De Koggerik NIEUWSBRIEF VOOR VRIJWILLIGERS, DONATEURS EN BEGUNSTIGERS VAN STICHTING KAMPER KOGGE

Mei 2013 5e jaargang

Wij danken onze sponsors voor

de opmaak en druk van deze

nieuwsbrief.

Kijk op

kamperkogge.nl voor ons

sponsoroverzicht

1 8

Gerrie van den Berg Reijer van ‘t Hul Mark van Rossum Gerrit Lindeboom Jan van Werven

DIT IS EEN UITGAVE VAN: Stichting Kamper Kogge Havenweg 7, 8262 BZ Kampen nieuwsbrief@kamperkogge.nl www.kamperkogge.nl

een scala aan lichtblauwe tinten verzilveren de trage stroom vanaf het bankje bij de molen zie ‘k haar passeren laag en loom kaal zijn de wilgen op de krib goudgeel het ruisend riet bakens groen en rode tonnen markeren ‘t vaargebied Fortuna heet het schip uit Zwolle vol schroot; één lange bruine bult de Schokland in het gat van Stoter ligt diep met zand gevuld de wit bescheten boom ver weg vol zwarte vlekken zwanen, ganzen, mantelmeeuw en eenden die schor kwekken

verkeer raast op de Molenbrug en aan de overzij tussen loodsen en de bomen sluipt snel een gele streep voorbij de rookpluim van de melkfabriek zweeft, dansend naar de oost een reiger op het strandje heeft net z’n poep geloosd ineen gestrengeld op de krib een paartje ‘Pieter Zand’ VERBODEN TOEGANG OM TE ZWEMMEN zegt ’t gele bord bij ‘t strand ik bin een kiend van de revier wil altied naor d’r toe en a’k aar zie vanof de diek, dan denk ik: Iessel mien Iessel, ik olle van oe!!!

Mijn rivier

Informatie over vaartochten en rondleidingen treft u aan op onze website kamperkogge.nl.

Geïnteresseerd in varen, historie, avontuur , gezelligheid of een combinatie daarvan: neem

vrijblijvend contact op om te zien of vrijwilliger worden iets voor u is. Meer informatie vindt u

hierover op onze website.

Donaties zijn welkom op bankrekening nr 15.91.99.182 van Stichting Kamper Kogge in Kampen

onder vermelding van Donateur en uw adresgegevens.

U bent al donateur vanaf € 20 per jaar.

De Stichting Kamper Kogge is erkend als culturele ANBI. Hierdoor kunt u 125% van uw donatie als

gift aftrekken in uw belastingaangite. Als donateur ontvangt u de Koggerik per post en wordt u

uitgenodigd voor de jaarlijks donateursdag, met natuurlijk een vaartocht op de Kamper Kogge.

Aan deze uitgave werkten mee:Aan deze uitgave werkten mee:

Deur :Reindert, Skriever uut Wilsum

Wrak IJsselkogge

Massaproductie en Paasmaandag

Programma 2013

De Koggerik

Stichting Kamper Kogge

6

4

Het wrak van de IJsselkogge, dat vlak bij de Koggewerf op de

boden van de IJssel ligt, wordt geborgen en geconserveerd!

Binnen en buiten onze stichting is het enthousiasme groot en

worden initiatieven uitgewerkt.

In deze nieuwsbrief een verslag van de stad Bremen die ‘haar’

koggewrak conserveerde en tot een toeristische trekpleister

wist te maken.

Je zou onze eigen varende kogge haast vergeten. Ook vertellen

we u over de uiteenlopende werkzaamheden die afgelopen

winter werden uitgevoerd om het schip weer voor te bereiden

op het vaarseizoen in 2013.

Vrolijke vlaggen, gemaakt op tweede Paasdag, door kinderen van de basisscholen uit Kampen.

2

..

..

7

. Het is toch ook onvoorstelbaar dat er 150 meter van

de Koggewerf op een diepte van maar vijf meter

een échte kogge ligt te roepen om geborgen te

worden.

Kampen en kogge zijn onlosmakelijk met elkaar

verbonden. Honderden koggen voeren af en aan in

de 12e, 13e en 14e eeuw. Als ik door de binnenstad

loop, kijk ik met iets van trots naar al die mooie

gebouwen, poorten, kerken, gevels, etc. Allemaal

“overblijfselen” uit lang vervlogen tijd.

Monumenten, cultuur, historie, natuur, belangrijk

om zuinig op te zijn!

En nu, na die schitterende vondst van de

IJsselkogge denk ik ja, dat missen we nog!

Wat zou dat mooi zijn. Eén van de meest essentiële

bouwwerken uit die tijd weer in Kampen. En een

heel belangrijk en indrukwekkend bouwwerk.

Resultaat van kennis, vakmanschap, zeemanschap,

visie, samenwerking, durf, moed en zo kan ik nog

wel even door gaan.

Onze voorouders, ongeveer zevenhonderd jaar

geleden: Zeventig ton massief eikenhout met de

handen verwerkt tot een zeewaardig vrachtschip

met een perfecte rompvorm en extreem goede

zeileigenschappen. Een bouwwerk dat er zeker toe

bijgedragen heeft dat Kampen ooit een belangrijke,

maar vooral ook prachtige Hanzestad is geweest en

natuurlijk ook wil blijven: De Kogge. Voorloper van

mogelijk de tweede Zuiderzeehaven voor Kampen?

Wrak Bremerhaven Bremerhaven heeft een droom waargemaakt. Zij

hebben in 1963 heel voorzichtig 2000 wrakdelen

van een schitterende Kogge (bouwjaar + 1340) uit

de Weser geborgen.

Dit “wrak” heeft een prachtige “ligplaats” gekregen

in het Deutsches Schiffahrts Museum.

Elke keer dat ik met “onze eigen Kamper Kogge” in

Bremerhaven ben geweest heb ik met bewondering

en respect en met hoogpolig kippenvel gekeken

naar dit enorme “project”.

RTVOost wilde graag opnamen maken in

Bremerhaven om deze Kogge in Kampen en

omgeving wat breder onder de aandacht en in

beeld te brengen. Daar heb ik als lid van de

werkgroep p.r. natuurlijk geen enkel probleem

mee.

2 7

Even voorstellen: onze oudste vrijwilliger is

geboren in 1920 aan de Oudestraat. Zijn vader was

vijverhofvisser en zijn moeder verkocht

amandelboompjes. Gerrit werd boerenknecht in

Oude Pekela en trouwde met Bertha, een

boerendochter uit Oudewater. Het echtpaar

keerde terug naar Kampen, waar zij

bejaardenverzorgster werd en Gerrit ging vissen op

het Kottertje de KP 65 met de bijnaam d’Olde

Ouwe.

In 1980 stopte Gerrit met de visserij. Vaak ging ie

erop uit met z’n oude punter. Zijn hobby’s zijn

koekhappen voor

80-plussers, bejaardengymnastiek en ouwehoeren

in De Skele met een glaasje ouwe klare. In 1988

werd Gerrit in Oudleusden Nederlands kampioen

zaklopen voor senioren. Gerrit is vrijwilliger bij de

Kamper kogge. Deze krasse 93-jarige woont met zijn vrouw op Zuid in de Oudendijkstraat.

Stichting Kamper Kogge

De IJsselkogge blijft ons

bezig houden

Daar werden we zeer enthousiast ontvangen door de

Direktorin van het museum en door een zeer deskundige

scheepsarcheoloog Mike Belasus. Ik mocht zelfs uitgebreid

binnen de afzettingen fotograferen (wat normaal ook niet

mag). Wat een feest.

We hebben uiteraard van de gelegenheid gebruik gemaakt

om ons uitgebreid te laten informeren over het bergen,

manieren van conserveren, tijdpad, kosten, ervaringen,

etc.. Het enthousiasme van deze mensen was voor mij

heel herkenbaar en aanstekelijk.

Zo kregen we o.a. te horen, dat er tegenwoordig nieuwere

en mogelijk goedkopere technieken beschikbaar zijn voor

het conserveren. Ook boden ze ons aan te helpen met

eventueel advies bij het hele traject van verkenning,

geldwerving en een eventuele werkwijze.

Na deze bijzondere ontmoeting werden we gastvrij

uitgenodigd voor een hapje, door de Ältermann van de

Internationale Kogge Compagnie: dhr. Dieter Wilhelmi aan

boord van een schitterend gerestaureerde Bark, een

museumschip in de haven.

Een fantastische (lange) dag. Veel gezien en gehoord. En

te horen aan het enthousiasme van Jolande weet zij er een

mooie reportage van te maken. We gaan het zien.

De Koggerik Gerrit den Oude

Veural op een ruwe zee bin wij belangrijk. Dan

gaon we in ’t ruum op de banken lѐgen. Bin we dus

ballast en zeilt de kogge wat rustiger.

Mooie herinnering? Veur twee jaor kwamen we op

Helgoland. Daor ku’j van alles tax free kopen. Wij

an’t bunkeren: flessen jenever, cognac, whisky;

kissies goeie segaren en viagrapillen. Alles veur d’

alve pries!

Wat moet er voor jou nog aan de Kamper kogge

verbeterd worden? Een rollatorlift zol wel

makkelijk wez’n. En wat iezeren aken umme de

wandelstokken

an te angen. Ook een jong zustertien an boord

veur een wasbeurte en verzörging zol mooi wezen.

Worden jij en je vrienden niet te oud om mee te

varen? Nee, eur. Wi’j blieven meegaon. ‘k Eb al

veuresteld umme de Anri Dinant , det Rooie

Kruusskip as volgboot mee te nemen.

Wat vind je van de Verjongingscommissie?

Ze doen maar. Ik zegge altied maor: ‘Wie et olde

niet eert, is ’t jonge niet weerd!’ En as ze ons niet

meer kunnen gebruken, eb ik al een plannegien.

Wat is dat voor plan? Ze gaon toch det koggewrak

uut de Issel naor boven alen. Dan elpen wij wel

met ’t conserveren en maken wij die skute weer

zeilklaor. Gaon we mooi met de olde koggerikken

met de Iesselkogge varen.

Gait, bedankt voor dit interview!

Wie is en wat doet hij?

Foto Deutsches Schiffahrts Museum

Het lijkt al lang geleden,

maar tijdens een druilerig

Kerst in Oud Kampen

stond de Kamper Kogge

met een kraam in het

Keizerkwartier. Beide

avonden werden ettelijke

bekertjes houtgestookte

gluhwein verkocht. Porder

Johannes van Heerde wist

circa 1000 gasten te

verleiden om plaats te

nemen in de

theatergarage, waar de

sprooksprekers hen

vermaakten met hun

verhalen.

De penningmeester was

verheugd met de

opbrengst! Kerst in oud Kampen

Gerrit, hoelang ben je al betrokken bij de Kamper

kogge? Ik eure niks; eb mien ge’eurhapparaat niet in;

ev’m wacht’n; ja, nog een keer. Zeg maar Gait eur.

Vanof tweeduzendeen bin’k d’r al bi’j.

Gait, veel mee geweest met vaartochten? Jazeker, ook

vake op zee; veurig jaor nog noar Bremer’av’n.

Wil dat nog wel op jouw leeftijd? Giet nog prima. Ik bin

de oldste en mien kammeroaden zitten zo tussen de

zeumtug en de tachetug. Det jonge volk dut ’t wark. Wij elpen met eten , drinken en sloapen.

Dus samen met Jan Boerhof (kenner van vele oude

scheepstypen en modelbouwer van onze Kamper Kogge) en Jolande Verhey (journaliste tv Oost) richting Bremerhaven.

3 6

Helaas nam Wouter Waldus het stukje koggewrak

na afloop weer mee. Velen hopen dat het,

samen met de rest van het wrak, uiteindelijk

weer naar Kampen terug keert.

Omdat veel vrijwilligers de aankondiging van de

lezing door Rijkswaterstaat hebben gemist, zal

de werkgroep PR proberen in de loop van dit

jaar en herhaling te organiseren.

Stichting Kamper Kogge

De Kogge onder zeil

Staand en lopend want

Eerste stukje IJsselkogge op Koggewerf Wouter Waldus is een van de weinigen die het

wrak van de kogge, door hem IJsselkogge gedoopt,

met eigen ogen gezien heeft. In opdracht van

Rijkswaterstaat heeft deze onderwaterarcheoloog

het wrak afgelopen najaar uitvoerig onderzocht,

waarna hij tot de conclusie kwam dat het hier om

een uniek wrak van een Middeleeuwse kogge gaat.

In maart hield Waldus een lezing op de Koggewerf,

georganiseerd door Rijkswaterstaat.

Gepassioneerd vertelde hij over het ‘first

contact’, dat is het moment dat je voor het eerst

contact maakt met een voorwerp dat eeuwen

verborgen is geweest.

Het tijdstip van de lezing was bijzonder, want net

een paar dagen daarvoor werd bekend dat het

wrak zal worden geborgen en geconserveerd. Om

te laten zien waarom conservering noodzakelijk is,

had Waldus een plank meegenomen die hij

eigenhandig van het wrak heeft afgezaagd. De

plank van ruim een meter is zeker 10 centimeter

gekrompen nadat die boven water is gehaald en

opgedroogd.

Lezing Henk de Velde Wereldzeiler Henk de Velde meert deze zomer

enkele weken met zijn schip Solitair aan bij de

Koggewerf, voordat hij vertrekt voor een nieuwe

reis naar verre streken.

Op 1 juni geeft hij een boekpresentatie en mini-

expositie in de expositieruimte van de werf.

Henk zal rond die tijd ook een lezing over zijn

reizen geven, waarvoor de vrijwilligers nog

worden uitgenodigd.

De werkgroep Varen en onderhoud kwam weer niet aan

zijn winterslaap toe. De oude ingang van het ruim en de

losse navigatietafel zijn vervangen door een vaste

constructie.

Ook de mast en het lopend want kregen een

onderhoudsbeurt. Minder zichtbaar zijn de nieuwe

watertanks, gesponsord door De Weerd Kunststof

Techniek uit Ijsselmuiden.

Met het optuigen van de kogge op paasmaandag is de start gegeven van het nieuwe seizoen. Er worden dit

voorjaar diverse oefentochten gemaakt en ook kennismakingstochten met nieuwe (potentiele)

vrijwilligers. De hoogtepunten van het seizoen zijn:

15 mei t/m 6 juni

Deelname maritieme evenementen

‘Oostende voor anker’ (Belgie) en Festival

maritime Dunkerque (Frankrijk)

19 t/m 25 juni

Sail Den Helder

Begin juli

werfbeurt voor de kogge

Juli/augustus

Varen tijdens de Kamper Ui(t)dagen

4 t/m 11 september

Terschelling

14 september

Monumentendag: Koggewerf is onderdeel van

het ridderevenement

In de werkplaats leek de opbouw te massaal te worden, maar

eenmaal aan dek geplaatst, valt het niet uit de toon bij de

rest van het schip.

4 5

Beetje koud, maar toch redelijk weer

met een lekker zonnetje, bracht veel

mensen op Paasmaandag naar de

Koggewerf. Ook dit jaar zorgde de

samenwerking van de

koggevrijwilligers met de

botteraars en het roeisloepvolk

deze dag tot een waar Koggewerffeest.

Een tiental donateurs konden we

bijschrijven en er werden bijna 90

koggemokjes verkocht.

In en om de Taveerne was het een

drukte van belang. De gerookte vis

van Johan en de zijnen ging er ook

goed in, evenals de erwtensoep van Co

Jelte en de geroosterde koggepopcorn

van Truus en de groep middeleeuwse

vrouwen bij het Brunneper huisje.

Smid Jan had veel bekijks evenals

Jan en Wim bij het prachtige model

van de kogge.

Aan boord van de Kamper Kogge

maakten Piet en z’ n mannen onze

trots zeilklaar.

De basisschoolwedstrijd met de

‘maritieme’-vlaggen werd gewonnen

door groep 6/7/8 van het Scala (de

voormalige Avercampschool). Zij

winnen een rondleiding met

speurtocht en het vertel/

theaterverhaal Om de Noord van

Kees en Reijer.

Alle vrijwilligers bedankt voor de inzet!

Stichting Kamper Kogge Middeleeuwse

massaproductie

In de wintermaanden worden ook diverse niet-

nautische werkzaamheden uitgevoerd: Kees ‘Kist’ van

Staverden en zijn assistent Aart Duiveman maakten

samen al zo’n 200 scheepskisten. Ze maken de kisten

in drie verschillende afmetingen: klein, middel en

groot (15, 55 en 70 euro). Elke kist met fraai ijzeren

beslag en met het logo van de Kamper kogge.

Paasmaandag Koggewerf groot succes

Op initiatief van Jan van Werven maakte een groep vrijwilligers 420

(!) koggemokjes (borrelglaasjes) die a 5 euro worden verkocht bij

diverse evenementen. Truus Notrot maakte 20 tassen met Kogge-

embleem.