Klínískar lyfjarannsóknir Sif Ormarsdóttir

LYFJASTOFNUNIcelandic Medicines Control Agency

Klínískar lyfjarannsóknir


Sif Ormarsdóttir




Klínísk lyfjarannsókn

• Skilgreining: Kerfisbundin rannsókn á lyfi í þeim tilgangi að afla þekkingar eða staðfesta þekkingu á verkun, milliverkun, aukaverkun, lyfjahvörfum eða rannsaka lækningalegt gildi*

• Á við um allar fasa I, II, III og IV rannsóknir í mönnum

• Á ekki við um rannsóknir án inngrips

*Reglugerð 443/2004 um klínískar lyfjarannsóknir í mönnum



Mismunandi fasar klínískra rannsókna

• Fasi I Lyfjafræði í mönnum• Fasi II Verkun/öryggi kannað• Fasi III Verkun/öryggi staðfest• Fasi IV Klínísk notkun



Fasa I rannsókn

• Að undangengnum dýratilraunum• Lyfjahvörf, verkun, eitrunaráhrif

• Heilbrigðir, ungir sjálfboðaliðar (karlmenn)• Konur: Krafa um niðurstöður frjósemisrannsókna í dýrum

• Aldraðir, sjúklingar (krabbameinslyf)

• Skammtaháð þol og öryggi

• Lyfjahvörf

• Fjöldi þátttakenda 6-20



Fasa II rannsókn “Proof of concept”

• Sjúklingar• Þol, lyfjahvörf, skammtaháð verkun• “Surrogate” endapunktur• Samanburður við lyfleysu• Skammtímaöryggi• Fjöldi tugir » hundraðir



Fasa III rannsókn

• Með skráningu í huga• 1-2 skammtar• Klínískt mikilvægur endapunktur • Samanburður við lyfleysu og/eða lyf• Langtímaöryggi • Fjöldi mörg hundruð » þúsundir



Fasa IV rannsókn

• Eftir markaðssetningu• Lyfið rannsakað í breiðari hópi sjúklinga• Sjaldgæfar aukaverkanir• Nánari rannsókn á notkun lyfsins, lyfinu fundinn

staður, kynning meðal lækna



Hlutverk Lyfjastofnunar er neytendavernd

• Lyfjastofnun annast útgáfu leyfa til lyfjarannsókna • Mat á umsókn

• Eftirlit, móttaka viðbótargagna

• Markmið • Fljót afgreiðsla

• Veita ráðgjöf

• Hæfir starfsmenn, opin samskipti



Evrópska tilskipunin (2001/20/EB) og íslenska reglugerðin (443/2004) um klínískar lyfjarannsóknir í mönnum



Vernd þátttakenda

• Klíníska rannsókn má einungis framkvæma ef:• Samþykkt af siðanefnd og Lyfjastofnun

(ávinnings/áhættumat)

• Upplýst samþykki til staðar

• Verndun gagna tryggð

• Ákvæði um tryggingar eða skaðabætur

• Rannsakandi læknir eða tannlæknir



Hornsteinar og áherslur 2001/20/EB

• Góðir klínískir starfshættir (GCP)• Góðir framleiðsluhættir (GMP)• Helsinki-yfirlýsingin frá 1996• Vernd einstaklinga sem ófærir eru um að veita

löglegt samþykki• Eitt álit í hverju landi (siðanefnd)• Evrópskur gagnagrunnur (EudraCT)• Tilkynning aukaverkana



GCP

• Gæðastaðall gefinn út af ICH • Varðar tilhögun og framkvæmd rannsóknar,

skráningu gagna og tilkynningu niðurstaðna • Tilgangur að tryggja að gögn og túlkun

niðurstaðna úr rannsóknum séu trúverðugar og nákvæmar og að réttindi, öryggi og velferð þátttakenda séu virt.



GMP

• “Rannsóknarlyf skal framleitt í samræmi við leiðbeiningar um góða framleiðsluhætti”

• Kröfurnar í raun sömu og ef lyf á markað• Ábyrgðaraðili (QP) ber ábyrgð á gæðum

framleiðslueininga



Vernd einstaklinga sem ófærir eru um að veita löglegt samþykki

• Almennt:• Ekki ef hægt að fá sömu upplýsingar úr rannsóknum á

einstaklingum færum um að veita upplýst samþykki• Alla jafna einungis ef beinn ávinningur fyrir

sjúklinginn

• Börn:• Ef rannsóknin þess eðlis að hana er einungis hægt að

framkvæma í börnum, s.s. bóluefni• Verður að tengjast sjúkdómsástandi barnsins



Eitt álit siðanefnda í hverju landi

• Mikil breyting fyrir störf siðanefnda• Samþykki/höfnun < 60 daga• Sérfræðingar til aðstoðar ef ólögráða einstaklingar



Evrópskur gagnagrunnur (EudraCT)

• Gagnagrunnur þar sem allar umsóknir um klínískar lyfjarannsóknir á EES svæðinu eru vistaðar

• Upplýsingar um viðfangsefni, upphaf og lok rannsóknar

• EudraCT númer

• Tilgangur m.a. að auka skilvirkni og samræma málsmeðferð yfirvalda á klínískum rannsóknum innan EES



Meintilvik (AEs)

• Rannsakandi tilkynnir bakhjarli (sponsor) alvarleg meintilvik strax.

• Dauðsfall verður að tilkynna bakhjarli, siðanefnd og Lyfjastofnun

• Bakhjarl heldur skrá og tekur saman meintilvik í lokaskýrslu



Alvarlegar aukaverkanir

• Ætlaðar óvæntar alvarlegar aukaverkanir (SUSARs = suspected unexpected serious adverse reactions)

• Bakhjarl tilkynnir LS og siðanefnd < 15 daga

• Ef lífshættuleg aukaverkun < 7 daga

• Bakhjarl tilkynnir öllum rannsakendum

• Skráning SUSARs í evrópskan gagnagrunn (EudraVigilance)



Klínískar lyfjarannsóknir á Íslandi



• 20 umsóknir • 12 aðeins á Íslandi• Engin fasa I rannsókn, 11 fasa II, 5 fasa III og 4

fasa IV• 17 á vegum lyfjafyrirtækis• Engri hafnað, 1 dregin til baka, 2 ekki frágengnar

Klínískar rannsóknir 2004



Samanburður við Svíþjóð

• Ísland 2004• 20 á ári

• Engri hafnað

• 0% fasa I

• 40% fasa II

• 25% fasa III

• 20% fasa IV

• 15% akademískar

• Svíþjóð 2000• 500 á ári

• 6 hafnað

• 14% fasa I

• 23% fasa II

• 36% fasa III

• 14% fasa IV

• 12% akademískar



2005

11 umsóknir borist fyrstu 4 mánuði ársins...

Documents

Klínískar lyfjarannsóknir Sif Ormarsdóttir