KPSS · Doktrin Yayınları Son Viraj Soru Bankası genel kültür düzeyinde bir kaynak olup, KPSS sürecinde sınavdan önce başvurulması gereken önemli bir çalışmadır. MEB

KEMAL ARSLAN - RIZA AKIN KAYARHÜSEYİN ULUTAŞ - GÜRKAN ALKAN

KPSS KPSS KAMU PERSONELİ

SEÇME SINAVIDoktrin Yayınları Son Viraj Soru Bankası genel kültür

düzeyinde bir kaynak olup, KPSS sürecinde sınavdan önce

başvurulması gereken önemli bir çalışmadır.

MEB kitapları ve ÖSYM sınavları incelikle tarandıktan sonra

sentezlenip uygun hale getirilerek sizlere sunulmuştur.

Bu çalışmada TÜİK’in son verileri, Türkiye’nin önemli projeleri

ve coğrafya ile ilgili önemli istatistiki bilgiler içerikte

kullanılmıştır.

– TA

MAM

I CÖ

ZÜM

LÜ S

ORU

BAN

KASI

– S

ON V

İRA

J

Cevizlik Mh. Beyaz Zambak Sk. No:1 Bakırköy - İstanbul • Tel: 0212 583 32 33 • www.doktrinyayinlari.com

ŞİFRELER,KISA NOTLAR,

PROJELER,TÜİK 2015 VERİLERİ

Doktrin

Yayınları

COĞRAFYANIN DOKTRİNİ ŞİFRELER, KISA NOTLAR, PROJELER , TÜİK 2015 VERİLERİ

ÖNSÖZ

Değerli Arkadaşlar bu çalışmada (Kısa konu özetleri-2015 TÜİK verileri-Güncel konular-Önemli havaalanları-Tüneller-Boru hatları-UNESCO listesi-Ramsar Alanları-Hızlı tren-Otoyol-2023 Turizm stratejisi-Kaybolan sulak alanlar..vb) bize yardımcı olan DOKTRİN YAYINLARI koordinatörü değerli Önder Bayrak’a Tarihçi-yazar Cavit Ardıç’a teşekkür ederim. Ayrıca Türkiye’nin her köşesinde bize destek olan, bilgi alış verişinde bulunduğumuz değerli coğrafyacı-yazar;

- Alican Demir

- Yaşar Düzcan

- Onur Esmer

- Erhan Bilgin

- Hüsnü Aksoy

- Gökhan Dil

- Gürsel Keklik

- Endem Öztürk’e teşekkür ederim…

Doktrin Yayınları - Kemal Arslan

www.doktrinyayinlari.com 3


Doktrin Yayınları SON VİRAJ tamamı çözümlü soru Bankası...!!

Özellikleri:

– Bütün MEB kaynakları(Lise 10.sınıf, 11. Sınıf ve 12. Sınıf kitaplarının kpss müfredatını kapsayan kısımları) didik didik taranarak sorulara dönüştürüldü...!!

– Son 50 yılın(1966-2015) ÜSS-ÖSS-LYS-YGS soruları ışığında benzer sorular hazırlandı..!! jana-icra-janu-pmyo-als-janu gibi ösym sınavları tarandı..!!

– Soruların zorluk derecesi; orta ve üst düzey-zor (Final) sorulardan oluşmaktadır..!!

– 2015 TÜİK verileri(tamamı güncel son veriler) kullanıldı...!!

– TÜİK 2015 verileri verileri eklidir..!!(son bölümde bir kaç sayfalık)

– Güncel konular (Önemli havaalanları-Tüneller-Boru hatları-UNESCO listesi-Ramsar-Hızlı tren-Otoyol-2023 Turizm stratejisi-Kaybolan sulak alanlar vb) ışığında sürpriz soruları kaçırmayacak hazırlandık..!!

– Her kelimesinde emeğin etkili olduğu bu çalışmada coğrafyacı-yazar Kemal Arslan, Rıza Akın Kayar, Hüseyin Ulutaş, Gürkan Alkan hocanın (Ekip ürünü) desteği etkisi katkısı fazladır...!!

www.doktrinyayinlari.com4


Doktrin

Yayınları

2015 Yılında Türkiye’nin Dış Ticaretinde En Fazla Paya Sahip ilk 15 Ürün Grubuİhracat İthalat

Ürün Gruplar Milyon $ Ürün Grupları Milyon $

1Motorlu kara taşıtları, traktörler, bisikletler, motosikletler ve diğer kara taşıtları, bunların aksam, parça,

17.466.035 1

Mineral yakıtlar, mineral yağlar ve bunların damıtılmasından elde edilen ürünler, bitümenli maddeler, mineral mumlar-

37.842.990

2Kazanlar, makinalar, mekanik cihazlar ve aletler, nükleer reaktörler, bunların aksam ve parçaları

12.337.866 2

Kazanlar, makinalar, mekanik cihazlar ve aletler, nükleer reaktörler, bunların aksam ve parçaları

25.550.393

3Kıymetli veya yarı kıymetli taşlar, kıymetli metaller, inciler, taklit mücevherci eşyası, metal paralar

11.263.737 3

Elektrikli makina ve cihazlar, ses kaydetme-verme, televizyon görüntü-ses kaydetme-verme cihazları , aksam-parça-aksesuarı-

17.637.610

4 Örme giyim eşyası ve aksesuarı 8.931.013 4

Motorlu kara taşıtları, traktörler, bisikletler, motosikletler ve diğer kara taşıtları, bunların aksam, parça, aksesuarı-

17.543.638

5Elektrikli makina ve cihazlar, ses kaydetme-verme, televizyon görüntü-ses kaydetme-verme cihazları,aksam-parça-aksesuarı

8.283.168 5 Demir ve çelik 14.775.097

6 Demir ve çelik 6.557.916 6 Plastikler ve mamulleri 12.268.324

7 Örülmemiş giyim eşyası ve aksesuarı 5.919.074 7 Organik kimyasal ürünler 4.715.537

8 Demir veya çelikten eşya 5.467.613 8

Optik, fotoğraf, sinema, ölçü, kontrol, ayar, tıbbi, cerrahi alet ve cihazlar, bunların aksam, parça ve aksesuarı

4.621.270

9 Plastikler ve mamulleri 5.360.500 9 Eczacılık ürünleri 4.296.426

10Mineral yakıtlar, mineral yağlar ve bunların damıtılmasından elde edilen ürünler, bitümenli maddeler, mineral mumlar

4.519.941 10Kıymetli veya yarı kıymetli taşlar, kıymetli metaller, inciler, taklit mücevherci eşyası, metal paralar

4.183.469

11 Yenilen meyveler ve sert kabuklu meyveler 4.356.851 11Hava taşıtları, uzay taşıtları ve bunların aksam ve parçalar

3.829.966

12Mobilyalar, yatak takımları, aydınlatma cihazları, reklam lambaları, ışıklı tabelalar vb, prefabrik yapılar

2.754.011 12Alüminyum ve alüminyumdan eşya

3.333.531

13 Alüminyum ve alüminyumdan eşya 2.370.647 13 Bakır ve bakırdan eşya 2.985.137

14Tuz, kükürt, topraklar ve taşlar, alçılar, kireçler ve çimento

2.253.895 14 Demir veya çelikten eşya 2.742.227

15Sebzeler, meyvalar, sert kabuklu meyvalar ve bitkilerin diğer kısımlarından elde edilen müstahzarlar

2.187.229 15Kağıt ve karton, kağıt hamurundan, kağıttan veya kartondan eşya

2.683.942

Toplam İhracat 143.882.631 Toplam İthalat 207.199.144



Doktrin

Yayınları

2015 Yılında Türkiye’nin Dış Ticaretinin Geniş Ekonomik Gruplara Göre Sınıflandırılması

İhracat İthalatÜrün Grupları Milyon $ Ürün Grupları Milyon $

Yatırım (sermaye) malları 15.398.120 Yatırım (sermaye) malları 15.398.120

Hammadde (ara mallar) 68.449.655 Hammadde (ara mallar) 68.449.655

Tüketim malları 59.165.816 Tüketim malları 59.165.816

Sanayi için işlem görmüş hammaddeler 47.358.783 Sanayi için işlem görmüş hammaddeler 47.358.783

Yarı dayanıklı tüketim malları 14.632.402 Yarı dayanıklı tüketim malları 14.632.402

Dayanıklı tüketim malları 13.136.193 Dayanıklı tüketim malları 13.136.193

Dayanıksız tüketim malları 8.697.802 Dayanıksız tüketim malları 8.697.802

Taşımacılık araçlarının aksam ve parçaları 8.596.526 Taşımacılık araçlarının aksam ve parçaları 8.5965.26

Yatırım (sermaye) malları (taşımacılık araçları hariç)

8.503.973Yatırım (sermaye) malları (taşımacılık araçları hariç)

8.503.973

Esası yiyecek ve içecek olan işlenmiş tüketim malları

7.407.952Esası yiyecek ve içecek olan işlenmiş tüketim malları

7.407.952

Binek otomobilleri 6.899.294 Binek otomobilleri 6.899.294

Sanayi ile ilgili taşımacılık araç ve gereçleri 6.894.147 Sanayi ile ilgili taşımacılık araç ve gereçleri 6.894.147

Esası yiyecek ve içecek olan işlenmemiş tüketim malları

6.186.926Esası yiyecek ve içecek olan işlenmemiş tüketim malları

6.186.926

Yatırım mallarının aksam ve parçaları 4.536.517 Yatırım mallarının aksam ve parçaları 4.536.517

Sanayi için işlem görmemiş hammaddeler 3.761.224 Sanayi için işlem görmemiş hammaddeler 3.761.224

İşlem görmüş diğer yakıt ve yağlar 2.156.223 İşlem görmüş diğer yakıt ve yağlar 2.156.223

Motor benzini ve diğer hafif yağlar 2.058.422 Motor benzini ve diğer hafif yağlar 2.058.422

Esası yiyecek ve içecek olan işlenmiş hammaddeler

1.619.160Esası yiyecek ve içecek olan işlenmiş hammaddeler

1.619.160

Diğerleri 869.040 Diğerleri 869.040

Başka yerde belirtilmeyen diğer mallar 869.040 Başka yerde belirtilmeyen diğer mallar 869.040

Esası yiyecek ve içecek olan işlenmemiş hammadeler

239.370Esası yiyecek ve içecek olan işlenmemiş hammaddeler

239.370

İşlem görmemiş yakıt ve yağlar 181.852 İşlem görmemiş yakıt ve yağlar 181.852

Sanayii ile ilgili olmayan taşıma araç ve gereçleri

146.826Sanayii ile ilgili olmayan taşıma araç ve gereçleri

146.826

Toplam İhracat 143.882.631 Toplam İthalat 207.199.144



Doktrin

Yayınları

Dünya Miras Listesi’ne Alınan Mekânlarımız

• İstanbul tarihi alanları [1985]

• Safranbolu şehri (Karabük)- 1998

• Boğazköy (Hattuşaş) - Hitit başkenti (Çorum)- -1986

• Nemrut Dağı (Adıyaman) – Kâhta- 1987

• Xanthos - Letoon (Muğla - Antalya il sınırı), Likya Uygarlığı- 1988

• Divriği Ulu Camii ve Darüşşifası (Sivas)--1985

• Truva Antik Kenti (Çanakkale)- 1998

• Edirne Selimiye Camii ve Külliyesi (Edirne)- 2012

• Göreme ve Kapadokya Milli Parkı (Nevşehir)—1985

• Pamukkale - Hierapolis (Denizli) 1988

• Çatalhöyük – 2012

• Bursa – Cumalıkızık ( 2014 )

• İzmir – Bergama ( 2014 )

• İzmir-Efes harabeleri( 2015 )

• Diyarbakır surları( 2015)

Hem Kültürel, Hem Doğal Miras olarak listeye alınanlar

• Pamukkale - Hierapolis (Denizli)

• Göreme Milli Parkı ve Kapadokya (Nevşehir)



Doktrin

Yayınları

TÜRKİYEDE ELEKTRİK ÜRETİMİNİN KAYNAKLARA DAĞILIMI (%)



Doktrin

Yayınları

Ulaşım Modları İtibariyle Yurt İçi Yük ve Yolcu Taşımaları (2014 Yılı)



Doktrin

Yayınları

2014 Yılı Dış Ticaret Tutarının Taşıma Türlerine Göre Dağılımı (Milyar $

)

Petrol Boru Hatları

BTC (Bakü-Tiflis-Ceyhan) Petrol Boru Hattı Bakü-Tiflis-Ceyhan (BTC) Boru Hattı, 1.768 km uzunluğunda Azerbaycan Bakü yakınlarındaki Sangaçal terminalinden gelen petrolü, Türkiye Akdeniz kıyısında Ceyhan deniz terminaline; Azerbaycan, Gürcistan ve Türkiye üzerinden geçerek taşıyan petrol boru hattıdır. Kerkük - Yumurtalık Petrol Boru Hattı Irak’taki Kerkük ve çevresindeki petrol sahasından başlayıp Türkiye’nin güneyindeki Adana iline bağlı Yumurtalık ilçesinde Akdeniz’e ulaşan ham petrol boru hattı. I. Hat (986 km) ve II. Hat (890 km) olarak adlandırılan iki ayrı hattan oluşur. Kerkük’ten çıkıp Türkiye’nin Yumurtalık limanına kadar uzanan ham petrol taşıma hatlarından birincisi 1977’ de, ikincisi de 1987’de devreye girdi.



Doktrin

Yayınları

Ceyhan - Kırıkkale Ham Petrol Boru Hattı

Kırıkkale Rafinerisi ham petrol ihtiyacını karşılayan bu boru hattı, Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı’ndan Ekim 1983 tarihinde devralınmış olup, Eylül 1986 tarihinde işletmeye açılmıştır. 448 km. uzunluğundaki hattın yıllık taşıma kapasitesi ise 5 Milyon tondur. Ceyhan Deniz Terminali’nden başlayarak, Kırıkkale Rafinerisi’nde son bulan boru hattı üzerinde 2 pompa istasyonu, 1 pig istasyonu ve 1 adet dağıtım terminali mevcuttur. Ceyhan-Kırıkkale Ham Petrol Boru Hattı ile 2012 yılında 21.963 bin varil ham petrol taşınmıştır.

Batman - Dörtyol Ham Petrol Boru Hattı

Batman ve çevresinden çıkarılan ham petrolü tüketim noktalarına ulaştırmak üzere 4 Ocak 1967 tarihinde Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı tarafından işletmeye açılan bu hattın mülkiyeti, 10 Şubat 1984 tarihinde BOTAŞ’a devredilmiştir. Yıllık taşıma kapasitesi 3,5 Milyon ton olan boru hattının uzunluğu ise 511 km’dir. 2012 yılında, Batman-Dörtyol Ham Petrol Boru Hattı ile taşınan ham petrol miktarı 11.257 Bin varildir.

Doğal Gaz Boru Hatları

Rusya Federasyonu - Türkiye Doğal Gaz Boru Hattı (Ana Hat)

Rusya Federasyonu-Türkiye Doğal Gaz Boru Hattı ülkemize Malkoçlardan girmekte Hamitabat, Ambarlı, İstanbul, İzmit, Bursa, Eskişehir güzergahını takip ederek Ankara’ya ulaşmaktadır. Hat 842 km uzunluğundadır.



Doktrin

Yayınları

Mavi Akım Doğal Gaz Hattı

Mavi Akım projesi, Ankara ile Moskova arasında 1997 yılında imzalanan anlaşmaya göre, 25 yıl süreyle, Türkiye’nin Rusya’dan yılda 16 milyar metre küp doğalgaz satın almasını öngörüyor. Mavi Akım hattının uzunluğu 1200 kilometre olup, 17 kasım 2005 tarihinde açıldı. Boru hattının, yaklaşık 380 kilometresi, Karadeniz’in altından geçmektedir. Deniz altındaki boru hattı, 2 bin 140 metre derinlikle, yeryüzünün en derindeki boru hattıdır. Türkiye bu hattan 2002 yılı sonundan bu yana gaz almaktadır. Hatla alınan doğalgazın en olumsuz yanı Mavi Akımla gelen gazı satma hakkımızın bulunmamasıdır.

Azerbaycan – Türkiye (Şah Deniz)

Doğal Gaz Boru Hattı Azerbaycan Şah Deniz I sahasında üretilecek olan doğal gazın Gürcistan üzerinden Türkiye’ye taşınması amacıyla yapılmıştır. Söz konusu Doğal Gaz Boru Hattı, 2007 yılında işletmeye alınmıştır. 2006 yılında işletmeye alınan Bakü-Tiflis-Ceyhan Ham Petrol Boru Hattı ve bu hatta paralel uzanan Şah Deniz doğal gaz boru hattının da tamamlanması ile Ülkemizin dünya enerji politikasındaki rolü değişmiş; bölgesel projelerimiz artık küresel projelere dönüşürken, tüketici ülke rolümüz yanında transit ülke konumumuz da ağırlık kazanmıştır.

Doğu Anadolu Doğal Gaz Ana İletim Hattı ( İran – Türkiye )

Bu hat ile başta İran olmak üzere doğudaki kaynaklardan alınacak doğal gazın taşınması amaçlanmıştır. Yaklaşık 1.491 km. uzunluğunda olan Doğu Anadolu Doğal Gaz Ana İletim Hattı Doğubayazıt’tan başlayıp, Erzurum, Sivas ve Kayseri üzerinden Ankara’ya uzanmakta, bir branşman da Kayseri üzerinden Konya‘ya ulaşmakta olup, 2001 yılı sonunda işletmeye alınmıştır.

Türkiye - Yunanistan Doğal Gaz Boru Hattı Projesi

2007 yılında işletmeye alınan Türkiye-Yunanistan Doğal Gaz Boru Hattı, Güney Avrupa Gaz Ringi’nin ilk halkasını oluşturmaktadır. 2018 yılında Yunanistan-İtalya bağlantısının da devreye alınmasıyla İtalya pazarına da erişim imkânı sağlanacaktır.

TANAP (Trans Anadolu Doğal Gaz Boru Hattı) Projesi

Azerbaycan-Türkiye arasında, giriş noktası Azerbaycan, Türkiye sınırı Türkgöz girişi olan 56 inçlik hattın, Avrupa’ya çıkış noktaları Yunanistan ve Bulgaristan sınırları, Türkiye içi çıkış noktaları ise Eskişehir ve Trakya bölgesi olacaktır. TANAP Projesi için öngörülen 4 aşamanın ilki 2018’de ilk gaz akışıyla gerçekleşecek. 2020’de yıllık 16 milyar metre küp olacak kapasitenin, 2023’te 23 milyar metre küp, 2026’da ise 31 milyar metre küp seviyesine kadar ulaşması hedeflenmektedir.

Hızlı tren hatları



Doktrin

Yayınları

Türkiye’de ilk hızlandırılmış tren seferleri Ankara – Eskişehir arasında başlamıştır.

✰ Ankara - Eskişehir hattı (2009 yılında hizmete açılmıştır.)

✰ Ankara - Konya hattı (2011 yılında hizmete açılmıştır)

✰ Ankara - İstanbul hattı (2014)

2011 Yılı itibariyle Planlanan Yüksek Hızlı Tren Hatları

✰ Ankara - İzmir projesi

✰ Ankara - Sivas hattı

✰ Ankara - Kayseri hattı

✰ Sivas - Erzincan - Erzurum - Kars hattı

✰ Bursa - Osmaneli hattı

✰ Halkalı – Kapıkule

DERİNER: Deriner Barajı ve Hidroelektrik Santrali Sahip olduğu 249 metre gövde yüksekliği ile Türkiye’nin en yüksek, Dünya’nın 6. yüksek barajı olan Deriner Barajı’dır. Çoruh Nehri’nin Üçüncü Gerdanlığı

YUSUFELİ: Türkiye’nin En Yüksek barajı olacak, Dünya’nın 3’üncü En Yüksek Barajı Olacak Olan Yusufeli Barajı ve HES’in Temeli 26 Şubat 2013 atıldı. Yapımı devam ediyor.

Yeşil Yol Projesi:

Bu proje Samsun’dan Artvin’e kadar uzanan yeşil doğa ile baş başa bir yol güzergâhını ifade ediyor. Böylece bir yaylayı günübirlik gezmek yerine yöredeki bütün yaylaları gezme ve oralarda konaklama fırsatı bulanacak. Buna bağlı olarak yeni istihdam imkânı doğacak. DOKAP kapsamında yer alır.

Ülkemizdeki relikt bitkilere bazı örnekler:

- akçaağaç

- fındık

- kocayemiş

- kızılçam

- kayın

- sumak

- defne

- sandal

- menengiç

- mersin



Doktrin

Yayınları

Sıcak Su kaynaklarından:

A – ELEKTRİK ENERJİSİ ÜRETİMİ,

B – MERKEZİ ISITMA, SOĞUTMA (AIR-CONDITIONING), SERA ISITMASI V.B.

C – ENDÜSTRİYEL AMAÇLI KULLANIM, PROSES ISISI TEMİNİ, KURUTMA V.B.

D – KİMYASAL MADDE VE MİNERAL ÜRETİMİ, KARBONDİOKSİT, GÜBRE, LİTYUM, AĞIR SU, HİDROJEN V.B.

E – KAPLICA AMAÇLI KULLANIM (TERMAL TURİZM)

F – DÜŞÜK SICAKLIKLARDA (30 °C) KÜLTÜR BALIKÇILIĞI

G – MİNERALLİ SU OLARAK İÇİLEREK KULLANIMI VB. GERÇEKLEŞTİRİLMEKTEDİR.

Ekonomik faaliyet türleri

Birincil faaliyet: Tarımsal üretim, hayvancılık, avcılık ormancılık, bağ-bahçe, maden çıkarımı gibi alanları kapsar.

İkincil faaliyet: Endüstri, maden işletmeciliği, baraj, bina, yol, köprü ve her türlü imalatı içine alan faaliyetlerdir. Mobilyacı,

Dokuma, Demirci, Deri, giyim sanayi, Makine sanayi, Besin sanayi, Kimya sanayi, Çimento sanayisi, İnşaat, Cam, Enerji

üretimi, Seramik sanayi, Maden sanayi, Otomotiv, Elektrikli aletler gibi…

Üçüncül faaliyet: Güvenlik, pazarlama, ticaret, turizm, eğitim, muhasebe, bankacılık, eğlence, hukuk, sağlık gibi alanlarda

çalışanlardır. ( Türkiye’de en fazla olan)

Dördüncül faaliyet: Dördüncül ekonomik faaliyetlerde bilginin toplanması, yayılması, işlenmesi, işletme ve kurumların

kontrol ve yönetimi alanlarında çalışılmaktadır. Bilgi, iletişim, Araştırma, idare ve yönetim gibi alanlarda çalışanlardır.

(Beyaz yakalılar)

Beşincil faaliyet: Karar verme ve yürütme (Ülke yönetimi ve Büyük şirketlerin yönetim hizmetleri - CEO ‘lar) Kamu ve

özel sektörlerdeki yöneticilikler, İcra kurulu başkanlıkları, beşincil ekonomik faaliyetlere örnek olarak verilebilir. (Türkiye’de

en az olan)

Mardoğa: Marmara Denizi’ndeki kirlenmenin önlenmesi amacıyla hazırlanan proje

Mavi Tünel: KOP kapsamında Göksu nehrinin sularını Konya Ovalarına taşımayı hedefleyen sulama projesi

Meşe Projesi: Tarihte “Meşe Denizi” olarak bahsedilen Anadolu’da bugün 6.500.000 hektar alanı kaplayan meşe ormanlarının 5.750.000 hektar alanı bozuk ve çok bozuk meşe ormanlarından oluşmaktadır. TEMA Vakfı - Orman Bakanlığı işbirliği ile 1998 yılından beri sürdürülen “Meşe Projesi” dünyanın en büyük ağaçlandırma projelerinden biridir. Yurt çapında 1 milyon hektar alanda sağlıklı meşe ormanları oluşturmayı hedefleyen “Meşe Projesi” meşe tohumu ekimi, meşe fidanı dikimi ve canlandırma kesimi (meşe rehabilitasyonu) çalışmalarını hedeflemektedir. Bu proje dünyamızın içinde bulunduğu küresel ısınma tehdidine karşı mücadeleye, Türkiye’nin katkı projesidir.

Hapan Tüneli ya da Nefise Akçelik Tüneli, Türkiye’nin en uzun 2. tünelidir. Ordu sınırları içindeki Bolaman mevkiinde

bulunan ve Fatsa ilçesi ile Ordu il merkezini birbirine bağlayan tünel, sahil yolu mesafesinin daha az zamana çekilmesi

için yapılmıştır. Tünelin uzunluğu 3778 metredir.

Önceleri yaklaşık 4 saat olan Samsun-Giresun yolu, bu tünel vasıtasıyla 2 - 2,5 saat arasına düşmüştür.



Doktrin

Yayınları

Cankurtaran Tüneli:

Hopa-Artvin karayolundaki 690 rakımlı Cankurtaran Geçidi’ne alternatif olarak yapılan 5 bin 200 metre uzunluğundaki çift

tüplü Cankurtaran Tüneli’nin yapımı sürüyor.

Tünelin hizmete girmesiyle Artvin-Hopa arasında ulaşımının 12 kilometre kısalacaktır.

Karadeniz’i Erzurum üzerinden İran’a bağlayacak bağlantı aradaki mesafeyi kısalacaktır.

Avrasya Tüneli:

AVRASYA TÜNELİ PROJESİ (İstanbul Boğazı Karayolu Tüp Geçişi Projesi)

Asya ve Avrupa ilk kez deniz tabanının altından karayolu tüneliyle birleşecek. Avrasya Tüneli Projesi (İstanbul Boğazı

Karayolu Tüp Geçişi Projesi), Asya ve Avrupa yakalarını, deniz tabanının altından geçen bir karayolu tüneli ile birbirine

bağlayacak. İstanbul’da araç trafiğinin yoğun olduğu Kazlıçeşme-Göztepe hattında hizmet verecek olan Avrasya Tüneli,

toplam 14,6 kilometrelik bir güzergâhı kapsıyor.

Sanayimizde bazı ilkler

- Tütün sanayisi ilk kez 1884 yılında İzmir sigara fabrikasının kurulması ile gelişmiştir.

- İlk şeker fabrikaları 1926 yılında Alpullu ve Uşak ‘ta kuruldu.

- Ülkemizde ilk konserve fabrikası 1920 yılında Kartal ( İst.) kurulmuştur.

- Demir-çelik üretimi ilk kez 1937 yılında Karabük’te açılan fabrika ile başlamıştır.

- Askeri amaca yönelik faaliyet gösteren (top,tüfek, mermi vb.) en önemli tesis 1932 yılında kurulan Kırıkkale fabrikasıdır.

- İlk ferro-krom metalürji fabrikası 1962 yılında Antalya’da kurulmuştur.

- Bakır izabe tesisleri ilk olarak 1939’da Elazığ Maden’de

- Alüminyum tesisleri 1973 yılında Konya – Seydişehir

- İlk çimento fabrikası 1910 yılında İzmit Darıca’da açılan fabrikadır.

- ilk kağıt fabrikası 1938 yılında İzmit’te kuruldu.



Doktrin

Yayınları

Sıcak Noktalarımız

WWF, 1999 yılında, Avrupa’nın biyolojik çeşitlilik bakımından en değerli ve acil olarak korunması gereken 100 ormanını belirleyerek bunları “Avrupa Ormanları’nın Sıcak Noktaları” olarak tanımladı. Bu “sıcak noktalar” arasında Türkiye’den de 9 alan yer alıyor. Bunlar:

• Küre Dağları, Kastamonu

• İstanbul Ormanları

• İbradı-Akseki Ormanları, Antalya

• Amanos Dağları, Hatay

• Karçal Dağları, Artvin

• Datça Yarımadası ve Bozburun

• Fırtına Vadisi, Rize

• Babadağ, Fethiye

• Yenice Ormanları, Karabük

“Dünya’ya Armağanlar” çerçevesinde “sıcak nokta”ların koruma altına alınması ve bu alanlarda etkin bir koruma alanı yönetiminin yapılması önerisi, T.C. Orman Bakanlığı tarafından da benimsendi.

RO – RO TAŞIMACILIĞI

Ro ro: Deniz ve kara taşımacılığının koordinasyonu ile kurulan taşımacılık sistemidir.

Ro ro taşımacılığı: Tır adı verilen büyük çekiciler limanlar arası feribot ya da gemi ile taşınması olayına denir.

Önemli Limanlar: İstanbul (Pendik) ,İzmir(Çeşme), Tekirdağ, Zonguldak, Samsun, Trabzon, Mersin….



Doktrin

Yayınları

İlk Çağlarda Efes, Milet ve Tarsus’un birer liman kenti olduğu nasıl açıklanabilir?

Kıyılarımızda akarsuların taşıdığı alüvyonların oluşturduğu deltalar sonucu; yakın geçmişte bir liman kenti olan Efes, Milet ve Tarsus gibi bazı yerleşmeler bugün kara içinde denizden uzak kentler konumuna gelmişlerdir.

Türkiye’de kuraklık

Türkiye’de plato ve ovaların büyük bir kısmı yüksekte yer alır. Bu durumun ana sebebi Anadolu yarımadasının III.

jeolojik dönemin sonu ve IV. Jeolojik dönemin başlarında toptan yükselmesidir. Bu arada, geniş alanlarda arazinin toptan

yükselmesi veya batması olayına kıta oluşumu (Epirojenez) denir.



Doktrin

Yayınları

Serbest ticaret Bölgelerin Kuruluş Amaçları

- Serbest Bölgeler yabancı sermaye yatırımlarını ve dış ticareti arttırmak,

- Yerli üreticilerin dünya piyasalarındaki fiyattan girdi temin etmelerini sağlayarak uluslararası rekabet güçlerine katkıda

bulunmak,

- İhracata dönük sanayilerin gelişmesini teşvik ederek ihracatı arttırmak,

- Döviz girişini arttırmak,

- Yeni iş imkanları yaratarak istihdam sorununun çözümüne yardımcı olmak, - Gelişmiş üretim ve yönetim tekniklerinin yurtdışından ülkeye getirilmesiyle ekonomik standartları yükseltmek amacıyla

kurulurlar.

Türkiye’nin Kaybolan Sulak Alanları

1. Hatay’daki Amik Gölü, 1968’de başlatılan ve altı yıl süren ıslah çalışmaları sonucu kurutularak tarıma açılmıştır.

2. Burdur’daki Kestel Gölü de 1965 yılında tarımsal üretim için kurutulmuştur.

3. Kahramanmaraş’taki 7125 hektar alana sahip Gavur Gölü, 1950’li yıllardan itibaren sıtmayla mücadele ve tarım alanı elde etmek amacıyla kurutulmuştur.

4. Türkiye’nin en önemli göllerinden biri olan Akşehir Gölü’nün 350 km2 alanı 15 yıl önce âdeta çöl hâline gelmiştir. Gölü besleyen akarsuların çeşitli nedenlerle kuruması, yer altından kontrolsüz su çekilmesi âdeta gölün sonunu getirmiştir.

5. 1997 yılında 260 bin hektar alanı kaplayan Tuz Gölü, 2004 yılına gelindiğinde 7 yılda 100 bin hektar azalarak 160 bin hektara düşmüştür.

6. Konya Havzası’ndaki bir başka sulak alan olan Samsam Gölü de tarımsal amaçlı kurutulmuştur; ancak üzerinden yıllar geçmesine rağmen toprakların tuzlu olması nedeniyle burada hâlâ tarım yapılamamaktadır.

7. Türkiye’nin en büyük tatlı su gölü olan Beyşehir Gölü, aşırı su çekilmesi nedeniyle tehdit altındadır.

8. Konya Kapalı Havzası’ndaki Eşmekaya Sazlığı aşırı kullanım ve diğer nedenlerle kurumuştur.

9. Konya Havzası’ndaki binlerce hektarlık Suğla Gölü de tarım arazisi elde etmek için kurutulmuştur. Bu nedenle kuşlar artık bölgeye uğramıyor.

10. Sultan Sazlığı, günümüzde çok sıkı korunmakla birlikte sanayi ve tarım alanlarından su kaynaklarına karışan atıklar nedeniyle büyük tehdit altındadır.

11. Seyfe Gölü: içme ve sulama suyu ve üzerindeki kuyular gölün yok olmasındaki en önemli etkenlerdir.



Doktrin

Yayınları

BÖLGESEL KALKINMA PROJELERİ

Türkiye’de doğal ve beşeri ortam koşulları nedeniyle ekonomik gelişmişlik yönünden Bölgeler ve Bölümler arasındaki eşitsizlikleri giderip, gelişim ve büyümenin mekânsal dağılımını dengeli hale getirmeyi hedefleyen ekonomik projelere ‘’Bölgesel Kalkınma Projeleri’’ denir.

Türkiye’de Bölgesel Kalkınma projeleri

94

Uygulanmakta Olan ProjelerGAP (Güneydoğu Anadolu Projesi): Türkiye’nin en kapsamlı bölgesel çok yön-lü kalkınma projesidir. 1989 yılında projeyi yürütmek amacıyla GAP idaresi ku-rulmuştur. Proje kapsamında 22 baraj, 19 hidro-elektrik santralinin inşası ve 1,7 milyon hektar alanın sulu tarıma kavuşturulması önemli hedefleridir. Kapsadığı İller: Fırat ve Dicle havzalarındaki Adıyaman, Batman, Diyarbakır, Ga-ziantep, Mardin, Siirt, Şanlıurfa ve Kilis illerini kapsamaktadır. Projenin amaçları: Sulama, elektrik enerjisi üretimi, tarım, ulaştırma, sanayi, eği-tim, turizm, ormancılık, sağlık, konut, kırsal ve kentsel altyapı alanları içine alıp çok yönlü kalkınmayı amaçlamıştır.

Projenin bölgede meydana getirdiği değişiklikler• Sulu tarımın yapıldığı alanlar genişledi.• Tarımsal ürün ve ürün çeşiti arttı.• Kişi başına düşen gelir ve iş olanakları arttı.• Sanayi tesislerinin sayısı ve ihracat arttı.• Hidroelektrik üretimi arttı.• Halkın refah düzeyi arttı, ulaştırma sistemleri gelişti.• Sanayi ürünlerinin alanı genişledi, tahıl ve baklagillerin alanı daraldı

Konya Ovaları Sulama Projesi (KOP)• DSİ 4. Bölge Müdürlüğü tarafından uygulanan depolama, baraj, gölet ve yeraltı suyu sulama-

larıyla içme, kullanma ve endüstri suyu ihtiyacının karşılanması yanında hidroelektrik enerji ve çevre projelerinin tümünü birden Konya Ovaları Projeleri denilmiştir. Mayıs 2015 yılında hayata geçmeye başlamıştır.

• Kapsadığı İller: Konya, Niğde, Aksaray ve Karaman’dır. • Bu projenin en önemli ayağını Mavi Tünel oluşturmaktadır. Bu tünelle birlikte Göksu Nehri’nin

ve Çarşamba Suyu’nun %15’lik bölümü alınarak Konya Karaman Havzası’na aktarılması amaçlanmaktadır.

• Güneydoğu Anadolu Projesi ile Dünya’nın en uzun 5. Türkiye’nin ise en uzun Su Tüneli Suruç’ta inşa edilmiştir. • Atatürk Barajı’nın üzerine Dünya’nın en uzun asma köprüsü Nissibi Köprüsü inşa edilmiştir.

KOP

DAP

GAP

DOKAPYHGP

ZBK

.A- UYGULANMAKTA OLAN PROJELER

GAP(Güneydoğu Anadolu Projesi):Türkiye’nin en kapsamlı bölgesel çok yönlü kalkınma projesidir. 1989 yılında projeyi

yürütmek amacıyla GAP idaresi kurulmuştur. Proje kapsamında 22 baraj, 19 hidro-elektrik santralinin inşası ve 1,7 milyon

hektar alanın sulu tarıma kavuşturulması önemli hedefleridir.

Kapsadığı İller: Adıyaman, Batman, Diyarbakır, Gaziantep, Mardin, Siirt, Şanlıurfa, Kilis ve Şırnak

Projenin amaçları: Sulama, elektrik enerjisi üretimi, tarım, ulaştırma, sanayi, eğitim, turizm, ormancılık, sağlık, konut,

kırsal ve kentsel altyapı alanları içine alıp çok yönlü kalkınmayı amaçlamıştır.

Projenin Bölgede meydana getirdiği değişiklikler

Sulu tarımın yapıldığı alanlar genişledi.

Tarımsal ürün ve ürün çeşidi arttı.

Kişi başına düşen gelir ve iş olanakları arttı.

Sanayi tesislerinin sayısı ve ihracat arttı.

Hidroelektrik üretimi arttı.



Doktrin

Yayınları

Konya Ovaları Projesi (KOP)

Eylem planıyla bölgede tarımsal yapıda değişimi ve sürdürülebilirliği sağlamak, sanayi, ticaret, ulaşım, enerji gibi sektörleri

güçlendirmek, eğitim, sağlık, kültür ve diğer sosyal hizmetlere erişilebilirliği artırmak, bölge içi ve bölgeler arası gelişmişlik

farklarını azaltmak, bölgenin rekabet gücünü, ekonomik ve sosyal kapasitesini güçlendirmek ve vatandaşların refah

düzeyini yükseltmek amaçlanıyor.

KOP (Konya Ovaları Sulama Projesi): DSİ 4. Bölge Müdürlüğü görev alanı içerisinde yer alan Konya, Niğde, Aksaray

ve Karaman illerindeki depolama, baraj, gölet ve yeraltı suyu sulamaları ile içme-kullanma ve endüstri suyu ihtiyacının

karşılanması yanında, hidroelektrik enerji ve çevre projelerinin tümüne birden Konya Ovaları Projeleri denilmiştir.

Kapsadığı İller: Konya, Niğde, Aksaray ve Karaman

Konya Ovası Sulama Projesi birkaç değişik kaynaktan Konya Ovası’nın Sulanmasını sağlayacak büyük sulama projesidir.



Doktrin

Yayınları

Bu kaynaklar;

• Beyşehir Gölü Projesi

• Kızılırmak Nehri Projesi

• Göksu Nehri Projesi (Mavi Tünel Projesi)

KOP’un en önemli ayağını Mavi Tünel oluşturuyor. Konya Ovasının yüzde 70’ini sulanabilir hale getirecek olan Mavi

Tünel Projesi, aşırı yer altı suyu çekimini ve çöküntü obruklarının oluşmasını engelleyecek, aynı zamanda atık suların

değerlendirilip, kuruyan göllere ve su takviye edilmesiyle ovadaki verimliliğin artmasını sağlayacak.

Mavi Tünel ile birlikte Göksu nehri ve Çarşamba suyunun %15’lik bölümü alınarak Konya-karaman havzasına aktarılması

amaçlanıyor.

B- FİZİBİLİTE ÇALIŞMALARI TAMAMLANAN PROJELER

1. DAP (Doğu Anadolu Projesi): Türkiye’de gelişmişlik düzeyi ve büyüme hızı en düşük olan bölge Doğu Anadolu’dur. Bu

yüzden özellikle bölgede önemli olan tarım ve hayvancılığı geliştirmektir.

Kapsadığı İller: Erzincan, Malatya, Elazığ, Tunceli, Bingöl, Erzurum, Muş, Bitlis, Van, Hakkâri, Ağrı, Iğdır, Kars ve

Ardahan.

Not: Bayburt, Gümüşhane bu kapsamdan çıkarılmıştır.

Projenin amaçları

Bölgenin sosyal kültürel ve ekonomik yönden kalkınmasını sağlamak,

Bölgede tarım ve hayvancılığı geliştirmek,

Hayvancılığı geliştirmek için çayır-mera ve hayvan ırklarını ıslah etmek,

Bölgede ortaya çıkabilecek ekonomik fırsatları değerlendirebilecek alt yapıyı geliştirmek,

İstihdam olanaklarının artmasıyla bölge dışına yapılan göçleri azaltmaktır.



Doktrin

Yayınları

2. ZBK (Zonguldak, Bartın, Karabük Projesi) : Demir-çelik ve kömür işletmeleri kapsayan yatırım alanlarını özel sektöre

açmaktır.

Kapsadığı İller: Zonguldak, Bartın ve Karabük

Projenin amaçları

Türkiye Taşkömürü Kurumu’nun küçültülmesi ve Karabük ve Ereğli Demir Çelik İşletmeleri’nin özelleştirilmesi ve

özelleştirme sonrası ortaya çıkan sosyo-ekonomik sonuçları değerlendirmek,

Taşkömürü üretiminde yeni teknik ve yöntemler geliştirmek,

Organize sanayi bölgeleri kurmak,

Filyos’a liman açarak ulaştırma alt yapısını tamamlamaktır.

3. DOKAP (Doğu Karadeniz Projesi): Proje Devlet Planlama Teşkilatı tarafından 1999-2000 yıllarında planlanmıştır.

Kapsadığı İller: Artvin, Bayburt, Giresun, Gümüşhane, Ordu, Rize, Samsun ve Trabzon

Projenin amaçları

Doğu Karadeniz’in sosyo-ekonomik düzeyi yükseltmek,

Yeni iş olanaklarının sağlanması ile bölge dışına göçler azaltmak,

Bölge içi farklılıkları giderip bölgenin sosyoekonomik gelişmesini hızlandırmak,

Sürdürülebilir kalkınmayı sağlamak için bölgenin doğal kaynak ve çevre potansiyelini korumak,

Ulaşım ve iletişim olanaklarını arttırmak, işletme tesislerini geliştirmek,

Tarım ürün çeşidini arttırmak, turizm faaliyetlerini geliştirmek temel hedeflerdir.

4. YHGP( Yeşilırmak Havzası Gelişim Projesi) : Yeşilırmak ve kollarından oluşan havzayı kapsar. Kapsadığı İller:

Amasya, Çorum, Samsun ve Tokat’tır.

Projenin amaçları

Yeşilırmak’ın akım ve rejim düzensizliğinin neden olduğu taşkın, erozyon, su ve çevre kirliliği sorunlarını çözmek,

Havzanın ekolojik dengesini koruyacak en uygun ve ekonomik arazi kullanım planını hazırlamak,

Doğal kaynakların sürdürülebilir kullanımını sağlamak, meraları ıslah etmek,

Orman alanlarını belirleyip izlemek, şehirleşme ve sanayileşmede planlı gelişmeyi sağlamaktır.



Doktrin

Yayınları

Türkiye’deki Ramsar Alanları

Ramsar Sözleşmesi: Ramsar, İran’da bir şehirdir. Sulak alanların dünya çapında korunması ve akılcı kullanılması için Ramsar (İran)’da 1971 yılında imzalanan Uluslararası Sulak Alanların Korunması Sözleşmesi kapsamında özel korumaya alın uluslararası öneme sahip bir çevre koruma alanıdır. 1994-2013 yılları arasında 14 sulak alanımız Ramsar Alanı olarak ilan edilmiştir. Bu alanlar;

✔ Göksu deltası Mersin 13. Temmuz 1994

✔ Burdur Gölü Burdur 13. Temmuz 1994

✔ Seyfe Gölü Kırşehir 13. Temmuz 1994

✔ Manyas Gölü (Kuş Gölü) Balıkesir 13. Temmuz 1994

✔ Sultan Sazlığı Kayseri 13. Temmuz 1994

✔ Kızılırmak Deltası Samsun 15. Nisan 1998

✔ Akyatan Lagünü Adana 15. Nisan 1998

✔ Uluabat Gölü Bursa 15. Nisan 1998

✔ Gediz Deltası İzmir 15. Nisan 1998

✔ Meke Gölü Konya 21. Haziran 2005

✔ Yumurtalık Lagünleri Adana 21. Haziran 2005

✔ Kızören Obruğu Konya 2. Mayıs 2006

✔ Kuyucuk Gölü Kars 2. Nisan 2009

✔ Nemrut Gölü Bitlis 17. Nisan2013 (en son)



Doktrin

Yayınları

Maglev: Manyetik raylı tren projesidir.

Dolmuş Uçak Projesi: Küçük gövdeli uçaklarla hava taşımacılığı yapmak üzere Ulaştırma Bakanlığı Sivil Havacılık Genel

Müdürlüğü’ne yapılan ilk başvurunun kabul edilmesiyle Bölgesel Hava Taşımacılığının ikinci aşaması olan Dolmuş Uçak

Projesi

OGU: Ordu – Giresun havalimanı deniz içine deniz doldurularak yapılan bu anlamda Türkiye’nin ilk deniz havaalanıdır.

(Mayıs 2015 faaliyete geçmiştir)

TANAP: Trans Anadolu Doğal Gaz Boru Hattı Projesi

İki kardeş ülke, Türkiye ve Azerbaycan’ın iş birliğiyle ortaya çıkan bu dev proje ile Avrupa’nın ve Türkiye’nin doğalgaz

ihtiyacını karşılamayı bunun yanı sıra bölgede gaz çeşitliliği amaçlanmaktadır.

ÖNEMLİ!!! MİLLİ PARKLAR

Türkiye’nin yüzölçümü en fazla ( En geniş ) milli parkı Ağrı Dağı Milli Parkıdır.

Türkiye’nin ilk milli park ilan edilen yeri Yozgat Çamlığı Milli Parkıdır.

Türkiye’nin son milli park ilen edilen yeri Sakarya Milli Parkıdır. (2015 yılı)

SINIR KAPILARIMIZ

✔ Türkiye-Gürcistan =Sarp Sınır Kapısı

✔ Türkiye-Ermenistan=Akyaka Sınır Kapısı

✔ Türkiye-Nahcivan (Azerbycn) =Umut Sınır (Dilucu)

✔ Türkiye-İran =Gürbulak Sınır Kapısı

✔ Türkiye-İran = Esendere Sınır Kapısı



Doktrin

Yayınları

✔ Türkiye-Irak =Habur Sınır Kapısı

✔ Türkiye-Suriye= Nusaybin Sınır Kapısı (Mardin)

✔ Türkiye-Suriye =Ceylanpınar Sınır Kapısı (Şanlıurfa)

✔ Türkiye-Suriye =Akçakale Sınır Kapısı Şanlıurfa

✔ Türkiye-Suriye= Karkamış Sınır Kapısı Gaziantep

✔ Türkiye-Suriye= Öncüpınar Sınır Kapıs Kilis

✔ Türkiye-Suriye= Cilve gözü Sınır Kapısı Hatay

✔ Türkiye-Suriye =Yayladağı Sınır Kapısı Hatay

✔ Türkiye-Yunanistan =İpsala Sınır Kapısı Edirne

✔ Türkiye-Bulgaristan= Kapıkule Sınır Kapısı Edirne

TÜRKİYE’DE ARAZİ KULLANIMI

✔ Türkiye’de yer şekillerinin çeşitlilik göstermesi arazi kullanımını da çeşitlendirmiştir.

✔ Geniş ve verimli ovalar; tarımsal faaliyetler ve yerleşme için (Çukurova, Bafra, Çarşamba gibi),

✔ Yüksek yaylalar; hayvancılık ve yer yer turizm faaliyetleri için (Doğu Karadeniz yaylaları gibi),

✔ Güneşli gün sayısının fazla olduğu kıyı kesimler; turizm faaliyetleri için (Antalya, Bodrum gibi),

✔ Ulaşım ve iklim şartlarının elverişli olduğu yerler; sanayi faaliyetleri için (İzmit, Adana, İzmir gibi),

✔ Volkanik alanlardaki ova ve platolar; tarım ve yerleşme için (Orta Kızılırmak),

✔ Yağışın ve ormanlık alanların fazla olduğu yerler; ormancılık faaliyetleri için (Batı Karadeniz),

✔ Bozkırların geniş yer kapladığı alanlar; küçükbaş hayvancılık için (Orta Anadolu gibi) kullanılmaktadır.

✔ Türkiye’de eğimli arazi oldukça fazladır. Eğim değeri %15’ten fazla olan sarp arazilerin oranı %62,5’tir. Bu arazilerde erozyon şiddetlidir. Tarım ancak taraçalarda yapılabilir. Bu alanlarda daha çok hayvancılık ve ormancılık faaliyetleri yapılmaktadır.

✔ Eğim değeri %1 0-15 arasında olan çok eğimli ara zilerin oranı %16,2’dir. Bu alanlar yer altı suyu bakımından fakirdir. Yer yer kuru tarım yapılabilir. Topraktan iki yılda bir ürün alınır.

✔ Eğim değeri %5-10 arasında olan orta eğimli araziler tarıma uygun alanlardır. Yerleşmenin, sanayi ve ticaretin yaygın olduğu alanlardır.

✔ Eğim değeri %0-5 arasında olan düz ve hafif eğimli araziler genelde ovalık alanlardır. Tarımsal faaliyetlere uygun yerlerdir.

✔ Türkiye’de eğimin ve yükseltinin fazla olması makineleşmeyi sınırlandırmaktadır. Özellikle Doğu Karadeniz ve Doğu Anadolu’nun yüksek yerleri, dağlık ve engebeli olduğu için buralarda makineli tarım gelişmemiştir.

Çikolata Vadisi:

Kalkınma Bakanlığı’na bağlı Doğu Karadeniz Kalkınma Ajansı (DOKA), dünyada tek çeşit ürüne yönelik gıda vadisi

kurma çalışmaları kapsamında ilk etapta 5,5 milyon euro harcayarak Ordu’da 34 işletmenin üretim yapabileceği, Ar-Ge

çalışmalarının yürütüleceği çikolata vadisi oluşturacak.



Doktrin

Yayınları

Destekleme alımı: Devletin çiftçinin malını belirli bir taban fiyat üzerinden alması olayıdır.

Amaçları:

- Bölgesel fiyat farkının ortadan kaldırılması

- Çiftçinin zarar görmesini engelleme

- Fiyatlardaki dalgalanmaların ortadan kaldırılması

Destekleme alımı yapılan ürünler: Tütün, Kuru Üzüm, Kuru İncir, Kuru Kayısı, Pamuk, Şekerpancarı, Buğday, Çay, Haşhaş, Fındık, Mısır….

Bu ürünlerde zamana ve yere göre bu ürünlerde değişiklik olabilir. Örneğin tütünde desteleme alım 2002 yılında kaldırılmıştır.

Türkiye’nin Jeopolitik önemini arttıran bazı unsurlar şunlardır:

✔ Türkiye; Asya, Avrupa ve Afrika kıtalarının birbirlerine en çok yaklaştığı yerde bulunmaktadır.

✔ Türkiye, dünyanın en büyük petrol rezervlerinin bulunduğu Orta Doğu ülkeleri ile komşudur.

✔ Türkiye, Çanakkale ve İstanbul Boğazlarına hâkimdir. Karadeniz Akdeniz arasındaki suyolu Türkiye’nin kontrolündedir.

✔ Türkiye, stratejik maddelere sahip Orta Asya’ya da yakındır. Bu durum Türkiye’yi dünya güç dengesinde çok önemli bir konuma getirmektedir.

✔ Türkiye kıtalararası geçiş noktasında bulunduğundan dolayı transit ticareti gelişmiştir.



Doktrin

Yayınları

GERİ DÖNÜŞÜMÜN FAYDALARI

- Doğal kaynakların tüketimi azalır.

- Geri dönüştürülen madde daha az enerjiyle işleneceğinden elektrik enerjisinden tasarruf sağlanır.

- Çöplerin bir kısmı çöplüğe gitmeyeceğinden çöp alanlarının ömrü uzar.

- Çevre kirliliği azalır.

- Ekonomiye katkı sağlar, bazı dışalım maddeleri azalır.

- İş alanı oluşturacağından istihdam artar.

- Akdeniz ve Karadeniz Bölgelerinde dağlar denize paralel uzanır. Bunun sonucunda: -

✰ Boyna kıyı tipi görülür.

✰ Kıyı ile iç kesimler arası ulaşım zorlaşır.

✰ Kıyının gerçek uzunluğu ile kuş uçuşu uzunluğu arasındaki fark azalır.

✰ Kıta sahanlığı (şelf alanı) daralır.

✰ Yamaç yağışlarının oluşumu kolaylaşır.

✰ Limanların art bölgesi daralır.

✰ Denizel iklim iç kesimlere ulaşamaz.

✰ Falez oluşumu kolaylaşır.

✰ Delta oluşumu zorlaşır.

- Ege kıyılarında dağlar denize diktir (Menteşe töresi kıyıları hariç.). Bunun sonucunda: -

✰ Enine kıyı tipi görülür.

✰ Kıyı ile iç kesimler arasında ulaşım kolaydır.

✰ Kıyının gerçek uzunluğu ile kuş uçuşu uzunluğu arasındaki fark artar.

✰ Kıta sahanlığı (şelf alanı) geniştir.

✰ Yamaç yağışlarının oluşumu zorlaşır.

✰ Limanların art bölgesi geniştir.

✰ Denizel iklim iç kesimlere ulaşabilir.

✰ Falez oluşumu zordur.

✰ Delta oluşumu kolaydır.

Sıcaklık Terselmesi nedir?

Yerin yüzünden yukarılara doğru havanın soğuması yerine sıcaklığın artması olayı. Bu olay, kışın durgun, ayaz günlerin de, çoğunun sabaha karşı, çukurlar içinde, dağlarla çevrili ovaların taba nında belirir. Erzurum, Iğdır, Malatya, Ankara gibi alanlar

Sınır çizen akarsular -

✔ Meriç – Yunanistan

✔ Aras – Azerbaycan - Ermenistan – İran

✔ Arpaçay- Ermenistan

✔ Asi – Suriye

✔ Mutlu Deresi – Bulgaristan

✔ Hezil ( Dicle kolu) – Irak

TÜRKİYE’DE DEPREM

Türkiye’deki Fay Hatları:

• KAF(Kuzey Anadolu Fay Hattı)

• BAF(Batı Anadolu Fay Hattı)

• DAF(Doğu Anadolu Fay Hattı)

Depremin Az Olduğu Alanlar:

• Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nin güneyi(Şanlıurfa ve Mardin çevresi)

• Karadeniz Bölgesi’nin Kuzey kesimleri(Kıyılar)

• İç Anadolu’nun iç kesimleri(Konya- Karaman yöresi, Tuz Gölü çevresi)

• Akdeniz Bölgesi’nde Taşeli platosu ve çevresi

• Marmara Bölgesi’nde Ergene Havzası ve Yıldız Dağları çevresi



Doktrin

Yayınları

ORTA KUSAK KANITLARI(TÜRKİYE)-----

• Akdeniz iklimi görülür.

• Dört mevsim belirgin yaşanır

• Yıllık sıcaklık farkı belirgindir

• Batı rüzgârlarının dolaylı etkisindedir.

• Cephe yağışları görülür.

Türkiye’nin ilk ve tek biyosfer rezervi Artvin-Camili..!! Biyosfer Rezervi; Uluslararası öneme sahip ve UNESCO’nun İnsan ve Biyosfer Programı içerisinde yer alan karasal ve/veya kıyı ekosistemlerine sahip yerlerdir. Biyosfer rezervleri biyolojik çeşitliliğin korunması, ekonomik kalkınma ve kültürel değerlerin korunmasına dönük uygula-maların denendiği, seçildiği, sunulduğu ve geliştirildiği alan-lardır...

Kapalı havzalar...!!! En büyük kapalı havza: iç Anadolu (Konya kapalı havzasi) havzasidir...!!!!

!!!!!!!!!!EGE BÖLGESİ!!!!!!!!!!!(turizm)

✔ Turizm gelirlerinde 2. sırada yer alır

✔ İzmir’de Meryem Ana Kilisesi, Athena Tapınağı, Efes, Milet ve Bergama Antik Tiyatroları, Agora, Akropolis gibi birçok önemli eser yer almaktadır.

✔ Çeşme gibi birçok deniz turizm merkezide bulunmaktadır.

✔ Aydın: Dilek yarımadası Kuşadası ve Didim deniz turizminin merkezi durumundadır.

✔ Denizli’de Afrodissas, Hierapolis, Pamukkale, Afyonkarahisar’da Kaplıcalar, Frig medeniyetinden kalma eserler yer almaktadır.

✔ Kütahya; Aizonia,

✔ Manisa, Ağlayan kaya, Spil Milli Parkı, Sard harabeleri.

✔ Muğla; Ölüdeniz, Fethiye, Datça, Bodrum

✔ Uşak; Ulubey Kanyonu

NOTTTT=kış turizmi fazla gelişmemiştir.......

!!!!!!!!!!AKDENİZ BÖLGESİ!!!!!!!!!!!(turizm)

✔ Turizm gelirlerinde 3. sırada yer alır Antalya’da deniz turizmi ve tarihi turizm oldukça gelişmiştir (Alanya-Manavgat-Kaş -Kemer, Termessos, Olimpos, Perge, Aspendos, Kale İçi), Saklıkent Kayak merkezi, Belek, Alanya, Dalaman, Didim, Kekova, Dim Çayı, Karain, Beldibi, Altınbeşik, Kurşunlu, Düden, Manavgat Şelalesi, Noel Baba Müzesi

✔ Isparta’da Eğirdir gölü, Davraz Kayak Merkezi

Doktrin

Yayınları



Doktrin

Yayınları

✔ Burdur’da Hacılar Harabeleri, Antik Sagalasos kenti.

✔ Mersin Anamur’da Ortaçağdan kalma kale, Cennet ve Cehennem Mağaraları, Kız kalesi.

✔ Hatay; St. Pierre Kilisesi

NOTTTT=kış turizmi GELİŞMİŞTİR(mevcuttur).......

!!!!!!!!MARMARA BÖLGESİ!!!!!!!!!!!(turizm)

✔ Turizm gelirlerinde 1. sırada yer alır

✔ Turizm çeşitliliği fazladır.

✔ Turizm yılın 12 ayına yayılmıştır...

✔ İstanbul bir tarih cennetidir. Dolmabahçe Sarayı, Topkapı Sarayı, Ayasofya Müzesi, Ayairini Kilisesi, Kapalıçarşı, Kızkulesi, Anadolu ve Rumeli Hisarı gibi birçok önemli tarihi eser yer almaktadır.

✔ Bursa’da; Ulucami, Yeşil Türbe, İznik Yeşil Cami,

✔ Kaplıcalar, Uludağ Kayak Merkezi

✔ Edirne’de; Selimiye Camii, Rüstempaşa Kervansarayı, Saraya Hamamı vb.

✔ Çanakkale’de; Truva Harabeleri, Gelibolu Milli Parkı, İda Dağı (Kazdağı).

✔ Balıkesir; Manyas, Kaplıcalar, Erdek, Cunda Adası

✔ Sakarya: Acarlar Langozu

✔ İzmit; Kartepe

!!!!!!!!!KARADENİZ BÖLGESİ!!!!!!!!!!!(turizm)

✔ Trabzon’da Sümela Manastırı, Ayvasıl Kilisesi, Hz Yahya Manastırı

✔ Çorum’da; Hitit medeniyetine ait Güneş Kursu geyik ve boğa figürleri, tapınaklar ve birçok eski kalıntı

✔ Amasya’da; Sultan Beyazıt Külliyesi, Amasya Kalesi

✔ Samsun’da; Gazi Müzesi, Büyük Cami, 19 Mayıs Fuarı, Ladik Kaplıcaları

✔ Bolu’da; Abant Gölü, Yedigöller, Köroğlu Dağları, Kartalkaya

✔ Kastamonu; Ilgaz Kayak merkezi

✔ Tokat; Ballıca Mağarası

✔ Artvin: Hatilla vadisi , Karagöl-sahara milli parkı

✔ Karabük; Safranbolu Evleri

NOTTTT = yağış rejiminden dolayı deniz turizmi gelişmemiştir....

!!!!!DOĞU ANADOLU BÖLGESİ!!!!!!!!!!! (turizm)

✔ Harput(Elâzığ) Yüzen adalar(Bingöl)

✔ Meteor çukuru, İshak Paşa Sarayı (AĞRI), Ani Harabeleri ve Sarıkamış kayak tesisleri (KARS), Ağrı Dağı, Van Gölü, Akdamar Adası, Ahlat, Selçuklu Mezarları, Erzurum Aziziye Anıtı, Yakutiye Medresesi, Tortum Şelalesi, Palandöken Kayak Merkezi, (ERZURUM) ve Yolaçtı Kayak Merkezi, Nemrut Dağı (BİTLİS)

NOTTTT=kış turizm potansiyelinin en çok olduğu bölgedir....

!!!!!!!!!İÇ ANADOLU BÖLGESİ!!!!!!!!!!!(turizm)

✔ Ankara’da Anıtkabir, Beypazarı-Kızılcahamam termalleri, Ankara Kalesi, Anadolu Medeniyetleri Müzesi, Polatlı yakınlarında Frigler’in başkenti olan Gordion şehri, Elmadağ Kayak Merkezi

✔ Nevşehir, Aksaray çevresinde Kapadokya, Ürgüp Göreme ve Avanos ilginç yeryüzü şekilleri ile dikkat çekmektedir.

✔ Konya’da Mevlana Türbesi, Nasrettin Hoca Türbesi, Çatalhöyük

✔ Kayseri; Erciyes Kayak Merkezi, Sultan sazlığı, Karpuzbaşı şelalesi

!!!!GÜNEYDOĞU ANADOLU BÖLG.!!!(turizm)

✔ Diyarbakır Surları, Çermik kaplıcaları Cilalı Taş Devri yerleşim merkezlerinden Çayönü (Diyarbakır), Malabadi Köprüsü, Yedi Kardeş Burcu, Asur Mezarları, Nemrut Dağı (Adıyaman), Cendere Köprüsü (Adıyaman), Mardin evleri, Balıklı göl (Halil-ür Rahman) Göbeklitepe (Şanlıurfa), Gaziantep(Zeugma Antik Kenti mozaik müzesi= Belkıs Harabeleri)

NOTTTT = kış turizmi ve yaylacılık gelişmemiştir......

Doktrin

Yayınları



Doktrin

Yayınları

JEOTERMAL SANTRALLERİ

✔ jeolojik yapıya bağlı ortaya çıkar(EGE BÖLGESINDE)

Önemli olanlar;

✔ SARAYKÖY----------Denizli

✔ GERMENCIK--------Aydın

-------HEYELAN ------------

✔ Killi yapı eğim ve yağış etkilidir

✔ En çok Doğu Karadeniz’de görülür

✔ İlkbaharda fazla(kar erimelerinden dolayı)

✔ İstinat duvarları en önemli önlemdir

Nüfus miktarının en çok olduğu bölge: MARMARA nüfus miktarının en az olduğu bölge: DOĞUANADOLU

---NÜFUS ARTIŞININ OLUMLU SONUCLARI- ---

✔ İş gücü ucuzlar

✔ vergi alımı artar

✔ ticarete canlılık gelir

✔ yeni iş kolları ortaya çıkar......

Notttt: bu sonuçlar olumsuz sonuçlara çok benzerrrrrrr!!!!!

Türkiye’de toplam nüfus içinde ERKEK nüfus sayısı daha fazladır.

TURKIYE’DE göç alan illerde genellikle erkek sayısı kadın sayısından daha fazladır...

KaYıP SaKaL= karayel, yıldız, poyraz, samyeli, kıble, lodos= Türkiye’yi etkileyen yerel rüzgârlar...

TAKKEM (Tefenni, Acıpayam, Korkuteli, Kestel, Elmalı, Muğla) karstik ovalar... Verim azdır. Akdeniz çevresinde yer alır.

!!!!!!!!!!!!!!!

Enerji üreten göller....HETÇ (HAZAR, EĞİRDİR, TORTUM, Çıldır)

!!!!!! ÖNEM ARZ EDEN BİLGİLER !!!!!!

✔ Ria tipli kıyılar= İst ve Çanakkale boğazları, bodrum(riyakâr insanların en fazla olduğu bölge Marmara... Oradan yazın kopmaya bodruma….hatırlayınız :)))

✔ Dalmaçya(denize nerede dalacaksınız:))))=Antalya

✔ Boyuna(dağlar kıyı boyunca uzanır:)))=Akdeniz ve Karadeniz

✔ Enine tipli(E harfi=ege)=ege kıyıları :))))

✔ Limanlı kıyılar- Doğal limanların olduğu yerler

✔ Kalanklı kıyı tipi: Karstik arazilerin ( özellikle kanyon vadilerin) sular altında kalmasıyla oluşur. Türkiye’de Mersin – Taşeli karakteristik

✔ Haliçli kıyılar(gel-git sonucu), skyer ve fiyortlu (kutup bölgeleri=buzullar... Enlemden dolayı yok) Türkiye’de bulunmaz...

✔ Resifli ( mercanlı ) kıyılar görülmez. noTTTT = bizdeki haliç çakma :))))

✔ Türkiye’de yetişme alanı en dar olan ürünler: MUZ, ÇAY ve KİVİ

!!!!!!ÖNEM ARZ EDEN BİLGİLER!!!!!!

✔ NADAS alanlarının en az olduğu bölge: KARADENİZ

✔ NADAS alanlarının en fazla olduğu bölge: İÇ ANADOLU



Doktrin

Yayınları

-----DEMIRYOLLARI----

✔ Gitmediği yerler=yıldız dağları, Çanakkale, menteşe, Antalya, Hakkâri yöresi ve Doğu Karadeniz...

✔ Gittiği kıyılar=Samsun, Zonguldak, İskenderun, Mersin, İzmir, Bandırma,İstanbul İzmit,Sakarya....

✔ Türkiye’deki tektonik göller:--BASİT MUHASEBE-- (Burdur gölü, Acıgöl, Sapanca gölü, İznik gölü, Tuz gölü, Manyas Gölü, Ulubat gölü, Hazar gölü, Akşehir gölü, Seyfe gölü, Eber gölü, Beyşehir gölü, Eğirdir gölü)

Balık çeşidinin en fazla olduğu deniz= Akdeniz

Balık miktarının en fazla olduğu deniz= Karadeniz

TEHLİKELİ KARIŞTIRILAN İSTATİSTİKLER !!!!!!!!! Türkiye’de hâkim olan arıcılık tarzı=GEZGİN ARICILIK NOTTTTT: Çiçek açma dönemleri bölgelere göre farklılık gösterdiğinden dolayı bu tarz gelişmiştir..

Bal üretimir=İl olarak Ordu ve Muğla ilk sıralarda

TEHLİKELİ KARIŞTIRILAN İSTATİSTİKLER !!!!!!!!!

✔ En yaygın sanayi dalı= BESİN

✔ En fazla nüfusu istihdam eden sektör=DOKUMA.....

--------------BOR----------

✔ Jet, roket yakıtı, emaye, porselen, cam gibi binlerde alanla kullanılabilir. Dünya bor çıkarımında Türkiye ilk sırada yer alır.... İhraç ediyoruz... BALIKESİR (Bigadiç, susurluk), BURSA (M.kemal paşa), KÜTAHYA (Emet) ve ESKİŞEHİR' de (Seyitgazi) çıkarılır...... Bandırma BORAKS fabrikasında işletilir......

✔ BOKSİT(ALÜMİNYUM)= alüminyumun hammaddesidir, hafif olup, kullanım alanı geniştir...Akseki ve seydişehir de çıkarılır......SEYDİŞEHİR’DE işletilir....

----DEMİR----

Ağır sanayinin hammaddesidir. Türkiye’de DİVRİĞİ, HEKİMHAN, HASANCELEBİ ve EYMİR de çıkarılır. Çıkarıldığı yerin uzağında işletilir(hammaddeye yakınlık söz konusu değildir.)......

✔ Karabük (1937), Ereğli(1939)- (Enerji kaynağı taşkömürü)

✔ İskenderun- (Ulaşım, liman)

✔ Kırıkkale – (Ulaşım, stratejik, silah fabr.)

✔ Sivas (Hammadde)

✔ İzmir ( Ulaşım, hammadde)

HEPSİNDE ORTAK OLAN SU KAYNAKLARINA YAKINLIK

TEHLİKELİ KARIŞTIRILAN İSTATİSTİKLER !!!!!

Marmara Gölü = EGE BÖLGESİNDE yer alır......

TEHLİKELİ KARIŞTIRILAN İSTATİSTİKLER !!!!!!!! TOKAT = Karadeniz’de

Eskişehir = İç Anadoluda

Kütahya = Ege Bölgesinde

DİVRİĞİ =Doğu Anadoluda

AFŞİN-ELBİŞTAN = Doğu Anadoluda

Seydişehir = AKDENİZ Bölgesinde yer alır..............

En fazla pamuk yetiştiren bölge = GUNEYDOGUANADOLU

--------ZüHTi--------

✔ (zeytin, üzüm, haşhaş, tutun,incir)=Ege bölgesinin ilk sırada yer aldığı ürünler.....

-------BETÜŞ-------

✔ (Buğday, Elma,Tütün,Üzüm,Şekerpancarı)= ekim alanı geniş olan tarım ürünleri(iklim seçiciliği azdır)



Doktrin

Yayınları

✔ ELAZIĞ ve ANTALYA

Yukarıda dağılışı verilen sanayi tesisleri = FERRO-KROM

✔ ANKARA

✔ KAYSERI

✔ BURSA-İNEGÖL

yukarıda dağılışı verilen sanayi tesisleri= MOBİLYA

Not: bunlar hammaddeye uzaktır…

✔ HEREKE-CERKEZKÖY

✔ GÖRDES-DEMİRCİ-KULA

✔ SIIRT-SIVAS-UŞAK yukarıda dağılışı verilen sanayi tesisler i= HALI-KİLİM

✔ MERSIN-ATAS--ulaşım

✔ İZMİR-ALIAGA-ulaşım

✔ İZMİT-İPRAŞ--ulaşım

✔ KIRIKKALE-ORTANADOLU--konum

✔ BATMAN-BATMAN--hammadde

Yukarıda dağılışı verilen sanayi tesisleri = PETRO-KİMYA

Not: Mersin Ataş 2004’den bu yana sadece depolama ve pazarlama için kullanılmaktadır.

✔ KIRIKKALE

✔ ANKARA Yukarıda dağılışı verilen sanayi tesisleri = SİLAH SANAYİİ

✔ Maden arayan ve finanse eden kuruluşlar=MTA, Etibank

✔ KroM

– Paslanmaz çelik üretiminde kullanılır.

– Fethiye-Köyceğiz-Dalaman ve Guleman (Elazığ)da çıkarılır

– Antalya ve Elazığ’daki ferro-krom tesislerinde işlenir.

RÜZGÂR ENERJİSİ

✔ Çevreyi kirletmez

✔ Kurulum maliyeti yüksektir.

✔ İzmir-Çeşme-Alaçatı-Çanakkale, Bozcaada, Çatalca, Osmaniye ve Hatay’da da santraller kurulmuştur.

ULAŞIM

✔ maliyeti en AZ ulaşım sistemi=DENİZYOLLARI

✔ maliyeti en FAZLA ulaşım sistemi=HAVAYOLLARI

✔ en HIZLI ulaşım sistemi= HAVAYOLLARI

✔ en YAVAŞ ulaşım sistemi= DEMİRYOLLARI

✔ en RİSKLİ ulaşım sistemi= KARAYOLLARI

✔ en GÜVENİLİR ulaşım sistemi= DEMİRYOLLARI

✔ en çok YÜK ve YOLCU taşıyan= KARAYOLLARI

✔ dış ticarette en çok …sistemi=DENİZYOLLARI

FOSFAT

✔ Gübre sanayisinin hammaddesidir.

✔ Başlıca Yataklar: Mazı Dağı(Mardin)

✔ İthal ediyoruzzzzz…….

Taşkömürüyle çalışan önemli termik santraller = Çatalağzı ve Su gözü !!!!



Doktrin

Yayınları

SICAKLIK

✔ Gerçek sıcaklık: Bir yerin yükselti ortalaması dikkate alınarak ölçülen sıcaklıktır…..

✔ İndirgenmiş sıcaklık: 0 metrede ölçülen, yükselti dikkate alınmayarak ölçülen sıcaklıktır…..

Nottttt: indirgenmiş izoterm haritalarında yükselti aranmaz…..

ULUSAL(ORTAK) SAAT

✔ YAZ= Iğdır (45 doğu)

✔ KIŞ= İzmit (30 doğu) kullanılır……

NoTTT: her yerde farklılık gösteren ise YEREL SAATtir…

Türkiye’deki Kapalı Havzalar

✔ Konya Kapalı Havzası, Tuz Gölü Havzası, Burdur

kapalı havzası, Acıgöl kapalı havzası, Van Gölü kapalı

havzası ve Aras-Kura kapalı havzasıdır.

Türkiye akarsularının genel özellikleri

• Genellikle doğu-batı yönlü uzanırlar (dağların uzanış şekli)

• Genellikle boyları kısadır (Türkiye’nin yarım ada olması)

• Aşındırma güçleri fazladır (yükselti fazlalığı, eğim)

• Genellikle akımları düzensizdir (iklim şartları)

• Ulaşım ve taşımacılıkta kullanılmaz (yatak eğimi ve düzensiz rejim)

• En çok enerji üretimi ve sulamada kullanılır (yükselti ve tarım)

Karstik Göller

Bu tür göller jips, kalker ve kaya tuzu gibi çözünebilen tabakaların bulunduğu yerlerde oluşan göllerdir. Kalkerin çözülmesiyle oluşan çanaklar üzerinde yer alırlar. Kestel, Elmalı, Suğla, Salda ve Kovada gölleri (KESSK) bu oluşumlara örnek gösterilir

Tombolo (Saplı ada)

Kıyı yakınında bulunan ada ile kara arasında dalgaların getirdiği malzemeleri biriktirmesi sonucu ada karaya bağlanır. Bu şekilde oluşmuş yer şekillerine Tombolo denir. Kapı dağı Yarımadası ve Sinop-İnce burun örnektir

Aynı enlemde bulunan merkezlerde;

✔ Ekvatora olan uzaklık, güneş ışınlarının düşme açısı, tutulma oranı, yerçekimi, gece-gündüz süre değişimi, çizgisel hız, iklim kuşakları, iki meridyen arasındaki mesafe ve yaşadıkları mevsim ortaktır.

NOTT: Aynı boylamda YEREL saatler aynıdır



Doktrin

Yayınları

--------TÜRKİYE’DE BASINÇ-------

✔ İzlanda D.A.B.: Daha çok kış mevsiminde Türkiye’yi

kuzeybatından etkiler. Bol yağış getirir. Kışların ılık

geçmesine sebep olur.

✔ Asor D.Y.B.: Türkiye’yi daha çok yaz mevsiminde etkiler.

Güneybatıdan etkili olan bu basınç sistemi sıcaklığı ve

kuraklığı artırmaktadır.

✔ Sibirya T.Y.B. Kış mevsiminde kuzeydoğudan Ana doluya

giriş yapar. Kışların sert, soğuk ve kar yağışlı geçmesine

sebep olur. Batıya doğru gidildikçe etkisi azalır.

✔ Basra T.A.B. Yaz mevsiminde güneydoğudan Türkiye’ye

doğru giriş yapar. Yaz mevsiminde sıcaklık ve kuraklığı

artırır.

-----FÖHN ŞAKAYA GELMEZZZ------

✔ Föhn: Bir dağ yamacını aşan, alçalan, sürtünmenin

etkisiyle ısınan sıcak ve kuru rüzgârlardır. Föhn

rüzgârlarının etkili olduğu yerlerde sıcaklık yükselir.

Tarım ürünleri çabuk olgunlaşır, kar erimelerine bağlı

sellenme ve orman yangınlarına da sebep olmaktadır.

NOTTT: Rize’de turunçgil, Iğdır’da pamuk ve Çoruh-Kelkit

vadisinde zeytinin yetişmesine sebep olmuştur. Bu duruma

bağlı mikro klima alanları oluşmuştur.

-----Türkiye’de Güneşlenme Süresi ve Buharlaşma Miktarı-----

Genel anlamda güneyden kuzeye doğu gidildikçe güneşlenme süresi ve buharlaşma miktarı azalır. Buharlaşma şiddeti ve güneşlenme süresinin en fazla olduğu bölge Güneydoğu Anadolu iken en az olduğu bölüm Doğu Karadeniz’dir

-----KARADENİZ İKLİMİ------

!!!!!Marmara’nın kuzeyi ile Karadeniz kıyılarında etkilidir.

✔ Hakim yağış şekli yamaçtır.

✔ En fazla yağışı sonbahar, en az yağışı ise ilkbaharda alır.

✔ Türkiye’de yağış rejiminin düzenli olduğu tek iklim tipidir.

✔ Doğal bitki örtüsü ormandır.

✔ Fındık ve mısır doğal tanıtıcı ürünleridir.

------AKDENİZ İKLİMİ-----

!!!!!! G.Marmara, Kıyı Ege, Akdeniz kıyılar ve G.Antep çevresinde görülür.

✔ Hâkim yağış şekli cepheseldir.

✔ En fazla yağış kış, en az yağış ise yaz mevsiminde düşer.

✔ Doğal bitki örtüsü kısa boylu bodur ağaççıklardır (maki).

✔ Zeytin ve turunçgiller doğal tanıtıcı ürünleridir.

✔ Hâkim toprak tipi Terra-rossa’dır.

------ILIMAN KARASAL İKLİM-----

✔ Türkiye’de en geniş alana yayılan iklim tipidir.

✔ Een fazla yağışı ilkbaharda alır

✔ Yükselim yağışları hâkimdir

✔ Yarı kurak bir iklimdir.

✔ Bitki örtüsü kısa boylu cılız ot topluluklarıdır(bozkır)

✔ Verimsiz tuzlu kireçli step toprakları hâkimdir…

-----SERT KARASAL-----

✔ Yükselti karasallık ve Sibirya basınc. ortaya cıkmış

✔ yaz yağışları fazla-yükselim yağışları

✔ uzun çayır = b.baş hayvancılık

✔ Erzurum Kars civarında etkilidir.....



Doktrin

Yayınları

-- TAŞINMIŞ TOPRAKLAR(Azonal) ----

✔ Alüvyal: Akarsuların taşıdığı verimli topraklardır. Delta ovaları bu toprak türündendir.

✔ Moren: Buzulların taşıdığı topraklardır. Bazı yüksek dağlarda sınırlı görülür.

✔ Lösler: Rüzgârların taşıdığı topraklardır. Türkiye’de pek görülmez.

----YERLİ(ZONAL) KAYA TOPRAKLARI------

✔ Terra-Rossa: Kalkerin paslanmasıyla kırmızı renk alan Akdeniz toprağıdır. Verim azdır.

✔ Çernozyom: Yerli kaya topraklarının en verimlisidir.

Erzurum-Kars civarında yaygındır.

✔ Kahverengi Step: İç bölgelerde yer alan tuzlu kireçli ve

verimsiz topraklardır.

✔ Lateritleşmiş topraklar: Bol yıkanmış tuzsuz, kireçsiz,

asitli topraklardır. Doğu Karadeniz’de yaygındır.

✔ Podzol: İğne yapraklı bölge toprağıdır. Batı

Karadeniz’de yaygındır.

✔ Kahverengi Orman Toprakları: Karadeniz

Bölgesi’nde yaygındır, verimlidir.

NOT: Yerli (Zonal) topraklarda horizon bulunur..!!

-----NOTTT----

✔ Türkiye’de toprak çeşitliliğinin en fazla olduğu bölge Marmara’dır (iklim çeşitliliği).

------- Erozyonun Sonuçları------

✔ Tarım topraklarının verimsizleşmesi

✔ Baraj göllerinin alüvyonlarla hızla dolması

✔ Doğal dengenin bozulması

✔ Delta ovaları meydana gelir (tek olumlu sonuç)

TÜRKİYEDE EN ÇOK GÖRÜLEN AFETLER

✔ Deprem : % 61

✔ Heyelan : % 15

✔ Sel : %14

✔ Kaya düşmesi : % 5

✔ Orman yangınları : % 4

✔ Çığ : % 1

----NÜFUS SAYIM TARİHÇESİ----

Türkiye’de ilk nüfus sayımı 1927 yılında yapıldı ve Türkiye nüfusu 13,6 milyon civarındaydı. 1990 yılına kadar nüfusun 5 yılda bir sayılmasına, 1990’dan sonra ise nüfusun 10 yılda bir sayılmasına karar verildi. Günümüzde ise artık adrese dayalı bir sayım söz konusudur. 2015 yılı sayımlarına göre ise Türkiye nüfusu 78,7 milyona yükselmiştir. Nüfusla ilgili bilgileri TÜİK düzenler.

------ÖNEMLİ BİLGİ------

Tarihsel süreçte Türkiye nüfus artış oranında artış ve azalmalar olsa da nüfus miktarında sürekli artış olmuştur.

----NÜFUS POLİTİKALARI----

✔ Türkiye’de Cumhuriyetin ilk yıllarında nüfusu arttırıcı bir politika izlenilmiştir.

✔ 1960’tan sonra nüfus artış oranını azaltmaya yönelik bir politika izlenmiştir.

✔ Günümüzde ise nicelikten ziyade nüfusumuzun niteliksel ve niceliksel değişimi üzerinde durulmaktadır.

----Nüfusun seyrek olduğu yerler-----

✔ Hakkâri Yöresi (Dağlık, engebe, karasal iklim)

✔ Teke, Taşeli ve Menteşe civarı (dağlık, karstik arazi, eğim)

✔ Yıldız Dağları bölümü, Biga Yarımadası (engebe ve ana yollara sapa kalma)

✔ Tuz Gölü Çevresi (iklim = kuraklık)

✔ Yukarı Kızılırmak bölümü (engebe, iklim)

NOTTT: Dağlık alanlar, su yüzeyleri ve bataklık (sazlık) alanlarda nüfus azdır.



Doktrin

Yayınları

-----Nüfusun yoğun olduğu alanlar-----

✔ G. Antep ve Kayseri çevresi (sanayi ve ticaret)

✔ Adana çevresi (tarım ve sanayi)

✔ Kıyı Ege (tarım ve sanayi)

✔ Güney Marmara (tarım ve sanayi)

✔ Çatalca - Kocaeli Bölümü (sanayi ve hizmet)

✔ Ankara ve Eskişehir çevresi (idari yapı, ulaşım)

✔ Karadeniz Bölgesi’nin kıyı kesimi (uygun iklim)

----KIRSAL MESKEN MALZEMELERİ----

✔ Ahşap meskenler: Ormanların fazla olduğu alanlarda görülür. Karadeniz Bölgesi’nde yaygındır.

✔ Kerpiç (toprak) meskenler: Kurak ve yarı kurak bölgelerde yaygındır. İç Anadolu, Doğu ve Güney Doğu Anadolu bölgelerinde bu tip evler yaygındır.

✔ Taş meskenler: Genellikle daha çok Akdeniz ve Doğu Anadolu bölgelerinde yaygındır.

✔ Tüflü meskenler: Volkan tüflerinin yoğun bulunduğu Kapadokya çevresinde yaygındır. (Yer-Gök-Aşk dizisinden hatırlayınız)

✔ Betonarme meskenler: Kentleşme oranının fazla olduğu bölgelerde kırsal yapı malzemesi olarak beton kullanılmaktadır.

----- Köy altı yerleşmeleri--------

Köyden daha küçük olan yerleşme birimleridir.

✔ Divan: Köyü oluşturan mahallelerin her biridir. Batı Karadeniz’de yaygındır. Mahalle=Kalıcı

✔ Yayla: Hayvancılık amaçlı yapılan geçici yerleşmelerdir. Yaz mevsiminde yaylaya çıkılır ve sonbaharda geri dönülen geçici yerleşmelerdir. Son yıllarda özellikle Doğu Karadeniz Bölümü’nde turizm de gelişmiştir.

✔ Mezra: Köye biraz uzak 5 - 10 haneli yerleşmelerdir. Tarım ve hayvancılık yapılır. Doğu Anadolu, İç Anadolu ve Güneydoğu Anadolu’da yaygındır. Kalıcı

✔ Kom: Köye biraz uzak geniş otlaklar içinde yapılmış yerleşme türüdür. Hayvancılık amaçlıdır. Geçici yerleşme türü olup Doğu Anadolu’da yaygındır.

✔ Ağıl: Genellikle küçükbaş hayvanlarının gece barındıkları üstü açık yerleşmelerdir.

✔ Çiftlik: Geniş araziler üzerine kurulmuş birkaç ev ve eklentileridir. Tarım ve hayvancılık yapılır. Trakya ve Batı Anadolu’da yaygındır. Kalıcı

✔ Oba: Genellikle hayvancılık amaçlı kurulmuş birkaç çadırdan oluşan geçici yerleşme türüdür

✔ Dalyan: Balıkçı kulübeleridir(Muğla kıyıları) geçici..!!

-------ÇOK ÖZEL NÜFUS BİLGİLERİ---------

Nüfusu inceleyen bilime DEMOGRAFYA denilir.

✔ Türkiye tarihinde nüfus artış oranındaki en büyük düşüş 1945 yılında (II. dünya savaşı) meydana gelmiştir.

✔ Doğal nüfus artışı en çok Doğu Anadolu’da normal artış ise Marmara Bölgesi’nde gerçekleşir.

✔ Türkiye’de nüfusun dağılışını etkileyen en önemli doğal faktör iklim ve yer şekilleri, beşeri faktör SANAYİDİR…

✔ Türkiye nüfusu genç bir yapıya sahiptir.

✔ Kentleşme oranının en fazla olduğu bölge Marmara en az ise Karadeniz Bölgesi’dir.

✔ Tarım ve turizm göçleri geçici iken sanayi göçleri kalıcıdır.

✔ En fazla iç göç veren bölgeler Karadeniz ve Doğu Anadolu’dur.

✔ En fazla göç alan bölgeler ise Marmara ve Ege’dir.

✔ Türkiye en fazla göçü Avrupa ülkelerine vermiştir.

✔ Dağınık yerleşme tipinin en yaygın olduğu yer Doğu Karadeniz Bölümü’dür.

En fazla il sayısına sahip bölge Karadeniz iken en az il sayısı ise Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde yer alır

--------Tarım destekleyen kuruluşlar-----

Zirai Araştırma Enstitüsü, Tigem, TMO, Ziraat Bankası, Panko Birlik, Dsi, Zirai Donatım Kurumu Tarım Satış Kooperatifleri ve TARİŞ gibi kuruluşlardır

------ŞEKER PANCARI-----

Çabuk bozulduğundan dolayı fabrikalar hammaddeye yakındır ve küspesi hayvan yemi olarak kullanıldığı için şeker pancarı üretim alanlarına yakın yerlerde besi hayvancılığı gelişmiştir.



Doktrin

Yayınları

----- Nöbetleşe EKİM:

Her yıl farklı ürünlerin üretilmesidir. Üretime süreklilik kazandırıp erozyonu azaltır.

Bir yeraltı kaynağının işletmeye açılabilmesi için

✔ Rezervinin (maden miktarı) fazla olması

✔ Tenör (cevher oranı) oranının fazla olması

✔ Kullanım alanının geniş olması

✔ Yüzeye yakın, ulaşımın kolay olması

✔ Teknoloji, sermaye, işgücü ve pazarlamanın kolay olması gerekir

---------------Dış Ticaret--------------

✔ Türkiye’nin dışarıya mal veya hizmet satması olayına ihracat, dışarıdan alım yapmasına ise ithalat denir. Türkiye’nin ithalatı ihracatından fazla olduğu için dış ticaret açığı oluşmuştur.

✔ Türkiye’nin ihracatında sanayi ürünlerinin payı % 90, tarım ürünlerinin payı % 6 iken, yer altı kaynaklarının payı ise sadece % 4 civarındadır. İthalatımızın % 50 sinden fazlasını enerji kaynakları oluşturur.

--İhracat ürünleri -- ---İthalat ürünleri-----

✔ Otomotiv, Tekstil • Petrol, Doğalgaz

✔ Çimento, Seramik • İlaç, Fosfat

✔ Tütün, İncir • Madeni yağ, Boya

✔ Üzüm, Antepfıstığı • Makine, Elektrikli eşya

✔ Turunçgil, Zeytin • Motorlu taşıtlar, Optik

✔ Bor, Bakır, Krom • Kâğıt, Muz, Kahve

✔ Mermer, Zımpara taşı • Pirinç

-------NÜKLEER---------

✔ Uranyum ve Toryum gibi radyoaktif maddelerin atomlarının parçalanması ile enerji üretilir

✔ Mersin-Akkuyu ve Sinop’ta santral yapılması planlanmıştır.

------ÖNEMLİ BİLGİ------

Orman alt sınırını yağış(özel konum) , orman üst sınırını ise sıcaklık(enlem) ve özel konum belirler…..

!!!!!!!!!!!!!!!!!!önemli BİLGİ!!!!!!!!!!!!!!!!!!!

✔ Güneydoğunu nüfus miktarı az olsa da nüfus yoğunluğu Türkiye ortalamasının üzerindedir(yüzölçümü küçük)

✔ İç anadoluda nüfus miktarı çok olsa da nüfus yoğunluğu Türkiye ortalamasının altında(yüzölçümü büyük)…….

!!!!!!!!!!önemli BİLGİ!!!!!!!!!!!!!!!!

✔ Şekerpancarı=güneydoğu Anadolu

✔ Tütün =İç anadoluda YETİŞTİRİLMEMEKTEDİR!!!!!

!!!!!!!!!!önemli BİLGİ!!!!!!!!!!!!!!!!---

✔ kıyılarda(denizel alanlarda)= kimyasal

✔ karasal(iç bölgelerde)= fiziksel çözünme hâkimdir…



Doktrin

Yayınları

GEÇİTLER------AKDENİZ-----

• Çubuk Geçidi → Antalya’yı Göller yöresine

• Sertavul Geçidi → Silifke’yi Karaman’a

• Gülek Geçidi → Adana’yı İç Anadolu’ya

• Belen Geçidi → Çukurova’yı Hatay’ a bağlar.

---------GEÇİTLER----KARADENİZ-------

• Kop Geçidi → Bayburt’u Erzurum’a

• Zigana( Kalkanlı) → Trabzon’u Gümüşhane’ye

• Ilgaz Geçidi → Çankırı’yı Kastamonu’ya

• Cankurtaran Geçidi → Hopa’yı Borçka’ya

• Ecevit Geçidi → İnebolu’yu Kastamonu’ya bağlar.

------TÜRKİYEDE SANAYİ-----

✔ Türkiye’de sanayinin gelişmesinde en büyük sıkıntı sermaye azlığıdır. Cumhuriyet’in ilk yıllarında

✔ Ekonomide devletçilik ilkesiyle hareket edilmiştir. Daha sonra sermaye sıkıntısından dolayı özel sektör ve yabancı yatırımcılarda sanayiye dâhil olmuştur.

-------Nükleer Enerji-----

✔ Uranyum (Salihli) ve toryum (Eskişehir) gibi radyoaktif maddelerin parçalanmasıyla enerji elde edilir.

✔ Soğutma suyunun bol, deprem riskinin az olduğu alanlarda nükleer santralleri kurulur.

✔ Proje şeklinde Sinop ve Mersin’de nükleer santraller bulunur.

----------PETROL---------

✔ Güneydoğu Anadolu da çıkarılan petrol Batman petrol rafinerisinde işletilir ancak; ihtiyacın % 10 karşıladığı için ithal edilir.

✔ İthal edilen petrol, Orta Anadolu (Kırıkkale), Aliağa (İzmir), Ataş (Mersin) ve İpraş (İzmit) rafinerilerinde işlenmektedir

-----------ORMANCILIK---------

✔ Türkiye yüzölçümünün % 26’sı ormanlarla kaplıdır. Ormanlar genellikle yağış ve neme paralellik gösterdiği için mevcut ormanların % 80’i kıyı bölgelerimizde yer alır. Ormanların bölgesel dağılışına bakıldığında en fazla orman alanı Karadeniz’de yer alırken en az orman alanı Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde bulunur.

---Türkiye’de hayvancılık------sorun-çözüm----

✔ Yerli ırkların iyileştirilmesi (soy ıslahı)

✔ Çayır ve meraların ıslah edilmesi

✔ Ahır ve besi hayvancılığına önem verilmesi

✔ Erken kesimin önüne geçilmeli

✔ Yem üretimine ağırlık verilmeli

✔ Hayvan hastalıklarıyla mücadele edilmeli

✔ Destek ve kredi olanaklarının artırılması

✔ Pazarlama imkânlarının gelişmesi önemlidir.

----DÖNENCE DIŞI KANTLARI------

✔ Güneş ışınları hiçbir zaman dik açıyla gelmez.

✔ Gölge boyları hiçbir zaman sıfır metre olmaz.



Doktrin

Yayınları

Mozaik Yolu Projesi..!!

Türkiye’nin kültürel mirasını korumak için gerçekleştirdiği projelere bir yenisini ekledi. Kültür ve Turizm Bakanlığı ile Gaziantep, Hatay, Kahramanmaraşve Şanlıurfa Büyükşehir Belediyeleri’nin desteğiyle, ONE Derneği tarafından Anadolu’nun mozaiklerini tüm dünyaya tanıtacak olan ‘Mozaik Yolu Projesi’nin” detayları Elgiz Müzesi’nde gerçekleştirilen lansmanla tanıtıldı..!!

✔ Kırmızı Pericaları-Narman(Erzurum)

✔ Anadolu toprakları hala keşfedilmeyi bekleyen çok sayıda tarihi ve doğal güzelliğe sahip yer mevcut

Turizm Kentleri: 2023 Turizm Eylem Planı

2023 Turizm stratejesi kapsamında 10 yeni turizm kentinin araştırma ve planlama çalışmaları tamamlanacaktır. Önerilen turizm kentlerinin isimleri aşağıda verilmektedir:

1. İğneada – Kıyıköy Eko-Turizm Kenti

2. Kilyos Turizm Kenti

3. Saros Körfezi Turizm Kenti

4. Kapıdağ Yarımadası – Avşa – Marmara Adaları Turizm Kenti

5. Datça Eko-Turizm Kenti

6. Kaş - Finike Turizm Kenti

7. Anamur Kıyı Kesimi Turizm Kenti

8. Samandağ Turizm Kenti

9. Maçka Turizm Kenti

10. Kahta Turizm Kenti

Türkiye’de linyit rezervi en fazla olan bölge Doğu Anadolu... Tek havzada ise en fazla linyit rezervi Afşin- Elbistan’dadır.



Doktrin

Yayınları

CANSUYU PROJESİ

KKTC ‘nin temiz su ve tarım suyu ihtiyacını karşılamak

için Mersin’de inşa edilen Alaköprü Barajından su

aktarımı faaliyete geçti.

Söz konusu hat yaklaşık 100 km olup 250 mt deniz

derinliğindedir. 50 yıl hizmet vermesi beklenmekte..

Bir birine benzer olan farklı Doktrin bilgiler:

✔ Sel rejimli akarsular= İç Anadolu Bölgesi nde

✔ Nehirllerde taşkın riskinin yüksek olduğu bölge = Marmara Bölgesi

✔ Sel olaylarının en fazla meydana geldiği bölge ise Karadeniz Bölgesidir.

Endemik Bitkiler..!!

Endemik: belirli bir ülke veya bölgeye ait, yerel, ender ve çok ender bulunan bitki türleridir.

- Kaz dağında orman meydana getiren=Kazdağı göknarı

- Eğridir güneyindeki=Kasnak meşesi

- Köyceğiz-Dalaman arasında yaygın olan Sığla veya Günlük ağacı ve ormanları

- Beşparmak Dağları(Ege Bölümü)=Kral eğreltisi

- Datça yarımadasında bulunan=Datça hurması

- Doğu Anadoluda bulunan Kardelen

- Rize İkizdere de Anzerçayı

• Ülkemizde endemik bitkiler en çok Toros Dağları kuşağında bulunur.

Not: Türkiye’de yetişen endemik türler, aşırı otlatma, yangın, bilinçsiz kesim, söküm, ıslah çalışmaları, yapılaşma-şehirleşme gibi çeşitli tehlikelerle karşı karşıyadır..

Göbeklitepe :

Tarihin yeniden yazılması sebep olacak yer: Göbeklitepe (Şanlıurfa) İnsanlık tarihi hakkında bildiklerimizi yeniden düşünmemizi sağlayacak, yerleşik tarih anlayışını ve bilgilerini değiştirip, dinler tarihini sorgulatacak, bir kısmımızın varlığından haberi dahi olmadığı bir arkeolojik çalışma 1995 yılından beri Urfa Göbeklitepe’de devam ediyor. İnşası Milattan önce 10000 yılına uzanan Göbeklitepe tarihteki en eski ve en büyük ibadet merkezi olarak biliniyor. Göbeklitepe İngiltere’de bulunan Stonehenge’den 7000, Mısır piramitlerinden ise 7500 yıl daha eski. Ayrıca yerleşik hayata geçişi temsil eden kültür bitkisi buğdayın atasına da Göbeklitepe eteklerinde rastlanmıştır. İnşa edildikten 1000 yıl sonra üstleri insanlar tarafından kapatılarak gömülen bu tapınaklar yeniden gün ışığına çıkıyor...



Doktrin

Yayınları

SANAYİ

Sanayileşme adına en önemli adım 1923’te İzmir I. İktisat Kongresi’nde atılmıştır. Çünkü bu kongrede bütün ekonomik sektörlerimiz için olduğu gibi sanayi sektörü konusunda da gelişmeyi teşvik edici birçok önlem alınması kararlaştırılmıştır. Bunlar;

✔ Fabrika kurmaya yarayacak makinelerin ithalinden gümrük vergisinin alınmaması,

✔ Yollar ve ulaşım araçlarının geliştirilmesi,

✔ Sanayiyi teşvik edici kanunların çıkarılması,

✔ Kredi sağlayacak bankaların kurulması,

✔ Sektöre eleman yetiştirecek eğitim öğretim kurumlarının açılmasıdır.

Sanayileşmenin planlı ve programlı bir şekilde sürdürülmesi için 1933 yılından itibaren beş yıllık kalkınma planları uygulamaya konulmuştur. Bu planlamayla birlikte çeşitli fabrikalar kurulmuştur. Nazilli’deki kumaş (1933), İstanbul’daki şişe ve cam (1934), İzmit’teki kâğıt (1939) fabrikası bunlara örnek olarak verilebilir.

Ülkemizde sanayinin belirli yörelerde yoğunlaş-masında etkili olan faktörler şunlardır:

1. Ham Madde

Ülkemizde bazı yerleşmeler bulundukları yerde var olan ham maddeden dolayı belirli sanayi kollarıyla özdeşleşerek ön plana çıkmaktadır.

✔ Et ve süt üretiminde Kars, Ağrı, Van, Diyarbakır, Şanlıurfa, Edirne, Bolu,

✔ Unlu mamullerde Konya, Eskişehir, Ankara, Karaman, Aksaray,

✔ Konserve ve içecek sanayisinde İstanbul, Balıkesir, Çanakkale, İzmir, Afyon, Aydın, Uşak,

✔ Pamuklu dokumada Adana, Denizli, Aydın, Gaziantep, Kahramanmaraş,

✔ İpekli dokumada Bursa, İstanbul, Adana,

✔ Petrol rafinerisinde Batman,

✔ Tütün sanayisinde Samsun, İzmir, Manisa ve Bitlis,

✔ Halı, kilim ve battaniye dokumacılığında Hereke, Bünyan, Sivas, Isparta, Uşak, Kula, Gördes, Milas, Gaziantep, Siirt yerel ham madde kaynaklarına bağlı olarak belirtilen sanayi kollarının merkezi olmuşlardır.

2. Ulaşım

Türkiye’de sanayinin dağılışında etkili olan diğer bir faktör de ulaşımdır. Karadeniz ve Akdeniz kıyıları boyunca uzanan sıradağlar ile ülkemizin doğusunda yükselti ve engebenin fazla olması ulaşımı olumsuz etkilemiştir. Buna karşın ülkemizin iç kesimleri ile batısında yer şekillerinin uygunluğu, üç tarafının denizlerle çevrili olması ulaşım için avantajlar sunmaktadır. Ülkemizin batı kesimlerinde sanayinin yoğunlaşmasında İstanbul ve İzmir’de önemli limanların varlığı etkili olmuştur. Bunun yanında;

✔ İskenderun’da (İsdemir) demir-çelik fabrikasının,

✔ Samsun’da bakır işleme tesislerinin,

✔ İzmit, İzmir ve Mersin’de petrol rafinerilerinin varlığı ulaşımla yakından alakalıdır.

3. Enerji Faktörü

Enerji kaynaklarından kömürün uzak yerlere taşınması maliyet açısından olumsuz sonuçlar doğurduğundan sanayi işletmeleri enerji kaynağına yakın kurulmaktadır.

✔ Karabük ve Ereğli’de demir-çelik tesislerinin kurulması,

✔ Soma, Yatağan, Afşin-Elbistan gibi yerlerde termik santrallerin kurulması,

✔ Rüzgârdan elektrik elde etmek için türbinlerin ülkemizin batısına kurulması,

✔ Güneşten enerji elde etmek için ülkemizin güneyinin tercih edilmesi, enerjiye yakınlık ya da enerjiden daha fazla yararlanabilmeyle ilgilidir.

4. İklim

İklim koşullarının elverişliliği nedeniyle sanayi, kıyılarımızda daha çok yoğunluk kazanmıştır. Ülkemizin doğusu ise bu açıdan en elverişsiz yerdir.

5. Pazar

Pazar dışındaki tüm koşullar bir araya gelse bile alıcı kitlesinin olmadığı bir yerde sanayinin gelişme si mümkün değildir. Bu nedenle pazar imkânlarının iyi olduğu yerlerde sanayi gelişme göstermiştir.

✔ Bursa, İstanbul, İzmir, İzmit, Adana, Ankara verilebilecek örneklerdir.



Doktrin

Yayınları

TÜRKİYE’DE SANAYİ KOLLARI ENDÜSTRİ TESİSLER TESİSLERİN BULUNDUĞU ŞEHİRLER

Besin Endüstrisi

Un Fabrikaları Tüm bölgelerimiz, çoğu İç Anadolu (Konya, Nevşehir, Ankara, Eskişehir) Şeker Fabrikası Alpullu, Uşak, Kütahya, Afyon, Erzurum, Malatya, Eskişehir, Turhal, Kayseri, Kastamonu, Van, Burdur, Maraş, Susurluk, Kars Yağ Fabrikası Ege, Marmara, Akdeniz Bölgesi (Adana, Antalya). Ege Bölgesi (İzmir, Edremit, Ayvalık) Makarna Fabrikası Ankara, Trakya, İzmir, Eskişehir, Konya Bisküvi Fabrikası Ankara, İstanbul, İzmir, Karaman, Eskişehir Sigara Fabrikası İstanbul, İzmir, Samsun, Adana, Malatya, Bitlis, Tokat, Akhisar, Torbalı, Gaziantep Konservecilik Marmara Bölgesi (İstanbul, Bursa), İzmir İçki Fabrikası İstanbul, İzmir, Aydın, Yozgat, Diyarbakır, Tekirdağ, Çanakkale, Bilecik, Ankara, Gaziantep, Adana Süt Ürünleri Bursa, Trabzon, Diyarbakır, Urla, İzmir, İstanbul, Adana, Afyon, Muğla, Denizli, Kastamonu, Amasya, Giresun, K. Maraş Balıkesir, Edirne, Van Ankara

Dokuma Endüstrisi

Pamuklu Dokuma İstanbul, Adana, Kayseri, Nazilli, Malatya, Denizli, İzmir, Manisa, Gaziantep, Bursa, Mersin, Antalya, Kahramanmaraş Yünlü Dokuma İstanbul, Hereke, Bursa, Bünyan (Kayseri), Siirt, Kocaeli, Tekirdağ İpekli Dokuma Bursa, Gemlik, İstanbul Hazır Giyim, Konfeksiyon İstanbul, İzmir, G. Antep Halı-Kilim Isparta, Uşak, Gördes, Demirci, Kula, Bünyan, Kayseri, Sivas, Lâdik Deri İşleri İstanbul, İzmir, Bursa

Makine - Kimya Endüstrisi

Gübre Fabrikası Mersin, İzmit, İzmir, Antalya, Kütahya, Samsun, Bandırma, İskenderun Petrokimya İzmir (Aliağa), Mersin (Ataş) İzmit (İpraş), Batman (Batman), Kırıkkale (Orta Anadolu) Sabun, Deterjan Fabrikası İzmit, İstanbul, Ankara Madeni Eşya İstanbul, Bursa, Adapazarı, İzmit, Denizli, Adana, G. Antep, Manisa Boya İzmir, Mersin, İstanbul, İzmit

Makine - Kimya Endüstrisi

Plastik, lastik İstanbul, İzmit, Bursa, İzmir, Kayseri, Adana, G. Antep Vagon Adapazarı, Eskişehir Gemi İzmit, İstanbul Otomobil İstanbul, Bursa, İzmit, Ankara, İzmit, Eskişehir, G. Antep, Adapazarı, Adana Uçak Eskişehir, Ankara

Taşa-Toprağa Dayalı Endüstri

Cam İstanbul, Sinop, Kırklareli, Sivas, Mersin Seramik-Çimento İstanbul, Çanakkale, Kütahya, Bozüyük (Bilecik) Çimento Tarsus, Bartın, İstanbul, İzmir, Isparta, Eskişehir, Van, Balıkesir, Çanakkale, Aşkale (Erzurum), Elazığ Tuğla-Kiremit Eskişehir, Salihli, Turgutlu, Afyon, Kütahya, Uşak, Aydın, Zonguldak, Bolu, Bartın, Giresun, Çorum Mobilya İzmit (Karabağlar), Ankara (Siteler), İstanbul, Bursa (İnegöl),Kayseri

Orman Endüstrisi

Kâğıt, Çaycuma (Zonguldak), Aksu (Giresun), Dalaman (Muğla), Balıkesir, Bilecik, Yalova Kereste Bolu, Kastamonu, Sinop, Balıkesir, Adapazarı, Antalya, Muğla, Isparta, Burdur, Adana

Maden Endüstrisi

Demir-Çelik Karabük, Ereğli, İskenderun, İzmir, Sivas Bakır Samsun, Ergani (Diyarbakır), Murgul, İzmit Krom Antalya, Elazığ

TİCARET

Cumhuriyetin ilk yıllarında dış ticaret hacminin fazla olmadığını görürüz. 1980 sonrasında Türkiye’de ekonomik anlamda önemli değişiklikler olmuştur. 1980’lere kadar ekonomi üzerinde korumacı ve müdahaleci politikalar izlenmiş, 1980’den sonra serbest piyasa ekonomisine geçiş yapılmıştır.

24 Ocak 1980’de alınan kararlarla ihracata dayalı sanayileşme politikası benimsenmiştir. Bu dönemde ihracatı artırmaya yönelik politikalar uygulamaya konulmuş, bürokratik engeller büyük ölçüde ortadan kaldırılmıştır.

Türkiye’nin 1996 yılında Gümrük Birliği’ne girmesiyle AB’den alınan sanayi malları ithalatında artış olmuştur. Bu durum iç piyasada yerli üreticiyi zor durumda bıraksa da rekabet ortamı oluştuğundan ürünlerin kalitesinde önemli bir artış olmuştur. Bu kalite artışının ardından yerli üreticinin kendine olan güveni daha da artmış ve ürettiği malı dış piyasaya sürmüştür. Böylece sanayi ürünleri ihracatımız hızla artmıştır.



Doktrin

Yayınları

Dikkat:

Dış ticaret hacminde Almanya birinci sırada,

Dış ticaret açığında Çin 1. sıradadır.

Cankurtaran Tüneli:

Hopa-Artvin karayolundaki 690 rakımlı Cankurtaran Geçidi’ne alternatif olarak yapılan 5 bin 200 metre uzunluğundaki çift tüplü Cankurtaran Tüneli’nin yapımı sürüyor.

Tünelin hizmete girmesiyle Artvin-Hopa arasında ulaşımının 12 kilometre kısalacaktır.

Karadeniz’i Erzurum üzerinden İran’a bağlayacak bağlantı aradaki mesafeyi kısalacaktır.



Doktrin

Yayınları

Turizmin Ekonomiye Etkileri

Uluslararası turizmin sürekli ve kesintisiz artışı, gelişen birçok ülkenin devamlı büyüyen bu endüstriye ilgi duymasına neden olmuştur. Türkiye gibi gelişen bir ülkenin pazar payı almak üzere uluslararası turizm endüstrisine ilgi duymasının nedenleri ise kısaca şöyle belirtilebilir:

✔ Turizm talebi her geçen gün hızla artmaktadır.

✔ Turizm döviz darboğazı sorunlarına çözüm getire-bilmektedir.

✔ Turizm endüstrisinin gelişme maliyetleri düşük olabil-mektedir.

✔ Turizm ekonomik kısıtlamalardan, tarife ve kotalardan daha az etkilenmektedir.

Türkiye’nin 2023 Turizm Stratejisi

✔ Sürdürülebilir turizm yaklaşımı benimsenerek, istihdamın artırılmasında ve bölgesel gelişmede turizmin öncü bir sektör konumuna ulaştırılması,

✔ Türkiye’nin 2023 yılına kadar, uluslararası pazarda turist sayısı ve turizm geliri bakımından ilk beş ülke arasında uluslararası bir marka hâline getirilmesinin sağlanması,

✔ Ekonomik gelişimi destekleyen; fiziksel düzeyde uygulanabilir, toplum yönelimli ve sürdürülebilir turizm ilkesini içeren bir planlama yaklaşımının ortaya konması,

✔ Ulusal, bölgesel ve yerel ölçekte markalaşmanın hedeflenmesi, ulusal tanıtım ve pazarlamaya ek olarak varış noktası bazında tanıtım ve pazarlama faaliyetlerine başlanması,

✔ Zengin kültürel ve doğal değerlere sahip kentlerimizin markalaştırılarak turistler için bir çekim noktası hâline getirilmesi,

✔ Alternatif turizm türlerinden öncelikli olarak sağlık turiz-mi, termal turizm, kış turizmi, golf turizmi, deniz turizmi, eko turizmi, yayla turizmi, kongre ve fuar turizminin geliştirilmesi hedeflenmiştir.

Tüm Mısır Türlerinde ( Dane , Slajlık , Hasıl) Türkiye Üretiminde İlk Beş İl Tüik / 2015

İzmir 2.775.370

Konya 1.907.019

Adana 1.274.428

Bursa 1.216.935

Balıkesir 1.260.623



Doktrin

Yayınları

Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Sonuçları, 2015

✰ Türkiye nüfusu 31 Aralık 2015 tarihi itibarıyla 78 milyon 741 bin 53 kişi oldu

✰ Türkiye’de ikamet eden nüfus 2015 yılında, bir önceki yıla göre 1 milyon 45 bin 149 kişi arttı. Erkek nüfusun oranı %50,2 (39 milyon 511 bin 191 kişi), kadın nüfusun oranı ise %49,8 (39 milyon 229 bin 862 kişi) olarak gerçekleşti.

✰ Türkiye’nin yıllık nüfus artış hızı, binde 13,4 olarak gerçekleşti

✰ Yıllık nüfus artış hızı 2014 yılında ‰13,3 iken, 2015 yılında ‰13,4 oldu.

✰ İl ve ilçe merkezlerinde yaşayanların oranı %92,1 oldu

✰ İl ve ilçe merkezlerinde ikamet edenlerin oranı 2014 yılında %91,8 iken, bu oran 2015 yılında %92,1’e yükseldi. Belde ve köylerde yaşayanların oranı ise %7,9 olarak gerçekleşti.

✰ İstanbul’da ikamet eden nüfus bir önceki yıla göre %2 artış gösterdi

✰ Türkiye nüfusunun %18,6’sının ikamet ettiği İstanbul, 14 milyon 657 bin 434 kişi ile en çok nüfusa sahip olan il oldu. Bunu sırasıyla %6,7 (5 milyon 270 bin 575 kişi) ile Ankara, %5,3 (4 milyon 168 bin 415 kişi) ile İzmir, %3,6 (2 milyon 842 bin 547 kişi) ile Bursa ve %2,9 (2 milyon 288 bin 456 kişi) ile Antalya illeri takip etti. Bayburt ili ise 78 bin 550 kişi ile en az nüfusa sahip il oldu.

✰ Türkiye nüfusunun ortanca yaşı yükseldi

✰ Ülkemizde 2014 yılında 30,7 olan ortanca yaş, 2015 yılında önceki yıla göre artış göstererek 31 oldu. Ortanca yaş erkeklerde 30,4 iken, kadınlarda 31,6 olarak gerçekleşti. Ortanca yaşın en yüksek olduğu iller sırasıyla Sinop (39,3), Balıkesir (38,8) ve Kastamonu (38,3) iken, en düşük olduğu iller ise sırasıyla Şanlıurfa (19,3), Şırnak (19,5) ve Ağrı (20,3)’dır.

✰ Çalışma çağındaki nüfusun oranı bir önceki yıla göre değişmedi

✰ Ülkemizde 15-64 yaş grubunda bulunan (çalışma çağındaki) nüfusun oranı 2015 yılında, bir önceki yılda olduğu gibi %67,8 (53 milyon 359 bin 594 kişi) olarak gerçekleşti. Çocuk yaş grubundaki (0-14) nüfusun oranı ise %24’e (18 milyon 886 bin 220 kişi) gerilerken, 65 ve daha yukarı yaştaki nüfusun oranı da %8,2’ye (6 milyon 495 bin 239 kişi) yükseldi.

✰ Türkiye’de kilometrekareye düşen kişi sayısı arttı

✰ Nüfus yoğunluğu olarak ifade edilen “bir kilometrekareye düşen kişi sayısı”, Türkiye genelinde 2014 yılına göre 1 kişi artarak 102 kişi oldu. İstanbul, kilometrekareye düşen 2 821 kişi ile nüfus yoğunluğunun en yüksek olduğu ilimiz oldu. Bunu sırasıyla; 493 kişi ile Kocaeli, 347 kişi ile İzmir ve 283 kişi ile Gaziantep takip etti. Nüfus yoğunluğu en az olan il ise bir önceki yılda olduğu gibi, kilometrekareye düşen 12 kişi ile Tunceli oldu.

✰ Yüzölçümü bakımından ilk sırada yer alan Konya’nın nüfus yoğunluğu 55, en küçük yüzölçümüne sahip Yalova’nın nüfus yoğunluğu ise 275 olarak gerçekleşti.



Doktrin

Yayınları

BUĞDAY

İller Üretim Miktarı (ton)

1 Konya 1.696.326

2 Ankara 1.073.493

3 Diyarbakır 915.292

4 Tekirdağ 744.257

5 Sivas 742.881

ARPA


1 Konya 853.627

2 Ankara 625.628

3 Şanlıurfa 572.783

4 Afyon 340.455

5 Kayseri 267.278

ASPİR


1 Ankara 39.328

2 Konya 5.625

3 Muş 3.929

4 Yozgat 3.347

5 Çorum 2.039

AYÇİÇEĞİ


1 Tekirdağ 267.012

2 Edirne 226.573

3 Konya 210.307

4 Kırklareli 188.998

5 Adana 134.361

ÇAVDAR


1 Kayseri 44.647

2 Niğde 44.556

3 Nevşehir 36.224

4 Balıkesir 31.836

5 Eskişehir 29.577

ÇELTİK


1 Edirne 480.466

2 Samsun 149.821

3 Balıkesir 149.966

4 Çanakkale 110.519

5 Çorum 62.347


Doktrin

Yayınları

COĞRAFYANIN DOKTRİNİ TÜİK 2015 VERİLERİ

GÜL


1Isparta

7.251

2Burdur

1.162

3Afyon

935

4Denizli

135

5 Manisa 0

MANDA

İller Sayı ( baş )

1 Samsun 17.043

2 İstanbul 11.518


4 Tokat 8.839

5 Bitlis 7.594

HAŞHAŞ ( KAPSÜL )


1 Afyon 7.796

2 Konya 6.960

3 Denizli 4.654

4 Uşak 3.008

5 Amasya 1.728

KOLZA ( KANOLA )


1 Tekirdağ 73.891

2 İstanbul 18.189

3 Kırklareli 8.303

4 Balıkesir 6.896

5 Edirne 5.760

MERCİMEK ( KIRMIZI )




3 Mardin 57.874

4 Batman 20.028

5 Gaziantep 12.446

MERCİMEK ( YEŞİL )


1 Çorum 4227

2 Yozgat 3458

3 Kırşehir 1604

4 Ankara 1537

5 Manisa 1406


Doktrin

Yayınları


MISIR - DANE


1 Adana 1.015.428

2 Mardin 724.032


4 Konya 558.190

5 Osmaniye 341.996

NOHUT


1 Antalya 34.918

2 Uşak 30.937

3 Konya 29.747

4 Karaman 29.358

5 Mersin 27.131

PAMUK (KÜLTÜ)



2 Aydın 287.473

3 Hatay 209.458


5 Adana 138.612

PATATES


1 Niğde 674.773

2 Konya 493.748

3 Afyon 434.929

4 İzmir 407.745

5 Nevşehir 301.039

SOYA


1 Adana 97.539

2 Mersin 33.834

3 Samsun 14.704

4 Osmaniye 8.375

5 Şanlıurfa 1.682

SUSAM


1 Adana 97.539

2 Mersin 33.834

3 Samsun 14.704

4 Osmaniye 8.375

5 Şanlıurfa 1.682


Doktrin

Yayınları


ŞEKERPANCARI


1 Konya 5.217.392

2 Yozgat 1.640.493

3 Aksaray 995.805

4 Eskişehir 841.231

5 Kayseri 839.914

TÜTÜN


1 Manisa 22.317

2 Denizli 15.281

3 Samsun 8.215

4 Uşak 5.277

5 Adıyaman 4.583

YERFISTIĞI


1 Adana 882.21

2 Osmaniye 43.434

3 Aydın 4.803

4 Antalya 3.469

5 Kahramanmaraş 2.952

YULAF ( DANE )


1 Sivas 31.812

2 Çanakkale 28.134

3 Ankara 25.400

4 Nevşehir 15.344

5 Karaman 15.145

ANASON


1 Burdur 3.777

2 Denizli 2.004

3 Antalya 940

4 Muğla 900

5 Afyon 574

ANTEPFISTIĞI


1 Gaziantep 53109

2 Şanlıurfa 47848

3 Adıyaman 15368

4 Siirt 11221

5 Kilis 2271


Doktrin

Yayınları

CEVİZ



2 Hakkâri 8.140

3 Karaman 7.366

4 Antalya 6.861

5 Aydın 6.323

ÇAY


1 Rize 898.662

2 Trabzon 262.611

3 Artvin 133.495

4 Giresun 25.144

5 Ordu 88

ELMA ( AMASYA)


1 Niğde 141.869

2 Kayseri 14.588

3 Amasya 10.765

4 Kastamonu 6.242

5 Nevşehir 6053

FINDIK


1 Ordu 200.938

2 Giresun 105.023

3 Samsun 90.857

4 Sakarya 82.708

5 Düzce 69.344

İNCİR


1 Aydın 186.124

2 İzmir 38.753

3 Bursa 22.541

4 Mersin 8.426

5 Hatay 6.244

KAYISI


1 Malatya 336.000

2 Mersin 107.922


4 Iğdır 37.544

5 Antalya 20.869



Doktrin

Yayınları


KESTANE


1 Aydın 21.215

2 İzmir 9.742

3 Kastamonu 9.715

4 Sinop 3.993

5 Bartın 2.843

KİVİ


1 Yalova 18.892

2 Ordu 6.263

3 Rize 5.126

4 Samsun 2.715

5 Giresun 1.880

MUZ


1 Mersin 195.381

2 Antalya 72.865

3 Hatay 2.230

4 Adana 24

5 ……….. ……………

ŞEFTALİ


1 Mersin 95.782

2 Bursa 86.428

3 Çanakkale 84.076

4 İzmir 71.978

5 Adana 26.043

ÜZÜM


1 Manisa 365.440

2 Denizli 139.335

3 İzmir 34.276

4 Mersin 21.690

5 Gaziantep 6.800

ZEYTİN ( YAĞLIK )


1 Aydın 243.778

2 İzmir 175.008

3 Hatay 151.768

4 Muğla 147.627


Doktrin

Yayınları


5 Mersin 119.832

ZEYTİN ( SOFRALIK )


1 Bursa 65.629

2 Manisa 64.965

3 Aydın 53.462

4 Mersin 50.866

5 Osmaniye 25.998

İPEK BÖCEKÇİLİĞİ ( yaş koza )


1 Antalya 18,249

2 Bilecik 8,531

3 Ankara 8,359

4 Sakarya 5,951

5 Bolu 5,203

BAL ÜRETİMİ


1 Ordu 16.600,75

2 Muğla 15.205,72

3 Adana 9.762,60

4 Aydın 4.007,45

5 Mersin 3.493,05

KIL KEÇİSİ


1 Mersin 763.447

2 Antalya 654.351

3 Siirt 441.748

4 Mardin 401.294

5 Adana 372.275

Tiftik Keçisi


1 Ankara 125.729

2 Şırnak 19.380

3 Eskişehir 13.314

4 Siirt 12.713

5 Bolu 12.010

KOYUN ( YERLİ )


1 Van 2.456.493

2 Konya 1.544.436

3 Şanlıurfa 1.519.352

4 Ağrı 1.288.490




SIĞIR ( KÜLTÜR )


1 Konya 480.129

2 İzmir 446.393

3Balıkesir 398.225

4 Aydın 252.760

5 Afyon 246.674

KÜMES - ET TAVUĞU


1 Bolu 28.330.812

2 Manisa 27.390.125

3 Balıkesir 24.274.239

4 Sakarya 20.166.050

5 Mersin 16.499.004

ÜRÜNLER YıllarYUMUŞAK ÇEKİRDEKLİLER 2002 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015

Armut 340.000 384.244 380.003 386.382 442.646 461.826 462.336 463.623Ayva 110.000 96.282 121.085 127.767 136.577 139.311 107.243 112.900

Elma 2.200.000 2.782.365 2.600.000 2.680.075 2.888.985 3.128.450 2.480.444 2.569.759Muşmula 4.600 4.205 4.362 4.323 4.606 4.651 4.134 4.205Yenidünya 11.800 12.986 12.112 12.093 12.105 12.902 12.900 12.717SERT ÇEKİRDEKLİLERErik 200.000 245.782 240.806 268.696 300.046 305.393 265.490 279.761İğde 4.700 4.697 4.600 4.905 4.896 4.666 4.093 4.270Kayısı 315.000 660.894 450.000 650.000 760.000 780.000 270.000 680.000Kızılcık 11.000 14.472 12.517 12.427 12.368 11.838 10.982 10.950Kiraz 210.000 417.694 417.905 438.550 470.887 494.325 445.556 535.600Şeftali 455.000 547.219 539.403 545.902 611.165 637.543 608.513 642.727Vişne 100.000 192.705 194.989 182.234 186.443 179.752 182.577 183.500Zerdali 37.000 34.470 26.132 26.138 35.483 31.609 8.210 16.100

Zeytin 1.800.000 1.271.019 1.415.000 1.750.000 1.820.000 1.676.000 1.768.000 1.700.000

TURUNÇGİLLER

Portakal 1.250.000 1.689.921 1.710.500 1.730.146 1.661.111 1.781.259 1.779.675 1.816.798

Mandalina 590.000 846.390 858.699 872.251 874.832 942.226 1.046.899 1.156.365Limon 525.000 783.587 787.063 790.211 710.211 726.283 725.230 750.550Greyfurt 125.000 190.973 213.768 218.988 226.738 228.799 229.301 250.025Turunç 3.000 2.901 2.346 2.170 2.132 2.592 2.158 2.135Kaynak:TÜİK


Doktrin

Yayınları


Kaynak :TUİK

Tarım Alanı

1990 2002 2012 2013 2014

(Bin ha) % (Bin ha) % (Bin ha) % (Bin ha) % (Bin ha) %

Tarla Bitkileri 18.868 67,7 17.935 67,5 15.464 65,0 15.613 65,6 15.789 66,0

Nadas 5.324 19,1 5.040 19,0 4.286 18,0 4.147 17,4 4.108 17,2

Sebze 635 2,3 930 3,5 827 3,5 808 3,4 804 3,4

Meyve 3.029 10,9 2.674 10,1 3.201 13,5 3.232 13,6 3.238 13,5

TOPLAM 27.856 100 26.579 100 23.782 100 23.800 100 23.939 100

Sıralama ÜrünlerDünya Üretimi*

(ton)Türkiye Üretimi**

(ton)Üretimdeki Payımız(%)

1

FINDIK 858.697 549.000 64KİRAZ 2.294.455 494.325 21,5İNCİR 1.117.452 298.914 26,7KAYISI 4.111.076 780.000 19AYVA 596.532 139.311 23

2

VİŞNE 1.348.628 179.752 13KESTANE 2.009.487 60.019 3,0KAVUN 29.462.541 1.699.550 5,8

KARPUZ 109.278.714 3.887.324 3,6HIYAR 71.365.573 1.754.613 2,5

3

NOHUT 13.118.698 506.000 3,9ANTEP FISTIĞI 916.921 88.600 9,7BİBER 31.171.567 2.159.348 6,9ELMA 80.822.520 3.128.450 3,9

4

CEVİZ 3.458.046 212.140 6ZEYTİN 20.396.699 1.676.000 8,2DOMATES 163.963.770 11.820.000 7,2

FASULYE (TAZE) 21.365.119 632.301 3ISPANAK 23.231.898 220.274 1,0MERCİMEK 4.975.621 417.000 8,4HAŞHAŞ (Tohum) 64.522 19.244 30

5 ÇAY(KURU) 4.818.000 225.000 4,7PATLICAN 49.418.212 826.941 1,7

Dünya Üretiminde ilk 10 içerisinde olan ürünler ;

Arpa (6), Ş.Pancarı (6),Kuru Soğan (6),Greyfurt (altıntop) (6), Armut (6), Aspir(7), Limon (7), K.Pamuk(8), Çavdar (8), Ayçiçeği(8), Buğday(10), Patates (13) Kaynak: *FAO, **TUİK


Doktrin

Yayınları


ÜrünlerEkim Alanı (1000 ha) Üretim (1000 ton)

2006 2008 2010 2011 2012 2013 2014 2006 2008 2010 2011 2012 2013 2014 2015

Buğday 8.490 8.090 8.103 8.096 7.529 7.773 7.919 20.010 17.782 19.660 21.800 20.100 22.050 19.000 22.600Arpa 3.650 2.950 3.040 2.869 2.749 2.721 2.787 9.551 5.923 7.240 7.600 7.100 7.900 6.300 6.400Çavdar 131 126 141 128 143 138 115 271 247 366 366 370 365 300 330Yulaf 100 91 88 86 89 93 94 209 196 204 218 210 235 210 250Çeltik 99 100 99 99 120 111 111 696 753 860 900 880 900 830 920Aspir 0,4 5 14 13 16 29 44 0,4 7 26 18 20 45 62 70Ayçiçeği 585 580 641 656 605 610 657 1.118 992 1.320 1.335 1.370 1.523 1.638 1.681Dane Mısır 536 595 594 589 623 660 659 3.811 4.274 4.310 4.200 4.600 5.900 5.950 6.400Kolza 5 28 31 27 30 31 32 13 84 106 91 110 102 110 120Kuru Fasulye 129 98 103 95 93 85 91 196 155 213 201 200 195 215 235Kütlü Pamuk 591 495 481 542 488 451 468 2.550 1.820 2.150 2.580 2.320 2.250 2.350 2.050Mercimek 424 319 234 215 237 281 250 623 131 447 405 438 417 345 360Nohut 524 505 456 446 416 424 389 552 518 531 487 518 506 450 460Patates 158 149 139 145 174 126 130 4.366 4.197 4.513 4.613 4.795 3.948 4.166 4.760Soğan(K) 66 66 63 66 73 62 60 1.765 2.007 1.900 2.141 1.736 1.905 1.790 1.879Soya 12 9 23 26 32 43 34 47 34 87 102 122 180 150 161Ş. Pancarı 326 322 329 297 281 291 289 14.452 15.488 17.942 16.126 15.000 16.489 16.743 16.462Tütün 146 147 81 77 108 136 106 98 93 55 45 73 90 75 75Çay 77 76 76 76 76 76 76 1.121 1.100 1.306 1.231 1.250 1.180 1.266 1.320Kaynak: TÜİK 2014

Güncelleme Aralık 2015TÜİK-2013


Doktrin

Yayınları





Doktrin

Yayınları


ÜRÜNLER Yıllar

SERT KABUKLULAR 2002 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015

Antep fıstığı 35.000 81.795 128.000 112.000 150.000 88.600 80.000 144.000

Badem 41.000 54.844 55.398 69.838 80.261 82.850 73.230 80.000

Ceviz 120.000 177.298 178.142 183.240 203.212 212.140 180.807 190.000

Fındık 600.000 500.000 600.000 430.000 660.000 549.000 412.000 646.000

Kestane 47.000 61.697 59.171 60.270 57.881 60.019 63.762 63.750

ÜZÜMSÜ MEYVELERÜzüm 3.500.000 4.264.720 4.255.000 4.296.351 4.185.126 4.011.409 4.175.356 3.650.000

Çilek 145.000 291.996 299.940 302.416 351.834 372.498 376.070 375.800

Dut 55.000 67.986 75.096 76.643 74.170 74.600 62.879 69.334

İncir 250.000 240.338 254.838 260.508 275.002 298.914 300.282 300.600

Keçiboynuzu 13.500 14.003 14.172 13.978 14.166 14.261 13.985 12.851

Muz 95.000 204.517 210.178 206.501 207.727 215.472 251.994 270.500

Nar 60.000 170.963 208.502 217.572 315.150 383.085 397.335 445.750

Trabzon Hurması 15.000 25.281 26.277 28.295 32.392 33.232 33.470 33.725

Kivi 2.500 23.689 26.554 29.231 37.247 41.635 31.795 41.640

Avakado 400 1.169 1.207 1.316 1.463 1.599 1.824 1.850

Ahududu 1.850 1.976 1.980 2.059 4.080 3.942 4.587 4.320TOPLAM 13.273.350 16.388.726 16.385.745 16.993.476 17.810.942 17.995.395 16.876.201 17.525.012

Kaynak:TÜİK

ÜRÜNLER 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015

Soğan (taze) 169.271 165.478 153.823 150.928 153.478 148.255 141.691

Soğan (kuru) 1.849.582 1.900.000 2.141.373 1.735.857 1.904.846 1.790.000 1.879.189

Sarımsak (taze) 22.229 21.234 21.445 25.768 27.930 25.089 24.356

Sarımsak (kuru) 83.134 76.936 79.203 79.433 87.037 91.000 94.867

Pırasa 251.120 244.812 246.144 229.359 240.391 223.303 231.678

Havuç 593.628 533.253 602.078 714.280 569.855 557.977 534.988

Şalgam 1.787 1.693 1.494 1.537 1.938 1.509 1.393

Pancar (kırmızı) 8.048 7.861.000 7.815 7.540 7.286 7.161 7.028

Kereviz (kök) 16.890 14.758 14.659 17.049 16.265 14.791 15.801

Turp (bayır) 16.524 16.130 15.564 15.067 19.484 21.938 14.944

Turp (kırmızı) 141.505 139.543 142.024 131.375 158.766 169.935 179.660

Domates 10.745.572 10.052.000 11.003.433 11.350.000 11.820.000 11.850.000 12.615.000

Hıyar 1.735.010 1.739.191 1.749.174 1.741.878 1.754.613 1.845.749 1.822.636

Acur 33.400 25.621 23.266 27.886 30.606 33.238 33.082

Biber (salçalık) 700.038 782.173 730.493 748.422 814.372 829.809 879.775

Biber (dolmalık) 384.273 387.626 364.930 383.213 398.470 391.009 393.109

Biber (sivri) 752.692 816.901 879.846 910.725 946.506 907.126 919.004

Bamya 38.432 36.748 36.662 36.001 33.545 33.103 30.574

Patlıcan 816.134 846.998 821.770 799.285 826.941 827.380 805.259

Kabak (sakız) 307.419 314.340 317.705 302.374 293.709 299.858 312.923

Balkabağı 82.552 89.368 93.099 93.612 95.076 93.672 95.363

Kabak (çerezlik) 21.971 26.694 32.396 32.144 35.586 36.331 41.612

Kavun 1.679.191 1.611.695 1.647.988 1.688.687 1.699.550 1.707.302 1.719.620

Karpuz 3.810.205 3.683.103 3.864.489 4.022.296 3.887.324 3.885.617 3.918.558

Bezelye 95.046 90.191 103.787 101.959 107.549 105.279 112.638

Fasulye 603.653 587.967 614.948 621.036 632.301 638.469 640.836






Documents

KPSS · Doktrin Yayınları Son Viraj Soru Bankası genel kültür düzeyinde bir kaynak olup, KPSS sürecinde sınavdan önce başvurulması gereken önemli bir çalışmadır. MEB