Krajowe przepisy techniczne w zakresie łączności w ... · posiadad ważne świadectwo dopuszczenia wydane przez UTK i byd ... Version 7.3.0) określają zestaw wymagao, które

Certyfikacja w transporcie kolejowym po wdrożeniu dyrektyw 2008/57 i 2011/18 przy zachowaniu zgodności z

notyfikowanymi narodowymi przepisami technicznymi” 5.12.2012

Krajowe przepisy techniczne w zakresie

łączności w transporcie kolejowym

1dr inż. Stanisław Gago 05.12.2012 r.

Certyfikacja w transporcie kolejowym po wdrożeniu dyrektyw 2008/57 i 2011/18 przy zachowaniu zgodności z notyfikowanymi narodowymi przepisami technicznymi”

5.12.2012

Łącznośd przewodowa

Urządzenia łączności przewodowej biorące udział w procesie sterowania ruchem

kolejowym, wykorzystywane na liniach kolejowych, powinny mied odpowiednie świadectwa dopuszczające je do stosowania na kolei, o ile są objęte obowiązkiem posiadania takich dokumentów.

dr inż. Stanisław Gago 05.12.2012 r. 2


5.12.2012

Łącznośd przewodowa

Linie kolejowe powinny byd wyposażone w urządzenia telefonicznej łączności ruchowej, zgodnie z Instrukcją Ie-2 „O telefonicznej przewodowej łączności ruchowej”.

Urządzenia te powinny byd realizowane - na tyle, na ile jest to możliwe - w technice cyfrowej i spełniad wymagania techniczno-funkcjonalne dla urządzeo i systemów zintegrowanej łączności technologicznej.




Systemy i urządzenia przewodowej łączności ruchowej

Urządzenia łączności kolejowej, jako służące do prowadzenia ruchu kolejowego, powinny posiadad ważne świadectwo dopuszczenia wydane przez UTK i byd zgodne z Instrukcją Ie-2 (E-3) „O telefonicznej przewodowej łączności ruchowej”.Wymagania ogólne i systemowe Urządzenia łączności kolejowej przeznaczone do sieci wydzielonych w obrębie węzłów, stacji i szlaków kolejowych powinny zapewniad dwukierunkową komunikację (bezpośrednią łącznośd) pomiędzy: • dyżurnym ruchu lub uprawnionymi osobami nadzorującymi ruch kolejowy, a wszystkimi

posterunkami ruchowymi znajdującymi się w obrębie danego węzła lub stacji kolejowej, • sąsiednimi stacjami i posterunkami ruchowymi, • dyżurnymi ruchu sąsiednich posterunków zapowiadawczych, • dyżurnym ruchu a dyspozytorem odcinkowym,• wszystkimi posterunkami ruchowymi (nastawniami, strażnicami) rozmieszczonymi

wzdłuż szlaku kolejowego




Urządzenia sieci łączności przewodowej: zapowiadawczej, strażnicowo-ruchowej i stacyjno-ruchowej oraz urządzenia rejestrujące pracujące w tych sieciach powinny odpowiadad następującym regulacjom krajowym:

• Ustawa z dnia 28 marca 2003 r. o transporcie kolejowym (Dz. U. z 2007 r. Nr 16, poz. 94, z późn. zm.)• Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (Dz. U. z 2010 r. Nr 243, poz. 1623, z późn. zm.) • Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2006 r. Nr 129, poz. 902, z późn. zm.);• Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 18 lipca 2005 r. w sprawie ogólnych warunków prowadzenia ruchu

kolejowego i sygnalizacji. (Dz. U. Nr 172 poz. 1444, z późn. zm.) • Rozporządzenie Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 10 września 1998 r. w sprawie warunków

technicznych, jakim powinny odpowiadad budowle kolejowe i ich usytuowanie (Dz. U. Nr 151 poz. 987) • Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 26 października 2005 r. w sprawie warunków technicznych, jakim

powinny odpowiadad telekomunikacyjne obiekty budowlane i ich usytuowanie (Dz. U. nr 219, poz. 1864, z późn. zm.)

• Rozporządzenie Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 7 sierpnia 2012 r. w sprawie wykazu typów budowli przeznaczonych do prowadzenia ruchu kolejowego, typów urządzeo przeznaczonych do prowadzenia ruchu kolejowego oraz typów pojazdów kolejowych, na które są wydawane świadectwa dopuszczenia do eksploatacji typu (Dz. U. z dn.10 sierpnia 2012, poz. 911

• Rozporządzenie Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 7 sierpnia 2012 r. w sprawie zakresu badao koniecznych do uzyskania świadectwa dopuszczenia do eksploatacji typu budowli przeznaczonej do prowadzenia ruchu kolejowego, świadectwa dopuszczenia do eksploatacji typu urządzenia przeznaczonego do prowadzenia ruchu kolejowego oraz świadectwa dopuszczenia do eksploatacji typu pojazdu kolejowego (Dz. U. z dn.10 sierpnia 2012, poz. 918

• Rozporządzenie Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 7 sierpnia 2012 r. w sprawie świadectw dopuszczenia do eksploatacji typu (Dz. U. z dn.10 sierpnia 2012, poz.919




Telefoniczna przewodowa łącznośd ruchowa

Normy:

PN-EN 50121-1, PN-EN 50121-4, PN-EN 50121-5, PN-EN 50122-1, PN-EN 50122-2, PN-EN 50122-3, PN-EN 50124-1, PN-EN 50124-2, PN-EN 50125-2, PN-EN 50125-3,PN-EN 50126, PN-EN 50128, PN-EN 50129, PN-EN 50159, PN-EN 50160, PN-EN 55011, PN-EN 60068-2-1, PN-EN 60068-2-14, PN-EN 60068-2-2, PN-EN 60068-2-27, PN-EN 60068-2-30, PN-EN 60068-2-6, PN-EN 60068-2-64, PN-EN 60068-2-78, PN-EN 60529, PN-EN 60950-1, PN-EN 61000-4-11, PN-EN 61000-4-2, PN-EN 61000-4-29, PN-EN 61000-4-4, PN-EN 61000-4-5, PN-EN 61000-4-6, PN-EN 61000-6-2, PN-EN 61000-6-4.




Telefoniczna przewodowa łącznośd ruchowa

Regulacje wewnętrzne zarządców infrastruktury wydane na podstawie ww. dokumentów:

Ie-2 Instrukcja o telefonicznej przewodowej łączności ruchowej,

Ie-13 Instrukcja o zasadach wykonywania obsługi technicznej

urządzeo telekomunikacji kolejowej,



5.12.2012

Sieci bezprzewodowe

Sied radiowa w paśmie 150MHz (VHF)

Radiołącznośd pociągowaSystem radiołączności pociągowej 150 MHz umożliwia pewną, dwustronną łącznośd radiową między dyżurnym ruchu posterunku zapowiadawczego i radiotelefonami mobilnymi (radio kabinowe) znajdującymi się na odcinkach linii kolejowej przyległych do tego posterunku.

Dodatkowo, w sytuacjach awarii łączności przewodowej, system powinien zapewnid łącznośd z sąsiednimi dyżurnymi ruchu.




Na liniach kolejowych wyposażonych w Lokalne Centra Sterowania (LCS) system radiołączności 150 MHz powinien być dostosowany do tego trybu pracy, tj. umożliwiający pewną, dwustronną łączność radiową między odcinkowym dyżurnym ruchu w LCS i radiotelefonami mobilnymi znajdującymi się w obszarze tego LCS. Także dodatkowo, w sytuacjach awarii łączności przewodowej, system powinien zapewnić łączność z sąsiednimi dyżurnymi ruchu.

Zasięg pojedynczego radiotelefonu stacjonarnego z reguły nie zapewni takiego pokrycia, zatem system powinien składać się z jednostki centralnej obsługiwanej przez dyżurnego odcinkowego oraz ze zdalnie sterowanych przytorowych stacji bazowych, w normalnym trybie pracy bezobsługowych.

Dla systemów takich przyjęto skrótową nazwę System Zdalnego Sterowania - SZS.

Szczegółowe wymagania dotyczące SZS i ich elementów (stanowiska dyżurnegoruchu, stacji bazowych i in.) są zawarte w dokumencie „System zdalnego sterowania radiołącznością.

Standardy Automatyki i Telekomunikacji PKP PLK 2007;




Radiotelefony sieci pociągowej powinny byd wyposażone w rejestratory rozmów i zdarzeo wykonane w technice cyfrowej

– Radiotelefon powinien rejestrowad wszystkie prowadzone rozmowy i zdarzenia na wybranym kanale radiowym oraz rozmowy z analogowej stacjonarnej sieci telefonicznej w czasie rzeczywistym z dokładnością zapisu znacznika czasu do 1 sekundy, tzn.:• treśd prowadzonych rozmów,• dane związane z identyfikacją zarejestrowanych rozmów (data i czas

rozpoczęcia rozmowy, numer kanału radiowego, identyfikacja rozmowy wychodzącej i przychodzącej),

• wszystkie zdarzenia związane z obsługą radiotelefonu (np. włączenie/wyłączenia radiotelefonu, zmiana kanału pracy, podniesienie/odwieszenie mikrofonu, wysyłanie/odbiór sygnałów selektywnego wywołania, odbiór/wysyłanie sygnału „ALARM”),

„Wymagania techniczno- eksploatacyjne na radiotelefon pociągowy Ie – 105”, Warszawa 2012rok;




Radiotelefon musi mied możliwośd priorytetowego nadawania sygnału „ALARM” (Radiostop).

Sygnał Radiostop emitowany jest cyklicznie co 500 ms i składa się z trzech kolejnych sygnałów sinusoidalnych o czasach trwania 100 ms każdy. Minimalny czas niezbędny do nadania sygnału „ALARM” - dwie pełne sekwencje.

Nadawanie i odbiór sygnału „ALARM” powiązane jest z natychmiastowym włączeniem układów hamulcowych na pojeździe kolejowym oraz ich wyłączeniem poprzez wyłączenie radiotelefonu.

Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 18 lipca 2005 r. w sprawie ogólnych warunków prowadzenia ruchu kolejowego i sygnalizacji (Dz.U. Nr 172, poz.1444, z pożn. zm.) oraz regulacje wewnętrzne zarządców infrastruktury

wydane na tej podstawie.




Radiotelefony przewoźne - kabinowe powinny spełniad aktualne wymagania PKP PLK. Obecnie wymagania są zawarte w dokumencie „Wymagania techniczno- eksploatacyjne na radiotelefon pociągowy Ie – 105”, Warszawa 2012rok;

Radiotelefony noszone powinny spełniad aktualne wymagania PKP PLK. Obecnie wymagania są zawarte w dokumencie Radiotelefon przenośny. Standardy Automatyki i Telekomunikacji. PKP PLK 2006;

Organizacja analogowych sieci radiotelefonicznych PKP PLK powinna byd zgodna z Instrukcją Ie-14 (E-36) „Instrukcja o organizacji i użytkowaniu sieci radiotelefonicznych”. PKP PLK 2005;

Zasady użytkowania radiotelefonów w sieci pociągowej – z Instrukcją Ir-5 (R-12) „Instrukcja o użytkowaniu urządzeo radiołączności pociągowej”. PKP PLK 2004;



5.12.2012

GSM-R• EIRENE (European Integrated Railway Radio Enhanced Network) określa system

radiowy spełniający wymagania łączności ruchomej kolei europejskich (EIRENE FRS). System radiowy zapewnia łącznośd głosową z pociągiem i transmisję danych łącznie z potrzebami w zakresie naziemnej łączności ruchomej dla pracowników torowych, stacyjnych, biurowych oraz kolejowego personelu administracyjnego i kierowniczego.

Stosowalnośd• Wymagania Systemowe EIRENE (EIRENE SRS - System Requirements Specification

Version 7.3.0) określają zestaw wymagao, które powinien spełniad radiowy system kolejowy, żeby zapewnid interoperacyjnośd pomiędzy kolejami narodowymi.

• Specyfikacja Wymagao Funkcjonalnych EIRENE (EIRENE FRS -FunctionalRequirements Specification Version 15.3.0) wyszczególnia wymagania funkcjonalne dla EIRENE. Specyfikacja rozróżnia między wymaganiami dotyczącymi infrastruktury sieci kolejowej, w ramach której przemieszczad się będą stacje ruchome, a wymaganiami dotyczącymi stacji ruchomych, które mogą byd używane w każdej sieci zgodnej z EIRENE.



5.12.2012

Obowiązujące Dyrektywy WE powiązane z łącznością radiową GSMR:

1. DYREKTYWA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY 2008/57/WE z dnia 17 czerwca 2008 r. w sprawie interoperacyjności systemu kolei we Wspólnocie.

2. DYREKTYWA KOMISJI 2011/18/UE z dnia 1 marca 2011 r. zmieniająca załączniki II, V i VI do dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/57/WE w sprawie interoperacyjności systemu kolei we Wspólnocie




(5) Działalnośd komercyjna kolei na całej sieci kolejowejwymaga w szczególności pełnej kompatybilności infrastrukturyi pojazdów, jak również skutecznego wzajemnegopołączenia systemów informowania i komunikowania różnychzarządców infrastruktury i przedsiębiorstw kolejowych.Od takiej zgodności i wzajemnego połączeniauzależnione są: stopieo wydajności, poziom bezpieczeostwa,jakośd usług oraz koszty, podobnie jak, w szczególności,interoperacyjnośd systemu kolei.




„ZAŁĄCZNIK II PODSYSTEMY 1. Wykaz podsystemów Do celów niniejszej dyrektywy system stanowiący system kolei można podzielid na następujące

podsystemy: a) strukturalne:

— infrastruktura, — energia, — sterowanie – urządzenia przytorowe, — sterowanie – urządzenia pokładowe, — tabor;

b) eksploatacyjne:

— ruch kolejowy, — utrzymanie, — aplikacje telematyczne dla przewozów pasażerskich— aplikacje telematyczne dla przewozów towarowych




2. Opis podsystemów

2.3. Sterowanie – urządzenia przytorowe Wszelkie przytorowe urządzenia niezbędne do zapewnienia

bezpieczeostwa oraz sterowania ruchem pociągów na sieci. 2.4. Sterowanie – urządzenia pokładowe Wszelkie pokładowe urządzenia niezbędne do zapewnienia

bezpieczeostwa oraz sterowania ruchem pociągów na sieci. .




1. Dyrektywę 2008/57/WE przyjmuje się dla ustanowienia warunków, które mają byd spełnione w celu osiągnięcia na terytorium Wspólnoty interoperacyjnościsystemu kolei w sposób zgodny z przepisami dyrektywy 2004/49/WE. Warunki te dotyczą projektowania, budowy, dopuszczenia do eksploatacji, modernizacji, odnowienia, eksploatacji i utrzymania części tego systemu, a także kwalifikacji zawodowych, wymagao zdrowotnych i dotyczących bezpieczeostwa dla personelu mającego udział w jego eksploatacji i utrzymaniu.

2. Procedura sporządzania deklaracji weryfikacji WE (Art.18.pkt 1 i 2 Dyrektywy)1. W celu sporządzenia deklaracji weryfikacji WE wnioskodawca wzywa

wybraną w tym celu jednostkę notyfikowaną do zastosowania procedury weryfikacji WE, o której mowa w załączniku VI. Wnioskodawca może byd podmiotem zamawiającym lub producentem, lub ich upoważnionym przedstawicielem we Wspólnocie.

2. Zadania jednostki notyfikowanej odpowiedzialnej za weryfikację WE podsystemu rozpoczynają się na etapie projektu i obejmują cały okres budowy, poprzez etap akceptacji, aż do dopuszczenia podsystemu do eksploatacji. Obejmują one również weryfikację interfejsów danego podsystemu z systemem, do którego zostaje on włączany, w oparciu o informacje dostępne w odpowiednich TSI.




• DECYZJE 2012/88/UE:

Decyzja Komisji z dnia 25 stycznia 2012 r. w sprawie technicznej specyfikacji interoperacyjności w zakresie podsystemów „Sterowanie” transeuropejskiego systemu kolei.




DECYZJA 2012/88/UE• Wymagania dotyczące podsystemu „Sterowanie – urządzenia pokładowe” określono w

odniesieniu do łączności radiowej (GSM-R) i kontroli pociągu klasy A.• Wymagania dotyczące podsystemu „Sterowanie – urządzenia przytorowe” określono w

odniesieniu do:1) sieci łączności radiowej klasy A (system GSM-R);2) kontroli pociągu klasy A;3) interfejsów z systemami detekcji pociągu, celem zapewnienia ich zgodności z taborem.

• Wymagania dotyczące systemów klasy B (radiołącznośd analogowa PKP z funkcją „radiostop”), stosowane w okresie migracji do systemów klasy A, leżą w zakresie odpowiedzialności odpowiedniego paostwa członkowskiego (Polski). W okresie migracji wykorzystywany będzie Specyficzny Moduł Transmisyjny (STM) pośredniczący między urządzeniami pokładowymi (klasy A) i urządzeniami przytorowymi klasy B

EUROPEAN RAILWAY AGENCY ERTMS/ETCS UNIT LIST OF CLASS B SYSTEMS Version 1.0 25/01/2012 Poland SHP PKP radio system with Radiostop function



5.12.2012

Urządzenia sieci łączności bezprzewodowej: pociągowej, manewrowej, drogowej i utrzymania oraz urządzenia rejestrujące pracujące w tych sieciach powinny odpowiadad następującym regulacjom krajowym:

• Ustawa z dnia 28 marca 2003 r. o transporcie kolejowym (Dz. U. z 2007 r. Nr 16, poz. 94, z późn. zm.) • Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2006 r. Nr 129, poz. 902, z późn.

zm.); Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (Dz. U. z 2010 r. Nr 243, poz. 1623, z późn. zm.), Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 18 lipca 2005 r. w sprawie ogólnych warunków prowadzenia ruchu kolejowego i sygnalizacji

• (Dz. U. Nr 172 poz. 1444, z późn. zm.), Rozporządzenie Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 10 września 1998 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadad budowle kolejowe i ich usytuowanie (Dz. U. Nr 151 poz. 987); Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 30 października 2003 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku oraz sposobów sprawdzania dotrzymania tych poziomów

• (Dz. U. Nr 192, poz. 1883)Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 26 października 2005 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadad telekomunikacyjne obiekty budowlane i ich usytuowanie (Dz. U. nr 219, poz. 1864, z późn. zm.)

• P R O J E K T

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA TRANSPORTU, BUDOWNICTWA I GOSPODARKI MORSKIEJ)

z dnia …………………….…. 2012 r.w sprawie właściwych krajowych specyfikacji technicznych i dokumentów normalizacyjnych, których zastosowanie umożliwia spełnienie zasadniczych wymagao dotyczących interoperacyjności systemu kolei




• Normy:

PN-EN 50121-1, PN-EN 50121-2, PN-EN 50121-3-1, PN-EN 50121-3-2, PN-EN 50121-4, PN-EN 50121-5, PN-EN 50122-1, PN-EN 50122-2, PN-EN 50122-3, PN-EN 50124-1, PN-EN 50124-2, PN-EN 50125-1, PN-EN 50125-2, PN-EN 50125-3, PN-EN 50126, PN-EN 50128, PN-EN 50129, PN-EN 50155, PN-EN 50159, PN-EN 50160, PN-EN 50238, PN-EN 55011, PN-EN 55022, PN-EN 60068-2-1, PN-EN 60068-2-14, PN-EN 60068-2-2, PN-EN 60068-2-27, PN-EN 60068-2-30, PN-EN 60068-2-6, PN-EN 60068-2-64, PN-EN 60068-2-78, PN-EN 60529, PN-EN 60950-1, PN-EN 61000-4-11, PN-EN 61000-4-2, PN-EN 61000-4-29, PN-EN 61000-4-3, PN-EN 61000-4-4, PN-EN 61000-4-5, PN-EN 61000-4-6, PN-EN 61000-6-2, PN-EN 61000-6-4, PN-EN 61373, PN-ETSI EN 300 086-1 V1.2.1, PN-ETSI EN 300 086-2 V1.1.1, PN-ETSI EN 300 086-1 V1.4.1,

• karty UIC :

UIC 751-1, UIC 751-2, UIC 751-3, UIC 751-4, EINERE SRS wersja 15.3.0, EINERE FRS wersja 7.3.0,




Regulacje wewnętrzne Zarządcy infrastruktury PKP PLK– Instrukcja o organizacji i użytkowaniu sieci radiofonicznych Ie-14 (E-36)

Warszawa 2005r.

– Instrukcja o użytkowaniu urządzeo radiołączności pociągowej Ir-5 (R-12) Warszawa 2005r.

– Instrukcje o organizacji i użytkowaniu sieci GSM-R - w opracowaniu??




Post scriptum




Podsystemy eksploatacyjne:

— ruch kolejowy,

— utrzymanie,

— aplikacje telematyczne dla przewozów pasażerskich

— aplikacje telematyczne dla przewozów towarowych.




2.5. Ruch kolejowy

Procedury i związane z nimi urządzenia umożliwiające spójne funkcjonowanie różnych podsystemów strukturalnych, zarówno w czasie normalnego, jak i pogorszonego funkcjonowania, w tym w szczególności przygotowanie składu i prowadzenie pociągu, planowanie i zarządzanie ruchem




2.6. Aplikacje telematyczneZgodnie z załącznikiem I podsystem ten obejmuje dwa elementy: a) aplikacje dla przewozów pasażerskich, w tym systemy informowania

pasażerów przed podróżą i w czasie jej trwania, systemy rezerwacji i płatności, zarządzanie bagażem oraz zarządzanie połączeniami między pociągami oraz z innymi środkami transportu;

b) aplikacje dla przewozów towarowych, w tym systemy informowania (monitorowanie ładunków i pociągów w czasie rzeczywistym), systemy zestawiania i przydziału, systemy rezerwacji, płatności i fakturowania, zarządzanie połączeniami z innymi środkami transportu oraz sporządzanie elektronicznych dokumentów towarzyszących




2.7. Aplikacje telematyczne dla przewozów pasażerskich i dla przewozów towarowych

2.7.1. Zgodnośd technicznaZasadnicze wymogi dla aplikacji telematycznych gwarantują minimalny poziom jakości usług dla pasażerówi przewoźników towarów, w szczególności w zakresie zgodności technicznej.Należy podjąd działania zapewniające:— rozwój baz danych, oprogramowania i protokołów transmisji danych w sposób pozwalający na maksymalnąwzajemną wymianę danych między różnymi aplikacjami i operatorami, z wyłączeniem poufnych danychhandlowych,— łatwy dostęp użytkownika do informacji.

2.7.2. Niezawodnośd i dostępnośdSposoby użytkowania, zarządzania, aktualizacji oraz utrzymania tych baz danych, oprogramowania i protokołówtransmisji danych muszą zapewniad wydajnośd tych systemów oraz jakośd usług.

2.7.3. ZdrowiePłaszczyzny współpracy między tymi systemami a użytkownikami muszą byd zgodne z minimalnymi zasadamiergonomii i ochrony zdrowia.

2.7.4. BezpieczeostwoZapewniony zostad musi odpowiedni poziom uczciwości i niezawodności w zakresie gromadzenia i przekazywaniainformacji dotyczących bezpieczeostwa




2.8. Utrzymanie

Procedury, urządzenia towarzyszące, centra logistyczne dla prac związanych z utrzymaniem oraz rezerwy umożliwiające obowiązkowe utrzymanie korekcyjne i profilaktyczne celem zapewnienia interoperacyjności systemu kolejowego oraz wymaganej wydajności.”




Dziękuję


Documents

Krajowe przepisy techniczne w zakresie łączności w ... · posiadad ważne świadectwo dopuszczenia wydane przez UTK i byd ... Version 7.3.0) określają zestaw wymagao, które