Eucharystia była źródłem duchowej siły, czasem wręcz bohaterskiej! Jakże nie wspomnieć na przykład tych świętych chłopców i dziewcząt z pierwszych wie-ków, jeszcze dzisiaj znanych i czczonych w całym Kościele? Wystarczy tu przypomnieć (...) św. Tarsycjusza – chłopca, którego słusznie można nazwać męczennikiem Eucharystii, gdyż wolał poświęcić swoje życie niż oddać Pana Jezusa, którego przenosił pod postacią chleba”.

– Jak określa Eucharystię Jan Paweł II?


Autorefleksja.Pomyślmy: – Jak mogę okazać wdzięczność za dar Eucharystii?– Jak okazuje radość z obecności Pana Jezusa w swoim sercu?


92

PRACA DOMOWA

Narysuj symbole eucharystyczne.Naucz się na pamięć słów Pana Jezusa z Ewangelii wg św. Jana – J 6,51a.(Zeszyt ćwiczeń – ćw. 5, 6)

MODLITWA

Śpiew: „Panie, dobry jak chleb”.

Ref. Panie, dobry jak chleb, bądź uwielbiony od swego Kościoła, bo Tyś do końca nas umiłował, do końca nas umiłował.

1. Tyś na pustkowiu chleb rozmnożył, Panie, byśmy do nieba w drodze nie ustali. Tyś stał się manną wędrowców przez ziemię dla tych, co dotąd przy Tobie wytrwali.

2. Ziarna zbierzemy, odrzucimy chwasty, bo łan dojrzewa, pachnie świeżym chlebem. Niech ziemia nasza stanie się ołtarzem, a Chleb Komunią dla spragnionych Ciebie.

3. Ty nas nazwałeś swymi przyjaciółmi, jeśli spełnimy, co nam przykazałeś. Cóż my bez Ciebie, Panie, uczynimy? Tyś naszym życiem i oczekiwaniem.

93

19. WODA ZE SKAŁY ZAPOWIEDZIĄ ŁASKI BOŻEJ

Cel ogólny Ukazanie miłosierdzia Bożego wobec narodu wybranego na przykładzie

wyprowadzenia wody ze skały. Kształtowanie postawy wdzięczności za dar łaski Bożej.


– przytacza treść wydarzenia biblijnego, jakim było wyprowadzenie wody ze skały,

– wyjaśnia analogię między wodą ze skały a łaską Bożą,– objaśnia, czym był Namiot Spotkania,– charakteryzuje pojęcia: „łaska Boża uświęcająca”, „łaska uczynkowa”,– proponuje, jak rozwijać życie Boże,– wyraża wdzięczność za dar łaski Bożej.

MetodyPogadanka, ekspozycja, uroczyste odczytanie tekstu biblijnego, odczyta-

nie tekstu biblijnego z podziałem na role, analiza tekstu biblijnego, tekst luk, praca w grupach, analiza tekstów źródłowych, autore leksja, niedokończone zdanie, śpiew, techniki multimedialne.

Środki dydaktyczne Pismo Święte, ilustracje przedstawiające: Arkę Przymierza i wyprowa-

dzenie wody ze skały, tekst z nauczania Ojca Świętego, Katechizm Kościoła Katolickiego, nagranie z piosenką.

MODLITWA

„Akt nadziei”.

WPROWADZENIE

Pogadanka na temat: Co jest potrzebne człowiekowi do życia?

94

Trudno jest wytrzymać bez jedzenia. Jeszcze trudniej bez wody, która jest podstawą życia. Szczególnie odczuwamy jej pragnienie, gdy dni są gorące. Podczas wędrówki przez pustynię, która trwała 40 lat, Izraelitom brakowało wody. Ludzie zaczęli narzekać, bunto-wać się przeciw Bogu. Bóg kolejny raz okazuje miłosierdzie wobec niewdzięcznego narodu izraelskiego, dając wodę, a przez nią życie.

ROZWINIĘCIE

Namiot Spotkania, o którym mówi Pismo Święte, to przenośna świątynia zwana też Przybytkiem Pańskim. W Przybytku Pańskim znajdowała się Arka Przymierza – pięknie przyozdobiona skrzynia, w której przechowywano tablice z przykazaniami i naczynie z manną.

Ekspozycja i omówienie ilustracji przedstawiającej Arkę Przymierza.


„Gdy zabrakło społeczności wody (...) kłócił się lud z Mojżeszem, wołając: (...) «Czemuście wyprowadzili zgromadzenie Pana na pusty-nię, byśmy tu razem z naszym bydłem zginęli? Dlaczegoście wywiedli nas z Egiptu i przyprowadzili na to nędzne miejsce, gdzie nie można siać, nie ma drzew igowych ani winorośli, ani drzewa granatowego, a nawet nie ma wody do picia?» Mojżesz i Aaron odeszli od tłumu i skierowali się ku wejściu do Namiotu Spotkania. Tam padli na twarz, a ukazała się im chwała Pana. I przemówił Pan do Mojżesza: «Weź laskę i zbierz całe zgromadzenie, ty wespół z bratem twoim Aaro-nem. Następnie przemów w ich obecności do skały, a ona wyda z siebie wodę. Wyprowadź wodę ze skały i daj pić ludowi oraz jego bydłu». Stosownie do nakazu zabrał Mojżesz laskę sprzed oblicza Pana. Następnie zebrał Mojżesz wraz z Aaronem zgromadzenie przed skałą i wtedy rzekł do nich: «Słuchajcie, wy buntownicy! Czy potra imy z tej skały wyprowadzić dla was wodę?». Następnie podniósł Mojżesz rękę i uderzył dwa razy laską w skałę. Wtedy wypłynęła woda tak ob icie, że mógł się napić zarówno lud, jak i jego bydło” (Lb 20,2-11).


95

Ekspozycja i omówienie ilustracji przedstawiającej wyprowadzenie wody ze skały.


– Jak zachowywał się lud wędrujący do Ziemi Obiecanej?– Co wypominali Izraelici Mojżeszowi?– Dokąd udali się Mojżesz i Aaron?– Kto do nich przemówił w Namiocie Spotkania?– Co Bóg kazał uczynić Mojżeszowi?– Jak dużo wypłynęło wody ze skały?


Woda wyprowadzona ze skały dała Izraelitom życie. Mogli dalej wędrować do Ziemi Obiecanej. Nam Bóg daje życie – łaskę uświęcają-cą, abyśmy mogli wędrować do naszej Ziemi Obiecanej – nieba. Woda ze skały jest zapowiedzią łaski Bożej.

Umieszczenie na tablicy planszy z tabelą:

Woda ze skały Łaska Boża

Bóg przez Mojżesza dał Izraelitom wodę ze skały, aby mogli żyć i iść dalej do Ziemi

Obiecanej.

Pan Jezus daje nam łaskę uświęcającą, żebyśmy mieli życie Boże i mogli osiągnąć

zbawienie.


– Co to jest łaska uświęcająca?– Jak nazywa się pomoc Boża udzielana nam do wykonywania

dobrych uczynków?

96

Praca w grupach.Dzielimy uczniów na dwie grupy. Zadaniem uczniów jest odczyta-

nie tekstu z Katechizmu Kościoła Katolickiego i udzielenie odpowiedzi na pytanie. Czas pracy 3 minuty.

Grupa IKatechizm Kościoła Katolickiego poucza nas: „Łaska uświęcająca

jest darem darmo danym, przez który Bóg obdarza nas swoim życiem wlanym przez Ducha Świętego do naszej duszy, by ją uleczyć z grzechu i uświęcić” (KKK 2023).

– Co mówi Katechizm Kościoła Katolickiego na temat łaski?

Grupa II„Łaska jest pomocą, jakiej udziela nam Bóg, abyśmy odpowiedzieli

na nasze powołanie” (KKK 2021).

– Co mówi Katechizm Kościoła Katolickiego na temat łaski?


ZAKOŃCZENIE

W Wigilię Paschalną kapłan, poświęcając wodę, mówi:

„Błogosławię cię, wodo, w imię Boga (...) On to (...) wyprowadził cię ze skały dla napojenia spragnionego ludu. Błogosławię cię w imieniu Jezusa Chrystusa, który uczniom swoim kazał tobą chrzcić wierzących”.

– Jak powinniśmy okazywać Jezusowi wdzięczność za łaskę chrztu świętego?

– Co powinniśmy czynić, aby wzrastało w nas życie Boże?

Autorefleksja.Bóg obdarza nas swoją łaską.

Pomyślmy: – W jaki sposób w codziennym życiu okazuję, że jestem chrześci-

janinem? – W jaki sposób rozwijam w sobie życie Boże?

97

Papież Jan Paweł II w liście „Do Młodych całego świata” zachęca:

„Bóg odpowiada najbardziej «bezinteresownym Darem z siebie samego», który w języku biblijnym nazywa się «Łaską». Starajcie się żyć w łasce Bożej”.

– Do czego zachęca nas Jan Paweł II?


PRACA DOMOWA

W formie plakatu zilustruj słowa św. Pawła: „Żyję już nie ja, lecz żyje we mnie Chrystus” (Ga 2,20).


MODLITWA

Śpiew: „Chrześcijanin to ja”. (można odtworzyć nagranie z piosenką)

1.Pośród wszystkich życia trosk i kłopotów,gdy pod wiatr trzeba iść każdego dnia,jedna prawda niech mi świeci jak gwiazda,że chrześcijanin to właśnie ja.

Ref. Więc żyjmy jak można najpiękniej,czy wielkie, czy szare są dni.Bo życie to skarb w naszych rękachi przez nas ma świat lepszym być.

2. Wielka troska o budowę królestwa,niechaj więc w każdym z nas na zawsze trwa.I przez mnie także Kościół ma rosnąć,bo chrześcijanin to właśnie ja.

98

3. Może jeśli będę dobrym człowiekiem,który chce lepszym być każdego dnia.Pana Boga ktoś przeze mnie zobaczy,bo chrześcijanin to właśnie ja.

99

III. BÓG ZAWIERA PRZYMIERZE Z LUDŹMI

20. PRZYMIERZE NA SYNAJU WYRAZEM MIŁOŚCI BOGA

Cel ogólnyUkazanie Dekalogu jako wyrazu miłości Boga do człowieka.Wychowanie do przestrzegania Bożych przykazań i przykazania miłości.


– identy ikuje Dekalog z przykazaniami Bożymi,– podaje treść przykazania miłości Boga i bliźniego,– wyjaśnia analogię między Dekalogiem a Nowym Przymierzem,– objaśnia, czym jest przymierze,– stwierdza, że Dekalog jest wyrazem miłości i troski Boga o człowieka,– dowodzi, dlaczego należy wypełniać przykazania Boże,– ocenia własne postępowanie w świetle Dekalogu.

MetodyPogadanka, opowiadanie, uroczyste odczytanie tekstu biblijnego, anali-

za tekstu biblijnego, ekspozycja, rozmowa kierowana, niedokończone zdanie, analiza tekstów źródłowych, autore leksja, śpiew, techniki multimedialne.

Środki dydaktycznePismo Święte, świeca, ilustracja przedstawiająca przymierze na górze

Synaj, plansza z tekstem – J 13,34a, tekst nauczania Ojca Świętego, Kate-chizm Kościoła Katolickiego, nagranie z piosenką.

100

MODLITWA

„Dziesięć przykazań Bożych”.

WPROWADZENIE

Propozycja 1Pogadanka na temat znaków drogowych, regulaminów, zasad

postępowania.

– Dlaczego powinniśmy przestrzegać znaków drogowych, regula-minów i zasad postępowania?

Propozycja 2 Opowiadanie: „Wioska bez zasad”.

„Mieszkańcy wioski mieli już dość zasad i reguł. Wszystko było z góry narzucone: kiedy trzeba wstać, kiedy mieli iść do pracy, kie-dy była niedziela, a kiedy dzień powszedni. Uczniom mówiono, kiedy ma się zaczynać szkoła, że muszą przy sobie nosić chusteczkę do nosa, a w domu myć zęby. Były odpowiednie przepisy, jak należy chodzić po ulicy, jak długo wolno wieczorem brać prysznic i kiedy grać na pia-ninie. Tych przepisów i nakazów było rzeczywiście bardzo dużo, dla-tego też mieszkańcy postanowili: od dzisiejszego dnia nie obowiązują żadne reguły. To było bardzo piękne. Szkoła naturalnie natychmiast opustoszała, ponieważ dzieci poszły na basen. Dorośli wystawili sto-ły na ulicę, bo słońce tak pięknie świeciło. Chłopcy słuchali muzyki tak głośno, jak tylko pozwoliły im na to możliwości magnetofonu i nie wyłączali go przez dwadzieścia cztery godziny. Kiedy Piotrek wyszedł z wody nie znalazł swoich spodni, bowiem założył je Krzysztof.

– «Nie ma już żadnych reguł» – zawołał i uciekł. Magda znalazła w swoim pokoju małą Ewę z sąsiedztwa, która

właśnie trzymała w ręce jej ulubioną lalkę. – «Co ty tutaj robisz?» – spytała zaskoczona. – «Nie ma już żadnych zasad!» – powiedziała Ewa, spakowała

wszystkie lalki Magdy i poszła do domu.– «Byłem w szkole» – powiedział Bartek. – «Nie okłamuj mnie» – zdenerwował się tata. – «Ale przecież ja nie muszę mówić prawdy, bo nie ma już żadnych zasad».

101

Kiedy mieszkańcy wioski chcieli zasnąć, głośniki magnetofonów wciąż jeszcze ryczały na cały regulator. Wiele osób nie znalazło swoich pieniędzy na zwykłym miejscu. Dzieci spały tam, gdzie właśnie ogar-nęła je senność. Na ulicy trąbiły samochody, które najeżdżały na usta-wione tam stoły.

– «Gdzie są dzieci?» – «Gdzie są moje pieniądze?» – «Gdzie jest policja?» Ale pod numerem telefonu, gdzie zwykle zgłasza się komisariat

policji, nie było nikogo. Gdy nie ma już żadnych zasad, to nie potrze-ba również nikogo, kto by je chronił. Jeszcze tej samej nocy rozległy się dzwony kościelne. Ludzie pospiesznie zebrali się na placu i ktoś zawo-łał:

– «Tak nie możemy dłużej żyć!» – «Nie, tak nie może już być!» – odpowiedzieli wszyscy chórem. – «Musimy mieć zasady!» – zawołał ktoś. – «Tak, chcemy mieć znowu zasady» – stwierdzili pozostali, i dla-

tego zaczęli ustanawiać nowe reguły: dzieci mają być posłuszne rodzi-com. Rodzice mają kochać swoje dzieci. Nie wolno nikomu wyrządzać krzywdy. Nikt nie może odbierać innym ich własności. Trzeba mówić prawdę.

– «Tak, takie reguły chcemy mieć» – powiedzieli wszyscy i wrócili w spokoju do swoich czterech ścian”.

(Wioska bez zasad, w: 229 krótkich opowiadań W. Hoffsummera, Kielce 2000, s. 94-95)

– Czego spodziewali się mieszkańcy, gdy zrezygnowali z wszelkich reguł?

– Jak żyło się ludziom, gdy nie obowiązywały żadne reguły?– Do jakiego wniosku doszli mieszkańcy?

Wyjaśnienie słów: „dekalog”, „przymierze”.

Dekalog – dziesięć przykazań Bożych.Przymierze – uroczysta umowa zawarta między Bogiem a ludźmi.


102

Pan Bóg wielokrotnie zawierał z ludźmi umowę. Szczególne zna-czenie ma dla wszystkich ludzi umowa – przymierze, które Bóg zawarł z Mojżeszem i jego ludem na górze Synaj, po wyjściu Izraelitów z ziemi egipskiej. Bóg, zawierając przymierze z ludźmi, obiecał im swoje bło-gosławieństwo i opiekę, a ludzie przyrzekli Bogu posłuszeństwo.

ROZWINIĘCIE


„Wtedy mówił Bóg wszystkie te słowa: «Ja jestem Pan, twój Bóg, który cię wywiódł z ziemi egipskiej, z domu niewoli.

Nie będziesz miał cudzych bogów obok Mnie! Nie będziesz czynił żadnej rzeźby ani żadnego obrazu tego, co jest na niebie wysoko, ani tego, co jest na ziemi nisko, ani tego, co jest w wodach pod ziemią! Nie będziesz oddawał im pokłonu i nie będziesz im służył (...)

Nie będziesz wzywał imienia Pana, Boga twego, do czczych rze-czy, gdyż Pan nie pozostawi bezkarnie tego, który wzywa Jego imienia do czczych rzeczy.

Pamiętaj o dniu szabatu, aby go uświęcić. Sześć dni będziesz pra-cować i wykonywać wszystkie twe zajęcia. Dzień zaś siódmy jest sza-batem ku czci Pana, Boga twego. Nie możesz przeto w dniu tym wyko-nywać żadnej pracy ani ty sam, ani syn twój, ani twoja córka, ani twój niewolnik, ani twoja niewolnica, ani twoje bydło, ani cudzoziemiec, który mieszka pośród twych bram. (...)

Czcij ojca twego i matkę twoją, abyś długo żył na ziemi, którą Pan, Bóg twój, da tobie.

Nie będziesz zabijał. Nie będziesz cudzołożył. Nie będziesz kradł. Nie będziesz mówił przeciw bliźniemu twemu kłamstwa jako

świadek. Nie będziesz pożądał domu bliźniego twego. Nie będziesz pożą-

dał żony bliźniego twego, ani jego niewolnika, ani jego niewolnicy, ani jego wołu, ani jego osła, ani żadnej rzeczy, która należy do bliźniego twego»” (Wj 20,1-5a.7-10.12-17).

Ekspozycja i omówienie ilustracji przedstawiającej przymierze na górze Synaj.

103


– Co dokonało się na górze Synaj?– Co nakazuje Pan Bóg ludziom w Dekalogu?– Dlaczego Pan Bóg dał ludziom przykazania?

Bóg, zawierając Przymierze z Mojżeszem i jego ludem, zawarł go także z nami. To Przymierze obowiązuje każdego chrześcijanina. Bóg kocha każdego człowieka i pragnie jego zbawienia.

Dlatego dał nam „receptę” na szczęśliwe życie. Jest nią treść przyka-zań Bożych. Każdy człowiek, kochający Boga, powinien iść przez życie drogą Dekalogu.

Podziękujmy Bogu za prawo, które nam dał, prosząc Go jednocze-śnie o pomoc w jego realizacji.

„Z całego serca swego szukam Ciebie;nie daj mi zboczyć od Twoich przykazań!W sercu swym przechowuje Twą mowę,by nie grzeszyć przeciw Tobie.Błogosławiony jesteś Panie,naucz mnie Twoich ustaw!” (Ps 119,10-12).

Przymierze na górze Synaj przygotowywało przyszłe, Nowe Przy-mierze, które wypełniło się w osobie Pana Jezusa. Chrystus podczas Ostatniej Wieczerzy ogłosił nowe i powszechne prawo miłości.

Umieszczenie na tablicy planszy z tekstem – J 13,34.

„Przykazanie nowe daję Wam, abyście się wzajemnie miłowali, tak, jak Ja was umiłowałem” (J 13,34).

– Do czego wzywa nas Pan Jezus?– Jak w swoim życiu możemy realizować słowa Pana Jezusa?

Pan Jezus wzywa nas do okazywania miłości bliźnim.

(Zeszyt ćwiczeń– ćw. 3)

104

Prawo to jest podstawą życia moralnego dla wszystkich ludzi.


„Prawo moralne jest dziełem Mądrości Bożej. Można je określić, w sensie biblijnym, jako ojcowskie pouczenie, pedagogię Bożą. Wyznacza ono człowiekowi drogi, zasady postępowania, które pro-wadzą do obiecanego szczęścia; zakazuje dróg do zła, które odwraca od Boga i Jego miłości. Jest stałe w swoich przykazaniach i zarazem godne miłości w swoich obietnicach” (KKK 1950).

Przykazania wskazują właściwą drogę dziecka Bożego. Przez sakra-ment chrztu świętego zostaliśmy zaproszeni do wędrówki drogą przy-kazań. W ten sposób okazujemy cześć Bogu i wypełniamy Jego wolę.


ZAKOŃCZENIE

Pan Bóg, dając ludziom przykazania, pragnie ich szczęścia. Nie jest to możliwe bez współpracy człowieka. Każdego dnia powinni-śmy Panu Bogu okazywać miłość, pełniąc Jego wolę.

Papież Jan Paweł II w czasie swojej pielgrzymki do Polski w 1999 roku mówił:

„Przykazania zostały dane dla dobra człowieka, dla jego dobra osobi-stego, rodzinnego i społecznego. One są naprawdę drogą dla człowieka” (Jan Paweł II, Elbląg, 6 czerwca 1999 r.).

– Komu zostały dane przykazania?– Dlaczego Bóg dał ludziom przykazania?


Autorefleksja.Pomyślmy:– Jak wypełniam przykazania Boże w swoim życiu?– Jak wypełniam przykazanie miłości wobec Boga i bliźniego?

105

PRACA DOMOWA

Napisz, dlaczego Bóg dał nam przykazania.(Zeszyt ćwiczeń – ćw. 6)

MODLITWA

Śpiew: „To przykazanie”.(odtworzenie nagrania z piosenką)

106

21. CZŁOWIEK WIERNY PRZYKAZANIOM

Cel ogólnyZapoznanie z ideą przymierza i wierności człowieka wobec Boga.Wychowanie do odpowiadania wiarą i posłuszeństwem na miłość Pana Boga.


– podaje, że wypełnianie przykazań jest wyrazem wiary i posłuszeństwa Bogu,

– wymienia przykłady dochowania wierności przymierza z Bogiem,– wyjaśnia, dlaczego należy zachowywać przykazania Boże,– wskazuje, że należy formować sumienie według przykazań Bożych,– dowodzi, że przykazania Boże są drogą do życia wiecznego,– ocenia własne postępowanie w świetle Dekalogu.

MetodyRozmowa kierowana, analiza tekstu biblijnego, praca w grupach, niedo-

kończone zdanie, tekst luk, analiza tekstów źródłowych, autore leksja, śpiew, techniki multimedialne.

Środki dydaktycznePismo Święte, plansza z tekstem – Mt 19,17b, karty pracy, tekst naucza-

nia Ojca Świętego, Katechizm Kościoła Katolickiego, nagranie z piosenką.

MODLITWA


WPROWADZENIE

– Dlaczego Pan Bóg dał ludziom przykazania?

Pan Jezus przez całe życie wskazywał ludziom, jak mają postępo-wać, by żyć zgodnie z przykazaniami Bożymi.

107

Odczytanie tekstów biblijnych.

„A Jeśli chcesz osiągnąć życie, zachowuj przykazania” (Mt 19,17b).

„Nie sądźcie, że przyszedłem znieść Prawo albo Proroków. Nie przyszedłem znieść, ale wypełnić. Zaprawdę, bowiem powiadam wam: Dopóki niebo i ziemia nie przeminą, ani jedna jota, ani jedna kreska nie zmieni się w Prawie, aż się wszystko spełni. Ktokolwiek więc zniósłby jedno z tych przykazań, choćby najmniejszych, i uczył-by tak ludzi, ten będzie najmniejszy w królestwie niebieskim. A kto je wypełnia i uczy wypełniać, ten będzie wielki w królestwie niebie-skim. Bo powiadam wam: Jeśli wasza sprawiedliwość nie będzie więk-sza niż uczonych w Piśmie i faryzeuszów, nie wejdziecie do królestwa niebieskiego” (Mt 5,17-20).

Umieszczenie na tablicy planszy z tekstem – Mt 19,17b.

„A Jeśli chcesz osiągnąć życie, zachowuj przykazania” (Mt 19,17b).

– Do czego wzywa nas Pan Jezus?– Co osiągniemy, zachowując przykazania?

(Zeszyt ćwiczeń – ćw.1)

ROZWINIĘCIE

Pan Jezus wzywa nas do zachowania przykazań, gdyż są one drogą do życia wiecznego i ratunkiem dla błądzącego człowieka.

Żyjąc według nich, wyrażamy naszą miłość i wiarę w Boga.

Praca w grupach.Uczniowie otrzymują karty pracy i uzupełniają je na podstawie tek-

stów biblijnych. Czas pracy: 10 minut.

Pan Jezus zachęca nas: Człowiek okazuje wierność przykazaniom:

108

Grupa I„Nie sądźcie, że przyszedłem znieść Prawo albo Proroków.

Nie przyszedłem znieść, ale wypełnić. Zaprawdę, bowiem powiadam wam: Dopóki niebo i ziemia nie przeminą, ani jedna jota, ani jedna kreska nie zmieni się w Prawie, aż się wszystko spełni. Ktokolwiek więc zniósłby jedno z tych przykazań, choćby najmniejszych, i uczył-by tak ludzi, ten będzie najmniejszy w królestwie niebieskim. A kto je wypełnia i uczy wypełniać, ten będzie wielki w królestwie niebie-skim. Bo powiadam wam: Jeśli wasza sprawiedliwość nie będzie więk-sza niż uczonych w Piśmie i faryzeuszów, nie wejdziecie do królestwa niebieskiego” (Mt 5,17-20).

Grupa II„Słyszeliście, że powiedziano przodkom: Nie zabijaj!; a kto by się

dopuścił zabójstwa, podlega sądowi. A Ja wam powiadam: Każdy, kto się gniewa na swego brata, podlega sądowi. A kto by rzekł swemu bratu: Raka, podlega Wysokiej Radzie. A kto by mu rzekł: «Bezbożni-ku», podlega karze piekła ognistego. Jeśli więc przyniesiesz dar swój przed ołtarz i tam wspomnisz, że brat twój ma coś przeciw tobie, zostaw tam dar swój przez ołtarzem, a najpierw idź i pojednaj się z bratem swoim! Potem przyjdź i dar swój o iaruj! Pogódź się ze swo-im przeciwnikiem szybko, dopóki jesteś z nim w drodze, by cię prze-ciwnik nie podał sędziemu, a sędzia dozorcy, i aby nie wtrącono cię do więzienia. Zaprawdę, powiadam ci: nie wyjdziesz stamtąd, aż zwró-cisz ostatni grosz” (Mt 5,21-26).

Grupa III„Słyszeliście również, że powiedziano przodkom: Nie będziesz

fałszywie przysięgał, lecz dotrzymasz Panu swej przysięgi. A Ja wam powiadam: Wcale nie przysięgajcie, ani na niebo, bo jest tronem Bożym; ani na ziemię, bo jest podnóżkiem stóp Jego; ani na Jerozolimę, bo jest miastem wielkiego Króla. Ani na swoją głowę nie przysięgaj, bo nie możesz nawet jednego włosa uczynić białym albo czarnym. Niech wasza mowa będzie: Tak, tak; nie, nie. A co nadto jest, od Złego pochodzi” (Mt 5,33-37).

Grupa IV„Słyszeliście, że powiedziano: Oko za oko i ząb za ząb! A Ja wam

powiadam: Nie stawiajcie oporu złemu. Lecz jeśli cię kto uderzy

109

w prawy policzek, nadstaw mu i drugi! Temu, kto chce prawować się z tobą i wziąć twoją szatę, odstąp i płaszcz! Zmusza cię kto, żeby iść z nim tysiąc kroków, idź dwa tysiące! Daj temu, kto cię prosi, i nie odwracaj się od tego, kto chce pożyczyć od ciebie” (Mt 5,38-42).

Prezentacja i omówienie pracy w grupach.


Pan Jezus wzywa nas do zachowania przykazań, gdyż są one wskazaniami do osiągnięcia życia wiecznego. Wypełnianie przykazań Bożych jest wyrazem wiary i posłuszeństwa Bogu.

Zanieśmy z ufnością nasze prośby do Boga słowami psalmu:

„Naucz mnie, Panie,drogi Twoich ustaw,bym strzegł ich aż do końca.Pouczaj mnie, bym Prawa Twego przestrzegał,a zachowywał je całym sercem. (…)Nie odbieraj moim ustomsłowa prawdy,bo ufam Twoim wyrokom,a Prawa Twego zawsze strzec będęna wieki, na zawsze” (Ps 119,33-34.43-44).


ZAKOŃCZENIE

Ogromną rolę Bożych przykazań podkreślał Jan Paweł II, podczas pielgrzymki do Polski w 1999 roku, mówiąc:

„Wolą Bożą jest, abyśmy zachowywali przykazania, czyli prawo Boże dane Izraelowi za pośrednictwem Mojżesza na górze Synaj. Dane wszystkim ludziom” (Jan Paweł II, Elbląg, 6 czerwca 1999 r.)

– O czym przypomina nam Jan Paweł II?


110


„Dziesięć przykazań, będąc wyrazem podstawowych powinno-ści człowieka względem Boga i względem bliźniego, objawia w swo-jej istotnej treści poważne zobowiązania. Są one ze swojej natury niezmienne i obowiązują zawsze i wszędzie. (...) Dziesięć przykazań wyrył Bóg w sercu człowieka” (KKK 2072).

– Czym są przykazania według Katechizmu Kościoła Katolickiego?– Kto jest zobowiązany wypełniać przykazania?

Autorefleksja.Każdy człowiek ochrzczony jest zobowiązany do okazywania Panu

Bogu wiary i posłuszeństwa.

Pomyślmy:– W jaki sposób okazuję wierność przykazaniom?

PRACA DOMOWA

Zilustruj hasło: „Człowiek wierny przykazaniom”.(Zeszyt ćwiczeń – ćw. 5)

MODLITWA

Śpiew: „To przykazanie”.(odtworzenie nagrania z piosenką)

111

22. WĄŻ MIEDZIANY ZAPOWIEDZIĄ KRZYŻA CHRYSTUSA

Cel ogólnyUkazanie prawdy, że wąż miedziany zapowiadał krzyż Chrystusa, dający

zbawienie ludziom.Wychowanie do szacunku i czci dla krzyża.


– przytacza treść opowiadania biblijnego o wężu miedzianym,– wyjaśnia analogię między wężem na pustyni a krzyżem Chrystusa,– określa, dlaczego krzyż jest znakiem wiary chrześcijańskiej,– oddaje należną cześć i szacunek krzyżowi.

MetodyOpowiadanie, rozmowa kierowana, analiza tekstu biblijnego, ekspozy-

cja, projekcja ilmu, niedokończone zdanie, śpiew, praca w grupach, tekst luk, analiza tekstów źródłowych, autore leksja, techniki multimedialne.

Środki dydaktycznePismo Święte, ilustracja przedstawiająca wywyższenie węża miedzia-

nego, rozsypanka wyrazowa, ilm DVD pt. „Wąż miedziany”, nauczanie Ojca Świętego, Katechizm Kościoła Katolickiego.

MODLITWA

„Akt wiary”.

WPROWADZENIE

Pan Bóg w czasie wędrówki narodu wybranego do Ziemi Obieca-nej wielokrotnie okazywał mu miłosierdzie, litość i przebaczenie.

Wąż miedziany na pustyni był kolejnym znakiem miłości Boga do narodu wybranego oraz zapowiedzią Krzyża Chrystusowego.

112

ROZWINIĘCIE

Katecheta opowiada tekst biblijny – Lb 21,4-9.


„Od góry Hor szli w kierunku Morza Czerwonego, aby obejść ziemię Edom; podczas drogi jednak lud stracił cierpliwość. I zaczęli mówić przeciw Bogu i Mojżeszowi: «Czemu wyprowadziliście nas z Egiptu, byśmy tu na pustyni pomarli? Nie ma chleba ani wody, a uprzykrzył się nam już ten pokarm mizerny». Zesłał więc Pan na lud węże o jadzie palącym, które kąsały ludzi, tak że wielka liczba Izraeli-tów zmarła. Przybyli więc ludzie do Mojżesza mówiąc: «Zgrzeszyliśmy, szemrząc przeciw Panu i przeciwko tobie. Wstaw się za nami do Pana, aby oddalił od nas węże». I wstawił się Mojżesz za ludem. Wtedy rzekł Pan do Mojżesza: «Sporządź węża i umieść go na wysokim palu; wte-dy każdy ukąszony, jeśli tylko spojrzy na niego, zostanie przy życiu». Sporządził więc Mojżesz węża miedzianego i umieścił go na wysokim palu. I rzeczywiście, jeśli kogo wąż ukąsił, a ukąszony spojrzał na węża miedzianego, zostawał przy życiu” (Lb 21,4-9).

Ekspozycja i omówienie ilustracji przedstawiającej wywyższenie węża miedzianego na pustyni.


– Co uczynił lud przeciwko Bogu?– W jaki sposób Bóg ukarał lud?– O co Izraelici poprosili Mojżesza?– Co uczynił Bóg po rozmowie z Mojżeszem?

Projekcja filmu pt. „Wąż miedziany”.

Wąż miedziany podwyższony na palu zapowiadał Pana Jezusa.

„A jak Mojżesz wywyższył węża na pustyni, tak potrzeba, by wywyższono Syna Człowieczego, aby każdy, kto w Niego wierzy, miał życie wieczne” (J 3,14-15).


113

Uczniowie układają rozsypankę wyrazową. Czas pracy: 3 minuty.

Grupa IBył podwyższony na drzewie dla uratowania Izraelitów.

Grupa IIKto spojrzał na węża miedzianego zawieszonego na drzewie

zostawał przy życiu.

Grupa IIIBył podwyższony na drzewie Krzyża dla zbawienia wszystkich ludzi.

Grupa IVKto łączy się przez wiarę z Chrystusem Ukrzyżowanym otrzyma

życie wieczne.



Chrystus, umierając za nas na krzyżu, potwierdził nieskończoną miłość Boga do człowieka.

„Głosząc Krzyż Chrystusa, zawsze starajmy się naśladować bez-interesowną miłość Tego, który o iarował się za nas na ołtarzu Krzyża, Tego, który jest jednocześnie Kapłanem i O iarą (…) On jest naszym życiem, naszym zbawieniem, naszym zmartwychwstaniem” (Benedykt XVI, Nikozja, 5 czerwca 2010 r.).

– Co papież Benedykt XVI mówi na temat Krzyża?


Katechizm Kościoła Katolickiego poucza, że:

„Krzyż jest jedyną o iarą Chrystusa, «jedynego Pośrednika między Bogiem a ludźmi» (1Tm 2,5)” (KKK 618).

114

ZAKOŃCZENIE

W prefacji – modlitwie uwielbienia i dziękczynienia podczas Mszy Świętej o Krzyżu Świętym, kapłan modli się słowami:

„Na drzewie rajskim śmierć wzięła początek, na drzewie życia powstało nowe życie, a szatan, który na drzewie zwyciężył na drzewie również został pokonany”.

– Dlaczego Krzyż jest znakiem wiary chrześcijańskiej?– W jakim okresie liturgicznym rozważamy w sposób szczególny

mękę i śmierć Chrystusa na Krzyżu?– W który dzień Wielkiego Postu w szczególny sposób czcimy

(adorujemy) Krzyż Chrystusa?– W jaki sposób okazujemy cześć Krzyżowi Świętemu?

Autorefleksja.Pomyślmy:– Jak okazuję miłość Chrystusowi?– Jak okazuję szacunek Krzyżowi?

PRACA DOMOWA

Ułóż krzyżówkę, której hasłem będzie słowo: „KRZYŻ”.(Katecheta wskazuje, że hasła powinny być oparte na treściach

z bieżącej katechezy)(Zeszyt ćwiczeń – ćw. 5)

MODLITWA

Śpiew: „Jezus daje nam zbawienie”.

115

23. BÓG WPROWADZA IZRAELITÓW DO ZIEMI OBIECANEJ

Cel ogólnyUkazanie prawdy, że Bóg jest obecny w życiu człowieka i pragnie jego

zbawienia.Kształtowanie postawy wdzięczności za dar życia wiecznego.


– wymienia okoliczności wprowadzenia Izraelitów do Ziemi Obiecanej,– wyjaśnia analogię między Ziemią Obiecaną a niebem,– wskazuje na Pana Jezusa jako jedynego Pośrednika w zbawczym dziele Boga,– określa, dlaczego Bóg wzywa człowieka do świętości,– uzasadnia potrzebę współpracy z Bogiem,– redaguje modlitwę wdzięczności za przynależność do Kościoła,– wyraża wdzięczność Bogu za dar życia wiecznego.

MetodyRecytacja, rozmowa kierowana, uroczyste odczytanie tekstu biblijnego,

analiza tekstu biblijnego, krzyżówka, dyskusja, praca w grupach, ekspozycja, analiza tekstów źródłowych, autore leksja, techniki multimedialne, śpiew.

Środki dydaktycznePismo Święte, ilustracja przedstawiająca wejście Izraelitów do Ziemi Obie-

canej, nauczanie Ojca Świętego, Katechizm Kościoła Katolickiego, nagranie z pio-senką.

MODLITWA

„Ojcze nasz”.

WPROWADZENIE

Recytacja i analiza wiersza „Do Domu Ojca”.

116

„Całe nasze życieTo droga do nieba.By dojść tam bezpiecznie,Wiary mocnej trzeba.

W domu Boga OjcaWiele mieszkań czeka,Które przygotował Chrystus dla człowieka.

Jeśli wierzysz w Boga i kochasz bliźniego,To już blisko jesteś Królestwa Bożego”.

(A. Paul)

Śledząc losy Narodu Wybranego, ich wędrówkę, rozterki i powroty do Boga, zbliżamy się do ich celu. Pan Bóg po śmierci Mojżesza, powo-łał Jozuego na wodza, by wprowadził Izraelitów do Ziemi Obiecanej.

ROZWINIĘCIE


„Gdy więc lud wyruszył ze swoich namiotów, by przeprawić się przez Jordan, kapłani niosący Arkę Przymierza szli na czele ludu. Zaledwie niosący arkę przyszli nad Jordan, a nogi kapłanów niosących arkę zanurzyły się w wodzie przybrzeżnej – Jordan bowiem wezbrał aż po brzegi przez cały czas żniwa – zatrzymały się wody płynące z góry i utworzyły jakby jeden wał (…). Kapłani niosący Arkę Przy-mierza Pańskiego stali mocno na suchym łożysku w środku Jorda-nu, a tymczasem cały Izrael szedł po suchej ziemi, aż wreszcie cały naród skończył przeprawę przez Jordan. (...) Gdy wreszcie cały naród skończył przeprawę przez Jordan, (…) Jozue wezwał dwunastu mężczyzn, których wyznaczył spośród Izraelitów, po jednym z każ-dego pokolenia, i rzekł do nich Jozue: «Przejdźcie przed Arkę Pana, Boga waszego, aż do środka Jordanu i niech każdy wyniesie na swym ramieniu jeden kamień odpowiednio do liczby pokoleń synów Izra-ela. Niech to będzie znakiem pośród was. A gdy w przyszłości synowie wasi zapytają was: «Co oznaczają dla was te kamienie?» – odpowiecie im, że wody Jordanu rozdzieliły się przed Arką Przymierza Pańskiego.

117

Gdy przechodziła ona przez Jordan, rozdzieliły się wody Jordanu, a te kamienie są pamiątką na zawsze dla Izraelitów». I Izraelici uczy-nili tak, jak im polecił Jozue. (…) Kapłani niosący Arkę stali w środ-ku Jordanu, aż wszystko zostało wykonane, co Pan nakazał Jozuemu obwieścić ludowi zgodnie z poleceniami, jakie Mojżesz dał Jozuemu. Tymczasem lud przeszedł pośpiesznie. A gdy cały lud skończył prze-prawę, przeszła również i Arka Pańska z kapłanami i stanęła na czele ludu. W owym dniu Pan wywyższył Jozuego w oczach całego Izraela” (Joz 3,14-16; 4,1.4-8.10-11.14).

Ekspozycja i omówienie ilustracji przedstawiającej wejście Izraeli-tów do Ziemi Obiecanej.


– Jaki cud uczynił Bóg nad rzeką Jordan?– Co przypomina przejście Izraelitów po suchym dnie rzeki?– Co Bóg kazał uczynić na pamiątkę dla przyszłych pokoleń?– Co jest dla nas Ziemią Obiecaną?

Praca w grupach.Uczniowie rozwiązują krzyżówkę.


1. Rzeka, którą Izraelici przekroczyli niosąc Arkę Przymierza.2. Imię wodza wprowadzającego Izraelitów do Ziemi Obiecanej.3. Bóg Izraelitów.4. „Ziemia”, do której dążymy.5. Imię wodza Izraelitów przed Jozue.6. Izrael to naród ...7. Izraelici szli po … ziemi.8. Złożone po przekroczeniu rzeki Jordan na znak dla 12 pokoleń

Izraela.9. Nazwany „Żywym Kamieniem”.

118

1 J O R D A N

2 J O Z U E

3 J A H W E

4 N I E B O

5 M O J Ż E S Z

6 W Y B R A N Y

7 S U C H E J

8 K A M I E N I E

9 J E Z U S


Bóg jest obecny w naszym życiu i pragnie zbawienia wszystkich ludzi. O iaruje swe łaski, jako pomoc na drodze do świętości. W chwili chrztu świętego Chrystus daje nam nowe – Boże życie i wzywa nas do przyjaźni. Jest naszym Pośrednikiem w drodze do nieba.


„Chrzest jest pierwszym i podstawowym sakramentem odpusz-czenia grzechów, ponieważ jednoczy nas z Chrystusem, który umarł za nasze grzechy i zmartwychwstał dla naszego usprawiedliwienia, «abyśmy i my wkroczyli w nowe życie» (Rz 6,4)” (KKK 977).

– Co Katechizm Kościoła Katolickiego mówi na temat sakramentu chrztu świętego?


119

Podziękujmy Jezusowi Chrystusowi za dar życia wiecznego, za miłość i Jego obecność wśród nas.


ZAKOŃCZENIE

Pan Bóg zaprosił nas do swego Królestwa. Przez chrzest święty sta-liśmy się członkami Kościoła, w którym realizuje się nasze zbawienie.

– Co czynię, by wyrazić wdzięczność Chrystusowi za dar życia wiecznego?


Autorefleksja.Pan Jezus zaprasza nas byśmy korzystali z darów, które nam daje.

Pomyślmy:– Jak okazuję Panu Jezusowi wdzięczność za dar życia wiecznego?

PRACA DOMOWA

Ułóż modlitwę, w której podziękujesz Panu Jezusowi za dar przy-należności do Kościoła.


MODLITWA

Uczniowie odczytują modlitwę przygotowaną przez katechetę.

1. Boże, dziękujemy za sakrament chrztu świętego, przez który uczyniłeś nas Twoimi przybranymi dziećmi.

2. Boże, dziękujemy za naszych rodziców, którzy wskazali nam drogę do Ciebie.

3. Boże, dziękujemy za kapłanów, którzy uświęcają nasze działa-nia, pełniąc Twoją wolę.

120

4. Boże, dziękujemy za każde spotkanie z Tobą w sakramencie pokuty i Eucharystii.

5. Boże, dziękujemy za Kościół święty, w którym nas uświęcasz.

lub

Śpiew: „Miłość Twa”.(można odtworzyć nagranie z piosenką)

121

24. BÓG ZAWIERA Z DAWIDEM WIECZNE PRZYMIERZE

Cel ogólnyZapoznanie z wydarzeniem zawarcia przymierza Boga z Dawidem.Kształtowanie postawy wypełniania przymierza zawartego z Bogiem

w chwili chrztu świętego.


– nazywa Pana Jezusa Wielkim Potomkiem Dawida,– wyjaśnia znaczenie słowa: „Mesjasz”,– opowiada o przymierzu, które Bóg zawarł z Dawidem,– wybiera sposoby okazywania wdzięczności Bogu za sakrament chrztu

świętego,– planuje wypełniać przymierze zawarte z Bogiem na chrzcie świętym.

MetodyPogadanka, uroczyste odczytanie tekstu biblijnego, analiza tekstu biblij-

nego, ekspozycja, praca w grupach, analiza tekstów źródłowych, tekst luk, niedokończone zdanie, śpiew, techniki multimedialne, autore leksja.

Środki dydaktycznePismo Święte, świeca, koperty z rozsypanką wyrazową i pytaniami

do pracy w grupach, tekst nauczania Ojca Świętego, Katechizm Kościoła Katolickiego, nagranie z piosenką.

MODLITWA

Śpiew: „Duchu Święty przyjdź”.(odtworzenie nagrania z pieśnią)

WPROWADZENIE

Chrzest jest pierwszym sakramentem, jaki przyjmujemy we wspól-nocie Kościoła. W sakramencie chrztu świętego Bóg zawiera z nami

122

przymierze: obiecuje pomoc i opiekę, a my zobowiązujemy się do walki z grzechem i wypełniania Jego woli.

Pan Bóg wielokrotnie zawierał przymierze z Narodem Wybranym.

ROZWINIĘCIE

Uroczyste odczytanie tekstów biblijnych.

„Wszystkie pokolenia izraelskie zeszły się u Dawida w Hebronie i oświadczyły mu: «Oto myśmy kości twoje i ciało». Już dawno, gdy Saul był królem nad nami, tyś odbywał wyprawy na czele Izraela. I Pan rzekł do ciebie: «Ty będziesz pasł mój lud – Izraela, i ty będziesz wodzem nad Izraelem». Cała starszyzna Izraela przybyła do króla do Hebronu. I zawarł król Dawid przymierze z nimi wobec Pana w Hebronie. Namaścili więc Dawida na króla nad Izraelem” (2Sm 5,1-3).

„Kiedy wypełnią się twoje dni i spoczniesz obok swych przod-ków, wtedy wzbudzę po tobie potomka twojego, który wyjdzie z twoich wnętrzności, i utwierdzę jego królestwo. On zbuduje dom imieniu memu, a Ja utwierdzę tron jego królestwa na wieki. Ja będę mu ojcem, a on będzie Mi synem (…). Przede Mną dom twój i two-je królestwo będzie trwać na wieki. Twój tron będzie utwierdzony na wieki»” (2Sm 7,12-14.16).

Analiza tekstów biblijnych.

– Dlaczego Dawid został wybrany na króla?– Co było znakiem, że Dawid został królem Izraelitów?– Co Bóg obiecał Dawidowi?

Dawid, który został namaszczony na króla Izraelitów, był szlachet-nym, odważnym, kochającym swój kraj pasterzem. Pochodził z Betle-jem. Jako król pokonał nieprzyjaciół, wprowadził pokój i ustanowił stolicę państwa Jerozolimę. Był pobożnym królem, wiernym Bogu. Pragnął zbudować świątynię, w której chciał umieścić Arkę Przymie-rza – znak obecności Boga.


123

Praca w grupach.Dzielimy uczniów na 5 grup. Każda grupa otrzymuje kopertę

z zestawem pytań oraz rozsypanką wyrazową. Czas pracy określa muzyka trwająca 7 minut.

Pytania:1. Co stanie się po śmierci Dawida?2. Kto zbuduje dom dla Pana?3. Kto będzie Wielkim Potomkiem Dawida?4. Jak długo będzie trwało Królestwo Chrystusa?5. Jakie przymierze Bóg zawarł z Dawidem?

Odpowiedzi (rozsypanka wyrazowa):1. Po śmierci Dawida Bóg wzbudzi Mu potomka.2. Dom dla Pana zbuduje syn Dawida.3. Wielkim Potomkiem Dawida będzie Jezus Chrystus.4. Królestwo Chrystusa będzie trwało wiecznie.5. Bóg zawarł z Dawidem wieczne przymierze.

Prezentacja i podsumowanie pracy uczniów.

„Będzie On wielki i będzie nazwany Synem Najwyższego, a Pan Bóg da mu tron Jego praojca, Dawida. Będzie panował nad domem Jakuba na wieki, a Jego panowaniu nie będzie końca” (Łk 1,32-33).

– Kogo zapowiedział Pan Bóg przez anioła Gabriela?


Izraelici przez długie wieki oczekiwali Wielkiego Potomka Dawi-da. Bóg wypełnił swoją obietnicę i zapowiedział oczekiwanego Mesja-sza – Pana Jezusa.

W Starym Testamencie namaszczano tylko królów i najwyższych kapłanów. Oczekiwany Zbawiciel miał być Królem, Kapłanem i Pro-rokiem, dlatego w ostatnich czasach Starego Przymierza zaczęto Go nazywać „Namaszczonym”, czyli „Pomazańcem”, w języku greckim: „Mesjaszem”.

My używamy słowa „Chrystus”, które po grecku znaczy to samo, co w języku Izraelitów słowo „Mesjasz”. Królestwo Chrystusa jest wieczne i będzie trwało zawsze.

124


„Imię «Chrystus» oznacza «Namaszczony», «Mesjasz». Jezus jest Chrystusem, ponieważ «Bóg namaścił (Go) Duchem Świętym i mocą» (Dz 10,38). On był «Tym, który ma przyjść» (Łk7,19), przedmiotem «nadziei Izraela» (Dz 28, 20)” (KKK 453).


Pan Bóg zwiastował Maryi przez słowa anioła, że będzie Matką Zbawiciela. W Ewangelii według św. Łukasza czytamy: Jezus Chrystus jest Jedynym Królem, Kapłanem i Prorokiem Nowego Przymierza. Jest naszym Zbawicielem, który przez śmierć i zmartwychwstanie odkupił nas od grzechu i pojednał z Bogiem. Sakrament chrztu świę-tego potwierdza naszą przynależność do Chrystusa, a jednocześnie zobowiązuje nas do dawania o Nim świadectwa swoim życiem, zgod-nym z Jego nauką.

ZAKOŃCZENIE

Ojciec Święty Benedykt XVI naucza:

„Przyjęcie chrztu wiąże się ze słowami przyrzeczeń chrzcielnych, które obejmują też wyrzeczenie się szatana, grzechu i wszystkiego, co prowadzi do zła” (Benedykt XVI, Watykan, 3 lutego 2013 r.).

Przez sakrament chrztu świętego Pan Jezus zawarł z nami przymierze.

– Jakie dary otrzymaliśmy od Boga w sakramencie chrztu świętego?– Dlaczego sakrament chrztu świętego jest przymierzem człowieka

z Bogiem?


125

Nauka pieśni: „Przez chrztu świętego wielki dar”.(można odtworzyć nagranie z pieśnią)

Przez chrztu świętego wielki dar,o, Chryste, z Twej hojności.Twym dzieciom wiary dałeś skarb,nadziei i miłości.

Najświętszej Trójcy wieczną cześćpragniemy z serc gorących nieść.Strzec wiary ślubujemy,w niej żyć, umierać chcemy.

Autorefleksja.Pomyślmy:– Jak często dziękuję Panu Jezusowi za dary otrzymane w sakra-

mencie chrztu świętego?– Jak w moim życiu świadczę o Chrystusie?

PRACA DOMOWA

W formie plakatu zilustruj hasło: „Przynależę do Chrystusa”.(Zeszyt ćwiczeń – ćw. 5)

MODLITWA

„Akt wiary”, „Akt nadziei” i „Akt miłości”.

126

25. NOWE PRZYMIERZE ZAWARTE W JEZUSIE CHRYSTUSIE

Cel ogólnyUkazanie prawdy, że w Jezusie Chrystusie Bóg zawarł Nowe Przymierze.Kształtowanie postawy wdzięczności za dar odkupienia.


– podaje, czym jest przymierze,– wyjaśnia, na czym polega przymierze Boga z ludźmi,– określa, na czym polegało Nowe Przymierze,– wyraża wdzięczność Bogu za dar odkupienia.

MetodyMetoda „słoneczko”, krzyżówka, analiza tekstu biblijnego, tekst luk, eks-

pozycja, analiza tekstu źródłowego, autore leksja, śpiew, techniki multime-dialne.

Środki dydaktycznePismo Święte, plansza ze słowem: PRZYMIERZE, kartki samoprzylepne,

plansza z tekstem – Łk 22,20, ilustracja przedstawiająca Pana Jezusa na krzy-żu, tekst nauczania Ojca Świętego, nagranie z pieśnią.

MODLITWA


WPROWADZENIE


PRZYMIERZE

127

Uczniowie na kartkach samoprzylepnych odpowiadają na pytanie katechety: Z czym kojarzy się to słowo? Następnie umieszczają kartki wokół planszy.

Przymierze to umowa, odpowiedzialność, obietnica, okazywanie wierności Bogu, przestrzeganie prawa Bożego, pełnienie Jego woli.

Krzyżówka.

Rozwiązując krzyżówkę, dowiemy się, co Bóg zapowiedział przez pro-roka Jeremiasza.


1. Nasza „Ziemia Obiecana”.2. Pan Bóg ocalił go przed potopem.3. Miejsce spożywania Ostatniej Wieczerzy Pana Jezusa z uczniami.4. Syn Boży.5. Izraelici niesli przez rzekę Jordan Arkę ...6. Jeremiasz to ...7. Uczta, na którą zaprasza Pan Jezus.8. Sakrament ustanowiony przez Pana Jezusa podczas Ostatniej

Wieczerzy.9. Jedna z cnót Bożych.10. Trzykrotnie zaparł się Pana Jezusa.11. Chrystus dokonał na krzyżu naszego ...12. Na chrzcie świętym otrzymałeś dar ...13. Druga cnota Boża.14. Bóg zawarł z Dawidem ... przymierze.

128

1 N I E B O

2 N O E

3 W I E C Z E R N I K

4 J E Z U S

5 P R Z Y M I E R Z A

6 P R O R O K

7 M S Z A Ś W I Ę T A

8 E U C H A R Y S T I A

9 M I Ł O Ś Ć

10 P I O T R

11 Z B A W I E N I A

12 W I A R Y

13 N A D Z I E J A

14 W I E C Z N E

Pan Bóg przez proroka Jeremiasza zapowiedział Nowe Przymierze.

ROZWINIĘCIE


„Oto nadchodzą dni – wyrocznia Pana – kiedy zawrę z domem Izraela «i z domem judzkim» nowe przymierze.Nie jak przymierze, które zawarłem z ich przodkami, kiedy ująłem ich za rękę, by wyprowadzić z ziemi egipskiej. (…)

129

Umieszczę swe prawo w głębi ich jestestwa i wypiszę na ich sercu. Będę im Bogiem, oni zaś będą Mi narodem” (Jr 31,31-33).


– Co obiecał Pan Bóg Izraelitom?– Jakie przymierze zapowiedział Jeremiasz?– Na czym miało polegać Nowe Przymierze?

Nowe Przymierze miało umożliwić przebaczenie grzechów i lep-sze poznanie Boga, pomóc w wypełnianiu Jego woli i Prawa.

– W jaki sposób możemy okazywać wierność Panu Bogu?

Umieszczenie na tablicy i odczytanie planszy z tekstem – Łk 22,20.

„Ten kielich to Nowe Przymierze we Krwi mojej, która za was będzie wylana” (Łk 22,20).

– Kiedy Pan Jezus objawia Nowe Przymierze?– W jaki sposób dokonało się Nowe Przymierze?



„Wtedy więc wydał Go im, aby Go ukrzyżowano. Zabrali zatem Jezusa. A On sam dźwigając krzyż wyszedł na miejsce zwane Miejscem Czaszki, które po hebrajsku nazywa się Golgota. Tam Go ukrzyżowano, a z Nim dwóch innych, z jednej i drugiej strony, a w środku zaś Jezusa” (J 19,16b-18).

Ekspozycja i omówienie ilustracji przedstawiającej Pana Jezusa na krzyżu.

130


– Co wydarzyło się na Golgocie?– Przez kogo Pan Bóg dokonał zbawienia każdego człowieka?

Nowe Przymierze wypełniło się w Osobie Syna Bożego. Jezus Chrystus dobrowolnie wypełnił wolę Ojca. Okazał Mu posłuszeństwo aż do śmierci na krzyżu, składając samego siebie jako o iarę za grze-chy wszystkich ludzi.

– W jaki sposób możemy okazać Bogu wdzięczność za dar odku-pienia?

ZAKOŃCZENIE

Krzyż, na którym dokonało się zbawienie jest znakiem naszej wia-ry. Ojciec Święty Jan Paweł II mówił:

„Weź Krzyż!, przyjmij go (…) z Chrystusem zwyciężaj zło i śmierć! Jeżeli z Ewangelii Krzyża uczynisz program swojego życia, jeżeli pój-dziesz za Chrystusem aż na Krzyż, w pełni odnajdziesz samego siebie!” (Jan Paweł II, Spotkanie z młodzieżą na placu św. Jana na Lateranie, 2 kwietnia 1998 r.).

– Co Jan Paweł II mówi na temat krzyża?

Autorefleksja.Pan Jezus, umierając na krzyżu, wypełnił Nowe Przymierze.

Pomyślmy:– Czym jest dla mnie krzyż?– Jak okazuję wdzięczność Bogu za zbawienie?

Nauka pieśni: „O Krwi najdroższa”.(można odtworzyć nagranie z pieśnią)

1. O Krwi najdroższa, o Krwi odkupienia;Napoju życia, z nieba dla nas dany!O zdroju łaski, o ceno zbawienia,ty grzechowe leczysz rany!

131

2. Tyś w Jezusowym kielichu zamknięta,abyś nas wszystkich życiem napawał,abyś dla świata, Krwi Boska Prześwięta,miłosierdzie wybłagała!

3. O Krwi najdroższa, przez Serce przeczyste,gdzie Twoje źródło miałaś na tej ziemi.Cześć Tobie niesiem, dzięki wiekuiste,z Aniołami, ze świętymi.

PRACA DOMOWA

Ułóż modlitwę, w której podziękujesz Panu Bogu za Nowe Przymierze. (Zeszyt ćwiczeń – ćw. 3)

MODLITWA

Śpiew: „O Krwi najdroższa”.

132

26. CZŁOWIEK POWOŁANY DO ŚWIĘTOŚCI

Cel ogólnyUświadomienie prawdy, że Bóg powołuje do świętości każdego człowieka.Wzbudzenie pragnienia dążenia do świętości.

Cele szczegółoweUczeń:– podaje, kto powołuje człowieka do świętości,– wyjaśnia, co to znaczy: „trwać przy Chrystusie”,– opowiada o życiu świętych ludzi,– wybiera sposoby realizowania wezwania do świętości,– planuje realizować powołanie do świętości.

MetodyŚpiew, techniki multimedialne, pogadanka, rozmowa kierowana, analiza

tekstu biblijnego, tekst luk, niedokończone zdanie, analiza tekstów źródło-wych, praca w grupach, autore leksja.

Środki dydaktycznePismo Święte, prezentacja multimedialna, Katechizm Kościoła Katolic-

kiego, karta pracy – recepta.

MODLITWA

Śpiew: „Święty kocha Boga”.

WPROWADZENIE

Prezentacja multimedialna przedstawiająca życie świętych (np. O. Pio, Matka Teresa z Kalkuty, św. Dominik Savio, św. Stanisław Kostka, św. Tereska).

Pogadanka na temat życia świętych.

133

ROZWINIĘCIE

Pan Bóg pragnie, abyśmy byli do Niego podobni.

„Bądźcie świętymi, ponieważ Ja jestem święty!” (Kpł 11,44).

– Do czego wzywa nas Pan Bóg?


„Wytrwajcie we Mnie, a Ja [będę trwał] w was. Podobnie jak lato-rośl nie może przynosić owocu sama z siebie – o ile nie trwa w winnym krzewie – tak samo i wy, jeżeli we Mnie trwać nie będziecie. Ja jestem krzewem winnym, wy latoroślami. Kto trwa we Mnie, a Ja w nim, ten przynosi owoc ob ity, ponieważ beze Mnie nic nie możecie uczynić” (J 15,4-5).


– Do czego zachęca nas Pan Jezus?– Co to znaczy: „trwać w Chrystusie”?


Pan Jezus zachęca nas, byśmy Go naśladowali i żyli według Jego nauki, dążąc do świętości. Świętym może być każdy człowiek.

Święty Paweł zachęca:

„Bądźcie więc naśladowcami Boga, jako dzieci umiłowane, i postę-pujcie drogą miłości, bo i Chrystus was umiłował” (Ef 5,1-2a).

O powołaniu do świętości dla wszystkich przypomniał Sobór Watykański II, wskazując, że polega ona na miłości Boga i bliźnie-go. Wszyscy w Kościele są powołani do świętości i mogą ją osiągnąć. Świętość winna być rozumiana jako coś całkowicie „powszechnego” w Kościele.

„Jezus przez swoje poddanie się Maryi i Józefowi, a także przez swo-ją pokorną pracę w ciągu długich lat w Nazarecie, daje nam przykład świętości w codziennym życiu rodziny i w pracy” (KKK 564).

134

– Kto daje nam przykład świętości w codziennym życiu?

„Wszyscy chrześcijanie jakiegokolwiek stanu i zawodu powołani są do pełni życia chrześcijańskiego i do doskonałości miłości. Wszyscy są powołani do świętości” (KKK 2013).

– Do czego zostaliśmy powołani w świetle nauki Katechizmu Kościoła Katolickiego?


ZAKOŃCZENIE

Praca w grupach.Podział uczniów na grupy. Uczniowie otrzymują wzór recepty.

Zadaniem uczniów jest wypisanie recepty na świętość. Czas pracy 5 minut.


Autorefleksja.Każdy człowiek powołany jest do świętości.

Pomyślmy:– Jak wypełniam wolę Bożą w swoim życiu?– Co czynię, by stawać się doskonalszym – świętym?

PRACA DOMOWA

Napisz życiorys wybranego świętego.(Zeszyt ćwiczeń – ćw. 4)

MODLITWA

„Przykazanie miłości”.

135

IV. BÓG POSYŁA JEZUSA

27. W OCZEKIWANIU NA ZBAWICIELA

Cel ogólnyUkazanie, że Bóg realizuje swój plan zbawienia i otacza człowieka swoją

miłością.Kształtowanie postawy oczekiwania na spotkanie z Jezusem.


– identy ikuje Adwent z czasem radości i oczekiwania,– wyjaśnia znaczenie słów: „Adwent”, „Zbawiciel”, „protoewangelia”,– określa potrójne znaczenie Adwentu,– analizuje wezwania poszczególnych niedziel Adwentu,– planuje realizować postanowienia adwentowe.

MetodyŚpiew, metoda „słoneczko”, rozmowa kierowana, analiza tekstu biblijne-

go, praca w grupach, tekst luk, analiza tekstu źródłowego, autore leksja.

Środki dydaktycznePismo Święte, plansza ze słowem: ADWENT, Katechizm Kościoła Kato-

lickiego, tekst przemówienia Jana Pawła II, karty pracy.

MODLITWA

Śpiew: „Czekam na Ciebie dobry Jezu”.

136

WPROWADZENIE


ADWENTUczniowie zapisują wokół hasła swoje skojarzenia.


ROZWINIĘCIE

Adwent jest czasem przygotowania na przyjście Pana Jezusa.


„Początek Ewangelii o Jezusie Chrystusie, Synu Bożym. Jak jest napisane u proroka Izajasza:

Oto Ja posyłam wysłańca megoprzed Tobą;on przygotuje drogę Twoją.Głos wołającego na pustyni:Przygotujcie drogę Panu,Dla Niego prostujcie ścieżki!Wystąpił Jan Chrzciciel na pustyni i głosił chrzest nawrócenia

na odpuszczenie grzechów. (…) I tak głosił: «Idzie za mną mocniejszy ode mnie, a ja nie jestem godzien, aby się schylić i rozwiązać rzemyk u Jego sandałów. Ja chrzciłem was wodą, On zaś chrzcić was będzie Duchem Świętym»” (Mk 1,1-4.7-8).


– Na czyje proroctwo powołuje się autor Ewangelii?– Kogo zapowiada prorok Izajasz?– W jaki sposób Jan Chrzciciel przygotowywał ludzi na przyjście

Zbawiciela?

137

Praca w grupach.Dzielimy uczniów na 3 grupy. Każda otrzymuje tekst biblijny

i zestaw pytań. Zadaniem uczniów jest przygotowanie odpowiedzi na pytania. Czas pracy 7 minut.

Grupa I„Uważajcie, czuwajcie, bo nie wiecie, kiedy czas ten nadejdzie.

Bo rzecz ma się podobnie jak z człowiekiem, który udał się w podróż. Zostawił swój dom, powierzył swoim sługom staranie o wszystko, każdemu wyznaczył zajęcie, a odźwiernemu przykazał, żeby czuwał. Czuwajcie więc, bo nie wiecie, kiedy pan domu przyjdzie: z wieczora czy o północy, czy o pianiu kogutów, czy rankiem. By niespodzianie przyszedłszy, nie zastał was śpiących. Lecz co wam mówię, mówię wszystkim: Czuwajcie!»” (Mk 13,33-37).

– Jakie polecenie daje ludziom Chrystus?– Dlaczego ludzie mają czuwać?– Jakim przykładem posłużył się Jezus?– Co to znaczy czuwać?

Grupa II„Zawsze się radujcie, nieustannie się módlcie! W każdym poło-

żeniu dziękujcie, taka jest bowiem wola Boża w Jezusie Chrystusie względem was. Ducha nie gaście, proroctwa nie lekceważcie! Wszyst-ko badajcie, a co szlachetne – zachowujcie! Unikajcie wszystkiego, co ma choćby pozór zła. Sam Bóg pokoju niech was całkowicie uświę-ca, aby nienaruszony duch wasz, dusza i ciało bez zarzutu zachowały się na przyjście Pana naszego Jezusa Chrystusa. Wierny jest Ten, który was wzywa: On też tego dokona” (1Tes 5,16-24).

– Jakie polecenia daje ludziom autor Pierwszego listu do Tesaloniczan?– Dlaczego ludzie mają radować się, modlić, unikać zła…?

Grupa III„W szóstym miesiącu posłał Bóg anioła Gabriela do miasta

w Galilei, zwanego Nazaret, do Dziewicy poślubionej mężowi, imie-niem Józef, z rodu Dawida; a Dziewicy było na imię Maryja. Anioł wszedł do Niej i rzekł: «Bądź pozdrowiona, pełna łaski, Pan z Tobą, <błogosławiona jesteś między niewiastami>». Ona zmieszała się

138

na te słowa i rozważała, co miałoby znaczyć to pozdrowienie. Lecz anioł rzekł do Niej: «Nie bój się, Maryjo, znalazłaś bowiem łaskę u Boga. Oto poczniesz i porodzisz Syna, któremu nadasz imię Jezus. Będzie On wielki i będzie nazwany Synem Najwyższego, a Pan Bóg da Mu tron Jego praojca, Dawida. Będzie panował nad domem Jaku-ba na wieki, a Jego panowaniu nie będzie końca». Na to Maryja rze-kła do anioła: «Jakże się to stanie, skoro nie znam męża?» Anioł Jej odpowiedział: «Duch Święty zstąpi na Ciebie i moc Najwyższego osło-ni Cię. Dlatego też Święte, które się narodzi, będzie nazwane Synem Bożym. A oto również krewna Twoja, Elżbieta, poczęła w swej staro-ści syna i jest już w szóstym miesiącu ta, która uchodzi za niepłod-ną. Dla Boga bowiem nie ma nic niemożliwego». Na to rzekła Maryja: «Oto Ja służebnica Pańska, niech Mi się stanie według twego słowa!» Wtedy odszedł od Niej anioł” (Łk 1,26-38).

– Jakie wydarzenie opisuje św. Łukasz?– Co o Dziecku Maryi mówi anioł?– Jaka jest odpowiedź Maryi na słowa anioła?– Czego uczy nas Maryja?


Adwent to czas radosnego oczekiwania na przyjście Pana Jezusa. Czytania poszczególnych niedziel wzywają nas do gotowości na spo-tkanie z przychodzącym Zbawicielem.

Mamy Go przyjąć z miłością, radością, wdzięcznością, pełni modlitwy i chęci nawrócenia. Adwent uświadamia nam, że Boże obiet-nice wypełniły się w Jezusie Chrystusie, który urodził się w Betlejem, a jednocześnie jest oczekiwaniem na Jego powtórne przyjście w chwale.



„Celebrując co roku liturgię Adwentu, Kościół aktualizuje to ocze-kiwanie Mesjasza; uczestnicząc w długim przygotowaniu pierwszego przyjścia Zbawiciela, wierni odnawiają gorące pragnienie Jego drugie-go Przyjścia” (KKK 524).

139

Okres Adwentu ukazuje nam dwie wielkie postacie: Jana Chrzci-ciela i Maryję. Są one dla nas wzorem oczekiwania na przyjście Pana Jezusa.

„Adwent odnawia oczekiwanie na Chrystusa, który przyjdzie, aby nas zbawić, w pełni urzeczywistniając swe królestwo sprawiedliwości i pokoju. Coroczne wspominanie narodzin Mesjasza w Betlejem odna-wia w sercach wierzących pewność, że Bóg pozostaje wierny swym obietnicom” (Jan Paweł II, Audiencja generalna, 17 grudnia 2003 r.).

– Co odnawia w człowieku Adwent?

ZAKOŃCZENIE

Autorefleksja.„Mam tak czekać, bym stawał się lepszy” (ks. J. Twardowski).

Pomyślmy:– Jak wygląda moje przygotowanie na spotkanie ze Zbawicielem?– Jak często spotykam się z Jezusem w sakramentach?– Jakie mogę podjąć postanowienia adwentowe?


PRACA DOMOWA

Ułóż modlitwę, w której poprosisz Boga o dobre przeżycie Adwentu. (Zeszyt ćwiczeń – ćw. 4)

MODLITWA

Śpiew: „Zbawienie moim jest Pan”.

140

28. ELIZEUSZ ZAPOWIADA ZBAWIENIE LUDZI

Cel ogólnyUkazanie prawdy, że Bóg daje nam obietnicę zbawienia.Kształtowanie postawy wdzięczności za łaski otrzymane na chrzcie

świętym.


– podaje, kim był Elizeusz,– wylicza zadania proroków,– streszcza wydarzenie biblijne o uzdrowieniu Naamana,– uzasadnia znaczenie chrztu Jezusa w Jordanie,– wskazuje na sakrament chrztu świętego jako warunek naszego zbawienia,– wybiera sposoby okazywania wdzięczności Bogu za łaski otrzymane

na chrzcie świętym.

MetodyMetoda „słoneczko”, rozmowa kierowana, czytanie tekstu biblijnego

z podziałem na role, analiza tekstu biblijnego, analiza tekstów źródłowych, autore leksja.

Środki dydaktycznePismo Święte, plansza z hasłem: PROROK, niedokończone zdanie, Kate-

chizm Kościoła Katolickiego, encyklika Jana Pawła II – Redemptoris missio, 47.

MODLITWA

„Akt wiary”.

WPROWADZENIE

Umieszczenie na tablicy planszy ze słowem:

PROROK

141

– Kim byli prorocy?

Prorocy to ludzie powołani przez Boga i przemawiający do ludzi w Jego imieniu. Wzywali do zachowania przymierza, oddawania czci jedynemu Bogu, zapowiadali przyjście Mesjasza.


Jednym z proroków był Elizeusz. Otrzymał od Boga moc czynie-nia cudów. Pomagał ludziom w ich codziennych kłopotach: chorobach, biedzie, braku potomstwa. Wzbudził wiarę w poganinie Naamanie.

ROZWINIĘCIE

Uczniowie w ciszy czytają tekst biblijny – 2Krl 5,1.9-15.

„Naaman, wódz wojska króla Aramu, miał wielkie znaczenie u swe-go pana i doznawał względów, ponieważ przez niego Pan spowodował ocalenie Aramejczyków. Lecz ten człowiek – «dzielny wojownik» – był trędowaty. (…) Naaman przyjechał swymi końmi i swoim powozem, i stanął przed drzwiami domu Elizeusza. Elizeusz zaś kazał mu przez posłańca powiedzieć: «Idź, obmyj się siedem razy w Jordanie, a ciało twoje będzie takie jak poprzednio i staniesz się czysty!» Roz-gniewał się Naaman i odszedł ze słowami: «Przecież myślałem sobie: Na pewno wyjdzie, stanie, następnie wezwie imienia Pana, Boga swe-go, poruszywszy ręką nad miejscem [chorym] i odejmie trąd. (…)» Pełen gniewu zawrócił, by odejść. Lecz słudzy jego przybliżyli się i przemówili do niego tymi słowami: «Gdyby prorok kazał ci spełnić coś trudnego, czy byś nie wykonał? O ileż więc bardziej, jeśli ci powie-dział: Obmyj się, a będziesz czysty?» Odszedł więc Naaman i zanurzył się siedem razy w Jordanie, według słowa męża Bożego, a ciało jego na powrót stało się jak ciało małego dziecka i został oczyszczony.

Wtedy wrócił do męża Bożego z całym orszakiem, wszedł i sta-nął przed nim, mówiąc: «Oto przekonałem się, że na całej ziemi nie ma Boga poza Izraelem! A teraz zechciej przyjąć dar wdzięczności od twego sługi!»” (2Krl 5,1.9-15).


142


– Kim był Naaman?– Na co był chory Naaman?– Dokąd udał się Naaman?– W jaki sposób Elizeusz uzdrowił Naamana?– Jakimi słowami Naaman wyraził podziękowanie?

Uczniowie układają plan wydarzeń do przeczytanego tekstu biblijnego.


Wśród narodu wybranego istniało przekonanie, że Bóg, który się mu objawił, uczynił to tylko dla Izraela. Bóg przez uzdrowienie Naamana zapowiedział zbawienie wszystkich ludzi. Uzdrowienie Naamana jest symbolem chrztu Pana Jezusa.

Bóg pragnie zbawienia wszystkich ludzi, dlatego posłał na świat swojego Syna – Jezusa Chrystusa, który przyjął chrzest w rzece Jor-dan. Ludzie przychodzący do Jana Chrzciciela przyjmowali chrzest i wyznawali swoje grzechy – nazywany był chrztem nawrócenia. Jezus nie musiał przyjmować chrztu, ponieważ był bez grzechu. Przy-jął go na znak, że bierze na siebie grzechy wszystkich ludzi. Za te grze-chy przyjmie cierpienie i śmierć na krzyżu, aby nas z nich odkupić.

Kościół uczy, że przyjęcie sakramentu chrztu jest warunkiem naszego zbawienia:

„Sam Pan potwierdza, że chrzest jest konieczny do zbawienia. Dla-tego też polecił On swoim uczniom głosić Ewangelię i chrzcić wszyst-kie narody. Chrzest jest konieczny do zbawienia dla tych, którym była głoszona Ewangelia i którzy mieli możliwość proszenia o ten sakra-ment. Kościół nie zna oprócz chrztu innego środka, by zapewnić wej-ście do szczęścia wiecznego” (KKK 1257).

– Który sakrament jest warunkiem naszego zbawienia?


143

ZAKOŃCZENIE

Przyjmując sakrament chrztu świętego, staliśmy się dziećmi Boga i otrzymaliśmy obietnicę życia wiecznego. Zostaliśmy powołani do miłości Boga i bliźniego.

„Nawrócenie do Chrystusa związane jest z chrztem. Chrzest odra-dza nas do życia dzieci Bożych, jednoczy nas z Jezusem Chrystusem, namaszcza w Duchu Świętym: nie jest on przeto zwykłym przypieczę-towaniem nawrócenia, niejako zewnętrznym znakiem ukazującym je i potwierdzającym, ale jest sakramentem, który oznacza i urzeczywist-nia nowe narodzenie z Ducha, ustanawia realne i nierozerwalne więzy z Przenajświętszą Trójcą, czyni członkami Chrystusa i Jego Kościoła” (Jan Paweł II, Encyklika „Redemptoris missio”, 47).

– Jakie łaski otrzymujemy od Boga w sakramencie chrztu świętego?

Autorefleksja.Pomyślmy:– W jaki sposób dziękuję Panu Jezusowi za chrzest?– Jak rozwijam życie Boże, które otrzymałem na chrzcie świętym?

PRACA DOMOWA

Napisz sprawozdanie z przyjętego przez Ciebie sakramentu chrztu świętego.


MODLITWA

Śpiew: „Jezus siłą mą”.

144

29. IZAJASZ ZAPOWIADA NADEJŚCIE MESJASZA

Cel ogólnyZapoznanie z proroctwami Izajasza o nadchodzącym Mesjaszu.Kształtowanie postawy uwielbienia Jezusa – Zbawiciela.


– podaje, kim był Izajasz,– wymienia proroctwa Izajasza odnoszące się do zapowiadanego Mesjasza,– wyjaśnia, w jaki sposób wypełniły się proroctwa Izajasza,– stwierdza, że Jezus jest zapowiadanym Mesjaszem,– ocenia swoją postawę wobec Chrystusa.

Metody Śpiew, techniki multimedialne, rozmowa kierowana, analiza tekstu

biblijnego, rozsypanka wyrazowa, ekspozycja, analiza tekstów źródłowych, autore leksja.

Środki dydaktycznePismo Święte, nagranie z piosenką, karty pracy, plansza z tekstem –

Łk 4,21, Katechizm Kościoła Katolickiego, encyklika Jana Pawła II „Reconci-liatio et paenitentia”, nr 29.

MODLITWA

Śpiew: „Otwórz me oczy,Chcę widzieć Jezusa…”.(można odtworzyć nagranie z piosenką)

WPROWADZENIE

– Kim byli prorocy?– Jakiego proroka już poznaliśmy?

145

Bóg zapowiadał zbawienie nie tylko przez proroków, ale rów-nież przez różne wydarzenia. Wyzwolił Izraelitów z dwóch wielkich niewoli: egipskiej i babilońskiej, pomagał królom. Przez te wydarze-nia Bóg okazywał, że jest ze swoim ludem, a także, że przyjdzie czas wyzwolenia z największej niewoli, jaką jest grzech. Wybawicielem ludzi będzie Mesjasz.

Wyjaśnienie znaczenia słowa: „Mesjasz”.

Mesjasz – Namaszczony. W Izraelu namaszczano królów i kapła-nów. Oczekiwany Zbawiciel miał być Królem i Kapłanem, dlatego nazy-wano Go Namaszczonym – Mesjaszem.

Jednym z największych proroków Starego Testamentu był Izajasz.

ROZWINIĘCIE

Izajasz żył w VIII w. przed narodzeniem Jezusa Chrystusa. Jego imię oznacza „Zbawieniem jest Jahwe”. Pochodził z Jerozolimy. Bóg powołał go na proroka, gdy znajdował się w świątyni. Nazywany jest prorokiem mesjańskim, ponieważ w jego słowach znajdujemy najwię-cej informacji o nadchodzącym Zbawicielu.


Praca w grupach. Uczniowie zapoznają się z tekstami biblijnymi i odpowiadają na pyta-

nia. Układają hasło do tekstu biblijnego.

Grupa I „Dlatego Pan sam da wam znak: Oto Panna pocznie i porodzi Syna, i nazwie Go imieniem Emmanuel” (Iz 7,14).

– Kogo zapowiada Izajasz?– Kto narodzi się z Maryi?

Zbawiciel narodzi się z Dziewicy.

146

Grupa II „Wielkie będzie Jego panowanie w pokoju bez granic na tronie Dawida i nad Jego królestwem, które On utwierdzi i umocni prawem i sprawiedliwością, odtąd i na wieki” (Iz 9,6).

– Kim będzie Mesjasz?– Jakie będzie Jego królestwo?

Mesjasz będzie Królem, założy wieczne Królestwo sprawiedliwości, miłości i pokoju.

Grupa III „On sam przychodzi, by zbawić was». Wtedy przejrzą oczy niewidomych i uszy głuchych się otworzą. Wtedy chromy wyskoczy jak jeleń i język niemych wesoło krzyknie. Bo trysną zdroje wód na pustyni i strumienie na stepie (…);Odkupieni przez Pana powrócą, przybędą na Syjon z radosnym śpiewem, ze szczęściem wiecznym na twarzach: osiągną radość i szczęście, ustąpi smutek i wzdychanie” (Iz 35,4b-6.10).

– Jakie znaki będą towarzyszyły przyjściu Zbawiciela?

Zbawiciel będzie czynił znaki i cuda, nadejdzie czas radości i szczęścia.

Grupa IV „Wzgardzony i odepchnięty przez ludzi, Mąż boleści, oswojony z cierpieniem, jak ktoś, przed kim się twarze zakrywa,

147

wzgardzony tak, iż mieliśmy Go za nic. Lecz On się obarczył naszym cierpieniem, On dźwigał nasze boleści, a myśmy Go za skazańca uznali, chłostanego przez Boga i zdeptanego. Lecz On był przebity za nasze grzechy, zdruzgotany za nasze winy. Spadła Nań chłosta zbawienna dla nas, a w Jego ranach jest nasze zdrowie (…).Dręczono Go, lecz sam się dał gnębić, nawet nie otworzył ust swoich. Jak baranek na rzeź prowadzony, jak owca niema wobec strzygących ją, tak On nie otworzył ust swoich” (Iz 53,3-5.7).

– W jaki sposób Mesjasz dokona odkupienia grzechów?– Jak Izajasz nazywa cierpiącego Mesjasza?

Zbawiciel – Baranek Boży – dobrowolnie przyjmie mękę, będzie cierpiał i poniesie śmierć za nasze grzechy.

Prezentacja pracy w grupach (zapisanie haseł na tablicy).


Potwierdzenie wypełnienia się zapowiedzi proroka Izajasza znaj-dujemy w Ewangelii św. Łukasza.


„Przyszedł również do Nazaretu, gdzie się wychował. W dzień szabatu udał się swoim zwyczajem do synagogi i powstał, aby czy-tać. Podano Mu księgę proroka Izajasza. Rozwinąwszy księgę, natra ił na miejsce, gdzie było napisane:

Duch Pański spoczywa na Mnie,ponieważ Mnie namaścił i posłał Mnie,abym ubogim niósł dobrą nowinę,więźniom głosił wolność,a niewidomym przejrzenie;

148

abym uciśnionych odsyłał wolnymi,abym obwoływał rok łaski od Pana.Zwinąwszy księgę oddał słudze i usiadł; a oczy wszystkich w syna-

godze były w Nim utkwione. Począł więc mówić do nich: «Dziś spełni-ły się te słowa Pisma, któreście słyszeli»” (Łk 4,16-21).

Umieszczenie na tablicy planszy z tekstem:

„Dziś spełniły się te słowa Pisma, któreście słyszeli” (Łk 4,21).


ZAKOŃCZENIE


„Bóg «pragnie, by wszyscy ludzie zostali zbawieni i doszli do poznania prawdy», czyli Chrystusa Jezusa. Jest więc konieczne, by Chrystus był głoszony wszystkim narodom i wszystkim ludziom, i by w ten sposób Objawienie docierało aż na krańce świata” (KKK 74).

– Czego pragnie Bóg dla człowieka?– Jakie zadania Bóg stawia ludziom?

Ojciec Święty Jan Paweł II mówi:

„Kiedy nadeszła pełnia czasu, Syn Boży, przychodząc jako Bara-nek, który gładzi i bierze na siebie grzech świata, jawi się jako ten, który ma władzę sądzenia czy też odpuszczania grzechów, który nie przyszedł, aby potępiać, ale aby przebaczać i zbawiać” (Reconcilia-tio et paenitentia, 29).

– Dlaczego Syn Boży przyszedł na świat?

Zapowiedzi proroka Izajasza wypełniły się w Osobie Pana Jezusa, który przychodzi, jako Syn Boży, odpuszcza nasze grzechy, przebacza i zbawia.

149

Autorefleksja.Słowami Izajasza Bóg przemawia również do nas, przygotowuje

nas na przyjęcie Zbawiciela.

Pomyślmy:– Jak przyjmuję słowa Pana Jezusa?– Jak przygotowuję się na przyjście Jezusa?

„Akt wiary”.

PRACA DOMOWA

Narysuj, co możesz uczynić, aby uwielbić Jezusa – Zbawiciela.(Zeszyt ćwiczeń – ćw. 4)

MODLITWA

„Chwała Ojcu”.

150

30. WYPEŁNIENIE SIĘ BOŻYCH OBIETNIC

Cel ogólnyUkazanie prawdy, że Bóg wypełnia swoje obietnice.Kształtowanie postawy zawierzenia Bogu.


– wymienia proroków zapowiadających przyjście Mesjasza,– streszcza proroctwa zapowiadające przyjście Mesjasza,– wyjaśnia, w jaki sposób wypełniły się proroctwa mesjańskie,– wskazuje na potrzebę zawierzenia Bogu,– proponuje sposoby pogłębiania wiary,– przyjmuje odpowiedzialność za rozwój własnej wiary.

MetodyRozmowa kierowana, analiza tekstu biblijnego, ekspozycja, tekst luk,

analiza tekstów źródłowych, niedokończone zdanie, autore leksja, śpiew.

Środki dydaktycznePismo Święte, plansza z tekstem – Mt 11,6, Katechizm Kościoła Katolic-

kiego, tekst homilii Jana Pawła II.

MODLITWA

„Skład Apostolski” lub „Akt wiary”.

WPROWADZENIE

– Na co ludzie czekają w swoim życiu?

Człowiek w swoim życiu często czeka na różne wydarzenia.

Jeżeli wydarzenie, na które czekamy jest szczególnie dla nas waż-ne, długo i dokładnie się do niego przygotowujemy.

151

– W jaki sposób możemy przygotować się do ważnych wydarzeń w życiu rodzinnym, szkolnym, religijnym?

Od początku swojej historii ludzie oczekiwali na przyjście Zbawi-ciela. Bóg wiele razy przypominał o tym przez proroków. Przygotowy-wał w ten sposób ludzi na wypełnienie się tej obietnicy.

– Jakich proroków już poznaliśmy?– Jaką prawdę o zbawieniu głosił Elizeusz?– Co mówił Izajasz o nadchodzącym Mesjaszu?


ROZWINIĘCIE


„Wprowadzam nieprzyjaźń między ciebie i niewiastę, pomiędzy potomstwo twoje a potomstwo jej: ono zmiażdży ci głowę, a ty zmiażdżysz mu piętę” (Rdz 3,15).

„Lecz anioł rzekł do Niej: «Nie bój się, Maryjo, znalazłaś bowiem łaskę u Boga. Oto poczniesz i porodzisz Syna, któremu nadasz imię Jezus. Będzie On wielki i będzie nazwany Synem Najwyższego, a Pan Bóg da Mu tron Jego praojca, Dawida. Będzie panował nad domem Jakuba na wieki, a Jego panowaniu nie będzie końca»” (Łk 1,30-33).


– Kogo zapowiada Bóg w raju?– Kto będzie zapowiadaną Niewiastą?– Kto będzie potomkiem Maryi?– W jaki sposób wypełniła się Boża obietnica?

Bóg wybiera Maryję na Matkę Zbawiciela. Zbawiciel będzie potom-kiem Dawida.

152

„A ty, Betlejem Efrata,najmniejsze jesteś wśród plemion judzkich!Z ciebie mi wyjdzieTen, który będzie władał w Izraelu,a pochodzenie Jego od początku,od dni wieczności” (Mi 5,1).

„Udał się także Józef z Galilei, z miasta Nazaret, do Judei, do miasta Dawidowego, zwanego Betlejem, ponieważ pochodził z domu i rodu Dawida, żeby się dać zapisać z poślubioną sobie Maryją, która była brzemienna. Kiedy tam przebywali, nadszedł dla Maryi czas rozwią-zania. Porodziła swego pierworodnego Syna, owinęła Go w pielusz-ki i położyła w żłobie, gdyż nie było dla nich miejsca w gospodzie” (Łk 2,4-7).


– O jakim mieście mówi prorok Micheasz?– Co wydarzyło się w Betlejem?

Prorok Micheasz wskazuje na Betlejem, jako miejsce narodzin Zbawiciela.


Jezus jest prawdziwym Zbawicielem. Jego przyjście na świat zostało zapowiedziane i opisane przed narodzeniem.

Odczytanie tekstu z Pisma Świętego – Mt 11,1-6.

„Gdy Jezus skończył dawać te wskazania dwunastu swoim uczniom, odszedł stamtąd, aby nauczać i głosić [Ewangelię] w ich miastach.

Tymczasem Jan, skoro usłyszał w więzieniu o czynach Chrystu-sa, posłał swoich uczniów z zapytaniem: «Czy Ty jesteś Tym, który ma przyjść, czy też innego mamy oczekiwać?» Jezus im odpowiedział: «Idźcie i oznajmijcie Janowi to, co słyszycie i na co patrzycie: niewido-mi wzrok odzyskują, chromi chodzą, trędowaci doznają oczyszczenia, głusi słyszą, umarli zmartwychwstają, ubogim głosi się Ewangelię. A błogosławiony jest ten, kto we Mnie nie zwątpi»” (Mt 11,1-6).

153

– Co Pan Jezus mówi o sobie?


„A błogosławiony jest ten, kto we mnie nie zwątpi” (Mt 11,6).

Pan Jezus sam potwierdza, że jest obiecanym przez Boga Zbawi-cielem. Potwierdzają to Jego czyny. Chrystus wymaga od nas wiary, która prowadzi do zbawienia.


Katechizm Kościoła Katolickiego mówi o Mesjaszu i Jego przyjściu jako o wydarzeniu zapowiadanym przez Boga.

„Przyjście Syna Bożego na ziemię jest tak wielkim wydarzeniem, że Bóg zechciał przygotowywać je w ciągu wieków. Wszystkie obrzędy i o iary, igury i symbole «Pierwszego Przymierza» Bóg ukierunkował ku Chrystusowi; zapowiada Go przez usta proroków, których posyła kolejno do Izraela” (KKK 522).

„Bóg (…) bez przerwy troszczył się o rodzaj ludzki, by wszyst-kim, którzy przez wytrwanie w dobrym szukają zbawienia, dać żywot wieczny” (KKK 55).

– Dlaczego Bóg zapowiadał przyjście na świat swojego Syna?– Co jest warunkiem zbawienia?

ZAKOŃCZENIE

Adwent jest czasem radosnego oczekiwania na przyjście Pana Jezusa. Powinniśmy pogłębiać naszą wiarę przez wypełnianie przyka-zań Bożych, życie zgodne z Ewangelią oraz przyjmowanie sakramen-tów świętych.

„Starajcie się przede wszystkim pogłębiać osobisty kontakt z Chry-stusem przez czytanie Ewangelii, rozważanie tajemnic wiary i modli-twę. Spotkanie z Chrystusem, wsłuchiwanie się w Jego głos i rozmowa z Nim przybliżają człowieka do Boga i czynią go «bliźnim» dla braci” (Jan Paweł II, Łomża, 4 czerwca 1991 r.).

154

– W jaki sposób możemy pogłębiać naszą wiarę w Boga?


Autorefleksja.Pan Bóg spełnił swoje obietnice zbawienia ludzi.

Pomyślmy:– Jak wyznaję swoją wiarę w Boga?– Jak pogłębiam swoją wiarę?– Jak dziękuję Bogu za dar zbawienia?


PRACA DOMOWA

Wykonaj ilustrację do wybranego proroctwa.(Zeszyt ćwiczeń – ćw. 5)

MODLITWA

„Chwała Ojcu” lub śpiew: „Mój Zbawiciel”.

155

31. JAN CHRZCICIEL I JEGO POSŁANNICTWO

Cel ogólnyPogłębienie wiadomości o Janie Chrzcicielu i jego posłannictwie.Kształtowanie postawy nawrócenia i gotowości na spotkanie z Jezusem

w sakramencie pokuty i pojednania.


– podaje, kim był Jan Chrzciciel,– objaśnia znaczenie słowa: „posłannictwo”,– streszcza proroctwa Jana Chrzciciela zapowiadające Mesjasza,– określa warunki sakramentu pokuty,– analizuje swoją postawę wobec wezwania do nawrócenia,– planuje przygotować się na spotkanie z Jezusem w sakramencie pokuty

i pojednania.

MetodyPogadanka, rozmowa kierowana, analiza tekstu biblijnego, tekst luk,

praca w grupach, analiza tekstów źródłowych, niedokończone zdania, auto-re leksja, śpiew.

Środki dydaktycznePismo Święte, teksty do pracy w grupach, Katechizm Kościoła Katolickiego,

tekst Adhortacji apostolskiej Jana Pawła II „Reconciliatio et paenitentia”, nr 4.

MODLITWA


156

WPROWADZENIE

Pogadanka.

– Kim chcielibyście zostać w przyszłości?– Skąd wiecie, że to jest właściwy wybór?– Kto nam pomaga dokonywać właściwych wyborów?

Pan Bóg pomaga nam odkryć i wypełnić powołanie. Powołaniem ludu Bożego było oczekiwać i przyjąć Zbawiciela. Przygotowanie do tego wydarzenia było długie. Przez wiele wieków Bóg objawiał swoją miłość i przemawiał do ludzi przez proroków. Prorocy pouczali, co należy czynić, jak przygotować się oraz jak rozpoznać Mesjasza.

– Jakich proroków już poznaliśmy?

Jedną z postaci, którą Kościół przypomina w okresie Adwentu jest Jan Chrzciciel – ostatni prorok Starego Testamentu. Jana Chrzciciela nazywamy Poprzednikiem Zbawiciela.

ROZWINIĘCIE


„W owym czasie wystąpił Jan Chrzciciel i głosił na Pustyni Judzkiej te słowa: «Nawróćcie się, bo bliskie jest królestwo niebieskie». Do nie-go to odnosi się słowo proroka Izajasza, gdy mówi:

Głos wołającego na pustyni:Przygotujcie drogę Panu,Dla Niego prostujcie ścieżki!” (Mt 3,1-3).

Pan Jezus powiedział:

„«Coście wyszli oglądać na pustyni? Trzcinę kołyszącą się na wie-trze? Ale coście wyszli zobaczyć? Człowieka w miękkie szaty ubra-nego? Oto w domach królewskich są ci, którzy miękkie szaty noszą. Po coście więc wyszli? Proroka zobaczyć? Tak, powiadam wam, nawet więcej niż proroka. On jest tym, o którym napisano: Oto Ja posy-łam mego wysłańca przed Tobą, aby Ci przygotował drogę. Zaprawdę,

157

powiadam wam: Między narodzonymi z niewiast nie powstał większy od Jana Chrzciciela. Lecz najmniejszy w królestwie niebieskim więk-szy jest niż on” (Mt 11,5-11).

Analiza tekstów biblijnych.– Jaką naukę głosił Jan Chrzciciel?– Na czyje proroctwo powoływał się Jan Chrzciciel?– Do czego wzywał Jan Chrzciciel?– Co Pan Jezus powiedział o Janie Chrzcicielu?


Praca w grupach.Dzielimy uczniów na trzy grupy i przydzielamy teksty z pytaniami.

Uczniowie przygotowują odpowiedzi.

Grupa I„Sam zaś Jan nosił odzienie z sierści wielbłądziej i pas skórzany

około bioder, a jego pokarmem była szarańcza i miód leśny. Wów-czas ciągnęły do niego Jerozolima oraz cała Judea i cała okolica nad Jordanem. Przyjmowano od niego chrzest w rzece Jordan, wyzna-jąc przy tym swe grzechy” (Mt 3,4-6).

„Pojawił się człowiek posłany przez Boga –Jan mu było na imię.Przyszedł on na świadectwo,aby zaświadczyć o światłości,by wszyscy uwierzyli przez niego. Nie był on światłością,lecz [posłanym], aby zaświadczyć o światłości” (J 1,6-8).

– Co robił Jan Chrzciciel?– Do czego nawoływał Jan Chrzciciel?– Jak wyglądało jego życie?– O kim miał zaświadczyć Jan?

Grupa II„Obchodził więc całą okolicę nad Jordanem i głosił chrzest nawró-

cenia dla odpuszczenia grzechów, jak jest napisane w księdze mów proroka Izajasza:

158

Głos wołającego na pustyni:Przygotujcie drogę Panu,prostujcie ścieżki dla Niego!Każda dolina niech będzie wypełniona,każda góra i pagórek zrównane,drogi kręte niech się staną prostymi,a wyboiste drogami gładkimi!I wszyscy ludzie ujrzą zbawienie Boże” (Łk 3,3-6).

– Na czyje proroctwa powoływał się Jan Chrzciciel?– Co to znaczy przygotować drogę dla Pana?– Kiedy Pan Jezus do nas przychodzi?– Co oznacza kręta ścieżka?– Co to znaczy prostować ścieżki?

Grupa III„Pytały go tłumy: «Cóż więc mamy czynić?» On im odpowiadał:

«Kto ma dwie suknie, niech [jedną] da temu, który nie ma; a kto ma żywność, niech tak samo czyni». Przychodzili także celnicy, żeby przyjąć chrzest, i pytali go: «Nauczycielu, co mamy czynić?» On im odpowiadał: «Nie pobierajcie nic więcej ponad to, ile wam wyznaczono». Pytali go też i żołnierze: «A my, co mamy czynić?» On im odpowiadał: «Nad nikim się nie znęcajcie i nikogo nie uciskaj-cie, lecz poprzestawajcie na swoim żołdzie».

Gdy więc lud oczekiwał z napięciem i wszyscy snuli domysły w ser-cach co do Jana, czy nie jest Mesjaszem, on tak przemówił do wszyst-kich: «Ja was chrzczę wodą; lecz idzie mocniejszy ode mnie, któremu nie jestem godzien rozwiązać rzemyka u sandałów. On chrzcić was będzie Duchem Świętym i ogniem. Ma On wiejadło w ręku dla oczysz-czenia swego omłotu: pszenicę zbierze do spichlerza, a plewy spali w ogniu nieugaszonym». Wiele też innych napomnień dawał ludowi i głosił dobrą nowinę” (Łk 3,10-18).

– Jakie rady dawał Jan Chrzciciel?– Co czynił Jan Chrzciciel?

Św. Jan Chrzciciel pomagał zrozumieć tym, którzy do niego przy-chodzili, że na przyjście Mesjasza trzeba przygotować się życiem

159

w miłości i sprawiedliwości, poprzez czynienie dobrych uczynków i nawrócenie.

Odczytanie tekstu Katechizmu Kościoła Katolickiego – KKK 1440.

„Grzech jest przede wszystkim obrazą Boga, zerwaniem jedności z Nim. Narusza on równocześnie komunię z Kościołem. Dlatego też nawrócenie przynosi przebaczenie ze strony Boga, a także pojednanie z Kościołem, co wyraża i urzeczywistnia w sposób liturgiczny sakra-ment pokuty i pojednania” (KKK 1440).

– Czym jest grzech dla człowieka?– Z kim człowiek zrywa przyjaźń przez grzech?– Jaki sakrament przywraca jedność z Bogiem?– Jakie łaski otrzymujemy w sakramencie pokuty?


ZAKOŃCZENIE

Wezwania Jana Chrzciciela są skierowane również do nas. Powin-niśmy dobrze przygotować się na spotkanie z Jezusem w czasie Świąt Bożego Narodzenia.

„Pokuta oznacza (…) przemianę życia zgodnie z przemianą serca (….). A zatem zmierza do stałego postępu ku lepszemu” (Jan Paweł II, Reconciliatio et paenitentia, 4).

– Co oznacza prawdziwa pokuta?– Do czego zmierza szczera pokuta?

Przez szczerą i prawdziwą pokutę zrywamy z grzechem i zwraca-my się ku Bogu. Przygotowując się do sakramentu pokuty i pojedna-nia, pamiętamy o warunkach sakramentu pokuty.


160

Autorefleksja.Jan Chrzciciel dawał swoim życiem świadectwo wielkiej miłości

i miłosierdzia Boga do człowieka.

Pomyślmy:– Co powinienem zmienić w swoim postępowaniu na lepsze?– W jaki sposób przygotowuję się do sakramentu pokuty?– Jak często robię rachunek sumienia?

„Akt żalu”.

PRACA DOMOWA

Scharakteryzuj postać Jana Chrzciciela.(Zeszyt ćwiczeń – ćw. 4)

MODLITWA

Śpiew: „Przepraszam Cię Boże” lub „Bliskie jest królestwo Boże”.

161

32. JEZUS CHRYSTUS POSTACIĄ HISTORYCZNĄ

Cel ogólnyPoznanie chrześcijańskich i pozachrześcijańskich źródeł wiedzy o Jezusie.Pogłębienie wiary w Jezusa Chrystusa.


– podaje, ze Jezus Chrystus jest postacią historyczną, – wymienia dokumenty chrześcijańskie i pozachrześcijańskie, jako źródła

wiedzy o Jezusie,– wyjaśnia znaczenie pojęcia: „postać historyczna”,– charakteryzuje świadectwa wiary o Jezusie Chrystusie,– dowodzi prawdy o Jezusie, jako postaci historycznej,– planuje pogłębianie swojej wiary,– przyjmuje postawę odpowiedzialności za pogłębianie wiary.

MetodyRozmowa kierowana, praca w grupach lub prezentacja multimedialna,

uroczyste czytanie Pisma Świętego, tekst luk, analiza tekstu biblijnego, ana-liza tekstów źródłowych, autore leksja.

Środki dydaktycznePismo Święte, Katechizm Kościoła Katolickiego, świeca, techniki multi-

medialne.

MODLITWA

„Akt wiary”.

WPROWADZENIE

Czasem, gdy opowiadamy coś bardzo ważnego i chcemy podkre-ślić ważność sprawy, to powołujemy się na świadectwo ludzi, którzy to widzieli, słyszeli, byli obecni przy tym wydarzeniu. Szukając praw-dy historycznej, człowiek sięga do różnych źródeł, wiarygodnych

162

dokumentów, aby mieć pewność, że to, co poznał, jest zgodne z rzeczy-wistością.

Jednym z najważniejszych wydarzeń w dziejach ludzkości były narodziny Jezusa Chrystusa. Istnieją dokumenty potwierdzające historyczność Jezusa. Dokumenty te przetrwały do naszych czasów. Są to starożytne kroniki, listy i pamiętniki.

O Zbawicielu pisali ludzie niewierzący, którzy nie znali Jezusa – te dokumenty to źródła niechrześcijańskie oraz ci, którzy się z Nim spotykali, słuchali Jego nauki, widzieli cuda i uwierzyli – te dokumenty to źródła chrześcijańskie.


Propozycja 1Praca w grupach.Uczniowie (w parach) odczytują informacje o źródłach niechrześci-

jańskich z podręcznika i uzupełniają tabelę.

Propozycja 2Prezentacja multimedialna zawierająca materiał dotyczący doku-

mentów niechrześcijańskich.


Dokumenty niechrześcijańskie:

– Świadectwa pogańskiea) Pliniusz Młodszy – „List do cesarza Trajana” (109 r.) – urzędnik

rzymski, opisuje życie chrześcijan. Pisze, że chrześcijanie gromadzą się na wspólne modlitwy i śpiewają hymny na cześć Chrystusa „jako Boga”, pod przysięgą wyrzekają się kradzieży, kłamstwa i innych złych rzeczy. Pliniusz pyta cesarza, co ma robić, bo kapłani pogańscy narze-kają, że do ich świątyń przychodzi coraz mniej ludzi. Z listu dowiadu-jemy się, że chrześcijanie od początku wielbili Chrystusa, modlili się do Niego i że chrześcijaństwo rozwijało się szybko.

b) Tacyt Korneliusz – Roczniki (116 r.) – historyk rzymski. Pisze: „Neron wyszukanymi mękami karał tych, których powszech-nie chrześcijanami zowią. Nazwa ta bierze początek od Chrystusa, który za rządów Tyberiusza przez namiestnika Poncjusza Piłata był na śmierć skazany”.

163

c) Swetoniusz – „Żywoty 12 cesarzy” (120 r.) – nie uchodzi za ścisłe-go historyka, ale jego świadectwo stwierdza, że w połowie I w. chrześci-janie byli w Rzymie: „cesarz Klaudiusz wypędził z Rzymu Żydów, którzy podburzani przez Chrystusa wywoływali często zamieszki”.

– Świadectwa żydowskiea) Józef Flawiusz – „Dawne dzieje Izraela” – pisze o Jezusie,

jako o Mesjaszu, który czynił cuda, a po śmierci krzyżowej zmartwych-wstał. Pisze również o śmierci Jakuba, którego nazywa bratem Jezusa.

b) Talmud – dzieło żydowskich uczonych pochodzące z II-IV w. – mówi o śmierci Jezusa w wigilię żydowskiego święta Paschy.

Dokumenty niechrześcijańskie przekazują nam niewiele informa-cji o Jezusie, Jego życiu i działalności.

Dla chrześcijanina najważniejszym źródłem poznania Jezusa jest Pismo Święte. Zostały w nim zapisane Jego słowa i czyny.

– Skąd czerpiemy wiedzę o życiu Pana Jezusa?– Jak nazywają się księgi opisujące życie i działalność Jezusa?– Kto napisał Ewangelię?

Autorzy Ewangelii, Mateusz i Jan, byli uczniami Pana Jezusa, znali Go osobiście, byli świadkami opisywanych wydarzeń. Łukasz i Marek przekazywali nauczanie Apostołów Piotra i Pawła.


„Z narodzeniem Jezusa Chrystusa było tak. Po zaślubinach Mat-ki Jego, Maryi, z Józefem, wpierw nim zamieszkali razem, znalazła się brzemienną za sprawą Ducha Świętego. Mąż Jej, Józef, który był człowiekiem sprawiedliwym i nie chciał narazić Jej na zniesławienie, zamierzał oddalić Ją potajemnie. Gdy powziął tę myśl, oto anioł Pański ukazał mu się we śnie i rzekł: «Józe ie, synu Dawida, nie bój się wziąć do siebie Maryi, twej Małżonki; albowiem z Ducha Świętego jest to, co się w Niej poczęło. Porodzi Syna, któremu nadasz imię Jezus, On bowiem zbawi swój lud od jego grzechów». A stało się to wszyst-ko, aby się wypełniło słowo Pańskie powiedziane przez Proroka” (Mt 1,18-22).

164


– O jakim wydarzeniu mówi św. Mateusz?

Czytając księgi Nowego Testamentu, poznajemy życie Pana Jezu-sa, Jego nauczanie oraz wszystko, co czynił. Na podstawie Ewangelii możemy określić, kiedy Jezus urodził się, rozpoczął publiczną działal-ność, kiedy umarł i zmartwychwstał.

O życiu Jezusa mówią również Dzieje Apostolskie, Listy św. Pawła i innych Apostołów.


ZAKOŃCZENIE

Katechizm Kościoła Katolickiego podaje:.

„Wierzymy i wyznajemy, że Jezus z Nazaretu, urodzony jako Żyd z córki Izraela w Betlejem, w czasach króla Heroda Wielkiego i ceza-ra Augusta I, z zawodu cieśla, który umarł ukrzyżowany w Jerozoli-mie za czasów namiestnika Poncjusza Piłata, w czasie rządów cezara Tyberiusza, jest odwiecznym Synem Bożym, który stał się człowie-kiem” (KKK 423).

„Jezus Chrystus jest prawdziwym Bogiem i prawdziwym człowie-kiem w jedności swojej Osoby Boskiej” (KKK 480).

– Kim jest Jezus Chrystus?


Jezus jest prawdziwym Synem Bożym, który przyszedł na świat posłany przez Ojca, aby dać zbawienie ludziom.

Autorefleksja.Aby poznawać coraz bardziej Pana Jezusa, powinniśmy jak najczę-

ściej czytać Pismo Święte.

165

Pomyślmy:– Jak często czytam Pismo Święte?– Kim jest dla mnie Jezus Chrystus?

PRACA DOMOWA

Zilustruj wybrane wydarzenie z życia Pana Jezusa.(Zeszyt ćwiczeń – ćw. 5)

MODLITWA

„Skład Apostolski”.

166

33. JEZUS CHRYSTUS OBJAWIA,ŻE JEST SYNEM BOŻYM

Cel ogólnyUkazanie prawdy, że Jezus jest Synem Bożym.Kształtowanie postawy miłości człowieka wobec Boga.


– podaje świadectwa Jezusa o Jego Bożym synostwie,– wymienia zadania, jakie wynikają z przyjęcia sakramentu chrztu świętego,– streszcza świadectwo wiary św. Piotra,– wyjaśnia znaczenie imienia: Syn Boży, – określa znaczenie pojęcia: „objawienie”,– wybiera sposoby okazywania miłości Bogu Ojcu.

MetodyMetoda „słoneczko”, pogadanka, analiza tekstu biblijnego, rozsypanka

wyrazowa, plątanina, analiza tekstów źródłowych, autore leksja, śpiew.

Środki dydaktycznePismo Święte, plansza ze słowami: JEZUS CHRYSTUS, Katechizm Kościo-

ła Katolickiego, fragment Listu do dzieci Jana Pawła II.

MODLITWA

„Ojcze nasz”.

WPROWADZENIE

Metoda „słoneczko”.Umieszczenie na tablicy planszy ze słowami:

JEZUS CHRYSTUSUczniowie na promieniach zapisują określenia odnoszące się do Jezusa.

167

– Jakie znacie określenia odnoszące się do Jezusa?


ROZWINIĘCIE


„Gdy Jezus przyszedł w okolice Cezarei Filipowej, pytał swych uczniów: «Za kogo ludzie uważają Syna Człowieczego?» A oni odpowiedzieli: «Jedni za Jana Chrzciciela, inni za Eliasza, jeszcze inni za Jeremiasza albo za jednego z proroków». Jezus zapytał ich: «A wy za kogo Mnie uważacie?» Odpowiedział Szymon Piotr: «Ty jesteś Mesjasz, Syn Boga żywego». Na to Jezus mu rzekł: «Błogo-sławiony jesteś, Szymonie, synu Jony. Albowiem nie objawiły ci tego ciało i krew, lecz Ojciec mój, który jest w niebie” (Mt 16,13-17).


– Gdzie przebywał Pan Jezus?– O co zapytał Jezus uczniów?– Co odpowiedzieli uczniowie Jezusowi?– Jak nazwał Pana Jezusa Piotr?– Kto objawił Piotrowi, że Jezus jest Mesjaszem?

Piotr wyznał, że Jezus jest Mesjaszem i prawdziwym Synem Boga.


„Skoro dzień nastał, zebrała się starszyzna ludu, arcykapłani i uczeni w Piśmie i kazali przyprowadzić Go przed swoją Radę. Rze-kli: «Jeśli Ty jesteś Mesjasz, powiedz nam!» On im odrzekł: «Jeśli wam powiem, nie uwierzycie Mi, i jeśli was zapytam, nie dacie Mi odpo-wiedzi. Lecz odtąd Syn Człowieczy siedzieć będzie po prawej stro-nie Wszechmocy Bożej». Zawołali wszyscy: «Więc Ty jesteś Synem Bożym?» Odpowiedział im: «Tak. Jestem Nim». A oni zawołali: «Na co nam jeszcze potrzeba świadectwa? Sami przecież słyszeliśmy z ust Jego»” (Łk 22,66-71).

168

– O co uczeni zapytali Jezusa?– Jakie świadectwo Jezus dał o sobie?

Jezus potwierdził, że jest Mesjaszem, zapowiedzianym „Synem Człowieczym”, prawdziwym Synem Bożym. Jest wzorem posłuszeń-stwa i pokory w wypełnianiu zadań, które Bóg stawia przed nami. Przez swoje czyny: głoszoną naukę, cuda, a przede wszystkim śmierć i zmartwychwstanie, dokonał naszego zbawienia.


„Imię «Syn Boży» oznacza jedyną i wieczną relację Chrystusa do Boga, Jego Ojca: On jest jedynym Synem Ojca i samym Bogiem. Wia-ra, że Jezus Chrystus jest Synem Bożym jest konieczna, aby być chrze-ścijaninem” (KKK 454).

– Kim jest Jezus Chrystus?– Co jest potrzebne, aby być prawdziwym chrześcijaninem?

ZAKOŃCZENIE

Każdy z nas jest przez Boga Ojca i Jego Syna szczególnie umiło-wany. Doświadczamy tej miłości już w sakramencie chrztu świę-tego, otrzymując godność dziecka Bożego i łaskę wiary. Bóg jest naszym Ojcem, troszczy się o nas, prowadzi do Królestwa Bożego. W Modlitwie Pańskiej mówimy:

„Ojcze nasz…Przyjdź Królestwo Twoje,Bądź wola Twoja…”.

Bóg jest najlepszym Ojcem, który obdarza miłością swoje dzieci. Przypomina o tym Ojciec Święty w „Liście do dzieci”:

„Człowiek nie może żyć bez miłości. Jest wezwany do miłości Boga i bliźniego, ale żeby prawdziwie miłować, potrzebna jest mu ta pewność, że Bóg go miłuje. Bóg Was miłuje, drogie dzieci! I to wła-śnie pragnę wam powiedzieć” (Jan Paweł II, List do dzieci, Watykan, 13 grudnia 1994 r.).

169

– Do czego powołuje nas Bóg?– Kto jest dla nas wzorem prawdziwej miłości?


– W jaki sposób możemy podziękować Bogu, że jesteśmy Jego dziećmi?

„Jak poznać Pana Jezusa?Możemy przeczytać o Nim wiele książek, napisać pracę doktorską

na Jego temat i wcale Go nie znać.Możemy Go poznać tylko wtedy, jeśli się z Nim zaprzyjaźnimy

i stanie się nam tak bardzo bliski, że bę-dziemy budować na Jego wier-ności w stosunku do nas.

Nie pisz do Niego listu, bo nie ma takiej poczty, która by go zanio-sła do nieba. Nie dzwoń – bo do nieba nie ma telefonu.

Zamiast listu pomyśl o Nim. Zamiast telefonu powiedz: Panie, oto jestem! Chcę pomówić z Tobą, usłyszeć Twój głos.

I usłyszysz Jego głos albo w sumieniu, albo w Ewangelii, albo z ust kogoś, kto niespodziewanie do ciebie przyjdzie” (Elementarz księdza Twardowskiego dla najmłodszego, średniaka i starszego, Kraków 2000, s. 115).

– Co należy zrobić, aby lepiej poznać Chrystusa?


Autorefleksja.Pan Jezus jest naszym Zbawicielem.

Pomyślmy:– W jaki sposób pogłębiam wiarę w Jezusa – Syna Bożego?– W jaki sposób odpowiadam na miłość Boga?

„Będziesz miłował Pana Boga swego z całego serca swego, z całej duszy swojej i ze wszystkich sił swoich, a bliźniego swego jak siebie samego”.

170

PRACA DOMOWA

Napisz, kim jest dla Ciebie Jezus Chrystus.(Zeszyt ćwiczeń – ćw. 5)

MODLITWA

Śpiew: „Jak odnaleźć mam Chrystusa”.

171

34. ŚWIĘTA RODZINA JAKO IDEAŁ ŻYCIA Z BOGIEM

Cel ogólnyUkazanie Świętej Rodziny jako wzoru życia z Bogiem.Kształtowanie postawy miłości i odpowiedzialności w rodzinie.


– podaje, że Święta Rodzina jest wzorem życia z Bogiem,– wymienia wartości niezbędne do utworzenia szczęśliwej rodziny,– wyjaśnia, kto i co tworzy rodzinę,– określa relacje panujące w Świętej Rodzinie,– uzasadnia potrzebę wzajemnego pomagania sobie i odpowiedzialności

za rodziców i rodzeństwo,– przyjmuje odpowiedzialność za postawę miłości i odpowiedzialności

w rodzinie.

Metody Śpiew, metoda skojarzeń, pogadanka, ekspozycja, praca w grupach, ana-

liza tekstu biblijnego, tekst luk, rozsypanka wyrazowa, analiza tekstów źró-dłowych, niedokończone zdanie, giełda pomysłów, autore leksja, gra dydak-tyczna – puzzle, techniki multimedialne.

Środki dydaktyczne Pismo Święte, ilustracja przedstawiająca Świętą Rodzinę, zdjęcia

rodziców z dziećmi, puzzle z cytatami o rodzinie, materiały multimedialne (wcześniej przygotowana prezentacja przedstawiająca szczęśliwą rodzinę w różnych sytuacjach życia codziennego, np. wspólna zabawa, praca, posił-ki, troska o młodsze rodzeństwo, ale także opieka nad chorym dzieckiem, niepełnosprawnym, pomaganie babci i dziadkowi), Katechizm Kościoła Katolickiego, nauczanie Ojca Świętego.

MODLITWA

Śpiew: „Jak odnaleźć mam Jezusa”.

172

WPROWADZENIE

Propozycja 1Metoda skojarzeń.Uczniowie podają skojarzenia ze słowem: RODZINA. Odpowiedzi

zapisują na tablicy. Uzasadniają swój wybór.

Propozycja 2Pogadanka na temat: Na czym powinno polegać życie w rodzinie?

Rodzina to wspólnota osób, tworzą ją mama i tata, złączeni węzłem małżeńskim oraz dzieci, które są owocem ich wzajemnej miłości.

ROZWINIĘCIE

Wzorem do naśladowania życia rodzinnego jest Święta Rodzina z Nazaretu.

Ekspozycja i omówienie ilustracji przedstawiającej Świętą Rodzinę.


„Mnie, ojca, posłuchajcie, dzieci,i tak postępujcie, abyście były zbawione.Albowiem Pan uczynił ojca przez dzieci,a prawa matki nad synami utwierdził.Kto czci ojca, zyskuje odpuszczenie grzechów,A kto szanuje matkę, jakby skarby gromadził” (Syr 3,1-4).

„Dzieci, bądźcie posłuszne rodzicom we wszystkim, bo to jest miłe w Panu” (Kol 3,20).

„Potem poszedł z nimi i wrócił do Nazaretu; i był im poddany. A Matka jego chowała wiernie wszystkie te sprawy w swym sercu. Jezus zaś czynił postępy w mądrości, w latach i w łasce u Boga i u ludzi” (Łk 2,51-52).

Praca w grupach – analiza tekstu biblijnego.Dzielimy uczniów na grupy. Uczniowie w grupach czytają tekst

biblijny i odpowiadają na pytania. Czas pracy 7 minut.

173

Grupa I „Mnie, ojca, posłuchajcie, dzieci,i tak postępujcie, abyście były zbawione.Albowiem Pan uczynił ojca przez dzieci,a prawa matki nad synami utwierdził.Kto czci ojca, zyskuje odpuszczenie grzechów,a kto szanuje matkę, jakby skarby gromadził” (Syr 3,1-4).

– Jakiej postawy oczekuje od nas Bóg względem rodziców? – Dlaczego mamy w ten sposób postępować?

Grupa II„Dzieci, bądźcie posłuszne rodzicom we wszystkim, bo to jest miłe

w Panu” (Kol 3,20).

– Jakiej postawy oczekuje od nas Bóg względem rodziców? – Dlaczego mamy w ten sposób postępować?

Grupa III„Potem poszedł z nimi i wrócił do Nazaretu; i był im poddany.

A Matka Jego chowała wiernie wszystkie te wspomnienia w swym sercu. Jezus zaś czynił postępy w mądrości, w latach i w łasce u Boga i u ludzi” (Łk 2,51-52).

– Co Pismo Święte mówi o Jezusie?– Co znaczy, że Jezus był poddany rodzicom?


Podsumowanie.

Pan Jezus dał nam przykład posłuszeństwa wobec Maryi i swojego opiekuna Józefa. Daje nam przykład, byśmy byli dla siebie wyrozumia-li, serdeczni, pomocni.

(Zeszyt ćwiczeń – ćw. 1, 2).

174


„Wzrastając, dzieci będą nadal szanować swoich rodziców. Będą uprzedzać ich pragnienia, chętnie prosić o rady i przyjmować ich uza-sadnione napomnienia (...)” (KKK 2217).

Tę prawdę podkreślił również Papież Jan Paweł II, kiedy, 11 czerw-ca 1987 roku w Szczecinie, przemawiał do ludzi w czasie Mszy Świętej:

„Rodzina Bogiem silna – to jest zarazem rodzina, jako siła człowie-ka: rodzina szlachetnych ludzi. Rodzina ludzi wzajemnie obdarzają-cych się miłością i zaufaniem. Rodzina „szczęśliwa i uszczęśliwiająca”.

– Jak Papież nazywa rodzinę?– Jakie wartości są najważniejsze w rodzinie?

O szczęściu rodziny decyduje wiele spraw, ale najważniejsze są: miłość, szacunek, posłuszeństwo. One czynią życie radosnym, poma-gają przebaczać i pokonywać trudności.

ZAKOŃCZENIE

Propozycja 1Praca w grupach – puzzle. Dzielimy uczniów na grupy. Każda grupa otrzymuje kopertę z puz-

zlami. Uczniowie układają puzzle. Puzzle do ułożenia stanowią cytaty o rodzinie. Jeden cytat dla jednej grupy. Czas pracy 5 minut.

Propozycja cytatów o rodzinie:

„Oto składniki szczęścia rodzinnego: przebaczenie i wspólne posiłki” (E. Glińska).

„Nie ma to jak wspaniała rodzina! Bo to są moi fani, kibice i przy-jaciele” (E. Glińska).

„W każdej rodzinie przychodzi czas śnieżyc, wichrów i burz, ale po nich znów pojawia się wiosna i słońce, które świeci jeszcze jaśniej” (A. i P. Szczepańscy).

175

„Rodzina, Bogiem silna, staje się siłą człowieka i całego narodu” (Jan Paweł II).

„Radości życia rodzinnego, są najpiękniejsze na świecie” (J.H. Pestalozzi).

„Najłatwiej wygrać życie w kochającej się rodzinie” (ks. M. Dziewiecki).

Przedstawienie wyników pracy. Uczniowie krótko uzasadniają słusz-ność ułożonych cytatów.

Propozycja 2Prezentacja multimedialna.Odtwarzamy prezentację multimedialną przedstawiającą szczę-

śliwą rodzinę z dziećmi w różnych sytuacjach życia codziennego, np. wspólna zabawa, praca, posiłki, troska o młodsze rodzeństwo, opie-ka nad chorym dzieckiem, niepełnosprawnym, pomaganie babci i dziad-kowi; (prezentację można uzupełnić cytatami o rodzinie i odpowiednio dobranym tłem muzycznym).

Receptą na udane życie rodzinne jest naśladowanie Najświętszej Rodziny z Nazaretu – Jezusa, Maryi i Józefa. O świętość naszych rodzin modlimy się szczególnie w pierwszą niedzielę po Bożym Narodzeniu. Niedziela ta poświęcona jest Świętej Rodzinie.

(Zeszyt ćwiczeń – ćw. 3, 4).

Autorefleksja.Pan Jezus dał nam przykład życia w rodzinie.

Pomyślmy:– Jaki jestem dla rodziców i opiekunów?– Co robię dla swojej rodziny, aby była szczęśliwa i święta?

PRACA DOMOWA

Napisz list do rodziców z podziękowaniem za miłość, której uczysz się w rodzinie.

(Zeszyt ćwiczeń – ćw. 5).

176

MODLITWA

Odczytanie słów modlitwy mszalnej z niedzieli Świętej Rodziny.

„Boże, który dałeś nam świętą Rodzinę, jako wspaniały przykład, spraw łaskawie, abyśmy naśladując ją w cnotach życia rodzinnego otrzymali w Twoim domu nagrodę życia wiecznego”.

„Pod Twoją obronę”.

177

35. JEZUS UMIŁOWANYM SYNEM OJCA

Cel ogólnyUkazanie prawdy, że Jezus jest umiłowanym Synem Boga.Kształtowanie postawy wdzięczności Bogu za dar chrztu świętego i otrzy-

mane łaski.


– podaje, kto objawił się podczas chrztu Jezusa,– streszcza tekst biblijny o chrzcie Pana Jezusa,– wskazuje, że Jezus jest umiłowanym Synem Boga Ojca,– przyjmuje postawę wdzięczności za dar chrztu i otrzymane łaski,– przyjmuje odpowiedzialność za dary otrzymane na chrzcie świętym.

MetodyMetoda „słoneczko”, pokaz, rozmowa kierowana, analiza tekstu biblijne-

go, niedokończone zdanie, ekspozycja, rozsypanka wyrazowa, autore leksja, śpiew.

Środki dydaktycznePismo Święte, mapa Palestyny, ilustracja przedstawiająca chrzest Jezusa,

plansza z tekstem: Mt 3,17.

MODLITWA

„Chwała Ojcu”.

WPROWADZENIE


CHRZESTUczniowie na kartkach samoprzylepnych zapisują słowo kojarzące

się z chrztem. Następnie umieszczają kartki wokół planszy.

178

W niewielkiej odległości od ujścia rzeki Jordan do Morza Martwego znajduje się miejscowość Betabara. Nazwa jej oznacza „Dom przejścia”. Właśnie w tym miejscu Jezus przyjął chrzest z rąk Jana Chrzciciela.

Pokaz mapy Palestyny. Wskazanie rzeki Jordan i miejscowości Betabara.

ROZWINIĘCIE


„Wtedy przyszedł Jezus z Galilei nad Jordan do Jana, żeby przyjąć chrzest od niego. Lecz Jan powstrzymywał Go, mówiąc: «To ja potrzebu-ję chrztu od Ciebie, a Ty przychodzisz do mnie?» Jezus mu odpowiedział: «Pozwól teraz, bo tak godzi się nam wypełnić wszystko, co sprawie-dliwe». Wtedy Mu ustąpił. A gdy Jezus został ochrzczony, natychmiast wyszedł z wody. A oto otworzyły Mu się niebiosa i ujrzał Ducha Boże-go zstępującego jak gołębicę i przychodzącego na Niego. A głos z nie-ba mówił: «Ten jest mój Syn umiłowany, w którym mam upodobanie»” (Mt 3,13-17).

Ekspozycja i omówienie ilustracji przedstawiającej chrzest Pana Jezusa.


– O co Jezus poprosił Jana Chrzciciela?– Dlaczego Jan nie chciał udzielić chrztu Panu Jezusowi?– Co oznacza przyjęcie chrztu przez Pana Jezusa?– Kto objawił się podczas chrztu Jezusa?– Co powiedział Bóg o Jezusie?


„Ten jest mój Syn umiłowany, w którym mam upodobanie” (Mt 3,17).

Jezus przyjął od Jana chrzest, mimo że nie miał żadnego grzechu. Uczynił to na znak, że przyjmuje na siebie grzechy ludzi. W czasie chrztu Jezusa objawiła się Trójca Święta: Bóg Ojciec, Syn Boży i Duch Święty.

179

Te trzy Osoby Boskie wzajemnie się poznają i miłują. Prawda o Trójcy Świętej jest wielką tajemnicą naszej wiary. Nie możemy jej pojąć rozu-mem. Znamy ją z objawienia Bożego. Wszyscy chrześcijanie wezwani są do wzajemnej miłości na wzór Trójcy Świętej.

(Zeszyt ćwiczeń – ćw. 1, 2 i 3)

Chrzest, którego udzielał Jan Chrzciciel nie miał mocy zgładze-nia grzechu pierworodnego, nie obdarzał łaską uświęcającą, co czyni chrzest ustanowiony przez Chrystusa, który przyjmujemy w Kościele. Każdy z nas został ochrzczony w imię Trójcy Świętej.


Sakrament chrztu świętego:– gładzi grzech pierworodny,– daje łaskę uświęcającą,– czyni nas dziećmi Bożymi,– włącza nas do wspólnoty Kościoła.

ZAKOŃCZENIE

Sakrament chrztu świętego jest nowym narodzeniem z wody i Ducha Świętego. Od chwili chrztu chrześcijanin staje się mieszka-niem Trójcy Świętej, w imię której został ochrzczony.

Autorefleksja.Pomyślmy:– W jaki sposób rozwijam dary Boże otrzymane na chrzcie świętym?– Jak dziękuję Bogu za łaskę chrztu świętego?

PRACA DOMOWA

Ułóż modlitwę, w której podziękujesz Bogu za dar chrztu.(Zeszyt ćwiczeń – ćw. 5)

MODLITWA

„Credo” lub śpiew: „Ojcze chwała Tobie”.

180

36. JEZUS – KRÓL, KAPŁAN I PROROK

Cel ogólny Ukazanie Jezusa jako Króla, Kapłana i Proroka. Kształtowanie postawy odpowiedzialności za poznawanie Jezusa Chrystusa

i naśladowanie Go w codziennym życiu.


– podaje, że Jezus jest Królem, Kapłanem i Prorokiem,– wymienia przykłady czynów Jezusa jako Króla, Kapłana, Proroka, – przytacza przykazanie miłości Boga i bliźniego,– wyjaśnia różnicę między królestwem ziemskim i Królestwem Bożym,– wybiera sposoby realizacji przykazania miłości w codziennym życiu,– przyjmuje odpowiedzialność za poznawanie Jezusa Chrystusa i naślado-

wanie Go w codziennym życiu.

MetodyŚpiew, gra dydaktyczna „To jest ktoś, kto …”, ekspozycja, metoda „sło-

neczko”, rozsypanka wyrazowa, giełda pomysłów, analiza tekstu biblijnego, tekst luk, praca w grupach, drama, techniki multimedialne, autore leksja.

Środki dydaktyczne Pismo Święte, ilustracja przedstawiająca Chrystusa Króla, teksty do pra-

cy w grupach, małe karteczki – po jednej dla ucznia, kuferek, nagranie z pio-senką: „Król królów” i pieśnią: „Przykazanie nowe daję wam”, nagranie lub ilm ze świadectwem.

MODLITWA

Śpiew: „Król królów”.(można odtworzyć nagranie z piosenką)

Król królów, Pan panów, chwała Alleluja! (x2) Jezus Książę Pokoju, chwała Alleluja! (x2)

181

WPROWADZENIE

Metoda – gra dydaktyczna – „To jest ktoś, kto…”.Uczniowie wypisują na kartkach 3 pozytywne cechy charaktery-

styczne dla każdego z nich (nie podpisują kartek). Katecheta zbiera kartki do kuferka. Losuje jedną i rozpoczyna grę:

To jest ktoś, kto…(odczytuje z kartki cechy), np.: – pięknie śpiewa, – szybko biega, – chętnie pomaga innym…Uczniowie odgadują, kto posiada wyczytane cechy.

Jest wiele sposobów odkrywania prawdy o drugiej osobie, tego, kim jest, co jest dla niej najważniejsze. Ludzie poświęcają wiele czasu, by odkryć prawdę o kimś, kto ich fascynuje. Dla wierzących najwięk-szą tajemnicą jest Bóg.

ROZWINIĘCIE

Ekspozycja i omówienie ilustracji przedstawiającej Chrystusa Króla.

Metoda – giełda pomysłów.Uczniowie przedstawiają propozycje odpowiedzi na pytanie: W jaki

sposób Chrystus pozwala nam, byśmy Go poznawali?

Poznajemy Chrystusa przez rozważanie Pisma Świętego, modli-twę, piękny świat, dobrych ludzi, doświadczenia życiowe, Jego życie i działalność.


„Syn Człowieczy, (…) nie przyszedł, aby Mu służono, lecz aby słu-żyć i dać swoje życie na okup za wielu” (Mt 20,28).

– Dlaczego Jezus Chrystus przyszedł na ziemię?


182

Praca w grupach. Dzielimy uczniów na grupy. Uczniowie zapoznają się z tekstami biblij-

nymi i odpowiadają na pytanie: Co o Jezusie mówi dany fragment biblij-ny? Czas pracy 5 minut.

Grupa I„Oto poczniesz i porodzisz Syna, któremu nadasz imię Jezus.

Będzie On wielki i będzie nazwany Synem Najwyższego, a Pan Bóg da Mu tron Jego praojca, Dawida. Będzie panował nad domem Jakuba na wieki, a Jego panowaniu nie będzie końca»” (Łk 1,31-33).

Grupa II„Bo królestwo Boże to nie sprawa tego, co się je i pije, ale to spra-

wiedliwość, pokój i radość w Duchu Świętym. A kto w taki sposób słu-ży Chrystusowi, ten podoba się Bogu i ma uznanie u ludzi. Starajmy się więc o to, co służy sprawie pokoju i wzajemnemu zbudowaniu” (Rz 14,17-19).

Grupa III„Albowiem jeden jest Bóg, jeden też pośrednik między Bogiem

a ludźmi, człowiek, Chrystus Jezus, który wydał siebie samego na okup za wszystkich jako świadectwo we właściwym czasie” (1Tm 2,5-6).

Grupa IV„Ale Chrystus, zjawiwszy się jako arcykapłan dóbr przyszłych,

przez wyższy i doskonalszy, i nie ręką – to jest nie na tym świe-cie – uczyniony przybytek, ani nie przez krew kozłów i cielców, lecz przez własną krew wszedł raz na zawsze do Miejsca Świętego, zdo-bywszy wieczne odkupienie. Jeśli bowiem krew kozłów i cielców oraz popiół z krowy, którymi skrapia się zanieczyszczonych, spra-wiają oczyszczenie ciała, to o ile bardziej krew Chrystusa, który przez Ducha wiecznego złożył Bogu samego siebie jako nieskalaną o iarę, oczyści wasze sumienia z martwych uczynków, abyście służyć mogli Bogu żywemu. I dlatego jest pośrednikiem Nowego Przymierza, ażeby przez śmierć, poniesioną dla odkupienia przestępstw, popełnio-nych za pierwszego przymierza, ci, którzy są wezwani do wiecznego dziedzictwa, dostąpili spełnienia obietnicy” (Hbr 9,11-15).

183

Grupa V„Jezus obchodził wszystkie miasta i wioski. Nauczał w tamtejszych

synagogach, głosił Ewangelię królestwa i leczył wszystkie choroby i wszystkie słabości” (Mt 9,35).

Grupa VI„A kiedy im umył nogi, przywdział szaty i znów zajął miejsce

przy stole, rzekł do nich: Czy rozumiecie, co wam uczyniłem? Wy Mnie nazywacie «Nauczycielem» i «Panem» i dobrze mówicie, bo nim jestem. Jeżeli więc Ja, Pan i Nauczyciel, umyłem wam nogi, to i wyście powinni sobie nawzajem umywać nogi. Dałem wam bowiem przykład, abyście i wy tak czynili, jak Ja wam uczyniłem” (J 13,12-15).

Jezus jest władcą królestwa opartego na prawie miłości Boga i bliźniego. Zaprasza do niego tych, którzy je realizują. Jako Najwyższy Kapłan oddał za nas życie. Jako Prorok głosi Ewangelię i naucza o Kró-lestwie Bożym.


ZAKOŃCZENIE

Uczestnicząc:– w funkcji kapłańskiej Chrystusa, powinniśmy brać udział

w Eucharystii, składać Bogu w o ierze dobre uczynki, być Mu posłusznym i sumiennie wypełniać swoje obowiązki;

– w funkcji prorockiej Chrystusa, powinniśmy dawać świadectwo wiary słowem i czynem;

– w funkcji królewskiej Chrystusa, powinniśmy troszczyć się o czystość naszych dusz i z miłością służyć innym.

Propozycja 1Odczytanie świadectwa lub drama.Odczytanie świadectwa osoby powszechnie znanej, która swoim

życiem służyła innym (może to być wcześniej przygotowany uczeń, któ-ry wejdzie w rolę postaci, ucharakteryzuje się i opowie o jej służbie dla innych).

184

Propozycja 2Metoda – techniki multimedialne.Wspólne wysłuchanie nagrania lub obejrzenie filmu (całości lub

fragmentów) o świadectwie ludzi, którzy poświęcili swoje życie pracy na rzecz potrzebujących – ubogich, cierpiących, np. Matka Teresa z Kal-kuty.

– W jaki sposób możemy realizować funkcję królewską, kapłańską i prorocką?

Autorefleksja.Pomyślmy:– Jak wypełniam prawo Królestwa Bożego w swoim życiu?– Jak mogę przyczyniać się do rozwoju Królestwa Bożego w swojej

rodzinie, klasie, w świecie?

PRACA DOMOWA

Napisz, jak możesz uczestniczyć w potrójnej funkcji Chrystusa.(Zeszyt ćwiczeń – ćw. 4)

MODLITWA

Śpiew: „Przykazanie nowe daję wam…”. (odtworzenie nagrania z pieśnią)

185

37. PALESTYNA – ZIEMIA ZBAWICIELA

Cel ogólnyUkazanie Palestyny jako Ziemi Zbawiciela.Wychowanie do szacunku dla miejsc świętych.


– wylicza najważniejsze miejsca w Palestynie związane z działalnością Zbawiciela,– wyjaśnia pojęcia: „Ziemia Święta”, „miejsca ewangeliczne”,– wskazuje na potrzebę poznawania miejsc związanych z życiem Jezusa,– przyjmuje postawę szacunku dla miejsc świętych.

MetodyRozmowa kierowana, ekspozycja lub prezentacja multimedialna, ana-

liza tekstu biblijnego, praca w grupach, pogadanka, niedokończone zdania, autore leksja.

Środki dydaktycznePismo Święte, mapa Palestyny z czasów Jezusa, ilustracje lub slajdy

przedstawiające miejsca ewangeliczne w Palestynie.

MODLITWA

„Duchu Święty…”.

WPROWADZENIE

Każdy człowiek przychodzi na świat w określonym kraju, kulturze i społeczności, w której żyje.

Pan Jezus urodził się w Palestynie i tam realizował swoją misję.

Ekspozycja i omówienie ilustracji lub slajdów przedstawiających miejsca ewangeliczne w Palestynie lub prezentacja multimedialna.

186

Ziemia ta została nazwana świętą, ponieważ na niej narodził się Zbawiciel, żył, poniósł śmierć na krzyżu i zmartwychwstał, założył Kościół.

W czasach starożytnych Palestyna (zwana też Kanaan) była kra-iną geogra iczną położoną na wschodnim wybrzeżu Morza Śródziem-nego. Zamieszkiwali ją między innymi Fenicjanie, Filistyni i plemiona Izraelskie. Od wschodu Palestynę otaczają obszary pustynne. Przepły-wa przez nią rzeka Jordan, która wpada do Morza Martwego (z powo-du wielkiego zasolenia w jego wodach nie istnieje życie). Na terenie Palestyny jest niewiele żyznej ziemi. Spotyka się tam niewielkie doliny, pokryte łąkami i polami, sadami i winnicami. Kraj przecinają w wielu miejscach góry.

ROZWINIĘCIE

Praca w grupach.Podział uczniów na 9 zespołów. Każdy zespół otrzymuje tekst biblij-

ny. Zadaniem uczniów jest wyjaśnienie, o jakim wydarzeniu biblijnym mówi dany fragment i z jakim miejscem jest ono związane. Czas pracy 10 minut.

„Kiedy tam przebywali, nadszedł dla Maryi czas rozwiązania. Porodziła swego pierworodnego Syna, owinęła Go w pieluszki i poło-żyła w żłobie, gdyż nie było dla nich miejsca w gospodzie” (Łk 2,6-7).

„Potem poszedł z nimi i wrócił do Nazaretu; i był im poddany” (Łk 2,51).

„W owym czasie przyszedł Jezus z Nazaretu w Galilei i przyjął od Jana chrzest w Jordanie” (Mk 1,9).

„odbywało się wesele w Kanie Galilejskiej i była tam Matka Jezusa. Zaproszono na to wesele także Jezusa i Jego uczniów” (J 2,1-2).

„Przechodząc obok Jeziora Galilejskiego, ujrzał Szymona i brata Szymonowego, Andrzeja, jak zarzucali sieć w jezioro: byli bowiem rybakami” (Mk 1,16).

„Na sześć dni przed Paschą Jezus przybył do Betanii, gdzie miesz-kał Łazarz, którego Jezus wskrzesił z martwych” (J 12,1).

187

„Gdy wjechał do Jerozolimy, poruszyło się całe miasto, i pytano: «Kto to jest?». A tłumy odpowiadały: «To jest prorok, Jezus z Nazaretu w Galilei»” (Mt 21,10-11).

„A on dźwigając krzyż wyszedł na miejsce zwane Miejscem Czasz-ki, które po hebrajsku nazywa się Golgota. Tam Go ukrzyżowano” (J 19,17-18a).

„Potem wyprowadził ich ku Betanii i podniósłszy ręce błogosła-wił ich. A kiedy ich błogosławił, rozstał się z nimi i został uniesiony do nieba” (Łk 24,50-51).

Prezentacja pracy uczniów.

Pokaz mapy Palestyny z czasów Jezusa.

Palestyna – „Ziemia Święta” – dzisiejszy Izrael – leży pomiędzy dwoma kontynentami: Azją i Afryką. Inne nazwy to: Ziemia Obieca-na, Ziemia Święta, Ziemia Izraela, Palestyna. Po tej Ziemi chodził Jezus Chrystus.

Ewangelie mówią o wielu miejscach Palestyny, w których przeby-wał Jezus: Nazaret, Betlejem, Kana Galilejska, Cezarea Filipowa, Jero-zolima.

(uczniowie wskazują miejscowości na mapie Palestyny)


Ziemia Święta to teren wydarzeń związanych z dziejami zbawie-nia. Kraj ten jest nam szczególnie drogi ze względu na święte miejsca i sanktuaria upamiętniające wydarzenia i postacie biblijne, a przede wszystkim życie Jezusa Chrystusa.

Do Ziemi Świętej od dawna pielgrzymują chrześcijanie, jak rów-nież wyznawcy innych religii. W Palestynie, ojczyźnie Jezusa, chodzi się Jego śladami, odwiedzając miejsca ewangeliczne.

ZAKOŃCZENIE

„Ziemia Święta” to miejsce wyjątkowe na kuli ziemskiej. Tam Bóg dokonał wielkich rzeczy.

188

Autorefleksja.Pomyślmy:– Jak szanuję miejsca święte?

PRACA DOMOWA

Wykonaj ilustrację do wybranego wydarzenia z życia Jezusa.(Zeszyt ćwiczeń – ćw. 4)

MODLITWA

„Dzięki Ci, Boże…” lub śpiew: „Ruszaj ziarno”.

189

V. BÓG NAUCZA PRZEZ JEZUSA

38. JEZUS CHRYSTUS NAUCZA O KRÓLESTWIE BOŻYM

Cel ogólnyUkazanie prawdy o Królestwie Bożym zawartej w przypowieściach.Kształtowanie postawy troski o rozwój Królestwa Bożego.


– podaje, co to jest przypowieść,– streszcza poznane przypowieści,– wyjaśnia prawdy zawarte w przypowieściach,– wybiera sposoby budowania i umacniania Królestwa Bożego,– przyjmuje postawę troski o rozwój Królestwa Bożego.

MetodyRozmowa kierowana, praca w grupach, analiza tekstu biblijnego, niedo-

kończone zdanie, analiza tekstu biblijnego, autore leksja, techniki multime-dialne.

Środki dydaktycznePismo Święte, Katechizm Kościoła Katolickiego, plansza ze słowem:

PRZYPOWIEŚĆ, tekst wiersza Z. Jasnoty, nagranie z piosenką.

MODLITWA

„Akt wiary”.

WPROWADZENIE

Każdy z nas od chwili chrztu świętego należy do rodziny dzieci Bożych.

190

Umieszczenie na tablicy planszy z koroną drzewa. Uczniowie na kart-kach samoprzylepnych zapisują swoje imię i umieszczają na koronie.

Jako wspólnota dzieci Bożych zostaliśmy powołani do Królestwa Bożego. Pan Jezus przez przypowieści ukazuje nam prawdę o Króle-stwie Bożym.

Umieszczenie na tablicy planszy z definicją przypowieści.

Przypowieść – opowiadanie, porównanie wzięte z życia ludzi, ułatwiające zrozumieć tajemnice Królestwa Bożego.


ROZWINIĘCIE

Praca w grupach.Podział uczniów na 3 grupy. Każda grupa otrzymuje tekst biblijny

i zestaw pytań. Zadaniem uczniów jest przygotowanie odpowiedzi. Czas pracy 5 minut.

Grupa I„Królestwo niebieskie podobne jest do skarbu ukrytego w roli.

Znalazł go pewien człowiek i ukrył ponownie. Z radości poszedł, sprzedał wszystko, co miał, i kupił tę rolę” (Mt 13,44).

– Do czego Pan Jezus porównał Królestwo niebieskie?– Co zrobił człowiek, który znalazł skarb?– Czego uczy Pan Jezus tą przypowieścią?

Grupa II„Dalej, podobne jest królestwo niebieskie do kupca, poszukują-

cego pięknych pereł. Gdy znalazł jedną drogocenną perłę, poszedł, sprzedał wszystko, co miał, i kupił ją” (Mt 13,45-46).

– Do czego Pan Jezus porównał królestwo niebieskie?– Co zrobił kupiec, gdy znalazł drogocenną perłę?– Do czego wzywa nas Pan Jezus w tej przypowieści?

191

Grupa III„«Królestwo niebieskie podobne jest do zaczynu, który pewna

kobieta wzięła i włożyła w trzy miary mąki, aż się wszystko zakwasi-ło»” (Mt 13,33).

– Do czego Pan Jezus porównał Królestwo Boże?– Co się stało z ciastem?– Czego uczy nas Pan Jezus w tej przypowieści?


Przypowieści ukazują nam prawdę o rozwoju Królestwa Bożego, o jego wewnętrznej mocy i sile wzrostu w naszych sercach.


ZAKOŃCZENIE

W każdym z nas jest Królestwo Boże. Dzięki swej wewnętrznej mocy z wielką siłą wzrasta w naszych sercach.


„Jezus wzywa do wejścia do Królestwa, posługując się przypo-wieściami, które stanowią charakterystyczną cechę Jego nauczania. Przez nie zaprasza na ucztę Królestwa, ale wymaga także radykalnego wyboru: aby zyskać Królestwo, trzeba oddać wszystko; nie wystarczą słowa, potrzebne są czyny (…). Trzeba wejść do Królestwa, to znaczy stać się uczniem Chrystusa, aby «poznać tajemnice Królestwa niebie-skiego»” (KKK 546).

– Jak możemy przyczyniać się do rozwoju i umocnienia Królestwa Bożego?

Autorefleksja.Pomyślmy:– W jaki sposób wypełniam Słowo Boże w codziennym życiu?– Co mogę zrobić, aby wzrastało we mnie Królestwo Boże?

192

Nauka piosenki: „Gdyby wiara twa”.(można odtworzyć nagranie z piosenką)

Gdyby wiara twa była wielka jakgorczycy ziarno” – te słowa mówi ci Pan. (x2)I z taką wiarą rzekłbyś do góry: „Przesuń się, przesuń się” (x2)A góra posłusznie przesunie się, przesunie się, przesunie się.W imię Jezusa przesunie się, przesunie się, przesunie się.A chromy skoczy na nogi swe, na nogi swe, na nogi swe.A kto jest smutny uśmiechnie się, uśmiechnie się, uśmiechnie się.A kto łzy leje ten otrze je, ten otrze je, ten otrze je.

PRACA DOMOWA

Napisz, jak możemy przyczyniać się do rozwoju Królestwa Bożego.(Zeszyt ćwiczeń – ćw. 4)

MODLITWA

Propozycja 1Śpiew: „Gdyby wiara twa”.

Propozycja 2Odczytanie wiersza.

„Królestwo Boże jest też podobne do maleńkiego ziarnka gorczycy, które wyrasta w ogromne drzewo,a wszystkie ptaki do niego lecą.

Podobne także jest do zaczynu,który kobieta do mąki wkłada.Chociaż jest taką małą drobiną,to całe ciasto zaraz zakwasza.

193

Królestwo Boże to skarb ukryty,który odnalazł szczęśliwy człowiek.Wyprzedał wszystko to, co posiadał,i kupił sobie wybraną rolę.

Można porównać je też do kupcaszukającego pereł bezcennych.Gdy odnalazł takie, też sprzedał wszystko aby móc nabyć tylko tę jedną.

Do życia jest nam wszystko potrzebne:spanie, jedzenie, woda, powietrze,ale to jeszcze nam nie wystarczy – Królestwo Boże jest najważniejsze”.

(Inne przypowieści o Królestwie, w: Ścieżka przez Pismo Święte, Z. Jasnota)

194

39. JEZUS ZAPRASZA WSZYSTKICH DO KRÓLESTWA BOŻEGO –

PRZYPOWIEŚĆ O ROBOTNIKACH W WINNICY

Cel ogólnyUkazanie prawdy, że Bóg powołuje wszystkich do Królestwa Bożego.Kształtowanie postawy wdzięczności za dar chrztu, który zapoczątko-

wał nasz udział w Królestwie Bożym.


– podaje czym jest winnica,– identy ikuje winnicę z Królestwem Bożym,– streszcza przypowieść o robotnikach w winnicy,– wskazuje, że warunkiem przynależności do Królestwa Bożego jest

nawrócenie i wiara,– stwierdza, że sakrament chrztu to czas wezwania nas do pracy w winnicy

Bożej,– wyraża wdzięczność Bogu za dar chrztu i zaproszenie do Królestwa

Bożego.

MetodyKrzyżówka, ekspozycja, praca z tekstem, uroczyste odczytanie tekstu bi-

blijnego, odczytanie tekstu biblijnego z podziałem na role, analiza tekstu bi-blijnego, tekst luk, praca w grupach, rozsypanka wyrazowa, analiza tekstów źródlowych, autore leksja, śpiew.

Środki dydaktycznePismo Święte, ilustracja winnicy, zegar, koperty z rozsypanką wyrazową,

nauczanie Ojca Świętego, Katechizm Kościoła Katolickiego.

MODLITWA

„Ojcze nasz”.

195

WPROWADZENIE

Krzyżówka.Umieszczenie na tablicy planszy z krzyżówką.

Zeszyt ćwiczeń – ćw.1)

Rozwiązując krzyżówkę, dowiemy się, do czego Pan Jezus porów-nuje Królestwo Boże.

1 W I A R A

2 N I E B O

3 E W A N G E L I A

4 W I N O

5 M O D L I T W A

6 P A C I E R Z

7 S K A Ł A

1. Jedna z cnót Boskich.2. Ostateczny cel człowieka.3. Dobra Nowina.4. Jezus przemienił w nie wodę.5. Rozmowa z Bogiem.6. Odmawiany rano i wieczorem.7. Mocny fundament.

Pan Jezus porównuje Królestwo Boże do winnicy.


Ekspozycja i omówienie ilustracji przedstawiającej winogrona lub winnicę.

196

W przypowieści o robotnikach w winnicy Pan Jezus ukazuje praw-dę o Królestwie Bożym.

ROZWINIĘCIE

Praca w winnicy rozpoczynała się o świcie, to według naszego cza-su godzina 6:00; godz. 3 to nasza 9:00; 6 to 12:00 itd.

(można wcześniej wykonać i wykorzystać zegar wskazujący jedno-cześnie czas w Palestynie i w Polsce)

W naszym kraju posługujemy się monetą nazywaną „złoty”, a w Palestynie używano „denara”.

Denar – srebrna lub złota moneta rzymska, którą posługiwano się w czasach w Jezusa, przeciętne wynagrodzenie za dzień pracy.


„Albowiem królestwo niebieskie podobne jest do gospodarza, któ-ry wyszedł wczesnym rankiem, aby nająć robotników do swej winnicy. Umówił się z robotnikami o denara za dzień i posłał ich do winnicy. Gdy wyszedł około godziny trzeciej, zobaczył innych, stojących na rynku bezczynnie, i rzekł do nich: «Idźcie i wy do mojej winnicy, a co będzie słuszne, dam wam». Oni poszli. Wyszedłszy ponownie około godzi-ny szóstej i dziewiątej, tak samo uczynił. Gdy wyszedł około godziny jedenastej, spotkał innych stojących i zapytał ich: «Czemu tu stoicie cały dzień bezczynnie?» Odpowiedzieli mu: «Bo nas nikt nie najął». Rzekł im: «Idźcie i wy do winnicy!» A gdy nadszedł wieczór, rzekł właściciel winnicy do swego rządcy: «Zwołaj robotników i wypłać im należność, począwszy od ostatnich aż do pierwszych!» Przyszli najęci około jedenastej godziny i otrzymali po denarze. Gdy więc przy-szli pierwsi, myśleli, że więcej dostaną; lecz i oni otrzymali po denarze. Wziąwszy go, szemrali przeciw gospodarzowi, mówiąc: «Ci ostatni jedną godzinę pracowali, a zrównałeś ich z nami, którzyśmy znosili ciężar dnia i spiekoty». Na to odrzekł jednemu z nich: «Przyjacielu, nie czynię ci krzywdy; czy nie o denara umówiłeś się ze mną? Weź, co twoje, i odejdź! Chcę też i temu ostatniemu dać tak samo jak tobie. Czy mi nie wolno uczynić ze swoim, co chcę? Czy na to złym okiem patrzysz, że ja jestem dobry?»” (Mt 20,1-15).

197



– Jaką pracę proponował gospodarz?– O jakiej porze gospodarz najął pierwszych robotników?– Jaką zapłatę obiecał właściciel winnicy pierwszym robotnikom?– Kiedy byli wynajęci ostatni robotnicy?– Ile godzin przepracowali?– Jaką zapłatę otrzymali ci, którzy pracowali od rana (12 godzin)?– Ile otrzymali następni (pracujący 9, 6, 3, 1 godz.)?– Co robotnicy zarzucili gospodarzowi?– Dlaczego decyzja gospodarza płacącego za pracę była słuszna?

Gospodarz zapłacił tak, jak się umówił. Zachował warunki umowy. Jako człowiek bardzo dobry dał taką samą zapłatę wszystkim. Z nami jest podobnie. Bez względu na to, w którym momencie swojego życia i z jakimi grzechami przychodzimy do Pana Jezusa, On zawsze nam przebacza. Traktuje wszystkich jednakowo – każdemu chce o iarować ten sam dar przebaczenia i życia wiecznego w Jego Królestwie.

Praca w grupach.Podział uczniów na 5 grup. Każda z nich otrzymuje kopertę z rozsy-

panką wyrazową. Czas pracy 2-3 minuty.

Grupa IWinnica oznacza Królestwo Boże.

Grupa IIPostępowanie gospodarza pokazuje wielką dobroć Boga.

Grupa IIIBóg powołuje do swego Królestwa wszystkich ludzi.

Grupa IVBóg w różnym czasie wzywa nas do pracy w swojej winnicy.

Grupa VOd chwili chrztu należymy do Królestwa Bożego.

198


(Zeszyt ćwiczeń – ćw. 2, 3 i 4)

ZAKOŃCZENIE

Przez chrzest zostaliśmy włączeni do Królestwa Bożego – Winni-cy. W Katechizmie Kościoła Katolickiego czytamy:

„Chrzest święty jest fundamentem całego życia chrześcijańskie-go, bramą życia w Duchu (…) i bramą otwierającą dostęp do innych sakramentów. Przez chrzest zostajemy wyzwoleni od grzechu i odro-dzeni jako synowie Boży, stajemy się członkami Chrystusa oraz zosta-jemy wszczepieni w Kościół i stajemy się uczestnikami jego posłania” (KKK 1213).

– Co Katechizm Kościoła Katolickiego mówi o chrzcie?

Ojciec Święty Jan Paweł II w jednym z dokumentów podaje:

„Ewangeliczna przypowieść ukazuje naszym oczom rozległą winni-cę Pańską oraz rzeszę ludzi, mężczyzn i kobiet wezwanych przez Boga i wysłanych tam do pracy. Winnicą jest cały świat (por. Mt 13,38), który winien zostać przemieniony zgodnie z Bożym planem w perspektywie ostatecznego przyjścia Królestwa Bożego” (Christifideles laici, nr 1).

Każdy z nas od chwili chrztu należy do Królestwa Bożego. Jest to wiel-ka dobroć Boga, który powołuje do swego Królestwa wszystkich ludzi.

Autorefleksja. Od chwili chrztu jesteśmi wezwani do pracy w winnicy Bożej.

Pomyślmy: – W jaki sposób troszczę się o swoją wiarę?– Jak dziękuję Bogu za zaproszenie do Jego Królestwa?

199

Modlitwa dziękczynna za dar chrztu świętego.

„Tak mnie ukochałeś, Boże Ojcze, że zesłałeś Syna, aby przez swoją śmierć wysłużył mi łaskę chrztu. Jestem Twoim dzieckiem. Złożyłeś w mej duszy ziarno swego życia. Wiesz, że jestem święty i taki chcę pozostać aż do spotkania z Tobą” (ks. Tymoteusz).

PRACA DOMOWA

W formie plakatu zilustruj hasło: „Bóg zaprasza nas do swego Królestwa”. (Zeszyt ćwiczeń – ćw. 5)

MODLITWA

Śpiew: „Jesteś Panie winnym krzewem”.

200

40. MIŁOŚĆ PRAWEM KRÓLESTWA BOŻEGO – PRZYPOWIEŚĆ O MIŁOSIERNYM SAMARYTANINIE

Cel ogólnyUkazanie miłości jako podstawowego prawa Królestwa Bożego.Kształtowanie postawy miłości wobec bliźnich.


– podaje, jak brzmi podstawowe prawo Królestwa Bożego,– identy ikuje bliźniego z drugim człowiekiem,– streszcza przypowieść o miłosiernym Samarytaninie,– wybiera sposoby realizowania czynów miłości w codziennym życiu,– planuje realizację prawa miłości w swoim życiu.

MetodyŚpiew, metoda skojarzeń, pokaz, pogadanka, opowiadanie, odczytanie

tekstu biblijnego z podziałem na role, analiza tekstu biblijnego, tekst luk, niedokończone zdanie, ekspozycja, analiza tekstów źródłowych, autore lek-sja, metoda „pajęczyny”.

Środki dydaktycznePismo Święte, plansza ze słowem: MIŁOŚĆ, mapa Palestyny, ilustracja

przedstawiająca miłosiernego Samarytanina, plansza z tekstem przykaza-nia miłości, plansza z tekstem: Łk 10,37b, Katechizm Kościoła Katolickiego, nauczanie Ojca Świętego.

MODLITWA

Śpiew: „Com przyrzekł Bogu”.

WPROWADZENIE

Pan Jezus wzywa każdego człowieka do okazywania miłości.

201


MIŁOŚĆUczniowie podają przymioty miłości i zapisują wokół hasła.

Przymiotami miłości są: prawdomówność, wierność, bezintere-sowność, cierpliwość, o iarność, przyjaźń, dobroć.


ROZWINIĘCIE

Pokaz mapy Palestyny i wskazanie: Samarii, Jerozolimy i Jerycha.

Wyjaśnienie słów: „Samarytanin”, „lewita”, „uczony w Prawie”, „miłosierny”.

Samarytanin – mieszkaniec Samarii, środkowej części Palestyny. Samarytanie graniczyli z Żydami, ale Żydzi gardzili nimi, uważając ich za odstępców od religii Mojżesza.

Lewita – pomocnik kapłana w świątyni.Uczony w Prawie – człowiek wykształcony, świetnie znający Pra-

wo Mojżesza. Miłosierny – człowiek wrażliwy na krzywdę drugiego człowieka

Opowiadanie tekstu biblijnego przez katechetę.


„A oto powstał jakiś uczony w Prawie i wystawiając na próbę, zapytał: «Nauczycielu, co mam czynić, aby osiągnąć życie wieczne?» Jezus mu odpowiedział: «Co jest napisane w Prawie? Jak czytasz?» On rzekł: «Będziesz miłował Pana, Boga swego, całym swoim sercem, całą swoją duszą, całą swoją mocą i całym swoim umysłem; a swego bliźniego jak siebie samego». Jezus rzekł do niego: «Dobrześ odpowie-dział. To czyń, a będziesz żył». Lecz on, chcąc się usprawiedliwić, zapy-tał Jezusa: «A kto jest moim bliźnim?» Jezus, nawiązując do tego, rzekł: «Pewien człowiek schodził z Jerozolimy do Jerycha i wpadł w ręce zbójców. Ci nie tylko, że go obdarli, lecz jeszcze rany mu zadali i zosta-wiwszy na pół umarłego, odeszli. Przypadkiem przechodził tą drogą

202

pewien kapłan; zobaczył go i minął. Tak samo lewita, gdy przyszedł na to miejsce i zobaczył go, minął. Pewien zaś Samarytanin, będąc w podróży, przechodził również obok niego. Gdy go zobaczył, wzru-szył się głęboko: podszedł do niego i opatrzył mu rany, zalewając je oliwą i winem; potem wsadził go na swoje bydlę, zawiózł do gospody i pielęgnował go. Następnego zaś dnia wyjął dwa dena-ry, dał gospodarzowi i rzekł: <Miej o nim staranie, a jeśli co więcej wydasz, ja oddam tobie, gdy będę wracał>. Któryż z tych trzech oka-zał się, według twego zdania, bliźnim tego, który wpadł w ręce zbój-ców?» On odpowiedział: «Ten, który mu okazał miłosierdzie». Jezus mu rzekł: «Idź, i ty czyń podobnie»” (Łk 10,25-37).

Ekspozycja i omówienie ilustracji przedstawiającej miłosiernego Samarytanina.


– O co zapytał Pana Jezusa uczony w Prawie?– Co odpowiedział Pan Jezus uczonemu w Prawie?– Co jest zapisane w Prawie?– Jak nazywamy to prawo dzisiaj?

Ekspozycja i głośne odczytanie z planszy tekstu z przykazaniem miłości.

„Będziesz miłował Pana, Boga swego, całym swoim sercem, całą swoją duszą, całą swoją mocą i całym swoim umysłem;

a swego bliźniego jak siebie samego” (Łk 10,27).


– O co jeszcze zapytał uczony w Prawie?– Jaką przypowieść opowiedział Pan Jezus?– Skąd wracał pewien człowiek?– Co wydarzyło się w czasie podróży?– Kto przechodził tą samą drogą?– Jak się zachował kapłan i lewita?– Kto udzielił pomocy rannemu?– W jaki sposób Samarytanin zaopiekował się pobitym podróżnym?– Który z trzech przechodzących drogą okazał się bliźnim rannego?

203

– Co okazał Samarytanin napadniętemu Żydowi?– Co Pan Jezus polecił czynić uczonemu w Prawie?

Umieszczenie na tablicy planszy z tekstem – Łk 10,37b.

„Jezus mu rzekł: Idź, i ty czyń podobnie” (Łk 10,37b).

– Do czego Pan Jezus wzywa nas w tej przypowieści?

W przypowieści o miłosiernym Samarytaninie Pan Jezus uczy nas, że każdy człowiek jest naszym bliźnim . Wzywa nas, byśmy okazywa-li miłość wszystkim ludziom. To obowiązek każdego dziecka Bożego i podstawowe prawo Królestwa Bożego.

– Kiedy realizujemy w naszym życiu prawo Królestwa Bożego?



„Owocami miłości są radość, pokój i miłosierdzie. Miłość wymaga dobroci i upomnienia braterskiego; jest życzliwością; rodzi wzajem-ność; trwa bezinteresowna i hojna. Miłość jest przyjaźnią i komunią” (KKK 1829).

– Jakie są owoce miłości?


Ojciec Święty Jan Paweł II w „Liście do Dzieci” z 1994 roku mówi o znaczeniu miłości:

„Człowiek nie może żyć bez miłości. Jest wezwany do miłości Boga i bliźniego, ale żeby prawdziwie miłować, potrzebna jest mu ta pew-ność, że Bóg go miłuje. Bóg was miłuje, drogie dzieci!”.

– Co Jan Paweł II mówi o miłości?

204

ZAKOŃCZENIE

Pan Jezus słowami: „Idź, i ty czyń podobnie”, wzywa nas do okazy-wania czynem miłości naszym bliźnim.

Autorefleksja.Pomyślmy:– Jak okazuję miłość Bogu?– Jaki jestem dla bliźnich?

Odczytanie tekstu modlitwy:

„Panie Jezu, Ty uczysz nas, że Bóg jest miłością,uczysz nas swoimi słowami, że mamy kochać, a więc służyć,pomagać, dawać swój czas i swoje rzeczy, i pieniądze, odwiedzać chorych, starych, przebaczać, darować (…).Daj mi, proszę, by Twoja nauka nie poszła na marne.Daj mi, proszę, abym Ciebie zrozumiał.Daj mi, proszę, abym tak żył, jak Ty żyłeś.Daj mi, proszę, odwagę.Daj mi, proszę, radość z dobrego postępowania”.

(Ks. M. Maliński, Modlę się do Ciebie, Poznań 1984)

Praca metodą „pajęczyny”.Uczniowie tworzą krąg. Katecheta bierze kłębek wełny i trzymając

początek nici, rzuca kłębek następnej osobie, wcześniej wypowiadając jej imię. Uczeń po złapaniu kłębka napręża otrzymaną nić, a kłębek rzu-ca dalej. Każdy uczeń, rzucając kłębek dalej, podaje przykład czynnej miłości bliźniego. Po powstaniu „pajęczyny” podnosimy ją w górę, aby zobaczyć efekt pracy.

Okazywana czynami miłość bliźniego łączy nas we wspólnocie dzieci Bożych, tak jak przed chwilą połączyła nas „pajęczyna”.

Polecamy, aby kilka wskazanych osób puściło nić – wtedy „pajęczy-na” ulega zniszczeniu.

Jeśli zabraknie miłości w naszym postępowaniu wobec bliźnich, nasza wspólnota z Bogiem i ludźmi ulegnie zniszczeniu, tak jak ta „pajęczyna”.

205

PRACA DOMOWA

Napisz list, w którym zachęcisz innych do okazywania miłości – podstawowego prawa Królestwa Bożego.


MODLITWA

Śpiew: „Kochany bracie”.

1. Kochany bracie, kochana siostro,nie wiem, kim jesteś,nie wiem, gdzie żyjesz,lecz chcę dla ciebie poświęcić wszystko,chcę dać ci siebie.

Ref. Takie jest prawo miłości, które dał Pan.Takie jest prawo miłości, jest kluczem do nieba bram.Takie jest prawo miłości i jego strzeżmy,i miłość wszystkim dokoła ze sobą nieśmy.

2. Gdziekolwiek jesteś,skądkolwiek przyjdziesz,na jakiejkolwiek spotkam cię drodze,zawsze otwarte moje ramiona przygarną ciebie.

206

41. JEZUS CHRYSTUS GŁOSI NAUKĘ OJCA

Cel ogólnyUkazanie Chrystusa jako Nauczyciela objawiającego naukę Ojca.Kształtowanie postawy otwartości na naukę Chrystusa.


– podaje, że Jezus Chrystus głosi naukę Ojca,– objaśnia, dlaczego Jezus Chrystus został posłany przez Ojca,– wyjaśnia, co stanowi istotę nauki Pana Jezusa,– określa sposoby rozwoju Królestwa Bożego,– ocenia swoją otwartość na słuchanie słów Chrystusa,– przyjmuje postawę otwartości na naukę Chrystusa.

MetodyŚpiew, krzyżówka, analiza tekstu biblijnego, analiza tekstów źródło-

wych, niedokończone zdania, tekst luk, praca w grupach, rozmowa kierowa-na, pogadanka, techniki plastyczne.

Środki dydaktycznePismo Święte, karki z pytaniami do pracy w grupach, Katechizm Kościo-

ła Katolickiego, Konstytucja dogmatyczna o Kościele „Lumen gentium”, Kate-chezy Jana Pawła II, Karol de Foucauld „Milczenie i ogień”.

MODLITWA

Śpiew: „Kochany bracie”.

WPROWADZENIE

Krzyżówka. Umieszczenie na tablicy planszy z krzyżówką.Wspólne rozwiązywanie krzyżówki.


207

1 S A K R A M E N T

2 A D W E N T3 D U C H Ś W I Ę T Y

4 O J C Z E5 N A D Z I E J A

6 G O R C Z Y C A

7 K O Ś C I Ó Ł

8 D Z I E S I Ę Ć9 A M E N

10 B I B L I A

11 P I Ą T E K

12 M O D L I T W A

1. Na przykład chrzest.2. Rozpoczyna rok liturgiczny.3. Trzecia Osoba Boża.4. Początek Modlitwy Pańskiej.5. Cnota Boska.6. Najmniejsze ze wszystkich nasion.7. Idziesz do niego w niedzielę.8. Ilość Przykazań Bożych.9. Kończy modlitwę.10. Inaczej Pismo Święte. 11. Dzień śmierci Pana Jezusa na krzyżu.12. Rozmowa z Bogiem.

Pan Jezus jest Nauczycielem.

Jezus Chrystus jest naszym Nauczycielem, objawia nam prawdę o swoim Ojcu i wskazuje drogę do zbawienia.

208

ROZWINIĘCIE


„Nie mówiłem bowiem sam od siebie, ale Ten, który Mnie posłał, Ojciec, On Mi nakazał, co mam powiedzieć i oznajmić. A wiem, że przykazanie Jego jest życiem wiecznym. To, co mówię, mówię tak, jak Mi Ojciec powiedział” (J 12,49-50).


– Przez kogo Pan Jezus został posłany na ziemię?– Czyją naukę Jezus Chrystus przekazuje?

Pan Jezus potwierdza swoje posłannictwo, które otrzymał od Ojca. Jako Jego jedyny Syn posłany na ziemię przekazywał prawdy, które są potrzebne do osiągnięcia życia wiecznego. Nauczając, wypełniał wolę Ojca.


Praca w grupach.Dzielimy uczniów na 3 grupy. Uczniowie otrzymują teksty i odpo-

wiadają na pytania . Czas pracy: 7 minut.

Grupa I„Życie Chrystusa było nieustannym nauczaniem: Jego milczenie,

cuda, czyny, modlitwa, miłość do ludzi, szczególna troska o poniżo-nych i biednych, całkowite przyjęcie o iary krzyżowej dla odkupienia ludzi, samo wreszcie Zmartwychwstanie – są urzeczywistnieniem Jego słów i wypełnieniem Objawienia” (KKK 561).

– W jaki sposób Pan Jezus przekazywał naukę Ojca?– O kogo w szczególny sposób Pan Jezus się troszczył?

Grupa II„Przyszedł tedy Syn, zesłany przez Ojca, który wybrał nas w Nim

przed stworzeniem świata i do przybrania za synów Bożych prze-znaczył, ponieważ w Nim spodobało Mu się odnowić wszystko. Żeby wypełnić wolę Ojca, Chrystus zapoczątkował Królestwo niebieskie

209

na ziemi i objawił nam tajemnicę Ojca, a posłuszeństwem swym doko-nał odkupienia” (Lumen gentium, 3).

– Jaką tajemnicę objawił nam Pan Jezus?– Co Jezus zapoczątkował na ziemi?

Grupa III„Jezus nie tylko głosił Ewangelię, ale sam był Ewangelią. Ci, którzy

Mu uwierzyli, poszli za słowem Jego przepowiadania, a bardziej jeszcze za Tym, który przepowiadał. Poszli za Nim jako «jedynym Nauczycie-lem»” (Katechezy Ojca Świętego Jana Pawła II. Jezus Chrystus, Kraków--Ząbki 1999, s. 236).

– Dlaczego ludzie poszli za Jezusem Chrystusem?– Kim również dla nas może być Pan Jezus?


Pan Jezus przyszedł na świat, aby głosić Ewangelię, czyli „Dobrą Nowinę” o Królestwie Ojca, do którego zaproszeni są wszyscy przyj-mujący Jego słowa.

ZAKOŃCZENIE

Karol de Foucauld poświęcił swoją młodość na poszukiwanie sen-su istnienia. Odnalazł go po wielu latach poszukiwań, odrzuciwszy złudne wartości tego świata – bogactwa, zaszczyty, sławę. Ten właśnie człowiek zrozumiał, że może być naprawdę szczęśliwy tylko wtedy, gdy powierzy swoje życie Panu Jezusowi. Kiedy sam rozpoczął służbę dla Chrystusa i Jego królestwa, wielu ludzi ze wszystkich stron świata zaczęło iść w jego ślady.

Odczytanie fragmentu książki „Milczenie i ogień”.

„Bo czymże jest w istocie nadejście Królestwa Boga, jak nie tym, by wszyscy ludzie uznali w Nim jedynego Pana, którego chcą w sercu słu-chać jako swego wszechmocnego i umiłowanego Króla i z całych sił jak naj-lepiej Mu służyć. Czynić to całym sercem i umysłem, i ze wszystkich sił, całą duszą, by wypełnić jak najdoskonalej każde Jego najmniejsze życzenie.

210

Czy ta wielka gorliwość wszystkich ludzi, by służyć Królowi niebieskiemu z całego serca, nie jest objawieniem chwały Bożej i zbawieniem dla wszyst-kich ludzi?” (K. de Foucauld, Milczenie i ogień, tłum. T.M. Micewicz, Warszawa 1993, s. 43).

– Do czego prowadzi wierność objawionej przez Pana Jezusa nauce?– W jaki sposób możemy rozwijać Królestwo Boże na ziemi?

Autorefleksja.Jesteśmy uczniami Jezusa.

Pomyślmy:– Co robię, aby poznawać naukę Boga, którą głosił Jezus?– Jak słucham słów Pana Jezusa?

„Akt wiary” i „Akt miłości”.

PRACA DOMOWA

Narysuj plakat, którym zachęcisz innych do głębszego poznania nauki Jezusa Chrystusa.


MODLITWA

„Ojcze nasz”.

211

42. JEZUS UCZY PRAWDY

Cel ogólnyUkazanie Jezusa głoszącego prawdę.Kształtowanie postawy kierowania się prawdą i życia nauką Jezusa.


– podaje, że Jezus uczy prawdy,– przytacza prawdy głoszone przez Jezusa,– wyjaśnia, dlaczego Jezus Chrystus głosił prawdę,– uzasadnia, dlaczego każdy człowiek został powołany do poszukiwania

prawdy,– przyjmuje odpowiedzialność za życie zgodne z nauką Jezusa.

MetodyOpowiadanie, metoda „słoneczko”, analiza tekstu biblijnego, łamigłów-

ka, praca w grupach, rozmowa kierowana, analiza tekstów źródłowych, tekst luk, autore leksja, śpiew.

Środki dydaktycznePismo Święte, tekst ze świadectwem Edyty Stein, plansza ze słowem:

PRAWDA, Katechezy Jana Pawła II – Jezus Chrystus, teksty do pracy w gru-pach, Katechizm Kościoła Katolickiego.

MODLITWA

„Akt wiary”.

WPROWADZENIE

Opowiadanie.

Pod koniec XIX wieku we Wrocławiu, w rodzinie żydowskiej przy-szła na świat jedna z najbardziej znanych świętych ubiegłego stule-cia – Edyta Stein. Wychowywana była zgodnie z religią judaistyczną,

212

w młodości jednak odrzuciła ją i przestała wierzyć w Boga. Jej życio-wym celem stało się poszukiwanie odpowiedzi na pytania związane z sensem istnienia świata i człowieka. Sądziła, że odnajdzie je w na-uce. Stało się jednak inaczej. Już jako dorosła osoba Edyta przebywała u swojej przyjaciółki i wtedy, jak pisze w swoich wspomnieniach: „Sięgnęłam po jakąś książkę na chybił tra ił. Nosiła tytuł: Życie świę-tej Teresy z Avila napisane przez nią samą. Zaczęłam czytać. Urzekła mnie! Gdy ją zamknęłam, powiedziałam sobie: to jest Prawda”.

Po tym doświadczeniu Edyta Stein zmieniła swoje życie. Zaczęła czytać katolickie książki, uczęszczać na nabożeństwa. Przyjęła chrzest, a po kilku latach wstąpiła do zakonu. Oddała swe życie za Ojczyznę w obozie koncentracyjnym.

Na przykładzie tej świętej widzimy, jak odkrycie prawdy może przemienić człowieka i nadać inny sens jego istnieniu. Edyta Stein z osoby odrzucającej Boga stała się Jego wierną córką, która nie waha-ła się oddać życia za prawdę.


PRAWDA

Uczniowie zapisują wokół planszy swoje skojarzenia.


ROZWINIĘCIE

Odczytanie tekstó biblijnych.

„Ja się na to narodziłem i na to przyszedłem na świat, aby dać świadectwo prawdzie. Każdy, kto jest z prawdy, słucha mojego głosu” (J 18,37b).

„Ja jestem drogą i prawdą i życiem” (J 14,6).


– W jakim celu Pan Jezus przyszedł na świat?

213

Pan Jezus dał świadectwo, że prawdy, które głosił godne są naj-wyższej ceny. Wyznał, że ci, którzy Go słuchają, są „z prawdy”.


Praca w grupach.Dzielimy uczniów na 7 grup. Uczniowie otrzymują teksty biblijne

i odpowiadają na pytanie: Jakie prawdy objawia nam Pan Jezus? Czas pracy 5 minut.

Grupa I„Ja jestem dobrym pasterzem i znam owce moje, a moje Mnie zna-

ją, podobnie jak Mnie zna Ojciec, a Ja znam Ojca. Życie moje oddaję za owce” (J 10,14-15).

Grupa II„Już was nie nazywam sługami, bo sługa nie wie, co czyni jego pan,

ale nazwałem was przyjaciółmi, albo-wiem oznajmiłem wam wszyst-ko, co usłyszałem od Ojca mego” (J 15,15).

Grupa III„Ja jestem chlebem żywym, który zstąpił z nieba. Jeśli kto spożywa

ten chleb, będzie żył na wieki. Chlebem, który Ja dam, jest moje ciało za życie świata” (J 6,51).

Grupa IV„Podobnie jak latorośl nie może przynosić owocu sama z siebie –

jeśli nie trwa w winnym krzewie – tak samo i wy, jeśli we Mnie trwać nie będziecie. Ja jestem krzewem winnym – wy latoroślami. Kto trwa we Mnie, a Ja w nim, ten przynosi owoc ob ity” (J 15,4-5).

Grupa V„A o cokolwiek prosić będziecie w imię moje, to uczynię, aby

Ojciec był otoczony chwałą w Synu. O cokolwiek prosić Mnie będziecie w imię moje, Ja to spełnię” (J 14,13-14).

Grupa VI„Jeżeli będziesz trwać w nauce Mojej, będziecie prawdziwie moimi

uczniami i poznacie prawdę, a prawda was wyzwoli” (J 8,31-32).

214

Grupa VII„Ojcze, chcę, aby także ci, których Mi dałeś, byli ze Mną tam, gdzie

Ja jestem, aby widzieli chwałę moją, którą Mi dałeś, bo umiłowałeś Mnie przed założeniem świata” (J 17,24).

Prezentacja pracy w grupach i podsumowanie.

Pan Jezus objawił nam, że:– jest dobrym Pasterzem, który troszczy się o nas,– jest naszym Przyjacielem,– stał się naszym pokarmem dającym życie wieczne,– umacnia nas do spełniania dobrych czynów, – zawsze wysłuchuje naszych próśb,– wyzwala nas z grzechu.

Pismo Święte objawia nam pełnię prawdy o Jezusie Chrystusie i o nas samych. Pan Jezus jest zawsze przy nas, wysłuchuje, umacnia i uzdalnia nas do wykonywania dobrych czynów. Oddaje swe życie za nas i pragnie naszego zbawienia.


ZAKOŃCZENIE


„Bóg jest samą Prawdą, Jego słowa nie mogą mylić. Właśnie dlate-go we wszystkim z pełnym zaufaniem można powierzyć się prawdzie i wierności Jego słowa” (KKK 215).

– Kim jest Bóg?– Komu człowiek powinien zaufać?


,,Trzeba umieć używać swojej wolności, wybierając to, co jest prawdziwym dobrem. Nie dajcie się zniewolić! Nie dajcie się skusić pseudowartościami, półprawdami, urokiem miraży, od których póź-niej będziecie się odwracać z rozczarowaniem, poranieni, a może nawet ze złamanym życiem” (Jan Paweł II, Poznań, 3 czerwca 1997 r.).

215

– Jaką rolę w życiu człowieka odgrywa prawda?

Autorefleksja.Każdy z nas jest zobowiązany do tego, aby w swoim życiu szukać

prawdy.

Pomyślmy:– Jaką wartość ma prawda w moim codziennym życiu?– Jak przyjmuję prawdę głoszoną przez Jezusa?

„Akt miłości i „Akt nadziei”.

PRACA DOMOWA

Napisz, jaką wartość w życiu człowieka ma prawda.(Zeszyt ćwiczeń – ćw. 5)

MODLITWA

Śpiew: „Ja jestem Drogą, Prawdą i Życiem”.

216

43. SAKRAMENTY UMOCNIENIEM W WYPEŁNIANIU NAUKI CHRYSTUSA

Cel ogólnyUkazanie sakramentów świętych jako pomocy w wypełnianiu nauki

Chrystusa.Wychowanie do częstego korzystania z sakramentów świętych.


– podaje, co to są sakramenty święte,– wymienia sakramenty święte,– wyjaśnia, w jaki sposób Pan Jezus działa w sakramentach,– wskazuje, że w sakramentach jednoczymy się z Chrystusem,– uzasadnia potrzebę częstego korzystania z sakramentów,– przyjmuje postawę odpowiedzialności za korzystanie z sakramentów

świętych,– wyraża wdzięczność Bogu za sakramenty święte.

MetodyPogadanka, ekspozycja, rozmowa kierowana, analiza tekstu biblijnego,

analiza tekstów źródłowych, tekst luk, metoda „burza mózgów”, autore lek-sja, śpiew, techniki plastyczne, techniki multimedialne.

Środki dydaktycznePismo Święte, ilustracje przedstawiające sakramenty święte, Katechizm

Kościoła Katolickiego, nauczanie Ojca Świętego, nagranie z piosenką.

MODLITWA

„Ojcze nasz”.

WPROWADZENIE

Pogadanka na temat: Co jest ostatecznym celem człowieka?

217

Pan Jezus ustanowił sakramenty święte, które pomagają nam osią-gnąć niebo.

Ekspozycja i omówienie ilustracji przedstawiających siedem sakra-mentów świętych.


ROZWINIĘCIE

Dzielimy uczniów na 3 grupy. Uczniowie otrzymują teksty biblijne i odpowiadają na pytania. Czas pracy: 7 minut.

Katecheta podsumowuje pracę uczniów.

Grupa I„Idźcie więc i nauczajcie wszystkie narody, udzielając im chrztu

w imię Ojca i Syna, i Ducha Świętego. Uczcie je zachowywać wszyst-ko, co wam przykazałem. A oto Ja jestem z wami przez wszystkie dni, aż do skończenia świata” (Mt 28,19-20).

– Jaki nakaz otrzymali Apostołowie od Pana Jezusa?– O czym Pan Jezus zapewnił Apostołów?– Czego Pan Jezus udziela w sakramencie chrztu świętego?

Chrzest, przyjęty w imię Trójcy Świętej, gładzi grzech pierworod-ny, obdarza nas życiem Bożym, stajemy się świadkami Pana Jezusa i Jego uczniami. Przyjęty sakrament chrztu zobowiązuje nas do współ-działania z Chrystusem, głoszenia dzieł Bożych i dawania świadectwa wiary w swoim życiu.

Grupa II„A gdy oni jedli, Jezus wziął chleb i odmówiwszy błogosławień-

stwo, połamał i dał uczniom, mówiąc: «Bierzcie i jedzcie, to jest Ciało moje». Następnie wziął kielich i odmówiwszy dziękczynienie, dał im, mówiąc: «Pijcie z niego wszyscy, bo to jest Moja Krew Przymierza, któ-ra za wielu będzie wylana na odpuszczenie grzechów»” (Mt 26,26-28).

– Co Pan Jezus uczynił, biorąc do ręki chleb?– Co Pan Jezus uczynił, biorąc kielich?

218

– Dlaczego Pan Jezus przemienił chleb w swoje Ciało, a wino w swo-ją Krew?

Pan Jezus w czasie Ostatniej Wieczerzy o iarował się Bogu. Prze-mienił chleb w swoje Ciało, a wino w swoją Krew, abyśmy mieli życie Boże. W sakramencie Eucharystii Pan Jezus karmi nas swoim Ciałem, umacnia, przemienia. Uczestnicząc w Eucharystii, wyrażamy Bogu wdzięczność za otrzymane od Niego dary.

Grupa III„Po tych słowach tchnął na nich i powiedział im: «Weźmijcie

Ducha Świętego! Którym odpuścicie grzechy, są im odpuszczone, a którym zatrzymacie, są im zatrzymane»” (J 20,22-23).

– Jaką władzę dał Pan Jezus Apostołom?– Kto dzisiaj zastępuje Apostołów?– W czyim imieniu kapłan odpuszcza grzechy?– Czego Pan Jezus dokonuje w nas przez sakrament pokuty i pojed-

nania?

Pan Jezus dał Apostołom władzę odpuszczania grzechów. W sakramencie pokuty i pojednania spotykamy się z Panem Jezu-sem przebaczającym, który pragnie nas obdarzyć miłością i pojednać z Ojcem. Kapłan w zastępstwie Pana Jezusa wysłuchuje naszej spowie-dzi, daje wskazówki, jak należy postępować, aby bardziej podobać się Bogu i ludziom oraz udziela nam rozgrzeszenia.


ZAKOŃCZENIE

Pan Jezus przez sakramenty uświęca nas, abyśmy mogli jednoczyć się z Nim, a także oddawać cześć Bogu Ojcu. Przyjmowanie sakramen-tów jest wyznaniem naszej wiary.

„Eucharystia jest centrum i szczytem życia Kościoła, ponieważ Chrystus włącza Kościół i wszystkie jego członki do swojej o iary uwielbienia i dziękczynienia, złożonej raz na zawsze Ojcu na krzyżu.

219

Przez tę o iarę Chrystus rozlewa łaski zbawienia na swoje Ciało, któ-rym jest Kościół” (KKK1407).

– Czym jest Eucharystia w życiu Kościoła?

„Nazywa się go sakramentem nawrócenia, ponieważ urzeczy-wistnia w sposób sakramentalny wezwanie Jezusa do nawrócenia, drogę powrotu do Ojca, od którego człowiek oddalił się przez grzech” (KKK1423).

– Jak Katechizm Kościoła Katolickiego nazywa sakrament pokuty i pojednania?


Ojciec Święty Jan Paweł II naucza:

„Ten wymiar powszechnej miłości, zawarty w sakramencie Eucharystii, znajduje swój fundament w słowach samego Zbawiciela. Ustanawiając Eucharystię, nie ograniczył się On jedynie do powie-dzenia: «To jest Ciało moje», «to jest Krew moja», lecz dodał: «które za was będzie wydane..., która za was będzie wylana» (Mt 26,26.28; Łk 22,19-20). Nie potwierdził jedynie, że to, co im dawał do jedzenia i do picia, było Jego Ciałem i Jego Krwią, lecz jasno wyraził, że ma to wartość o iarniczą, czyniąc obecną w sposób sakramentalny swoją o iarę, która niedługo potem miała dokonać się na krzyżu dla zba-wienia wszystkich. «Msza Święta jest równocześnie i nierozdzielnie pamiątką o iarną, w której przedłuża się o iara Krzyża, i świętą ucztą komunii w Ciele i Krwi Pana»” (Ecclesia de Eucharistia, nr 12).

– Co mówi Jan Paweł II na temat Eucharystii?

Metoda „burza mózgów”.Uczniowie podają odpowiedzi na pytanie:

– Dlaczego powinniśmy przyjmować sakramenty święte?

Autorefleksja.Przyjmowanie skaramentów jest wyznaniem naszej wiary.

220

Pomyślmy:– Jak często dziękuję Bogu za dar chrztu świętego?– W jaki sposób przygotowuję się do sakramentu Eucharystii?– Jak przygotowuję się do sakramentu pokuty?

Śpiew: „Bóg tak umiłował świat”.(można odtworzyć nagranie z piosenką)

Bóg tak umiłował świat,że Syna Swego Jednorodzonego dał,aby każdy, kto w Niego wierzy nie zginął, ale życie wieczne miał.O Jezus, Jezus, Jezus. (x2)

PRACA DOMOWA

Zilustruj jeden z sakramentów.Podczas wieczornej modlitwy podziękuj Panu Jezusowi za sakra-

menty.(Zeszyt ćwiczeń – ćw. 4 i 5)

MODLITWA


221

44. KAZANIE NA GÓRZE – OSIEM BŁOGOSŁAWIEŃSTW

Cel ogólnyUkazanie Ośmiu Błogosławieństw jako drogi życia chrześcijanina.Wychowanie do życia według błogosławieństw.

Cele szczegółowe

Uczeń:– podaje znaczenie słowa: „błogosławiony”,– identy ikuje Kazanie na Górze z Ośmioma Błogosławieństwami,– objaśnia treść błogosławieństw,– wyjaśnia, jakich ludzi Jezus nazywa „błogosławionymi”,– uzasadnia potrzebę stosowania Ośmiu Błogosławieństw w swoim życiu, – wskazuje na błogosławieństwa jako drogę przyjaźni z Jezusem,– wybiera sposób realizacji błogosławieństw w swoim życiu,– planuje realizację nauki Ośmiu Błogosławieństw w swoim życiu.

MetodyRozmowa kierowana, niedokończone zdania, uroczyste odczytanie

Pisma Świętego, analiza tekstu biblijnego, praca w grupach, analiza tekstu źródłowego, ekspozycja, autore leksja, śpiew.

Środki dydaktycznePismo Święte, fragmenty homilii Jana Pawła II (VII Pielgrzymka do Ojczy-

zny), świeca, ilustracja przedstawiająca bł. Edmunda Bojanowskiego.

MODLITWA


WPROWADZENIE

Często słyszymy słowo „szczęście”. Każdy chciałby być szczęśliwym.

– Jaka jest recepta na szczęście?

222

Ludzie widzą szczęście w różny sposób. Receptę na prawdziwe szczęście posiada Pan Jezus. On bardzo kocha człowieka i pragnie, aby osiągnął pełnię szczęścia.


Wyjaśnienie słowa: „błogosławiony”.

Błogosławiony – znaczy szczęśliwy.

ROZWINIĘCIE

W kazaniu na Górze Pan Jezus daje receptę na szczęście.

Uroczyste odczytanie tekstu biblijnego

„Jezus, widząc tłumy, wyszedł na górę. A gdy usiadł, przystąpili do Niego Jego uczniowie. Wtedy otworzył swoje usta i nauczał ich tymi słowami: «Błogosławieni ubodzy w duchu, albowiem do nich należy królestwo niebieskie. Błogosławieni, którzy się smucą, albowiem oni będą pocieszeni. Błogosławieni cisi, albowiem oni na własność posiądą ziemię. Błogosławieni, którzy łakną i pragną sprawiedliwości, albowiem oni będą nasyceni. Błogosławieni miło-sierni, albowiem oni miłosierdzia dostąpią. Błogosławieni czystego serca, albowiem oni Boga oglądać będą. Błogosławieni, którzy wpro-wadzają pokój, albowiem oni będą nazwani synami Bożymi. Błogosła-wieni, którzy cierpią prześladowanie dla sprawiedliwości, albowiem do nich należy królestwo niebieskie»” (Mt 5,1-10).

Uczniowie w ciszy odczytują tekst biblijny.


– Które słowo najczęściej powtarzało się w Ewangelii?– Co to znaczy być błogosławionym?– Jacy ludzie są szczęśliwi według nauki Pana Jezusa?

Pan Jezus nazywa szczęśliwym ubogich w duchu, tych którzy się smucą, cichych, którzy pragną sprawiedliwości, miłosiernych, czyste-go serca, tych, którzy wprowadzają pokój lub są prześladowani.

223


W czasie VII Pielgrzymki do Ojczyzny w 1999 r. w swoich homi-liach papież Jan Paweł II wyjaśnił, co należy czynić, aby być błogosła-wionym.

Błogosławieństwa Jezusa są źródłem chrześcijańskiego życia. Wartości zaproponowane przez Jezusa różnią się od tego, co proponu-je świat. Mają jednak tę cechę, że nigdy człowieka nie zawiodą.

Praca w grupach.Dzielimy uczniów na 5 grup. Każda grupa analizuje fragment homilii,

wygłoszonej przez papieża Jana Pawła II podczas VII Pielgrzymki do Ojczy-zny i udziela odpowiedzi na pytanie. Czas pracy 8 minut.

Grupa I„Człowiek wierzący «cierpi dla sprawiedliwości, gdy w zamian za swoją

wierność Bogu doświadcza upokorzeń, obrzucony jest obelgami, wyśmia-ny w swoim środowisku, doznaje niezrozumienia, nieraz nawet od najbliż-szych” (Jan Paweł II, Bydgoszcz, 7 czerwca 1999 r.).

– W jakich okolicznościach życia człowiek „cierpi dla sprawiedliwości”?

Grupa II„Wy młodzi, którzy nosicie w sercach wielkie aspiracje, uczcie się

żyć w zgodzie i wzajemnym poszanowaniu, solidarnie pomagając jed-ni drugim. Podtrzymujcie w waszych sercach dążenie do dobra i pra-gnienie pokoju” (Jan Paweł II, Toruń, 7 czerwca 1999 r.).

– Co to znaczy „wprowadzać pokój”?

Grupa III„Ten jest ubogi duchem, kto gotów ze swego bogactwa szczodrze

świadczyć potrzebującym. Widać wówczas, że nie jest przywiązany do tych bogactw (…). Dobra materialne są bowiem po to, ażeby słu-żyć drugiemu, zwłaszcza będącemu w potrzebie” (Jan Paweł II, Ełk, 7 czerwca 1999 r.).

– Kogo nazywamy „ubogim w duchu”?

224

Grupa IV „Czystość [serca] jest przede wszystkim darem Boga. Chrystus

dając się człowiekowi w sakramentach kościoła zamieszkuje w ser-cu człowieka i rozjaśnia [to serce] «blaskiem prawdy» (…) Czystość serca jest (…) każdemu człowiekowi zadana. Musi on stale podejmo-wać trud opierania się siłom zła (…), które chcą go od Boga oderwać” (Jan Paweł II, Sandomierz, 12 czerwca 1999 r.).

– Co to znaczy być człowiekiem „czystego serca”?

Grupa V„Dzięki wierze w Boże miłosierdzie trwała w nas nadzieja. (…)

Tylko bowiem nadzieja płynąca z wiary w zmartwychwstanie może nas pobudzić do dawania w codziennym życiu godnej odpowiedzi na niezmierzoną miłość Boga. Jedynie z tą nadzieją możemy iść do tych «którzy się źle mają» (Mt 9,12) i być apostołami Bożej, uzdra-wiającej miłości” (Jan Paweł II, Warszawa, 13 czerwca 1999 r.).

– Co to znaczy być miłosiernym?


Chrystus w Ośmiu Błogosławieństwach stawia chrześcijaninowi wymagania. Ich realizacja prowadzi do osiągnięcia doskonałości czło-wieka. Chrystus daje nam pewność, że będziemy prawdziwie szczęśliwi.

ZAKOŃCZENIE

Historia ludzkości zna wielu wspaniałych ludzi, którzy poszli dro-gą Ośmiu Błogosławieństw

Ekspozycja ilustracji przedstawiającej bł. Edmunda Bojanowskiego.

„Apostolstwo miłosierdzia wypełniło również życie błogosła-wionego Edmunda Bojanowskiego. Ten wielkopolski ziemianin, obdarowany przez Boga licznymi talentami i szczególną głębią życia [duchowego], mimo wątłego zdrowia, z wytrwałością, roztrop-nością i hojnością serca prowadził i inspirował szeroką działalność

225

na rzecz ludu wiejskiego. (…) dał początek licznym działaniom wycho-wawczym, charytatywnym, kulturalnym i religijnym, które wspierały materialnie i moralnie rodzinę wiejską (…). Zapisał się w pamięci ludzkiej jako «serdecznie dobry człowiek», który z miłości do Boga i do człowieka umiał skutecznie jednoczyć różne środowiska wokół dobra (…). Dał wyjątkowy przykład o iarnej i mądrej pracy dla człowie-ka, ojczyzny i kościoła” (Jan Paweł II, Warszawa, 13 czerwca 1999 r.).

– Jakimi talentami Bóg obdarzył bł. Edmunda Bojanowskiego?– Dla kogo poświęcił swoje życie bł. Edmund Bojanowski?– Jakim działaniom poświęcił się bł. Edmund Bojanowski?– Jak zapisał się w ludzkiej pamięci bł. Edmund Bojanowski?

Autorefleksja.Pomyślmy: – Jak traktuję swoje niepowodzenia?– Co robię, aby żyć z innymi w zgodzie?– Jak odnoszę się do bliźnich?

PRACA DOMOWA

Napisz, jak postępuje człowiek realizujący Osiem Błogosławieństw.Podczas wieczornej modlitwy rozważ treść Ośmiu Błogosławieństw.(Zeszyt ćwiczeń – ćw. 3, 4)

MODLITWA

Śpiew: „Panie naucz nas w miłości Twojej trwać” lub „Jezu ufam Tobie, Jezu kocham Cię” (zespołu Arka Noego).

226

45. PAN JEZUS UCZY O ROZWOJU KRÓLESTWA BOŻEGO – PRZYPOWIEŚĆ O ZIARNKU GORCZYCY

Cel ogólnyUkazanie prawdy o rozwoju Królestwa Bożego na podstawie przypowie-

ści o ziarnku gorczycy.Kształtowanie postawy troski o wzrost Królestwa Bożego.


– podaje, że Pana Jezus ukazuje prawdę o Królestwie Bożym na podstawie przypowieści o ziarnku gorczycy,

– wyjaśnia, dzięki czemu Królestwo Boże wzrasta,– wskazuje na sakrament chrztu świętego, jako początek rozwoju Króle-

stwa Bożego w człowieku,– stwierdza, że Kościół głosi radosną nowinę o Królestwie Bożym,– uzasadnia potrzebę korzystania z sakramentów świętych i spełniania do-

brych uczynków,– planuje osobistą troskę o wzrost Królestwa Bożego.

MetodyRozmowa kierowana, metoda „słoneczko”, pokaz, ekspozycja, analiza

tekstu biblijnego, niedokończone zdanie, analiza tekstu źródłowego, auto-re leksja, śpiew.

Środki dydaktycznePismo Święte, plansza ze słowami: KRÓLESTWO BOŻE, ziarna gorczycy,

ilustracja przedstawiająca gorczycę, Katechizm Kościoła Katolickiego.

MODLITWA

„Ojcze nasz”.

227

WPROWADZENIE

– Jakie cechy posiada Królestwo Boże?

Metoda „słoneczko”.Umieszczenie na tablicy planszy ze słowami: KRÓLESTWO BOŻE.

Uczniowie zapisują odpowiedzi na promieniach.


ROZWINIĘCIE

Pan Jezus, żyjąc w Palestynie, nauczał ludzi o Królestwie Bożym. Jego nauka jest wciąż aktualna i odnosi się do każdego człowieka.

Wyjaśnienie, czym jest gorczyca.

Gorczyca to roślina często spotykana w Palestynie. Cechuje ją to, że posiada bardzo małe ziarna, wyróżniające się wielką siłą wzrostu. Ziarno to posiane w ziemi potra i w ciągu roku osiągnąć wysokość 3-4 m, przyjmując formę drzewa, w którym mogą gnieździć się ptaki.

Pokaz ziaren gorczycy.

KRÓLESTWO BOŻE

228

Ekspozycja ilustracji przedstawiającej gorczycę, jako wyrośniętą roślinę.


„Inną przypowieść im przedłożył: «Królestwo niebieskie podob-ne jest do ziarnka gorczycy, które ktoś wziął i posiał na swej roli. Jest ono najmniejsze ze wszystkich nasion, lecz gdy wyrośnie, jest większe od innych jarzyn i staje się drzewem, tak, że ptaki przylatują z powie-trza i gnieżdżą się na jego gałęziach»” (Mt 13,31-32).


– Do czego Pan Jezus porównał Królestwo Boże?– Jak duże jest ziarnko gorczycy?– Jakie rozmiary osiąga rosnąca gorczyca?– Czego uczy nas Pan Jezus w przypowieści o ziarnku gorczycy?

Królestwo Boże zapoczątkował Pan Jezus, gdy przebywał na zie-mi. Było ono prawie niezauważalne – tak małe, jak ziarno gorczycy. Jednak z czasem rozrosło się w wielką rodzinę chrześcijan, obejmując różne ludy i narody na całym świecie. Królestwo Boże będzie się roz-rastać, aż osiągnie pełnię w dniu powtórnego przyjścia Pana Jezusa na ziemię.


Bóg powołuje każdego człowieka do swego Królestwa. Należymy do niego od chwili chrztu świętego, w czasie którego otrzymaliśmy od Boga wielki dar – łaskę wiary i siłę do dobrego życia. Ziarenko wiary zasiane na chrzcie świętym może wzrastać. Przyczyniamy się do tego przez nasze dobre, chrześcijańskie życie.

Przypomina nam o tym Katechizm Kościoła Katolickiego.

„Jezus wzywa do wejścia do Królestwa, posługując się przypo-wieściami, które stanowią charakterystyczną cechę Jego nauczania. Przez nie zaprasza na ucztę Królestwa, ale wymaga także radykalnego wyboru: aby zyskać Królestwo, trzeba oddać wszystko; nie wystarczą

229

słowa, potrzebne są czyny. (...) Trzeba wejść do Królestwa, to znaczy stać się uczniem Chrystusa, aby «poznać tajemnice Królestwa niebie-skiego»” (KKK 546).

– Do czego wzywa nas Jezus w przypowieściach?– Co trzeba zrobić, aby zyskać Królestwo Boże?– Jak powinien postępować „uczeń Chrystusa”?


Pan Jezus wzywa nas do troski o rozwój Królestwa Bożego.

ZAKOŃCZENIE

Królestwo Boże rozwija się mocą słowa Bożego, sakramentów świętych i czynów miłości.

Autorefleksja.Pomyślmy:– Jak często dziękuję Bogu za dar chrztu świętego i łaskę wiary?– Jak przyczyniam się do rozwoju Królestwa Bożego?

PRACA DOMOWA

Ułóż modlitwę, w której podziękujesz Bogu za dar Królestwa Bożego. (Zeszyt ćwiczeń – ćw. 4)

MODLITWA

Śpiew: „Królestwo Boże jest wśród nas” lub „Wejdź o Jezu w nasze życie”.

230

46. IDEA KRÓLESTWA BOŻEGO I JEGO PRAWO – PRZYPOWIEŚĆ O CHWAŚCIE I SIECI

Cel ogólnyUkazanie prawdy o Królestwie Bożym na podstawie przypowieści o chwa-

ście i sieci.Wzbudzenie pragnienia uświęcania swojego życia.


– przytacza treść przypowieści o chwaście i sieci,– objaśnia prawdy o Królestwie Bożym, zawarte w przypowieściach

o chwaście i sieci,– określa, czym jest sąd ostateczny,– uzasadnia potrzebę starania się o dobre postępowanie,– ocenia swoje postępowanie w świetle prawd Bożych,– planuje troskę o dążenie do świętości.

MetodyPantomima, rozmowa kierowana, odczytanie tekstu biblijnego z podzia-

łem na role, analiza tekstu biblijnego, ekspozycja, niedokończone zdania, metoda „słoneczko”, autore leksja, śpiew.

Środki dydaktycznePismo Święte, ilustracje przedstawiające kłosy zboża i kąkol, plansze

ze słowami: LUDZIE DOBRZY, LUDZIE ŹLI, SĄD OSTATECZNY, NIEBO, plansza ze słowami – Kpł 19,2b, kartki samoprzylepne.

MODLITWA

„Akt wiary”.

231

WPROWADZENIE

Pantomima.

– Na czym polega praca rolnika?

Posługując się gestami uczeń przedstawia określone prace rolnika, pozostali uczniowie odgadują daną czynność (np. sianie ziarna, kosze-nie zboża, zbieranie zboża, wiązanie zboża w snopki).

Pan Jezus, nauczając o Królestwie Bożym, posłużył się przykładem pracy rolnika i rybaka. Był to obraz powszechnie znany mieszkańcom Palestyny. Większość z nich zajmowała się na co dzień rolnictwem i rybołówstwem.

ROZWINIĘCIE


„Królestwo niebieskie podobne jest do człowieka, który posiał dobre nasienie na swej roli. Lecz gdy ludzie spali, przyszedł jego nieprzyjaciel, nasiał chwastu między pszenicę i odszedł. A gdy zboże wyrosło i wypuściło kłosy, wtedy pojawił się i chwast. Słudzy gospo-darza przyszli i zapytali go: «Panie, czy nie posiałeś dobrego nasienia na swej roli? Skąd więc wziął się na niej chwast?» Odpowiedział im: «Nieprzyjazny człowiek to sprawił». Rzekli mu słudzy: «Chcesz więc, żebyśmy poszli i zebrali go?» A on im odrzekł: «Nie, byście zbierając chwast nie wyrwali razem z nim i pszenicy. Pozwólcie obojgu róść aż do żniwa; a w czasie żniwa powiem żeńcom: Zbierzcie najpierw chwast i powiążcie go w snopki na spalenie; pszenicę zaś zwieźcie do mego spichlerza»” (Mt 13,24-30).



– Do czego Pan Jezus porównał Królestwo Boże?– Co wydarzyło się w nocy, gdy gospodarz spał?– Dlaczego gospodarz nie pozwolił wyrywać chwastu?

232

– Co mieli uczynić żeńcy w dniu żniw?– Kogo oznaczają w tej przypowieści: gospodarz i nieprzyjaciel?


„Wtedy odprawił tłumy i wrócił do domu. Tam przystąpili do Nie-go uczniowie i prosili Go: «Wyjaśnij nam przypowieść o chwaście!» On odpowiedział: «Tym, który sieje dobre nasienie, jest Syn Człowie-czy. Rolą jest świat, dobrym nasieniem są synowie królestwa, chwa-stem zaś synowie Złego. Nieprzyjacielem, który posiał chwast, jest diabeł; żniwem jest koniec świata, a żeńcami są aniołowie. Jak więc zbiera się chwast i spala ogniem, tak będzie przy końcu świata. Syn Człowieczy pośle aniołów swoich: ci zbiorą z Jego królestwa wszyst-kie zgorszenia i tych, którzy dopuszczają się nieprawości, i wrzucą ich w piec rozpalony; tam będzie płacz i zgrzytanie zębów. Wtedy sprawie-dliwi jaśnieć będą jak słońce w królestwie Ojca swego” (Mt 13,36-43a).


– Kim jest siewca – gospodarz?– Kto to jest „Syn człowieczy”?– Kogo oznacza rola?– Kto jest dobrym nasieniem?– Kogo oznacza chwast?– Kto jest nieprzyjacielem?– Co oznacza czas żniw?– Jakiej prawdy o Królestwie Bożym uczy nas Pan Jezus w przypo-

wieści o chwaście?


Ekspozycja ilustracji przedstawiającej kłosy zboża i chwasty (kąkol).

Uczniowie umieszczają plansze ze słowami:

LUDZIE DOBRZY

233

LUDZIE ŹLI

SĄD OSTATECZNY



„Dalej, podobne jest królestwo niebieskie do sieci, zarzuconej w morze i zagarniającej ryby wszelkiego rodzaju. Gdy się napełni-ła, wyciągnęli ją na brzeg i usiadłszy, dobre zebrali w naczynia, a złe odrzucili. Tak będzie przy końcu świata: wyjdą aniołowie, wyłączą złych spośród sprawiedliwych i wrzucą w piec rozpalony; tam będzie płacz i zgrzytanie zębów” (Mt 13,47-50).


– Co zrobili rybacy po wyciągnięciu sieci?– Co oznacza oddzielenie dobrych ryb od złych?

Królestwo Boże realizuje się w Kościele. Kościół obejmuje wszyst-kich ludzi: dobrych i złych. Na sądzie ostatecznym dobrzy ludzie zostaną oddzieleni od złych.


ZAKOŃCZENIE

Wszystkich nas czeka sąd i sprawiedliwa ocena naszego życia. Bóg pragnie, abyśmy czynili dobro, by na sądzie ostatecznym zaprosić nas do nieba. Dlatego kieruje do nas wezwanie do świętości:

Umieszczenie na tablicy i odczytanie planszy z tekstem – Kpł 19,2b.

„Bądźcie świętymi, bo Ja jestem święty, Pan, Bóg wasz!” (Kpł 19,2b).

234


NIEBONa kartkach samoprzylepnych uczniowie podają jedną propozycję,

odpowiadając na pytanie: Co czynić, by osiągnąć niebo?Karkti umieszczają wokół planszy.


Pan Jezus stale nam pomaga w dążeniu do świętości. Zostawił nam sakramenty święte i słowo Boże. Spotyka się z nami podczas modlitwy. Dał nam także sumienie, Dekalog, Osiem Błogosławieństw, przykaza-nia kościelne i wielu ludzi, by nas wspierali w drodze do świętości.

Autorefleksja.Pomyślmy:– Co czynię, by być podobnym do Boga?– Jak realizuję swoje powołanie do świętości?

PRACA DOMOWA

W formie plakatu zilustruj hasło: „Świętość życia”.(Zeszyt ćwiczeń – ćw. 5)

MODLITWA

Śpiew: „Święty kocha Boga” lub „Szukajcie wpierw Królestwa Bo-żego”.

235

VI. BÓG DZIAŁA PRZEZ JEZUSA

47. JEZUS UZDRAWIA I ODPUSZCZA GRZECHY

Cel ogólnyUkazanie prawdy o Jezusie, który uzdrawia i odpuszcza grzechy.Kształtowanie postawy wiary w moc i działanie Jezusa.


– podaje, że Jezus uzdrawia i odpuszcza grzechy,– wyjaśnia istotę uzdrowień dokonanych przez Jezusa,– objaśnia, na czym polega zdrowie duszy, – wybiera sposoby rozwijania wiary,– określa, w których sakramentach Jezus odpuszcza grzechy,– planuje modlitwę za cierpiących i chorych,– przyjmuje postawę wiary w moc i działanie Jezusa.

MetodyPogadanka, praca w grupach, scenka improwizowana, identy ikacja

z postacią biblijną, tekst luk, rozmowa kierowana, metoda „słoneczko”, niedokończone zdania, analiza tekstu źródłowego, autore leksja, śpiew.

Środki dydaktycznePismo Święte, teksty do pracy w grupach, plansza ze słowami – Mk 10,52,

Katechizm Kościoła Katolickiego.

MODLITWA


236

WPROWADZENIE

Pogadanka na temat, jak wielkim darem dla człowieka jest zdrowie.

Zdrowie jest cennym darem dla cłowieka. Pan Jezus odnosił się do ludzi chorych zawsze ze współczuciem i miłosierdziem. Pragnął ulżyć im w cierpieniu, pomóc w chorobie. Dokonał wielu cudów uzdrowień.

ROZWINIĘCIE

Praca w grupach.Dzielimy uczniów na 4 grupy. Każda grupa analizuje tekst biblijny,

następnie uczniowie odgrywają scenki improwizowane (uzdrowienie: Bartymeusza, trędowatego, paralityka, teściowej Szymona). Czas pracy: 10 minut.

Grupa I„Gdy wraz z uczniami i sporym tłumem wychodził z Jerycha,

niewidomy żebrak, Bartymeusz, syn Tymeusza, siedział przy drodze. Ten słysząc, że to jest Jezus z Nazaretu, zaczął wołać: «Jezusie, Synu Dawida, ulituj się nade mną!» Wielu nastawało na niego, żeby umilkł. Lecz on jeszcze głośniej wołał: «Synu Dawida, ulituj się nade mną!» Jezus przystanął i rzekł: «Zawołajcie go!» I przywołali niewidomego, mówiąc mu: «Bądź dobrej myśli, wstań, woła cię». On zrzucił z siebie płaszcz, zerwał się i przyszedł do Jezusa. A Jezus przemówił do niego: «Co chcesz, abym ci uczynił?» Powiedział Mu niewidomy: «Rabbuni, żebym przejrzał». Jezus mu rzekł: «Idź, twoja wiara cię uzdrowiła». Natychmiast przejrzał i szedł za Nim drogą” (Mk 10,46-52).

Grupa II„Wtedy przyszedł do Niego trędowaty i upadając na kolana, pro-

sił Go: «Jeśli chcesz, możesz mnie oczyścić». Zdjęty litością, wycią-gnął rękę, dotknął go i rzekł do niego: «Chcę, bądź oczyszczony!». Natychmiast trąd go opuścił i został oczyszczony. Jezus surowo mu przykazał i zaraz go od-prawił, mówiąc mu: «Uważaj, nikomu nic nie mów, ale idź pokaż się kapłanowi i złóż za swe oczyszczenie o iarę, którą przepisał Mojżesz, na świadectwo dla nich». Lecz on po wyjściu zaczął wiele opowiadać i rozgłaszać to, co zaszło, tak że Jezus nie mógł

237

już jawnie wejść do miasta, lecz przebywał w miejscach pustynnych. A ludzie zewsząd schodzili się do Niego” (Mk 1,40-45).

Grupa III„Gdy po pewnym czasie wrócił do Kafarnaum, posłyszeli, że jest

w domu. Zebrało się tyle ludzi, że nawet przed drzwiami nie było miejsca, a On głosił im naukę. Wtem przyszli do Niego z paralitykiem, którego niosło czterech. Nie mogąc z powodu tłumu przynieść go do Niego, odkryli dach nad miejscem, gdzie Jezus się znajdował, i przez otwór spuścili łoże, na którym leżał paralityk. Jezus, widząc ich wiarę, rzekł do paralityka: «Synu, odpuszczają ci się twoje grzechy». A siedziało tam kilku uczonych w Piśmie, którzy myśleli w sercach swoich: «Czemu On tak mówi? On bluźni. Któż może odpuszczać grze-chy, oprócz jednego Boga?» Jezus poznał zaraz w swym duchu, że tak myślą, i rzekł do nich: «Czemu nurtują te myśli w waszych sercach? Cóż jest łatwiej: powiedzieć do paralityka: Odpuszczają ci się two-je grzechy, czy też powiedzieć: Wstań, weź swoje łoże i chodź? Otóż, żebyście wiedzieli, iż Syn Człowieczy ma na ziemi władzę odpuszcza-nia grzechów – rzekł do paralityka: Mówię ci: Wstań, weź swoje łoże i idź do domu!». On wstał, wziął zaraz swoje łoże i wyszedł na oczach wszystkich. Zdumieli się wszyscy i wielbili Boga mówiąc: «Jeszcze nigdy nie widzieliśmy czegoś podobnego»” (Mk 2,1-12).

Grupa IV„Po opuszczeniu synagogi przyszedł do domu Szymona. A wysoka

gorączka trawiła teściową Szymona. I prosili Go za nią. On stanąwszy nad nią rozkazał gorączce, i opuściła ją. Zaraz też wstała i usługiwała im. O zachodzie słońca wszyscy, którzy mieli cierpiących na rozmaite choroby, przynosili ich do Niego. On zaś na każdego z nich kładł ręce i uzdrawiał ich” (Łk 4,38-40).

Podsumowanie pracy w grupach.


– Dlaczego Pan Jezus uzdrawiał ludzi?

Pan Jezus, widząc wielką wiarę ludzi chorych, uzdrawiał ich.

238

Umieszczenie na tablicy planszy z tekstem – Mk 10,52:

„Idź, twoja wiara cię uzdrowiła” (Mk 10,52).

Metoda „słoneczko”.Umieszczenie na tablicy planszy ze słowami:

ROZWIJAM WIARĘ, GDY…Uczniowie zapisują odpowiedzi na promieniach wokół planszy.

Wyznajmy naszą wiarę wspólna modlitwą.

„Akt wiary”.


„Nasz Pan Jezus Chrystus, lekarz naszych dusz i ciał, (…) chciał, by Kościół mocą Ducha Świętego kontynuował Jego dzieło uzdrawia-nia i zbawiania, które obejmuje także jego członki. Jest to celem dwóch sakramentów uzdrowienia: sakramentu pokuty i namaszczenia cho-rych” (KKK 1421).

– W jakich sakramentach Pan Jezus uzdrawia nasze ciało i duszę?


ZAKOŃCZENIE

Autorefleksja.W sakramentach pokuty i namaszczenia chorych Pan Jezus przy-

chodzi nam z pomocą.

Pomyślmy:– Jaka jest moja wiara w moc i działanie Jezusa?– Jak często korzystam z łaski sakramentów świętych?

Śpiew: „Dotknij Panie moich oczu”.

239

PRACA DOMOWA

Ułóż modlitwę w intencji chorych i cierpiących.(Zeszyt ćwiczeń – ćw. 4)

MODLITWA

„Akt nadziei”.

240

48. EUCHARYSTIA POKARMEM DLA LUDZI

Cel ogólnyUkazanie prawdy o cudownym rozmnożeniu chleba.Kształtowanie postawy wdzięczności za dar Eucharystii.


– podaje, że Eucharystia jest pokarmem na życie wieczne,– objaśnia, co to znaczy, że Eucharystia jest pokarmem na życie wieczne.– opowiada o cudownym rozmnożeniu chleba przez Jezusa,– wskazuje na związek rozmnożenia chleba z Eucharystią,– określa sposoby okazywania wdzięczności Bogu za dar Eucharystii,– przyjmuje postawę wdzięczności za dar Eucharystii.

MetodyKrzyżówka, rozmowa kierowana, analiza tekstu biblijnego, ekspozycja,

tekst luk, autore leksja, śpiew, techniki multimedialne.

Środki dydaktycznePismo Święte, ilustracja przedstawiająca cudowne rozmnożenie chleba,

plansza z cytatem biblijnym – J 6,51, nagranie z pieśnią.

MODLITWA

„Ojcze nasz”.

WPROWADZENIE

Krzyżówka.


1. Imię pierwszej kobiety.2. Datek na rzecz potrzebującego.3. Imię jednego z Trzech Króli.

241

4. Świeca symbolizująca Jezusa Zmartwychwstałego.5. Syn Zachariasza i Elżbiety.6. Tam znajdowała się Świątynia.7. Miejsce odnalezienia dwunastoletniego Jezusa.8. Pierwszy sakrament.9. Rozmowa z Panem Bogiem.10. Otarła twarz Panu Jezusowi w czasie drogi krzyżowej.11. Miejsce pierwszego cudu Pana Jezusa.

1 E W A

2 J A Ł M U Ż N A

3 M E L C H I O R

4 P A S C H A Ł

5 J A N

6 J E R O Z O L I M A

7 Ś W I Ą T Y N I A

8 C H R Z E S T

9 M O D L I T W A

10 W E R O N I K A

11 K A N A

Hasło: Eucharystia.

Pan Jezus przygotowywał ludzi, że stanie się ich Pokarmem w dro-dze do nieba.

ROZWINIĘCIE


242

„Potem Jezus udał się za Jezioro Galilejskie, czyli Tyberiadzkie. Szedł za Nim wielki tłum, bo widziano znaki, jakie czynił na tych, któ-rzy chorowali. Jezus wszedł na wzgórze i usiadł tam ze swoimi ucznia-mi. A zbliżało się święto żydowskie, Pascha. Kiedy więc Jezus pod-niósł oczy i ujrzał, że liczne tłumy schodzą do Niego, rzekł do Filipa: «Skąd kupimy chleba, aby oni się posilili?» A mówił to wystawiając go na próbę. Wiedział bowiem, co miał czynić. Odpowiedział Mu Filip: «Za dwieście denarów nie wystarczy chleba, aby każdy z nich mógł choć trochę otrzymać». Jeden z uczniów Jego, Andrzej, brat Szymona Pio-tra, rzekł do Niego: «Jest tu jeden chłopiec, który ma pięć chle-bów jęczmiennych i dwie ryby, lecz cóż to jest dla tak wielu?» Jezus zatem rzekł: «Każcie ludziom usiąść!» A w miejscu tym było wiele trawy. Usiedli więc mężczyźni, a liczba ich dochodziła do pięciu tysię-cy. Jezus więc wziął chleby i odmówiwszy dziękczynienie, rozdał sie-dzącym; podobnie uczynił z rybami, rozdając tyle, ile kto chciał. A gdy się nasycili, rzekł do uczniów: «Zbierzcie pozostałe ułomki, aby nic nie zginęło». Zebrali więc, i ułomkami z pięciu chlebów jęczmiennych, które zostały po spożywających, napełnili dwanaście koszów. A kiedy ci ludzie spostrzegli, jaki cud uczynił Jezus, mówili: «Ten prawdziwie jest prorokiem, który miał przyjść na świat»” (J 6,1-14).

„Ja jestem chlebem żywym, który zstąpił z nieba. Jeśli kto spożywa ten chleb, będzie żył na wieki. Chlebem, który Ja dam, jest moje ciało za życie świata” (J 6,51).


– Kto szedł za Jezusem?– Co Pan Jezus rzekł do Filipa?– O czym poinformował Jezusa Apostoł Andrzej?– Jaką żywność posiadał chłopiec?– Co zrobił Jezus przed rozdaniem chleba i ryb?– Co polecił Jezus, gdy wszyscy się najedli?– Ile zebrano ułomków?

Cudowne rozmnożenie chleba i nakarmienie nim ludzi było zapo-wiedzią Eucharystii – Najświętszego Sakramentu.


243


„Ja jestem chlebem żywym, który zstąpił z nieba. Jeśli kto spożywa ten chleb, będzie żył na wieki” (J 6,51).

– Jaką obietnicę dał Pan Jezus tym, którzy będą spożywać Jego Ciało?

Pan Jezus dał obietnicę, że wszyscy, którzy będą przyjmować Jego Ciało otrzymają życie wiecznie. W czasie każdej Mszy Świętej Jezus karmi nas swoim Ciałem.


ZAKOŃCZENIE

– W jaki sposób możemy okazywać wdzięczność Bogu za dar Eucharystii?

Jezus dał nam obietnicę życia wiecznego.

Autorefleksja.Pomyślmy:– Jak dziękuję Bogu za dar Eucharystii?– Jak często przystępuję do sakramentu Eucharystii?– Jak przygotowuję się na spotkanie z Panem Jezusem w Komunii

Świętej?

PRACA DOMOWA

Naucz się na pamięć słów Jezusa, którymi obiecuje nam życie wieczne – J 6,51.


MODLITWA

Śpiew: „Jam jest chlebem żywym”.(można odtworzyć nagranie z pieśnią)

244

49. JEZUS UCISZA BURZĘ NA JEZIORZE

Cel ogólnyZapoznanie z wydarzeniem uciszenia burzy na jeziorze przez Jezusa.Kształtowanie postawy zaufania i wiary wobec Boga oraz wdzięczności

za Jego miłosierdzie.


– podaje, że Jezus ma dwie natury – Boską i ludzką,– streszcza tekst biblijny o uciszeniu burzy na jeziorze,– wskazuje, że Jezus, uciszając burzę na jeziorze, objawił swoją Boską moc,

pogłębił wiarę uczniów i okazał swoje miłosierdzie,– stwierdza, że moc Jezusa jest ratunkiem dla człowieka pośród życiowych burz,– określa, w jaki sposób okazywać zaufanie i wiarę w Jezusa,– przyjmuje postawę zaufania Bogu i zawierzaniu Jego miłosierdziu,– wyraża wdzięczność Bogu za Jego miłosierdzie.

MetodyPogadanka, techniki multimedialne, ekspozycja, odczytanie tekstu

biblijnego z podziałem na role, rozmowa kierowana, analiza tekstu biblijne-go, inscenizacja, niedokończone zdania, autore leksja, śpiew.

Środki dydaktycznePismo Święte, nagranie odgłosów burzy i deszczu, mapa Palestyny, ilu-

stracja przedstawiająca uciszenie burzy na jeziorze, nagranie z piosenką.

MODLITWA


WPROWADZENIE

Odtworzenie nagrania odgłosów burzy i deszczu.

Pogadanka na temat żywiołów przyrody.

245

Pan Jezus ma moc panowania nad przyrodą, bo jak poucza Kościół, ma dwie natury – boską i ludzką.

Ekspozycja mapy Palestyny.

Wskazanie na mapie Jeziora Tyberiadzkiego.

ROZWINIĘCIE


„Gdy zapadł wieczór owego dnia, rzekł do nich: «Przeprawmy się na drugą stronę». Zostawili więc tłum, a Jego zabrali, tak jak był w łodzi. Także inne łodzie płynęły z Nim. Naraz zerwał się gwałtow-ny wicher. Fale biły w łódź, tak że łódź już się napełniała. On zaś spał w tyle łodzi na wezgłowiu. Zbudzili Go i powiedzieli do Niego: «Nauczycielu, nic Cię to nie obchodzi, że giniemy?» On wstał, rozka-zał wichrowi i rzekł do jeziora: «Milcz, ucisz się!». Wicher się uspokoił i nastała głęboka cisza. Wtedy rzekł do nich: «Czemu tak bojaźliwi jesteście? Jakże wam brak wiary!» Oni zlękli się bardzo i mówili jeden do drugiego: «Kim właściwie On jest, że nawet wicher i jezioro są Mu posłuszne?»” (Mk 4,35-41).

Ekspozycja i omówienie ilustracji przedstawiającej uciszenie burzy na jeziorze.


– Co wydarzyło się na jeziorze?– Co uczynił Pan Jezus, gdy obudzili Go uczniowie?– Co objawił Pan Jezus, uciszając burzę na jeziorze?

Jezus rozkazał wiatrowi, aby przestał wiać i uciszył burzę. Objawił w ten sposób, że ma moc pokonać wszelkie zagrożenia. Wiara w Jego moc jest ratunkiem dla człowieka pośród życiowych burz.

Inscenizacja wydarzenia uciszenia burzy na jeziorze.


246

Gdy zapadł wieczór, Jezus rzekł do Apostołów…

„Przeprawmy się na drugą stronę”.

Naraz zerwał się gwałtowny… wicher

Jezus w tyle łodzi… spałApostołowie zbudzili Jezusa i

mówili do Niego…„Nauczycielu, nic Cię to nie

obchodzi, że giniemy?”.Jezus wstał, rozkazał wichrowi i

rzekł do jeziora… „Milcz, ucisz się!”.

Wiatr się uspokoił i nastała… głęboka cisza

Jezus rzekł do Apostołów… „Czemu tak bojaźliwi jesteście? Jakże wam brak wiary!”.

Oni zlękli się bardzo i mówili między sobą…

„Kim właściwie On jest, że nawet wicher i jezioro są Mu

posłuszne?”.

Pan Jezus, uciszając burzę na jeziorze, objawił swoją boską naturę i umocnił wiarę uczniów.

ZAKOŃCZENIE

Jezus chce, abyśmy Mu zawierzyli i kroczyli przez życie razem z Nim.

– W jaki sposób możemy okazywać nasze zaufanie Jezusowi i wia-rę w Niego?


Autorefleksja.Zawsze powinniśmy ufać Bożemu miłosierdziu.

Pomyślmy:– W jaki sposób okazuję zaufanie Jezusowi?– Co mogę zrobić, aby rozwijać wiarę?

247

Śpiew: „Gdy na morzu”.

Gdy na morzu wielka burza,Jezus ze mną w łodzi jest.On za rękę trzyma mnie,łódka nie kołysze się.

lub

Nauka pieśni: „Miłosierdzie Twe Jezu”.(można odtworzyć nagranie z pieśnią)

Miłosierdzie Twe Jezu, poprzez wieki wciąż trwa,Miłosierdzie Twe, Jezu, ukojenie nam da.Bo gdy smutek nas trapi i na duszy tak źle,Miłosierne Twe serce łask promieni nam śle.

PRACA DOMOWA

Zilustruj cudowne uciszenie burzy na jeziorze.(Zeszyt ćwiczeń – ćw. 4)

MODLITWA

„Akt nadziei”.

248

50. JEZUS PANEM ŻYCIA

Cel ogólnyUkazanie prawdy, że Jezus jest Panem życia.Kształtowanie postawy wdzięczności za dar życia i obietnicę życia wiecznego.


– podaje, czym jest wskrzeszenie,– wymienia przykłady wskrzeszeń opisanych w Piśmie Świętym,– wyjaśnia, czego zapowiedzią stał się cud wskrzeszenia,– opowiada tekst biblijny o wskrzeszeniu Łazarza,– wskazuje na różnicę między wskrzeszeniem a zmartwychwstaniem,– przyjmuje odpowiedzialność za przygotowanie się do spotkania z Panem

Jezusem.– wyraża wdzięczność za dar życia i obietnicę życia wiecznego.

MetodyRozmowa kierowana, analiza tekstu biblijnego, ekspozycja, tekst luk,

autore leksja, techniki multimedialne, śpiew.

Środki dydaktycznePismo Święte, ilustracja przedstawiająca wskrzeszenie Łazarza, plansza

ze słowami – J 11,25, mapa Palestyny, nagranie z piosenką.

MODLITWA


WPROWADZENIE

Pan Jezus czynił wiele cudów, przez które okazywał swoją dobroć i miłosierdzie. Wskrzeszenie Łazarza, to ostatni cud, jakiego dokonał Jezus przed swoją męką, śmiercią i zmartwychwstaniem. Wskrzesze-nie to przywrócenie do poprzedniego, ziemskiego życia.

249

Pan Jezus był zaprzyjaźniony z Łazarzem i jego siostrami Marią i Martą. Często gościł w ich domu w Betanii. Betania była oddalona 15 stadiów od Jerozolimy, czyli około 3 km. Stadia – to miara odległo-ści. Betania – to już przedmieścia Jerozolimy.

ROZWINIĘCIE


„Był pewien chory, Łazarz z Betanii, z miejscowości Marii i jej sio-stry Marty. Maria zaś była tą, która namaściła Pana olejkiem i wło-sami swoimi otarła Jego nogi. Jej to brat Łazarz chorował. Siostry zatem posłały do Niego wiadomość: «Panie, oto choruje ten, którego Ty kochasz». (…) A Jezus miłował Martę i jej siostrę, i Łazarza. (…) Kie-dy Jezus tam przybył, zastał Łazarza już od czterech dni spoczywające-go w grobie. (…) Kiedy zaś Marta dowiedziała się, że Jezus nadchodzi, wyszła Mu na spotkanie. Maria zaś siedziała w domu. Marta rzekła do Jezusa: «Panie, gdybyś tu był, mój brat by nie umarł. Lecz i teraz wiem, że Bóg da Ci wszystko, o cokolwiek byś prosił Boga». Rzekł do niej Jezus: «Brat twój zmartwychwstanie». Rzekła Marta do Nie-go: «Wiem, że zmartwychwstanie w czasie zmartwychwstania w dniu ostatecznym». Rzekł do niej Jezus: «Ja jestem zmartwychwstaniem i życiem. Kto we Mnie wierzy, choćby i umarł, żyć będzie. Każdy, kto żyje i wierzy we Mnie, nie umrze na wieki. Wierzysz w to?» Odpowie-działa Mu: «Tak, Panie! Ja mocno wierzę, żeś Ty jest Mesjasz, Syn Boży, który miał przyjść na świat».

(…) A gdy Maria przyszła do miejsca, gdzie był Jezus, ujrzawszy Go upadła Mu do nóg i rzekła do Niego: «Panie, gdybyś tu był, mój brat by nie umarł». Gdy więc Jezus ujrzał jak płakała ona i Żydzi, którzy razem z nią przyszli, wzruszył się w duchu, rozrzewnił i zapytał: «Gdzieście go położyli?» Odpowiedzieli Mu: «Panie, chodź i zobacz!». Jezus zapłakał. A Żydzi rzekli: «Oto jak go miłował!» Niektórzy z nich powiedzieli: «Czy Ten, który otworzył oczy niewidomemu, nie mógł sprawić, by on nie umarł?»

A Jezus ponownie, okazując głębokie wzruszenie, przyszedł do grobu. Była to pieczara, a na niej spoczywał kamień. Jezus rzekł: «Usuńcie kamień!» Siostra zmarłego, Marta, rzekła do Niego: «Panie, już cuchnie. Leży bowiem od czterech dni w grobie». Jezus rzekł

250

do niej: «Czyż nie powiedziałem ci, że jeśli uwierzysz, ujrzysz chwa-łę Bożą?» Usunięto więc kamień. Jezus wzniósł oczy do góry i rzekł: «Ojcze, dziękuję Ci, żeś mnie wysłuchał. Ja wiedziałem, że mnie zawsze wysłuchujesz. Ale ze względu na otaczający Mnie lud to powiedzia-łem, aby uwierzyli, żeś Ty Mnie posłał». To powiedziawszy zawołał donośnym głosem: «Łazarzu, wyjdź na zewnątrz!» I wyszedł zmarły, mając nogi i ręce powiązane opaskami, a twarz jego była zawinięta chustą. Rzekł do nich Jezus: «Rozwiążcie go i pozwólcie mu chodzić!»” (J 11,1-3.5.17.20-27.32-44).

Ekspozycja i omówienie ilustracji przedstawiającej wskrzeszenie Łazarza.


– O czym siostry Łazarza zawiadomiły Jezusa?– Kiedy Jezus przybył do Betanii?– Co powiedziała Marta do Jezusa?– Co odpowiedział Jezus Marcie?– Gdzie zaprowadzono Jezusa?– Co uczynił Jezus przy grobie Łazarza?

Po wskrzeszeniu Łazarz powrócił do swojego poprzedniego życia.


Uzupełniony tekst do ćwiczenia 1.

Pewnego dnia Jezus dowiedział się, że Jego przyjaciel Łazarz bar-dzo ciężko zachorował. Gdy Jezus przybył go zobaczyć, Łazarz już nie żył i został złożony do grobu. Jezus na tę wieść zapłakał. Potem Jezus poszedł do grobu. W obecności tłumu i sióstr zmarłego Marii i Marty, Jezus kazał otworzyć grób. Modlił się przez chwilę, a potem głośno powiedział: „Łazarzu, wyjdź na zewnątrz!”. Ku zdumieniu wszystkich Łazarz wyszedł z grobu żywy! Maria i Marta uwierzyły, że Jezus jest Zmartwychwstaniem i Życiem.

251


„Ja jestem zmartwychwstaniem i życiem, kto we mnie wierzy, choćby i umarł, żyć będzie” (J 11,25).

– Jaką obietnicę daje Pan Jezus?

Jezus objawił nam wielką prawdę o zmartwychwstaniu i życiu wiecznym.

Wskrzeszając Łazarza, objawił swoją Boską moc oraz zapowie-dział zmartwychwstanie swoje i nasze. Tak jak Łazarz, my również kiedyś umrzemy, lecz w dniu sądu ostatecznego – zmartwychwstanie-my, czyli przejdziemy do życia uwielbionego w Królestwie niebieskim. Na spotkanie z Jezusem powinniśmy się przygotować.

– W jaki sposób możemy przygotować się na spotkanie z Jezusem?

Na spotkanie z Jezusem przygotowujemy się przez całe życie. Wypeł-niając przykazania, przystępując do sakramentu pokuty i Eucharystii roz-wijamy życie Boże w nas.


ZAKOŃCZENIE

Pan Jezus jest Panem życia. Tym, którzy w Niego wierzą, obiecuje życie wieczne.

Autorefleksja.Pomyślmy:– Jak dziękuję Bogu za dar życia i wiary?– W jaki sposób okazuję miłość Chrystusowi?– Jak przygotowuję się na spotkanie z Panem Jezusem?

252

Nauka piosenki: „Jezus jest Panem”.(można odtworzyć nagranie z piosenką)

Jezus jest Panem,życiem moim i zmartwychwstaniem.Więc gram, śpiewam, raduję się,niech Ojciec usłyszy mnie.

Jezus jest Panem,życiem naszym i zmartwychwstaniem.Więc graj, śpiewaj i w dłonie klaszcz,niech Ojciec usłyszy nas.

PRACA DOMOWA

Ułóż modlitwę, w której podziękujesz Bogu za dar życia i wiary.(Zeszyt ćwiczeń – ćw. 5)

MODLITWA

Śpiew: „Jezus jest Panem”.

253

51. UKRZYŻOWANIE CHRYSTUSA SPEŁNIENIEM WOLI OJCA

Cel ogólnyUkazanie śmierci Chrystusa jako o iary wyrażającej posłuszeństwo Bogu Ojcu.Kształtowanie postawy posłuszeństwa wobec woli Bożej.


– podaje, że śmierć Jezusa na krzyżu była spełnieniem woli Ojca i central-nym wydarzeniem w historii zbawienia,

– streszcza opis biblijny dotyczący ukrzyżowania Jezusa,– uzasadnia znaczenie śmierci Pana Jezusa na krzyżu,– określa istotne części liturgii Wielkiego Piątku,– wybiera sposoby okazywania posłuszeństwa wobec woli Bożej,– wskazuje na potrzebę wdzięczności Panu Jezusowi za Jego miłość i śmierć

na krzyżu,– przyjmuje postawę posłuszeństwa wobec woli Bożej.

MetodyPokaz, rozmowa kierowana, ekspozycja, analiza tekstu biblijnego, tekst

luk, autore leksja, śpiew.

Środki dydaktyczne

Pismo Święte, krzyż, ilustracja przedstawiająca ukrzyżowanie Jezusa.

MODLITWA

„Któryś za nas cierpiał rany…”.

WPROWADZENIE

Pokaz krzyża.

254

Wiele razy spoglądamy na krzyż Pana Jezusa. Krzyż jest częścią naszego krajobrazu. Widnieje na wieżach kościołów, stawiany jest na rozstajnych drogach, na grobach zmarłych, wiesza się go w domach i niesie na czele procesji. Nosi się go na piersiach, jako symbol wiary i przynależności do Chrystusa.

Zwyczajem chrześcijańskim jest okazywanie szacunku dla krzyża przez zdjęcie nakrycia głowy, skłon głowy, przeżegnanie się, a w litur-gii Wielkiego Piątku przez przyklęknięcie i ucałowanie go.

Patrząc na krzyż, przypominamy sobie mękę Pana Jezusa, któ-ry, umierając na krzyżu, odkupił grzechy ludzkości i otworzył bramy do nieba.

ROZWINIĘCIE


„Gdy przyszli na miejsce, zwane «Czaszką», ukrzyżowali tam Jego i złoczyńców, jednego po prawej, drugiego po lewej Jego stronie. Lecz Jezus mówił: «Ojcze, przebacz im, bo nie wiedzą, co czynią». Potem rozdzielili między siebie Jego szaty, rzucając losy. A lud stał i patrzył. Lecz członkowie Wysokiej Rady drwiąco mówili: «Innych wybawiał, niechże teraz siebie wybawi, jeśli On jest Mesjaszem, Wybrańcem Bożym». Szydzili z Niego i żołnierze; podchodzili do Niego i poda-wali Mu ocet, mówiąc: «Jeśli Ty jesteś królem żydowskim, wybaw sam siebie». Był także nad Nim napis w języku greckim, łacińskim i hebrajskim: «To jest Król Żydowski». Jeden ze złoczyńców, których [tam] powieszono, urągał Mu: «Czy Ty nie jesteś Mesjaszem? Wybaw więc siebie i nas». Lecz drugi, karcąc go, rzekł: «Ty nawet Boga się nie boisz, chociaż tę samą karę ponosisz? My przecież – sprawiedliwie, odbieramy bowiem słuszną karę za nasze uczynki, ale On nic złego nie uczynił». I dodał: «Jezu, wspomnij na mnie, gdy przyjdziesz do swe-go królestwa». Jezus mu odpowiedział: «Zaprawdę, powiadam ci: Dziś ze Mną będziesz w raju». Było już około godziny szóstej i mrok ogar-nął całą ziemię aż do godziny dziewiątej. Słońce się zaćmiło i zasłona przybytku rozdarła się przez środek. Wtedy Jezus zawołał donośnym głosem: Ojcze, w Twoje ręce powierzam ducha mojego. Po tych sło-wach wyzionął ducha” (Łk 23,33-46).

255

Ekspozycja i omówienie ilustracji przedstawiającej ukrzyżowanego Pana Jezusa.


– Gdzie ukrzyżowano Jezusa?– Za kim wstawiał się Chrystus u swojego Ojca?– O co prosił Pan Jezus dla swych oprawców?– Jak zachowywał się lud wobec ukrzyżowanego Jezusa?– O co prosił Pana Jezusa jeden z łotrów?– Jakie zjawiska towarzyszyły śmierci Pana Jezusa?– Jakie słowa wypowiedział Chrystus w chwili konania?

Chrystus przez swoją śmierć wyzwala nas z grzechu, przez swoje zmartwychwstanie otwiera nam drogę zbawienia. Krzyż jest znakiem odkupienia i miłości.


Kościół obchodzi uroczyście pamiątkę śmierci Chrystusa w Wielki Piątek. Tego dnia nie ma w kościele na ołtarzu krzyża, świeczników, obrusa. Nie odprawia się tego dnia Mszy Świętej. Najdoskonalszą i jedyną O iarę składa Bogu Ojcu sam Chrystus na drzewie krzyża. W ten sposób dokonuje się zadośćuczynienie za nasze grzechy. Syn Boży przyjął mękę, aby wypełnić wolę Ojca.

Liturgia Wielkiego Piątku rozpoczyna się w godzinach popołu-dniowych, składa się z czterech części:

– Liturgii Słowa, obejmującej czytania o cierpieniu i o ierze Chrystusa oraz opis Męki Pańskiej według św. Jana;

– uroczystej modlitwy powszechnej za Kościół i zbawienie całego świata;

– adoracji krzyża zajmującej miejsce Liturgii Eucharystycznej, podczas której śpiewa się pieśń o krzyżu i miłości Boga do swe-go ludu;

– Komunii Świętej uczestników liturgii z darów konsekrowanych poprzedniego dnia, poprzedzonej Modlitwą Pańską.

Po Komunii Świętej następuje procesyjne przeniesienie Najświęt-szego Sakramentu do Grobu Pańskiego i rozpoczyna się adoracja, któ-ra trwa do późnych godzin wieczornych.

256

Wydarzenia Wielkiego Piątku Liturgia Wielkiego Piątku1. Pan Jezus dźwiga krzyż na Golgotę.2. Pan Jezus przebacza łotrowi.3. Pan Jezus umiera na krzyżu.4. Pan Jezus jednoczy się ze swym Ojcem.5. Pan Jezus zostaje zdjęty z krzyża i złożony do grobu.

1. Droga Krzyżowa, liturgia słowa.2. Modlitwa powszechna.3. Adoracja Krzyża.4. Komunia Święta.5. Procesja do Grobu Pańskiego, adoracja.


ZAKOŃCZENIE

Syn Boży przyszedł na świat, aby dać nam przykład całkowitego oddania się Ojcu.

Autorefleksja.Pomyślmy:– Jak wypełniam wolę Boga w codziennym życiu?– Jak okazuję miłość Bogu?– Jak okazuję miłość bliźnim?

PRACA DOMOWA

Napisz, jak w codziennym życiu należy wypełniać wolę Boga.(Zeszyt ćwiczeń – ćw. 5)

MODLITWA

Śpiew: „Wisi na krzyżu…”.

257

52. KRZYŻ MOCĄ W ŻYCIU CHRZEŚCIJANINA

Cel ogólnyUkazanie wartości i znaczenia śmierci Chrystusa na krzyżu.Kształtowanie postawy zawierzenia Chrystusowi i wdzięczności za Jego miłość.


– podaje, że krzyż jest symbolem wiary chrześcijan,– objaśnia, czym jest Nowe Przymierze,– wyjaśnia, czym jest śmierć Jezusa na krzyżu,– wskazuje na sens śmierci Chrystusa na krzyżu jako o iary Nowego Przymierza,– uzasadnia konieczność czerpania mocy i siły płynącej z krzyża w sytu-

acjach trudnych,– przyjmuje postawę zawierzenia i wdzięczności Chrystusowi za Jego

śmierć na krzyżu.

MetodyRozmowa kierowana, analiza tekstu biblijnego, ekspozycja, adoracja,

krzyżówka, niedokończone zdania, łamigłówka, autore leksja.

Środki dydaktycznePismo Święte, krzyż, świeca, ilustracja przedstawiająca ukrzyżowanego Jezusa.

MODLITWA

„Ojcze nasz”.

WPROWADZENIE


KRZYŻ

Uczniowie na kartkach samoprzylepnych zapisują jedno skojarzenie i umieszczają je wokół planszy.

258

Krzyż Chrystusa jest znakiem naszej wiary i Jego miłości. Przez śmierć na krzyżu Jezus zawarł Nowe Przymierze.

ROZWINIĘCIE


Święty Paweł mówi, że krew Chrystusa:

„który przez Ducha wiecznego złożył Bogu samego siebie jako nieska-laną o iarę, oczyści wasze sumienia z martwych uczynków, abyście służyć mogli Bogu żywemu. I dlatego jest pośrednikiem Nowego Przymierza, ażeby przez śmierć, poniesioną dla odkupienia przestępstw, popełnionych za pierwszego przymierza, ci, którzy są wezwani do wiecznego dziedzic-twa, dostąpili spełnienia obietnicy” (Hbr 9,14-15).

Pan Jezus powiedział:

„A Ja, gdy zostanę nad ziemię wywyższony, przyciągnę wszystkich do siebie»” (J 12,32).


– Co mówi autor Listu do Hebrajczyków o Krwi Chrystusa?– Jak nazywa Chrystusa św. Paweł?– Co Pan Jezus powiedział o sobie?

Ekspozycja i omówienie ilustracji przedstawiającej ukrzyżowanego Pana Jezusa.

Chrystus w chwili śmierci na krzyżu – zawarcia Nowego Przy-mierza – okazał Bogu Ojcu posłuszeństwo, dał dowód miłości do Ojca i wszystkich ludzi.

Jezus udziela nam z krzyża swojej mocy. Jego ukrzyżowanie uka-zało najgłębszy sens znaku krzyża. Znak krzyża towarzyszy chrześci-janom na co dzień.

259

Adoracja krzyża.Dwóch uczniów trzyma krzyż, a pozostali uczniowie podchodząc

oddają cześć krzyżowi.

Modlitwa: „Któryś za nas cierpiał rany…”.


Krzyżówka.

1 E W A N G E L I A

2 P R O R O K

3 K R E W

4 N I E W I A S T Y

5 G O L G O T A

6 P O S T

7 P I Ą T E K

8 P I O T R

9 J Ó Z E F

10 S Z Y M O N

11 S U M I E N I E

12 W E R O N I K A

13 J E R O Z O L I M A

14 C I E R N I O W A

15 N A D Z I E J A

16 P I Ł A T

1. Inaczej „Dobra Nowina”.2. Mówił w imieniu Boga.3. Przelana na krzyżu.

260

4. Pan Jezus pocieszał je podczas drogi krzyżowej.5. Miejsce ukrzyżowania Pana Jezusa.6. Jeden z najważniejszych dobrych uczynków.7. Dzień śmierci Jezusa.8. Zaparł się trzy razy Jezusa.9. Ziemski opiekun Jezusa.10. Pomagał nieść krzyż Jezusowi.11. Wewnętrzny głos Boga, pozwalający odróżnić dobro od zła.12. Otarła twarz Jezusa.13. W niej znajdowała się świątynia Izraelitów.14. Korona ... Pana Jezusa.15. Jedna z cnót Boskich.16. Skazał na śmierć Jezusa.

Krew Chrystusa stała się znakiem Nowego Przymierza.

ZAKOŃCZENIE

Chrystus jest pośrednikiem Nowego Przymierza. Krzyż – narzę-dzie Jego męki – jest dla nas znakiem wiary i przynależności do Niego. Z krzyża czerpiemy siłę i moc do wypełniania naszych codziennych obowiązków.

Autorefleksja.Pomyślmy:– Czym jest dla mnie krzyż?– W jaki sposób przeżywam swoje cierpienie i trudności życiowe?– Jak dziękuję Jezusowi za to, że przyjął cierpienie za grzechy ludzi?

PRACA DOMOWA

Ułóż modlitwę, w której podziękujesz Jezusowi za moc, jaką daje przez krzyż.


MODLITWA

Śpiew: „Zbawienie przyszło przez krzyż”.

261

53. CHRZEST UCZESTNICTWEM W TAJEMNICY PASCHALNEJ

Cel ogólnyUkazanie prawdy, że przez chrzest uczestniczymy w tajemnicy paschalnej.Kształtowanie postawy wdzięczności za sakrament chrztu.


– podaje, że chrzest jest uczestnictwem w Tajemnicy Paschalnej Chrystusa,– wymienia symbole chrzcielne,– wyjaśnia znaczenie sakramentu chrztu,– objaśnia, w jaki sposób uczestniczymy w Tajemnicy Paschalnej Chrystusa,– określa, czym jest Tajemnica Paschalna Chrystusa,– wskazuje na zadania ucznia Chrystusa,– dowodzi konieczności przyjęcia chrztu przez człowieka,– wyraża wdzięczność Bogu za sakrament chrztu.

MetodyMetoda „słoneczko”, praca w grupach, analiza tekstu biblijnego, analiza

tekstów źródłowych, tekst luk, rozmowa kierowana, rozsypanka wyrazowa, ekspozycja, techniki plastyczne, autore leksja, śpiew, techniki multimedialne.

Środki dydaktycznePismo Święte, plansza ze słowem: CHRZEST, teksty do pracy w grupach,

ilustracja przedstawiająca chrzcielnicę i paschał, kartka A5 dla każdego ucznia, nagranie z piosenką.

MODLITWA

„Akt wiary”.

262

WPROWADZENIE


CHRZEST

Uczniowie zapisują na kartce samoprzylepnej swoje skojarzenie i umieszczają wokół planszy.


Przyjęcie sakramentu chrztu jest bardzo ważnym wydarzeniem w życiu chrześcijanina. Chrzest, udzielany w imię Chrystusa, włącza nas w Jego śmierć i zmartwychwstanie.


ROZWINIĘCIE

Praca w grupach.Podział uczniów na 4 grupy. Uczniowie otrzymują teksty biblijne

i odpowiadają na pytanie: Co na temat chrztu mówi dany tekst? Czas pracy 7 minut.

Grupa I „Czyż nie wiadomo wam, że my wszyscy, którzyśmy otrzymali

chrzest zanurzający w Chrystusa Jezusa, zostaliśmy zanurzeni w Jego śmierć? Zatem przez chrzest zanurzający nas w śmierć zostaliśmy razem z Nim pogrzebani po to, abyśmy i my wkroczyli w nowe życie – jak Chrystus powstał z martwych dzięki chwale Ojca” (Rz 6,3-4).

Grupa II„Nawróćcie się i niech każdy z was ochrzci się w imię Jezusa Chry-

stusa na odpuszczenie grzechów waszych, a weźmiecie w darze Ducha Świętego” (Dz 2,38).

Grupa III„Przez swoją Paschę Chrystus otworzył wszystkim ludziom źró-

dła chrztu. Istotnie, Jezus mówił o swojej męce, którą miał wycierpieć

263

w Jerozolimie, jako o «chrzcie», którym miał być ochrzczony. Krew i woda, które wypłynęły z przebitego boku ukrzyżowanego Jezusa, są zapowiedzią chrztu i Eucharystii, sakramentów nowego życia. Od tej chwili możliwe jest «narodzenie się z wody i z Ducha», by wejść do Królestwa Bożego (J 3, 5)” (KKK 1225).

Grupa IV„«Ochrzczeni przyoblekli się w Chrystusa» (Ga 3,27). Dzięki

Duchowi Świętemu chrzest jest obmyciem, które oczyszcza, uświęca i usprawiedliwia” (KKK 1227).


Przez chrzest zostaliśmy zanurzeni w śmierć, ale i zmartwych-wstanie Chrystusa. To wydarzenie nazywamy PASCHĄ.

Paschę Chrystusa – Jego śmierć i zmartwychwstanie – obchodzi-my uroczyście w Wigilię Paschalną. Wtedy ma miejsce poświęcenie wody chrzcielnej, a w niektórych kościołach udzielany jest sakrament chrztu.

Odczytanie fragmentu modlitwy poświęcenia wody chrzcielnej w Wigilię Paschalną:

„Prosimy, Cię Panie niech przez Syna Twojego zstąpi na tę wodę moc Ducha Świętego, aby wszyscy przez chrzest pogrzebani razem z Chrystu-sem w śmierci, z Nim też powstali do nowego życia przez Chrystusa Pana naszego. Amen”.

Ekspozycja i omówienie ilustracji przedstawiającej chrzcielnicę i paschał.

Symbolika wody chrzcielnej jest bardzo bogata, a sakrament chrztu wiąże się z elementem wody i symbolicznym gestem zanurza-nia w niej lub obmycia.

W języku greckim „chrzcić” – znaczy zanurzać, obmywać. Woda jest żywiołem życiodajnym, ale też niszczącym. Chrystus nadaje temu znakowi de initywne znaczenie. Przez swój chrzest w Jordanie zapo-wiadał chrzest „w śmierci”, prowadzący do zmartwychwstania i nowe-go życia.

264

Woda chrztu obmywa człowieka z grzechu pierworodnego oraz wszystkich innych grzechów, zadaje śmierć grzechowi przez współ-udział w śmierci Chrystusa. Człowiek staje się prawdziwym uczniem Chrystusa. Chrzest wyciska na duszy człowieka niezatarte i nieusu-walne znamię przynależności do Boga.


Przyjęty sakrament chrztu zobowiązuje nas do współdziałania z Chrystusem, głoszenia wielkich dzieł Boga, dawania świadectwa wiary w swoim życiu.

ZAKOŃCZENIE

Chrzest to sakrament, przez który zostaliśmy złączeni z Chrystu-sem i staliśmy się Jego świadkami. Liturgia sakramentu chrztu świę-tego posiada określone słowa i gesty, które są konieczne do udzielenia chrztu.

Formuła chrzcielna brzmi:

„(...) ja ciebie chrzczę w imię Ojca, i Syna, i Ducha Świętego. Amen”.


Autorefleksja.Pomyślmy: – Jak często dziękuję Bogu za dar sakramentu chrztu świętego?– Jakim jestem uczniem Chrystusa?

PRACA DOMOWA

Napisz, jakie obowiązki ma chrześcijanin. (Zeszyt ćwiczeń – ćw. 5)

MODLITWA

Śpiew: „Com przyrzekł Bogu”. (odtworzenie nagrania z pieśnią)

265

54. ZMARTWYCHWSTANIE PODSTAWĄ I ŹRÓDŁEM CHRZEŚCIJAŃSKIEGO ŻYCIA

Cel ogólnyUkazanie zmartwychwstania Jezusa jako źródła życia chrześcijańskiego.Kształtowanie postawy wdzięczności za dzieło odkupienia i zmartwych-

wstania Jezusa.


– podaje, że zmartwychwstanie Chrystusa jest podstawą i źródłem życia chrześcijańskiego,

– wyjaśnia, dlaczego zmartwychwstanie Jezusa stanowi dla nas źródło chrześcijańskiego życia,

– streszcza teksty biblijne na temat zmartwychwstania Pana Jezusa,– planuje żyć według wskazań Jezusa,– wyraża wdzięczność Bogu za dzieło odkupienia i zmartwychwstania Jezusa.

MetodyŚpiew, ekspozycja, praca w grupach, metoda „karuzela”, analiza tekstu

biblijnego, dyskusja, autore leksja.

Środki dydaktycznePismo Święte, plansza ze słowem: ZMARTWYCHWSTANIE, karty pra-

cy, ilustracje przedstawiające: pusty grób i Chrystusa Zmartwychwstałego, Katechizm Kościoła Katolickiego, nauczanie Ojca Świętego.

MODLITWA


WPROWADZENIE


ZMARTWYCHWSTANIE

266

Wyjaśnienie znaczenia słowa: „zmartwychwstanie”.


Zmartwychwstanie to przejście do życia uwielbionego w chwale.

ROZWINIĘCIE


„W pierwszy dzień tygodnia poszły skoro świt do grobu, niosąc przygotowane wonności. Kamień od grobu zastały odsunięty. A sko-ro weszły, nie znalazły ciała Pana Jezusa. Gdy wobec tego były bez-radne, nagle stanęło przed nimi dwóch mężczyzn w lśniących sza-tach. Przestraszone, pochyliły twarze ku ziemi, lecz tamci rzekli do nich: «Dlaczego szukacie żyjącego wśród umarłych? Nie ma Go tutaj; zmartwychwstał. Przypomnijcie sobie, jak wam mówił, będąc jeszcze w Galilei: <Syn Człowieczy musi być wydany w ręce grzesz-ników i ukrzyżowany, lecz trzeciego dnia zmartwychwstanie>». Wtedy przypomniały sobie Jego słowa i wróciły od grobu, oznajmiły to wszystko Jedenastu i wszystkim pozostałym. A były to: Maria Magdalena, Joanna i Maria, matka Jakuba; i inne z nimi opowiadały to Apostołom” (Łk 24,1-10).

Ekspozycja i omówienie ilustracji przedstawiającej Jezusa Zmartwych-wstałego i pusty grób.


– Kto przyszedł do grobu namaścić ciało Pana Jezusa?– Co zobaczyły kobiety przy grobie?– Czego kobiety dowiedziały się od aniołów?


Praca w grupach – metoda „karuzela”.Dzielimy uczniów na 4 grupy. Każda grupa otrzymuje kartkę z tek-

stem biblijnym. Uczniowie po odczytaniu tekstu nadają tytuł wydarze-niu, a następnie układają pytania. Po czym zamieniają się kartami pracy

267

w taki sposób, by inna grupa odpowiadała na postawione przez nich pytania. Czas pracy 10 minut.

Grupa I „Wszedł on do wnętrza grobu i ujrzał leżące płótna oraz chustę,

która była na Jego głowie, leżącą nie razem z płótnami, ale oddziel-nie zwiniętą na jednym miejscu. Wtedy wszedł do wnętrza także i ów drugi uczeń, który przybył pierwszy do grobu. Ujrzał i uwierzył. Dotąd bowiem nie rozumieli jeszcze Pisma, [które mówi], że On ma powstać z martwych. Uczniowie zatem powrócili znowu do siebie” (J 20,6b-10).

Grupa II „Maria Magdalena natomiast stała przed grobem płacząc. A kiedy

[tak] płakała, nachyliła się do grobu i ujrzała dwóch aniołów w bieli, siedzących tam, gdzie leżało ciało Jezusa – jednego w miejscu głowy, drugiego w miejscu nóg. I rzekli do niej: «Niewiasto, czemu płaczesz?» Odpowiedziała im: «Zabrano Pana mego i nie wiem, gdzie Go poło-żono». Gdy to powiedziała, odwróciła się i ujrzała stojącego Jezusa, ale nie wiedziała, że to Jezus. Rzekł do niej Jezus: «Niewiasto, czemu płaczesz? Kogo szukasz?» Ona zaś sądząc, że to jest ogrodnik, powie-działa do Niego: «Panie, jeśli ty Go przeniosłeś, powiedz mi, gdzie Go położyłeś, a ja Go wezmę». Jezus rzekł do niej: «Mario!» A ona obró-ciwszy się powiedziała do Niego po hebrajsku: «Rabbuni», to znaczy: Nauczycielu! Rzekł do niej Jezus: «Nie zatrzymuj Mnie, jeszcze bowiem nie wstąpiłem do Ojca. Natomiast udaj się do moich braci i powiedz im: <Wstępuję do Ojca mego i Ojca waszego oraz do Boga mego i Boga waszego>». Poszła Maria Magdalena oznajmiając uczniom: «Widzia-łam Pana i to mi powiedział»” (J 20,11-18).

Grupa III „Wieczorem owego pierwszego dnia tygodnia, tam gdzie przebywali

uczniowie, gdy drzwi były zamknięte z obawy przed Żydami, przyszedł Jezus, stanął pośrodku i rzekł do nich: «Pokój wam!» A to powiedziaw-szy, pokazał im ręce i bok. Uradowali się zatem uczniowie ujrzawszy Pana. A Jezus znowu rzekł do nich: «Pokój wam! Jak Ojciec Mnie posłał, tak i Ja was posyłam». Po tych słowach tchnął na nich i powiedział im: «Weźmijcie Ducha Świętego! Którym odpuścicie grzechy, są im odpusz-czone, a którym zatrzymacie, są im zatrzymane»” (J 20,19-23).

268

Grupa IV „Ale Tomasz, jeden z Dwunastu, zwany Didymos, nie był razem

z nimi, kiedy przyszedł Jezus. Inni więc uczniowie mówili do nie-go: «Widzieliśmy Pana!» Ale on rzekł do nich: «Jeżeli na rękach Jego nie zobaczę śladu gwoździ i nie włożę palca mego w miejsce gwoździ, i nie włożę ręki mojej do boku Jego, nie uwie-rzę». A po ośmiu dniach, kiedy uczniowie Jego byli znowu wewnątrz [domu] i Tomasz z nimi, Jezus przyszedł mimo drzwi zamkniętych, stanął pośrodku i rzekł: «Pokój wam!» Następnie rzekł do Tomasza: «Podnieś tutaj swój palec i zobacz moje ręce. Podnieś rękę i włóż [ją] do mego boku, i nie bądź niedowiarkiem, lecz wierzącym!» Tomasz Mu odpowiedział: «Pan mój i Bóg mój!» Powiedział mu Jezus: «Uwierzyłeś dlatego, ponie-waż Mnie ujrzałeś? Błogosławieni, którzy nie widzieli, a uwierzyli»” (J 20,24-29).


Podsumowanie.

Zmartwychwstały Jezus, ukazując się Marii Magdalenie, Aposto-łom, Tomaszowi:

– potwierdza, że żyje i jest Synem Bożym,– przekazuje Apostołom swój pokój,– ustanawia sakrament pokuty,– wzywa do wiary nie tylko Tomasza, ale i wszystkich.

W Katechizmie Kościoła Katolickiego czytamy o Zmartwychwsta-niu Chrystusa:

„«Jeśli Chrystus nie zmartwychwstał, daremne jest nasze naucza-nie, próżna jest także wasza wiara» (1Kor 15,14). Zmartwychwstanie stanowi przede wszystkim potwierdzenie tego wszystkiego, co sam Chrystus czynił i czego nauczał. Wszystkie prawdy, nawet najbardziej niedostępne dla umysłu ludzkiego, znajdują swoje uzasadnienie, gdyż Chrystus dał ich ostateczne, obiecane przez siebie potwierdzenie swo-im Boskim autorytetem” (KKK 651).

„Zmartwychwstanie Chrystusa – i sam Chrystus Zmartwychwstały – jest zasadą i źródłem naszego przyszłego zmartwychwstania: «Chrystus zmartwychwstał jako pierwszy spośród tych, co pomarli (...)»” (KKK 655).

269

– Co mówi Katechizm Kościoła Katolickiego o zmartwychwstaniu Jezusa?

Jezus Chrystus jest źródłem i życiem w drodze do Ojca. Jego posłan-nictwo dopełniło się przez Zmartwychwstanie.

ZAKOŃCZENIE

Ojciec Święty Jan Paweł II uczy:

„Chrystus bowiem nie tylko jest «nauczycielem dobrym», który wskazuje drogi życia na ziemi (…) Jest On świadkiem nieśmiertelności człowieka. Ewangelia, którą głosił swoim słowem, zostaje ostatecznie przypieczętowana krzyżem i zmartwychwstaniem w tajemnicy pas-chalnej” (List do młodych całego świata „Parati Semper” Ojca Święte-go Jana Pawła II z okazji Międzynarodowego Roku Młodzieży, Rzym, 31 marca 1985 r.).

– Czego uczy Jan Paweł II?

Zmartwychwstanie Chrystusa jest prawdą, w którą wierzymy i wydarzeniem, którego moc trwa i przemienia nasze życie.

Pan Jezus przez swoją mękę, śmierć i zmartwychwstanie pojednał nas z Bogiem i stał się źródłem nowego życia.

Autorefleksja Pomyślmy:– Czym jest dla mnie Zmartwychwstanie Chrystusa?– Co czynię, aby osiągnąć życie wieczne?

Nauka piosenki: „Zmartwychwstał Jezus nasz Pan”.

Zmartwychwstał Jezus nasz Pan, zmartwychwstał Jezus nasz Pan. (x2)

On żyje, On żyje, zmartwychwstał Jezus nasz Pan.

270

PRACA DOMOWA

Narysuj symbole Zmartwychwstania Jezusa.(Zeszyt ćwiczeń – ćw. 3)

MODLITWA

Śpiew: „Zmartwychwstał Jezus nasz Pan”.

271

55. CHRYSTOFANIE UMOCNIENIEM WIARY KOŚCIOŁA

Cel ogólnyUkazanie prawdy, że przez chrystofanie Chrystus umacnia wiarę Kościoła.Kształtowanie postawy wdzięczności Jezusowi za możliwość spotkania

się z Nim we Mszy Świętej.


– de iniuje termin: „chrystofania”,– przytacza słowa Jezusa, skierowane do świętego Tomasza,– wyjaśnia, dlaczego Pan Jezus po swoim zmartwychwstaniu ukazywał się

Apostołom,– opowiada o spotkaniach Zmartwychwstałego Jezusa z Apostołami,– uzasadnia potrzebę spotkania z Jezusem we Mszy Świętej,– przyjmuje odpowiedzialność za umacnianie swojej wiary,– wyraża wdzięczność Jezusowi za możliwość spotkania się z Nim we Mszy Świętej.

Metody Śpiew, techniki multimedialne, krzyżówka, praca w grupach, rozmowa

kierowana, analiza tekstu biblijnego, scenka improwizowana, autore leksja.

Środki dydaktyczne

Pismo Święte, nagranie z piosenką, plansza z tekstem J 21,14.

MODLITWA

Śpiew: „Zmartwychwstał Pan”.(można odtworzyć nagranie z piosenką)

WPROWADZENIE

Krzyżówka.


272

1 C H R Z E S T

2 E U C H A R Y S T I A

3 K R E W

4 P R Z Y M I E R Z E

5 S Z Y M O N

6 P O K U T A

7 M O J Ż E S Z

8 J Ó Z E F

9 P I Ł A T

10 J A N

11 W I E Ż A

12 A B E L

1. Pierwszy sakrament.2. Sakrament, który ustanowił Jezus w Wielki Czwartek.3. Przelana w o ierze na krzyżu.4. Bóg zawarł je ze swoim ludem na górze Synaj.5. Jeden z Apostołów.6. Jeden z sakramentów.7. Był pośrednikiem Starego Przymierza.8. Opiekun Jezusa.9. Skazał Jezusa na śmierć.10. Jeden z Ewangelistów.11. Słynna Babel.12. Brat Kaina.

Hasło: Chrystofanie.

273

Chrystofanie to ukazywanie się Chrystusa po Jego Zmartwychwstaniu.

ROZWINIĘCIE

Praca w grupach.Podział uczniów na 4 grupy. Uczniowie otrzymują teksty biblijne

i odpowiadają na pytania: – Jakie były reakcje poszczególnych postaci biblijnych po ukazaniu

się Chrystusa?– Co zmieniło w ich życiu spotkanie z Chrystusem? Czas pracy 10 minut.

Grupa I „A oto Jezus stanął przed nimi i rzekł: «Witajcie!». One podeszły

do Niego, objęły Go za nogi i oddały Mu pokłon. A Jezus rzekł do nich: «Nie bójcie się! Idźcie i oznajmijcie moim braciom: niech idą do Galilei, tam Mnie zobaczą»” (Mt 28,9-10).

Grupa II „Po swym zmartwychwstaniu, wczesnym rankiem w pierwszy

dzień tygodnia, Jezus ukazał się najpierw Marii Magdalenie, z której wyrzucił siedem złych duchów. Ona poszła i oznajmiła to tym, któ-rzy byli z Nim, pogrążonym w smutku i płaczącym. Ci jednak słysząc, że żyje i że ona Go widziała, nie chcieli wierzyć. Potem ukazał się w innej postaci dwom z nich na drodze, gdy szli do wsi. Oni powrócili i oznajmili pozostałym. Lecz im też nie uwierzyli. W końcu ukazał się samym Jedenastu, gdy siedzieli za stołem, i wyrzucał im brak wiary i upór, że nie wierzyli tym, którzy widzieli Go zmartwychwstałego” (Mk 16,9-14).

Grupa III „A gdy rozmawiali o tym, On sam stanął pośród nich i rzekł

do nich: «Pokój wam!». Zatrwożonym i wylękłym zdawało się, że widzą ducha. Lecz On rzekł do nich: «Czemu jesteście zmiesza-ni i dlaczego wątpliwości budzą się w waszych sercach? Popatrzcie na moje ręce i nogi: to Ja jestem. Dotknijcie Mnie i przekonajcie się: duch nie ma ciała ani kości, jak widzicie, że Ja mam». Przy tych sło-wach pokazał im swoje ręce i nogi. Lecz gdy oni z radości jeszcze

274

nie wierzyli i pełni byli zdumienia, rzekł do nich: «Macie tu coś do jedzenia?» Oni podali Mu kawałek pieczonej ryby. Wziął i jadł wobec nich” (Łk 24,36-43).

Grupa IV „Potem znowu ukazał się Jezus nad Morzem Tyberiadzkim. A uka-

zał się w ten sposób: Byli razem Szymon Piotr, Tomasz zwany Didymos, Natanael z Kany Galilejskiej, synowie Zebedeusza oraz dwaj inni z Jego uczniów. Szymon Piotr powiedział do nich: «Idę łowić ryby». Odpo-wiedzieli mu: «Idziemy i my z tobą». Wyszli więc i wsiedli do łodzi, ale tej nocy nic nie złowili. A gdy ranek zaświtał, Jezus stanął na brzegu. Jednakże uczniowie nie wiedzieli, że to był Jezus. A Jezus rzekł do nich: «Dzieci, czy macie co na posiłek?» Odpowiedzieli Mu: «Nie». On rzekł do nich: «Zarzućcie sieć po prawej stronie łodzi, a znajdziecie». Zarzu-cili więc i z powodu mnóstwa ryb nie mogli jej wyciągnąć. Powiedział więc do Piotra ów uczeń, którego Jezus miłował: «To jest Pan!» (...) A kiedy zeszli na ląd, ujrzeli żarzące się na ziemi węgle, a na nich uło-żoną rybę oraz chleb. (...) Rzekł do nich Jezus: «Chodźcie, posilcie się!» Żaden z uczniów nie odważył się zadać Mu pytania: «Kto Ty jesteś?», bo wiedzieli, że to jest Pan. A Jezus przyszedł, wziął chleb i podał im – podobnie i rybę. To już trzeci raz, jak Jezus ukazał się uczniom od chwili, gdy zmartwychwstał” (J 21,1-7a.9.12-14).


Podsumowanie.


„To już trzeci raz jak Jezus ukazał się uczniom od chwili, gdy zmartwychwstał” (J 21,14).

– Dlaczego Pan Jezus ukazywał się po zmartwychwstaniu?


Scenka improwizowana.Uczniowie odgrywają scenkę biblijną dotyczącą chrystofanii.

275

Uczniowie umocnili swoją wiarę, spotykając się z Jezusem Zmar-twychwstałym. Przestali się lękać. My też jesteśmy uczniami Jezusa i możemy się z Nim spotykać. Żywy i prawdziwy Chrystus wciąż umac-nia nas w wierze.

ZAKOŃCZENIE

Pan Jezus chce się z nami spotykać.

Autorefleksja.Pomyślmy:– Jak troszczę się o to, by jak najczęściej spotykać się z Jezusem?– W jaki sposób umacniam swoją wiarę?

Śpiew: „Spotkał mnie dziś Pan”.

Spotkał mnie dziś Pani radość ogromną w sercu mam.Z tej radości chcę śpiewać i klaskać w dłonie swe.Więc wszyscy razem chwalmy Goza to, że trzyma nas ręką swą.

PRACA DOMOWA

Napisz, gdzie dziś możesz spotykać się z Panem Jezusem.(Zeszyt ćwiczeń – ćw. 4)

MODLITWA

„Skład Apostolski”.

276

56. WIARA DAREM I ZADANIEM UCZNIÓW CHRYSTUSA

Cel ogólnyUkazanie prawdy, że wiara jest darem i zadaniem chrześcijanina.Kształtowanie postawy odpowiedzialności za otrzymaną wiarę.


– podaje, że wiara jest darem Boga,– de iniuje terminy: dar, wiara,– objaśnia, w jaki sposób należy dbać o rozwój wiary,– wskazuje na odpowiedzialność za przyjętą wiarę,– podejmuje zadania wynikające z wiary,– przyjmuje postawę odpowiedzialności za otrzymaną wiarę.

MetodyPogadanka, metoda „słoneczko”, rozmowa kierowana, analiza tekstu

biblijnego, drama, tekst luk, niedokończone zdanie, śpiew, techniki multime-dialne, autore leksja.

Środki dydaktycznePismo Święte, plansza ze słowem: WIARA, Katechizm Kościoła Katolic-

kiego, nauczanie Ojca Świętego.

MODLITWA

„Akt wiary”.

WPROWADZENIE

Pogadanka na temat otrzymywanych darów.


WIARA

277

Wokół planszy uczniowie rysują promienie i zapisują, czym jest wiara.

(Zeszyt ucznia – ćw.1)

ROZWINIĘCIE


„Zaraz też przynaglił uczniów, żeby wsiedli do łodzi i wyprzedzi-li Go na drugi brzeg, zanim odprawi tłumy. Gdy to uczynił, wyszedł sam jeden na górę, aby się modlić. Wieczór zapadł, a On sam tam prze-bywał. Łódź zaś była już sporo stadiów oddalona od brzegu, miotana falami, bo wiatr był przeciwny. Lecz o czwartej straży nocnej przy-szedł do nich, krocząc po jeziorze. Uczniowie, zobaczywszy Go kroczą-cego po jeziorze, zlękli się myśląc, że to zjawa, i ze strachu krzyknęli. Jezus zaraz przemówił do nich: «Odwagi! Ja jestem, nie bójcie się!» Na to odezwał się Piotr: «Panie, jeśli to Ty jesteś, każ mi przyjść do siebie po wodzie!» A On rzekł: «Przyjdź!» Piotr wyszedł z łodzi, i krocząc po wodzie, przyszedł do Jezusa. Lecz na widok silnego wia-tru uląkł się i gdy zaczął tonąć, krzyknął: «Panie, ratuj mnie!» Jezus natychmiast wyciągnął rękę i chwycił go, mówiąc: «Czemu zwątpiłeś, małej wiary?» Gdy wsiedli do łodzi, wiatr się uciszył. Ci zaś, którzy byli w łodzi, upadli przed Nim, mówiąc: «Prawdziwie jesteś Synem Bożym»” (Mt 14,22-33).


– Co było powodem lęku Apostołów?– Jakiej próbie poddał Pan Jezus Piotra?– Jak odpowiedział Piotr na zaproszenie Jezusa?– Jakie uczucia towarzyszyły Piotrowi?

Piotr odpowiedział na zaproszenie Pana Jezusa, ale Jego wiara była zbyt mała, dlatego w chwili próby zwyciężył strach i lęk.

Drama.Uczniowie odgrywają scenę biblijną i opowiadają o swoich odczuciach.


278

Umieszczenie na tablicy planszy z tekstem – J 3,16:

„Tak bowiem Bóg umiłował świat, że Syna swego Jednorodzonego dał,

aby każdy, kto w niego wierzy, nie zginął, ale miał życie wieczne” (J 3,16).

– Dlaczego Bóg zesłał swego Syna na ziemię?– Co Bóg obiecuje tym, którzy w Niego wierzą?– Jaka powinna być nasza wiara?– Jak możemy troszczyć się o rozwój wiary?

Wiara jest darem Boga, który otrzymujemy na chrzcie. Jezus potwierdza, że wiara i chrzest są konieczne do zbawienia.

O wierze człowieka świadczą jego słowa i czyny.



„Powinniśmy wierzyć nie w kogoś innego, jak tylko w Boga: Ojca, Syna i Ducha Świętego” (KKK 178).

„Wiara jest nadprzyrodzonym darem Bożym. Aby wierzyć, czło-wiek potrzebuje wewnętrznych pomocy Ducha Świętego” (KKK 179).

„Wiara jest konieczna do zbawienia” (KKK 183).

– Co na temat wiary mówi Katechizm Kościoła Katolickiego?

Każdy kto przyjmie wiarę i przełoży ją na uczynki będzie zbawiony.


ZAKOŃCZENIE

Ojciec Święty poucza nas, że wiara jest odpowiedzią Bogu na Jego słowo.

279

„Wierząc i zawierzając dajemy Bogu odpowiedź na Jego Słowo. Jednakże do tej odpowiedzi Bóg absolut-nie nie chce nas przymuszać. Chrystus jednak uczynił wszystko, ażeby nas przekonać o jej znacze-niu. Pragnie On wzbudzać w ludziach wiarę. Pragnie, aby odpowiadali na słowo Ojca” (Jan Paweł II, Przekroczyć próg nadziei, Lublin 1994).

Autorefleksja.Wiara jest zadaniem, które jako chrześcijanie mamy obowiązek

dobrze wypełnić.

Pomyślmy:– Co robię, aby umacniać swoją wiarę? – Jak okazuję Bogu wdzięczność za dar wiary?– Jak wyznaję swoją wiarę?

Nauka piosenki: „Idzie Jezus”.(można odtworzyć nagranie z piosenką)

Idzie Jezus,spójrz jak kroczy On po wodzie, podnosi cię i pomaga ci stać.Idzie Jezus,On jest Panem tych spienionych fal.Idzie Jezus, On prowadzi mnie.

PRACA DOMOWA

Pomódl się o umocnienie swojej wiary.Napisz, w jaki sposób można rozwijać dar wiary.(Zeszyt ćwiczeń – ćw. 5, 6)

MODLITWA

Śpiew: „Idzie Jezus”.

280

57. NADZIEJA POMOCĄ W PRZEZWYCIĘŻANIU TRUDNOŚCI

Cel ogólnyUkazanie prawdy, że Chrystus jest naszą nadzieją w przezwyciężeniu

trudności.Kształtowanie postawy chrześcijańskiej nadziei.


– podaje, że Jezus jest naszą nadzieją w pokonywaniu trudności,– wyjaśnia, czym jest nadzieja,– stwierdza, że każdą trudność łatwiej przetrwać z Chrystusem,– analizuje, czym jest nadzieja w odniesieniu do trudności,– przyjmuje odpowiedzialność za rozwój cnoty nadziei w swoim życiu.

MetodyOpowiadanie, metoda „słoneczko”, rozmowa kierowana, analiza tekstu

biblijnego, tekst luk, praca w grupach, niedokończone zdanie, burza mó-zgów, analiza tekstu źródłowego, autore leksja, śpiew.

Środki dydaktycznePismo Święte, plansza ze słowem: NADZIEJA, kartki samoprzylepne,

karty dialogowe, nauczanie Ojca Świętego, nagranie z piosenką.

MODLITWA

„Akt nadziei”.

WPROWADZENIE

Opowiadanie.

„Afrykańskie przysłowie mówi: «Każdego ranka w Afryce budzi się lew. Wie, że musi biec szybciej niż gazela, aby ją złapać i zabić albo

281

też zdechnie z głodu. Każdego ranka w Afryce budzi się gazela. Wie, że musi biec szybciej niż lew albo też postrada życie».

Każdego ranka, kiedy się budzisz, nie zastanawiaj się, czy jesteś lwem, czy gazelą, lecz zaczynaj biec.

Nigdy nie trać nadziei, bez względu na sytuację w jakiej się znala-złeś. Nie poddawaj się, lecz spróbuj znaleźć jakieś wyjście”.

(B. Ferrero, Ważna róża, Warszawa 1999, s. 44)


NADZIEJA

Uczniowie zapisują na kartce samoprzylepnej swoje skojarzenie i umieszczają wokół planszy.


Nadzieja jest jedną z cnót Boskich obok wiary i miłości. Pozwala człowiekowi przezwyciężyć wszystkie trudności i dojść do celu, jakim jest Chrystus.


ROZWINIĘCIE


„Ja sam muszę teraz pójść drogą, którą idą wszyscy, a wy zrozum-cie to całym sercem i całą duszą swoją, że ze wszystkich wspaniałych obietnic, które dał wam Pan, Bóg wasz, ani jedna nie zawiodła: wszyst-kie wam się spełniły; żadna z nich nie okazała się próżna” (Joz 23,14).

„Choćby mnie zabił Wszechmocny ufam, i dróg moich przed Nim chcę bronić” (Hi 13,15).

– Jaką prawdę o Bogu zawierają te słowa?

(Zeszyt ćwiczeń – ćw. 2 )

282

Mimo różnych trudności jakie napotykamy w naszym życiu, obec-ność Boga sprawia, że możemy je przezwyciężyć. Tylko On może odmienić nasze życie lub pomóc przyjąć to, co nas spotyka. Przy-kładem może być historia biblijnego Hioba, który traci cały majątek i dosięga go ciężka choroba. Mimo tego doświadczenia nie odchodzi od Boga, który wynagradza go podwójnie. Każdy, kto potra i swoje trudności powierzyć Chrystusowi, zawsze ufa, że Bóg widzi jego tro-ski, problemy i przyjdzie z pomocą.

Praca z kartami dialogowymi.Uczniowie w grupach losują jedną kartę. Umieszczenie na tablicy

planszy ze słowami:

NADZIEJA JEST JAK...

Uczniowie kończą rozpoczęte zdanie. Prezentuje je przedstawiciel grupy.

Propozycje kart: żarówka, klucz, telefon, skrzydła, most, wiosna, uśmiech.

ZAKOŃCZENIE

Każdy z nas zawsze może liczyć na pomoc Bożą. Ojciec Święty Jan Paweł II mówi:

„Świat potrzebuje dziś nadziei i szuka nadziei! (....) Aby odkryć nadzieję, trzeba zwrócić wzrok ku górze. Dopiero poznanie Chrystu-sa (...) wyzwala od rozpaczy, bo w Nim poznajemy naszą nędzę, ale i naszą wielkość” (Toruń, 7 czerwca 1999 r.).

„Tylko bowiem nadzieja płynąca z wiary w zmartwychwstanie może nas pobudzić do dawania w codziennym życiu godnej odpowie-dzi na niezmierzoną miłość Boga” (Warszawa, 13 czerwca 1999 r.).

– Czego potrzebuje świat?– Co daje nam nadzieja?


283

Autorefleksja.Pomyślmy: – Jak zwracam się do Boga w chwilach trudnych?– Co robię, aby pogłębiać swoją ufność do Boga?– Jak dziękuję Panu Bogu za Jego obecność w swoim życiu?

Nauka piosenki: „Ty tylko mnie poprowadź”. (można odtworzyć nagranie z piosenką)

Gdy drogi pomyli los zły i oczy mgłą zasnuje,miej w sobie tę ufność, nie lękaj się.A kiedy gniew świat ci przysłonii zazdrość jak chwast zakiełkujemiej w sobie tę ufność, nie lękaj się.

Ref. Ty tylko mnie poprowadź, Tobie powierzam mą drogę.Ty tylko mnie poprowadź, Panie mój.

PRACA DOMOWA

Ułóż modlitwę błagalną o pomoc Bożą w przezwyciężaniu trudności.(Zeszyt ćwiczeń – ćw. 4)

MODLITWA

Śpiew: „Ty tylko mnie poprowadź”.

284

58. MIŁOŚĆ NADAJE SENS LUDZKIEMU ŻYCIU

Cel ogólnyUkazanie prawdy, że miłość nadaje sens życiu człowieka.Kształtowanie postawy wdzięczności za miłość Boga do każdego człowieka.


– podaje, że źródłem prawdziwej miłości jest Bóg,– objaśnia, czym jest postawa miłości,– określa czyny, które świadczą o życiu w miłości,– wybiera sposoby okazywania wdzięczności Bogu za Jego miłość,– wskazuje na odpowiedzialność za pełnienie czynów miłości,– wyraża wdzięczność Bogu za Jego miłość do każdego człowieka.

MetodyOpowiadanie, niedokończone zdanie, rozmowa kierowana, analiza tek-

stu biblijnego, praca w grupach, tekst luk, ekspozycja, autore leksja, śpiew.

Środki dydaktycznePismo Święte, kartki ze znakiem serca, ilustracje przedstawiające czyny

miłości, tekst opowiadania, Katechizm Kościoła Katolickiego, nauczanie Ojca Świętego, nagranie z piosenką.

MODLITWA


WPROWADZENIE


„On był mężczyzną potężnym, o donośnym głosie i szorstkim spo-sobie bycie. Zaś ona – kobietą łagodną i delikatną. Pobrali się. On dbał, by niczego jej nie brakowało, a ona zajmowała się domem i dziećmi. Później dzieci dorosły, pozakładały własne rodziny i odeszły. Historia,

285

jakich wiele. Lecz kiedy wszystkie dzieci były już urządzone, kobieta straciła swój zwykły uśmiech, stawała się coraz bardziej wątła i blada. Nie mogła już jeść i w krótkim czasie przestała podnosić się z łóżka. Zmartwiony mąż umieścił ją w szpitalu. Lecz chociaż u jej wezgłowia zbierali się najlepsi lekarze i specjaliści, żadnemu z nich nie udało się określić, na co zachorowała kobieta. Potrząsali tylko głowami. Ostatni lekarz poprosił na stronę męża i rzekł: Ośmieliłbym się powiedzieć, że po prostu… pańska żona nie chce już dłużej żyć. Mężczyzna w mil-czeniu usiadł przy łóżku żony i ujął ją za rękę. Była to mała, drobna rączka, która zupełnie ginęła w potężnej dłoni mężczyzny. Potem rzekł zdecydowanie swym donośnym głosem:

Ty nie umrzesz! Dlaczego? – zapytała kobieta lekko wzdycha-jąc ponieważ ja cię potrzebuję! To dlaczego wcześniej mi o tym nie powiedziałeś?

Od tej chwili stan zdrowia kobiety zaczął się szybko poprawiać. Dzisiaj czuję się doskonale. A lekarze i znani specjaliści nadal zadają sobie pytanie, jaka choroba ją dotknęła, cóż za wspaniałe lekarstwo uzdrowiło ją w tak krótkim czasie.

Nigdy nie czekaj do jutra, by powiedzieć komuś, że go kochasz. Uczyń to dzisiaj. Nie myśl: „Moja mama, moje dzieci, moja żona lub mąż doskonale o tym wiedzą. Miłość to życie. Istnieje kraina umarłych i kraina żywych. Tym, co je różni, jest miłość”.

(B. Ferrero, Powiedz to pierwszy, w: 365 krótkich opowiadań dla ducha, Warszawa 2009)

– Co jest znakiem miłości?

Serce jest znakiem, przez który informujemy kogoś, że go kochamy, że ten ktoś jest dla nas bardzo ważny. Miłość nadaje sens naszemu życiu.

Praca w grupach.Propozycja 1Uczniowie wpisują cechy miłości na kartkach ze znakiem serca.

286

Propozycja 2Metoda niedokończonych zdań.Stosujemy metodę niedokończonych zdań: Miłość jest potrzebna,

aby człowiek...


ROZWINIĘCIE


„Potem wszedł do Jerycha i przechodził przez miasto. A był tam pewien człowiek, imieniem Zacheusz, zwierzchnik celników i bar-dzo bogaty. Chciał on koniecznie zobaczyć Jezusa, kto to jest, ale nie mógł z powodu tłumu, gdyż był niskiego wzrostu. Pobiegł więc naprzód i wspiął się na sykomorę, aby móc Go ujrzeć, tamtędy bowiem miał przechodzić. Gdy Jezus przyszedł na to miejsce, spojrzał w górę i rzekł do niego: «Zacheuszu, zejdź prędko, albowiem dziś muszę się zatrzymać w twoim domu». Zszedł więc z pośpiechem i przyjął Go rozradowany. A wszyscy, widząc to, szemrali: «Do grzesznika poszedł w gościnę». Lecz Zacheusz stanął i rzekł do Pana: «Panie, oto połowę mego majątku daję ubogim, a jeśli kogo w czym skrzywdziłem, zwra-cam poczwórnie». Na to Jezus rzekł do niego: «Dziś zbawienie stało się udziałem tego domu, gdyż i on jest synem Abrahama. Albowiem Syn Człowieczy przyszedł szukać i zbawić to, co zginęło»” (Łk 19,1-10).


– Kim był Zacheusz?– Co stało się z Zacheuszem po spotkaniu z Panem Jezusem?– Co okazał Pan Jezus Zacheuszowi?


Miłość, która nadaje sens naszemu życiu, musi mieć swoje źró-dło, czyli początek w Bogu, który jest Miłością. Tak jak rzeka ma swe źródło i na początku tworzy cienki strumyczek, potem poszerza swe koryto i wpada do morza, tak nasza miłość wypływa z miłości Bożej.

287

Ekspozycja i omówienie ilustracji przedstawiających czyny miłości.


„Owocami miłości są radość, pokój i miłosierdzie. Miłość wymaga dobroci i upomnienia braterskiego; jest życzliwością; rodzi wzajem-ność; trwa bezinteresowna i hojna. Miłość jest przyjaźnią i komunią” (KKK 1829).

– Jakie są owoce miłości?– Czego domaga się miłość?

ZAKOŃCZENIE

Jan Paweł II w Łowiczu w 1999 r. powiedział do chłopców i dziewcząt:

„Tak bardzo bym chciał, abyście wszyscy mieli w waszych domach atmosferę prawdziwej miłości. Myślę z bólem i wielką troską o tych waszych rówieśnikach, którzy nie mają domu rodzinnego i pozbawie-ni są miłości i ciepła rodziców (...) Wiedzcie, że nie jesteście samotni. Towarzyszy wam Ktoś, kto was nigdy nie zawiedzie. Chrystus rozu-mie najtajniejsze pragnienia waszego serca. On czeka na waszą miłość i na wasze świadectwo”.

Prawdziwa miłość nadaje sens naszemu życiu. Jezus Chrystus zawsze wobec nas kieruje się miłością i oczekuje jej od nas.

Nauka piosenki: „Miłość da”.(można odtworzyć nagranie z piosenką)

Miłość da – co da?Da radość, szczęście pośród dnia – tak?Pokochaj, a zobaczysz, że – że co?Pan także umiłował ciebie. Wybierz szlak – jaki szlak?Ten, który ci wyznaczył Pan – Pan?Miłością przezwyciężaj zło – co?Na końcu drogi będzie stał On.


288

Autorefleksja. (oparta o rozważania ks. Janusza Tarnowskiego dotyczące czynów

miłości)

„– Jeżeli znasz osobę, której nikt nie lubi, z której się śmieją, którą lekceważą, podejdź i porozmawiaj z nią, albo przynajmniej uśmiech-nij się do niej, ale nie z litości. Właśnie dlatego Bóg postawił na two-jej drodze taką osobę, by przez ciebie mógł jej pomóc i ją pocieszyć. Nie szanuj nigdy kogoś za jego zalety, za to, że jest inteligentny i wykształcony, ale obdarzaj go szacunkiem, ponieważ jest człowie-kiem.

– Każdego wieczoru przypomnij sobie cały dzień, który przemi-nął: najważniejsze zdarzenia i ludzi, których dane ci było spotkać. Zastanów się, co Bóg chciał ci przez to powiedzieć. Wtedy przekonasz się, jak On wspaniale działa w twoim życiu, doświadczysz, że jest tak blisko.

– Kiedy spojrzysz na kalekę, upośledzonego, ujrzyj w nim Chrystu-sa, który cierpi, jest skatowany i opuszczony. I popatrzysz może wtedy na tego człowieka z miłością, bo Chrystus sam wybrał go, by z nim przeżyć Jego mękę”.

(ks. J. Tarnowski, Ryby i dzieci głosu nie mają?, Warszawa 1998, s. 319-320)

Autorefleksja.Pomyślmy:– Jak troszczę się o dobre relacje z innymi?– Jak dbam o rozwój miłości w codziennym życiu?

PRACA DOMOWA

W formie plakatu zilustruj hasło: „Miłość sensem życia”.(Zeszyt ćwiczeń – ćw. 4)

MODLITWA

Śpiew: „Miłość da”.

289

59. JEZUS W MOIM ŻYCIU – WAKACJE

Cel ogólnyUkazanie prawdy, że Jezus jest obecny w naszym życiu.Kształtowanie postawy wdzięczności Bogu za dar wolnego czasu i pięk-

no stworzonego świata.


– podaje, że w pięknie świata poznajemy Boga,– objaśnia, w jaki sposób można pogłębiać przyjaźń z Panem Jezusem,– wskazuje na wakacje jako czas dany od Boga,– uzasadnia obecność Boga w swoich przeżyciach wakacyjnych,– planuje pogłębiać przyjaźń z Jezusem w czasie wakacji,– wyraża wdzięczność Bogu za dar wolnego czasu i piękno stworzonego

świata.

MetodyŚpiew, ekspozycja, pogadanka, analiza tekstu biblijnego, tekst luk, roz-

mowa kierowana, analiza tekstu źródłowego, autore leksja, techniki multi-medialne.

Środki dydaktycznePismo Święte, plansze z tekstami biblijnymi, ilustracje przedstawiające

piękno świata, zdania do pracy w parach, nauczanie Ojca Świętego.

MODLITWA

Śpiew: „Jezus przez życie mnie wiedzie”.

WPROWADZENIE

Ekspozycja i omówienie ilustracji przedstawiających piękne zakątki świata.

290

Pogadanka na temat czasu wakacji.

Zbliżają się wakacje, w czasie których będziemy mogli odpocząć od obowiązków szkolnych.

ROZWINIĘCIE

Wakacje to czas na odkrywanie Pana Boga w otaczającym nas wszechświecie.

Umieszczenie na tablicy plansz z tekstami – Koh 3,1 i Mdr 13,5.

„Wszystko ma swój czas i jest wyznaczona godzina” (Koh 3,1).

„Bo z wielkości i piękna stworzeń poznaję się przez podobieństwo ich Stwórcę” (Mdr 13,5).


– Na jaki czas wskazuje autor księgi?– Kogo poznajemy w pięknie otaczającego nas świata?

W pięknie świata dostrzegamy obecność Boga.


Jako chrześcijanie jesteśmy zobowiązani do dobrego przeżycia wakacji.

Uczniowie pracują w grupach nad wylosowaną wskazówką na waka-cje i dokonują jej analizy.

1. Wyjeżdżając na wypoczynek, pożegnaj się serdecznie z rodzica-mi, ale nie z Panem Bogiem.

2. Nie zapomnij plecaka, a w nim książeczki do nabożeństwa.3. Zabierz dobre buty, abyś w wakacje doszedł do kościoła na Mszę

Świętą.4. Kieruj się w drodze kompasem i pacierzem, a nie zbłądzisz.

291

5. Chodź po wszystkich dozwolonych ścieżkach, ale nie zgub nigdy drogi Bożej.

6. Włóż ciemne okulary, tylko nie zasłoń sobie Pana Boga.7. Miej zawsze syty żołądek, ale nigdy puste serce.8. Nie śmieć na postojach, ani we własnej duszy.9. Po wakacjach wróć zdrowy, mądrzejszy, lepszy.

– O czym należy pamiętać w czasie wakacji?– W jaki sposób w czasie wakacji będziemy oddawać cześć Bogu?– Które przykazanie przypomina nam o świętowaniu niedzieli?

Wakacje to czas odpoczynku i pogłębiania przyjaźni z Bogiem.


ZAKOŃCZENIE

Podczas spotkania z młodymi pielgrzymami w Castel Gandolfo w dniu 20 lipca 1980 r. Jan Paweł II tak scharakteryzował wypoczynek:

„Chodzi o to, ażeby wypoczynek nie był odejściem w próżnię, aby nie był tylko pustką. Wtedy nie będzie naprawdę wypoczynkiem. Chodzi o to, ażeby był wypełniony spotkaniem. Mam na myśli – i owszem – spotkanie z przyrodą, z górami, morzem i lasem. Człowiek w umiejętnym obcowaniu z przyrodą odzyskuje spokój, ucisza się wewnętrznie”.

– Co Jan Paweł II mówi o wypoczynku?

Autorefleksja.Pomyślmy:– Jak dziękuję Jezusowi za Jego obecność w miom życiu?– Jak okazuję Jezusowi wdzięczność za dar wakacji?

PRACA DOMOWA

W wieczornej modlitwie podziękuj Panu Bogu za czas wakacji.(Zeszyt ćwiczeń – ćw. 3)

292

MODLITWA

Śpiew: „Przyjaźń to największy dar”(można odtworzyć nagranie z piosenką)

1. Kiedy tak idziesz sam, proszę cię, zatrzymaj się.Dziś do ciebie mówi Pan,przez szum lasów, ptaków śpiew.Jeśli chcesz, usłyszysz Go, On do ciebie zniża się, On ci daje przyjaźń swą,chciej dziś przyjąć ją.

Ref. Przyjaźń to największy dar, jaki daje tobie Bóg, przyjaźń to największy skarb,umiej go wziąć. On z przyjaźni tobie dał ciszę leśną i toń wód, błękit nieba, górski szczyt,On tobie dał.

2. Gdy w twym życiu zdarzy się,serce twoje ściśnie ból.On jest z tobą ,wspiera cię,On twój Pan, Przyjaciel twój.Gdybyś nawet został sam,cały świat opuścił cię.On przy tobie zawsze trwa,Jezus bardzo kocha cię.

293

SPIS TREŚCI

I. Bóg kocha ludzi ................................................................................... 3

1. Stworzenie świata wyrazem wielkości Boga ...................................... 32. Człowiek najdoskonalszym dziełem Boga Stwórcy ....................... 113. Nieposłuszeństwo pierwszych ludzi. Obietnica Zbawiciela ...... 164. Ludzie przez grzech oddalają się od siebie ....................................... 205. Bóg zawiera przymierze z człowiekiem ............................................. 246. Pycha niszczy przyjaźń z Bogiem – wieża Babel ............................. 307. Jedność ludzi z Bogiem – w liturgii i sakramentach ....................... 36

II. Bóg opiekuje się ludźmi ............................................................... 41

8. Abraham ojcem wierzących .................................................................... 419. Człowiek odpowiada na miłość Boga .................................................. 4610. Jakub wzorem oddania Bogu ................................................................ 5011. Bóg opiekuje się ludźmi .......................................................................... 5412. Józef przebacza swoim braciom .......................................................... 5713. Błogosławieństwo Jakuba wyrazem Bożej opieki ....................... 6214. Bóg powołuje Mojżesza .......................................................................... 6615. Znaki mocy Bożej ...................................................................................... 7216. Bóg wyprowadza Izraelitów z niewoli ............................................. 7717. Przejście przez Morze Czerwone ........................................................ 8218. Manna na pustyni zapowiedzią Eucharystii .................................. 8719. Woda ze skały zapowiedzią łaski Bożej ........................................... 93

III. Bóg zawiera przymierze z ludźmi ........................................... 99

20. Przymierze na Synaju wyrazem miłości Boga ............................... 9921. Człowiek wierny przykazaniom ....................................................... 10622. Wąż miedziany zapowiedzią Krzyża Chrystusa ......................... 11123. Bóg wprowadza Izraelitów do Ziemi Obiecanej ......................... 11524. Bóg zawiera z Dawidem wieczne przymierze ............................. 12125. Nowe Przymierze zawarte w Jezusie Chrystusie ....................... 12626. Człowiek powołany do świętości ..................................................... 132

294

IV. Bóg posyła Jezusa ........................................................................ 135

27. W oczekiwaniu na Zbawiciela ........................................................... 13528. Elizeusz zapowiada zbawienie ludzi .............................................. 14029. Izajasz zapowiada nadejście Mesjasza .......................................... 14430. Wypełnienie się Bożych obietnic ..................................................... 15031. Jan Chrzciciel i jego posłannictwo ................................................... 15532. Jezus Chrystus postacią historyczną ............................................... 16133. Jezus Chrystus objawia, że jest Synem Bożym ............................ 16634. Święta Rodzina jako ideał życia z Bogiem ..................................... 17135. Jezus umiłowanym Synem Ojca ........................................................ 17736. Jezus – Król, Kapłan i Prorok .............................................................. 18037. Palestyna – Ziemia Zbawiciela .......................................................... 185

V. Bóg naucza przez Jezusa ............................................................. 189

38. Jezus Chrystus naucza o Królestwie Bożym ................................ 18939. Jezus zaprasza wszystkich do Królestwa Bożego – przypowieść o robotnikach w winnicy ........................................ 19440. Miłość prawem Królestwa Bożego – przypowieść o miłosiernym Samarytaninie ............................. 20041. Jezus Chrystus głosi naukę Ojca ........................................................ 20642. Jezus uczy prawdy .................................................................................. 21143. Sakramenty umocnieniem w wypełnianiu nauki Chrystusa ... 21644. Kazanie na górze – Osiem błogosławieństw ................................ 22145. Pan Jezus uczy o rozwoju Królestwa Bożego – przypowieść o ziarnku gorczycy .................................................... 22646. Idea Królestwa Bożego i jego prawo – przypowieść o chwaście i sieci ........................................................ 230

VI. Bóg działa przez Jezusa ............................................................. 235

47. Jezus uzdrawia i odpuszcza grzechy ............................................... 23548. Eucharystia pokarmem dla ludzi ..................................................... 24049. Jezus ucisza burzę na jeziorze ........................................................... 24450. Jezus Panem życia ................................................................................... 24851. Ukrzyżowanie Chrystusa spełnieniem woli Ojca ...................... 25352. Krzyż mocą w życiu chrześcijanina ................................................. 257

295

53. Chrzest uczestnictwem w Tajemnicy Paschalnej ...................... 26154. Zmartwychwstanie podstawą i źródłem chrześcijańskiego życia ..................................................................... 26555. Chrystofanie umocnieniem wiary Kościoła ................................. 27156. Wiara darem i zadaniem uczniów Chrystusa .............................. 27657. Nadzieja pomocą w przezwyciężaniu trudności ....................... 28058. Miłość nadaje sens ludzkiemu życiu ............................................... 28459. Jezus w moim życiu – wakacje ........................................................... 289

296

Documents

Kl. V SP - podręcznik metodyczny · Uczniowie czytają w ciszy teksty biblijne. Odczytanie tekstów biblijnych (do wyboru). „Gwiazdy radośnie świecą na swoich strażnicach