Konjenital adrenal hiperplazi(KAH)

Dr. İhsan ESENFırat Üniversitesi Hastanesi

Çocuk Endokrinolojisi Bilim Dalı

Dersin Amacı

• KAH patogenezinin öğrenilmesi

• KAH’lı hastaların klinik ve laboratuar bulgularının öğrenilmesi

• KAH’lı hastalarda tedavi prensiplerinin öğrenilmesi

Kortizol

Adrenal korteks fonksiyonları:

Mineralokortikoidler – sodyum geri alımı ve potasyum atılımını

düzenler.

Glukokortikoidler – enerji ve kemik metabolizmasında ve nöronal

ve immün hücre fonksiyonlarının düzenlenmesinde rol alır.

Androjenler – büyüme, genital gelişim ve puberteyi rol alırlar.

Adrenal medulla fonksiyonları:

Adrenalin ve noradrenalin – kan basıncı ve kalp atım hızını artırır.

Konjenital adrenal hiperplazi

İlk vaka 1865 yılında tanımlanıyor

Adrenal steroidogenezin kalıtsal bozuklukları

Otozomal resesif kalıtım (E=K)

Pregnenolon

Progesteron

17 α - Hidroksi Pregnenolon

17α- Hidroksi Progesteron

Dehidroepiandrosteron

Androstenedione

11 deoksikortikosteron (DOC)

Kortikosteron

Aldosteron

11- Deoksikortizol

Kortizol

Testosteron

Östriol

Östron

Östradiol

11β hidroksilaz

3β hidroksisteroid dehidrojenaz

17α

hidr

oksi

laz

17,2

0 de

zmol

az

Arom

ataz

21 hidroksilaz

Kolesterol

21 hidroksilaz eksikliği

En sık KAH nedeni (%85-95)

Pregnenolon

Progesteron

17 α - Hidroksi Pregnenolon

17α- Hidroksi Progesteron

Dehidroepiandrosteron

Androstenedione

11 deoksikortikosteron (DOC)

Kortikosteron

Aldosteron

11- Deoksikortizol

Kortizol

Testosteron

Östriol

Östron

Östradiol

11β hidroksilaz

3β hidroksisteroid dehidrojenaz

17α

hidr

oksi

laz

17,2

0 de

zmol

az

Arom

ataz

21 hidroksilaz

Kolesterol

21 hidroksilaz eksikliği

En sık KAH nedeni (%85-95)

Kalan enzim aktivitesine göre klinik değişken olabilir.

Kızlar daha ciddi etkilenirler

Genital organlarda virilizasyon

Beyin virilizasyonu

Clinical Endocrinology (2007) 66 , 162–172

KAH tipleri

Klasik tip – tuz kaybı ile giden, enzim aktivitesi < %1

Basit virilizan tip , enzim aktivitesi %1-2

Non klasik tip, enzim aktivitesi %10-50

KAH (21 hidroksilaz eksikliği)

Klasik Basit virilizan Non-klasik

Kortizol ↓↓↓ ↓↓ yok

Mineralokortikoid ↓↓ Yok Yok

Androjen fazlalığı ↑↑↑ ↑↑ ↑

Başvuru özellikleri

Kızlarda virilizasyon Androjenler ↑

Tuz kaybı olan hastalar Aldosteron ↓ , Renin ↑

Na ↓, K ↑

Hipoglisemi

Hiperpigmentasyon ACTH ↑

Dehidratasyon, şok

ACTH biyosentezi ve hipotalama-hipofize-adrenal aks

11β hidroksilaz eksikliği

• İkinci en sık KAH nedeni (%5-15)

• Kızlarda cinsel farklılaşma bozukluğu

• Hem kız hem erkeklerde postnatal virilizasyon

• Aldosteron öncülerinin tuz tutucu etkileri var, tuz kaybı olmaz.

• ↑ 11-deoksikortizol ve deoksikortikosteron (DOC)

(hem bazal hem ACTH sonrası)

• ↑ ACTH ve ↓ plazma renin düzeyi

Pregnenolon

Progesteron

17 α - Hidroksi Pregnenolon

17α- Hidroksi Progesteron

Dehidroepiandrosteron

Androstenedione

11 deoksikortikosteron (DOC)

Kortikosteron

Aldosteron

11- Deoksikortizol

Kortizol

Testosteron

Östriol

Östron

Östradiol

11β hidroksilaz

3β hidroksisteroid dehidrojenaz

17α

hidr

oksi

laz

17,2

0 de

zmol

az

Arom

ataz

21 hidroksilaz

Kolesterol

3β hidroksisteroid dehidrojenaz eksikliği

• Nadir KAH nedenlerinden

• Her üç serideki hormon üretimi bozulmuştur.

• Tuz kaybı

• Hem erkek hem kızlarda cinsel farklılaşma bozukluğu

• ↑ Δ5/Δ4 serum steroidleri

Pregnenolon

Progesteron

17 α - Hidroksi Pregnenolon

17α- Hidroksi Progesteron

Dehidroepiandrosteron

Androstenedione

11 deoksikortikosteron (DOC)

Kortikosteron

Aldosteron

11- Deoksikortizol

Kortizol

Testosteron

Östriol

Östron

Östradiol

11β hidroksilaz

3β hidroksisteroid dehidrojenaz17α

hidr

oksi

laz

17,2

0 de

zmol

az

Arom

ataz

21 hidroksilaz

Kolesterol

Pregnenolon

Progesteron

17 α - Hidroksi Pregnenolon

17α- Hidroksi Progesteron

Dehidroepiandrosteron

Androstenedione

11 deoksikortikosteron (DOC)

Kortikosteron

Aldosteron

11- Deoksikortizol

Kortizol

Testosteron

Östriol

Östron

Östradiol

11β hidroksilaz

3β hidroksisteroid dehidrojenaz17α

hidr

oksi

laz

17,2

0 de

zmol

az

Arom

ataz

21 hidroksilaz

Kolesterol

Pregnenolon/Progesteron ↑↑

17OH pregnenolon/17OH progesteron ↑↑

DHEA/Androstenedion ↑↑

Basit virilizan KAH

.

Tuz kaybı olmaksızın

Glikokortikoid eksikliği

Kızlarda virilizasyon

Erkeklerde artmış androjenemi bulguları

Non-klasik KAH

• Tipik olarak geç çocukluk, ergenlik ve erişkin yaşta

• Aşırı androjen salgısının belirti ve bulgularını gösterirler

• Sıklığı 1/1000 (Askenazi Yahudileri, Akdeniz, Ortadoğu ve Hint

toplumunda daha sık)

Non-klasik KAH belirti ve bulgular

• Pubertal kızlarda, hirsutizm, akne, androjenik alopesi,

anovulasyon, menstrual disfonksiyon, infertilite

• Prepubertal çocuklarda uzun boy, ileri kemik yaşı, erken koltuk

altı ve pubik kıllanma, erişkin gibi ter kokusu

Laboratuvar21(OH)laz (klasik) 11β(OH)laz (klasik) 3β-HSD (klasik)

17(OH) prog ↑ ↑ ↓

Kortizol ↓ ↓ ↓

ACTH ↑ ↑ ↑

Sodyum ↓ N-↑ ↓

Potasyum ↑ N-↓ ↑

Aldosteron ↓ ↓ ↓

Renin ↑ ↓ ↑

DOC ↓ ↑ ↓

DHEA-S ↑

Üriner steroid profili

Kromozom analizi

Pelvik USG

Laboratuvar

Görüntüleme

Tedavi

.

Hidrokortizon 12-15 mg/m2/gün

Fludrokortizon 0,05 – 0,2 mg/gün

Stres durumunda hidrokortizon dozunun 3 katı verilmeli

Adrenal kriz durumunda IV hidrokortizon ve sıvı tedavisi verilmeli

Kızlarda virilize genitalya için cerrahi

Yenidoğan taraması

.

• Doğumdan sonra 3. gün Guthrie kağıdına

• Kan 17-hidroksiprogesteron düzeyi (17OH-P)

Soru ve katkılar lütfen

Dr. İhsan ESENFırat Üniversitesi Hastanesi

Çocuk Endokrinolojisi Bilim Dalı

http://kisi.deu.edu.tr/ihsan.esen/