KLIMATOLOŠKA ANALIZA VINE - · PDF filepredjelima na većini stanica zabilježena je po jedna tropska noć. ... Odstupanja suma padavina u odnosu na klimatološku standardnu normalu

www.fhmzbih.gov.ba

FE

DE

RA

LN

I H

IDR

OM

ET

EO

RO

LO

ŠK

I Z

AV

OD

BO

SN

E I

HE

RC

EG

OV

INE

KLIMATOLOŠKA ANALIZA

SEZONE

FEDERALNI HIDROMETEOROLOŠKI ZAVOD BOSNE I HERCEGOVINE

ljeto 2017 1

BOSNA I HERCEGOVINA FEDERACIJA BOSNE I HERCEGOVINE

FEDERALNI HIDROMETEOROLOŠKI ZAVOD

KLIMATOLOŠKA ANALIZA SEZONE LJETO 2017

Sarajevo, oktobar 2017.


ljeto 2017 2

TEMPERATURA Srednje temperature zraka tokom klimatološkog ljeta (period: 1. juni – 31. august 2017. godine) kretale su se između 20,8 oC u Bugojnu i 27,2 oC u Mostaru. Na planinskim područjima srednje temperature zraka kretale su se u rasponu od 11,9 oC na Bjelašnici do 18,2 oC na Ivan Sedlu. Temperaturna odstupanja od normalne vrijednosti tokom ljeta koja se odnosi na referentni period (1961-1990) bila su pozitivna na čitavom posmatranom području. Odstupanje srednje temperature zraka od prosječnih temperatura za ljeto, kretala su se od 2,6 oC na Ivan Sedlu do 4,1 oC u Gradačcu. Prema raspodjeli percentila1 temperaturne vrijednosti svrstavamo u kategoriju ekstremno toplo. Srednje mjesečne temperature zraka u junu 2017. godine bile su znatno iznad višegodišnjeg prosjeka. Temperaturna odstupanja od prosječnih vrijednosti kretala su se između 2,7 oC na Ivan Sedlu i 4,1 oC u Mostaru. Juli 2017. godine bio je na na posmatranim stanica iznad višegodišnjeg prosjeka koji se odnosi na referentni niz (1961-1990). Odstupanja srednje temperature zraka u julu 2017. godine kretala su se od 1,7 oC na Ivan Sedlu do 3,8 oC u Bihaću. Srednje mjesečne temperature u augustu bile su znatno iznad višegodišnjih prosječnih vrijednosti. Temperaturna odstupanja u odnosu na srednje mjesečne vrijednosti kretala su se između 2,8 oC na Bjelašnici i 5,0 oC u Gradačcu.

STANICA

ODSTUPANJE TEMPERATURE ZRAKA (oC) U ODNOSU NA REFERENTNI NIZ (1961-1990.) PERCENTILI

JUNI JULI AUGUST LJETO

Bihać 3,9 3,8 4,3 4,0 100

Bjelašnica 3,2 2,3 3,8 3,1 100 Bugojno 3,9 3,0 3,5 3,5 100 Drvar 3,7 2,9 3,5 3,4 100 Gradačac 3,9 3,3 5,0 4,1 100 Ivan Sedlo 2,7 1,7 3,5 2,6 100 Jajce 3,5 3,0 3,0 100 Kalesija 3,9 3,4 4,3 3,9 100 Livno 3,7 2,6 4,2 3,6 100 Mostar 4,1 2,9 4,3 3,8 100 Neum 2,9 2,1 3,6 2,8 100 Sarajevo 3,3 2,9 4,1 3,4 100 Sanski Most 3,7 3,4 3,4 3,5 100 Tuzla 3,4 3,1 4,0 35 100 Zenica 3,7 2,8 3,9 35 100

Tabela 1 Odstupanja srednje temperature zraka u odnosu na klimatološku standardnu normalu i pripadajući percentili

1

TEMPERATURE PERCENTILI PADAVINE PERCENTILI

ekstremno hladno < 2 ekstremno sušno < 2 vrlo hladno 2-9 vrlo sušno 2-9 hladno 10-25 sušno 10-25 normalno 26-74 normalno 26-74 toplo 75-90 kišno 75-90 vrlo toplo 91-98 vrlo kišno 91-98 ekstremno toplo >98 ekstremno kišno >98


ljeto 2017 3

ekstremno

toplo

vrlo toplo

toplo normalno hladno vrlo

hladno

ekstremno hladno

Tabela 2 Pregled ocjene srednje temperature po mjesecima metodom percentila

Topli dani2 Vreli dani3 Tropske noći4

STANICA 2017. 1961.-1990.

2017. 1961.-1990.

2017. 1961.-1990.

Sarajevo 76 48,0 45 12,0 2 0,3

Mostar 91 70,6 80 49,5 55 20,0

Bihać 82 54,1 53 16,6 8 0,5

Tuzla 80 54,8 50 16,6 4 0,1

Bjelašnica 0 0 0 0 0 0

Tabela 3: Broj dana s određenim vrijednostima maksimalne i minimalne temperature zraka

juni juli august

Bihać 3,1 2,9 5,8 4,7 3,0 3,7 6,9 1,9 3,8 Gradačac 3,2 2,9 5,8 4,4 2,7 3,6 7,2 2,8 4,7 Livno 2,7 2,9 5,5 2,6 2,3 3,5 7,4 2,4 3,3 Mostar 2,7 3,5 5,2 4,2 3,1 2,4 6,7 2,8 3,9 Sarajevo 2,3 2,1 5,7 2,8 2,0 3,8 6,7 1,3 1,5 Tuzla 2,3 1,9 5,8 3,6 1,8 3,8 6,9 2,6 2,6

Tabela 4. Odstupanja srednjih ljetnih dekadnih vrijednosti 2017. u odnosu na višegodišnji prosjek 1961-1990.

Tabela 5. Izuzetno topli i izuzetno hladni dani po mjesecima tokom ljeta 2017. godine

2 Topli dan – maksimalna temperatura ≥ 25,0 oC 3 Vreli dan – maksimalna temperatura ≥ 30,0 oC 4 Tropska noć – minimalna temperatura ≥ 20,0 oC 5 Analiza srednjih dnevnih temperatura vazduha za meteorološke stanice Sarajevo, Mostar, Tuzla i Bihać

odnosi se na proračun višegodišnjih temperatura i standardne devijacije. Prema kriterijima izuzetno topao dan se smatra onaj u kojem je srednja dnevna temperatura veća od srednje višegodišnje temperature uvećane za dvije standardne devijacije, a izuzetno hladan dan se smatra onaj u kojem je srednja dnevna temperatura manja od srednje višegodišnje temperature umanjene za dvije standardne devijacije.

STANICA MJESEC

STANICA MJESEC

juni juli august juni juli august

Bihać Livno Bjelašnica Mostar Bugojno Neum Drvar Sarajevo Gradačac Sanski Most Ivan Sedlo Stolac ///// Jajce Tuzla Kalesija Zenica

STANICA izuzetno topli dani5 izuzetno hladni dani

juni juli august juni juli august

Bihać 1 2 8 0 0 0

Bjelašnica 0 1 7 0 0 0

Livno 0 1 8 0 0 0

Mostar 0 0 5 0 0 0

Sarajevo 3 3 7 0 0 0

Sanski Most 2 2 6 0 0 0

Tuzla 2 1 6 0 0 0


ljeto 2017 4

Karta 1 Prostorna raspodjela srednje temperature zraka (oC) za ljeto 2017. godine

Karta 2 Odstupanje srednje temperature zraka (oC) u odnosu na prosječnu temperaturu za ljeto 2017. godine


ljeto 2017 5

Karta 3 Prostorna raspodjela srednje temperature za ljeto 2017. godine metodom percentila


ljeto 2017 6

Graf 1 – 4 Hod srednje dnevne temperature zraka tokom ljeta 2017. godine

5.0

10.0

15.0

20.0

25.0

30.0

1/6/ 6/6/ 11/6/ 16/6/ 21/6/ 26/6/ 1/7/ 6/7/ 11/7/ 16/7/ 21/7/ 26/7/ 31/7/ 5/8/ 10/8/ 15/8/ 20/8/ 25/8/ 30/8/

oC S A R A J E V O

SRED. st+2stdev st+stdev st-stdev st-2stdev 2017

5.0

10.0

15.0

20.0

25.0

30.0

35.0

1/6/ 6/6/ 11/6/ 16/6/ 21/6/ 26/6/ 1/7/ 6/7/ 11/7/ 16/7/ 21/7/ 26/7/ 31/7/ 5/8/ 10/8/ 15/8/ 20/8/ 25/8/ 30/8/

oC B I H A Ć


5.0

10.0

15.0

20.0

25.0

30.0

35.0

1/6/ 6/6/ 11/6/ 16/6/ 21/6/ 26/6/ 1/7/ 6/7/ 11/7/ 16/7/ 21/7/ 26/7/ 31/7/ 5/8/ 10/8/ 15/8/ 20/8/ 25/8/ 30/8/

oC T U Z L A


10.0

15.0

20.0

25.0

30.0

35.0

1/6/ 6/6/ 11/6/ 16/6/ 21/6/ 26/6/ 1/7/ 6/7/ 11/7/ 16/7/ 21/7/ 26/7/ 31/7/ 5/8/ 10/8/ 15/8/ 20/8/ 25/8/ 30/8/

oC

M O S T A R

SRED st+2stdev st+stdev st-stdev st-2stdev 2017


ljeto 2017 7

PADAVINE Analiza sezonskih suma padavina izraženih u % prosječnih vrijednosti pokazuje, da su se tokom ljeta 2017. godine, odstupanja u odnosu na normalne sume padavina kretala između 31,7 % u Sanskom Mostu i 113,6 % u Bugojnu. Prema raspodjeli percentila sume padavina svrstavamo u kategorije ekstremno suho, vrlo suho, suho i normalno. Izmjerene sume padavina kretale su se u rasponu od 90,2 mm u Livnu do 232,0 mm u Bugojnu. U junu 2017. godine najmanja suma padavina izmjerena je na meteorološkoj stanici Stolac 5,6 mm, a najveća suma padavina izmjerena je na meteorološkoj stanici Bihać 129,6 mm. Sume padavina u julu kretale su se od 8,5 mm u Drvaru do 134,4 mm u Kalesiji. U augustu 2017. godine mjesečne sume padavina bile su znatno ispod višegodišnjeg prosjeka i kretale su se između 4,8 mm u Mostaru i 70,5 mm u Bugojnu.

STANICA

ODSTUPANJA PADAVINA (%) U ODNOSU NA REFERENTNI NIZ (1961-1990) PERCENTILI

JUNI JULI AUGUST LJETO6

Bihać 118,9 43,0 19,7 60,6 6

Bjelašnica 96,6 114,3 14,9 74,2 16

Bugojno 89,1 148,2 109,3 113,6 57

Drvar 83,9 11,6 23,1 42,6 2

Gradačac 51,7 39,1 39,3 43,9 0

Ivan Sedlo 76,3 54,3 13,4 48,4 0

Kalesija 38,5 148,9 43,2 75,7 27

Livno 42,7 71,1 20,1 41,5 2

Mostar 25,0 205,7 6,5 57,8 9

Sarajevo 64,0 83,0 54,7 66,2 24

Sanski Most 24,9 17,5 54,1 31,7 0

Tuzla 56,2 87,7 32,5 59,5 12

Zenica 86,9 133,4 19,5 78,8 31

Tabela 6. Odstupanja suma padavina tokom ljeta 2017. u odnosu na klimatološku standardnu normalu i pripadajući percentili

ekstremno

suho

vrlo suho

suho normalno kišno vrlo

kišno

ekstremno kišno

Tabela 7. Pregled ocjene sume padavina po mjesecima metodom percentila

6Ostvarene količine padavina u odnosu na prosječne sume

STANICA MJESEC

STANICA MJESEC

Juni Juli August Juni Juli August

Bihać Livno Bjelašnica Mostar Bugojno Sarajevo Drvar Sanski Most Gradačac Stolac Ivan Sedlo Tuzla Kalesija Zenica


ljeto 2017 8

Karta 4 Prostorna raspodjela ukupne količine padavina za ljeto 2017. godine (mm)

Karta 5 Prostorna rapodjela odstupanja ukupnih količina padavina za ljeto 2017. god u (%) od normalnih vrijednosti


ljeto 2017 9

Karta 6 Prostorna raspodjela ukupne količine padavina za ljeto 2017. godine metodom percentila


ljeto 2017 10

Graf 5 – 8 Dnevne i kumulativne količine padavina tokom ljeta 2017. godine i prosječne kumulativne padaviname

0.0

50.0

100.0

150.0

200.0

250.0

300.0

0.0

5.0

10.0

15.0

20.0

25.0

30.0

35.0

1/6/ 6/6/ 11/6/ 16/6/ 21/6/ 26/6/ 1/7/ 6/7/ 11/7/ 16/7/ 21/7/ 26/7/ 31/7/ 5/8/ 10/8/ 15/8/ 20/8/ 25/8/ 30/8/

mmmm S A R A J E V O

dnevne 1961-90 - kumulativne dnevne kumulativne

0

100

200

300

400

0.0

10.0

20.0

30.0

40.0

50.0

60.0

70.0

1/6/ 6/6/ 11/6/ 16/6/ 21/6/ 26/6/ 1/7/ 6/7/ 11/7/ 16/7/ 21/7/ 26/7/ 31/7/ 5/8/ 10/8/ 15/8/ 20/8/ 25/8/ 30/8/

mmmm B I H A Ć


0

50

100

150

200

250

0.0

10.0

20.0

30.0

40.0

50.0

1/6/ 6/6/ 11/6/ 16/6/ 21/6/ 26/6/ 1/7/ 6/7/ 11/7/ 16/7/ 21/7/ 26/7/ 31/7/ 5/8/ 10/8/ 15/8/ 20/8/ 25/8/ 30/8/

mmmm M O S T A R


0

50

100

150

200

250

0.0

5.0

10.0

15.0

20.0

25.0

30.0

35.0

40.0

45.0

1/6/ 6/6/ 11/6/ 16/6/ 21/6/ 26/6/ 1/7/ 6/7/ 11/7/ 16/7/ 21/7/ 26/7/ 31/7/ 5/8/ 10/8/ 15/8/ 20/8/ 25/8/ 30/8/

mmmm T U Z L A



ljeto 2017 11

OSUNČANJE Broj sati sijanja Sunca tokom ljeta 2017. godine, bio je na svim analiziranim stanica znatno iznad tridesetogodišnjeg prosjeka za period (1961–1990.). Najveća pozitivna anomalija zabilježena je na meteorološkoj stanici Bihać, gdje je bilo ukupno 987 sati sijanja Sunca, a to je za 274 sati više sijanja Sunca od prosjeka. Najmanje odstupanje zabilježeno je na meteorološkoj stanici Sarajevo, gdje je bilo ukupno 811 sati sijanja Sunca ili 109 sati više sijanja Sunca od prosjeka za ljeto. Povećanje broja sati sijanja Sunca uglavnom prati smanjenje oblačnosti i obrnuto.

Graf 7. Prostorna raspodjela sijanja Sunca (h) za ljeto 2017. godine

0.0

200.0

400.0

600.0

800.0

1000.0

2012. 2013. 2014. 2015. 2016. 2017.

h S A R A J E V O

ljeto 1961-1990

0.0

500.0

1000.0

1500.0

2012. 2013. 2014. 2015. 2016. 2017.

h B I H A Ć

ljeto 1961-1990


ljeto 2017 12

Graf 9 – 12 Trajanje sijanja Sunca tokom ljeta od 2012. do 2017. godine i prosječno trajanje Sunca u periodu (1961.-1990.)

Naslovnica: Vihar (photo: Zijad Omerović)

Više detalja u vezi klimatoloških analiza možete dobiti na telefon + 387 33 276 714

Analizu pripremio: Dženan Zulum

0.0

500.0

1000.0

2012. 2013. 2014. 2015. 2016. 2017.

h M O S T A R

ljeto 1961-1990

0.0

200.0

400.0

600.0

800.0

1000.0

2012. 2013. 2014. 2015. 2016. 2017.

h T U Z L A

ljeto 1961-1990

Documents

KLIMATOLOŠKA ANALIZA VINE - · PDF filepredjelima na većini stanica zabilježena je po jedna tropska noć. ... Odstupanja suma padavina u odnosu na klimatološku standardnu normalu